I HC QUC GIA THNH PH H CH MINH

I HC KHOA HC X HI V NHN VN THNH PH H CH MINH

Khoa Lch S

BI TIU LUN CHUYN LCH S TH GII

C - TRUNG I

TI : PHN TCH NHNG MU THUN

CN BN TRONG X HI PHNG TY
TRUNG I ( V XVII )
GVHD : Th.S Triu Th Nhn Hu
SVTH : Thi Vn Nam
MSSV : 1356040046
Lp : Lch S K39
TP.H Ch Minh, ngy 30 thng 1 nm 2015
1

MC LC
Chng 1....................................................................................................................................................3
C s hnh thnh x hi phng Ty trung i........................................................................................3
1.1S sp ca x hi La M c i.......................................................................................................3
1.2 Qa trnh phong kin ho x hi phng Ty trung i.......................................................................5
1.2.1 S hnh thnh ch rung t phong kin....................................................................................5
1.2.2 Ngun gc giai cp nng n...........................................................................................................5
1.2.3 Trang vin ho nn kinh t..............................................................................................................6
1.3 c im Kinh t - chnh tr phng Ty trung i............................................................................7
1.3.1. Thi k hnh thnh v cng c ch phong kin ( s k trung i t th k V n th k XI ).....7
1.3.2 . Thi k pht trin ca ch phong kin ( trung k trung i t th k XII n th k XV )......9
1.3.3 . Thi k suy tn ca ch phong kin v ny sinh quan h sn xut t bn ch ngha ( hu k
trung i t th k XVI n th k XVII ).............................................................................................10
Chng 2..................................................................................................................................................12
Nhng mu thun cn bn trong x hi phng Ty trung i............................................................12
2.1 Mu thun x hi phng Ty s k trung i ( V XI ).................................................................12
2.1.1 Mu thun gia phong kin th tc v phong kin nh th...........................................................12
2.1.2 u tranh giai cp gia nng n vi lnh cha phong kin.........................................................13
2.1.3 Mu thun gia Vua vi Lnh cha (lnh cha th tc v lnh cha nh th).............................14
2.2 Mu thun x hi phng Ty trung k trung i ( XI XV ).........................................................15
2.2.1 u tranh ca th dn chng lnh cha phong kin.....................................................................15
2.2.2 u tranh gia th th cng chng qu tc thnh th...................................................................17
2.2.3 u tranh gia th bn v ch xng..........................................................................................18
2.3 Mu thun x hi phng Ty hu k trung i..............................................................................19
2.3.1 Mu thun gia giai cp t sn v giai cp qu tc phong kin...................................................19
2.3.2 u tranh gia giai cp v sn v giai cp t sn.......................................................................20
Kt Lun...................................................................................................................................................21
Danh Mc Ti Liu Tham Kho.............................................................................................................25

Chng 1
C s hnh thnh x hi phng Ty trung i
1.1 S sp ca x hi La M c i
T nhng th k u Cng nguyn - tc l thi k u ca ch La M, ch s
hu rung t pht trin ln cao . Giai cp qu tc ch n , ng u l hong
s hu n mc ti a rung t trong quc. Bn quc La M v cng rng ln :
pha ng ti b sng frt ( Lng H ), pha Ty ti b i Ty Dng , pha Bc ti
sng Ranh, sng anup, pha Nam ti sa mc Xahara. Nhng lc ny trong x hi c
nhng mu thun tr nn su sc v vic tht bi t cc cuc chin tranh dn dn lm
cho nn sn xut kinh t trong ca La M lm vo tnh trng b tc, mm mng ca s
suy vong cng bt u t , chnh quyn trung ng ngy cng ru r, ri vo khng
hong, khng sc chi phi cc tp on ch n v cc th lc phn quyn ct c a
phng.
Cng vi phng thc sn xut chim hu n l in hnh cng lung lay n tn
gc. Giai cp qu tc a ch ra sc chim t ai lm cho nng dn mt ht rung t,
thot ly sn xut. Nn kinh t da trn c s bc lt n l tr nn li thi v km hm
sc sn xut pht trin . Quan h sn xut phong kin tng bc ny sinh, pht trin.
Nhng in trang ln bc lt ngi lao ng theo kiu phong kin xut hin.
S khng hong ca phng thc sn xut chim hu n l c biu hin r thng
qua cc cuc u tranh ca n l, l nng Xixin, Gl vo th k III SCN. n cui
th k IV, phong tro li dy ln v pht trin mnh m tr thnh cuc chin tranh nng
dn rm r. Nhng cuc khi ngha lm c s tn ti ca quc La M cng thm
thi nt. Mc d x hi chim hu n l in hnh La M sp nhng l mt x
hi c ngha to ln i vi lch s pht trin phng Ty ni ring v lch s nhn loi
ni chung, a x hi Hy Lp, La M pht trin ln n nh cao, l mt kiu m hnh
nh nc mi tin b hn nh nc cng sn nguyn thu, nh du bc pht trin ca
nhn loi trong vic pht trin kinh t.
Bc vo th k th V TCN, Cc b tc ngi Gicmanh vng pha Ty sng Ranh
v pha ng sng Enb ang trong thi k hnh thnh giai cp v nh nc, h tin
vo v chinh phc vng t La M. T thc y nhanh chng qu trnh phong
kin. Nhng yu t ca phng thc sn xut phong kin ang chn mui trong lng
quc La M ng vai tr rt ln trong qu trnh i n xc lp ch phong kin. S
3

sp ca La M y nhanh vic xa b nhng hnh thc bc lt chim hu n l, m

ng cho s thng li ca phng thc sn xut phong kin, loi tr kh nng ti lp n
trong cc vng quc man tc Franks. Mt khc, s pht trin trong ni b x hi ca cc
b lc Gicmanh cng cho php to ra kh nng sn sng tip thu cc yu t ca ch
phong kin La M .
1.2 Qa trnh phong kin ho x hi phng Ty trung i
1.2.1 S hnh thnh ch rung t phong kin
Trong qu trnh chinh phc vng quc La M, cc b tc ngi Germanh chim
c rt nhiu rung t. Trn c s , h mang t ai phn cp cho cc tng lnh
thn cn v ban tng cc gio hi Kit gio nn h tr giai cp a ch phong kin Giai
cp a ch phong kin phng Ty bao gm 4 b phn: Th lnh ngi Germanh, nhng
thn binh ngi Germanh, qu tc ch n La M u hng v nh th.
n th k VIII, chnh sch ban cp rung t ca phng Ty c s thay i quan
trng. xy dng ch chnh tr trung ng tp quyn, ng thi t chc li lc
lng qun i, nh vua ban cp rung t cho k binh, ng thi ly k binh lm lc
lng nng ct ca qun i nh nc. Cc k binh gip nh vua dp cc qu tc phin
lon a phng. Ngc li, nh vua ban cp t cho cc k s ca mnh bng t cng
thu c ca qu tc phong kin theo mt ch gi l phong thn bi thn.
Theo , ngi c phong t gi l bi thn, ngi ban cp t ai cho bi thn gi
l Tn ch (phong thn cho bi thn). Bi thn khi c ban cp t phi c nhim v
cung cp binh lnh cho phong qun v ng ngha v v kinh t. Tn ch c nhim v
bo v bi thn ca mnh. S ban cp t ai nh vy hnh thnh nn bc thang ng
cp phong kin l Vua => cng tc => hu tc => b tc => t tc => nam
tc.Nhng ngi ch ca cc lnh a c gi chung l lnh cha, qu tc.
Lnh cha ln nhn t t vua c gi l cng tc v phi thc hin ngha v
bi thn i vi nh vua. Lnh a ca cng tc thng rt ln, h ban cp t ai ca
mnh cho ngi khc gi l hu tc, nhng hu tc ny phi thc hin ngha v bi
thn i vi cc cng tc. Tip cc hu tc ban cp t ai cho b tc. Vi hnh
thc lnh a ny, ch rung t phong kin c hnh thnh v giai cp phong kin
ngy cng tr nn ng o.
Nhng chng bao lu, chnh sch phong cp rung t y cng c tc dng ngc li,
chng bao lu th lc ca cc ca cc lnh cha ln mnh tr thnh nhng ng vua con
a phng khng phc tng chnh quyn trung ng na. Do , mt mu thun c
4

