Trung tm

CON NGI V THIN NHIN

Phan Vn Thng

ng Xun Trng

Nguyn c T Lu

H Cng Lim

Ch dn v

CC LOI THNG
vng ni Mai Chu - Mc Chu
tnh Ha Bnh - Sn La

Nh Xut Bn Nng Nghip

Nm 2013

n phm ny c thc hin vi s h tr ti chnh t Qu

ti tr nh Rufford trong khun kh D n nh gi hin
trng bo tn cy l kim trn hnh lang ni vi Ha Bnh
Sn La. Cc vn trnh by trong n phm ny khng
nht thit phn nh quan im ca nh ti tr.
C quan xut bn: Trung tm Con ngi v Thin nhin
Bn quyn thuc Trung tm Con ngi v Thin nhin. Ni
dung ca n phm ny c th c s dng cho cc mc
ch phi thng mi, khng cn phi xin php nhng cn
trch dn ngun.
xut trch dn: Phan Vn Thng, ng Xun Trng,
Nguyn c T Lu, H Cng Lim (2013). Ch dn v cc
loi thng vng ni Mai Chu - Mc Chu, tnh Ha Bnh Sn La: Trung tm Con ngi v Thin nhin.
Thit k v trnh by: Nghim Hong Anh
(nghiemhoanganh267@yahoo.com)
Hnh nh minh ha trong n phm: Trung tm Con ngi
v Thin nhin
Mi vn lin quan n n phm ny, xin lin h:
Trung tm Con ngi v Thin nhin
Th tn: Hm th 612, Bu in H Ni, H Ni
T: 04 3556-4001 Fax: 04 3556-8941
Email: contact@nature.org.vn
n bn in t c ti website: http://www.nature.org.vn

TRUNG TM CON NGI V THIN NHIN

Phan Vn Thng

ng Xun Trng

Nguyn c T Lu

H Cng Lim

Ch dn v

CC LOI THNG

vng ni Mai Chu - Mc Chu

tnh Ha Bnh - Sn La

Nh Xut Bn Nng Nghip

Nm 2013

Mc lc

LI DN

H NH TNG

10

H HONG N

12

H THNG

18

H KIM GIAO

27

H THNG

34

TI LIU THAM KHO

43

Li dn

hu vc vng ni gip ranh gia hai tnh Sn La v Ha Bnh t lu

c bit n l mt vng kh hu mt m quanh nm vi nhng cnh
rng gi trn cc ngn ni , ni t ti p v nhng bn lng
ngi dn tc Mng thong n thong hin sau nhng vn mn,
vn o hoa trng hoa hng nhng ngy u xun. Kh hu nhit
i v a hnh a cht ring bit ny m y sn sinh ra mt h
thc vt rt a dng v c o. Trong h thc vt y khng th
khng ni ti nhng loi tng, loi bch, loi thng phong ph v qu
him y.
Cun sch ny c bin son nhm cung cp nhng thng tin c th
v cp nht nht cho nhng loi cy g thuc lp Thng (Pinopsida),
gi chung l cy l kim, ca h thc vt vng ni gip ranh gia 2 tnh
Ha Bnh Sn La (2 huyn Mai Chu v Mc Chu). Ton b cc
thng tin, m t, phn b, sinh cnh t nhin, hin trng bo tn v
hnh nh trong ti liu ny c thu thp t hot ng hin trng
thc t ti khu vc.
vng ni Mai Chu Mc Chu c t nht l 12 loi cy ca lp
Thng c bit c trong rng t nhin. Nhng loi cy ny sinh
sng trong nhng khong rng nguyn sinh ca 2 khu BTTN Hang
Kia P C v Xun Nha, hoc trn cc di ni vi ca huyn Mc
Chu men theo quc l s 6. Dc theo cc ng dng ni vi
ny cao 1.200 1.500 m l sinh cnh c trng rng hn giao
nhit i vng ni vi loi cy u th chnh l Thng p c (Pinus
kwangtungensis). Xen ln tng tn trn l cc loi P mu (Fokienia
hodginsii) hoc Bch xanh ni (Calocedrus rupestris). Ri rc tng
tn di hoc nhng dng ni c cao thp hn bt gp Thng

bc (Taxus chinensis), Thng tre l ngn (Podocarpus pilgerii) hay

him hn l D tng sc hp (Amentotaxus argoteania).

Li dn

Trn cc khu vc ni t c m sa phin thch hoc silic cc

loi cy l kim cn mc trong cc khong rng l rng thng xanh
cao 900 1.200 m. Thng gp nht y l loi Thng tre l
di (Podocarpus neriifolius), Thng nng (Dacrycarpus imbricatus)
hay Du sam ni t (Keteleeria evelyniana). c bit khu BTTN
Xun Nha cn pht hin mt qun th ca mt loi thng nm l
mi. Loi thng mi c cc c im gn nht vi loi Thng trng
Trung Quc (Pinus armandii) nhng cng c nhng c im
khc bit ng k so vi th chun ca loi ny. Ngoi ra st
chn nh ni Pha Lung bn pha sn Ty ca khu bo tn ny
cn gp mt qun x cy l kim c o gm cc loi nh tng
(Cephalotaxus mannii), D tng sc hp (Amentotaxus argoteania)
v D tng sc rng (Amentotaxus yunnanensis).

C l him c mt khu vc no m trong mt phm vi hp li c

mc a dng cao nh vy i vi cy l kim. Cc loi cy l kim
ny khng ch l ngun gen him ca nc ta m cn l nhng loi
cy cho g, lm thuc cha bnh c gi tr. Bi vy phn ln cc
loi cy l kim ny l i tng quan trng c quan tm bo v
trong 2 khu bo tn y.
Nhng qun th cc loi cy l kim Mai Chu - Mc Chu cn
li vi s lng c th t, b chia ct mnh do a hnh v do nhng
cnh rng nguyn sinh lin di trc y b khai ph. Phn ln
cc loi cy l kim ny c qu trnh sinh sn, ti sinh kh c bit,
vi nhng yu cu ring v iu kin sinh thi nn kh nng ti
sinh ca chng trong t nhin rt hn ch. Mt s loi b khai thc
mnh ly g hay lm cnh lm cho s lng v phn b ca chng
b suy gim nghim trng. Khu vc ny cng l ni c ng ngi
dn tc Mng sinh sng, vic pht nng lm ry, khai thc g ci

vn din ra hng ngy, lm thu hp sinh cnh sng ca cc loi cy

l kim y, t nhiu loi cy vo mc e da cao.

