Professional Documents
Culture Documents
Doi Ngheo Va Moi Truong
Doi Ngheo Va Moi Truong
Doi Ngheo Va Moi Truong
Nhm khi ng
LI CM N
Danh sch cc chuyn gia tham gia vit bo co ny
H v tn
Chuyn mn
T chc
Tin s David
Thomas
Phng php bo v mi
trng v Ngho i
Tin s ng Nguyn
Anh
Gii v di dn
Tin s Nguyn
Anh Tun
Tin s Bi Dng Th
Kinh t lm nghip v
mi trng
Trng i hc Nng lm Hu
Thc s Nguyn L
Hoa
Mi trng v qun l
lm nghip
Chng ti xin chn thnh cm n cc chuyn gia tin hnh nh gi, gm Tin s
Aron Becker, Tin s Nguyn Danh Sn, Tin s L Th Kim Dung v cc thnh vin
tham gia hi tho quc gia v nhng ng gp qu bu ca qu v cho bn d tho ny.
Chng ti cng nh gi cao s cng tc nhit tnh v kin ng gp qu bu
ca Tin s Paula Williams Chng trnh i tc h tr ngnh lm nghip, Thc s
Alison Clauson, Tin s Trn Quang C, Tin s Meine van Noordwijk v cc chuyn
gia Vit Nam tham gia phng vn v nhng kin thc v thng tin m qu v chia s
cho chng ti chng ti hon thin bo co ny. Bo co c dch t Ting Anh
sang Ting Vit bi Thc s Nguyn Chin Cng. Anh Trn Quc Thnh cng
cung cp cho chng ti bc nh trang u ca bo co.
Chng ti xin chn thnh cm n Tin s Nguyn Trung Thng, Thc s Kim Th
Thy Ngc, ng Nguyn Hong Minh v Ban qun l d n ca B TN&MT v nhng
h tr ca qu v trong qu trnh lm vic.
T VIT TT
5MHRP:
AASSREC:
ADB:
AusAID:
CAP:
CBNRM:
CED:
X c bit kh khn
CEM:
U ban dn tc
CIFOR:
CPRGS:
DANIDA:
DFID:
V hp tc quc t
DoNRE:
S TN&MT
EIA:
nh gi tc ng mi trng
ESCAP:
EU:
FAO:
FIPI:
FLA:
Giao t lm nghip
FSIV:
GDP:
GoV:
GSO:
Tng cc thng k
GOV:
Chnh ph
HEPR:
Xo i gim ngho
ICD:
V hp tc quc t
ICEM:
ICRAF:
IDRC:
IFAD:
IFPRI:
IIED:
IoS:
Vin x hi hc
IUCN:
T chc bo tn th gii
MARD:
B NN&PTNT
MDGs:
MoNRE:
B TN&MT
MoLISA:
B L, TB&XH
MOSTE:
B KH, CN&MT
MRDP:
MPI:
B KH&T
NATCOM:
NCPFP:
NFDS:
NICs:
Cc nc cng nghip mi
NSEP:
Chin lc bo v mi trng
NTFPs:
Lm sn ngoi g
PELs:
PEP:
D n Ngho i v mi trng
PES:
PPA:
PRSP:
RUPES:
SCA:
Hi ng khoa hc Chu
SEDS:
SFE:
SIDA:
SEA:
nh gi Chin lc mi trng
RWEDP:
UN:
UNEP:
UNFPA:
UNDP:
UNESCO:
UNESCAP:
US EPA:
T chc bo v mi trng ca M
VAPEC:
VASS:
VAST:
VDR:
WB:
WCED:
WWF:
Qu ng vt hoang d th gii
Mc lc
LI CM N................................................................................................................... 2
T VIT TT.................................................................................................................. 3
CHNG 1: GII THIU V THNG TIN C S .................................................... 8
A. Gii thiu .................................................................................................................. 8
B. Thng tin c s ........................................................................................................ 9
1. Tin trnh a ra khi nim v mi lin h gia ngho i v mi trng.......... 9
2. Mi lin h gia ngho i v mi trng trong bi cnh Vit Nam ................ 11
CHNG 2: PHNG PHP LUN.......................................................................... 13
A. nh ngha cc khi nim c bn............................................................................ 13
1. Mi trng.......................................................................................................... 13
2. Ngho i ........................................................................................................... 13
3. Chnh sch: ......................................................................................................... 14
4. Mi lin h gia ngho i v mi trng (PEL): ............................................. 17
B. Qu trnh v phng php nghin cu.................................................................... 17
1. Qu trnh nghin cu: ......................................................................................... 17
2. Phng php....................................................................................................... 17
CHNG 3: CC KT QU CHNH ........................................................................ 19
A. Cc chnh sch, chng trnh v d n quan trng v xo i gim ngho v mi
trng...................................................................................................... 19
1. Chin lc pht trin kinh t x hi giai on 2001- 2010 (SEDS)................... 19
2. Cc chnh sch v chng trnh phc v xo i gim ngho ........................... 20
a. Chin lc tng trng v xo i gim ngho ton din (CPRGS)............. 20
b. Cc chng trnh quc gia v xo i gim ngho........................................ 21
c.D n xo b tn gc v thay th cy thuc phin.......................................... 22
3. Cc chnh sch v chng trnh v mi trng.................................................. 22
a. Chng trnh ngh s 21................................................................................. 22
b. Chin lc quc gia v bo v mi trng n nm 2010 v tm nhn n
nm 2020 ............................................................................................................ 23
4. Tho lun v mi lin h gia ngho i v mi trng (PELs) ....................... 24
B. Vn gii v dn di c c phn nh trong cc d n, chng trnh v chnh
sch ......................................................................................................... 25
1. Vn gii v dn di c th hin trong cc chnh sch ..................................... 25
2.Vn gii v di c trong cc d n v chng trnh quc gia.......................... 25
3. Tho lun ............................................................................................................ 26
C. Ti nguyn thin nhin v ngho i...................................................................... 28
1. Lm nghip ......................................................................................................... 29
a. Mi lin h gia ngho i v lm nghip trong chnh sch ......................... 29
(1). Chin lc pht trin lm nghip Vit Nam giai on 2006-2020.......... 29
(2). Lut bo v v pht trin rng ................................................................. 30
(3). Cc chnh sch khc................................................................................. 30
b. Cc chng trnh quc gia v mi lin h gia ngho i v mi trng..... 31
(1). Chng trnh bo tn rng v lm nghip ............................................... 31
(2). Cc chng trnh khc ............................................................................. 32
c. Mi lin h gia ngho i v mi trng th hin trong cc d n, chng