xc lp x hi phng Ty s k trung i l mu thun gia Vua vi lnh cha phong

kin.
1.2.2 Ngun gc giai cp nng n
Cui thi k ca quc La M mu thun gia n l v ch n tr nn gay gt. Thi
k ny cc ch i trang vin cp cho n l nh ring v ct trang vin ca mnh thnh
tng mnh t nh giao cho n l t cy cy vi nhng nng c sc vt v ging m do
ch cung cp. n v thu hoch n l ch cn np phn ln hoa li cho a ch ch n,
ngi n l dn tr thnh ngi l nng. Ngi l nng so vi n l h c c cht t
t do, c hng mt phn li ch t rung t. i sng ca l nng thi gian u c
c ci thin nhng v sau v tng thiu, l nng phi vay mn nn ngy cng b l
thuc vo ch n.
Thi gian u l nng h u tranh bng cch b trn, nhng v sau h ni dy khi
ngha kt hp vi n l. L nng tr thnh mt ng lc cch mng lt ch chim
hu n l. L nng l giai cp qu t n l ln nng n.
Khi chim c quc La M, ngi Germanh ban tin hnh ban cp t ai,
trong b phn binh s ngi Germanh cng c ban cp t ai vi s lng t. Nh
vy binh s ngi Germanh cng vi l nng tr thnh giai cp nng dn t do.
Trong x hi cn c nng dn na t do, h l nhng ngi c a v cao hn n l,
nhng li thp hn l nng. H cng c giao cho mt mnh t canh tc v truyn
mnh t y t i ny sang i khc. Ngoi ra cng cn mt b phn nh nhng ngi
n l lao ng nng nghip khc.Tuy nhin, giai cp nng dn t do v cc nguyn nhn
nh thin tai mt ma, gia sc cht khng canh tc c, chu thu kho nng n, i lm
ngha v binh dch nn rt nhiu nng dn b ph sn, h phi bn rung t tr thnh
nhng ngi khng c t liu sn xut, h ch cn cch nhn rung t ca lnh cha
lm lm n v tr thnh nng dn l thuc.
Do s tranh chp t ai gia cc lnh cha tng cng quyn lc nn rung t
ca nhng ngi nng dn t do c nguy c b cc lnh cha chim ot, do ngi
nng dn t do ch cn cch dng rung t cho lnh cha hoc gio hi nh h che ch
ri xin nhn li mnh t y cy cy. Nh vy, nng dn t do khng nhng mt
quyn s hu t ai ca mnh m bn thn mnh cng khng cn l ngi t do na. T
nhng ngi nng dn t do v c i con chu ca h tr thnh nng n.
V mt chnh tr, tuy nng n cha hon ton mt t do, nhng h b l thuc vo
lnh cha v mt thn th . H khng c t tin ri b rung t m ch giao cho, hn
na con chu v sau cng phi k tha v lm nng n cho lnh cha. Nh vy, tuy nng
5

n khng hon ton mt t do, khng hon ton b l thuc vo lnh cha nhng thc t
th i sng v a v ca h khng hn n l c bao nhiu.
1.2.3 Trang vin ho nn kinh t
Trong thi k cui ca ch La M cc trang vin xut hin. Khi ngi Germanh
xm chim quc La M v thnh lp cc trang vin, cc lnh cha thng da vo cc
c s c sn nh cc in trang ca ch n La M trc kia, ch nhng ni khng c cc
c s c th h mi thnh lp nhng trang vin hon ton mi.
Tu theo tng ni m din tch ca trang vin cng khc nhau. Cc trang vin thng
bao gm mt ngi lng (i khi nhiu hn) l ch ca cc nng dn t do v khng t
do. Mt con sui vi mt hoc hai ci ao Vng t canh tc trong cc trang vin
c chia lm nhiu phn, phn ln hn thng thng gia 1/3 hoc 1/2 gm c rung
t ca a ch, phn khc l phn t nh chung c canh tc trng trt thuc quyn
s dng ca nh th, phn cn li c phn thnh ti sn ca t in v t chung.
Trang vin phong kin l nhng n v kinh t t cp t tc. Ngoi vic sn xut nng
nghip, trong trang vin cn sn xut th cng nghip . Cho nn, trong cc trang vin
ngoi nhng nng n lm rung cn c nhng nng n lm ngh th cng nh th mc,
th rn, th dao kim, th vng bc, th tin Cc trang vin v c bn c th tho mn
c nhu cu v lng thc thc phm cng nh cc loi dng hng ngy ca lnh
cha v nng n. ch c nhng th khng sn xut c nh mui, st, v cc th hng
xa x nh vi, la, hng liu, v kh th trang vin mi phi mua t bn ngoi. Do ,
kinh t hng ho phng Ty s k trung i cha c g ng k, tnh trng c ko di
cho n khi thnh th ra i.
1.3 c im Kinh t - chnh tr phng Ty trung i
1.3.1. Thi k hnh thnh v cng c ch phong kin ( s k trung i t th
k V n th k XI )
a. c im kinh t
Khi vng quc ca ngi Germanh c thnh lp do trnh pht trin kinh t ca
h cn thp (cui thi k cng x nguyn thy), v s yu km nn h tn ph nn
kinh t hng ha trong cc thnh th La M c, lm cho nn kinh t phng Ty thi s
k trung i ht sc thp km.
Phng thc sn xut chim hu n l in hnh La M sp , cng vi s phn chia
rung t v phong tc v (phong tc kin a) cho nhau th phng thc sn xut
phong kin ra i lm hnh thnh nn nhng giai cp mi cho x hi phng Ty. Nhng
6

