MESADAMADEIRA.

IXORNADAS
INTERNACIONAISSOBREOCASTIEIRO.
OURENSE,23DEMAIODE2008.
O da 23 de maio de 2008, no marco das I Xornadas Internacionais sobre o Castieiro,
reunronse representantes de diversos sectores de toda a cadea monteindustria no
Centro de Innovacin e Servizos Tecnolxicos da Madeira co obxectivo de resumir os
principais problemas existentes para o aproveitamento madeireiro do castieiro e propor
actuacins a curto e medio prazo que permitan rendibilizar e optimizar o uso da mesma.
Os asistentes mesa foron: Innmaculada Lpez Muoz, Presidenta da Asociacin de
Viveiros Forestais de Galicia, Beatriz Cuenca Valera responsable do Centro de Mellora
Agroforestal de Tragsa en Maceda,

Juan Majada y Vanesa Bao do SERIDA de

Asturias, Juan Ignacio Fernndez Golfn y Victoria Baonza do Departamento de

Productos Forestais e Laboratorios de Madeiras do INIA de Madrid, Ana Orons
representante da Federacin de Rematantes e serradoiros de Galicia, Iglesias Neiro e
Nicols Cubeiro como representantes de empresas de segunda transformacin, Jos Luis
Chan Subdirector Xeral de Recursos Forestais e Alfredo Fernndez Ros como
representantes da Consellera de Medio Rural, Fulvio Giudici experto en Selvicultura
de castao para produccin madeireira en Suza, Michele Brunnetti responsable do
grupo de traballo da calidade estrutural e redaccin de normas estruturales do castieiro
en Italia, Esther Merlo Snchez investigador Parga Pondal do Centro de Innovacin e
Servizos Tecnolxicos da Madeira y Xos Franciso Pedras Saavedra Director del
Centro de Innovacin e Servizos Tecnolxicos da Madeira e moderador da mesa.
Inicialmente o moderador procedeu lectura dunhas conclusins que resuman o estado
da arte da especie en Galicia para pasar seguidamente a un debate no que participaron
os representantes dos distintos sectores aportando a sa opinin sobre o estado actual e
propoendo distintas lias de actuacin. Trala redaccin das conclusins, los
representantes de la Consellera mostraron o interese de apoiar ditas lias de traballo.
Resmense a continuacin as conclusins da

situacin actual do castieiro para

producin de madeira as como as medidas de actuacin propostas para optimizar o

sector

SITUACINACTUALDOCASTIEIRO

Existencias
Galicia con case 3 millns de hectreas conta con algo ms de 1 milln de ha arboradas
das cales arredor de 250.000 son frondosas, ocupando o Castieiro unha superficie de
12.500 ha en masas puras. A distribucin desta especie atpase principalmente na
zona interior centrada nas provincias de Ourense e Lugo como pode apreciarse na
Figura 1 con 7.629 e 4.892 ha respetivamente.

Figura 1 : Localizacin e superficie que ocupa o castieiro. Cartografa facilitada polo STIGA, mapa de
usos do solo (2005).

Importancia da especie na industria madeireira

En Galicia transforman madeira entorno a 800 empresas que teen unha marcada
dispersin por gran parte do territorio de Galicia. Porn, existen unha serie de reas que
teen unha marcada significacin como son as reas urbanas e industriais mis
importantes de Galicia (A Corua, Vigo, Ourense, Santiago de Compostela e Lugo),
ademais doutros concellos como A Estrada, Laln ou Sarria (Figura 2).
As empresas que realizan unha primeira transformacin sobre esta madeira
consumen: 60.000 metros cbicos. Mentras que as empresas da segunda
transformacin 48.000. Dos 48.000 metros cbicos 35.000 proveen de Galicia (de
empresas galegas que non teen porque transformar s castao galego) e 13.000 de fra
de Galicia. A sa vez sabemos que dos 13.000, 7.000 metros cbicos veen de fra de
Espaa mentres que de Espaa veen 6.000 metros cbicos.

Figura 2: Distribucin das empresas transformadoras de castieiro en Galicia

Principais problemas para o correcto aproveitamento da especie

Dende un punto de vista industrial, os problemas sanitarios, a falta de xestin e a falta
de material vexetal ptimo nos viveiros, estn afectando gravemente oferta de madeira
de calidade; sendo hoxe en da necesaria a utilizacin de mis toneladas para conseguir
os mesmos metros cbicos que fai algns anos. Esta situacin encarece notablemente a
madeira producida e xera un gran volume de madeiras de pequeno formato que o
mercado absorbe con dificultade. Estes aspectos ligados a cambios no mercado con
perda de prestixio da especie e preferencias por madeiras de importacin (i.e. Iroko)
dificultan a explotacin e transformacin desta especie.

Outra das eivas que se est detectando dende as Administracins, Centros de

Investigacin e Sector coinciden na necesidade de establecer unha norma nacional de
clasificacin visual que permita situar madeira de castieiro nos requerimentos do
Cdigo Tcnico da Edificacin.

De calquera xeito, importante destacar que o aspecto normativo ante a entrada en

vigor da nova normativa de Marcado CE en setembro de 2008, non ser o maior
problema do sector. A devandita norma impor, por exemplo, aspectos como a
necesidade de que os serradoiros dispoan dun Manual de Calidade. Outro aspecto a
considerar estratexicamente a oportunidade de realizar unha norma nacional de
clasificacin visual versus unha europea con franceses e italianos.

Ademais constatouse a dificultade que manifestan moitos tcnicos para empregar nos
seus pregos de prescricins materiais de madeira e a ausencia cada vez maior de
profesionais que coezan o traballo coa madeira desta especie.

PROPOSTADELIASDETRABALLO
1. Caracterizar a calidade da madeira do material xentico rexistrado actualmente
no catlogo e que poder estar a disposicin dos viveiristas para a obtencin de
planta de castao con obxectivo madeireiro. Inclur caracteres de calidade de
madeira nos programas de mellora existentes na actualidade, incorporando
novos protocolos de caracterizacin da calidade da madeira sobre rbores en p
nos procesos de seleccin do material.

2. Promover actuacins selvcolas e de xestion. Comntase a posibilidade de

utilizar a rede de parcelas sobre as que a USC e a Universidade de Ponferrada
estn realizando medicins do crecemento, para aplicar distintos tratamentos
selvcolas en canto a claras e podas que permitan estudiar a influencia da
selvicultura na calidade do produto final

3. Establecemento dunha norma de clasificacin visual estrutural e decorativa para

madeira de castieiro.

4. Aposta polo I+D+i para o desenvolvemento de novas tecnoloxas de fabricacin

e de proceso que partindo das calidades de subministro e de materia prima
existentes na actualidade (pequeno formato, baixa calidade) dean lugar a
produtos de maior valor engadido.

5. Promover a formacin e a divulgacin para o traballo coa madeira desta especie

en centros de formacin, arquitectos, deseadores etc.

En Ourense a 23 de maio de 2008

Xose Francisco Pedras Saavedra

Director do Centro de Innovacin e Servicios
Tecnolxicos da madeira de Galicia. CIS MADEIRA