1/28/2015

CODOCUMENTATIONKAYTOME(BatchnilaKuyaJR))

CODOCUMENTATIONKAYTOME(Batch
nilaKuyaJR))

Edit

ByJillBorjalonThursday,March29,2012at7:37pm

I.Introduksyon
PanimulatBanyuhayan
Angpagigingbukasatmapagmasidngtaoatpagkakaroonniyangmalikot
naimahinasyonatharayaayparaanniyasapagpapalawakatpagpapalayang
kanyangpagiisipmulasalabasnito.Isasaparaanngpagpapalawakngkanyang
paniniwalasapagpapalayangisipayangmatutoatpagaralanangmgataong
nakapaligidsakanya,angkanilangpinagmulannaetnikoatkultura.Bilangmag
aaralngSosyolohiya,angpagintindisataoatpagsuotsakalagayannitoayang
gawainnamaaringmagdalasakanyatungosadimatawarang
pamumuno.(Intellectualcuriosityisapersonswayofexpandingtheirhorizonsand
discoveringwhatsoutthere.Onewaytoaggrandizehorizonsistolearnabout
people,theirethnicbackground,andculture.Asasociologystudent,
understandingthepeoplethatyouworkwithcanleadtoexcellentleadership.)
Malakianggampaninngisangsosyolohistasakanyanglipunangginagalawanatsa
kanyangpamayanan,hindilamangniyamisyonangmaghatidngmgasangkatutakna
teoryatungkolkayMarx,Weber,atDurkheimupangisaksaksautakngmgaordinaryong
mamamayan.Isangmalakinghamonsabawatmagaaralngsosyolohiyaatsaibapang
mgadalubhasasadisiplinangitoangpagabotsarurokngtunaynalipunangpagbabago
(GenuineSocialChange).Naniniwalakaminaanganumangteoryanawalang
karampatangpraktikaaywalangkwenta(osamadalingsalitaparakalamangnagsalsalng
iyongpagiisipomasturbationofthemind).Hindirinnamanpwedengpuropraktikanalang
atwalamanlangtayongpinagbabatayangteorya,napakadelikadonitonggawinparakang
pumuntasaisanggeranangdimoalamkungpaanogamitinangiyongmgaarmas.Ang
tunaynasosyologoaysinasanayangkanyangsarilimulasapagpapaigtingngkanyang
nalalamanatnatututosiyamulasainteraktibongpagsasanibngteoryaatpraktikaomas
kilalabilangPraxise,imbisnapaghiwalayinangpagpopokussateoryaatpraktikamas
magkakaroonngmabutingresultakungpagsasamahinatpagsasanibinangdalawa.
Katuladngliwanagatdilim,initatlamig,atanglangitatlupa,hindinatinmapaghihiwalay
angmgakonseptongitosaisatisa,sanayangpraktikaatteoryaaymanitilingisaproseso
atpagisahinngkapwanaminmagaaralngsosyologoatsamgasusunodpang
henerasyonngmgatagapagtaguyodngdisiplinangitonawaypaigtinginangPraksis.
IsasamgaadbentahengsosyolohiyasaPoliteknikongUnibersidadngPilipinasay
angpagkakaroonngasignaturangCommunityDevelopmentatOrganizing.Itolamang
angtangingunibersidadsaPilipinasnanagbibigayngKursongBatsilyerngAghamsa
Sosyolohiyanamayganitongasignatura.Naniniwalakasiangmganagtaguyodngkursong
ito(IsasiMommyPerezInaatIlawngKagawaranngSosyolohiyasaPUP)naangdapat
angnalalamanngisangmagaaralngsosyolohiyaaydilamangnageeksisonabubuhay
saisipanbagkusitoyginagamitniyasaaplikasyonngtunaynakalagayanngtaoparasa
pagbabagoatpagunladnitoatngkanyanglipunangginagalawan.
Mulasamasa,parasamasa,atpabaliksamasa.Itoangdahilankungbakit
pinagaaralanangkomyunidad,simplengunitmabigatangkahulugan.Angpagiisipng
nakakabutimulasamasaatpaggawangmgahakbangparaikauunladatikabubutinito
nangwalanginiisipatpagaalismulasamakasarilinghangarinatpagbalikngprodukto
nitoparamagamitsapagpapataasngantasngkanilangpamumuhayatmabagoang
kanilangkasalukuyangkalagayan.
Suntoksabuwanparasaisangmagaaralngsosyolohiyaangpagabotsatunay
naCommunityOrganizingatCommunityDevelopment.Bagamatmahalagaparingpag
aralanitongisangmagaaralngsosyolohiyaupangmapaunladangkanyangkakayahan
sapakikisalamuhasakapwaniyatao.AngmatutongmagingRepleksibo(Reflexive)oang
paraangmatutunankungpaanolumagaysakalagayanositwasyonngiba,mauunawaan
molamangangsuliraninatmgapagdadarahopngisangtaokungmatutokangsumuotsa
kanyangsapatos.Angpagigingbukasmosakanilalalonasatitirahanmongkomyunidad,
angpagpapaigtingngkooperasyonmosaiyongmgakagrupo,angpagpapalawakng
socialintegration,angpagunawasakanilangkasalukuyangestadongbuhay,ang
pagkatutongmgabagaynakanilangginagawa,angpakikilahoksakanilangkabuhayanat
mabagoangsarilingbehaybyoratpananawsaibangtaosaibangkomyunidadnahindimo
kinasanayanitoayilanlamangsamgadahilankungbakitkailangangpagaralanang
CommunityOrganizingatDevelopment.
SamgamakakabasangDocumentationnaitonaginawangpangkatKaytome
batch2011lalonasasusunodnahenerasyonngmgamakipamumuhaynamagaaral,
nawaymakatulongitosainyoupanghindikayomagingtabularasasapagpuntaninyosa
komyunidadatmaginghandakayosaanumangbagaynamaarininyongharapinsainyong
pakikimuhayan.
NawaypagpalainngpoongmaykapalangKagawaranngSosyolohiyaangmga

https://www.facebook.com/notes/socioloves/codocumentationkaytomebatchnilakuyajr/332885866775798

1/11

1/28/2015

CODOCUMENTATIONKAYTOME(BatchnilaKuyaJR))

propesor,facultad,atmgamagaaralnabumubuonito.VivaPUP,VivaSocio!
II.HalagangPangkasaysayanatNilalaman
1.KasaysayanatHeograpiya

AngIslangTalim
AngislangtalimaymatatagpuansasentrongLagunadeBaY(baiangtamangbaybay,
salitangespanyolnaibigsabihinaylawa)atnasanahahatisadalawanghating
munisipalidad,angkanlurangbahagiaynasasakopngBinangonanatsilangangbahagi
namanaynasasakopngCardona.AngIslangTalimaymayamansasakawayan,nakung
saanginagamitnilasapaggawangmgafurniturestuladngbamboosofas,cabinets,
lamesa,upuanatmaramipangiba.Itoangpangunahingpinagkukunanngkitaat
kabuhayansaIsla,habangpangingisdasalawanamanangikalawa.
Maydalawangparokyanamakikitasaisla.AngSto.DomingoParishnamakikitasa
BarangayJanosa,Binangonan,atangOurLadyofLourdesParishsaNavotas,Cardona.
IsasamgasikatnamakikitasaIslangTalimayangBundokngSusongDalagao
BundokTagapu(Maidensbreastmountains)dalawangmalalakingtumbokngmatataas
naburolbundoknanagmistulangsusongbabae,nakungsaanitoangitinuturingna
pinakamataasnalugarsaIslangTalim.