giai cp mi l giai cp nng n v giai cp lnh cha phong kin bao gm b phn
qu tc th tc v qu tc nh th.
c im kinh t ch yu thi s k trung i l qu trnh lnh a ha t ai , kinh
t s k trung i phng Ty l nn kinh t t cp t tc, th cng nghip v nng
nghip cha tch ri nhau. Ton b hot ng kinh t trong x hi phong kin s k u
tp trung trong cc lnh a phong kin. Ngi ch trong cc lnh a gi chung l lnh
cha. Ngi sn xut chnh l nng n.
Kinh t thi s k trung i cng chu nh hng ln ca Gio hi Kit gio, Gio hi
chim ot rt nhiu rung t tr thnh mt b phn trong giai cp lnh cha, l lnh
cha, qu tc phong kin nh th. B phn ny cng vi qu tc phong kin th tc
bc lt t thu nng n t nng n.
b.T tng chnh tr - x hi
Ch trang vin ho nn kinh t lm cho mi lnh a tr thnh mt quc gia ring,
c chnh quyn, t chc qun i v mt ch kinh t ti chnh ring... Tuy vy gia
cc lnh cha vn c nhng mi quan h vi nhau theo quan h phong thn bi thn,
mt lnh cha c th l ngi phong thn, bo v quyn li ca lnh cha ny nhng
cng c th l bi thn thc hin nhng nhim v i vi lnh cha khc. V vy thi
c cu ngn ng bi thn ca bi thn ca ta khng phi l bi thn ca ta .
Chnh tr - x hi, xut hin s phn chia gia hai quyn lc l quyn lc chnh tr
v quyn lc tn gio. Cuc u tranh gia thn quyn v th quyn rt gay gt. Xong,
nhn chung trong thi k ny thn quyn lun chi phi ton b i sng x hi. Nh vua
khi mun c quyn lc phi c nh th chp thun, Gio hi li dng lng tin ca
nhn dn bo v cng c ch phong kin.
Ty u thi k Ppanh ln nm quyn thay cha l Scl Mcten, vi nh thu
tm quyn lc vo trong tay mnh Ppanh thnh cu gio hong La M trong mt
nc, ngi lm vua khng c thc quyn, tri li ngi khng lm vua li nm thc
quyn th lm th no?. Gio hong La M trong lc ang gp kh khn rt ln v ngi
Lngbc xm nhp t Italia cn c chnh ph Franks gip . Do , gio hong
tr li Ppanh l ngi nm thc quyn nn xng lm vua. Nm 756 Ppanh em
nhng vng t chim c ca ngi Lngbc giao cho gio hong. Cho thy quyn lc
ca Gio hi thin cha gio chi phi th quyn nh nc Ty u. Thi k ny cng
c xem l m trng tm ti v khc nghit Giai cp qu tc phong kin tho
hip, cu kt vi tng l qu tc n p v thng tr nng n.

V vn ho, y l thi k thng tr ca tn gio v nh th. Nh th l ni chim

nhiu rung t v hnh thnh nn b phn phong kin nh th tng i ln, nh th
cng l ni nm quyn lc chnh tr, php lut Th gii quan thn hc bao trm ln
trit hc, lut hc v chnh tr.
1.3.2 . Thi k pht trin ca ch phong kin ( trung k trung i t th k
XII n th k XV )
a. Kinh t phng Ty trung k trung i
Kinh t phng Ty trung k trung i c chng kin s ra i ca cc thnh th,
din ra t trong cc th k X, XI. Trc y, thi s k trung i kinh t ca phng Ty
pht trin trong cc in trang ca lnh cha theo m hnh khp kn, kinh t nng nghip
cha tch ri khi th cng nghip. Bc vo trung k trung i do s ra i ca cc
cng c mi, k thut mi v ch yu l nng sut lao ng tng lm cho sn tha trong
nng nghip xut hin nn th th cng thot ly khi nng nghip, ngi th th cng
ly nhng sn phm ca mnh trao i vi sn phm nng nghip. Dn dn h tr thnh
mm mng ca tng lp th dn.
S tch ri ca nn kinh t nng nghip vi th cng nghip a n s ra i ca
tng lp th dn, tng lp th dn mun trao i hng ho i hi phi cn phi c th
trng, th trng phi l ni c ng ngi qua li d trao i, phi l ni c t
liu sn xut, ni c an ninh. Nhng ni c th l ng ba sng, ng ba ng, ng t
ng, cc tu vin, thnh th La M c i... Do , nhng ni ny tr thnh nhng thnh
th u tin ca nn kinh t phng Ty trung k trung i. Cng chnh s ra i ca cc
thnh th trn cc thnh th ca La M c i nn trong giai on u tng lp th dn
chu s p t, chi phi ca qu tc phong kin. T dn ti s mu thun gia tng lp
th dn vi lnh cha phong kin nhm ginh quyn t tr ca cc thnh ph.
S ra i ca thnh th l iu kin pht trin tng lp th dn, th th cng, th
hc vic v thnh th cng l ni din ra cc phong tro u tranh ca th dn, cc tng
lp khc trong x hi. Nh vy, c th ni rng thnh th chnh l mi trng, khng gian
a n s hnh thnh v pht trin cc mu thun x hi phng Ty trung k trung i.
c im nn kinh t phng Ty trung k trung i l s tch ri ca nn kinh t
nng nghip vi th cng nghip, s ra i ca cc thnh th v s pht trin ca kinh t
thng nghip.
b. V t tng chnh tr phng Ty trung k trung i

Phng Ty thi trung k trung i vn chu s khng ch v chi phi rt ln bi t

Thin Cha gio. Gio hi Thin Cha gio khng ch l mt t chc tn gio m cn l
mt t chc kinh t phong kin. Gio hi chim hu rt nhiu rung t, c ti 30% din
tch t ai cy cy v hng vn nng n Ty u thuc quyn s hu ca G io hi
Thin Cha gio.
Chnh tr trung k trung i hnh thnh lin minh gia Vua v tng lp th dn ( Vua
cn tin,tng lp th dn cn a v hp php ). Vua trn p nhng lnh cha ln bng cc
cuc chin tranh v tin hnh cc cuc u tranh chng li gio hi bng cc hnh thc
nh thu, hn ch quyn lc. Mt s vua cha ca cc nc nh Anh, Php. Ty Ban
Nha, B o Nha on kt vi tng lp th dn nh bi bn qu tc phong kin,
xo b ch phong kin phn quyn, xy dng ch phong kin tp quyn. Mt s
quc gia khc nh c, Italia do th dn phn tn khng tp trung ng h nh vua nn
nh vua cha thc hin c ch phong kin tp quyn. V vy, cho nn phng Ty
trung k trung i tn ti c hai ch phong kin l phong kin phn quyn v phong
kin tp quyn.
1.3.3 . Thi k suy tn ca ch phong kin v ny sinh quan h sn xut t
bn ch ngha ( hu k trung i t th k XVI n th k XVII )
a. c im kinh t thi hu k trung i
c im ln v kinh t thi k ny l s gii th ca cc phng hi th cng thay
vo l s ra i ca cc cng trng th cng l cng trng phn tn, cng trng
tp trung, cng trng hn hp. Vi sc pht trin ca kinh t v ci tin k thut a
n nhng mm mng cho s ra i ca ch ngha t bn trong lng x hi phong kin.
Ch ngha t bn ra i da trn hai iu kin c bn l vn (t bn) v sc lao ng.
Mun c vn v sc lao ng th i hi phi tch lu. S tch lu vn v sc lao ng
ca c Karl Marx gi l tch lu ban u hay tch lu nguyn thu.
Nh t bn tch lu vn qua vic bun bn n l v hot ng cp bin. Vic bun
bn n l ca cc nh t bn ban u hnh thnh nn Nn thng nghip tam gic.
Qua vic bun bn n l t Chu Phi qua Chu M ngi t bn Chu u tch lu
c mt s vn. Nhng s bun bn n l Chu Phi lm cho Chu Phi thiu thn
ngi lao ng v dn s suy gim. Hot ng cp bin hnh thnh nn cc i
thng thuyn, hng tu bun. Cp bin l mt trong nhng ngun a li s tch lu
vn rt nhiu.
Qu trnh tch lu sc lao ng ca t bn Anh bng hnh thc ro t cp rung
nhng nh t bn ui nng n ra khi t ai ca lnh cha. Trc y ngi nng
9

dn b trn ra khi cc lnh a th l mt trong nhng ti nng nht c th x t hnh.

