1

INHOUD

Welkom!.............................................................................................................................................4
1

Inleiding ......................................................................................................................................5

Doelstelling en Competenties......................................................................................................7

De pijlers van de minor ...............................................................................................................8

Inhoudelijke beschrijving van de deelopdrachten ........................................................................9

Deelopdracht 1 ................................................................................................................................. Het plan van aanpak
...................................................................................................................................................................................... 9
Deelopdracht 2 ............................................................... Onderzoek in de wijk + opdrachtformulering voor KABK student
...................................................................................................................................................................................... 9
Deelopdracht 3 ........................................................................................................Onderzoek Community Art projecten
.................................................................................................................................................................................... 10
Deelopdracht 4 ........................................................................................................... De presentatie van het projectplan
.................................................................................................................................................................................... 10
Deelopdracht 5 ........................................................................................................................................ Het projectplan
.................................................................................................................................................................................... 11

Overzicht onderwijsactiviteiten ................................................................................................. 12

Beoordeling ..............................................................................................................................14

Kalender Colleges / KABK / Workshops / Excursies ............................................................................15

Kalender projectgroepbijeenkomsten ...............................................................................................16
Bronnen............................................................................................................................................17
Bijlage: Individueel onderzoeksverslag ............................................................................................................................ A

WELKOM!
De publicatie Culturele Interventies in krachtwijken (Trienekens, 2011) concludeert dat culturele activiteiten op
een goede manier kunnen bijdragen aan de leefbaarheid van de wijken, aan positieve beeldvorming,
samenwerking, het aanboren van talenten en ontwikkelen van de identiteit van wijken. Toch lijkt niet iedereen
het daarmee eens te zijn. Aan het eind van 2011 is de discours over cultuur in volle gang; staatssecretaris
Zijlstra gaat 200 miljoen euro bezuinigen en zet daarmee de kunstwereld op zijn kop. Community Art is een
onderdeel van deze kunstwereld, maar is Community Art wel echte kunst of is Community Art gewoon een
linkse hobby van artistieke welzijnswerkers? En wie bepaalt eigenlijk wat Community Art is en wat is Kunst...?
De discussie over de rol die kunst kan spelen in veranderingsprocessen willen we graag met jullie voeren. We
verwachten dat je na afloop van deze minor hierover een eigen mening hebt gevormd.
Daarnaast ga je de komende weken met medestudenten, werken aan een projectplan waarin het begrip
Community Art centraal staat. Bijzonder is dat jullie dit gaan doen met een student van de Koninklijke
Academie van Beeldende Kunsten (KABK). Wij verwachten dat dit tot verassende en vernieuwende producten
zal leiden.
De minor is een mix van theorie en discussie, ervaring en beleven. Wij wensen jullie veel leer- en werkplezier,
Karin Bervoets, Linda Ammerlaan en Mieke Klaver

INLEIDING

In Engeland en de VS is de term Community Art (gemeenschapskunst) al decennia ingeburgerd, maar eigenlijk