AngmgaBarangaysaIslangTalim
AngIslangTalimaybinubuongdalawamputanim(26)naBarangay,LabingPito(17)ay
nasasakupanngBinangonanatSiyam(9)mulasaCardonaside.
AngmgabaranggaynabumubuosaBinangonansidengTalimayangmgasumusunod:
Bangad
Binitagan
Bombong
Buhangin
GinnongSanay
Gulod
Habagatan
Janosa
Kasile
Kaytome
Kinaboogan
Kinagatan
Pinagdilawan
Rayap
Sapang
Tabon
Malakaban
AngmgaBarangaynabumubuosaCardonasidengTalimayangmgasumusunod:
Amihanan
Boor
Malanggam
Calubacan
Tuna
Balibago
Navotas
Subay>Ticulio>Pikot

KasaysayanngBinangonan
AngMunisipalidadngBinangonanayisangFirstclassUrbanMunicipalitysaprobinsyang
Rizal,Pilipinas.BasesaestadistikangNationalStatisticsOffice(NSO)noong2007,
mayroonitongpopulasyonna238,931sa38,488nakabahayan.Mayroonitongsukatna
64.38km2.AngbarangayKaytomeaykasamasaBinangonansidengislangTalim,kaya
namanmahalagangmalamanmunaangkasaysayanngmunisipalidadpatungosa
kasaysayanngBaranggayKaytome.
SawikangInglesangBinangonanaynangangahulugang,Angunangnaitayongbayansa
paligidnglawa.ItoaynagmulasaalamatkungpaanonaitayoangmgabayansaLaguna
deBaY,sadialektongmgaPangasinanangBinangonanaynangangahuluganglugarna
mulasaanumanglumutangolumitaw.
ItoayisangFirstclassmunicipalitynamakikitasapaananngbulubundukinngSierra
MadreatdalampasiganngLagunadeBaY.Itoaybinubuong23Barangaysamainlandat
17islandbarangayssaTalimkabilangnaangBaranggayKaytome.
AngmgabayanaynahiwalayatnaggingMalayangparokyanoong1621mulasainisyatibo
ngmgaFransiskanongMisyonaryo.Angbayanayitinatagnoong1737atsinakopngmga
espanyolnoong1763.Nagingganapnabayanitonoong1900mulasakamayngmga
Amerikano.AngPinakabantogsaBinangonanayang200taonnaSantaUrsulaParishna
makikitasapusongbayan.AngBinangonanangpangunahingsupplierngmgaisdang
tabangmulasaLagunadeBaykatuladngdulong,ayungin,biya,kanduli,atguramisa

https://www.facebook.com/notes/socioloves/codocumentationkaytomebatchnilakuyajr/332885866775798

2/11

1/28/2015

CODOCUMENTATIONKAYTOME(BatchnilaKuyaJR))

MetroManila,Laguna,Cabite,atBatangas.
MulasapinagsanibnapagtutulunganngformerMayoratGobernadorCasimiroM.Ynares,
Jr.AtangMunicipalMayornitongsiHon.CesarM.Ynares,angBinangonanaynapanatili
angtitulongTheEducationCenterofRizal.Angpagkilalangitoaynatamomulasa
pagkakatayongRizalNationalHighSchool,angUniversityofRizalSystem(URS),atng
TechnicalEducationSkillsDevelopmentAuthority(TESDA)center,nasiyangnagbibigayng
mgakalidadnaedukasyonsamgatagaRizalkasamanaangmgateknikalatbokasyunal
nakurso.AngpangunahingpinagkukunangkitaokabuhayanngmgatagaBinangonanay
angagrikultura,nakungsaan49bahagdanngkabuuansukatngBayanaynakatakdapara
saagricultureatlivestockindustries.
MgaNagingMeyornoongPanahonngAmerikano
JoseG.Ynares(19011905)UnangappointednaexecutiveMeyorng
Munisipalidadnoong1901atnanalongmayornangsumunodnataonnghalalan.
ManuelY.Ison(19061907)NangalapngpondoparasapagpapatayongUnang
MunicipalHall.
ClementeAntiporda(19081912)Noongpanahonniya,angunangmunicipalhall
aynaitayo.
AntonioSisante(19131915)Nagpatayongtatlongartesianwells.
LorenzoFlores(19161922)Nakapagpatayongmgakalsadaattulay,atisinaayos
anglumangpamilihan.
ValentinAntazo(19221928)NagpatayongkasalukuyangBinangonanCentral
ElementarySchoolsitengH.E.BuildingatnagtatagPuericultureCenterforthe
Women'sClub.
JulioAntiporda(19281936)NagtatagngPublicmarketsamaypilapila

AngBinangonanatangIslangTalim:SakukongmgaHapon
NoongIkalawangDigmaangPandaigdig,AngbayanngBinangonanayisasamga
evacuationcenterngmgaresidentemulasaManilaatmgakalapitlugarnito.Angmgatao
noongmgapanahonnaiyonaynagtatagosamgakabundukanngIslangTalim.Anggera
aynagdulotngpaghihirapatpagdurusa.Angmgapaaralanaypansamantalangipinasara
angilangmgaprofessionalaynangisdanalamang,samantalangangibaaypumasoksa
buyandsellparamabuhay.Maramiangnamataydahilsakagutuman,malnutrisyonatmga
sakitsamantalangangibaaynabuhaysapamamagitangpagkainngmgakamoteng
kahoy,papaya,mais,niyogatgulay.Maramingtaoangnamataynoongpinaulananngmga
haponngMachineGunangmgamanggagawangRizalCementFactory.Ilangbuwanang
nakalipasangmgaHaponaytumirasabayan.SiFaustinoAntipordanagtatagngBantay
Sunog,isangbrigadenanakatalagaparasapagpapanatilingkapayapaanatkaayusansa
TalimIslandatsabuongbinangonansapamamagitanngmgakalalakihanlabansamga
mapangguloatbasagulo.NoongpanahongiyonsiColonelAgustinMarkingay
nangangalapngkanyangmgamiyembroparasakanyangguerrillaunit.
AngIslangTalimayhindirinligtasmulasapagmamalupitngmgahapon,Noongika7ng
Agostotaong1942nagpaulanngbombaangmgahaponsaIsla,mayapatnanamataysa
BaranggayJanosa,atmayilangmganasaktanmulasakaratiglugarngCardonaat
BaranggayKaytome,BuhanginatGulod.Angmgapinaghihinalaanggerilyasaislaay
dinalasaSta.Cruz,Laguna.Kahitnaangkuraparokongpanahongiyon,isangColumbian
Fr.MartinStrongayhindirinligtassapagdadampotngmgahapon,siyaaydinalasaLos
banosparasaconcentrationcamp.Noong1944,angmgaMakapili,grupongmga
PilipinongmakaHapon,angilansakanilaaynanirahansaIslaatsilaynagsilbisamga
Haponbilanginterpreter.Silaangitinuturongdahilanngilangpagmamalupitat
pagdudurusangilangPilipinomulasakamayngmgaHapon.

NoongEnero1945,angmgahaponaynagtatagngheadquartersaBinangonan.Pero
basesakwentohindisilanagtagalditodahilsaisangbabaengnakaputinananakotkunoo
nagpakitangaparisyonsamgaMakapiliatilangmgasundalonghapon.SiMayor
EmerencianoUnidaaypinatayngmgahaponsakadahilanangkasabwatdawsiyangmga
gerilya.

MgaAlkaldeMayornoongpanahonngmgaHapon.
FelixKatipunan(19361942)Nagpagawasiyangmgakalsadaatmgaposoatmga
karagdagankwartosamunisipyo.
EmerencianoM.Unida(19421945)AngtumayongmayornangsiKatipunanay
nagkasakit.Nagbigaysiyangmgapagkainsamgaresidenteatinayosangpagpapalayasa
mganahulingmgaPilipino.
JuanJerusalem(1945)SiyaanghumalilinangmamataysiUnida.Siyaaybinarilsa
RizalCementCompoundbagonapalayangpinagsamangpwersangmgaAmerikanoat
Pilipinoangbansa.

