Adresimi IP

Rrjetat me TCP/IP

Cdo pajisje ne nje rrjet qe bazohet ne TCP/IP ka nje

adrese te vetme IP
Te gjitha Adresat IP kane keto karakteristika:

Dhe Interneti

Protokolli i konfigurimit dinamik te

hosteve DHCP

Adresa Speciale

Adresa me vlere numerike me te madhe ne rrjet

( ku bitet e hosteve jane 1) eshte nje adrese
broadcast-pra eshte nje adrese qe perdoret per te
komunikuar ne te njejten kohe me te gjitha nyjet ne
rrjet.

(192.168.1.1-B)

Adresat qe oktetin e pare e kane 127 perdoren

ekskluzivisht per testime loopback

Jane 32 Biteshe
Ndahet ne 4 grupe 8 biteshe
Oktetet ngahen me pike (.) ne mes tyre
Vlerat e nje okteti variojne ne 0-255
Cdo adrese permban dy pjese : Rrjetin dhe hostet
Pjesa qe percakton rrjetin (subnetin) tregon se ciles klase i perket
adresa (A, B, C, D )
2
Disa numra ne adresen IP rezervohen per funksione te vecanta

Adresat IP mund te vendosen manualisht ose

automatikisht per nje grup pajisjesh nga sherbimi i
DHCP-se.
Nje adrese qe vendoset manualisht quhet adrese
statike
Nje adrese qe vendoset automatikisht nga DHCP
quhet adrese dinamike sepse ajo mund te
ndryshoje ne cdo moment.

( 127.168.1.35-B)
3

Shenimi i Adresave IP

Per njerezit adresat IP shenohen ne trajten dhjetore

ku oktetet e konvertuara nga binari ne dhjetor
ndahen me nga nje pike mes tyre.
Per shembull adresa IP me poshte paraqitet ne dy
formate:

Klasat e rrjetave ( A, B dhe C)

10.65.10.18
00001010 01000001 00001010 00010010.

Per analizimin dhe konfigurimin e rrjetave

profesionale perdoret sistemi binar.

Klasa te tjera( klasat D dhe E)

Pamjaftueshmeria e Adresave

Keto klasa nuk perodoren nga konsumatoret

Adresat e klases D te cilat fillojne me nje oktet
vlera e te cilit eshte nga 224-239, rezervohen per
transmetimet multicasting. Ky tip transmetimi
lejon qe nje pajisje ti dergoje te dhena nje grupi
brenda nje rrjeti dhe jo te gjithe rrjetit.
Adresat e Klases E te cilat fillojne me nje oktet
vlera e te cilit eshte ndermjet 240 dhe 254, jane per
perdorime eksperimentale

Nga vete ndertimi i klasave duket qarte qe me

kalimin e viteve njerezit ne varesi te kerkesave
per adresa IP rrisnin mundesite e subneteve ne
menyre qe te kishte mjaftueshem adresa IP.
Nevoja per Adresa IP rritet ne menyre
eksponenciale dhe sot per sot nuk mund te
mbulohet nga sistemi ekzistues
Zgjidhja per kete eshte IPv6 qe ndryshe quhet IP
e gjenerates se ardheshme.(Adresa 128 bit-she)
8

Subnetting ( Ndarja ne nenrrjete)

Subnetting

Subnetting eshte procesi i ndarjes i nje klase rrjeti

ne disa rrjete me te vegjel, per nje perdorim me te
mire te adresave IP.
Administratori i rrjetit mund te perdore nje klase
adresash per disa segmente rrjetesh.
Kjo realizohet nese njeri nga oktetet e adreses
perdoret per te treguar ndarjen e rrjetit ne subnete
Tani nje adrese me subnet tregon rrjetin subnetin
dhe hostin
9

10

Subnetting

Si percaktohet Subneti?