trnh quc gia ..................................................................................................... 32
d. Tho lun v cc vn ni cm trong mi lin h gia ngho i v mi
trng v l hng trong lm nghip................................................................... 34
(1). Cc chnh sch c xy dng tt nhng thc thi km........................... 34
Thiu gio dc cho ngi ngho (c bit v cc chng trnh, d n). ....... 34
(2). Quy hoch yu ......................................................................................... 35
(3). Qun l rng bn vng ............................................................................ 37
2. Qun l t ......................................................................................................... 38
a. Nhng thay i trong chnh sch t ai v nhng tc ng ca n n ngi
ngho .................................................................................................................. 38
b. Giao t - s tho hip gia mc tiu bo v mi trng v xo i gim
ngho .................................................................................................................. 39
c. Qun l da vo cng ng qun l t bn vng .................................... 40
d. Tho lun v mi lin h gia ngho i v mi trng v l hng trong cng
tc qun l t .................................................................................................... 41
3. Bin..................................................................................................................... 42
a. Chnh sch bin .............................................................................................. 42
(1). Lut thu sn............................................................................................ 43
(2). Chin lc pht trin kinh t bin v ven bin n nm 2020................. 43
(3). Cc chnh sch quan trng khc............................................................... 43
b. Cc chng trnh quc gia v bin................................................................. 44
c. Cc d n bin................................................................................................ 45
(1). D n Tng cng bo tn a dng sinh hc binVit Nam n nm
2020 .............................................................................................................. 45
(2). D n Sinh k bn vng trong v quanh khu vc bin c bo v do t
chc ti tr v B thu sn qun l. ............................................................... 45
(3). D n pht trin v bo v t ngp nc ven bin (2000-2005)............ 46
(4). Qun l tng hp vng ven bin (ICZM) ............................................... 46
d. Tho lun v mi lin h gia Ngho i v Mi trng .............................. 46
4. Nng lng ti to .............................................................................................. 48
a. Nng lng ti sinh cc chnh sch lin quan ............................................ 48
b. Cc chng trnh nng lng ti to ............................................................. 49
c. Cc d n nng lng ti to ......................................................................... 50
d. Tho lun v mi lin h ngho i v mi trng........................................ 52
D. nhim, nc sch, sc kho v h thng v sinh................................................ 53
1. nhim v ngho i......................................................................................... 54
a. Vn nhim c th hin trong cc chnh sch...................................... 54
b. Cc d n nh gi tc ng mi trng (EIA)............................................ 55
c. Tho lun v mi lin h gia ngho i v nhim ..................................... 55
2. Nc sch, sc kho v v sinh mi trng....................................................... 57
a. Nc, sc kho v v sinh mi trng trong cc chnh sch......................... 57
b. Cc chng trnh quc gia ............................................................................. 58
c. Cc d n........................................................................................................ 58
d. Tho lun v mi lin h gia ngho i v mi trng................................ 59
CHNG 4. TNG HP V KHUYN NGH .......................................................... 61
A. L hng kin thc v mi lin h gia ngho i v mi trng (PEL)................ 61
B. Khuyn ngh nhng vn cn nghin cu thm................................................... 64
TI LIU THAM KHO .............................................................................................. 67
PH LC ....................................................................................................................... 74
B. Thng tin c s
1. Tin trnh a ra khi nim v mi lin h gia ngho i v mi trng
kin nhn xt chung cho rng ngho i l nguyn nhn chnh dn n tnh
trng suy thoi mi trng (dn chiu: Jalal, 1993; Duraiappah, 1996). V d: mt trong
nhng kt lun trong Bo co ca on nh gi Bruntland c xem l tn hiu ng
mng i vi hot ng bo v mi trng. Kt lun ny ni rt r l ngho i l
nguyn nhn chnh dn n cc vn v mi trng v ci thin mi trng ca cc
chng trnh v mi trng. Ngn hng th gii cng ng tnh vi kin ny khi a
ra bo co ca mnh vo nm 1992. Ngn hng th gii ni rng cc h gia nh ngho
phi kim sng tng ba khai thc ti nguyn thin nhin bng cch cht ph rng
ba bi lm cht t v khng c bin php no bo v t (bo co ngn hng th gii
1992). Cng v vn ny, Jalal (1993), gim c b phn v mi trng ca Ngn
hng pht trin Chu ni rng nhn chung vn suy thoi mi trng, tng dn s
nhanh v sn xut nh tr c mi lin h mt thit n nn ngho i ang honh hnh
ti cc quc gia Chu .
Khi bn v vn ny Nadkarni (2001) trong ti nghin cu v Trung Quc
ch ra rng cc quc gia ang pht trin v cc quc gia ngho ngi ngho sng da
trc tip vo mi trng ti nguyn thin nhin. Tuy nhin. ng a ra cu hi l khi
ngi ngho ang ngy cng lm tn hi n mi trng v gy ra cc thin tai th h
c chu trch nhim v nhng g h gy ra khng? Hay ni mt cch khc, cu hi c
t ra l liu ngi ngho sng da vo ti nguyn thin nhin c s dng ngun ti
nguyn ny mt cch bn vng khng? Ni tm li c nhiu quan im ng l ngho
i hay ngi ngho l nguyn nhn chnh dn n suy thoi mi trng v h khng
c t trong v th l phi s dng ngun ti nguyn thin nhin mt cch bn vng
(dn chiu Duraiappah, 1996; Prakash, 1997). T nguyn nhn suy thoi ny c th dn
n tnh trng ngho i trm trng v t hon tt ci gi l vng lun qun hay
cn gi l qu trnh By ngho.