Panahonngliberasyon.
AngbayanngBinangonanaynagingMalayamulasapuwersangmgahaponnoong
Pebrero25,1945,arawngkapistahanngpatronessngbayannasiSta.Ursula.AngHapon
aynagplanonasunuginangbuongbayanngunitnapigilannoongpagdatingngAmerican

https://www.facebook.com/notes/socioloves/codocumentationkaytomebatchnilakuyajr/332885866775798

3/11

1/28/2015

CODOCUMENTATIONKAYTOME(BatchnilaKuyaJR))

atPhilippineCommenwealtharmyforcesnoongdisperasngarawngkapistahan.Angmga
gerilya,kasamasiMajorCeidoaynagtungosaBundokbunotupangpigilanangpagtakas
ngpuwersangHapon.MapayapangsumukoangmgaHaponatmadalingpinaalisang
kanilangpuwersa.Angpagpapalayaatliberasyonaynaggingmapayapasakadahilanang
walangpaglalabannanaganap.Nagingmasayaangpagdirwangngmgataosabayanat
islakasamaangmgasundalongPilipinoatAmerikano.Angmganoonaynagpuntasa
kalayehabangsinigawangTagumpayatmalayanaangPilipinas.NagingAppointed
TownMayorsiCasimiroYnares,Sr.mula1945hanggang1946(nakungsaanang
PilipinasaynaggingRepublika),siyaayanakniDonJoseYnares.AngMunisipalidadng
Binangonanaymasnagingmapagpalayaatawtonomiya.

MgaNamunosaBinangonanmataposangDigmaan
*CasimiroYnares,Sr.waselectedMayorandservedfrom1952to1956.Otherofficials
wereViceMayorPedroFineza,CouncilorsBonifacioGahol,PolicarpioAralar,Aniano
Bautista,BonifacioCapre,AntonioAntipordaandAlfredoBonifacio.
*Dr.JosePaciswastheMayorfortwoconsecutiveterms.AntonioAntipordawasthe
ViceMayorwhilethereelectedcouncilorswereMarianoCervo,FranciscoMatematicoand
RomulodelosReyes.NewlyelectedcouncilorswereZoiloEstacio,MonicoTirana,
GracianoPlegaria,andLucioCenina.DuringPacisterm,aresolutionspecifyingthe
constructionofnewmunicipalbuildinginCalumpangwasapproved.
*Atty.PedroFinezawaselectedMayorin1963.Underhisbanner,ViceMayorZoilo
Estacioandeightcouncilorsalsowon.Thesamelineupmadeacleansweepofthe
electionsthatfollowed.Aloneopposition,ReynaldoAralar,joinedthecouncil.
*CasimiroYnares,Jr.wastheyoungestmayor,electedin1971.Otherofficerswere
ViceMayorZoiloEstacioandCouncilorsMarianoErasga,ReynaldoAralar,PedroVital,Jr.,
FelimonGonzales,RemediosParalejas,LorenzoBarlinan,PedroSanFelipeandMacario
Cenidoza.MayorYnaresremainedunchallengedfor15yearsbecausenoelectionswere
heldafterPresidentFerdinandMarcosdeclaredMartialLawin1972.
*Atty.MarianoCervowasappointedOfficerinCharge(OIC)ofBinangonanunderthe
RevolutionaryGovernmentofPresidentCorazonAquinoin1986.
*Inthe1988elections,CasimiroYnares,Jr.wonbyalandslidevictoryovertheprotgs
ofthenationalleaders.Atty.JoaquinMendozawastheViceMayor.Theelectedcouncilors
wereDr.AmosP.Callanta,EmilianaRivera,LonginodelMundo,RonaldoCenidoza,
AntonioReyesIII,MauricioA.Mixto,Jr.,LorenzoLirio,andRaulMiguel.
*In1992,inthefirstsynchronizednationalandlocalelectionsthatsawthefieldingof
multipartycandidates,Engr.IsidroB.Paciswonoversixmayoraltyaspirants.The
SangguniangBayanwasheadedbyViceMayorAmosCallantawiththefollowingmember
councilors:RaulAntazo,EsmerDiscimulacion,ManuelBarretto,JaimeAragones,Reynaldo
Punelas,JhoulanAralar,EnriqueLirioandArnelChulvo.
*MayorIsidroPaciswasreelectedin1995.AlsoreelecetedwereViceMayorCallanta
alongwithCouncilorsReynaldoPunelas,ManuelBarretto,JaimeAragones,JhoulanAralar
andEsmerDiscimulacion.NewlyelectedcouncilorswereAllanSunglao,RhonielRiveraand
MarS.J.Cenidoza.
*Engr.CesarM.Ynareswaselectedin1998byanoverwhelmingmajorityvoteagainst
incumbentMayorIsidroB.PacisandRaulA.MiguelwaselectedasViceMayor.Elected
CouncilorswereAlfredoO.Cenidoza,EsmeraldoA.Discimulacion,AllanD.Sunglao,
ReynaldoC.DelaCuesta,JaimeA.Aragones,IanP.Cervo,JhoulanAralar,andMiguelP.
Manuson.
*In2001,Engr.CesarM.YnareswasreelectedagainstformerMayorIsidroB.Pacis.
AlsoreelectedwasEngr.RaulA.MiguelasViceMayoralongwithCouncilorsAlfredoC.
Ceidoza,AllanD.Sunglao,NewlyelectedcouncilorswereJaneZ.Apostadero,Cresencio
M.Ojoy,DonatoO.Paralejas,RubenM.Patag,DomingoC.FranciscoandGilderaldoD.
Antiporda.
*Theyear2004provedtobeanothervictoriousyearforEngr.CesarM.Ynareswho
wasthesolecandidateformayoraltyseat.HewasagainreelectedtogetherwithEngr.
RaulA.MiguelasViceMayoralongwithCouncilorsJaneZ.Apostadero,CrisencioM.Ojoy,
AlfredoC.Ceidoza,DonatoParalejas,RubenM.PatagandGilderaldoD.Antiporda,newly
electedcouncilorwasMr.CecilioM.Ynares.
*In2007,CecilioM.YnareswaselectedagainstBrgy.CaptainManuelReyesofBrgy.
Lunsad.FormerAdministratorEngr.ReynaldodelaCuestawaselectedasViceMayor.Re
electedCouncilorswereJaneZ.Apostadero,CresencioM.Ojoy,DonatoParalejas,Ruben
Patag,GilderaldoAntiporda,NapoMesaandnewlyelectedCouncilorswereRuben
MagdalenaandRodelCerrero.
*In2010,Engr.CesarM.Ynareswaselectedasamayor.

BILANGNGMGANANINIRAHANSAISLANGTALIM
UNANGDISTRITOBINANGONAN,RIZAL
(BasesaEstadistikangNationalStatisticsOffice2007)
MgaBaranggaysaIslangTalim,Binangonan,Rizal
BilangngNaninirahan(2007)
Bangad
Binitagan
Bombong

https://www.facebook.com/notes/socioloves/codocumentationkaytomebatchnilakuyajr/332885866775798

4/11

1/28/2015

CODOCUMENTATIONKAYTOME(BatchnilaKuyaJR))

Buhangin
GinoongSanay
Gulod
Habagatan
Janosa
Kasile
Kaytome
Kinaboogan
Kinagatan
Malakaban
Pinagdilawan
Rayap
Sapang
Tabon

1,366
632
2,697
2,039
1,643
1,166
1,578
2,442
508
2,212
1,120
1,532
1,207
610
1,780
2,001
819
KabuuangBilang25,352

