Professional Documents
Culture Documents
Bo Truyen Xich
Bo Truyen Xich
Bo Truyen Xich
Chng 3
BO TRUYEN XCH
3.1. KHAI NIEM CHUNG
3.1.1. Nguyen ly lam viec
2
3
1
n2
n1
O1
O2
Hnh 3.2. Cac loai xch (hnh 5.2, trang 166, tai lieu [1])
Bm. Thiet ke may
-32-
- Tuy theo cau tao cua xch, xch truyen ong c chia thanh 4 loai chnh: xch con lan, xch
ong, xch ong nh hnh va xch rang. Theo so day xch, co the phan ra xch mot day va xch
nhieu day.
3.1.3. u, nhc iem va pham vi s dung
a. u iem:
- Co the truyen ong gia cac truc xa nhau (en 8m).
- So vi bo truyen ai th bo truyen xch khong co hien tng trt, hieu suat cao hn, co
the lam viec khi co qua tai ot ngot, lc tac dung len truc va o nho hn.
- Kch thc bo truyen xch nho hn bo truyen ai khi truyen cung cong suat va so vong quay.
- Co the cung mot luc truyen cong suat va chuyen ong cho nhieu truc b dan.
b. Nhc iem:
- Co nhieu tieng on khi lam viec.
- T so truyen tc thi thay oi, van toc tc thi cua xch va banh b dan khong on nh.
- Yeu cau cham soc thng xuyen (boi trn, ieu chnh bo phan cang xch).
- Chong mon, nhat la khi lam viec ni nhieu bui va boi trn khong tot.
c. Pham vi s dung:
- Bo truyen xch thng c dung e truyen cong suat khong qua 100kW vi khoang cach
gia cac truc tng oi xa (en 8m). Bo truyen xch thng c bo tr sau hop giam
toc (banh dan lap vao au truc ra cua hop giam toc).
- S dung trong trng hp van toc thap va trung bnh v<15m/s va so vong quay n<500vg/phut.
T so truyen u 6 (co trng hp u<10). Hieu suat bo truyen xch 0,95 0,97 .
- Bo truyen xch c s dung rong rai trong cac may van chuyen (moto, xe ap, xch
tai), may nong nghiep, tay may
3.2. VAT LIEU VA KET CAU XCH TRUYEN ONG (Sinh vien t oc trong tai lieu [1])
3.2.1. Xch con lan
Cau tao cua xch ong con lan nh hnh 3.3. Ong 4 lap co khe h vi chot 3 tao thanh ban le.
Nh o khi xch vao khp, cac ma ngoai 2 lap chat vi chot 3 se xoay tng oi vi cac ma
trong 1 lap chat vi ong 4 (ma sat sinh ra trong ban le la ma sat trt). S an khp cua xch
vi rang 6 cua a xch thc hien qua con lan 5 (con lan 5 va ong 4 xoay tng oi vi nhau).
V co con lan 5 lan tren be mat rang cua a xch, nen ma sat sinh ra tren be mat rang mot
phan la ma sat lan va lam giam o mai mon cho rang.
Thong thng, so mat xch phai la so chan e co the dung cac ma ngoai noi chung lai vi
nhau. Neu so mat xch la le, ta phai dung cac ma cong e noi xch. Viec nay va phc tap
va lam xch b yeu do tai ay trong ma xch co them ng suat uon.
3.2.2. Xch ong
Cau tao giong xch con lan nhng khong co con lan 5, nen be mat rang cua banh xch b
mai mon nhanh. Khoi lng va gia thanh cua xch ong thap hn xch con lan.
Bm. Thiet ke may
-33-
Hnh 3.3. Cau tao xch ong con lan (a) va noi xch (b)
1. Ma trong 2. Ma ngoai
3. Chot
4. Ong
5. Con lan
6. Rang cua a xch
3.2.3. Xch rang (sinh vien t oc trang 169, tai lieu [1])
3.2.4. a xch
Hnh 3.4. Bien dang va ket cau banh xch con lan
- Khi kch thc banh xch nho, co the dung phoi dap. Khi kch thc banh xch ln, co the
che tao phan banh va phan may rieng. Sau o ghep chung lai vi nhau bang phng phap
han hoac bang bulong.
Bm. Thiet ke may
-34-
- Bien dang va kch thc rang banh xch phu thuoc vao loai va kch thc xch.
- Mot so kch thc hnh hoc cua banh xch:
Vong tron chia: i qua tam ban le xch
pc
sin
V t so
pc z
(3.1)
tng oi nho nen sin , do o:
z z
z
d
pc z
(3.2)
d a pc 0,5 cot g
z
(3.3)
pc
: bc xch (mm),
dc
-35-
3.3.1. Bc xch
pc
sin
pc z
a (30 50) pc
L 2a
d2 d1 (d2 d1 )
4a
Nen:
Bm. Thiet ke may
L 2a
-36-
(3.5)
TS. Bui Trong Hieu
Mat khac:
L X . pc
Suy ra:
(3.6)
L 2a z2 z1 z2 z1 pc
.
pc pc
2
2 a
2
(3.7)
Gia tr X c lam tron va nen chon so chan e thuan tien cho viec noi xch.