Sau khi ch ngha t bn ra i ui nng dn ra khi rung t, v th giai cp nng
dn c t do v mt thn th nhng h b tc ot v t liu sn xut nn phi ra cc
thnh th bn sc lao ng tr thnh ngi lm thu trong cc cng trng th cng. H
tr thnh giai cp v sn. Chnh s tch lu t bn ban u v sau ny l s p bc bc lt
thm t giai cp v sn trong cc cng trng th cng hnh thnh mu thun gia giai
cp t sn v giai cp v sn trong quan h sn xut t bn ch ngha.
Ty u, ch ngha t bn xut hin nc Italia t rt sm (th k XIV), do
min Bc nc Italia tp trung ch yu cc u mi giao dch hng ho ng Ty nh :
Venise, Gneo, Florence, Milan...
Mt khc, giai cp t sn i din cho mt phng thc sn xut tin b hn phng
thc sn xut phong kin. Di ch phong kin, tuy giai cp t sn cng l giai cp
bc lt ( bc lt sc lao ng ca cng nhn lm thu ), nhng li l giai cp b tr v b
ch phong kin km hm, ng thi giai cp t sn mi ra i nn cha c quyn lc
v a v chnh tr. Do , quan h sn xut t bn cng to ra mi mu thun cn bn
nht trong x hi thi hu k trung i l mu thun gia quan h sn xut t bn ch
ngha v quan h sn xut phong kin.
b. T tng chnh tr thi hu k trung i
Bt u t th k XV n th k XVII ch phong kin phng Ty bc vo
thi k tan r. Giai cp t sn ang tng bc trng thnh v ln mnh, khng khoan
nhng vi ch phong kin, h mun xo b ng cp phong kin, i tch vn
nh nc php quyn ra khi tn gio xy dng nn tng ca th ch dn ch t sn.
Trong cuc u tranh chng nn qun ch chuyn ch ca giai cp a ch phong kin v
gii qu, nh th cc nh t tng t sn nu ln nhng hc thuyt, nhng t tng
v php quyn t nhin, v ch ngha t do.
H t tng phong kin gio hi l tr ngi ln cho s ra i ca h t tng vn
ho ca giai cp t sn , cho nn ngay khi mi ra i, giai cp t sn dng ch ngha
nhn vn v nn vn ho c i ph phn, kch nn vn ho phong kin gio hi
v vn ng nhn dn chng li gio hi thin cha gio .

10

Chng 2
Nhng mu thun cn bn trong x hi phng Ty trung i
Mu thun dng ch mi lin h thng nht, u tranh v chuyn ho gia
cc mt i lp ca mi s vt, hin tng hoc gia cc s vt, hin tng vi
nhau.
Mu thun x hi l s i lp, xung t, u tranh gia cc giai cp trong x
hi vi nhau do s mu thun v li ch gia cc giai cp trong x hi mu thun
vi nhau. Mu thun x hi phng Ty trung i c th hiu l mu thun x hi
gia cc giai cp, tng lp din ra trong mt khong khng gian xc nh l Chu
u trong khong thi gian xc nh, l khong thi gian t th k V n th k
XVII XVIII ( thi k trung i ).
X hi phng Ty trung i tn ti trong mt khong thi gian rt di ( V
XVII ), trong khong thi gian c nhng mc thi gian nh du s pht trin
v kinh t - vn ho gio dc ca x hi phng Ty. Do , trong nhng mc
thi gian nh du s tin b ca x hi bn cnh s pht trin ca cc mu thun
c cn c s hnh thnh v pht trin ca cc mu thun mi.
2.1 Mu thun x hi phng Ty s k trung i ( V XI )
2.1.1 Mu thun gia phong kin th tc v phong kin nh th
S phn phong rung t cho nh th v gio hi C c gio lm cho b phn
ny ngy cng ln mnh v chi phi mnh m hot ng ca nh nc. Nh vua v tng
lp hin rt nhiu rung t km theo nng n cho gim mc, tu vin trng tng
lp tng l cao cp ny cu nguyn Cha Tri tha th cho nhng ti c m chng gy ra,
nhm cng c th lc ca chng. Gio hong, gim mc v cc tu vin chim hu rt
nhiu rung t ca nhng ngi lao ng sn xut ph thuc. Cn nhng ngi ngho
kh v m tn nn tin vo nhng l bi, nhng li cu nguyn v nhng li d d ca
nhng v cha x, tu s cng nhng ti sn cui cng ca h cho nh th v tu vin.

11

Nguyn nhn ch yu ca mi mu thun ny l do qu tc nh th c nhiu u th .

Mt l, v mt kinh t qu tc nh th s hu nhiu t ai hn qu tc th tc. Hai l, v
mt gio dc- chnh tr nh nc ph thuc cht ch vo nh th.
Nhng mi mu thun gia phong kin th tc v phong kin nh th l mi mu
thun trong giai on ny l mu thun c th iu ho c. Vic ni dy u tranh i
quyn li ca nng dn vi cc lnh cha l ht sc mnh m. V vy, qu tc th tc v
qu tc nh th phi lin minh vi nhau n p cuc khi ngha ca nng dn.
2.1.2 u tranh giai cp gia nng n vi lnh cha phong kin.
Nguyn nhn mu thun
Cuc sng ca cc lnh cha trong cc trang vin, lnh cha c uy quyn ca mt ng
vua trong trang vin y, thu a t, x n, nh gic, c tin lnh cha c th lp
triu nh ring, lu i, thnh quch ring. c cuc sng xa x y cc lnh cha
thng bc lt nng n trong lnh a, t chc nhng cuc cp git ... Cng vic chnh
ca lnh cha trong cc trang vin l bc lt lao ng t nng dn bng vic ngi hng
phn hoa li, cc khon tin thu do nng dn s dng cc dch v trong trang vin.
Ngoi ra cng vic ca h l n chi v n p cc cuc ni dy ca nng dn.
Cuc sng ca nng n cc trang vin, trong x hi phng Ty s k trung i cn
mt giai cp khc ng hn ht v b y a hn ht l nng dn trong cc lnh a.
Ngi nng dn ch c bn phn cy ba, trng ta cung cp vt thc cho x hi. Tuy
sng nh vo h nhng cc lnh cha li i vi h khinh khi, bc i. Nng dn chia ra
thnh 5 loi hnh chnh, mc d s phn bit ny khng c p dng cht ch. H l
ngi t do, t in, dn qu, hng cng inh v nng n . Nhng ngi t do v t in
b tri cht vo cc lnh cha bi khon tin thu bao, v h ch c mt ti sn t i. Cc
nng n l nhng ngi nng dn in hnh sng di ch n l .
V i sng kinh t ngi nng dn b gn cht vo ming t khi lnh cha ban cho
h v ming t y h gp ton kh nhc, nh l mt tp lu thiu nh sng, ging
l mt tm vn v mt b rm, gh ngi l mt b r, bp nc ton b bng g ... Khi
lao ng trn mnh t m lnh cha giao cho nng n em cng sc ra lm ri n mt
phn, cn mt phn h phi em np cho cc lnh cha. Khng ph thuc vo trnh ,
nng lc, nng sut lao ng min l nng n phi np a t.
V mt php lut h b rng buc vi cc lnh cha rt nhiu. Do php lut l
phng tin n p v bc lt nng n. D cc kh nhng ngi nng n khng c
t ri b ming t ca lnh cha. H c th b bn hoc cng c th l qu biu i
km vi ming t h cy khi lnh cha tng ming t cho mt ngi khc .
12

