SVEUILITE U RIJECI

GRAEVINSKI FAKULTET
Sveuilini diplomski studij

GEOTEHNIKE KONSTRUKCIJE
seminarski rad

Tema:
GEOSINTETICI U MORSKOM I
HIDROGRAEVINSKOM INENJERSTVU

Izradili:
Edita Fett
Sanja Kresina
Anamaria Mara
Aleks Obolt

DATUM:

Nastavnik:
Prof. dr.sc. Leo Matei

SADRAJ (font 12 Calibri, obostrano poravnanje):

1. UVOD
2. VRSTE GEOSINTETIKA - Mara
IZ KNJIGE 3.1. I 3.2. (o njima kratko)
3.6., 3.7., 3.8., 3.9.
3. ULOGA GEOSINTETIKA U HIDTROTEHNIKIM
GRAEVINAMA Fett, Kresina
Geosintetisci u svim svojim razliitim oblicima, a koji su
navedeni u prethodnom poglavlju, koriste se u brojnim granama
graevinarstva kako bi obavljali razliite funkcije. Pojedini tip
geosintetika moe obavljati jednu, dvije ili vie funkcija za koje je
predvien, najee ih obavlja vie, a prilagoene su izvedbi radova
i/ili dugotrajnoj eksploataciji graevine u svrhu kojoj je namijenjena.
Openito, moemo rei da su najvanije funkcije geosintetika [1]:
-razdvajanje (geomehaniki bitno razliith materijala)
-armiranje (slaboga tla ili dijelova graevine)
-filtriranje
-dreniranje (odvodnja)
-brtvljenje (izolacija)
Primjena geosintetika vrlo je rairena, te se oni mogu koristiti
u velikom broju razliitih konstrukcija visokogradnje pa tako i
niskogradnje jo vie. Kada govorimo o njihovoj upotrebi u
hidrotehnikim graevinama potrebne su sve funkcije geosintetika
(filtriranje, dreniranje, razdvajanje, armiranje i brtvljenje) pa se isto
tako ugrauju sve vrste geosintetika. Sam izbor vrste ovisiti e
dakako i o samoj graevini te funkciji koju je istom potrebno postii
u prostoru.
S

obzirom

na

funkcije

koje

geosintetici

mogu

obavljati

hidrotehnikim graevinama moemo izdvojiti sljedeu podjelu [1]:

A) Hidrotehnike graevine i njihovi dijelovi u kojima je primarna

funkcija filtriranje, sekundarna funkcija razdvajanje:
a. Zatita obala i dna vodotoka od erozije
b. Regulacija vodotoka
c. Luke i marine
d. Filtarska zatita drenanih ureaja (cijevne drenae,
mineralni drenani slojevi i sl.)
B) Hidrotehnike graevine i njihovi dijeloi kojima je primarna
funkcija dreniranje:
a. Vertikalne drenae iza zidova i druge drenae
b. Nasute brane
C) Hidrotehnike graevine i njihovi djelovi kojima je primarna
funkcija brtvljenje (izolacija):
a. Objekti za evakuaciju otpadnih voda
b. Nepropusna dna kanala, bazena i slinih graevina
c. Nasute brane (umjesto glinene jezgre)
Kako je kod prethodne podjele navedeno, funkcije filtriranja i
razdvajanja uvijek idu u paru pa ugraeni geotekstil osim funkcije
razdvajanja uvijek ima i filtarsko djelovanje. Kod funkcije dreniranja
najee se geosintetici pojavljuju u obliku geotekstila koji se
postavlja kao obostrana filtarska zatita zrnatog drenanog sloja. S
druge strane rijetko se postavljaju tako da drenanu funkciju
obavljaju samostalno no i kad se tako primjenjuju najee su to
posebni geokompoziti proizvedeni ba u tu svrhu. Hidrotehnike
funkcije najvie se ogledaju ba u filtriranju i dreniranju ije
ostvarenje

omoguavaju

geotekstili.