AngBarangayKaytome
AngBarangayKaytomeaypangatlosapinakamalakingbaranggaysabuongislang
Talimbasesabilangngmgananinirahandito.Mayamanangislasakawayanatitorinang
ilansakanilangpangunahingpinagkukunangkabuhayan.Nangingisdarinangmgasa
Baranggay,marunongdingmagdaingangiba.MayamanangKabundukanatkalawaaan
ngBaranggay.NabibilangangBaranggaysamunisipalidadngBinangonan.
AngKwentongbayanoOralnaKasaysayanngKaytome
MagkatabiangBaranggayKaytomeatJanosa,nasagawingkanluranngKaytome
angBaranggayJanosaatangBaranggayGulodnamanangnasagawingsilangannito.
AnganumangBaranggayaymaykanyakanyangsalingkwentoukolsapinagmulanng
pangalanngisanglugar,angibaaybasesatrabahongmgataoritoatangibanamanay
basesamgatampoknamakikitasalugar.
BasesamgamatatandangKwentosaIslaatsaBaranggay,noongunangpanahon
angbaranggaykabilanglamangsabaranggayngmaramingUsa(okilalasakasalukuyang
Janosa),isangmalakingkawayananlamangdawangBaranggay.Nanglumaonnoong
panahondawngmgaHaponmaymganagtanongsamgataongnakatirakungsinobaang
nagmamayaringkawayanansadakongsilanganngmgatagaJanosa,sinasagotlamang
ngmgataosahaponayangmgakatagangKattomi.Lumipasangpanahonna
nakasayangtawaginanglugarbilangkaytomiatnanglumaontinawagnaitongKaytome.
GumugulosaatingmgaisipkungnasaannakayasiTomingaun?.Hmm?,kamiay
nagtataka,ngunitkasalukuyanhindinamahalagakungnasaansiyaokungtotoobasiyang
lumitawsamundo.MulasatawagnakayTomiatnagingKaytome,sadyang
makapangyarihantalagaangtalasngdila,kayanitongmakaimpluwensiyapatinang
kasaysayan,tandaannatinanumangkwentongbayanaymaaringkalahatingtotoo

AngLokasyonngTalimIsland

1. 2.Populasyon
AngbarangayKaytomeayisasamaituturingnapinakamalakingbarangaysaislang
Talim.Itoaynahahatisalimangmalalakingpurok.AngisasamgasementeryosaTalimay
matatagpuansaKaytome.AyonsadatosngsangguniangbarangayngKaytome,
tintatayanghumigitkumulang2800angmgaresidentengnaninirahandito.Angbilangng
populasyonditoaykulangomaaringsapatlamangsalakinglugar.Ayondinsabarangay
healthworker,angmadalasnatrabahongmgataosabarangayKaytomeayang

https://www.facebook.com/notes/socioloves/codocumentationkaytomebatchnilakuyajr/332885866775798

5/11

1/28/2015

CODOCUMENTATIONKAYTOME(BatchnilaKuyaJR))

pangingisdaatpangagawayan.Mayilandinnalumuluwasatnagtatrabahosabayan.

1. 3.ModangProduksyon
AyonkayLisaDiscutido,angbarangayhealthworkersabarangayKaytome,ang
karaniwangtrabahongmgataosabarangayKaytomeaynahahatisadalawa,ang
pangingisdaatangpangangawayan(kawayan).Mayilanilandinnaangpinagkakakitaan
ayangpagtitindasasarilingmgabahay,atpagigibngtubig.
Angpangigisdaayisasapinakamalakingporsiyentongpinagkukunanngkabuhayanng
barangayKaytome.Maytatlongklasengpangingisda.Angunaayangpagaalagangmga
bangussaloobngisangfishpen.Malakingpuhunanangkinakailangansapagpapatayong
isangfishpenkayatkadalasanangmgamaykayangpamilyalamangangnakakapag
pagawanito.AyonpakaykagawadJerwinAnis,isangkagawadngbarangayKaytome,
umaabotsaisangdaanglibo(100,000)pataasangpuhunanupangmakapagpatayong
isangfishpen.
Angikalawangklasenamanayangpanghuhulingmgaisdasalawasapamamagitanng
skylab,isanguringpermanentengpatibongsalawanamalayangmakapasokangmga
isda,ngunitdinasilamakalalabaspa.Angskylabayyarisamgapirasongkawayanat
mgalambatnamaylagusansailalimupangmakapasokangisda.Pinupuntahanitongmay
ariatpagmaynakapasoksaloob,ginagamitannilaangisdangpangsalok,isang
malakingklasengpanghuli.Maymgapagkakataonnamaramingnahuhulisaganitong
paraan,atmaypagkakataondinnawalaatmagreresultaitosapagkalugisagasolina.May
mgapagkakataondinnanananakawansilanghuli.Angtawagditoayalsa.Isapang
bagay,ayonsamgamangigisda,masmaramingnahuhulingisdaangskylabsabandang
gitnanglawakaysasapartengmababaw,ngunitkaakibatdinnitonamasmaraming
magnanakaw,onagaalsangmgaskylabsagitnanglawa.
Angikatlongklasengpangigisdaaytinatawagnapamamanty.Anginstrumentonggamit
ditoaytinatawagnapanty(kayatganoonangtawagdoon),isanguringlambatna
napakahaba,atkadalasanaymgabahagi.Inilalagayitosatubig,hahayaanngkauntiat
sakahahatakin.
AngmgaisdangkadalasangnahuhulisaLagunadeBayaytilapia,dalag,bangus,hito,big
head(kadalasangangtawagdinaybigid)athipon.
Malibansapangingisda,angpangangawayanangisasamaymalakingporsiyentong
hanapbuhaysabarangayKaytome.Kinukuhanilaangmgakawayansakabundukan.
Mahirapangpagkuhasamgakawayan,sapagkatnapakaramingtinikngmgaitoat
napakabigatlalonakungsariwapaangmgaito.Kungbaguhankasaganitonggawain,
siguradongmahihiwakangtinikatsasakitangkatawanmosapagbubuhat.Minsan,
nagpapakuhanalangngkawayananggumagawaatbabayarannalangniyaitosatapat
nahalaga.Maymgailanilandinnanangangawayannamaysarilingtanimnakawayan,
katuladniTatayFredieVillones,namaysarilingtanimnamalapitsasementeryong
barangayKaytome.Ayondinsamgataodoon,hindipwedengputulinangmgabatang
kawayandahilpagpinutolnait,ayhindinamulingtutubopaito.Kapagnahulikasa
pamumutolnito,aytiyaknapagmumultahinka.
Mataposmakakuhangmgakawayan,angmgaitoaykinakayasan(kayas).Ang
pagkakayasayangpagbabalatngmgakawayan,upangmatanggalangpartenghindi
kailangansapagyayarisamgagamit.Angmganangangawayananggumagawanito,
ngunitpwederinnamagkayasangibangtao,atbabyarankasahalagangtatlongpiso.
Karaniwangginagawasakawayanayangpapag.Itoayisanguringkamanayarisa
kawayan.Matibayitoatmagaan.Mabilislanggawinito,lalonakunganggumagawanito
aybihasana.Kinakailangannitoaymgamahahabangpirasongkawayanparasamga
haliginitoatkatawan.Kadalasan,inilalakoangmgapapagsamganasunugannalugar,
katuladsamgalugarnamadalasangmgaganoongpangyayarikatuladngTondo,Baseco
Compound,atibapa.Mabentadawitolalonaatwalangmaayosnamgamatutuluganang
mganasalantaatsiyempre,murakumparasaibangklasengmgahigaan.Sahalagang
400pesosaymaypapagkana.Maymgailanglugardinnaregularsilangnagdadalang
mgapapagkatuladsaLupangArendasaTaytay,RizalatsaPabahayniErapsaC6.
Mayroondinnapagkakataonnamaynagpapagawasakanilangmgafurnitureshopsa
bayan.Angibapangmgagamitomueblesnaginagawangmganangangawayanay
upuan,alkansya,atkunaparasamgasanggol(crib).
Kungtutuusin,magandaangkitasapangangawayannanghindinakinakailanganna
pumatongngmalakinghalagaupangmaibentaito.Kapagnaglalakoangmgaito,
kadalasannasamgaisangdaanpataasangdalanila,magaarkilanalangngsasakyan
dependesamgalugarnapupuntahannila.AyonkayTatayKalaw,isangmangangawayan,
umaabotpasilangPampangasapaglalakongmgapapag.Totoonganamalakiangkita
dito,peromaymgapagkakataondinnahaloswalangnauuwingperaangmga
nangangawayan.Angmgadahilanaymgasumusunod:una,silaaynananakawan.Sa
paglalakongpapagngilangaraw,kadalasanaywalasilangmatulugan,kundiangkanilang
mgapapag.Madalilangsilangnakawansaganoongsitwasyon,lalonasamgalugarna
maramingkawatan.Mayisangpayoangmganangangawayansamgaganitongsitwasyon.
AyonkayTatayKalawAranatkagawadGeraldAnain,dapatitagoangperangkinitasa
isanglugarnahindimapapansinngmgatao,kahitsailalimpanglupaito.Ang
pangalawangdahilannamankungbakitdisilanakakapaguwingkitaaydahilsa

https://www.facebook.com/notes/socioloves/codocumentationkaytomebatchnilakuyajr/332885866775798