S mu thun c bn trong x hi phng Ty s k trung i chnh l s i khng

gia hai giai cp cn bn trong x hi. Mt bn l nhng ngi nng dn (nng n) vi
mt bn l lnh cha phong kin (lnh cha phong kin v lnh cha phong kin trong
tng lp tng l). Di s bc lt ca lnh cha, ngi nng dn ng ln u tranh.
Cuc u tranh ca giai cp nng n trong x hi phong kin mi thi k khc nhau,
tng khu vc khc nhau.
Mt s cc phong tro u tranh ca nng n
Giai on u Ty u cc cuc khi ngha ca nng dn ch quy m nh v ch
gii hn trong mt khu vc nht nh. Ni dung v mc ch u tranh ca h l chng
li s nng n ha.
ng u , c phong tro ca phi Paul ti Byzantine v cuc khi ngha Toma ca
ngi Slave. Nhiu ni nng n tin hnh t chy kho tng ca lnh cha , b trn tin
hnh v trang khi ngha , lao ng di tr trn rung t. H khi ngha bng cc loi v
kh nh ru, ba , lim hi.
Ngoi ra, cn c mt s cc phong tro khc nh phong tro Xten-lin-ga, phong tro
ca nng dn Dc-xen, cuc khi ngha ca nng dn Noc-mng-di, cuc khi ngha
ca nng dn cng quc Br-ta-nh...
Kt qu v ngha ca cc phong tro u tranh
Mc d, cc cuc khi ngha ny ca nng dn u khng em li s thay i nhiu
v u b cc lnh cha n p, cc cuc u tranh ca nng dn khng tiu dit c
ch phong kin v nng dn khng i din cho cho mt phng thc sn xut no
tin b hn phng thc sn xut phong kin, ch t th k XXI khi nn kinh t pht
trin a n s ra i ca cc thnh th v giai cp mi th phong tro u tranh ca giai
cp nng dn mi thc s c hiu qun. Mc d vy, xong cuc u tranh ny ca nng
dn thc s l ng lc thc y x hi phong kin tin ln. Nhng cuc u tranh
hn ch s bc lt ca giai cp a ch phong kin i vi nng dn. S thng li ca
cuc u tranh ca nng dn l th tiu ch nng n. S thng li ca ca cuc u
tranh ca nng dn m ng cho sc sn xut x hi pht trin, lm cho ch
phong kin t giai on hnh thnh sang giai on pht trin ri suy vong.
2.1.3 Mu thun gia Vua vi Lnh cha (lnh cha th tc v lnh cha nh th)
Do vic phn phong t ai ca nh vua cho qu tc, lm hnh thnh nn hnh thi
phong thn - bi thn. Dn dn mi trang vin phong kin a c cai tr bi nhng
ng vua con. V vy quyn lc ca nh vua khng th tp trung c m l ch
13

chnh tr phn quyn. Nh vua ngy cng b hn ch quyn lc v ch c quyn hn trong

lnh a ca mnh. Do vy mu thun cng bt u khi nh vua mun tp trung quyn lc
vo trong tay mnh. V d: Ty u, t nhng chnh sch phn phong rung t thi
Scl Mcten cho n Sclmanh dn n s hnh thnh giai cp phong kin ng
o. Giai cp phong kin y l c s ca chnh quyn nh vua bn trong th n p cc
th lc chng i, bn ngoi th gy chin tranh xm lc m rng lnh th. Tc dng
ngc li ca nhng chnh sch y l chng bao lu th lc ca cc lnh cha ln mnh
tr thnh nhng ng vua con a phng khng phc tng chnh quyn trung ng na,
do tnh trng chia ct t nc din ra mt cch ph bin Ty u v ko di trong
nhiu th k.
Mu thun gia Vua vi cc lnh cha din ra trong nhiu th k lin tip nh vy
nhng khng t c kt qu g, quyn lc ca cc lnh cha vn rt ln cho ti khi s
ra i ca cc thnh th v tng lp th dn. S ra i ca tng lp th dn lm thay i
b mt ca x hi phong kin lm hnh thnh lin minh gia Vua v tng lp th. Vua trn
p nhng lnh cha ln bng cc cuc chin tranh v tin hnh cc cuc u tranh chng
li gio hi bng cc hnh thc nh thu, hn ch quyn lc. Mt s vua cha ca cc
nc nh Anh, Php. Ty Ban Nha, B o Nha on kt vi tng lp th dn nh
bi bn qu tc phong kin, xo b ch phong kin phn quyn, xy dng ch
phong kin tp quyn.
Nh vy, mu thun gia Vua vi lnh cha phong kin phi ti thi k trung k
trung i khi s pht trin kinh t a n s ln mnh ca giai cp nng n tr thnh th
dn, v c hai u c chung mt k th ngn cn s pht trin v quyn lc l qu tc,
lnh cha phong kin nn mu thun gia nh Vua vi lnh cha mi tng bc c
gii quyt. Quyn lc dn dn c tp trung trong tay nh Vua.
2.2 Mu thun x hi phng Ty trung k trung i ( XI XV )
2.2.1 u tranh ca th dn chng lnh cha phong kin
Nguyn nhn hnh thnh mu thun
Nguyn nhn chnh hnh thnh nn mi mu thun gia th dn v lnh cha phong
kin l do khi cc thnh th c hnh thnh th c xy dng ch yu trn t ai ca
lnh cha, c nhng thnh th khng ch c hnh thnh trn t ai ca mt lnh cha
m ca nhiu lnh cha. V d: Pari, Bve, Aming.. Do thnh th b ph thuc vo
lnh cha phong kin v cc th dn phi coi lnh cha l tn ch ca mnh. Lnh cha
bc lt nng n, sch nhiu iu v i x tn t i vi th dn. Th dn phi np thu
thn, thu hng ho, phi i su dch v binh dch, th dn b xt x bt cng trong nhng
14