Hot ng bo tn cn c tin hnh c ti ni sinh sng t

nhin ca cy cng nh cn tm kim v thc hin nhn ging
cc loi ny trong iu kin nui trng. Phng php nhn ging
thch hp cho cy l kim y ty theo tng loi, nhng u
c th nghim kh thnh cng. C th thu hi ht t cc nn
qu Thng vo v qu chn, ly ht v gieo to cy con. Cc loi
cy l kim h Hong n, Kim giao hay Thng u kh d dng
nhn to cy con bng cch gim cc cnh ngn vo ng ma cy
ngng sinh trng. Mt s hng dn c th v cch nhn ging
hiu qu cho tng loi cy l kim khu vc c nu trong Ch
dn ny.
Cun Ch dn ny l mt ng gp nh vo hiu bit v cc loi
Thng mt phn rng c trng ca vng Ty Bc. Hy vng l
nhng thng tin thu thp c t thc t s gip ch cho cc cn
b lm nghip v ngi dn a phng trong vic bo tn v s
dng tt ngun ti nguyn thin nhin c o ti y cng nh
cc vng khc c iu kin t nhin tng t.
Cc tc gi

Li dn

Bo tn cc loi cy l kim l bo tn ngun gen c o v c

trng nht ca h thc vt rng ti Ha Bnh Sn La. Nhng
thng tin v hin trng v cc mi e da ti qun th cy l kim
c nu trong Ch dn ny l da trn cc kt qu iu tra kho
st ti khu vc, cn c theo phng php nh gi hin trng bo
tn ca IUCN (2011). Hin trng bo tn quc t ca cc loi c
nu cng ly theo IUCN. Hin trng quc gia cn c vo ti liu
cp nht nht cho cc loi Thng Vit Nam nm 2004 2005.

Khu bo tn thin nhin

Xun Nha, huyn Mc
Chu, tnh Sn La cha
ng nhiu gi tr c o
v a dng sinh hc. c
bit, khu vc rng di
chn ni Pha Lung mi
y pht hin mt qun
x cc cy l kim qu him
gm nh tng v 2 loi
D tng, cng vi vic ghi
nhn mt loi Thng nm l
mi cho Vit Nam ti khu
BTTN ny.
6

Bn phn b cy l kim khu BTTN Xun Nha

Bn phn b cy l kim khu BTTN Hang Kia P C

Vi kh hu nhit i v a hnh ni vi c cao

t 900 - 1.500 m khu bttn Hang Kia P C l ngi nh
chung cho gn 900 loi thc vt bc cao, trong c
35 loi trong Sch Vit Nam v 11 loi trong Danh
lc th gii.
9

Cy nh tng Pha Lung

NH TNG

CEPHALOTAXUS MANNII Hook. f.

Tn khc: Ph ba mi, Plum Yew (Anh).
Hin trng bo tn:
Th gii: S nguy cp (VU A2cd) Vit Nam: S nguy cp (VU A1cd, B1+2bc)
Loi thuc Nhm IIA ca Ngh nh 32/2006/N-CP.
c im
nhn dng

10

Cy g ln c chiu cao 20 - 25m, ng knh ngang ngc 50 110

cm. Cy mc ng, c thn thng v tn hp. V nhn mu nu
nht n nu , bong ri thnh cc lp mng. L c mt trn mu
xanh m, mt di c cc di l kh mu trng hay trng xanh,
hnh di hay di mc, di 4 cm, rng 0,4 cm, rp, mng, gn gia
ni r, u l nhn hoc c mu. Loi phn tnh khc gc. Nn ht
n c hay mc thnh cm 2 hoc 3, cung 6-10 mm. o ht ban
u xanh, chuyn dn sang mu khi chn, di 2-3 cm v rng 1,2
cm. Nn c nh, hnh cu, cm 6-8 v mc t nch l dc theo
cnh ca nm va qua, khng bn, rng. Ht hnh trng ngc
hay bu dc, nhn u, 2,2-2,8 cm.

H nh tng (Cephalotaxaceae)

Phn b

Loi gp ti nhiu ni gm Lo Cai, H Giang, Cao Bng, Sn La,

H Ni (ni Ba V), Thi Nguyn, Thanh Ha, Ngh An, H Tnh,
Qung Bnh, Qung Tr, Tha Thin Hu, Kon Tum, Gia Lai, c
Lc, Lm ng, Khnh Ha. Trong khu vc nghin cu mi ch
pht hin thy mt qun th duy nht bn Pha Lung, x Ching
Sn thuc khu BTTN Xun Nha, Sn La.

Sinh thi

Qun th nh tng Xun Nha nm trong khu rng di chn

nh ni Pha Lung trn ni t hnh thnh t m sa phin
thch cao t 1.300 1.600 m. Cc loi cy l kim mc km
y c Thng tre l di, D tng sc hp v D tng sc rng.

Tnh trng

Qun th Pha Lung c khong 20 c th trng thnh, sinh

trng trong mt khu vc hp vi din tch ch khong 150 ha.
Cc cy trng thnh c kch thc kh ng u, pht trin khe
mnh. Gp nhiu cy mm v cy non ti sinh trn nn rng. Qun
th ny nm su trong rng, cch xa khu dn c, i li him tr nn
cha b e da trc tip bi con ngi.

Nhn ging

Ti Pha Lung cy mm ti sinh nhiu cho thy kh nng thu v

gieo ht nh tng khu vc ny kh tt. Nhn ging sinh dng
s dng hom cnh ngn thu t cc cy trng thnh hoc cy non
ti sinh (chiu cao 1-2 m) vo thng 11 -12. Hom gim x l vi
thuc IAA 1.000 ppm sau 120 ngy cho t l ra r t 85% i vi
hom ca cy trng thnh v trn 90% i vi hom t cy non.

Cy nh tng non

Thn cy nh tng trng thnh.

11

Cy non Bch xanh Mc Chu

BCH XANH

CALOCEDRUS RUPESTRIS Aver., Hiep & L.K.Phan

Tn khc: Tng hng, Trc bch dip ni, P mu gi. Loi c m t l c hu
ca Vit Nam vo nm 2004, phn bit vi Bch xanh t Calocedrus macrolepis.
Hin trng bo tn:
Th gii: Nguy cp (EN A2cd)
Vit Nam: Nguy cp (EN A2cd, C1)
Loi thuc Nhm IIA ca Ngh nh 32/2006/N-CP.
c im
nhn dng

12

Cy g cao ti 25 m, ng knh 45 60 cm, thng xanh, n

tnh cng gc, tn trn rng. V c nhiu ng dn nha ln. G
vng nht, khng c mi. Cc cnh nh xp trn cng mt mt
phng, dn tri v ln dn, dt, ni r vi nhau. Chp l t hoc t
rng. Nn ht hnh trng rng c 4 vy vi cung nn rt ngn di
0,5 1 mm, c 6-8 vy t. Cc vy nn c ht c chp gn trn, lm
vo trong, b mt nhm, tng i phng v khng c nm li.