Tuy nhin, Nadkarni bin minh rng bng cch nhn nhn vn trong mt thi
gian di chng ta c th d dng nhn ra Vng lun qun dng nh b sp hon
ton. Mt thc t l trc y khi t l ngho i cc nc ang pht trin rt cao
nhng mi trng khng b suy tho nhiu nh ngy nay. Ngy nay t l ngho gim
ng k nhng dng nh n khng ng gp nhiu cho vic hn ch suy thoi mi
trng. Cc nhn t khc cng cn c xem xt cn thn v chng c th ng vai tr
quan trng hn.
bin minh cho vic ngho i khng hon ton l nguyn nhn dn n suy
thoi mi trng, Nadkarni gii thch rng nu ngi dn cc quc gia ang pht
trin c mc sng nh ngi dn M v Chu u v vi li sng nh vy th cht lng
mi trng cng kh c th duy tr n nh. V d: mt quc gia th lng tiu th nhin
liu ho thch v vic thi kh cc bon ch yu l do ngi giu. Thm ch mc tiu th
nc ung bnh qun, vi ngun nc khan him, th ngi giu tiu th ln hn rt
nhiu. Ngi ngho khng cho php mnh s dng nc mt cch lng ph. Thm ch
nu ngun t ai ca x hi khan him th cc ng ch t khng th lm ch hng
nghn mu (Anh). Mt iu khng phi bn ci l suy thoi t lin quan n nhiu
ngi ch khng ch ngi ngho. Thm ch Nadkarni cn cho rng nu xt cc trng
hp nu trn th c th rt ra kt lun rng ngi ngho v ang ci thin mi
trng. ng l mt iu nc ci v ng ph phn.
10
nh, ngun nc nhim v khng c tip cn h thng v sinh an ton. Tuy nhin,
nn ph rng, si l t v nhim khng kh ngoi tri khng c lin h nhiu n
vic phn b dn c ngho. Trong khi , mi lin h gia ngho i v mi trng xt
trn phm vi rng c tm thy i vi trng hp ca Lo v tt c 5 vn mi
trng c xt trong mi tng quan vi ngho i v mt khng gian. Trong c hai
trng hp th phc li x hi ca ngi ngho s c tng cng thng qua vic lng
ghp gia chin lc xo i gim ngho v mi trng.
Ti Vit Nam, theo bo co nh gi chng trnh v chin lc ca ADB
(2005), cc phn tch gn y cho thy mi lin h gia ngho i v mi trng Vit
Nam nh sau: (i) cc cng ng ngho thng tp trung ti cc khu vc c iu kin
mi trng cht lng thp, b suy thoi v ngun ti nguyn thin nhin cn kit, gm:
khu vc min ni pha Bc, Ty Nguyn v ng bng sng Cu Long; (ii) cc cng
ng ngho ph thuc nhiu nht vo mi trng v ti nguyn thin nhin - khong
70% ngi dn Vit Nam sng da vo t v do h b l thuc trc tip vo cht
lng v s lng ti nguyn thin nhin; (iii) cc cng ng ngho chu ri ro nhiu
nht t nhng tc ng nh hng n sc kho v sinh k mt khi cht lng mi
trng v s lng ti nguyn thin nhin suy gim. V vn ny, vic ci thin cht
lng mi trng di mi hnh thc u c tc ng tch cc n xo i gim ngho.
Ni tm li, c th nhn ra rng c 2 lung quan im v mi lin h gia ngho
i v mi trng, l (i) ngho i l nguyn nhn chnh dn n suy thoi mi
trng v (ii) ngho i khng gy tc ng xu n mi trng. Khng ai c th khng
nh (1) l ng hay sai v ph thuc vo tng iu kin c th. Tuy nhin, c th thy
mt iu l khi vn ngho i c ci thin s chc chn ci thin c cht lng
mi trng v ngc li. Tip cn ngun ti nguyn thin nhin v mt mi trng
khng nhim l iu kin tin quyt cho cng cuc xo i gim ngho lu di trong
khi xo i gim ngho c th phi qun l ti nguyn thin nhin v mi
trng mt cch bn vng. Trn phm vi rng, xo i gim ngho v bo v mi
trng cn c tin hnh hi ho t c pht trin bn vng.
2. Mi lin h gia ngho i v mi trng trong bi cnh Vit Nam
K t khi tin hnh i mi Vit Nam vo nm 1986 th Vit Nam t
c nhng thnh tu ng khch l v pht trin kinh t x hi, vn ho, i ngoi v
an ninh quc gia. GDP tng trn 2 ln trong khi lm pht gim xung mc 1 con s.
T l ngho i Vit Nam gim t 70% t l ngho i trong tng s dn vo gia
nhng nm 1980 xung cn 58% vo nm 1993, 37.4% nm 1998 v 29% trong nm
2002. C c t l ny l do tng trng kinh t vo u nhng nm 1990 (gim t 8
n 9%/1 nm) v mt phn l do thnh cng trong hot ng sn xut nng nghip k
t cui nhng nm 1980. Cng lc ng v Chnh ph cng quan tm n vn
bo v mi trng.
Trong khi Vit Nam ch trng n xo ngho i th nhng tc ng/nh hng
tch cc ca tng trng kinh t cha n c vi ton b ngi dn. Vn cn mt
lot nhng tr ngi, thch thc cn phi vt qua, c bit l mc tng trng khng
u gia cc vng. Theo mc chun ngho ca Vit Nam trong giai on t cui 2006
n 2010 (da vo thu nhp u ngi) th c khong 4,6 triu h ngho trong c nc
(chim 26,3% tng s dn). T l h ngho khu vc thnh th l 10%, vng ng
bng l 42% v min ni l 48%. Ngho i v cc hot ng gy nh hng xu n
mi trng s cn tip tc gia tng ti cc vng nng thn, min ni.