is het een veel ouder begrip. Voordat de kunst als uitdrukking van het individu belangrijk werd, was de kunst
vooral een uiting van de cultuur van de gemeenschap. Kunst was daarmee per definitie gemeenschapskunst.
In Nederland krijgt het begrip een steeds duidelijkere betekenis en er is er sinds 2003 groeiende aandacht. In
de Beleidsbrief Cultuur 2004-2007 plaatste de overheid het cultuurbeleid in een nieuw perspectief: niet het
maatschappelijke bewustzijn in de cultuur, maar het culturele besef in de maatschappij moet worden vergroot.
Sindsdien staat gemeenschapskunst of Community Art ook in Nederland duidelijk op de kaart, hoewel het
onduidelijk is welke plaats Community Art zal hebben in het cultuurbeleid van de huidige regering. Daarnaast is
Community Art nog steeds haar positie binnen de gevestigde kunstwereld aan het verwerven.
Maar wat is nu precies Community Art?
De belangstelling voor Community Art past in de toegenomen politieke aandacht voor de sociale infrastructuur
van de samenleving zoals dat zich in het eerste decennium van deze eeuw ontwikkelde. Veel aandacht voor
themas als wijkgericht werken, sociale cohesie, cultuurparticipatie en sociale inclusie. Amerikaans onderzoek
toonde aan dat activiteiten op het gebied van kunst en cultuur en de aanwezigheid van (kleinschalige)
kunstuitingen in de woonomgeving een gunstige invloed hebben op het leefklimaat. Er is een direct verband
geconstateerd tussen deelname van doelgroep van arme en middle class wijken aan kunst en
cultuurprojecten en een vermindering van o.a. spijbelgedrag en jeugdcriminaliteit. Tevens is een groei te zien
van betrokkenheid met de leefomgeving en bij democratische processen en van welbevinden in het algemeen.
Indirect kan de economische groei van een wijk benvloed worden; door verbetering van het leefklimaat wordt
een wijk of buurt aantrekkelijker voor nieuwe doelgroep en bedrijven(Borrup, 2003).
In het actieplan van Community Arts Lab-xl is de volgende omschrijving te lezen:
De laatste tien jaar is er veel ervaring opgedaan met kunstprojecten die betekenis geven aan het leven in
achterstandswijken en de belevingswereld van zogenaamde achterstandsgroepen. We spreken van community
arts, sociaal--artistieke praktijken of in bredere zin van artistieke interventies in maatschappelijke
ontwikkelingen. Het gaat hierbij om kunst die betekenis geeft aan de eigen identiteit en het(immaterile)
erfgoed van burgers die daar zelf bij betrokken zijn in de vorm van actieve kunstbeoefening en/of
vrijwilligerswerk. Samen met kunstenaars komen ze tot oorspronkelijke, vernieuwende kunst op plekken waar
in eerste instantie vaak bar weinig verbeeldingskracht aanwezig lijkt te zijn (Cleveringa, 2010).
Er bestaan veel verschillende definities en interpretaties, in deze minor werken we met de volgende
uitgangspunten:
Community Art kent:
- Een artistiek niveau door de betrokkenheid van een professionele kunstenaar.
- Een culturele dimensie doordat ze de cultuur of culturen en belevingswereld van haar doelgroep tot
uitgangspunt neemt.
- Een actieve participatie van lokale bewoners.
- Bewuste aandacht voor proces en product.
In Community Art projecten werkt een kunstenaar samen met doelgroep en/of gebruikers van een bepaalde
leefomgeving, zoals een wijk of winkelcentrum. Het uitgangspunt vormt het artistieke proces, maar de input
van de doelgroep is erg belangrijk bij de totstandkoming van het kunstwerk. Community Art past binnen de
ontwikkeling waarin grenzen tussen kunstdisciplines minder belangrijk zijn en de rol van de maatschappelijk
gengageerde kunstenaar groter wordt. De kunstenaar is zowel artistiek als sociaal-maatschappelijk
gemotiveerd en vaak is de drijfveer een kritische reflectie op de gevestigde politieke of maatschappelijke orde.
Hoewel de doelgroep bij de totstandkoming van Community Art projecten een belangrijke rol vervullen, gaat
het initiatief zelden van henzelf uit. In veel gevallen zullen zij enthousiast moeten worden gemaakt om deel te
nemen.
In de praktijk begint een Community Art project met een kunstenaar die een idee heeft en daarvoor
een potentile opdrachtgever, draagvlak en samenwerkingspartners zoekt (vanuit een artistieke doelstelling)

f
met een opdrachtgever (bedrijf, gemeente, instelling) die om een bepaalde reden kunst wil inzetten, vaak met
gemeenschapsdoelen (vanuit een instrumentele doelstelling).
Hierin laat zich het spanningsveld zien tussen de kunst intrinsieke doelen en de meer instrumentele doelstelling
van Community Art.
DE OPDRACHT
Voor deze minor is de volgende opdracht geformuleerd
Ontwikkel voor een opdrachtgever in een groep van ca. 5 studenten, in samenwerking met een student van de
KABK, een innovatief projectplan gebaseerd op de principes van Community Art.
o
o
o
o
o

Je werkt in een multidisciplinaire projectgroep bestaande uit studenten van de Haagse Hogeschool en
een student van de KABK.
De student van de KABK heeft de rol van kunstenaar en wordt door zijn/haar eigen opleiding begeleid
en beoordeeld.
De opdrachtgevers zijn VAK Delft, Stichting Boog, het Laaktheater en Spoorzone Delft. Deze
opdrachtgevers zijn betrokken bij de beoordeling van het projectplan.
Het projectplan is gebaseerd op een kort, praktijkgericht onderzoek naar wensen en behoeften van
doelgroep.
De inhoudelijke onderbouwing van het projectplan wordt gevoed door de (gast)colleges, literatuur,
excursies en het eigen onderzoek.