to n ca lnh cha, lnh cha vo cc thnh th cp khng hng ho v ti sn ca th

dn, git hi thng nhn Trc tnh hnh y cc th dn on kt li t chc ra cc
hi ngh nghip gip nhau kinh doanh cng thng nghip v hn ch s bc lt,
sch nhiu ca lnh cha.
Mc tiu u tranh
Khi lc lng ca th dn ngy cng ln mnh, th dn lin tip chng li lnh
cha phong kin. Mc tiu u tranh l gii phng thnh th v sau l thnh lp chnh
quyn t tr ca thnh th. Ty u. Phong tro gii phng ny bt u din ra t th
k XI v tr thnh si ni, rng ri trong th k XII (c gi l phong tro cch mng
cng x thnh th).
Nhng hnh thc u tranh ch yu ca cc thnh th
t c mc ch cc th dn thnh th u tranh di nhiu hnh thc, mt
s thnh th giu dng tin np cho cc lnh cha xin chuc li s t do cho thnh
th m c gii phng, Cch u tranh ny c th a li s t tr cho cc thnh th, th
dn t b mu nhng i hi cc thnh th phi c kinh t cao, v thng th lnh cha
i hi mt s tin rt ln. Cng c nhng thnh th p dng cch u tranh bng v l ,
mt s thnh th khc th p dng c hai cch (cuc u tranh thnh th Laon Bc
Php).
Mt s cuc u tranh in hnh chng lnh cha phong kin ca th dn.
Cuc u tranh bng con ng bo lc din ra sm nht Milano vo u th k
XI.
Nm 1108, c c s t tr, thnh ph Laon Bc Php np cho lnh cha
Gri mt khon tin ln, ng thi np cho vua Lui VI ca php c vua cng
nhn. n nm 1112 sau khi Gri tuyn b xa b s t tr ca thnh ph ny th cc th
dn khi ngha v trang git cht Gri v lp li s t tr ca thnh ph .
Phong tro u tranh ginh quyn t tr ca thnh th Ty u din ra rm r nht l
trong hai th k XII, XIII. cc thnh ph nh Vnza, Gnova, Firenze xy
dng thnh nhng nc cng ha.
Mt s thnh th nh Paris, Orleans, Lyon Php v cc thnh th Lincoln, Oxford
Anh , v.v... cng c hng quyn t tr nhng khng hon ton.
Kt qu nhng cuc u tranh ca thnh th chng lnh cha phong kin.
15

Kt qu ca nhng cuc u tranh lu di, gian kh ca thnh th vi lnh cha phong

kin l hng lot cc thnh th t tr ra i, nhng thnh th ny lp ra chnh quyn ring.
Tuy mc t tr ca cc thnh ph ginh c c khc nhau, nhng c mt im chung
ging nhau l c dn cc thnh th u l ngi t do, h khng phi chu s rng buc
no vo lnh cha phong kin. Trong qu trnh y, mt tc l ra i l lnh cha phong
kin khng c lng bt nng n ca mnh sau 101 ngy.
2.2.2 u tranh gia th th cng chng qu tc thnh th
Nguyn nhn ca mu thun tng lp th th cng vi qu tc thnh th
Trong cuc u tranh chng li lnh cha phong kin ginh quyn t tr cho cc thnh
th th th cng l lc lng c vai tr quan trng nht. Chnh quyn t tr ca thnh th
lc u do ton th th dn bu ra nhng sau , chnh quyn tr thnh c quyn
ca mt s th dn giu c. Gii th dn giu c ny c u th v tin ti v chnh tr nn
d dng nm c chnh quyn dn dn h tr thnh tng lp qu tc th dn quyn
qu hay th dn qu tc. Tng lp th dn qu tc thi hnh chnh sch cai tr c tnh
cht ng cp hp hi r rt, c bit l chng p dng mt ch thu kho bt cng c
li cho chng v thit hi n cc tng lp th dn bn di. Ai phn i li chng u b
chng dng b my chnh quyn n p. Nh vy nguyn nhn chnh ca mi mu
thun l tuy cc th th cng l lc lng c vai tr quan trng nht trong cuc u tranh
chng li lnh cha phong kin nhng khi ginh c thng li h khng nhng khng
c hng thnh qu mt cch xng ng m ngc li hc phi chu nhng chnh
sch bt cng ca qu tc thnh th.
Mc tiu u tranh ca th th cng chng qu tc thnh th
Th k XIII XV, khi t chc phng hi th cng vng chc, th th cng u
tranh mnh m vi qu tc thnh th. Mc ch ca cuc u tranh l ginh c mt s
chc v trong thnh ph, quan trng hn l thnh lp mt chnh quyn mi. Ngi ta gi
nhng cuc u tranh ny l cuc cch mng ca phng hi . Mc tiu u tranh l
lt s thng tr ca qu tc thnh th v ginh ly chnh quyn.
Mt s cuc u tranh tiu biu
in hnh nh cuc u tranh Clnh, phng hi ginh c thng li trong
cuc u tranh vi qu tc thnh th vo nm 1396. Tip n nm 1482 mt cuc khi
ngha mi ca qun chng th dn rng ri do cc ch xng v nh bun b gt ra khi
chnh quyn lnh o din ra nhng b tht bi. Cc phong tro u tranh ca th dn
cc thnh ph khc nh Vnxia, Ginva, Italia, Hawmbua, Phirenx...
16

 Kt qu ca phong tro u tranh

Nhn chung cc phong tro u tranh ca th dn trong cc phng, hi cc thnh
ph din ra vi quy m v kt qu khc nhau nhng nhng thnh qu u tranh khng
thuc v tt c th th cng ca cc phng hi m b cc phng hi giu c lng on.
Mt s thnh th, th dn lt c s thng tr ca qu tc thnh th v ginh c
chnh quyn nh Koln (c), Firenze (Italia).
2.2.3 u tranh gia th bn v ch xng
Nguyn nhn ca mi mu thun gia th bn v ch xng
Th cng nghip pht trin trong cc phng, hi, lao ng sn xut chnh l th bn (
th hc vic). Theo quy nh ca phng hi sau mt thi gian hc vic, ri khi thnh
tho ngh nghip th thi ln lm th c v ra m xng ring sau s gia nhp vo
phng hi. Nhng ti th k XIII XIV do s tng ln v s lng ca ngi th c dn
n vic tng thm s xng c m quyn li ca th c c cng b thu hp. V vy,
hn ch s cnh tranh v buc th bn tip tc phc v mnh nhng ngi th c thc
hin nhng bin php ngn cn th bn tr thnh th c nh: tng thi gian hc vic, tng
qu cho ch xng, tng tin hc ph, lm mt tc phm chng minh trnh tay
ngh. V sau ngi th c cng bc lt th bn nng hn nh tng thm cng lao
ng lm vic, gim tin lng.
Mc ch u tranh
Trc s bc lt ca th c, th bn vic t chc thnh nhng on th ring gi l
hi anh em , hi th bn u tranh vi th c v nhm bo v quyn li ca mnh.
Hnh thc u tranh v mt s cuc u tranh tiu biu
Cc hnh thc u tranh ch yu ca hi th bn l bi cng, nh cng, i tng lng,
gim gi lm, ph hoi, ty chay... Nhng cuc nh cng tiu biu nh Lun n
( Anh ), Cnxtanx ( c ), Fribua ( Thu S ), Xienna v Phirenx ( Italia ).
Kt qu ca cc cuc u tranh
Cc cuc u tranh mc d cn nh b, cha c s lin kt gia phng hi. Song, cng
lm cho nhiu th c v mt s phng hi b ph sn. Nhiu phong tro u tranh
thu ht ng o lc lng tham gia bao gm th th cng ph sn, ngi lm cng nht,
phu khun vc, dn ngho thnh th . Cc phong tro u tranh ny khng ch chng li
th c, ch xng trong cc phng hi m vi tt c tng lp giu c v c th lc
thnh th .
17