Izoliranje

(brtvljenje)

se

povjerava raznim tipovima geomembrana i njihovih kompozita. Kod

funkcije brtvljenja najvanije je postavljanje geosintetika tj. njihov
spoj. Pravila primjene i izvedbe istovijetni su pravilima kod
rjeavanja problema zatite okolia.
3.1. Armiranje

Dobro je poznato da slabo nosivo tlo ne posjeduje vlanu

vrstou ili je ona pak vrlo mala. Geosintetici su u svrhu armiranja
koriste zbog svoje vlane vrstoe koja u kombinaciji sa postojeim
materijalom stvara novo poboljano stanje u tlu. Uinci armiranja
zbog toga od velikog su znaaja za poboljanje nosivosti sustava
graevina. Jednostavnost proizvodnje i primjene geosintetika ini ih
vrlo pogodnim materijalom za razliite svrhe i naine armiranja tla.
Djelovanje geosintetika kroz funkciju armiranja ovisno o njihovim
vrstama biti e vrlo slino ali e postojati i odreene razlike. Npr.
kod mrea dolazi do ukljetenja kamenih zrna u njenim otvorima
tako da ona vire kroz te otvore ime se dobiva jedna meupovrina
s vrlo jakim trenjem to doprinosi uinku posminog armiranja.
S obzirom na nain optereenja i poloaj geosintetika razlikujemo
dva osnovna tipa armiranja:
-

Membranski tip armiranja

Posmini (sidreni) tip armiranja

Membransko armiranje podrazumjeva geosintetik poloen na

tlo na koji pak djeluje vertikalno optereenje ime se rastereuje tlo

koje ne bi moglo samo

preuzeti to optereenje. Posmini tip

armiranja pristutan je kod trenja (posmika) na meupovrinama

geosintetika i dodirnih materijala (zrnatog materijala i tla). Slino
posminom je i sidreno armiranje uz to to se trenje javlja s obje
strane elemenata koji slue za sidrenje.
Djelovanje geosintetika ovisit e od optereenja ali i od
kakvoe samog geosintetika prije svega njegove vlane vrstoe.
Posebni uinci karakteristini iskljuivo za geosintetike ostvaruju se
membranskim tipom armiranja. Uinak se pritom javlja tek nakon
odreene

deformacije

membranskog

tipa

sustava

armiranja

tlo
moe

geosintetik.
se

objasniti

Mehanizam
uz

primjer

djelovanja sustava pri prometnom (pokretnom) optereenju uz

koritenje geosintetika te bez geosintetika kako to prikazuje slika 1.

Slika 1. Mehanizmi ponaanja kolnike konstrukcije na mekom tlu

bez geosintetika (B.Babi; Geosintetici u graditeljstvu, Zagreb,
1995.)
Kod slabo nosivog tla bez geosintetika mogu nastati neprihvatljivo
velike deformacije u dva sluaja:
-

Ako su optereenja mala, a broj prelazaka velik

Ako su optereenja velika, i pri malom broju prijelaza

Pri malim optereenjima sloj kamenog materijala ugiba se dok

se optereenje uslijed prolaza kotaa iri na povrinu tla znatno

veu od otiska kotaa. Kod velikog broja ponavljanja malih
optereenja kameni materijal ne moe podnijeti vlana naprezanja
te poinje raspucavati s donje povrine sloja. Ulaskom sitnijeg
materijala u te pukotine smanjuje se vrstoa i sposobnost
prijenosa optereenja kroz sloj. U ovom sluaju pri mnogobrojnim
prijelazima optereenja dolazi do jakih deformacija i propadanja
kolnika uz pojavu posminih lomova u tlu.
Pri velikim optereenjima dolazi do trenutnog loma u sloju
kamenog

materijala

do

utiskivanja

piramide

od

zrnatog

materijala u tlo. Opetovanim optereenjem mekano tlo prodire du

stranica piramide prema gore, dolazi do kuhanja materijala, a
nosivost sustava pribliava se nosivosti samoga tla.

Uvoenjem geosintetika u tlo mijenja se ponaanje sustava na

sljedei nain:
-

Pri malim optereenjima:

o Poboljava rasprostiranje optereenja i smanjuje progibe
o Sprijeava prodiranje mekanog tla u pukotine i upljine
u sloju kamenog materijala, pa time taj dio zadrava
sposobnost za podnoenje optereenja

Pri velikim optereenjima:

o Javlja se poveano vlano naprezanje u geosintetiku,
koje nastavlja pomagati rasprostiranju optereenja to
se prenosi kroz sloj kamenog materijala. Geosintetik,
meutim,

nastavlja

razdvajati

sustav

kamenog

materijala i tla te sprijeava njihovo mjeanje. Ako se te

deformacije

na

povrini

kamenoga

sloja

popune,

nosivost se sustava uvelike poveava, jer piramida

prijenosa optereenja postaje ira
3.2. Razdvajanje
Funkcija

razdvajanja

predstavlja

postojanje

materijalne

razdjelnice (mee) u vidu savitljive sintetike brane izmeu dva

materijala ija se svojstva uvelike razlikuju i sve to kako bi se
sauvala cjelovitost i povoljno djelovanje oba materijala. Materijali
koje je potrebno razdvojiti meusobno se jako razlikuju po svojoj
vrsti i stanju pri emu je redovno jedan od tih materijala u
geomehanikom smislu vrlo lo (slabo, organsko tlo, tlo zasieno
vodom), a drugi dobar (kamen, tj. zrnati kameni materijal). Osnovna
bit funkcije razdvajanja jest sprijeavanje mjeanja ovakva dva
materijala

jer

protivnome

dominirati

svojstva

slabijeg

materijala.
U svrhu razdvajanja materijala mogu sluiti geotekstili,
geomree, geomembrane i geokompoziti (geotekstili + geomree).