De verschillende opdrachten en onderwijsonderdelen zijn verdiepend en vormen de bouwstenen van jullie

projectplan. De inhoud van de colleges, gastlessen en excursies wordt getoetst in een individuele schriftelijke
toets in de eerste toetsweek. Naast deze toets zijn er nog vijf belangrijke mile-stones in het project:
1. de Go voor het plan van aanpak;
2. de overdracht van het wijkonderzoek met daarbij de door de projectgroep geformuleerde opdracht
voor de Kunstacademiestudent;
3. de individuele onderzoeksopdracht naar Community Art projecten;
4. de presentatie van het projectplan aan opdrachtgevers en medestudenten;
5. de presentatie van het projectplan aan de eigen opdrachtgever en betrokkenen op locatie.
In deze handleiding lees je welke competenties en leerdoelen centraal staan, hoe het programma is
opgebouwd, welke werkwijze er gehanteerd wordt en hoe je wordt beoordeeld. Ook vind je twee
projectkalenders; n kalender van de projectgroep en n algemene kalender. Tot slot een overzicht van
verplichte en aanbevolen literatuur en een bijlage m.b.t. de onderzoeksopdracht.

DOELSTELLING EN COMPETENTIES

De minor heeft als doel je gedegen kennis van de functie en de betekenis van Community Art mee te geven.
Door het ontwikkelen van een Community Art projectplan leer je hoe maatschappelijke vraagstukken met
behulp van kunst aan de orde gesteld kunnen worden. Je werkt daarvoor samen met kunst- en
cultuurinstellingen, welzijnsorganisaties, kunstenaars en je doelgroep.
Je krijgt een beknopt overzicht van historische ontwikkelingen op het gebied van Community Art. Je verdiept je
in de achterliggende gedachten van verschillende Community Art projecten en beleidsontwikkelingen van kunsten cultuur instellingen en overheid die daarvoor van belang zijn. En tot slot: je ontwikkelt een eigen visie op het
fenomeen Community Art.
De Academie voor Sociale Professies heeft 8 generieke competenties geformuleerd, in deze minor staan de
volgende drie competenties centraal:

De vraag verkennen en een aanbod ontwikkelen.

Procesmatig en methodisch werken.
Samenwerken met professionals en anderen.

Deze competenties krijgen in de verschillende onderdelen en fasen van het project aandacht.

LEERDOELEN
Met het werken aan de opdracht werk je aan de volgende leerdoelen:
o
o
o
o
o
o
o

o
o
o
o
o

Je brengt de vragen, behoeften en verwachtingen van wijkdoelgroep in beeld, gebruikmakend van the
Creative Community Builders Handbook.
Je werkt samen en komt tot overeenstemming over de gemaakte keuzen met een opdrachtgever,
kunstenaar en wijkdoelgroep.
Je maakt heldere afspraken met opdrachtgever en kunstenaar over aanpak, stappen
verantwoordelijkheden en bijsturing.
Je formuleert een onderbouwde opdracht voor de KABK student en stuurt deze aan.
Je bent in staat een onderbouwd projectplan te schrijven dat aansluit op de verwachtingen, motieven
en behoeften van de betrokken actoren.
Je hebt inzicht in actuele en gefundeerde methoden, beleidsontwikkelingen m.b.t. het begrip
Community Art en past deze in een projectplan toe.
Je bent in staat een kleinschalig praktijkonderzoek te verrichten, en verzamelt op systematische en
methodisch verantwoorde wijze informatie en waarbij je op adequate wijze gebruik maakt van
verschillende bronnen.
Je hebt inzicht in het begrip Community Art en je kunt een eigen theoretisch onderbouwde visie op
Community Art formuleren.
Je bent in staat een heldere presentatie te geven en je gebruikt daarbij kunstzinnige middelen.
Je levert een actieve bijdrage aan het functioneren van de projectgroep en evalueert je eigen bijdrage
in het samenwerkingsproces.
Je reflecteert op de eigen houding en keuzes met betrekking tot de opdracht in relatie tot de
opdrachtgever.
Je communiceert ideen zowel schriftelijk als mondeling in begrijpelijk en correct Nederlands (zie OER
artikel 12g, pag. 44).

DE PIJLERS VAN DE MINOR

Om te komen tot een goed projectplan zijn er verschillende onderwijsactiviteiten georganiseerd. De colleges,
excursies en workshops zijn de bouwstenen van het door jullie te ontwikkelen projectplan. Bij deze
onderwijsactiviteiten hebben we een aantal gerenommeerde externe personen kunnen betrekken die hun
sporen in de wereld van Community Art verdiend hebben.
De drie belangrijke pijlers van deze minor zijn:
1.
2.
3.

Het ontwikkelen, schrijven en presenteren van een projectplan.

Het samenwerken met kunstenaar(s), cultuur-/welzijnsinstellingen en wijkdoelgroep.
Het verwerven van theoretische kennis over het historische, sociologische, internationale en
beleidsmatige perspectief van Community Art projecten.