Nje kompani fillimisht ka nje adrese te klases B,

por me kalimin e kohes lind nevoja per adresa te
tjera IP sepse rrjeti eshte zgjeruar
Subnetting mundeson qe kjo kompani te kete nje
adrese te barazvlefshme me nje adrese te klases C
duke marre nje oktet nga hostet dhe duke ia
bashkangjitur rrjetit
Informacioni mbi rrjetin + informacioni mbi
subnetin = Prefiks i zgjeruar i rrjetit
11

Cdo pajisje interpreton nje maske subneti

Subnet mask = Nje numer special 32 bitesh i cili
kur kombinohet (and logjik) me adresen IP ,
informon pjesen tjeter te rrjetit per klasen e rrjetit
me te cilen eshte e lidhur pajisja.
Maskat specifikohen njelloj si adresat IP

Manualisht ose Automatikisht

Ne dhjetor (numri i njeshave) ose binar ( me sakte)
12

Maskat Subnet

Jo-Subnet

Ka tre arsye pse nuk do te nevojitej perdorimi i Subnetting:

Nese rrjeti qe keni eshte shume i vogel

Nese nuk do te futeni kurre ne internet keshtu qe nuk do te duhet
ti pershtateni standarteve te IP
Organizata ka me shume adresa sesa mund te perdore totalisht

Nese nuk specifikohet maska atehere ajo eshte

255.0.0.0
per klasen A
255.255.0.0 per klasen B
255.255.255.0 per klasen C

13

Subnetting brenda LAN-it

Subnetting brenda LAN-it

Vetem pajisjet e LANit duhet te interpretojne

informacionin
Pajisjet e jashtme (routerat) i kushtojne rendesi vetem
pjeses se rrjetit
Per shembull marrim nje organizate qe ka adresa te
klases B qe fillojne me 166.144.
Administratori i rrjetit e ka ndare kete adrese ne 6 rrjete
me te vegjel qe fillojne me prefikset e meposhtme te
klases C:

166.144.40, 166.144.42, 166.144.56,

166.144.59, 166.144.60, 166.144.63

14

15

Kur routeri ne LAN-in e brendshem duhet te dergoje

te dhena nga makina me adrese 166.144.40.12 per
tek makina me adrese 166.144.60.12,interpretimi i
maskes se subnetit 255.255.255.0 i tregon router-it
qe ato ndodhen ne subnete te ndryshem

16

Subnetting brenda LAN-it

Nderfaqja fizike e routerave

Kur nje server ne internet duhet te dergoje nje faqe Web ne

makinen me adrese 166.144.40.12, routeri i internetit nuk
perdor informacionin e maskes dhe supozon qe makina
ndodhet ne nje rrjet te klases B
Ne momentin qe te dhenat futen ne LAN-in e organizates ,
routeri i LAN-it interpreton masken dhe transmeton te
dhenat per tek makina perkatese

Sherben per te lidhur segmente te ndryshme rrjetash

Ne rastin e subnetting routeri duhet te interpretoje
adresa IP nga subnete te ndryshme dhe te
transmetoje te dhenat nga nje subnet ne tjetrin
Cdo subneti i korrespondon nje nderfaqe e vecante
Cdo nderfaqe lidhet me nje adrese gateway e cila
mbaron me 1

17

18

Kalimi i te dhenave neper Subnete

Subnetting me nje router

19

20

Analiza e kalimit te te dhenave

Routeri i rrjetit proceson kerkesen dhe verteton

ekzistencen e adreses IP te faqes Web dhe ia kalon
kerkesen routerit te internetit.
Routeri i internetit pasi lexon adresen IP te destinacionit
ia kalon kerkesen Web-it te kerkuar
Serveri i ketij site-i interpreton kerkesen per te dhena dhe
ia kalon pergjigjen routerit te internetit te cilit i tregon
adresen IP te perdoruesit
Routerat e internetit lexojne vetem pjesen e rrjetit ne
adresen IP dhe dergojne te dhenat tek routeri i rrjetit
Routeri i rrjetit analizon prefiksin e zgjeruar te rrjetit dhe i
dergon te dhenat tek makina perkatese.

Gateway-te

Lehtesojne komunikimin ndermjet subneteve te

ndryshem
Ne rrjetet TCP/IP ka nje default Gateway

21

Qe fillimisht interpreton kerkesat qe vijne nga subnete

te jashtem dhe pastaj ato nga subnete te brendshem
Ne pergjithesi eshte nje nderfaqe te nje router, por nje
router mund te kete disa Gateway ku secila ka nga nje
adrese IP
22

Perdorimi i default Gateway

Network Address Translation (NAT)

23

Gateway-te mund te perdoren per te fshehur

adresat IP per rrjetet e tjera publike
Brenda rrjetit (brenda Gateway) klientet mund te
perdorin cfaredolloj skeme adresimi, e cila mund te
mos jete e vlefshme per tu lidhur me internetin
Per tu futur ne internet Gateway i jep klientit nje
adrese te vlefshme IP per transmetim
Ky proces quhet NAT
Pergjithesisht behet per te kursyer adresat IP per
internet
24