H Hong n (Cupressaceae)

Phn b

Bch xanh gp Bc Kn, Sn La, H Giang, Tuyn Quang, Ha

Bnh v mt qun th ln c pht hin Qung Bnh (khu
BTTN Phong Nha K Bng). Mai Chu loi c thy trong
cc khu rng thuc cc bn Thung ng, Thung Mn, Thung Mi x Hang Kia; Mc Chu cy c thy bn B Cang tiu khu
70, tiu khu 72, Ln - Ba Phch, x Phing Cnh.

Sinh thi

Mc vt tn thnh m trong rng hn giao trn ng dng ni

vi cao t 900 1.500 m. Cy l kim mc km gm Thng
p c, Thng bc, Thng tre l di, D tng sc hp.

Tnh trng

Ti khu vc Mai Chu Mc Chu s lng Bch xanh trng

thnh cn li c khong 90 cy. Chng phn b ri rc trn tng
din tch khu phn b khong 750 km2, trong din tch ni c
tr ch khong 9 km2. Cc cy trng thnh pht trin km, 100%
s cy b ct ngn. Cc cy c ng knh ln u b khai thc.
Nhng cy cn li ng knh ngang ngc trung bnh ch cn 15
17 cm. Cy con c tm thy kh nhiu, khong 160 - 200 cy trn
ton din tch. Tuy nhin khng quan st thy cy mm. Hin nay
Bch xanh ti khu vc ang b e da mt cch nghim trng
do ngi dn khai thc lm bt hng v m ngh. c tnh
mc suy gim ca qun th trong 10 nm tr li y trn 65%.
Ngoi ra, s lng cy trng thnh t, kh nng u ht thp cng
l mt trong nhng mi e da i vi loi ny.

b
Bch xanh cy non (a) v l cy (b) Mc Chu
13

Nhn ging

Do trong khu vc cc cy trng thnh cn li t nn vic thu ht

Bch xanh gieo m rt kh khn. Tuy nhin Bch xanh
c th nhn ging bng phng php gim cnh kh d dng. Thi
gian tin hnh thu hom gim vo cui thng 12 u thng 1. Khi
c x l bng IAA hom cho t l ra r cao nht 2 nng 1.000
ppm v 1.500 ppm. Hom c ly t cy trng thnh c t l ra r
t 40% - 45%, hom t cy non t l ra r t 75% - 77%.

Gim hom Bch xanh

14

H Hong n (Cupressaceae)

Cy P mu trng thnh Hang Kia

P MU

FOKIENIA HODGINSII (Dunn) A. Henry & H. H. Thomas

Tn khc: My vc, hng, my long lanh.
Hin trng bo tn:
Th gii: S nguy cp (VU A2acd, B2ab) Vit Nam: Nguy cp (EN A1acd)
Loi thuc Nhm IIA ca Ngh nh 32/2006/N-CP.
c im
nhn dng

Cy g ln cao ti 30 m vi ng knh ngang ngc ti 1,5 m. Thn

thng, tn trn. V mu nu m, nt dc khng u. L dng vy
dt, di 2-8 mm, xp thnh 2 cp kch thc bng nhau, cp l bn
trong nh hn, dt p st vo thn, cc vy l ca cp ngoi ln
hn hnh thuyn, thng c cc di l kh phn bit. Nn ci mu
nu, khi chn ha g, nn c mu xanh vng. Ht di 4-5 mm c
hai cnh khng u.
15

Phn b

y l loi phn b rng, nc ta chng phn b ri rc cc

tnh t Bc ti Nam nh Lo Cai, Yn Bi, Sn La, Ph Th, in
Bin, H Giang, Ho Bnh, Ng An, H Tnh, Tha Thin Hu,
Kon Tum, Gia Lai, c Lc, Lm ng, Ninh Thun, Khnh Ho.
Ti Mai Chu, P mu c tm thy trong cc khu rng ni vi
thuc cc bn Thung ng, Thung Mn, Thung Mi, P Khm x
Hang Kia; ti Mc Chu, P mu gp rng trn ni t thuc bn
Cc Mc x Tn Xun, bn Pha Lung x Ching Sn, bn Kh
Hng x Ching Xun.

Sinh thi

P mu sinh trng v pht trin cao t 800 1.400 m trn

phn dng v nh ca rng thng xanh vng ni trn t phong
ho t sa phin thch hoc vi. Cc loi cy l kim mc km
trn ni gm Thng p c, Thng bc, Thng tre l ngn, trn
ni t gm Thng xun nha, Thng tre l di, Thng nng.

Tnh trng

Ti Mai Chu v Mc Chu s lng c th P mu trng thnh

cn khong 220 cy. Tng din tch khu phn b ca qun th l
150 km2 trong din tch ni c tr ch khong 15 km2. Cc cy
trng thnh sinh trng pht trin tt, tuy nhin khng quan st
thy cy con v cy mm ti sinh.

a
L (a) v cy con (b) P mu

16

H Hong n (Cupressaceae)

Hin nay P mu ti khu vc ang b khai thc nghim trng

lm gia dng v th cng m ngh. Hu ht nhng cy c
ng knh ln hn 40 cm u b cht. Cc cy hin ti ch c
ng knh t 18 25 cm v cng ang phi i mt vi nguy c
b cht h. Trong 10 nm gn y quan st c s suy gim v
lng ti 48%.
Nhn ging

Ti Mai Chu v Mc Chu, nhng cy P mu trng thnh b

cht h nn vic thu qu khng thc hin c. Tuy nhin cc
vng khc trn min Bc P mu c th thu ht khi chn vo thng
11. Nn qu thu c phi nng nh cho tch ht. 1 kg ht cha
khong 150.000 170.000 ht. Ht mi ch bin c th t t l ny
mm 68% trong 22 ngy. Nhn ging v tnh P mu bng phng
php gim hom c tin hnh vo cui thng 11 u thng 12.
Hom c ly t cc cy non (cao 2 - 3 m) v x l bng thuc kch
thch ra r thng phm c thnh phn chnh l IAA, sau t 3 - 4
thng t l ra r t 60%.

17

Thn cy Du sam ni t

DU SAM NI T
KETELEERIA EVELYNIANA Mast.

Tn khc: Ngo tng

Hin trng bo tn:
Th gii: S nguy cp (VU A2cd, B2ab) Vit Nam: S nguy cp (VU A1acd)
Loi thuc Nhm IIA ca Ngh nh 32/2006/N-CP.
c im
nhn dng

18

Cy g trung bnh, phn cnh khng xc nh, cao n 15 m,

ng knh ngang ngc ti 35 cm. Cy non c v mng dng vy,
cy gi v tr nn sn si mu nu xm. L kim trng thnh xp
xon c hng ln trn chi nh, xp thnh hai hng dng lc
cc cnh khc, di khong 3-7 cm v rng 2-5 mm, xon gc,
hnh di hay hnh lim. Cc l kh c 2 di rng c hai bn gn
chnh ca mt di. Chi nh hnh trng, khng c nha. Nn
ci ng, hnh tr, mc nh trn cc cnh ngn ca phn trn
ca cy, di 9 20 cm v rng 4 7 cm, cung to thnh gc vi
trc nn, di ti 6 cm. Vy nn thun gn nh hnh tim, c mp
cong lm. Nn chn chuyn mu nu trong mt nm v gii phng

H Thng (Pinaceae)

ht khi cn trn cy. Ht di 0,6 cm, c du khi b v c mt cnh

mu vng nht vi chiu rng rng nht phn gia.
Phn b

Loi c ghi nhn nhiu ni nh in Bin, Sn La, Ho Bnh,

Tha Thin Hu, Kon Tum, Ngh An, Lm ng, c Lc, Khnh
Ho, Ninh Thun. Mc Chu tm thy ti x Ching Xun, x
Ching Sn, x Lng Sp.