1. HET SCHRIJVEN VAN EEN PROJECTPLAN

De minor is te kort om daadwerkelijk een volledig project uit te voeren, maar met vijf mensen in een
projectgroep, die fulltime de tijd hebben voor dit project, kan veel werk verzet worden. Je zult je toeleggen op
het schrijven van een plan voor een opdrachtgever, waarbij de doelgroep actief betrokken is. Naar aanleiding
van een door jullie geformuleerde opdracht ontwikkelt de kunstenaar (KABK student) een artistiek concept.
Het ontwikkelen en ontwerpen van een dergelijk plan vraagt om kennis van het beleid van de overheid en
andere subsidieverstrekkers. Deze kennis is van belang in relatie met de criteria die door opdrachtgevers
worden gesteld. Deze criteria zijn het uitgangspunt bij de presentatie en verantwoording van het plan.
2. SAMENWERKEN MET KUNSTENAAR(S), CULTUUR/WELZIJNSINSTELLINGEN EN DEELNEMERS
Om te kunnen spreken van Community Art moet er worden samengewerkt met alle spelers in het spel: de
kunstenaar, de cultuur-/welzijnsinstellingen en de deelnemers. In dit proces vertolk je een belangrijke
cordinerende rol. Je legt en onderhoudt contact met alle betrokkenen, doet onderzoek naar wensen en
behoeften en brengt de diverse partijen met elkaar in contact. Daarnaast bewaak je de voortgang van het
proces.
Gedurende dit traject werk je met je projectgroep samen met een student van de Koninklijke Academie van
Beeldende Kunsten (KABK). De rol die de student van de kunstacademie inneemt is die van de kunstenaar.
Deze beginnende kunstenaar ontwikkelt het artistieke concept, de projectgroep is verantwoordelijk voor de
aansturing.
3. HET VERWERVEN VAN KENNIS OVER VERSCHILLENDE KUNSTDISCIPLINES EN COMMUNITY ART
Als je zelf aan de slag gaat met Community Art is het belangrijk om kennis te nemen van bestaande CA
projecten, achtergronden van verschillende kunstdisciplines/-stromingen en beleidsontwikkelingen binnen
cultuur- en welzijnsinstellingen. In wekelijkse colleges ga je hiermee aan het werk, de programmas hebben een
ordening:
maandag: vanuit theoretische kaders;
dinsdag: methodisch, beleidsmatig, vanuit het culturele veld;
woensdag vanuit het perspectief van de kunstenaars;
1
donderdag excursies .
Daarnaast doe je zelf een onderzoek naar CA projecten en schrijf je een paper.

Meer informatie in de projectkalender op blz. 16 en de informatie op BlackBoard in de loop van de minor steeds aangevuld wordt.

INHOUDELIJKE BESCHRIJVING VAN DE DEELOPDRACHTEN

Naast de centrale opdracht (het projectplan) en de schriftelijke toets werken jullie aan verschillende
deelopdrachten. Deze opdrachten kunnen gezien worden als bouwstenen en zijn belangrijke bestanddelen om
tot een goed eindproduct te komen.

DEELOPDRACHT 1 HET PLAN VAN AANPAK

Jullie beginnen met het maken een plan van aanpak (startdocument) zie P-wijzer 2. Het Plan van Aanpak voor
deze minor is iets uitgebreider dan beschreven in de P-wijzer (zie onderstaande criteria). Dit omdat je in de
minor niet alleen te maken hebt met je eigen projectgroep maar ook met een externe opdrachtgever en een
externe samenwerkingspartner (KABK student).
Maak voorafgaand aan het schrijven van dit plan van aanpak een afspraak met de opdrachtgever met als doel
kennismaking om de inhoud, context en criteria de vraag scherp te krijgen.
Gebruik als input sheet 1 uit het Community Builders Handbook (CCBHB.)
Het plan van aanpak bevat
o Een inleiding, met de vraag en criteria van de opdrachtgever en de maatschappelijke context van de
vraag in jullie eigen woorden.
o Jullie voorgenomen werkwijze.
o Een tijdsplanning: welke stappen gaan jullie zetten verdeeld over de projectperiode?
o Planning van de bezoeken aan de Community Art projecten.
o Deadlines voor de in te leveren deel opdrachten.
o Een taakverdeling, waarin duidelijk wordt wat ieders bijdrage is en hoe jullie dit gaan
verantwoorden.
o Een samenwerkingsvoorstel met de student van de KABK.
o Een samenwerkingsovereenkomstvoor de projectgroep (afspraken over informatie uitwisseling, wat
te doen bij afwezigheid, afspraken over onbegeleide bijeenkomst enz.).
o Telefoonlijst van de projectgroepleden, e-mail en telefoonlijst van opdrachtgever, projectbegeleider
en KABK student.
Het plan van aanpak wordt in projectweek 2 (donderdag 24 november vr 16.00 uur) ingeleverd via
Blackboard (tab opdrachten). Het goedgekeurde plan van aanpak zetten jullie in de bestandsuitwisseling op BB.