Geomembrane

zadravaju

materijale

smislu

brtvljenja

(sprijeavanje toka vode ili para) te se mogu predvidjeti i unutar

istovrsnog materijala. Geotekstil ima najasniju ulogu razdvajanja uz
mogunost filtracije vode iz zasienog medija (konsolidacija i
fiksiranje stanja razdvojenosti). Kod geomrea bitna je vrsta
kamenog nadsloja (veliina zrna). Pri odreenoj granulaciji kamenog
nadsloja dolazi do ukljetenja zrna u otvore mrea i stvaranja
jednog sloja uz mreu koji takoer moe obavljati ulogu filtra na
neki odreeni nain. Mree se koriste u teim sluajevima (vrlo
slabo nosivo tlo) kada je potrebno trenutano aktivirati armirujuu
(nosivu) funkciju ili onda kada nema izgleda se stanje tla pobolja.
Mehanizam razdvajanja najbolje moemo opisati slikom 2 koja
pokazuje meusobnu komparaciju sustava bez geosintetika i
sustava sa geosinteticima. U prvom sluaju pod optereenjem,
pogotovo dinamikim, usporedno se dogaaju dva procesa. Mekano
tlo poinje ulaziti u upljine izmeu zrna zbog ega se smanjuje
trenje meu kamenim zrnima te se ona postupno razmiu a prostor
izmeu njih se sve vie ispunjava itkim tlom. Istodobno kamena
zrna prodiru u meko tlo i mjeaju se s njim. Rezultat toga je gubitak
homogenosti

kamenog

sloja

te

drastino

smanjenje

njegove

efektivne debljine ime se direktno smanjuje nosivost slojeva. Kod

slojeva sa branom od geosintetika izmeu kamenog i mekanog
materijala kameni sloj ostaje odvojen od tla. Njegova debljina i
struktura su sauvane tako da moe uspjeno djelovati.

Slika 2. Mehanizmi djelovanja geotekstila glede funkcije razdvajanja

(Robert M. Koerner Designing with Geosyntetics (5th Edition);
Prentice Hall (2005))
Filtarsko

djelovanje

geosintetika

pomae

uvrivati

ostvarenu stabilizaciju jer postupno istiskivanje porne vode iz tla i

njeno

odvoenje

imaju

konsolidacijski

uiunak.

Zbog

toga

geotekstili moraju zadovoljavati odreena filterska pravila. Da bi se

mogli ugraivati a da se pritom ne otete i da bi mogli zadravati
kameni sloj, geosintetici moraju svakodnevno imati i odreena
mehanika svojstva vlanu vrstou, otpornost na paranje,
otpornost na pobijanje i sl. Geosintetik, najee netkani geotekstil,
koji obavlja funkciju razdvajanja mora izdrati sljedea naprezanja:
-

Pritisak krupnog zrna (mora biti otporan na probijanje)

Membransko vlano naprezanje kada geotekstil istisne meko

tlo u prostor meu zrnima koja se slijeu i pritiu geotekstil

Na temelju takvih analiza odreuje se potrebna vrstoa geotekstila

u funkciji odvajanja. Propisima i pravilnicima trae se odreene
vrijednosti svojstava geotekstila za odvajanje: otpornost na statiko
i dinamiko pobijanje, vrstoa, velika istezljivos, propusnost i
karakteristini otvor 090.[2]

4. PRIMJENA GEOSINTETIKA - Obolt

Poglavlja: 8.4. i 3.10.
4.1.
4.2.
4.3.
4.4.
4.5.
4.6.

Zatita obala i dna vodotoka

Regulacije vodotoka
Luke i marine
Nasute brane
Ureaji za evakuaciju otpadnih voda
Sanacija hidrotehnkih graevina

3.11. odlaganje geosintetika

5. ZAKLJUAK
6. LITERATURA
Babi B.: Geosintetici u graditeljstvu, Zagreb, 1995
Koerner R.M.: Designing with Geosynthetics:
https://jumbo.iskon.hr/download/98dbfb1e-7a82-4c8b-918009934af1c0ac
Slike iz prezentacija od Sanje i internet :D