Sinh thi

Sinh trng v pht trin cao t 300 800 m trong rng

thng xanh trn cc sn ni t. t thy mc km vi cc loi cy
l kim khc trong khu vc nghin cu.

Tnh trng

Du sam ni t khng mc trn vng ni vi ca Mai Chu m

gp ri rc vng ni t ca Xun Nha. Lng c th y cha
c thng k c th, tuy nhin s lng ny cn li khng nhiu.
Phn ln nhng khu vc rng c Du sam u b tc ng mnh
bi hot ng nng ry. Nhng c th ln b khai thc ly g, cn
li l nhng c th nh, kh nng ti sinh ca loi y do vy
l thp.

Nhn ging

Du sam ni t c th
nhn ging bng ht
hoc gim cnh. Ht
c cha nhiu du
nn cn phi ch gim
mt, khng qu
kh. T l ny mm l
ht thu Lm ng
t khong 41%. Hom
cnh t cy trng
thnh Lm ng
cng c kh nng ra r
t t l ti 40%.

Cnh l Du sam ni t
Xun Nha
19

Thn v tn Thng Xun Nha

THNG XUN NHA

PINUS aff. ARMANDII Franch.

Tn khc: Loi Thng vi nhng c im ging vi loi Thng trng trung quc
(Pinus armandii) mi c pht hin Khu BTTN Xun Nha. Loi ny hin
ang c m t v cng b nh mt loi Thng mi cho Vit Nam.
Hin trng bo tn:
Th gii: i vi Pinus armandii l t lo ngi (LC)
Vit Nam: tm xp vo mc Sp b e da (NT)
c im
nhn dng

20

Cy g thng xanh, cao n 25-30 m vi ng knh thn ngang

ngc n 0,7-0,9 m, c khi hn. V thn mu nu thm, dy, bong
thnh cc mnh hnh ch nht dc; lp v sng mng, mu trng
trng, cht si. Tn cy hnh nn khi non, hnh khi gi. Chi ng
hnh thp hp, mu nu , hi c nha. Cnh mang l nhn. Cc
b l tp trung thnh tm u cnh. Mi b gm 5 l, c (11-)
15-21 (-23) cm x 1-1,5 mm, c mt ct ngang hnh tam gic, mnh,
hi vn; b mch mt, ng nha du 3 (-7), gia hay 2 ng phn
ngoi. Cc b l xe ra v ri qup ngc li treo thng, c rng
nh mn mp. B gc l rng sm. Nn ht phn mu nu ,

H Thng (Pinaceae)

mc chm li thnh bng (c khi di n 2-5 cm) trn cnh nh

nm th nht, khng cung, hng ln, mp, hnh trng - elp hay
trng - thun, 7-8 x 2,5 - 3 mm. Nn ht n c, c khi mc i
2, hay mc vng 3-4, khi chn to nn vi cnh mt gc t nhiu
900, c cung c 1,8-2,2 x 0,7-0,9 cm, t m ngay trn cy ht
rng xung, mu nu thm, hnh trng hi di, khi m c 9-11 x
0,55-0,7 cm. Vy ht hnh trng ngc-thoi, gia nn c 2,7-3,0
x 2,6-2,8 cm. Mt vy ht hnh thoi hay tam gic, khng c g li,
chp t trn, tt c u hi cun ngc ra ngoi; rn mu en en.
Ht mu xm en, hnh trng ngc-hp, hi dt, c 12 x 6 x 4 mm,
mang cnh tiu gim mnh, c khi ch cn mt g mp xa trc;
v ht dy. Tt c mu vt thu c 3 tiu qun th ti khu BTTN
Xun Nha u ging ht nhau, thuc v cng mt taxn. Chng
gn ging nht vi P. armandii ch l tp hp thnh b 5 l, vy
c mt nh, ht c cnh tiu gim mnh v v dy.
Phn b

Khu BTTN Xun Nha hin l ni u tin v duy nht Vit Nam
ghi nhn c loi thng ny. Cc qun th hin c c tm thy
bn Kh Hng x Ching Xun v bn Pha Lung x Ching Sn,
huyn Mc Chu Sn La.

a
c

Nn c (a), nn ci (b) v (c) qu Thng xun nha

21

H Thng (Pinaceae)

Ht Thng xun nha sau gieo 10 ngy (a), 25 ngy (b) v 45 ngy(c).

c
Sinh thi

Mc thnh cc qun x thun loi, rt t khi mt u th c xen ln

mt s loi Thng khc nh P mu, Thng tre di, Thng lng g
hay mt s loi cy l rng nhng khng to thnh rng tht rm,
dc ng nh ni ct - phin st thot nc cao khong
900 - 1.050 m.

Tnh trng

S lng Thng xun nha trng thnh cn c khong 200 cy,

phn b tp trung trn din tch khu phn b ca qun th 20 km2,
trong din tch ni c tr khong 2 km2. Cy sinh trng pht
trin tt, tuy nhin rt him cy con ti sinh. Thng nm l di
khng b e da bi nn khai thc g cng nh pht nng lm
ry do mc nhng ni him tr. Nguy c ln nht i vi cc
qun th ny l chy rng, do tng cy bi pha di rt d bt la.

Nhn ging

Qu chn vo cui thng 10 u thng 11, rng xung. Thu qu

khi qu chn cng sm cng tt, tch ly ht. 1kg ht cha khong
9.980 ht. X l ht bng nc m trc khi gieo. Ht gieo trn
nn ct m bt u ny mm sau khong 10 ngy, t l ny mm
t 22%.