2.3 Mu thun x hi phng Ty hu k trung i

2.3.1 Mu thun gia giai cp t sn v giai cp qu tc phong kin
Bc vo th k XVI XVII, a v kinh t, chnh tr ca giai cp qu tc phong
kin gim st. Mc d ch s hu rung t phong kin, s bc lt nng dn ph
thuc phng Ty vn cn tn ti nhng vi s pht trin mnh m ca nn kinh t
hng ho tin t lm cho quan h sn xut phong kin bt u gii th , quan h sn
xut t bn dn dn c xc lp.
nng thn, a ch chuyn sang kinh doanh theo li t sn, h tr thnh tng lp qu
tc mi. Qu tc mi v mt x hi tr thnh giai cp c bit gn quyn li vi giai cp
t sn. Nguyn vng ca chng l mun bin quyn chim hu rung t hin c thnh
quyn s hu ti sn, hon ton thot khi s rng buc ca ch phong kin. Ngc
li, ch phong kin tng cng kim sot quyn chim hu ca qu tc mi, bo v
cht ch nhng quyn li v rung t ca giai cp qu tc v gio hi. Giai cp t sn
mi ra i cha c a v chnh tr, li b giai cp phong kin km hm, chn p nn giai
cp t sn d dng lin minh vi giai cp qu tc mi chng li ton b ch phong
kin chuyn ch.
Nh vy, ch phong kin ra sc km hm giai cp t sn v qu tc mi, ngn cn
h trn con ng pht trin t bn ch ngha. xc lp quan h sn xut t bn ch
ngha th giai cp t sn v qu tc mi lin minh vi nhau lt ch phong kin.
Tuy nhin, cng lnh rung t ca qu tc mi hon ton i lp vi nguyn vng ca
nng dn. Trong khi nng dn mun th tiu ton b quyn t hu rung t ngi
cy c rung th qu tc mi ch mun chuyn t hnh thc t hu phong kin sang hnh
thc t hu t sn. V vy, c nhng cuc cch mng khng th tiu c trit nhng
tn d phong kin, khng gii phng thc s cho giai cp nng dn.
Ch ngha t bn ra i dn n s hnh thnh mt hnh thc mi ca nh nc
phong kin, l ch qun ch chuyn ch. V cha sc mnh v kh nng ginh
chnh quyn cho nn giai cp t sn tch cc ng h nh vua loi tr cc th lc ct
c phong kin. Tuy nhin, Nh nc qun ch chuyn ch ch l biu hin ca s lin
minh tm thi gia giai cp t sn v vng quyn, v chnh quyn phong kin khng
bo m cho s pht trin lu di ca ch ngha t bn. Mt khi giai cp t sn
mnh th vic lt ch phong kin ch cn l vn thi gian

18

2.3.2 u tranh gia giai cp v sn v giai cp t sn

Nh nu, cng vi s ra i ca ch ngha t bn nhng giai cp v mu thun
mi trong x hi cng hnh thnh. Tr thnh mt trong nhng mu thun ca x hi
phng Ty hu k trung i, l mu thun gia giai cp t sn v giai cp v sn.
Giai cp t sn l giai cp nhng nh t bn s hu t liu sn xut x hi v s dng
lo ng lm thu. Giai cp t sn c ngun gc t nhng nng n thi trung c, sau
ny sinh ra nhng th dn cc thnh th u tin, t dn c thnh th ny ny sinh ra
nhng phn t u tin ca giai cp t sn. Giai cp t sn vn l nhng ngi th c
ng u phng hi. H cha c a v chnh tr trong x hi phong kin, thm ch cn
b chnh x hi phong kin khinh mit, nhng h li nm trong tay nhiu ca ci. Giai cp
t sn hnh thnh da trn s bc lt, s lam l ca giai cp v sn.
Giai cp t sn kinh doanh theo hnh thc t bn ch ngha (cng xng th cng,
cng ty thng mi, ngn hng, trang tri). Giai cp t sn bc lt thm t nhng ngi
cng nhn lm thu; dng hnh thc cnh tranh lm ph sn nhng ngi th th cng
phng hi; gy ra nhiu au kh cho cng nhn, th dn ngho v nng dn.
Giai cp v sn c ngun gc t nhng ngi th bn v ngi lm cng trong cc
phng hi, khi ngi th c ca phng hi pht trin thnh t sn th h tr thnh
ngi v sn theo trnh tng ng. Giai cp v sn l nhng ngi b mt t liu sn
xut, nn buc phi bn sc lao ng ca mnh lm thu trong cc cng trng ca giai
cp t sn. Giai cp v sn khng nhng b bc lt thm t bi giai cp t sn m cn b
nn bi ch phong kin.
Quan h sn xut t bn ra i trong lng x hi phong kin, nhim v ca giai cp
t sn l xo b ch phong kin, nhng v khi mi ra i giai cp t sn cn cha
sc mnh, chu s km hm ca giai cp phong kin v c ch phong kin. Mt khc,
quyn li ca giai cp t sn khi mi ra i cng trng vi quyn li ca qun chng
nhn dn (nng dn). V vy, giai cp t sn lin kt vi giai cp qun chng nhn dn
lt ch phong kin. Nhng khi ch phong kin b lt th giai cp t sn
phn bi li quyn li ca giai cp v sn.
Giai cp cng nhn lm thu l mt b phn ca giai cp v sn, h xut hin vo na
cui th k XIV. Mc d l lc lng cn non yu nhng giai cp cng nhn b giai cp
t sn bc lt tn t nh lm vic 15 gi mt ngy, tin lng t i, thng b nh p,
cp pht.
S lng giai cp cng nhn v giai cp v sn ngy cng nhiu nn h ni dy u
tranh chng li ch xng. Tiu biu l cuc khi ngha ca th in Ling ( Php ) n ra
19

nm 1539 vi mc ch i tng lng v ci thin iu kin lm vic. Phong tro ko

di ti nm 1544 mi b dp tt.