Ngho i v mi trng vn l vn cn phi tranh lun nhiu. Mt mt, c
mt s ngi cho rng ngho i trc ht phi c xo b trc khi chng ta xem xt
11
12
13
14
15
Law
Lut
=======
Rule
lLut of
Game
chi
Degree
Ngh
nh
Circular
Thng t
Decision
Quyt
nh
Strategy/
Chin
lc/
KPlans:
hoch
Policies
Chnh
sch
=======
20nm
years
20
10
years
10 nm
5 nm
years
3 nm
years
Orientation
nh
=======
Program
Chng trnh
2
hng
=======
(Policy Chngtrnh
Program
Project
Chng
trnh 1D
(la
n 1
options)
/d
n
National
1
chn
quc gia
program/project
D n 2
Mc
tiu
chnh
Target
D n 3
ngun lcwith
sch)
resources
/Cp tnh/
K hoch
l
schedule
thc hin
Cp
vng
http://www.lectlaw.com/def/l009.htm
http://www.investorwords.com/4775/strategy.html
4
WordWeb
5
Quyt nh 38/2000/Q-TTg ca Th tng Chnh ph v cc chng trnh quc gia, ngy 24/32000
2
16
17
WTO
WTO
Macro-t
Economy
v m
Kinh
NRM
v ngho
NRM and
Poverty
i
SuyLand
thoi Lm
nghip
Forestry
degradation
Poverty
t ai vand
ngho
i
Chnh sch
Policy
Chng
trnh
National
programs/
/d
n
quc
gia
projects
D n
Provincial
projects
cp
tnh
Ngho
i v
Poverty
Povertyand
and
Environment
Environment
Mi
trng
Di c, Gender
gii
Migration,
vand
iPoverty
ngho
Sc kho
mi trng
Environment Health
Pollution
nhim
& &Poverty
ngho i
Sanitation
VSMT
Tc
ng Tc
Industrial
Agriculture
ng
Safe water
Impact
Impact
cng
nghip nng
nghip Nc sch
Issues
Cc vnonGaps
v
P and
E
lofhng
trong
linkage
mi lin kt P-E
ng gp kin
K thut ny c s dng phn tch v tng hp s liu. Sau khi xc nh
vn lin quan n cc ch nghin cu nhm IT sau t tho lun v hi v a
ra bng chng ng h hoc ph nhn cc nhn nh a ra v mi lin h gia ngho
i v mi trng. Bng vic s dng bng ma trn tr li cc cu hi quan trng
trong khi tho lun gip nhm IT xem xt i xem xt li mt vn lin quan n
nhiu ch khc nhau mt cch d dng.
18
CHNG 3: CC KT QU CHNH
A. Cc chnh sch, chng trnh v d n quan trng v xo i gim ngho
v mi trng
1. Chin lc pht trin kinh t x hi giai on 2001- 2010 (SEDS)
Mc tiu tng th ca Chin lc pht trin kinh t x hi giai on 2001-2010
l a t nc thot khi tnh trng km pht trin, nng cao i sng vt cht, vn ho
x hi v tinh thn ca ngi dn; lm c s a t nc tin ln cng nghip ho
theo hng hin i vo nm 2020. Mc tiu ca Chin lc l m bo ngun nhn
lc, nng lc khoa hc, k thut, h tng c s, tim nng kinh t, an ninh c tng
cng, xy dng nn kinh t th trng theo nh hng x hi ch ngha v nng cao
v th ca Vit Nam trn trng quc t. Thng tin chi tit c th tham kho trong Ph
lc 1.6.
Chin lc ny nhm m bo rng n nm 2010, GDP s t nht tng gp hai
so vi nm 2000 v nng cao ch s pht trin con ngi mt cch n nh. Ngoi ra,
chin lc cn cp n nng lc cng ngh, khoa hc ng dng cng ngh mi
t tiu chun quc t v t vn ng pht trin mt s lnh vc, c bit l cng ngh
thng tin, sinh hc, cht liu mi v cng ngh t ng. H tng c s p ng nhu cu
pht trin kinh t x hi, an ninh quc gia to tin ln pha trc. Hn na, vai tr
ch o ca ngnh kinh t c tng cng, qun l cc lnh vc quan trng ca nn
kinh k; doanh nghip nh nc c c cu li cho ph hp hn v pht trin m
bo sn xut v kinh doanh t hiu qu. Ngnh kinh t nh nc, ngnh kinh t t nhn
v doanh nghip nh, ngnh kinh t t bn t nhn, ngnh kinh t t bn nh nc v
ngnh kinh t u t nc ngoi u pht trin mnh m v bn vng. cc t chc ca
nn kinh t th trng theo nh hng x hi ch ngha c hnh thnh v vn hnh
tt, c hiu qu.
Chin lc ny c cp n ngi dn tc thiu s. Ngoi vic t ra mc tiu
cho tng vng th chin lc cn cp n chnh sch cho ngi dn tc thiu s
ci thin cht lng cuc sng ca h c v mt vt cht ln tinh thn. Chin lc cng
xem xt n mc tiu thc hin chnh sch cho ngi dn tc thiu s, nh canh v
nh c bn vng cng nh ci thin cht lng cuc sng cho ng bo dn tc thiu
s. Cng ng dn tc thiu s sinh sng gn gi vi mi trng thin nhin nht, do
vy h cn c cp trong chin lc. H c mi lin h mt thit vi vn ngho
i v mi trng.
Thc t, chin lc tp trung vo cc mc tiu tng trng v pht trin kinh t
x hi nhm gip ngi dn tng thu nhp, ci thin i sng v thot ngho. Ch c
mt mi lin h duy nht vi vn mi trng c cp trong chin lc.
Trc ht, nhm nng cao hiu qu s dng ti nguyn t, nc v rng kt
hp vi bo v mi trng.