6/11

1/28/2015

CODOCUMENTATIONKAYTOME(BatchnilaKuyaJR))

maraminglugaraliwansabayan,katuladngmgabeerhouse.Sapagkakataongito,kumita
ngasilangperasaarawngunitpagsapitnggabi,minsannapupuntaangmgaperanilasa
mgaganooglugar.
Malibansapangingisdaatpangangawayan,aymgapinagkakakitaanpaangmgataosa
barangayKaytome.Angibangmgabahayaymaytindahan,malakimanitoomaliit.
Madalasdinsamgatindahannaito,aymaytindangulam,tuladngmgahotdog,
longganisa,atitlog.Saibangbahaynaman,aymaypalabunutanngmgapagkainna
kadalasanaychichirya,sahalagangpisoaypwedekanangbumunot.Maymganagtitinda
ngsorbetesatpinipigicecreamsahalagangsampungpiso,atmaybunutandin,mulisa
halagangsampungpiso.Sampungbeseskabubunotatpagwalakangtinamaan,may
librekangicecream.Maramirinnagtitindangmgapagkainsamuranghalaga,halimbawa
nalangayisangsupotngpalaboksahalaganglimangpisolamang.Maramirintindang
mgapalamig,katuladnghalohaloatsnowball,sahalaganglimangpisorin.Samga
kabataan,patokdinangpagiigibngtubigsamgabahay,sahalaganglimangpisoparasa
dalawangtimba.Hindibiroanggawaingito,napakabigatngmgatimbaatkailanganpang
balansehinpatungosabahaygalingsaposo.
1. 4.EdukasyonsabarangayKaytome
Kalakhanngmgataosaislaayhanngangsaelementaryohighschoollamangang
natataposwalaroonginihahaingkolehiyokundikailanganpaangtumawidsadagatpara
lamangmakapagkolehiyo,malapitlamangangmgaeskwelahansapagkatnasaiisangisla
langnamansilakayatmadaliangmakapasokhindituladsalungsodnanagkukumahog
angmgamagulangupangmakapagkolehiyoangmgaanakngunitsaislaaysimplelang
angpamumuhaysapagkathindisilanakabataysasistemangsahuranhindisilamasyado
nababahalangmagkaroonngdiplomaupangmagkaroonngnakabubuhaynatrabaho
sapagkatsaislaaypraktikallamanghindinilakailanganngdiplomakungangdiskarteat
bukassapublikongkalikasan
1. 5.Kalusugan
Saaspetongpangkalusugan,angbarangayKaytomeaysalatparinsatulongmedikal
mulasapinakamataasnapamahalaanomunisipyo.Gayunpaman,naipapaabotparinang
ilangtulongmedikalngkagawaranngkalusuganangilangmgaprogramanitoparasa
bayan.Tuladngproyektongpamahalaanukolsasakitnatigdas,nabigyannamanng
bakunaangmgakabataansabarangayKaytome,patunaynitoayangilangmga
nakapaskilsapintongilangmgabahaydito.

Saamingobserbasyonmulasamgabatangmayedaddalawangtaonhanggangwalong
taonggulang,karamihansakanilaaymgapayat,kulangsatimbangatnapapabayaanang
pangkalinisangkalusuganngkatawan.Maramisamgabataumagapalamangaynasa
labuyannasamgaiba'tibangpurokngkaytome..Maramisamgaitoayhawaknaagad
angkanikanilangmgalaruansahalipnamgapagkainparasakanilangagahan.Aming
napansinnadahilsakahirapanngbuhay,angmgabataritoayumiinomnalamangng
kapeimbesnagatasparasakanilangmgaedad.Angsustansyasananggatasang
tutulongupangmagingmalusogangkanilangbutohabangsila'ylumalaki.Kapansinpansin
nahindiproporsyonalangkanilangmgatangkadattimbangsakanilangedad.Kulangna
kulangangbatasaKaytomengsapatnanutrisyonupangmakaagapaysakanilang
paglaki.Ilansamgabataaymalalakiangtiyan,sintomasnamaaaringsila'ymaymga
alagangbulatesakanilangmgakatawan.Maypagkakataonnahumingisaaminang
kawaninghealthcenterupangmamahagingmgapampurgasamgabataatpagbibigayna
rinngbitaminaA.Subalit,angilangmgamagulangaynatatakotnapurgahinangkanilang
mgaanaksabulatenangwalangpampakalma.Madalasdawkasinakungsaansaanna
lamanglumalabasangmgabulatesaiba'tibangpartengkatawanngtao.Ilandinsamga
bataaymgasinisiponatinuubo.Angmgabatangmusmosaymakikitasadaanna
tumutuloangkanilangmgasipon.Maaaringangmgabatangitoaymahinaangmga
resistensyangpanlabansanasasakit.Saamingobserbasyonmulasamgabatangmay
edaddalawangtaonhanggangwalongtaonggulang,karamihansakanilaaymgapayat,
kulangsatimbangatnapapabayaanangpangkalinisangkalusuganngkatawan.Maramisa
mgabataumagapalamangaynasalabuyannasamgaiba'tibangpurokngkaytome..
Maramisamgaitoayhawaknaagadangkanikanilangmgalaruansahalipnamga
pagkainparasakanilangagahan.Amingnapansinnadahilsakahirapanngbuhay,ang
mgabataritoayumiinomnalamangngkapeimbesnagatasparasakanilangmgaedad.
Angsustansyasananggatasangtutulongupangmagingmalusogangkanilangbuto
habangsila'ylumalaki.Kapansinpansinnahindiproporsyonalangkanilangmgatangkad
attimbangsakanilangedad.KulangnakulangangbatasaKaytomengsapatnanutrisyon
upangmakaagapaysakanilangpaglaki.Ilansamgabataaymalalakiangtiyan,sintomas
namaaaringsila'ymaymgaalagangbulatesakanilangmgakatawan.Maypagkakataon
nahumingisaaminangkawaninghealthcenterupangmamahagingmgapampurgasa
mgabataatpagbibigaynarinngbitaminaA.Subalit,angilangmgamagulangaynatatakot
napurgahinangkanilangmgaanaksabulatenangwalangpampakalma.Madalasdaw
kasinakungsaansaannalamanglumalabasangmgabulatesaiba'tibangparteng
katawanngtao.Ilandinsamgabataaymgasinisiponatinuubo.Angmgabatangmusmos
aymakikitasadaannatumutuloangkanilangmgasipon.Maaaringangmgabatangitoay

https://www.facebook.com/notes/socioloves/codocumentationkaytomebatchnilakuyajr/332885866775798