22

Thng p c ti Khu BTTN Hang Kia P C

THNG P C

PINUS KWANGTUNGENSIS Chun ex Tsiang

Tn khc: Loi ny mt s nh phn loi cho l tng ng vi loi Pinus
fenzeliana.
Hin trng bo tn:
Th gii: Sp b e da (NT) Vit Nam: S nguy cp (VU A1acd, B1+2bce)
Loi thuc Nhm IA ca Ngh nh 32/2006/N-CP.
c im
nhn dng

Cy g mt thn, tn rng, cao 10 20 m, ng knh ngang ngc

ti 60 cm. V mu nu dng vy v rp, bc thnh cc mng. L
kim mc thnh cm 4 - 5 l, di 3 -7 cm, cy non c th c l di
ti 10 cm. Chi ng c nha. Nn ci hnh tr hoc bu dc, treo
r vi cung xin khi chn, mc n c hay thnh cp, di ti 8
cm v rng ti 6 cm. Vy nn hnh trng ngc vi mu hnh thoi,
u li dt. Nn qu chn trong 2 nm, tch v gii phng ht khi cn
trn cy, rng. Ht hnh trng 0,8 - 1,2 cm, cnh ht di 2-3 cm.
23

Cnh l (a) v chm qu Thng p c (b)

Phn b

Thng p c c tm thy cc tnh H Giang, Cao Bng, Bc

Kn, Lng Sn, Sn La, Ha Bnh, Thanh Ha. Mai Chu loi
c thy trong cc khu rng thuc cc bn P Hng Ln, P C
Ln (x P C), bn Hang Kia 2, Thung ng, Thung Mn, Thung
Mi, P Khm (x Hang Kia); Mc Chu Thng p c gp ti bn
Ti nh c x Tn Lp.

Sinh thi

Thng p c phn b trn dng ni vi trong rng nguyn sinh

nhit i gi ma cao t 1.200 1.500 m. Nhng cy l kim
mc km thng gp l P mu, Thng tre l ngn, Thng tre l di,
Thng bc, D tng sc hp. Trong t nhin cy mm him gp,
cy non hu nh khng c.

Tnh trng

S lng c th Thng p c trng thnh trong khu vc nghin

cu cn li ch khong 200 cy trong mt din tch khong 40
km2, chia thnh hai khu ring bit vi tng din tch khong 4
km2. Trong 100% s cy trng thnh trong tnh trng gi ci,
60% c hin tng rng rut v ct ngn. Ti sinh t nhin ca
loi t, cy non c khong 16 cy. T l suy gim c th trong vng
10 nm tr li y c khong 44,5%. Ngoi ra Thng p c cng
l i tng khai thc ca ngi dn a phng lm thuc v
lm cnh.

24

H Thng (Pinaceae)

Thng p c ti sinh t nhin

Nhn ging

Thu nn qu khi vo cui thng 9 n u thng 10 khi nn bt u

chuyn mu nu. T l ch bin t qu thnh ht theo trng lng
ca Thng p c l 18:1. thun ca l ht thu c t 97%.
Khi lng 1000 ht l 22,9 g. S ht trn 1kg tnh c 43.668
ht. Ht gieo trn nn ct m sau 15 ngy t t l ny mm 13,3%
v trn nn giy m l 21,9%. Gim hom cnh cn chn cy non c
ng knh gc di 6 cm, ct hom vo thng 12, x l bng IAA
(1.000 ppm), hom ra r sau 150 ngy vi t l 50 55%.

Hom Thng p c ra r (a) v cy con t gieo ht (b).

25

Vi vic ghi nhn thm mt loi Thng Khu BTTN Xun Nha th
hin ti Vit Nam c 3 loi Thng nm l l Thng lt,
Thng p c v loi Thng mi ny (tm gi l Thng xun nha).
Trong , ring trn vng ni hai huyn Mc Chu v Mai Chu
c 2 loi. Cng vi nhiu loi cy l kim khc ti y, c th thy
rng khu vc vng ni Mai Chu Mc Chu cha ng nhng gi
tr to ln v a dng ngun gen cc loi cy l kim.

26

H Kim giao (Podocarpaceae)

Thng nng trong Khu BTTN Xun Nha

THNG NNG

DACRYCARPUS IMBRICATUS (Blume) de Laub.

Tn khc: Thng lng g, Bch tng, My hn.
Hin trng bo tn:
Th gii: t lo ngi (LC) Vit Nam: S nguy cp (VU A2cd)
c im
nhn dng

Cy g ln cao ti 35 m vi ng knh ngang ngc ti 1 m, thn

thng, t cnh nhnh, tn l rng, hnh vm, cc cnh di thp
mc r. V mu nu hoc trng phn trn ca cy, bn trong
mu da cam vi nha mu hi nu. L c hai dng l: trn cy gi
thc t tr thnh dng vy, xp gi ln nhau, c g mt lng, hnh
tam gic di, 1-3 x 0,4-0,6 mm; l non xp thnh hai dy, gn hnh
di, di 10-17 mm, rng 1,2-2,2 mm. Nn ci n c hay thnh
cp 2 nh nhnh con vi l bin i dng l bc nh, di 3 mm
gc, ch c mt ht hu th, mu lc xm, khi chn mu .
Nn c hnh tr nch l, di 1 cm. Ht hnh trng, di 0,5-0,6
cm, bng, khi chn mu .
27

H Kim giao (Podocarpaceae)

Phn b

Loi gp Tuyn Quang, Lo Cai, Sn La, Ho Bnh, Qung Ninh,

Ninh Bnh, Ngh An, H Tnh, Qung Bnh, Qung Tr, Tha
Thin Hu, Qung Nam, Kon Tum, Gia Lai, c Lc, Lm ng,
Khnh Ho. Mc Chu - Sn La tm thy trn a phn rng x
Ching Xun, Xun Nha, Tn Xun, Ching Sn, Lng Sp.

Sinh thi

Loi thng mc cao t 700 1.200 m trn ni t hnh thnh

t Sa phin thch. Cc cy l kim mc km y gm Thng
xun nha, Thng tre l di, P mu.

Tnh trng

Ti Mai Chu - Ha Bnh v Mc Chu - Sn La s lng Thng

nng trng thnh c khong 1560 cy trong mt khu vc c tnh
khong 54 km2, din tch ni c tr ca loi c tnh 10 km2. Cc
cy trng thnh sinh trng pht trin tt, cy con v cy mm
ti sinh tng i nhiu. Thng nng t b e da bi nn khai thc
g cng nh pht nng lm ry. Suy gim quan st c trong 10
nm tr li y t hn 1%.

Nhn ging

Ti a bn nghin cu hin cha tin hnh th nghim nhn

ging cho loi ny. Gia Lai nn chn thng 9-10. qu mm
khi thu cn c tch b. 1 kg ht cha 11.000 12.000 ht. Ht
a m vi hm lng nc ban u 45%. Ht mi ch bin t t
l ny mm 64%, nhng nhanh chng mt sc ny mm, cn 22%
sau 1 thng. Gim hom t cy non t t l ra r trn 80%.

Thng nng cy con (a) v l cy trng thnh (b)

28

Thng tre l di Mc Chu

THNG TRE L DI
PODOCARPUS NERIIFOLIUS D. Don

Tn khc: Thng trc o. Tn ng ngha Podocarpus annamiensis N.E. Gray.