Bn cnh , cc mc tiu khc l nng cao nng lc v hiu qu ca ngnh
nh bt hi sn xa b; chuyn i c cu ngnh ngh v n nh hot ng nh bt
hi sn ven bin; nng cao nng lc ch bin v bo qun hng ho p ng nhu cu
th trng trong nc v xut khu v m rng, ci thin c s vt cht ngnh nh bt
c v dch v m vn bo v c mi trng nc, song, bin m bo nng lc ti
sn xut v pht trin ngun thu sn.
V mt ti nguyn rng, d kin tng che ph rng ln 43% v hon thnh
nhim v qun l rng v t lm nghip bn vng v lu di hng ti x hi ho
19
20
Vic thc hin Chin lc tng trng v xo i gim ngho ton din c
xem l trng tm vi s phi hp ca cc c quan nh nc. H thng cc ch s gim
st nh gi Chin lc gm: ch s gim st v nh gi u vo, ch s gim st v
nh gi tnh hiu qu ca ngun lc u t vo chin lc; ch s nh gi tc ng
ca tng chng trnh hay chin lc ti ngi ngho v x hi ni chung. Cc ch s
ny s c pht trin nh sau: theo kha cnh thnh th hay nng thn, vng, a
phng, gii, thiu s. Cc B, Ngnh v a phng chu trch nhi, thu thp thng
tin gim st nh gi tu theo cp mnh qun l v c mt lng v cht. Cc t
chc nghin cu c lp (t chc phi chnh ph, cc vin, trng i hc) s t chc
thu thp kin ngi dn, thu thp v phn tch s liu nh gi iu kin, xu hng
tng trng v xo i gim ngho hin nay.
b. Cc chng trnh quc gia v xo i gim ngho
Nm 1998, Chnh ph a ra hai chng trnh quc gia v xo i gim ngho l
Xo i gim ngho (HEPR Quyt nh 133) v Cc x ngho min ni v vng su
vng xa thuc din c bit kh khn (PCED theo Quyt nh 135). C hai chng
trnh ny c xem l cc chng trnh quc gia v xo i gim ngho. B LTBXH
l c quan chu trch nhim t chc thc hin Quyt nh 133 v U ban dn tc min
ni chu trch nhim t chc thc hin Quyt nh 135. hai chng trnh ny u s
dng phng php tip cn a ngnh nhm ci thin ngun nc sinh hot, ci tin
cng tc gio dc, nng lc sn xut, kin thc vn ho x hi, h tng c s, giao
thng v truyn thng, o to cn b c s v tip cn ngun vn vay tn dng. Chnh
ph c th ho cc b, ngnh lin quan nh: B NN&PTNT, B GD&T, B Y t.
21
22
23
24
mi trng cn rt yu; (ii) khng c s liu mang tnh nh lng cho php xc nh
chnh xc v y mi lin h gia ngho i v mi trng c th c s dng
tc ng n qu trnh xy dng chnh sch mi trng mt cch c hiu qu; (iii) cc
chnh sch v mi trng mi ch nhn nhn vn ngho i trn gc l thuyt v
hn lm m cha c hot ng c th lng ghp vn ngho i vo cc d n v
chng trnh v mi trng, v (iv) khung gim st nh gi vn ngho i trong bi
cnh thc hin chnh sch mi trng cn yu, ngha l s liu v tc ng thc s ca
vic thc thi chnh sch mi trng i vi ngi ngho cn hn ch.
State jobs, and the family reunion migrations they occasioned, became the main route to urban life. In
practice, this system did not abolish spontaneous migration. It just made it expensive (Dang, 1999).
25
26
27
thit lp tt lm gim chi ph cho hot ng di c (ng Nguyn Anh, 1999; 2000).
Cc h gia nh ngho hn c th tham gia di c v dng s tin c c t vic di c
xo ngho.
Mt vn khc v mi lin h gia ngho i v mi trng lin quan n
thin tai v thm ho xy ra khu vc Chu v Vit Nam gy tc ng tiu cc
n ngi ngho, n khng ch lin quan n vic cn phi bo v thin nhin khi ph
hoi ca con ngi m cn bo v con ngi khi cc v thin tai. Mc d sau thin tai
ngi dn c cu tr nhng nhiu h tr nn ngho hoc ti ngho. Di c tr thnh
mt chin lc quan trng gip cc h gia nh ny thot ngho. Trong nhng nm
gn y, Chnh ph Vit Nam chuyn hng tp trung vo cc nh my thu in ti
Sn La, Tuyn Quang, Ho Bnh, Ngh An v cc tnh ca khu vc Ty Nguyn cng
vi vic di dn v ti nh c cho hng trm h dn a phng. Tuy nhin, s h dn
ny khng sng c trn vng ti nh c. Vn ny hin vn cha c gii quyt
tho ng, c v mt chnh sch v nghin cu v i hi phi c s kim tra tt ti d
n PEL.
Nhn v tng lai, tnh trng di dn l mt vn ln ca thay dn s lin
quan n tng trng kinh t nhanh v hin i ho Vit Nam. L ng lc chnh ca
thay i dn s, s chnh lch v thiu t s dn n vic phi phn b li dn s trn
quy m ln. Chnh ph cn a ra cc bin php chnh sch di dn p ng c nhu
cu ca th trng lao ng v gii quyt c mi lin h gia ngho i v mi
trng. Bnh ng gii trong vic tip cn ngun vn vay tn dng v cc ngun khc
cn phi pht trin bn vng, c v mt kinh t v mi trng. iu ny ph thuc nhiu
vo vn di dn v gii trong cc chnh sch v chng trnh quc gia v ngho i v
mi trng.
28
mc tiu th g ci l 423 PJ, chim khong 39% tng mc tiu th nng lng (FAO
RWEDP, 2007).
Mi quan h gia mi trng (lin quan n lm nghip, qun l t, bin v
nng lng ti sinh) v ngho i s c phn tch c th trong cc phn sau.
