1

1. Khi nim, c im quan h php lut

1.1. Khi nim v c im
1.2. Phn loi quan h php lut
2. Thnh phn ca quan h php lut
2.1. Ch th ca quan h php lut
2.2. Khch th
2.3. Ni dung
3. S kin php l
3.1. Khi nim
3.2. Phn loi
2

Quan h php lut l cc quan h gia ngi vi ngi ny sinh

trong i sng x hi do cc quy phm php lut iu chnh, biu
hin thnh quyn v ngha v php l c th ca cc bn v c
m bo bng sc mnh cng ch ca Nh nc.

- Quan h php lut l cc quan h x hi c cc quy phm

php lut tng ng iu chnh;
- Quan h php lut mang tnh ch nh nc;
- L quan h m cc ch th tham gia c quyn v ngha v
php l v c Nh nc bo m thc hin.

1.2. Phn loi Quan h php lut

- Cn c vo c im, tnh cht ca quyn v
ngha v gia cc bn tham gia:

QHPL n gin

QHPL phc tp

Quyn, ngha
v mt chiu

Quyn v ngha
v song phng

1.2. Phn loi quan h php lut

- Cn c vo c trng ca s tc ng:

QHPL iu chnh

QHPL bo v

Hnh thnh t
QPPL iu chnh

Hnh thnh t
QPPL bo v

1.2. Phn loi quan h php lut

- Cn c vo tnh cht ngha v php l :

QHPL tch cc

Ch th thc hin ngha

v bng hnh vi tch cc

QHPL th ng
Ch th thc hin
ngha v bng
khng hnh ng

Ch th ca quan h php lut l cc bn tham gia vo quan h

php lut . Ni cch khc, cc c nhn, t chc p ng
c nhng iu kin do Nh nc quy nh trong cc quy
phm php lut tng ng vi mi loi quan h php lut v
tham gia vo quan h php lut th c gi l ch th ca
quan h php lut.

 tr thnh ch th trong mt quan h php lut,

ngi tham gia vo quan h php lut phi c
nng lc ch th. Nng lc ch th bao gm nng
lc php lut v nng lc hnh vi.

- Nng lc php lut ca c nhn: l kh nng ca c

nhn c cc quyn v ngha v php l nht nh
theo quy nh ca php lut. Mi c nhn u c
nng lc php lut nh nhau. N xut hin t khi c
nhn sinh ra v chm dt khi ngi cht v khng
b hn ch, tr trng hp do php lut quy nh.

*V d: iu 39 Lut Dn s nm 2005 quy nh:

Nam, n c iu kin kt hn theo quy nh ca

php lut v hn nhn v gia nh c quyn t do kt
hn.
10

- Nng lc hnh vi: l kh nng ca ch th bng hnh vi ca mnh

tham gia QHPL v thc hin quyn, ngha v php l theo quy nh
ca php lut.
+ Nng lc hnh vi ca c nhn: thng c xc nh cn c vo
tui v kh nng nhn thc, iu khin hnh vi ca c nhn .
Tui c coi l c nng lc hnh vi c xc nh khc nhau ty
theo tng quan h php lut.

* V d: V iu kin kt hn, iu 9 Lut hn nhn gia nh nm

2000 quy nh: nam t 20 tui tr ln, n t 18 tui tr ln th

tui kt hn.

+ Nng lc hnh vi ca php nhn: pht sinh cng lc vi nng lc

php lut ca php nhn ngha l pht sinh t thi im php nhn
c thnh lp v chm dt t thi im chm dt php nhn.
11

- C nhn: c th tham gia vo quan h php lut vi t cch l

ch th trc tip hoc ch th gin tip;
- T chc (php nhn): Mt t chc c cng nhn l php
nhn khi c cc iu kin sau:
+ c thnh lp hp php;
+ C c cu t chc cht ch;
+ C ti sn c lp vi c nhn, t chc khc v t mnh chu
trch nhim bng ti sn ;
+ Nhn danh mnh tham gia cc quan h php lut mt cch
c lp (iu 84 B lut dn s nm 2005).
12

- Nh nc: ch th c bit ca quan h php lut. Nh nc

c xem l mt ch th c bit, bi l Nh nc l c quan
nm quyn lnh o thng nht v ton din trn mi lnh
vc; l ch s hu i vi cc ti sn thuc ch s hu
ton dn; l ch th ca tt c cc ngnh lut v ng thi l
ngi quy nh cho mnh cc quyn v ngha v php l khi
tham gia vo cc quan h php lut.

13

Khch th ca quan h php lut l nhng li ch vt cht hoc

tinh thn m cc ch th mong mun t c nhm tha mn
nhng nhu cu ca mnh khi tham gia vo cc quan h php lut.

14

- Khch th ca quan h php lut l hnh vi x s ca cc ch

th;

- Th hin vai tr, ngha ca quan h php lut c bo v.

15

* Ni dung ca quan h php lut l tng hp tt c cc

quyn v ngha v php l ca cc ch th tham gia vo

quan h php lut .

16

- Quyn php l l phm vi gii hn cch x s ca cc ch th

khi tham gia vo quan h php lut m php lut cho php ch
th tin hnh.
- Quyn php l ca ch th quan h php lut c th l:
+ Kh nng c x s theo cch thc nht nh m php lut
cho php;
+ Kh nng yu cu cc ch th khc chm dt cc hnh vi cn
tr vic thc hin cc quyn ca mnh;
+ Kh nng ca ch th yu cu c quan c thm quyn bo v
li ch chnh ng ca mnh khi c hnh vi vi phm.

17

* Ngha v php l l cch x s m Nh nc bt buc ch th

phi tin hnh nhm tha mn vic thc hin quyn ca cc ch

th khc. y l cch x s cn phi c ca ch th v c bo
m bi sc mnh cng ch ca Nh nc.
*Ngha v php l c c trng bi hai yu t:
- Ch th phi c hoc khng c c mt x s no khi tham
gia vo mt quan h php lut. iu ny c quy nh c th
trong quy phm php lut tng ng;
- Nu lm tri hoc khng thc hin cch x s bt buc, ch th
phi chu nhng trch nhim php l c d kin trong phn
ch ti ca quy phm php lut lin quan.

18

S kin php l l nhng s kin xy ra trong thc t m

php lut d liu, quy nh lm pht sinh cc hu qu php
l. Nhng s kin ny c tc dng lm pht sinh, thay i,
chm dt cc quyn v ngha v php l.

19

- S bin: l nhng s kin pht sinh khng ph thuc vo

mun ch quan ca con ngi nhng cng lm pht sinh, thay
i, chm dt mt quan h php lut. S bin php l ch c
ngha khi php lut quy nh trc nhng hu qu php l.
- Hnh vi: l nhng s kin xy ra ph thuc vo ch ca con
ngi. l nhng hnh vi c mc ch ca ch th nhm lm
pht sinh hu qu php l. Hnh vi ca con ngi c th l
hnh vi hp php hoc bt hp php.

20

- S kin php l lm pht sinh quan h php lut;

- S kin php l lm thay i quan h php lut;
- S kin php l lm chm dt quan h php lut.

21