Hin trng bo tn:
Th gii: t lo ngi (LC) Vit Nam: t lo ngi (LC)
c im
nhn dng

Cy g t nh hoc ln cao ti 25 m vi ng knh ngang ngc

ti 80 cm. Cy mc thng, tn tri rng. V mu nu sng, mng v
dng si, bc tch thnh mng. L mc xen, hnh di mc, thng
cong, di t 7 15 cm v rng 2 cm, gn gia ni r c hai mt,
nh l thng nhn. Cy phn tnh khc gc. Nn mang ht n
c, cung di 1-2 cm, c ng knh ti 10 mm, gc dt, c 2
l bc gc, mu tm khi chn, phn quanh ht mu hng.
Nn c n c hay cm 2-3, nch, thng khng cung v
di ti 5 cm. Ht hnh trng, di ti 1,5 cm vi u nhn hay trn.

Phn b

Gp nhiu ni nh in Bin, Lo Cai, Lng Sn, Tuyn Quang,

Vnh Phc, Ho Bnh, H Ni (Ba V), Ngh An, Qung Tr, Tha
Thin Hu, Qung Nam, Kon Tum, c Lc, Lm ng, Ninh
29

H Kim giao (Podocarpaceae)

Thun, ng Nai, Kin Giang. khu vc nghin cu ca Ha

Bnh tm thy loi ny ti a phn cc bn P C Ln, P Hng
Ln (x P C), Hang Kia 2, Thung ng, Thung Mn, Thung Mi,
P Khm (x Hang Kia). Ti Mc Chu - Sn La tm thy cc bn
B Cang tiu khu 70, khu vc tiu khu 72, Ln - Ba Phch, khu
vc x Phing Cnh v bn Kh Hng x Ching Xun, bn Cc
Mc x Tn Xun, bn Pa Lung x Ching Sn.
Sinh thi

Cc qun th thng tre l di pht trin cao t 800 1.500 m

trn ni vi v ni t hnh thnh trn sa phin thch. Cy l
kim thng mc km trn ni vi gm Thng p c, Bch xanh,
Thng bc, Thng tre l ngn, P mu, D tng sc hp, trn ni
t c Thng xun nha, Thng nng, P mu.

Tnh trng

Ti Mai Chu v Mc Chu s lng Thng tre l di trng thnh

cn khong trn 1.130 cy. Tng din tch khu phn b ca qun
th y l 150 km2, trong din tch ni c tr khong 10 km2.
Cc cy trng thnh sinh trng pht trin tt, cy con v cy
mm ti sinh nhiu. Thng tre l di khng b e da bi nn khai
thc cng nh pht nng lm ry.

Nhn ging

Cha thc hin th nghim nhn ging loi ny khu vc nghin

cu. Him khi thu c ht ca Thng tre l di. Hom gim t
nhng cy non c th t t l ra r 55 60%.

Thng tre l di ti sinh t nhin (a) v cy trng

thnh (b)ti Xun Nha
30

Thn v tn Thng tre l ngn

THNG TRE L NGN

Thng tre l ngn ti sinh t nhin Khu

BTTN Hang Kia P C

PODOCARPUS PILGERI Foxworthy

Hin trng bo tn:
Th gii: t lo ngi (LC)
c im
nhn dng

Vit Nam: S nguy cp (VU A2ac)

Cy g nh n trung bnh cao t 5m 15m, ng knh ngang

ngc ti 20cm. Cy phn cnh thp, cnh tha, thng mc thnh
vng 5 cnh. V mu hay nu, nt nng, bc tch dc thnh cc
mnh, v bn trong mu nu nht. L hnh di mc hay bu dc,
thng mc cm cui cnh, di 1,5 - 8cm, rng 1,2 cm, nh l
trn, i khi c mu, thng c mu xanh mt di, chi mi
c mu . Chi ngn hnh trng, 3-4 mm x 4 mm, c l bc hnh
tam gic, cnh nh dng ng (4 mt). Cy phn tnh khc gc. Nn
mang ht n c nch l, cung di 0,3 1,3 cm, mu tm .
Ht mu tm lc, hnh trng bu dc, 0,8-0,9 x 0,6 cm.
31

H Kim giao (Podocarpaceae)

Phn b

Thng tre l ngn c tm thy mt s tnh pha bc nh Lo

Cai, H Giang, Cao Bng, Sn La, Ho Bnh, Qung Ninh. khu
vc nghin cu loi ny c tm thy ti cc bn P C Ln, P
Hng Ln (x P C), bn Hang Kia 1, Hang Kia 2, Thung ng,
Thung Mn, Thung Mi, P Khm (x Hang Kia). C kh nng
gp loi ny khu vc ni vi ca Mc Chu, tuy iu tra hin
trng gn y cha pht hin c.

Sinh thi

Thng tre l ngn sinh trng v pht trin cao t 800

1.400m trn sn v dng ni vi. Cc loi cy l kim mc
km gm Thng p c, Thng bc, Thng tre l di, D tng
sc trng.

Tnh trng

Ti Mai Chu v Mc Chu s lng Thng tre l ngn trng

thnh cn khong 1.050 cy vi khu phn b ca qun th l 100
km2. Din tch ni c tr ca loi c tnh khong 7 km2. Cc cy
trng thnh sinh trng pht trin tt, cy con v cy mm ti
sinh nhiu. Hin nay, loi ny cha b e da bi s khai thc ly
g, tuy nhin y li l loi cy c tim nng lm cnh tt, d b
khai thc, cn lu bo v.

Nhn ging

Thng tre l ngn ra nn qu khng lin tc qua cc nm. Nn qu

thu vo cui thng 10. Sau khi thu hi loi b phn ht v nn
gieo m ngay. T l ny mm ca ht khi gieo trn nn ct m t
99%. Thi gian bt u ny mm ca ht l sau 15 ngy.

Cnh mang qu (a) v qu (b) Thng tre l ngn

a
32

Bn cnh cc loi cy cy
l kim, hnh lang ni vi
Ha Bnh Sn La cn l ni
sinh sng ca rt nhiu loi
thc vt qu him, c o.
Trong , ni bt l s a
dng v s lng v chng
loi cc loi phong lan cng
nhng loi thc vt qu v l
nh: By l mt hoa, Thu hi
ng, quyn vng
33

Cy non D tng sc hp

D TNG SC HP

AMENTOTAXUS ARGOTAENIA (Hance) Pilger

Tn khc: Sam bng, Catkin Yew (ting Anh).
Hin trng bo tn:
Th gii: Sp b e da (NT)
Vit Nam: S nguy cp (VU A1ac, B1+2bc)
Loi thuc Nhm IIA ca Ngh nh 32/2006/N-CP.
c im
nhn dng