DEELOPDRACHT 2 ONDERZOEK IN DE WIJK + OPDRACHTFORMULERING VOOR KABK STUDENT

Een belangrijke eerste stap is het onderzoeken van de behoeften van de doelgroep in relatie tot de vraag van
de opdrachtgever. Met dit onderzoek leg je de basis voor het project dat jullie gaan ontwikkelen. Voor dit
onderzoek gebruiken jullie chapter 4 t/m 7 van het CCBHB.
Je gaat met je projectgroep op onderzoek uit om te kijken wat er leeft bij de doelgroep. Waar is behoefte aan?
Welke sterke krachten zijn er? Welke maatschappelijke themas en knelpunten zijn er aan de orde? Welk
aanbod vanuit kunst- en welzijnsinstellingen is er al waar op aangesloten kan worden? Welke organisaties zijn
actief en hoe werken zij samen? Op welke wijze kun je aansluiting vinden binnen de (culturele) belevingswereld
van de doelgroep? Je interviewt sleutelfiguren, je doelgroep zelf en personen van betrokken organisaties.
Gebruikmakend van de worksheets uit het CCBHB, breng je de buurt in beeld om dit later over te kunnen
dragen aan de KABK student en opdrachtgever.
Tip: film of fotografeer een aantal interviews. Hoe meer materiaal je hebt om uit te kiezen, hoe beter dat is.
Hieruit selecteer je een aantal fragmenten die je eventueel kunt gebruiken in de overdracht aan de KABK
student en de eindpresentatie.
Product van deze opdracht is een onderzoeksverslag met daaraan gekoppelde opdracht voor de KABK student.
Dit onderzoek geeft belangrijke informatie aan de kunstenaar (KABK) waarmee jullie gaan samenwerken. Waar
ligt de kracht van de doelgroep en omgeving en welk Community Art project sluit hierop aan?
2

Digitale versie staat op Blackboard

Criteria waaraan het onderzoeksverslag moet voldoen:

o
o
o
o
o
o
o

De fysieke infrastructuur van de wijk/organisatie is in beeld gebracht.

De sociale infrastructuur van de wijk/organisatie is helder weergegeven.
De krachten (assets) in de wijk/organisatie, die als basis kan dienen voor Community Art project,
zijn aangegeven.
De onderzoeksmethode is verantwoord.
Er is gebruik gemaakt van sheet 2 en 3 uit het CCBHB.
Het onderzoeksplan geeft een eerste aanzet voor het projectplan.
De verplichte literatuur is gebruikt ter onderbouwing van de tekst.

Het is jullie taak om het onderzoek, dat jullie in de eerste weken uitvoeren te vertalen in een opdracht voor de
kunstenaar. De overdracht van deze opdracht is een belangrijke mile-stone in het project omdat dit de start
voor de kunstenaar is om aan het werk te gaan. Deze opdracht wordt door jullie toegelicht, en onderbouwd
aan de hand van het wijkonderzoek, eigen onderzoek naar CA projecten en literatuurstudie. In het wekelijkse
projectoverleg op de KABK geven jullie feed-back aan de kunstenaar.
Het eerste contact met de student van de KABK vindt plaats tijdens de Kick Off, tweede
contactmoment in projectweek 5 (dat is twee weken voor de kerstvakantie).

DEELOPDRACHT 3 ONDERZOEK COMMUNITY ART PROJECTEN

Tijdens deze minor zijn er verplichte excursies en theaterbezoeken waar alle studenten van de minor aan
deelnemen. Naast deze excursies verdiep je de theoretische kennis met een onderzoek naar CA projecten.
Deze projecten worden beschreven, geanalyseerd en gevalueerd in een individueel onderzoeksverslag3. Voor
dit verslag ontwikkel je met de projectgroep een format met criteria in de vorm van een onderzoeksopzet,
welke in projectweek drie wordt besproken met de projectgroepbegeleider.
Het onderzoek bestaat uit de volgende onderdelen:

desktop onderzoek (literatuur, mediacentra, internet, telefonische interviews, etc.) naar vijf
Community Art projecten waarvan n in het buitenland;
drie praktijkbezoeken (zelfstandig eventueel samen met de projectgroep) bij kunst- en
cultuurinstellingen/kunstenaars die activiteiten uitvoeren op het gebied van Community Art (overleg
met je projectbegeleider!);
bestudering en analyse van twee CA projecten naar eigen keuze uit het Creative Community Builders
Handbook (CCBHB).