7/11

1/28/2015

CODOCUMENTATIONKAYTOME(BatchnilaKuyaJR))

mahinaangmgaresistensyangpanlabansanasasakitdahilnarinsawalasilangpambili
ngbitaminanakailanganngkanilangkatawanparamagingmalusog.Kunguugatinkung
bakitnagkakaroonngpagkakasakitangmgabataatmalnorisangmgaito,bukodsa
dahilangsila'ymahirapmaaaringtingnanitosatatlongbagay.Una,kapabayaanngmga
magulangsakanilangmgaanak.Madalasnahindinagagabayanatnaaasikasoangmga
anakngkanilangmgamagulang.Angmganaghahanapbuhaynamgamagulangay
madalangnanasabahaykaya'tmalayaangmgabatanamakagala.Hindinarinnila
nakikitakungnakakakainbangsapatatmasustansyaangkanilangmgaanak.Samga
magulangnamannawalangpermanentenghanapbuhay,madalassilangmakikitasamga
pasugalannagigingsanhinitoangkawalannilangorasparatiyakinnanasamaayosna
kundisyonangkanilangmgaanak.Pangalawa,malingpagpilisamgakinakainngmga
bata.Sahalipnabigyanangmgabatangpera,marapatnaangmgamagulangnalamang
angbumilingpagkainupangmasiguronait'ymasustansyaparasakanilangmgaanak.
Pangatlo,angtulongmedikalngpamahalaanayhindisapatsamgapangangailanganng
mgataorito.Saamingpagtatanong,samgamaysakitkaramihansamgaitoaytumatakbo
samgamagtatawasupangmalamanangsanhingkanilangsakit.SabarangayKaytome,
angsolusyonnilasamgamasasakitangngipinayangpaglalagayopagpataksakatasng
silisapartengmasakitonamamagangngipin.Mahalangpagpapagamotsanagiisang
ospitalsatatlongbarangayngislangtalim.Sapanganganaknaman,mahigpitna
ipinagbabawalsalahatangpanganganaksaloobmismongmgabahaynila.Nakasaadna
sabatasngbarangnasaospitaldapatmanganakangmgabuntis.Iniiwasannglahatna
manganibangbuhayngnagbubuntisatsanggolkungkaya'tipinatutupadangganitong
batas.Ayonsamgamagulangnamin,nagkakahalagaangbayadsapanganganakng
humigitkumulangsaisanlibongpiso.

1. 6.Relihiyon
HaloskaramihanngtaosaKaytomeaymgaKatoliko.Sakatunayansilaaymayroongmaliit
nasimbahan.Subalitmapapansinditonahindipalasimbaangmgatao.Nakapasokdinsa
KaytomeangrelihiyongSaksiniJoba.Patunaymismonaangmgatagasunodnitoay
lumilibotsabuongislangtalimupangipakilalaatipakalatangkanilangpaniniwala.
AngpangunahingpoonnasinasambangmgatagaritoaysiSantoDomingo.Siyaay
nagmulaatipinanganaksabansangEspanya.Siyaaynabuhaynoongtaong1170at
namataynoongtaong1221.Ipinagdiriwangangkanyangkapistahantuwingikaapatng
Agosto.Sinasabingsiyaaypatronngmatutulungingina,nangmgaastrologoatnangmga
astronomiya.Siyaaynagaralngteoyologatsiningsaisangunibersidadsaloobnganim
nataonsabansangEspanya.Bagamanmayroongpatronnasinasambaangmgataga
Kaytome,hindimaiguhitsakanilangmgakatauhanangpagigingmalapitsaDiyos.
Mayroonmangitinuturingnasimbahanangmgataoritohindinamanaktiboangmgatao
sapakikilahoksamgamisangisinasagawa.Datapwathindinamannagkulangangmga
namumunosasimbahansapanghihikayatsamgataonamagsimbasadyangmailapsila
saobligasyonnaiyongbilangmgaKatoliko.Hindimanaktiboangmgataosagawaing
simbahan,patuloyparinangmgapanghihikayatsakabataansamgamisanggaganapin.
Idinadaosangmisatuwingikawalo'tkalahatingumagaatisapangmisasahapon.Subalit
kahitnamayroongnagaganapnamisapatuloyparinangpagbiritngmgatagaKaytomesa
mgavideokehan.Kaya'tdinakapagtatakangwalasahinagapnamakapagsisimbapaang
mgatao.SapagpapakalatnamanngmgatagasunodngSaksiniJoba,madalasna
pinagtataguanngmgataoangkanilangpagdatingdahilansaayawnilangmarinigangmga
aralngkanilangsinasambangDiyos.
1. 7.MgaPaniniwalaatPamahiin
Hindirinnamannalalayoangilansakanilangmgapaniniwalaatpamahiinsaatin,bahagi
parinnamanitongPilipinas.Isasamgapaniniwalanghanggangngayonayhindiparin
nawawalaayangpagtitiwalasatawasatmgahilot.Satwingmaymgadinormalna
pangyayariayalamnangmgataokungsinongtaoangkanilangtatawagin.Angmaganda
ritoyhindisiyaordinaryongmagtatawas,mayroondinsiyanggamitnapangmedikaltulad
ngstethoscopeatpangkuhangbloodpressure.Sinasabiniyakunggawangengkantobao
simplengsakitlang.Alamdinniyakunganonggamotangkailangangireseta.Naniniwala
parinangmgataodoontungkolsausog,atpagpahidnglawayangmakakamotnito.
Gayundinsanatinik,dahilisadaangpangunahingpagkainritoaymadalasmaymatinik,
maghanaprawngsuwi.Hihilutinnilaitoatmatatanggalnaangtinik.
Hindiparinnamannawawalaangmalabundoknakatangianngbarangay,kahitna
sementadonaangkaramihanngkalsada,hindiparinnawawalasaisipngmgataoang
kababalaghangbumabalotditotwingsasapitanggabi.Mayamanangislasamgakwento
ngmisteryokayatbilangpangontraayhindinalanglumalabasangmgataopagmalalim
naanggabi.Perokungaabutintalagangdilim,tapangatpagdarasallangangsandata.
Mabutirindawnakausapinangmgaito,katuladngPumuntakasapupuntahanmoat
pupuntaakosapupuntahanko,upanghindikasundanngespiritu.Maymgakwentorinng
mgakaluluwangkinuhangduwende.Hindibinitawankayatnamatay.Kunganongdahilan,
marahilaysakagandahan.Angpinakamainamnapagiwasaypaggalangsakapaligiran,
ngunitkungmakukursunadahankatalagaaymalasmolang.
HindikumpletoangkaranasanmosaislakunghindikanakaakyatsabundokTagapo.

https://www.facebook.com/notes/socioloves/codocumentationkaytomebatchnilakuyajr/332885866775798

8/11

1/28/2015

CODOCUMENTATIONKAYTOME(BatchnilaKuyaJR))