34

Hu ht l nhng cy g nh - trung bnh vi chiu cao t 6 10

m, ng knh ngang ngc 20 - 45 cm. Tn tha vi cnh hng
ln cao. V c mnh nt mu nu xm, da cam bn di. Cnh
trong nm c mu xanh, chi ngn vung, vy chi khng rng,
gc cnh. L hnh di hay mc, i khi hi cong li lim, to
thnh mt gc vi thn gn nh mc i, di n 8 cm rng n
1,5 cm, mt trn mu xanh bng thm, mt di c cc sc trng
v 2 di l kh phn bit nm gia cc di xanh mp v hai
bn di xanh dc gn gia. Di l kh rng ti 1,5 ln di xanh

H Thng (Taxaceae)

mp, gn gia ni mt di, mp l dt hoc hi cun li, nh l

nhn. Cy n tnh khc gc, nn ci n c t nch l ca cc
chi ngn. o ht khi chn mu di, ht hnh bu dc r trn
cung di n 2 cm. Ht v o ht di n 2,5 cm v c ng knh
1,5 cm, ht hi nh ra, khi chn nhn li. Nn c mc thnh cp
hay thnh chm t 2- 5 ngn cc cnh nh, di 5 6,5 cm. Ht
hnh bu dc trng ngc, di n 2,5 cm vi ng knh 1,3 cm,
tm , rng xung t khi chn.
Phn bit vi loi D tng sc rng (Amentotaxus yunannensis)
l loi sau c di l kh trn l rng 2 ln hoc hn na so vi di
xanh mp l.
Phn b

Loi ny c tm thy nhiu tnh pha Bc nh Lo Cai, Ho

Bnh, Sn La, Thanh Ho, Thi Nguyn, Tuyn Quang, Vnh Phc,
Ph Th, c th c Lng Sn, Qung Ninh. Ti Mai Chu D
tng sc hp c tm thy ti nhng khu rng ca cc bn: P C
Ln, P Hng Ln (x P C), bn Hang Kia 2, Thung ng, Thung
Mn (x Hang Kia). Mc Chu c tm thy Ln - Ba
Phch, khu vc x Phing Cnh.

a
Cy ti sinh (a) v l (b) D
tng sc hp

b
35

H Thng (Taxaceae)

Hom D tng sc hp ra r

Sinh thi

Mc ri rc di tn rng cao t 800 1600 m

trn cc sn ni vi trong rng thng xanh nhit
i. Cy l kim mc km gm Thng p c, Thng bc,
Bch xanh, Thng tre l ngn, Thng tre l di. sn Ty
ni Pha Lung ca khu BTTN Xun Nha cn gp D tng
sc hp trong qun x vi nh tng v c bit l vi D
tng sc rng. C th duy nht ca D tng sc rng tm
thy y cao ti 25 m, c ng knh ngang ngc ti
80 cm.

Tnh trng

Mai Chu, Mc Chu ch cn li khong 60 c th D

tng sc hp. Cc c th phn b rt ri rc trong mt khu
vc rng khong 110 km2 vi din tch c tr ch khong
4-5 km2. Cc cy trng thnh sinh trng pht trin tt,
cy con v cy mm ti sinh c nhng khng nhiu. Cc
hot ng pht nng ry sn xut nng nghip l
tc nhn bn ngoi ln nht e da n qun th,
ngoi ra s ti sinh km cng l yu ng lo ngi
cho cng tc bo tn loi ny.

Nhn ging

36

D tng c th nhn ging kh d bng gim cnh. Thu hom vo

cui thng 1 u thng 2, s dng cht kch thch ra r l IAA 1.000
ppm, hom bt u ra r sau 120 ngy. Sau 150 ngy t l ra r ca
hom cy non t trn 75%.

Cy D tng sc rng duy nht tm thy khu vc rng

di nh Pha Lung

D TNG SC RNG
AMENTOTAXUS YUNNANENSIS H.L. Li

Tn khc: Sam bng, Catkin Yew (ting Anh).

Hin trng bo tn:
Th gii: S nguy cp (VU A2acd)
Vit Nam: S nguy cp (VU B1ab)
c im
nhn dng

Hu ht l nhng cy g nh - trung bnh vi chiu cao 1215 m,

ng knh ngang ngc 0,3 m. Tuy nhin c th thy khu BTTN
Xun Nha c chiu cao ti 25 m vi ng knh ngang ngc 80
cm. Tn tha tri rng. V c mnh nt mu nu xm. Cnh trong
nm c mu vng xanh, chi ngn vung, vy chi khng rng,
gc cnh. L hnh di hay mc, i khi hi cong li lim nh,
to thnh mt gc vi thn, gn nh mc i, di n 10 cm rng
n 1,5 cm, dy v rp, mt trn mu xanh bng thm, mt di 2
di l kh phn bit nm gia cc di xanh mp v hai bn di
xanh dc gn gia. Di l kh rng gp 2 ln hoc hn so vi di
37

H Thng (Taxaceae)

L D tng sc rng

xanh mp, gn gia ni mt di, mp l hi cun, nh l t

hoc hnh nm. Cy phn tnh khc gc, nn ci n c t nch
l ca cc chi ngn. o ht khi chn mu , nn hnh bu dc r
trn cung di 1,5 cm. Ht v o ht di n 2,5 cm v c ng
knh 1,5 cm, ht hi nh ra, rng khi chn. Nn c mc thnh cp
hay thnh chm 4- 6 ngn cc cnh nh, di 10-15 cm. Ht hnh
trng bu dc, di n 3 cm vi ng knh 1,5 cm, mu tm
vi trng khi chn.
Phn b

Loi c phn b hp, thy H Giang, Lo Cai, Thanh Ha, Sn

La. Ti khu vc nghin cu D tng sc rng c tm thy duy
nht mt im thuc a phn bn Pha Lung, x Ching Sn
thuc khu BTTN Xun Nha, Mc Chu, Sn La.

Sinh thi

Mc ri rc di tn rng cao t 800 1.600 m trn cc sn

ni vi trong rng thng xanh nhit i. Cy l kim mc
km gm nh tng, Thng Thng tre l di, D tng sc hp.

Tnh trng

Ti Mai Chu v Mc Chu hin mi ghi nhn D tng sc rng

ch c mt c th duy nht vi kch thc c bit ln, chiu cao
ln n 25 m, ng knh ngang ngc ti 80 cm. Cha quan st
thy nn hay cy ti sinh.

Nhn ging

38

Tng t D tng sc hp.