1. Lm nghip
Cc khu vc c t l ngho i cao tp trung khu vc pha Bc v Ty Nguyn
ch khng phi H Ni, cc khu th khc hay vng ven bin nhng chnh cc khu
vc ny li chim phn ln din tch rng ca c nc (Sunderlin, 2005). Ch duy nht
mt trng hp ngoi l l khu vc Ty Bc Vit Nam gip bin gii Trung Quc c
xp vo din cc khu vc c t l ngho i cao l khng c rng. y l khu vc c
tc trng rng nhanh trong thi gian gn y (Sunderlin, 2005). Nhiu h dn ngho
hin ang sng da vo ti nguyn rng. T nm 1993, khong cch gia t l h ngho
nht v giu c nht xut hin ti cc khu vc rng ni cao.
a. Mi lin h gia ngho i v lm nghip trong chnh sch
(1). Chin lc pht trin lm nghip Vit Nam giai on 2006-2020
Chin lc pht trin lm nghip quc gia ph duyt nm 201 th hin mi lin
h hi ho gia ngho i v mi trng. Chin lc ny tm ra cc nh hng quan
trng cho qun l ti nguyn rng bn vng v pht trin lm nghip Vit Nam giai
on 2001-2010. Chin lc p dng phng thc lm nghip da vo ngi dn v tp
trung vo (i) bo v rng; (ii) phc hi v pht trin rng; (iii) bo tn a dng sinh hc;
(iv) bo v cc loi ng, thc vt qu, him; (v) tng cng hot ng ch bin lm
sn quy m va v nh; (vi) ng gp vo cng cuc xo i gim ngho; (vii) ci
thin i sng ngi dn min ni; (viii) x hi ho ngh rng; v (ix) nng cao vai tr
v ng gp ca ngnh lm nghip cho pht trin kinh t x hi. Vi vic p dng
phng thc da vo ngi dn v a ngnh, chin lc ny ha hn s a c vn
ngho i vi bo v rng.
Chin lc pht trin lm nghip 2001 (NFDS, 2001-2010) c thay bng
Chin lc pht trin lm nghip Vit Nam (2006-2020) mi c Th tng Chnh
ph ban hnh. Thng tin chi tit xem trong Ph lc 1.4. Chin lc mi ny tp trung
vo 3 mc tiu c th l: pht trin kinh t, bo v mi trng v mc tiu x hi.
Mc d chin lc lm nghip c a vn bo v mi trng l u tin hnh
u nhng chin lc mi li a u tin hng u l tng ng gp ca ngnh lm
nghip cho pht trin kinh t v qua hy vng s gp phn to cng n vic lm v
xo i gim ngho. (Tuy nhin, K hoch pht trin kinh t x hi (SEDP, 2006-2010)
v k hoch 5 nm ca B NN&PTNT li cp n ng gp ca ngnh lm nghip
trc ht phc v bo v mi trng v ng gp nhiu hn ca ngnh nng nghip cho
pht trin kinh t.) (Williams, 2007).
Chin lc mi quan tm ng mc n vn v mi lin h gia ngho i
v mi trng. Ni dung trng tm nht ca chin lc l x hi ho ngnh lm nghip,
li ko s tham gia ca cc thnh phn kinh t v cc t chc x hi khc pht trin
ngnh lm nghip. nng cao thu nhp, xo i gim ngho v gim t l h ngho
trong khu vc c rng l mt trong nhng nhim v quan trng c nu rt c th
trong chin lc. Chnh ph cn h tr ngi ngho v c bit l cc dn tc thiu s
ngho tham gia vo bo v v pht trin rng. Cn xy dng c ch hp ng khon
bo v rng theo hng nhng ai tham gia s c hng li t rng, k c dch v mi
trng.
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
khi cc h ngho thng ch nhn c din tch nh hn rt nhiu hoc khng nhn
c g (L Trng Cc et al.1996:73).
Mt nghin cu ti 4 huyn min ni ca Qung Ninh cho tht nng lc yu
km ca cn b lm nghip v cch c x v li ca mt b phn cn b a phng
trong qu trnh giao t lm nghip dn n vic phn b khng ng u (Le Thi
Phi et al.2003:66). Kt qu l, nhng nng dn ngho thng c nhn din tch t
bc mu hoc xa. Theo Ngn hng th gii ti Vit Nam, t chc Oxfam Anh v
DFID (1999:8) cho bit din tch t trng cy lu nm ca cc h kh gi nhiu gp 6
ln so vi cc h ngho. Mt ti liu ca B NN&PTNT cho bit giao t c th lm
cch ly cc nhm ngi v c nhn d b tn thng bng vic khng tin hnh thng
lng v s dng t y l nn tng c bn m cc chnh sch trc kia da vo
xy dng, c bit gia cc cng ng dn tc thiu s sng ti cc vng cao
(MARD/ICD 2001:52).
c. Qun l da vo cng ng qun l t bn vng
Nhng thay i gn y trong Lut t ai do Quc hi thng qua thng
11/2003 v c hiu lc vo thng 7/2004 s cho php giao t cho cng ng dn c (k
c t lm nghip), khng ch giao cho h gia nh. iu ny c ngha l cng ng dn
c thn, lng c th c nhn din tch t ln ti cc khu vc vng su vng xa.
Qun l da vo cng ng l phng thc thng thy trong lm nghip.
Trong ngnh lm nghip th thay i ny cng vi quy ch mi v chia s li ch s
thit lp mt c s php l vng chc cho lm nghip cng ng Vit Nam. Lm
nghip cng ng d kin s tng cp thn v chia s li ch d kin s tng nhiu
hn cho cng ng. Vit Nam c c s php l cho lm nghip cng ng vo nm
2004.