Mayroongbalonnamatatagpuanritoatnaniniwalasilangmahiwagaito.Ayonsamga
kwento,mayisangtaongdirektangnaghilamosrito,dahilanparamadumihanangbalon.
Angresulta,nabulagangdalaga.Ibinaliksiyasamahiwagangbalon,sinalukansiyang
tubigatpinaghilamos,pagbabaaymulinasiyangnakakakita.Angbilin,huwagnahuwag
dudumihanangbalon,maydiwatarawkasingnagbabantayrito.Kungnaiskumuhang
tubigaysumalokatisalinsamalinisnalagayan.Nagingmahiwagarinitodahilsamga
kahilingangmaaaringmatupadkapaghumilingkadito.
Isasamgapamahiinghindinamingmalilimutanangpamahiinghuwagmaglalagisapinto
ngtahanangmaynagdadalangtao.Malakidawkasiangporsyentongmalaglagangbata
lalonakungmahinaangkapitnito.Isaitosamgabagaynakahitmgabataayhindiito
nakakalimutan.
Naniniwalarinsila,higitlaloangmgamatatandanabawalngmagwaliskapagmagaalay
nasasimbahan.Katuladrinsiguronghindipagwawaliskunggabi.
Maymgapanahonrinnadumadalawangmgagamugamosabawattahanan,naglalagay
silangkahitanongdahonnghalaman,pinapaalisrawnitoangmgagamugamo.
Iilanlamangiyansakanilangmgapinaniniwalaanatpamahiinghanggangngayonaybuhay
parin.
1. 8.MgaKaugalian
Angmgakaugalianngisangpamayananaynagsisilbingtandangpagkakakilanngisang
lugaratmagingsamgataongnaninirahandito.Bawatpamayananaymaykanyakanyang
kaugaliannakanilangpinagyayamanatipinapasasamgasusunodnahenerasyon.Sa
atingbansanapakaramingkaugalianangnakasanayanatkatangitangisaatingmga
pilipinonasiyangnagpapayamansaatingkultura.Saloobnghalosisangbuwanna
pakikipamuhaynaminsamgatagaislatalimaynakitanaminangilangkaugaliansa
kanilanglugar.
Saisangbansangmaramiangnaghihirapnagingkatangitangisaatingmga
pilipinoangpagigingmasiyahin.Sapilipinasipinagdiriwangangiba'tibangkapistahanna
siyangebidensiyangpagkahiligngmgapilipinosamgakasiyahan.Kayanamanmakikita
rinsaislangtalimangkaugaliangitodahilsapagdirawangnilangiba'tibangkapistahanat
ilansamgakapistahanditoangamingnaabutanhabangkamiaynasatalim.
Ilansaakingmgakagrupoangnakaranasngpagdayosakapistahansaibangbaranggay.
Masasabingpinaghahandaantalagangmgatagaislaangarawngkapistahandahilhalos
lahatngkabahayanaymaykanyakanyanghinandangpagkainatbukasitosalahatng
mgataongnakikipamista.Lalopangnagigingespesyalangpagdiriwangnaitodahilhalos
lahatngputahenghandaaylutongbaboy,manokatbaka.Mgapagkainghindimakikitasa
kanilangmgahapagsapangkaraniwangarawdahilangkanilanglugaraynapapalibutanng
lawaatitoangpangunahingpinagkukunannilangpagkainsaarawaraw.Kayaang
paghahandangputahengisdaayhindikaakitakitsapanlasangmgamakikipamista.Dahil
nadinangkapistahansakanilaayisangespesyalnapagdiriwangkayaanginaasahanng
mgataodoonayespesyaldinangmgapagkaingkanilangihahandaatkakainin.
Isasapaghahandangginagawanilaparasakapistahanayangpagaalagangbaboy
upangipanghandasakapistahanbagopamandumatingangmismongarawngpista.Isa
pasainaabangansakapistahansatalimayangpagbubukasngmgatianggesamga
daanankungsaanmayroongtindangiba'tibanggamitatmgalaruan.Atangkapistahan
namansaBaranggayGulod,KaytomeatJanosanaidinadaostuwingika4ngAgustoay
maymgapagodangpumaparadasalawabilangpagpapasalamatkaySantoDomingona
nagsisilbingpatronngkanilangbaranggay.
Angpagdiriwangngkapistahanngmgatagaislatalimayisangkaugaliangpatuloyna
nagpapayamansakanilangkulturaatisangpagdiriwangnanagpapalapitatnagpapatibay
palalosasamahanngmgataosaislanahalosnawawalanasamaraminglugarsa
kalunsuran.
Isapangkapansinpansinsabaranggaykaytomeayangpagkakaroonngmaraming
videokehan.Tangingsatalimlangakonakakitanglugarnanapakaramingvideokehan.Isa
narinsiguroitosamgaproyektongpamahalaanngbinangonanangpagtatayongmga
videokehanupangmagsilbinglibanganatpangkabuhayanngilangmamamayanngtalim.
Dahilnangarinsawalangmgamallatibapangestablisyementongmaaaringpaglibangan
saislanagimglibangannangmgataoditoangkumanta.Hindituladsamaynilaolungsod
nasahalaganglimangpisoaymaaarimongmakantaangnaismongkanta,satalimaysa
halagangpisoaymagagawamongumawitngkantangnaismo.Videokehangabotkaya
ngmgatagatalim.Maaaririnitongmagsilbingsanayanngtalentongmgataoditosapag
awit.
Isapangkaugalinangmakikitasamgatahanansatalimayangpagdidisplaynilangmga
certificate,awardatmgalarawansapaderngkanilangtahanan.Mgakatibayang
maipagmamalakingkanilangpamilyanahindirinnawawalasaatingmgapilipino.
Karaniwankongmakitasakanilangmgatahananayangmgadiplomangmgamiyembro
ngkanilangpamilyananagsipagtaposngpagaaral.Bunganarinsiguroitongpagiging
diplomaorientednatingmgapinoy.Atdahilnadinsapagpapahalaganatinsaedukasyon
bilangkayamannatangingmaipapamanasaatinngatingmgamagulang.Ngunit
karamihansamgadiplomangakingnakitaayhangganghighschoollangdahilnadinsa
iilanlangsakanilaangmaykakayanangmagpaaralngkolehiyo.
Nagingkaugaliannadinngmgatagakaytomeangpagtitingingmgapagkaindahilnadin

https://www.facebook.com/notes/socioloves/codocumentationkaytomebatchnilakuyajr/332885866775798

9/11

1/28/2015

CODOCUMENTATIONKAYTOME(BatchnilaKuyaJR))

madamisamganakatiraditoaywalangkakayahangbumilingmaramihankayanaging
istilonangmgatindahanditoangpagrerepackngasukal,kape,creamer,tuyo,suka,patisat
kunganuanopangmgapangangailanganngmgatagaisla.Sahalaganglimangpisonga
aymakakabilikananglutongulamnakungsaanaykayangitawidangisangkainanng
pamilya.Ditorinakonakakitangnoodlessacupnatinitingiatmabibilisahalaganglimang
pisoatmaaarikapangmakapilikunganongflavoranggustomo.Isapangmakikitasaisla
ayangpagkahumalingngamgataoditosabunutan.Sahalagangpisoaymakakabunotka
nangnumeronakungsaanaymaynakatakdangpagkainotitsiryaparasamaswerteng
makakabunotngmaswertengnumero.
Isapasamgakaugalianngmgatagakaytomeayangpagigingmahilignilasamgasugal.
Hindinamannamaaalissakulturangmgapilipinoangpagsusugaldahilsimulapang
dumatingangmgakastilaaynagkaroonnangkonseptongsugalsaatingbansana
minsannadingkinahiliganngatingpambansangbayaninasiDr.JoseRizal.Samgataga
talimnagigingisasakanilanglibanganangpagsusugaltuladngpagbibinggo,mgalarong
baraha,mahjongatmagingangipinagbabawalnajueteng.Makikitasailangkabahayanang
paguumpukanngmgataongnaglalaroonagsusugal.Dahilnarinsawalangmasyadong
mapagpalipasanngorasangmgataoditopagkataposnilangmaghanapbuhay,nakikita
nilaangpagsusugalbilangpantanggalngpagod,paraansapansamantalangpaglimotng
mgaproblemaatumaasasilangsapamamagitanngpagsusugalaymapapalakinilaang
kanilangmaliitnakita.
Isapangkaugalianngmgataosaislangtalimayangpagkakaroonnilangsayawansa
baranggaynakaraniwangidinaraossapanahonngkapaskuhan,valentinesatsummer.At
dahilnagkataonnabakasyonngmagpuntakamisaislaaynakadalokamisasayawansa
baranggaykaytome.Sahalagang15pesosaymakakapasokkanasaloobnggymnasium
kungsaanaymayroongpartyplaceatcanteennakungsaanaymaaaringkumainat
uminomangmgamaynais.Bagopamankamipumuntasanasabingsayawanay
pinaalalahanannakamingamingmgamagulangnahuwagmagpasimulangkaguluhanat
parasamgababaeayhuwagtatanggiatmamimilingmakakasayaw.Angsayawanay
isangpagtitiponngmgakabataanhindilngngmgatagabaranggaykungsaanitoidinaos
kunghindilahatngkabataanmulasaibangbaranggay.
Nagingkaugaliannadinngmgatagaislangtalimkapagmaynamatayangpaghahatidsa
yumaosahulinghantungansapamamagitanngpaglalakadnamaykasabaynabanda.
Nungunakoitongmakitaaynagtatakaakodahilmaybandangkasamaangprusisyon
samantalangsalungsodaynagpapatugtoglamangngmgakantangmalulungkotupang
makiramayatmakidalamhatisapamilyangnamatayan.
Ibaibamanangmgakaugaliannatingmgataoangkailanganlangaymagrespetuhanat
igalangangatingkanyakanyangkaugalian.Dahilbawatnakasanayannatinkaugalianay
isangpundasyonngatingpagkatao.
III.PaglalahadngmgaSuliranin
1. 1.ProblemasaBasura
IsasamalakingusapinsaBrgy.Kaytomeangtungkolsabasura.Pangunahingusapinito
sakanilangBaranggay.Kahitpamanalamnatinnaisaitosamatagalatmalalangisyung
atingbansamakikitanatinnaito'ymaymalakingepektosabuhayngmgamamamayan.Sa
kalu...sugan,kalikasanatmagingsakanilanghanapbuhay.
CLEANLINESS/KALINISAN
Makikitasailanglugarangnagingkapabayaansapagtataponngbasura.Makikitaitosa
court,aplaya,sementeryoatmagingsagilidngmgakalsada.
SEGREGATION
Dahilmalakingporsyentosamgabasuraaynonbiodegradableitoaymaaringmarecycle.
Sapaghihiwahiwalayngmgabasuraitosanaaymakakabwassamaaringpinsalangdulot
nitosalawaatmaaringitorinaymakadagdagsapangkabuhayanparasakanila.
ORIENTATION
Isarinsanagpalalasakanilangproblemaayangkakulanganngkaalamansamaaring
maidulotnapinsalanitoparasakanila.