Thn v tn Thng bc P C

THNG BC
TAXUS CHINENSIS Pilger

Tn khc: Thng l ngn, Hng u sam (ting Trung), Yew (ting Anh).
Hin trng bo tn:
Th gii: t lo ngi (LC)
Vit Nam: S nguy cp (VU A1ac, B1+2bc)
Loi thuc Nhm IIA ca Ngh nh 32/2006/N-CP.
c im
nhn dng

Cy g nh, phn cnh thp, cao 8 -15 m, ng knh ngang ngc

t 15 - 65 cm. V cy mu nu , bc tch thnh tng mng nh.
L dng di mc, thng hay hi hnh li lim, xp xon c hoc
thnh 2 dy, mc cch, di khong 1,5-2,2 cm, rng 3 mm, u thu
nhn, gc xui xung, mp bng, mt trn xanh m, mt di
xanh nht vi cc di l kh mu vng nht hai bn gn gia. Cy
phn tnh khc gc. Nn ci n c, mt ht v bao quanh nhng
khng ph kn vi o ht mu , chn trong mt nm. Nn c
xp thnh hng nch l trn cnh nm trc, nh, hnh trng,
39

di 6 mm v rng 3 mm, khng cung hoc c cung nh. Ht

hnh trng, 8 mm x 5 mm, khi chn mu en
Phn b

Loi ny gp ti cc tnh H Giang, Ho Bnh, Sn La. Ti Mai

Chu - Ha Bnh Thng bc phn b bn P C Ln, P Hng
Ln (x P C); bn Hang Kia 2, Thung ng, Thung Mn, Thung
Mi, P Khm (x Hang Kia). Mc Chu - Sn La c ti bn
B Cang ca tiu khu 70, khu vc tiu khu 72, bn Ln x Ba
Phch, khu vc x Phing Cnh.

Sinh thi

Thng bc mc ri rc trn cao t 1.000 1.450 m trn cc

dng ni vi v cc sn dc ni vi. Cc loi cy l kim
thng mc km gm Bch xanh, Thng tre l ngn, Thng tre l
di, Thng p c, D tng sc hp.

b
a

40

Thng bc ra nn c Mc Chu (a)

v qu (b).

H Thng (Taxaceae)

a
Hom gim ra r (a) v cy ti sinh t nhin (b)
Thng bc.

b
Tnh trng

Ti Mai Chu - Ha Bnh v Mc Chu - Sn La s lng Thng

trng thnh cn khong 100 cy. Chng phn b ri rc trn
tng din tch khu phn b ca qun th khong 1.000 km2, trong
din tch ni c tr ch khong 16,5 km2. Cc cy trng thnh
u sinh trng pht trin tt. Cy ti sinh c gp nhng rt him.
Thng mc ri rc, cy g khng ln nn t b e da bi nn
khai thc g. Tuy nhin P C c trng hp ngi dn ly
g chn cht cy Thng ln nht (ng knh 50 cm) ti y.

Nhn ging

Loi c th nhn ging bng phng php gim hom cnh. Thi
gian thu hom vo cui thng 10 u thng 11. Hom c x l bi
IAA (1.000 ppm) bt u ra r sau 90 ngy. Sau 120 ngy t l ra
r ca hom cy trng thnh t trn 85%, hom cy non t 99%.
41

Hin trng v phn b cc loi thng Mai Chu - Mc Chu

Calocedrus rupestris

Cephalotaxus mannii

Tn khoa hc

VU A2acd, B2ab

EN A2cd

VU A2cd

Hin trng
quc t

NT

VU A1acd

EN A1acd

EN A2cd, C1

VU A1cd,
B1+2bc

Hin trng
quc gia

IIA

IIA

IIA

IIA

Nhm trong
Ngh nh 32

Phn b trong khu vc

Fokienia hodginsii

LC

VU A2cd, B2ab

NT

VU A2cd

VU A1acd,
B1+2bce

Ni vi Ni t
Mc Chu Mc Chu

Bch xanh
Keteleeria evelyniana

Ni vi
Mai Chu

P mu
Pinus aff. armandii

Tn thng gi

Du sam ni t

LC

LC

LC

VU A2ac

Dacrycapus imbricatus

LC

VU A1ac,
B1+2bc

nh tng

Thng xun nha

Pinus kwangtungensis

Thng nng

Podocarpus neriifolius

NT

IA

Thng p c

Thng tre l ngn Podocarpus pilgeri

Thng tre l di

Amentotaxus argotaenia

D tng sc hp

VU B1ab

VU A2acd

Amentotaxus yunannensis

D tng sc rng

IIA

VU A1ac,
B1+2bc
Taxus chinensis

LC
Thng bc

42

TI LIU THAM KHO

Hin trng bo tn quc gia v quc t ca cc loi Thng c

cp nht theo:
1. The IUCN Red List of threathened species. Truy cp thng
7/2013. http://www.iucnredlist.org/
2. Thng Vit Nam. Nghin cu hin trng bo tn 2004. Nguyn
Tin Hip, Phan K Lc, Nguyn c T Lu, Philip I. Thomas,
A. Farjon, L. Averyanov, Jacinto Regalado J. FFI, 2004.
3. Sch Vit Nam. Phn II. Thc vt. NXB KHTN v CN, H
Ni, 2007.
Cc ti liu tham kho khc:
4. Cy l kim Vit Nam. Sch hng dn c minh ha. Nguyn
c T Lu, Philip I. Thomas. NXB Th gii, 2004.
5. nh gi hin trng bo tn v nghin cu nhn ging thng
P C (Pinus kwangtungensis Chun Ex Tsiang) bng gim hom
v gieo ht ti Khu Bo tn Thin nhin Hang Kia P C,
tnh Ha Bnh. Nguyn c T Lu, Bi Vn Thc, Phan Vn
Thng. TC Nng nghip v PTNT k 2, thng 8/2012.
6. Ngh nh 32/ 2006/N-CP ca Chnh ph ban hnh ngy
30/03/2006 v qun l thc vt rng, ng vt rng nguy cp,
qu, him.

43

44

Vng ni vi Mai Chu - Mc Chu

Cun sch nh nhng cha ng

nhiu thng tin v nh minh ha sinh
ng t kt qu nghin cu trn thc
a v trong vn m cho cc loi
Thng mt khu vc ni cc nam Ty
Bc. Cc d liu v a im phn b,
nh gi din tch khu phn b, ni c
tr cng tr lng qun th ln u
tin c nu ln. Mt cun sch rt
b ch cho nhng ngi lm cng tc
bo tn trn thc t
GS Phan K Lc

Trung tm Con ngi v Thin nhin (PanNature) l t chc

phi li nhun hot ng nhm bo v mi trng, bo tn s a
dng v phong ph ca thin nhin, nng cao cht lng cuc
sng ca cng ng a phng thng qua tm kim, qung
b, thc hin cc gii php bn vng v thn thin mi trng.

Xin cm n Qu ti tr nh Rufford h tr ti chnh cho n phm ny

TRUNG TM CON NGI V THIN NHIN

S 6, N8B Trung Ha Nhn Chnh, Nguyn Th Thp, Thanh Xun, H Ni
Hm th 612, Bu in H Ni
T: (04) 3556-4001 Fax: (04) 3556-8941 Email: contact@nature.org.vn
Website :www.nature.org.vn
In 400 cun kh 14,8x21cm ti cng ty CP in truyn thng Vit Nam
M s KXB:236-2013/CXB/699-07/NN. M ISBN:893 521 722 6207
In xong v np lu chiu Qu III nm 2013