- Sau khi chon X , ta tien hanh tnh lai khoang cach truc a nh sau:
2a 2 ( z2 z1 ) a z2 z1
Xa
. pc
pc
2
2
(3.8)
2 2
z z
z z
a X 2 1 a 2 1 . pc 0
pc
2
(3.9)
z z
X 2 1 X 2 1 8 2 1
2
2
2
a
4
pc
2
2
2
z z
z z
z z
a 0,25 pc X 2 1 X 2 1 8 2 1
2
2
(3.10)
e bo truyen xch lam viec co o chung bnh thng, ta nen giam khoang cach truc a mot
khoang a (0,002 0,004) a .
3.4. VAN TOC VA T SO TRUYEN
3.4.1. Van toc va t so truyen trung bnh
v1
n2
n1
dc1 O1
dc2
O2
v2
-37-
v1
v2
d1n1
60000
d 2 n2
60000
pc z1n1
60000
(3.11)
pc z2 n2
60000
(3.12)
n1 z2
n2 z1
(3.13)
v1
vn
vx
Do o:
vi
z1
z1
(3.14)
vx v2 cos vi
z2
z2
(3.15)
vx v1 cos
v2 v1
cos
const
cos
(3.16)
-38-
d c2
d c1
2
cos
cos
(3.17)
T so truyen tc thi:
utt
1 d c cos z2 cos
const
2 d c cos z1 cos
(3.18)
S thay oi cua t so truyen cang tang khi so rang cac banh xch cang nho. Trong mien cac
gia tr cho phep cua z, pc , a ... s thay oi cua t so truyen khong nen vt qua 12%.
3.5. LC TAC DUNG TRONG BO TRUYEN XCH
3.5.1. Lc tac dung len xch
F2
F0
T1
O2
O1
O2
O1
F1
F0
a) T1 0
b) T1 0
F0 K f a qm g
trong o, a : chieu dai cua oan xch t do gan bang khoang cach truc, m,
qm : khoi lng cua mot met xch, kg/m (tra bang 5.1, trang 168, tai lieu [1]),
g : gia toc trong trng, m/s2,
K f : he so phu thuoc vao o vong cua xch, K f 6 khi bo truyen nam ngang,
- Khi bo truyen xch lam viec (khi tac ong moment xoan T1 len banh 1):
Tren nhanh cang :
F0
F0
-39-
F1 Ft
F2 0
(3.20)
(3.21)
trong o K m la he so trong lng xch, K m 1,15 khi bo truyen nam ngang hoac khi goc
nghieng <400, K m 1 khi bo truyen thang ng.
3.5.3. Tai trong ong
3.5.4. ong nang va ap (sinh vien t oc trang 176, tai lieu [1])
3.6. CAC DANG HONG VA CH TIEU TNH
3.6.1. Cac dang hong
Bo truyen xch co cac dang hong sau:
Mon ban le: khi lam viec, ban le xch xoay tng oi va chu ap suat (ng suat tiep
xuc) ln. Ban le mon lam bc xch tang len va xch an khp khong chnh xac vi rang
cua banh xch. Neu b mon qua nhieu se dan ti hien tng tuot xch. Thong thng,
pc
lng mon cho phep la
(1,5 2)% . Mon ban le la dang hong chu yeu cua bo
pc
truyen xch.
Cac phan t xch b hong do moi: dan en xch b t, con lan b ro hoac v. Xch b
hong v moi do tac dung cua ng suat thay oi gay nen bi tai trong lam viec, tai trong
ong hoac va ap. Hong do moi ch xay ra cac bo truyen chu tai trong ln, van toc
cao va boi trn tot.
Mon rang banh xch.
3.6.2. Ch tieu tnh
Tnh theo o ben mon: e tranh hien tng tuot xch.
Tnh theo ong nang va ap: e tranh t xch, ro hoac v con lan.
-40-
p [ p]
Do:
Ft
F
Ft
t
A d 0b0 0,28 pc
va
[ p ] [ p0 ]
Kx
K
Ft
K
[ p0 ] x
0,28 pc
K
Nen:
(3.23)
[ p0 ] : ap suat cho phep cua bo truyen lam viec trong ieu kien th nghiem, tra bang
5.3, trang 180, tai lieu [1].