In de onderzochte projecten moeten verschillende kunstdisciplines (bijvoorbeeld: muziek, drama, dans,

beeldend) vertegenwoordigd zijn.
Tip: Op de website van Cal-xl vind je databanken met interessante projecten: http://www.cal-xl.nl/projecten/

DEELOPDRACHT 4 DE PRESENTATIE VAN HET PROJECTPLAN

In de laatste lesweek (projectweek 8) presenteren de projectgroepen, doelgroep en medestudenten het
projectplan aan de verschillende opdrachtgevers. Dit gebeurt twee maal, de eerste keer op school voor
opdrachtgevers en mede studenten, de tweede keer op locatie, voor opdrachtgever en lokale betrokkenen. Bij
deze presentaties wordt gebruik gemaakt van kunstzinnige middelen. Voorafgaand aan de presentatie krijgen
de projectgroepen feedback Karin op de maandag in projectweek zeven.
De presentaties worden ook gebruikt om elkaar feedback te geven, deze feedback wordt gebruikt voor de
definitieve versie van het jullie eigen projectplan.

Een uitgebreide beschrijving van criteria vind je als bijlage aan het eind van deze handleiding.

10

DEELOPDRACHT 5 HET PROJECTPLAN

Zoals al eerder is gezegd: deze minor is te kort om daadwerkelijk een volledig project uit te voeren, maar er kan
heel wat werk verzet worden. Mogelijk is jullie plan een goede aanzet voor een project dat op termijn werkelijk
uitgevoerd gaat worden.
Belangrijke vragen bij de projectontwikkeling zijn: voor wie, met wie, waar, met welke (financile) middelen
etc. Maak gebruik van sheet 4 uit het CCBHB.
Criteria projectplan:
Het projectplan bevat ten minste:
o
o
o
o
o
o

een beschrijving van de vraag van de opdrachtgever;

een beschrijving van de beginsituatie waarin de verhalen, behoeften en verwachtingen van
wijkdoelgroep in beeld gebracht worden;
een beschrijving van het Community Art project;
een onderbouwing van de gemaakte keuzes; op basis van literatuur, eigen onderzoek, actuele
beleidsontwikkelingen en overleg met de verschillende actoren;
een opzet voor een subsidieaanvraag;
als bijlage: de opdracht voor de KABK student

Omvang ca 6000 woorden (excl. bijlagen).

11

OVERZICHT ONDERWIJSACTIVITEITEN

In deze paragraaf worden de verschillende onderwijsactiviteiten verder uitgewerkt.

DE KICK OFF
Op maandagmiddag 21 november is de Kick Off van de minor op de HHS.
o Informatie over de minor.
o Korte presentaties door de opdrachtgevers.
o Een eerste kennismaking met je projectgroep,de studenten van de KABK en opdrachtgevers.
o Film: O Amor Natural.
o Gezamenlijke maaltijd.
o Een bezoek aan de voorstelling Bejaarden & Begeerte in theater aan het Spui met voorbespreking.
Tijdens de Kick off zijn ook de opdrachtgevers aanwezig, gebruik deze mogelijkheid voor het maken van de
eerste afspraak.
PROJECTBEGELEIDING
Je werkt aan het projectplan in een projectgroep van ca. 5 personen de meeste tijd werken jullie als zelfstandig
groep. Op maandagochtend hebben jullie projectbegeleiding (30 minuten). Tijdens deze bijeenkomsten
worden de inhoudelijke voortgang, en de planning van het project besproken. Ook worden keuzes gemaakt
voor bezoek aan instellingen en Community Art projecten.
De projectbegeleider begeleidt je bij het nemen van de methodische stappen die noodzakelijk zijn om het
project tot een goed einde te brengen:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

plan van aanpak inclusief contract met de samenwerkingspartners en de projectgroepleden;

methodische aanpak van het wijkonderzoek
vertaling van het wijkonderzoek naar de opdracht voor de KABK studenten;
inhoudelijke verdieping door het eigen onderzoek naar CA projecten;
tussenevaluatie met projectgroep en projectbegeleider;
presentatie projectplan;
schrijven van een inhoudelijk onderbouwd projectplan.

Daarnaast geeft de projectbegeleider inhoudelijke begeleiding bij het eigen CA onderzoek.

Van alle projectgroepbijeenkomsten worden verslagen en notulen gemaakt en op blackboard geplaatst, zo kan
de projectbegeleider jullie voortgang volgen.
OVERLEG MET KABK STUDENTEN
Vanaf week 5 start het wekelijkse overleg met de KABK studenten. Deze studenten zijn hiervoor vrij geroosterd
op woensdagmiddag. Het overleg vindt plaats op de KABK.
EXCURSIES EN EEN EIGEN ONDERZOEK
Tijdens deze minor zijn zeven verplichte groepsexcursies waaraan alle deelnemers van de minor deelnemen.
Naast deze excursies verricht je een eigen onderzoek naar CA projecten (deelopdracht 3)
(GAST)COLLEGES
Tijdens de minor krijg je zestien colleges waarin theoretische en beleidsmatige achtergronden behandeld
worden over Community Art. Denk hierbij aan de aspecten als beknopte kunstgeschiedenis en kunstbeleid.
Daarnaast worden er voorbeelden van (internationale) Community Art projecten behandeld en vertellen
kunstenaars over hun werk.
LITERATUUR
Voor de minor schaffen jullie drie boeken aan: The Creative Community Builders Handboek (CCBH), Kunst in de
Wereld en Boekman 82, Community Art. Na afloop van de colleges of via BlackBoard wordt ook nog andere
literatuur uitgereikt. Er wordt van je verwacht dat je wekelijks met de opgegeven literatuur goed op de colleges
voorbereidt.