1. 2.Kabuhayan
Bilangmamamayannglungsodaymaaaarinatinggamitingbatayanangekonomyang
kalagayanngatinglungsodupangihambingatmalamanangkalagayanngmgatagaTalim
Island.
Angekonomyangkalagayanngkalunsuran.Angmgamamamayannglunsoday
nakapaluobsasistemangsahuran.mababatidnating15%nglipunangpilippinoay
manggagawa,maggagawasakategoryangsilaaysumasahodngP402.00kadawalong
orassaisangaraw.AyonsagubyernoayP900.00angpangnangailanganngisang
manggagawangmaypamilyangmayanimnamiyembrongpamilya,angP498.00na
deperensyaaywalapasakalahatingsahodngmanggagawasangayonibigsabihinwala
pasakalahatingarawlamangmabubuhayangisangmanggagawasaloobngisangaraw.
Angekonomyangkalagayanngmgatagaisla.Payakangpamumuhayathanapbuhayng
mgatagaislasakasalukuyan,umiikotlangangkanilanghanapbuhaysayamanpalaisdaan
atkabundukan.Angkalawakanngkabundukanatpalaisdaanayhindipapribadongpag
aaringayonngmgaindibidwal,ikangangmgatagaislaaytamadnataonalamangang

https://www.facebook.com/notes/socioloves/codocumentationkaytomebatchnilakuyajr/332885866775798

10/11

1/28/2015

CODOCUMENTATIONKAYTOME(BatchnilaKuyaJR))

magugugtomsaislabukaspasapublikoangkalikasan.Maaaringtamapasangayonang
suringitongunitsapaglobongpopulasyonnilaaymaaaringmagkaproblemasilasa
pagiginglimitadongkalikasanparasilaaysustinahin.Pangunahinnilangikinabubuhayay
angpangingisdasaganaanglaotkayanamanhindinakapagtatakakungmuraangmga
SearchFacebook
isdaritoikangaaypangmasaatdumaratingangpagkakataonnaipinamimigaynalang
kapagpaubosnaangpanindangisda.Maymgapagkakataontuladngmganagdaraaang
CarlJohnSamsonIbadlit
bagyonakungsaanaytalagangbagsakpresyoangisdapartikularangbangusnakung
commentedonhisown
photo.
saanpumapaloitongpisoisangkilo.Itoaysamgapagkakataongnasisirangbagyoang
mgadambuhalangfishpen(palaisdaan)ngmgamayayamanngdahilsamalalakasna
JpPalmawastaggedin
bagyotuladnalamangngbagyongondoy.Basesamgamangingisdaangpangkaraniwang
ShannahMoscoso
SKYLABayumaabotnghumigitkumulangP50,000sapatnaitoparamakabuhayngisang
Conserman'sphoto.
pamilyaatbilangpangmaliitnanegosyo.Angmalalakingfishpennamanay
MelanioD.Mahi Mobile
nagkakahalagangisangmilyongpiso.Bukodsapangingisdaaypangangawayandinang
AnselEnriquez
Web
kanilangikinabubuhay,angpaggawangpapag,upuanatibapangkagamitansabahay
ngunitmaynakatakdangpagsasapribadongmgakabundukanngislanakatakdangbilhin
JaLaine
Mobile
itoniLucioTan.Kapagnangyariitomalakiangmagigingepektonitosakabuhayanngmga
nagangawayanmaaaringmaginglimitadoosamasmasaklapaymawalansilang
StephenRaeFon 33m
pagkukunannghilawnamateryalesdahilngasaangkabundukanaymaytitulonaniLucio
Tan.Noonpamanaynagkaroonnarinngbantangpagsasapribadohindilangng
MonMonJaime
Web
kabundukankundiangbuongbuongislamismoupanggawingpasyalanatibapangbahid
ngpagnenegosyongmgadayuhan.
JeraldLaparan
2h
Hindibiroangpaghangongmgakawayanpababangbundokitoaygrabengsakripisyo
MoisesJRBorjal
Web
ngunithindinilaitoinindangunitngayonsasalantahinnamansilangpanibagongdagokng
pagsasapridadongkaniklangiknabubuhay.
JericBorjal
Web
Angpaghahambing
Angkasalukuyangekonomyangkalagayansaislaaymasmagaankaysasasistemasa
JericoLim
1h
kalunsuransapagkatsaislaaywalangsistemangsahuranatnakabatayangkanilang
kabuhayansapampublikongpaggamitngkalikasan
FrancesMichelleNubla
naangaanihinsapaggawaayhindinakabataysaoraskundisakanyangginawamismo
isaringbentahengpamumuhaysaislaayhalosmagkakakilalaangmgamamamayan
AjaiDineros
1h
maramiangmagkakamaganakditoatmapagbigayangmgatao.
AaronBustamante
1h

GladysHuertas
Mobile

DyordsGumba
Mobile

CharlemagneGer 18h

IlonahMayRey

SOCIOLOVES:)
Jill

Home 2

DocsinSOCIOLOVES:)

RECENTCHANGES

JillBorjal
Createdoverayearago

PEOPLEYOUMAYKNOW

SeeAll

EarlLesterRotugal
1mutualfriend
AddFriend
AlexisInojalesHernani
(Engot)
40mutualfriends
AddFriend
ChinnyRoseCortiz
45mutualfriends
AddFriend
KristelleTabao
21mutualfriends
AddFriend
ShuPang
8mutualfriends
AddFriend
LuckFausto
13mutualfriends
AddFriend
JackyLynWardeSiLva
2mutualfriends
AddFriend

Mobile

LikeComment
GROUPCONVERSATIONS

JillBorjalMarkskyDetsalmaakMaryRoseGutierrezHiboSheloMagundayaoPreciousDianne
SA206
RiegoJohnGregMagdugoRichApolloMamhotDanieceEsterChuaMelanioD.MahilumJr
Rosar,Debbie,Cherie
LaurenAbaradoRosemarieDayao
SocialMovements
March29,2012at7:38pmLike
Aaron,Ajai,Jill

JillBorjalJannaRoeKrishnaConcepcionRoyVincentDelinaUlquiorraSayuriSchifferpls.take
MOREFRIENDS(40)
timetoread.etoungpreliminarydatanungsaBrgy.Kaytome.
March29,2012at7:39pmLike
FrancesMichelleNubla
Search
JudeNelsonApoloniokuhakakayleahcentenmonunsabrgynamin..nakakahiyakasi,,wala
masyadongcontentyan..haha..
March29,2012at8:25pmLike 1
Writeacomment...

About

CreateAd

CreatePage

Developers

Careers

Privacy

Cookies

Terms

Help

Facebook2015

English(US)

https://www.facebook.com/notes/socioloves/codocumentationkaytomebatchnilakuyajr/332885866775798

11/11