Cc v d khc v qun l da vo cng ng c th c tm thy cc ngnh
khc. Mt s d n v qun l ti nguyn thin nhin tng hp do cc t chc phi chnh
ph quc t v trong nc ti tr c thc thi ti nhiu tnh thnh trong c nc v
y c xem l tn hiu tt ci thin cng tc bo v mi trng thng qua qun l
ngun ti nguyn thin nhin da vo cng ng v nng lm nghip bn vng
(CBNRM). Vic thit lp cc lng sinh thi l mt trong nhng hp phn quan trng
ca cc d n ny ci thin iu kin mi trng nhm tng nng lc sn xut v ci
thin sinh k ngi dn. Mt s v d v lng sinh thi c xy dng bi cc d n
mt s vng sinh thi Vit nam c gii thiu di y. Cc d n u nhm mc
tiu l xo i gim ngho, a dng sinh hc v pht trin bn vng
(http://www.equatorinitiative.net/files/2002-233_Nom_EcologicalEconomyInstitute_Vietnam.pdf)
Lng sinh thi vng i ni huyn Ba Tri, tnh H Ty, nhm gip ng bo
thiu s ngi Mng thay i t c canh che sang nng nghip sinh thi, vi
a dng ha cy con nng cao thu nhp cho cc h gia nh, v phc hi mi
trng (d n IUCN-H Lan, 1995 1998).
40
T nm 2001, t thnh qu ca vic xy dng sau lng sinh thi vng sinh thi
ven bin Vnh Hoa, Triu Vn, Triu Phong, Qung Tr, UBND huyn Triu
Phong u t them kinh ph nhn kt qu t c ra din rng. D n
nhm gip cc h nng dn ngho sng vng ct ang b xa mc ho do nng
v gi bin, bng cch ci to mi trng nhm tng sn xut lng thc v kh
hu (d n ca b khoa hc v mi trng, 1993-1997).
Lng sinh thi vng cat tnh Qung Bnh, nhm gip ng dn y xy dng
vn gia nh ci to cnh quan v thc n hng ngy (d n Sida, 19961998)
41
3. Bin
Vng b bin Vit Nam i qua mt s khu sinh thi v a l khc nhau nn mc
a dng sinh hc rt phong ph. Do , ngun li hi sn v s rt quan trng i
vi sinh k ngi dn ven bin Vit Nam, n ng gp ng k cho nn kinh t quc
dn. Tuy nhin, ngun li thu sn, tnh a dng sinh hc v mi trng bin hin nay
ang mt cn bng, b tc ng hng ngy do ngi dn thiu kin thc (B Thu sn
2006). Trong khi sn lng nh bt thu sn ven bin ti a cho php t n
nh l khong 600.000 tn nhng thc t con s ny ln hn rt nhiu (Vietnam news
2005). Sn lng nh bt thc t cao hn sn lng nh bt cho php din ra hn
7 nm nay. Do , p lc ln ngun li thu sn l qu cao v iu ny c dn
chng bng con s thng k l sn lng nh bt/m lc gim t 0,6 tn nm 1994
xung cn di 0,4 tn nm 2004. Duy tr mi trng bin v ven bin tt l iu kin
tin quyt pht trin bn vng cc ngnh ny. Bo tn bin v pht trin kinh t bin
l hai vn ph thuc ln nhau i vi cc khu vc ven bin. Tuy nhin, Vit Nam
ang phi i mt vi mt s vn v mi trng bin v ven bin, trc ht xut pht
t hot ng ca con ngi. Nhng vn ny bao gm c hu hoi mi trng sng
ca cc loi sinh vt bin, gim sn lng nh bt, mt a dng sinh hc v nhim
ven bin (B Thu sn v t chc 2005).
a. Chnh sch bin
Cc chnh sch bin hin nay tp trung vo pht trin kinh t, pht trin bn
vng, nghin cu khoa hc, bo v mi trng, bo tn a dng sinh hc, qun l vng
bo v bin, qun l s lng v chng loi sinh vt bin, bo tn v qun l t ngp
nc ven bin, k hoch i ph vi nhng vn khn cp lin quan n trn du v
khung php l cho cc ngnh thu sn, giao thng bin, pht trin kh v du.
42
43
trng pht trin bn vng v Mi trng (2000), K hoch hnh ng v a dng sinh
hc (1995), Chin lc bo v mi trng (2010).
Nhn chung, lut vn c k h v lut vn thin v hng dn s dng v bo v
ngun li thu sn. Lut cha xem xt n mi lin h vi ngho i. Nu mi lin h
ny cha c cp trong lut th mc tiu m lut a ra c th khng c trin
khai hiu qu.
b. Cc chng trnh quc gia v bin
H thng quy hoch cc khu vc bin cn c bo v (MPAs) ca Vit Nam s
c xy dng trong thi gian ti. Bn cnh , vn bin ang l u tin cao ca
Chnh ph v ang nhn c nhiu h tr t cc nh ti tr (xem chi tit Biu 1).
Bng 1: Cc chng trnh quc gia c lit k theo thi gian.
Nm
19801985
Tin
Kin thc v hiu bit v cc khu vc bin cn c bo v Vit
Nam cn cha thu ht c s quan tm ca cc nh khoa hc bin thng
qua cc chng trnh quc gia v nghin cu khoa hc bin
19861990
19912000
19931994
19971998
19981999
44
2000
2001
45
46
bin ang cn kit v th hai l c th cng vic ca h khc so vi ngi sng trong
t lin hay th. Ngoi ra, khi gi c nhn chung tng do cung gim th xu th ny
khng th ko di thm (B Thu sn v t chc Danida 2005). Mc d cc h dn chi
ngho thng ni rng thu nhp ca h c ci thin trong 5 nm qua nhng h
phi i mt vi nguy c ri vo cnh ngho. Do , sinh k bn vng trong v quanh
MPA v cc h thng sinh thi o nh c mi lin h mt thit vi qun l bn vng
ngun ti nguyn bin, c bit l ngnh thu sn.
tng tranh lun rng pht trin bn vng cng nghip nh bt c phi da
vo vic bo v loi sinh vt bin v ven bin h thng sinh thi ny c kh nng to
ra sn phm mt cch bn vng. C mt s kin li cho rng, trn phng din cc
sinh vt c nguy c, th cn phi bo v cc qun th sinh vt sng xa b. Hn na,
m bo rng cc c th cha trng thnh c kh nng p ng v duy tr s lng
trong khu vc bo tn th cc khu vc c bo v phi ln v c thng vi nhau.