12

WORKSHOP
Er is een college over fondswerving waaraan iedereen verplicht deelneemt. Het college wordt gegeven door
fonds 1818 op maandagmiddag 12 december 13.00 14.30 (LET OP staat niet op het gewone lesrooster).
TENTAMEN
Aan het eind van de minor is er een individueel tentamen waarin alle colleges, excursies en de literatuur
getoetst worden. De toets bestaat uit een aantal open vragen en een casus.
BLACKBOARD
Voor deze minor is een aparte Blackboard Course gemaakt.
In deze course vind je wekelijkse informatie over het programma, hoe je je voorbereidt op de colleges,
achtergrondinformatie, sheets van de colleges enzovoort. Daarnaast gebruik je de Blackboard als logboek, voor
de communicatie met je projectgroep en projectbegeleider, bewaar je de tussenproducten bij jullie
groepsdocumenten.
Let op: voor de communicatie gebruiken wij jullie schoolmail-adres, doorschakelen dus!

13

BEOORDELING

De minor KIS bestaat uit 15 ECTS die als volgt verdeeld zijn:

Wat

Weging
6

Het projectplan
1. het projectplan (75 %)
2. wijkonderzoek + opdracht KABK student (12,5%)
3. de presentatie (12,5%)
Individueel onderzoek Community Art

Individueel tentamen

Projectverslag

Elk onderdeel moet met minimaal een 5,5 worden afgesloten.

Voor aanwezigheidsplicht, herkansingen en ontslagprocedure zie studiegids pag. 40 artikel 11b en pag. 43 45
artikel 12d 12h.
De producten op een rij:
producten
wanneer
groep/individueel inleveren
plan van aanpak
projectweek 2 groep
Donderdag 24 november via BB
wijkonderzoek + opdracht KABK student projectweek 5 groep
projectbegeleider en geprinte versie voor
KABK student
onderzoek CA projecten
Toetsweek 2
individueel
via BB (Ephorus) en HardKopy bij
projectbegeleider
opzet presentatie
projectweek 7 groep
projectbegeleider
presentatie
projectweek 8 groep
theorietoets
toetsweek 1
individueel
projectplan/projectverslag
toetsweek 1
groep/individueel bij projectbegeleider
evaluatie
toetsweek 2
groep
met projectbegeleider en opdrachtgever

14

KALENDER COLLEGES / KABK / WORKSHOPS / EXCURSIES

Week

Maandag
Theoretische kaders

Dinsdag
methode en beleid

Woensdag

Kunstenaars

Donderdag
Excursies

15 - 19 nov

TALENTWEEK GEEN COLLEGES

21 - 27 nov

Kick Off KIS

28 2 dec

3
5 - 9 dec

12 - 16 dec

19 23 dec

6
9 - 13 jan

Mieke Klaver
CA in kunst sociologisch perspectief

Mieke Klaver
Culturele interventies in krachtwijken

Arthur Crux
CA in kunsthistorisch perspectief
Rachida Soussi
Fonds 1818

Mieke Klaver
Methoden van CA

Esther Didden
Beeldende kunst

Mieke Klaver
CA en cultuurbeleid

Marjet Roelink
Theater en dans

Paul Cornelissen
LET OP: dit college is in theater Dakota
Meer informatie via blackboard

Sabrina Lindeman
Beeldende kunst

Karel Winterink
CA en het Kunstgebouw

Discussie
CA: artistieke uitdaging of lapmiddel

Rabia Benlahbib
Kosmopolis Den Haag en CA

Generale presentaties

Roland de Bes
CA en het kunstbeleid van de gemeente
Den Haag

15

Stroom Den Haag

Ochtend 10.00 uur

VAK Delft
(tijdstip n.t.b.)