(3.24)
K K r . Ka . K0 . K dc. Kb . Klv
Kr
Tai trong em
1
Tai trong va ap
1,21,5
K a : he so xet en anh hng cua khoang cach truc hay chieu dai xch
a
Ka
25 pc
(30 50) pc
(60 80) pc
1,25
0,8
K dc : he so xet en anh hng cua kha nang ieu chnh lc cang xch
Truc ieu chnh
c
K dc
Kb
Bm. Thiet ke may
0,8
1
-41-
Boi trn nh ky
(gian oan)
1,5
TS. Bui Trong Hieu
Lam viec 1 ca
1
Lam viec 2 ca
1,12
Lam viec 3 ca
1,45
Ft
2T1 2 T1
d c1
pc z1
(3.25)
(3.26)
KT1
z1[ p0 ]K x
(3.27)
pc 2,82 3
Tra bang chon pc theo tieu chuan (tra bang 5.5, trang 182, tai lieu [1]).
Neu cho trc cong suat P1 va so vong quay n1 , ta tien hanh tnh moment xoan T1 trc:
T1 9,55.106
P1
n1
(3.28)
pc 600 3
KP1
n1 z1[ p0 ]K x
(3.29)
Nen chon z1 29 2u .
Tra bang chon pc theo tieu chuan (tra bang 5.5, trang 182, tai lieu [1]).
b. Tnh bc xch bang cach tra bang: (dung pho bien)
T cong thc ieu kien ben (3.23):
Ft
K
[ p0 ] x
A
K
P1
P1
Ft .v1
A.[ p0 ]K x pc z1n1
1000
1000.K 60000
A.[ p0 ] pc z01n01 K x z1 n1
-42-
(3.30)
(3.31)
TS. Bui Trong Hieu
n01 : so vong quay truc dan cua bo truyen th nghiem, (tra bang 5.4, trang 181, tai lieu [1]).
at [ P]
A.[ p0 ] pc z01n01
: cong suat cho phep cua bo truyen th nghiem, (tra bang 5.4,
1000. 60000
z1
z1
n
K n 01
n1
Kz
Do o, (3.31) tr thanh:
[ P].K x
K . K z .K n
(3.32)
K . K z .K n
.P1 [ P]
Kx
(3.33)
P1
Theo gia tr Pt va tnh, tra bang 5.4, trang 181, tai lieu [1] ta chon bc xch pc theo cot
gia tr n01 .
3.7.2. Tnh theo ong nang va ap
- ieu kien ben:
i
z .n
[i]
15. X
(3.34)
trong o i : so lan va ap cua xch trong mot giay. Khi xch quay mot vong se xay ra 4 lan va
ap: 2 lan khi vao khp va 2 lan khi chuan b vao khp (mat xch nhan chan ong
t mat xch trc no mi vao khp truyen sang) vi rang cua banh dan va banh b
4 v 4. pc .z .n.1000
z .n
dan, nen i
,
L
60000. pc . X
15. X
[i ] : so lan va ap cho phep cua xch trong mot giay (tra bang 5.6, trang 182, tai lieu [1]).
Q
[ s]
F1 Fv F0
(3.35)
trong o, Q : tai trong pha huy cho phep cua xch (tra bang 5.1, trang 168, tai lieu [1]),
[s ] : he so an toan cho phep (tra bang 5.7, trang 183, tai lieu [1]).
Bm. Thiet ke may
-43-
Thong so au vao: cong suat P1 (kW ) , so vong quay truc dan n1 (vong/phut), t so truyen u .
Thc hien theo cac bc sau:
1. Chon loai xch tuy theo ieu kien lam viec.
2. Chon s bo so rang cua banh xch nho theo cong thc z1 29 2u . Nen chon z1 la so le
e xch mon eu.
3. Tnh so rang banh xch ln theo cong thc z2 u z1 vi ieu kien z2 z2 max . Tnh chnh
xac t so truyen u .
4. Tnh bc xch pc theo mot trong hai cach a neu.
5. Kiem tra xem bc xch nay co nho hn tr so gii han khong (tra bang 5.2, trang 176, tai
lieu [1]). Neu khong thoa th tang so day xch va giam bc xch roi tnh toan lai.
6. Tnh van toc trung bnh v theo cong thc (3.11) va lc vong co ch Ft theo (3.20).
7. Chon s bo khoang cach truc a (30 50) pc . Xac nh so mat xch theo cong thc (3.7)
(chon la X so chan).
8. Tnh chnh xac khoang cach truc a theo so mat xch va chon theo cong thc (3.10). e
xch khong qua cang, ta giam a mot lng a (0,002 0,004) a .
9. Kiem tra so lan va ap cua xch trong mot giay theo cong thc (3.34). Kiem tra xch theo
he so an toan dung cong thc (3.35).
10. Tnh ng knh cac banh xch theo cong thc (3.1).
11. Tnh lc tac dung len truc Fr theo cong thc (3.20).
-44-