Kt Lun
Lch s trung i phng Ty ko di 12 th k ( V XVII ) trong cn c theo tin
trnh ca lch s phong kin c th chia lm ba thi k l s k, trung k v mt k.
C th ni mt cch thit thc rng phong kin s k cho ta thy c mi mu
thun ch yu trong x hi l gia vua vi lnh cha, gia lnh cha vi nng n.
Cn phong kin trung k cho ta thy r mi mu thun gia qu tc thnh th, th
th cng v thng nhn. i vi phong kin hu k cng cho ta thy c mu
thun cn bn gia hai phng thc sn xut phong kin v t bn ch ngha : t
sn mu thun vi v sn ng thi t sn cng mu thun vi qu tc phong kin.
Trong thi mt k trung i ko di t u th k XVI n gia th k XVII l thi k
tan r ca ch phong kin v ch ngha t bn xm nhp vo tt c cc nn
kinh t cc nc Ty u. Tuy bui u hnh thnh s pht trin ca ch ngha t
bn cn nhiu hn ch, nhng ch ngha t bn th hin r tnh hn hn ca
mnh so vi ch phong kin v c nh hng mnh m i vi x hi lc by
gi.
V kinh t - x hi, tuy nn sn xut t bn ch ngha ch mi cung cp mt b
phn khng nh trong ton b sn phm ca x hi, nhng l cc sn phm
thuc cc lnh vc c bit quan trng nh khong sn, cng c lao ng, v kh ...
ng thi cc cng trng th cng cung cp phn ln s lng hng ho trao
i trn th trng. Do vy b mt kinh t ca cc nc khc hn trc kia nhng
hnh thc sn xut mang tnh cht phong kin cng ngy cng b ch ngha t bn
chi phi mnh m.
V Chnh tr, s ra i ca ch ngha t bn dn n s xut hin mt hnh
thc mi ca nh nc phong kin, l ch qun ch chuyn ch. V cha
kh nng ginh chnh quyn, giai cp t sn tch cc ng h nh vua loi tr
cc th lc ct c phong kin, duy tr s thng nht ca t nc, m bo iu
kin thun li cho vic pht trin nn kinh t t bn ch ngha.
Tm li, ch ngha t bn th hin r s hn hn ch phong kin v mi
mt v gy nh hng mnh m i vi x hi phong kin. Chnh v th ch
phong kin ch cn l vn trn thi gian .
c c mt Chu u pht trin rc r nh ngy nay th vic nh gi v
nhn

20

nhn ng n ngha ca lch s trung i trong lch s loi ngi l mt vic rt

quan

trng v cn thit. Cc hc gi t sn c nhng quan im lch lc v giai on

lch s

ny v ch nhn nhn vo s hot ng ca vn ho m cho thi k ny l mt thi

k en

ti trong lch s loi ngi, l m trng trung i. ng thi trong khi u tranh
chng

ch phong kin v s ra i ca giai cp t sn ch nhn thy mt tiu cc.

X hi phong kin phng Ty trung i bao hm rt nhiu cc mi mu thun

ch

yu l do s i khng ca cc giai cp, tng lp trong x hi. Bn cnh s pht

trin

kinh t trong tng thi k nh hng su sc n i sng ca cc giai cp, tng

lp,

c bit l tng lp qu tc phong kin v nng n.

Cc mi mu thun cn bn trong x hi phng Ty cn bn l : qu tc phong

kin

vi nng n ( th k V X ), qu tc thnh th vi th th cng v thng nhn ( th

k
21

XI XV ), t sn v vi v sn v t sn, v sn vi qu tc phong kin ( th k XVI

XVII ). Chnh nhng mi mu thun ny sinh l mt trong nhng yu t quan

trng

dn n s bng n nhng phong tro u tranh ginh quyn t tr cho giai cp b

tr.

Mt khc, chnh s kt hp ca kinh t v x hi kt hp vi mu thun mi hu

k

trung i dn a ch phong kin phng Ty ri vo khng hong, i hi

phi c

mt quan h sn xut mi cng mt ch mi p ng thc trng ca x hi

phng

Ty lc by gi, l phng thc sn xut mi t bn ch ngha. Ch ngha t bn

ngay

t khi mi ra i t ra hn hn ch d phong kin v mi mt v gy ra nhng

nh

hng ln lao i vi x hi phong kin. Vic thay ch phong kin bng mt

phng

22

thc sn xut t bn ch ngha l mt iu thc t v hin nhin.

Da trn cc quan im nh gi trn cng vi phng php lun ca ch ngha

Mc

Lnin chng ta c th nh gi c mt cch khch quan v ng n thi k

trung i.

Nh trnh by trn phng thc sn xut phong kin tin b hn phng thc
sn

xut chim hu n l, phng thc sn xut phong kin c nhng iu kin thun
li hn

cho s pht trin nn kinh t x hi, c bit l c nhng kh nng ln v s pht

trin

trao i v quan h thng mi (V.I. Lnin Bn v Nh nc) v th phng thc

sn

xut t bn ch ngha c th xut hin trong lng ch phong kin. Bn cnh

chng

ta cng phi thy c nhng mt hn ch ca ch phong kin nh sn xut

thp km;

vn ho ti tm do b tn gio chi phi; s tn bo, hiu chin v hoang ph ca bn

qu

tc phong kin; i sng en ti ca ngi nng n.

23

Thc ra d cho trong giai on u s pht trin v kinh t v vn ho c chm

chp nh th no i na th phng thc sn xut phong kin vn l mt bc tin
ca lch s so vi ch chim hu n l. T th k XV tr v sau, lch s trung i
phng Ty lt sang nhng trang tng i huy hong vi nhng thnh tu mi
v s pht trin ca cng thng nghip, ca vn ho ni chung v khoa hc k
thut ni ring. Hn na, chnh trong thi trung i cc quc gia v cc dn tc
Chu u hnh thnh . Cui cng chnh t trong lng ch phong kin thai
nghn mt phng thc sn xut mi tin b hn l ch ngha t bn. V vy
ph nhn hoc nh gi khng tho ng giai on lch s ny u l nhng quan
im phin din thiu khoa hc.

24

Danh Mc Ti Liu Tham Kho

1. PGS. ng c An - PGS.TS Li Bch Ngc cng mt s tc gi khc . i
cng lch s Th gii ( Tp I ). Nh xut bn Chnh tr quc gia.
2. Nguyn Hiu L Thin Giang . Lch s th gii thi Trung c ( Cun II ). Nh
xut bn Vn ha thng tin.
3. Lu Minh Hn . Lch s th gii Trung c ( Tp 2 ). Nh xut bn Thnh ph H
Ch Minh .
4. ThS. Phan Trng Ha TS. L Quc Hng. Lch s nh nc v php lut th
gii. Nh xut bn Hng c . 2012
5. ng c An Phm Hng Vit. Lch s th gii trung i ( Tp 1 ). Nh xut
bn Gio dc. 1978.
6. Lng Ninh ng c An. Lch s th gii trung i ( Tp 2 ). Nh xut bn
Gao dc. 1978.
7. Nguyn Gia Phu Nguyn Vn nh v mt s tc gi khc. Lch s th gii
Trung i. Nh xut bn Gao dc Vit Nam. 2010.
8. Norman Davies. Lch s Chu u. Nh xut bn T in Bch Khoa.
9. PTS. Nguyn Ngc o PTS. Phm Hng Thi cng mt s cc tc gi khc.
Lch s Nh nc php lut th gii. Nh xut bn ng Nai.

25