Sara Vrugt
Beeldende kunst

Workshop kleurcontainer
Middag vanaf 13.00 uur

Jack van Mildert

Beeldende kunst

Nader te bepalen
Hele dag

Trees Steeghs
Gedichten

Click Centrum Deventer

Hele dag

Presentaties

Antwerpen LET OP deze excursie is op

VRIJDAG 20 januari

16 - 20 jan

Gemak Den Haag

Ochtend 10.00 uur

KALENDER PROJECTGROEPBIJEENKOMSTEN

Week

Thema

1
2

3
4
5
6
7

Kick Off
Plan van aanpak

Plan van aanpak inleveren donderdag 24 november

Wijkonderzoek volgens CCBHB Gebruik de worksheets 2 en 3
Start onderzoek CA projecten, criteria bepalen
Go voor het plan van aanpak (worksheet 1)
Plan van aanpak GO Tweede contact opdrachtgever is afgerond
Vervolg wijkonderzoek
wijkonderzoek
Format CA onderzoek
Wijkonderzoek bespreken met projectbegeleider
Opdracht KABK
Start opdrachtformulering voor KABK student
Tussenevaluatie
Samenwerken KABK Wijkonderzoek af overdracht naar KABK en opdrachtgever.
Start wekelijks projectoverleg op KABK
Eerste opzet projectplan bespreken met projectbegeleider
Projectplan en
Informatie + eerste opzet presentatie
presentatie
Projectoverleg KABK
Concept projectplan bespreken met projectbegeleider
Generale
Plan presentatie
presentaties
Projectoverleg KABK

Presentaties

Toets

10

Evalueren

Presentaties HHS: woensdag 18 januari

Presentaties op lokatie
Tentamen
Inleveren Projectplan bij projectbegeleider en opdrachtgever
Inleveren paper Onderzoek Community Art
Evaluatie met projectgroep en projectbegeleider

16

BRONNEN
VERPLICHTE LITERATUUR
o
o
o
o

Borrup, T. (2006) The Creative Community Builders Handbook. Saint Paul, Fieldstone alliance.
Rijnders, P. (2005). Gemeenschapskunst in Zuid-Holland. Rijswijk, Kunstgebouw (pdf op
Blackboard).
Twaalfhoven, A. (red), (2010). Boekman 82, Community Art. Amsterdam: Boekman.
Twaalfhoven, M. (2009) Kunst in de Wereld. Arnhem, Artez Press.

WEBSITES:
o

CallXL: http://www.cal-xl.nl/

En zie Blackboard
AANBEVOLEN LITERATUUR
o Dommelen, S. van, S. Ketelaars en T. Menze (2011) de kracht van cultuur. Effectieve
cultuurimpulsen in de wijk. Amsterdam/Den Haag: Stichting Cultuurimpuls en Nicis Institute.
o Migchelbrink F. (2010) Praktijkgericht onderzoek in zorg en welzijn. Amsterdam: SWP.
o Trienkens, S, Dorrestijn, W. en Postma, D. W. (2011) Culturele interventies in krachtwijken.
Amsterdam: SWP.

17

BIJLAGE: INDIVIDUEEL ONDERZOEKSVERSLAG

Omvang: 6000 8000 woorden (excl. literatuurlijst en bijlagen).
Inleveren: donderdag 2 februari via BlackBoard (ephorus) en als Hard Copy.
Aantal Ects: 2
1.

Inleiding: een korte toelichting op aanleiding, relevantie en motivatie voor het onderwerp.

2.

De onderzoeksopzet:
o beschrijving van aanleiding en probleemstelling;
o onderzoeksvraag en operationalisering in deelvragen;
o een inhoudelijke orintatie en Omschrijving van de gehanteerde opvatting / definitie
van Community Art
o de geformuleerde onderzoekscriteria. Maak gebruik van de volgende vragen:
- Door wie is het initiatief genomen?
- Uit welke onderdelen bestond het project?
- Wat was de doelstelling?
- Wie waren er bij het project betrokken?
- Waar vond het plaats?
- Wanneer vond het plaats / hoe lang duurde het
- Wie betaalde het project?
- Wat maakt dit project succesvol?
- Noem jij dit Community Art?
o methoden, technieken en bronnen van dataverzameling.

3.

Het onderzoek:
o desktop onderzoek (literatuur, mediacentra, internet, telefonische interviews, etc.)
naar vijf Community Art projecten waarvan n in het buitenland;
o drie praktijkbezoeken (zelfstandig eventueel samen met de projectgroep) bij kunst- en
cultuurinstellingen/kunstenaars die activiteiten uitvoeren op het gebied van
Community Art;
o analyse van twee CA projecten naar eigen keuze uit het Creative Community Builders
Handbook(CCBHB).
Conclusie en analyse die resulteert in een eigen definitie van Community Art.
Literatuurlijst en bronvermelding.
Bijlage: een systematische samenvatting van de onderzochte projecten, interviews, e.d.
(complete interviews hoeven niet in de bijlagen)

4.
5.
6.