NAT me Gateway IP-je

Socket-et dhe portat

Socketi eshte nje adrese logjike qe i vendoset nje

procesi qe ekzekutohet ne nje host
Adresa e Socketit kombinon adresen IP te hostit me
numrin e portes qe lidhet me cdo proces

25

Portat nga 0 ne 1023 quhen porta te njohura ato

jane caktuar me kohe nga interneti per sherbime te
pergjithshme
26

Emrat e Hosteve dhe DNS

Domain Name Services

Komunikimi TCP/IP

P.Sh. Sherbimi Telnet ne nje Web Server qe ka adresen

IP 10.43.3.87 mund te kete adrese socket-i
10.43.3.87:23 , ku 23 eshte numri i portes standarte

Perdorimi i nr te portave thjeshteson komunikimin

Siguron qe te dhenat te transmetohen per tek
aplikimi i duhur

27

Per te ndihmuar komunikimin e njerezve me

kompjeterat cdo hosti vihet nje emer qe
pershkruan ate pajisje.
Njerezit parapelqejne te bejne lidhjen e emrave me
pajisjet ne rrjet sesa te mbajne mend adresat IP
Cdo host eshte anetar i nje domaini
Nje Domain eshte nje grup kompjuterash qe i
perkasin te njejtes organizate dhe nje pjese te
adreses IP e kane te perbashket
28

Domainet

Cdo domain identifikohet nga emri i tij, i cili lidhet

me kompanine ose me organizaten qe formon
domainin.
ICANN ka vendosur konvencione per emertimin e
domaineve me ane e aplikimit te disa sufikseve te
cilet ndryshe quhet domaine te nivelit te larte

TLD Top Level Domain

29

30

Skedaret e Hosteve

Domain Name System (DNS)

Jane skedare qe bejne lidhjen e emrave me adresen IP

Ky file kerkon ndryshime konstante monitorime dhe nuk
eshte shume i perdorshem ne internet por brenda nje
kompanie vazhdon te aplikohet si metode
Alias-i eshte nje pseudonim per cdo host

# IP address
132.55.78.109
132.55.78.110
132.55.78.111 c

host name
bingo.games.com
parcheesi.games.com
heckers.games.com

alias
bingo
parcheesi
checkers
31

Nje menyre per te lidhur emrat dhe adresat IP ne

Internet
Baza e te dhenave DNS nuk mbeshtetet ne nje
skedar te vetem dhe as ne nje server te vetem, por
ne disa kompjutera kyce ne Internet
DNS eshte nje sherbim TCP/IP qe i perket shtreses
se aplikimit te modelit TCP/IP
32

DNS-ja Aktuale
Ndahet ne tre komponente

Hierarkia Gjeografike e nje serveri DNS

33

Cdo server emrash mban nje pjese te hapsires se

emrave DNS
Ne majen e Hierarkise ndodhet nje server Root i
cili menaxhohet nga ICANN dhe ka autoritetin me
te larte
Regjistrimi i nje burimi eshte nje pjese
informacioni ne bazen e te dhenave DNS

34

Protokolli BOOTP

Hapsira e emrave DNS

Vendim-marresit (Resolvers)- eshte cdo host ne

internet qe duhet te manaxhoje informacionin e
emrit te domainit
Serverat e Emrave- jane serverat qe mbajne baza
te dhenash per emrat dhe adresat IP qe lidhen me
keto emra
Hapsira e Emrave- i referohet bazes aktuale te te
dhenave te internetit te adresave IP dhe te emrave te
domainit qe lidhen me keto adresa
Lexim: Konfigurimi i DNS

Regjistrimi i nje burimi adrese eshte nje tip regjistrimi

burimi lidh adresen IP me emrin perkates
35

Perdor nje liste qendrore adresash IP dhe adresat

reciproke MAC(fizike) per ti vendosur nje klienti
ne menyre dinamike nje adrese IP

36

Funksionimi i BOOTP

Avantazhi BOOTP

Klienti BOOTP dergon nje mesazh broadcast dhe kerkon

nje adrese IP
Ne mesazh perfshihet dhe adresa MAC e klientit
Serveri BOOTP dallon nje kerkese nga nje klient BOOTP,
regjistron adresen fizike te klientit ne tabelen e tij
BOOTP dhe i pergjigjet klientit me informacioni e
meposhtem:

Adresen IP te klientit
Adresen IP te serverit
Emrin e hostit te serverit
Adresen IP te nje default routeri

37

Dynamic Host Configuration Protocol

(DHCP) ; Arsyet e perdorimit:

Klienti nuk duhet ta mbaje mend adresen e tij IP

Administratoret nuk duhet te konfigurojne cdo host
Eshte situata ideale per sistemet pa disk (diskless)

Sisteme qe nuk kane Hard Disk por mbeshteten ne nje

memorie te vogel ROM vetem sa te lidhen me rrjetin
dhe te marrin nga rrjeti nje sistem shfrytezimi

38

Leasing (marrje me qera) ne DHCP

Per te reduktuar kohen e kerkuar per menaxhimin

e adresave IP
Per te reduktuar gabimet potencile qe mund te
ndodhin gjate vendosjes se adreses IP
Per te mundesuar zhvendosjen e pajisjeve pa pasur
nevoje per ndryshuar konfigurimin TCP/IP
Per te bere adresimin IP transpasent per
perdoruesit e levizshem (Mobile)
39

40

10

Perfundimi i Qerase DHCP

Adresimi ne IPv6

Nje Leasing DHCP perfundon ne varesi te kohes

per te cilen eshte konfiguruar ose mund te
perfundohet ne menyre manuale
Ne disa situata nje perdorues duhet ta perfundoje
lidhjen DHCP
Ky koncept quhet release ne TCP/IP ne e
Windows-it

Lexim: WINS

41

Cdo nderfaqeje ne nje pajisje i vendoset nje adrese

e vecante IP dhe jo me vetem nyja te kete nje
adrese IP
Ne menyre qe te realizohet kjo adresimi IPv6 ben
dallimin ndermjet tipeve nderfaqeve

FF::3012:0CE3

Adresa Loopback 0:0:0:0:0:0:0:1

Ndryshimi baze ndermjet nje adrese IPv4 dhe nje

adrese IPv6 eshte madhesia (32b-v4dhe 128b-v6)

Nderfaqet ne IPv6

Adresa ka 8 fusha 16 biteshe

Cdo fushe ne adresat IPv6 mban numra hex te
ndare me : - F:F:0:0:0:0:3012:0CE3
Disa fusha mund te kene vleren 0 dhe shkurtohen

Ka nje Header me eficent

Perfshin tekniken IPsec
Suport me te mire per cilesine e sherbimit
Konfigurim automatik per adresimin IP
Ofron mundesine per biliona adresa IP me teper
nepermjet nje skeme te re adresimi

42

Paraqitja e adresave ne IPv6

Avantazhet ne lidhje me IPv4:

Shkurtimi Loopback ::1

43

Adresa Unicast eshte nje adrese qe paraqet nje

nderfaqe te vetme ne nje pajisje
Adresa Multicast paraqet disa nderfaqe (shpesh ne
pajisje te ndryshme)
Adresa Anycast paraqet cdo nderfaqe nga nje grup
nderfaqesh, ate qe mund te pranoje transmetimin

44

11

Protokolli RARP
Reverse Address Resolution Protocol

Prefiksi i formatimit (Format Prefix)

Eshte nje fushe me madhesi te ndryshueshme ne

fillim te cdo adrese qe tregon tipin e adreses per te
bere dallimin ndermjet nje nderfaqeje apo nje
nyje apo dhe ndermjet tipeve te nderfaqeve

Nje adrese Unicast fillon me nje sekuence FEC0 ose

FE80.
Nje adrese Multicast fillon me nje sekuence FF0x,ku x
eshte nje karakter qe i korrespondon nje ID-je te nje
grupi
45

Percakton rradhen e fushave te adreses

ARP lexonte adresen MAC te nje hosti lokal dhe e

ruante kete informacion ne nje cache lokale
Nese nje nyje njeh adresen e tij IP ai nuk mund te
perdore ARP sepse nuk mund te leshoje kerkesa
ARP dhe te marre pergjigje
RARP mundeson qe klienti te dergoje mesazhe
broadcast me adresen MAC te nje pajisjeje dhe te
marre adresen IP te asaj pajisje si pergjigje
46

RARP

47

12