Tuy nhin, kh thc hin c iu ny v hn ch v mt kinh t khin kh c th to
ra c cc khu bo tn c quy m ln v trnh c xm hi ca dn chi v cc i
tng khc. iu ny ch c th thc hin c nu sinh k ca cng ng dn c b
nh hng, hu ht l ngi ngho, t c. Cn lu rng cc chnh sch bin hin
nay tp trung ch yu vo pht trin kinh t v anh ninh quc gia ch khng cp n
mi lin h gia pht trin, bo v v bo tn ti nguyn. (Nguyn Chu Hi v Hong
Nc Giao 2005). Cc phng n khc nhau c a ra c th gip gim tc ng do
nguyn nhn khng c thu nhp m khng cn tho hip gia li ch bo tn v thu
sn l rt quan trng t c mc tiu pht trin bn vng. Tuy nhin, cc phng n
ny cha c nghin cu v tho lun chi tit.
Mt mi quan tm khc l s ln mnh ca ngnh ng tu thng mi v du
lch c th l mi e do i vi ti nguyn bin bn vng. Tc ng c hc t hot
ng ng tu cng vi nhim bin do cht thi ca tu c th khng nhn thy c
ti thi im hin nay nhng Vit Nam hin khng c trang thit b thu gom cht thi t
hot ng cng bin. Tnh trng thi rc v nc thi ra bin l ph bin (B Thu sn
v t chc 2005). Ton b nc thi t hot ng ca nhn dn u c ra bin
khng qua x l v rc ang l vn nhc nhi. V d: gn bi bin th trn Hn Bin,
khu o chnh ca C Lao Chm MPA xut hin cht thi t nha (B Thu sn v
t chc Danida 2005).
Vn gii cng c th c xem l l do dn n i ngho v ngc li. Khi
cc h ngho phi b thm chi ph gi con n trng bng thuyn hoc h tr bn tr
hc thm hoc a ngi nh vo t lin khm bnh th b gi v ph n t hn b trai
v nam gii (B Thu sn v t chc Danida 2005). c bit ph n tr rt kh c c
hi hc cao v tm c vic lm tt nu vn ny cn lin quan n chi ph i vo t
lin (chi ph cao cng vi cc yu t x hi khc tc ng gin tip n h). Hu qu l,
nhiu ph n tr nh ph gip gia nh cng vic nh nh: an li, ch bin c, cho
gia sc, gia cm n. Trin vng lu di ca h c c mt vic lm vn cn rt m
mt.
C th nhn thy mt iu l cc chnh sch bin v thu sn khng c tnh bao
qut v n cha p ng c cc yu cu trn y. Nguyn Chu Hi v Hong Ngc
Giao (2005) cho rng Php lut v hot ng bin cn mang mn, mi ch da vo
ngnh v cha th hin cam kt quc t ca Vit Nam v pht trin bn vng bin.
Chng cha to ra c mt chnh sch bin tng hp v ton din trn c s khoa hc
v p ng cc nguyn tc pht trin bn vng.
47
Hn ch ca lut l thiu iu phi trn phm vi quc gia, tnh v cng ng.
Nhng hn ch ny cng cho thy cn phi qun l bin v ven bin hiu qu, mang
tnh tng hp v c iu phi t trung ng. Cng tc quy hoch v xy dng chnh
sch thng c tin hnh t trn xung m khng c s tham gia ca cc bn
(Nguyn Chu Hi v Hong Ngc Giao 2005). Ngoi ra, n khng nh gi tc ng
v mt x hi. Vic thiu kinh nghim v chuyn mn v phn tch v xy dng chnh
sch ny sinh nhiu vn trong vn xy dng nng lc v cp nht thng tin.
Hiu bit v chnh sch bin tng hp trn gc chnh tr v x hi cn hn ch. Nhn
thc ca Chnh ph v ngi dn v pht trin bn vng bin v ven bin cng l mt
vn .
4. Nng lng ti to
Nng lng c mi lin h mt thit vi xo i gim ngho thng qua vic to
thu nhp cho h gia nh, sc khe, gio dc, gii v mi trng. Nng lng ti to l
mt trong nhng vn mi gn y c Chnh ph Vit Nam quan tm. c nhiu
hi tho bn v mi lin h gia xo i gim ngho v mi trng lin quan n nng
lng ti to. V th Chng ny s tm hiu v tnh hnh hin nay ca ngnh nng
lng ti to, nh gi cc chnh sch, chng trnh, d n lin quan nh gi mi
lin h gia nng lng ti sinh v mi quan h gia ngho i v mi trng (nu c
th). Hy vng rng, cc cuc tho lun trong phn ny s cho thy mt hn ch ca
khung php l v hot ng hin nay, nghin cu a ra khuyn ngh cho cc nghin
cu tip theo.
a. Nng lng ti sinh cc chnh sch lin quan
Lut in lc mi ca Vit Nam
Lut in lc mi ca Vit nam c hiu lc t ngy 1/7/2005 v y l lut u
tin c p dng qun l cc hot ng ca ngnh in lc Vit Nam. Lut in lc
c thng qua trn c s Chin lc pht trin in lc Vit Nam. Chin lc ny a
ra mc tiu kh tham vng v sn lng in n nm 2020. Lut nhm mc ch quy
nh v vic pht trin v a dng ho cc hnh thc u t vo ngnh in, khuyn
khch s dng in tit kim, bo v h tng li in qu gia v pht trin mt th
trng in cnh tranh.
Quy hoch pht trin in l vn u tin c cp trong Lut. Quy hoch
s c tin hnh cp quc gia v tnh. K hoch tng th s do B Cng nghip d
tho v Th tng ph duyt. K hoch tng th s tnh ton pht trin mng li in
trn phm vi ton quc trong vng 10 nm. UBND cc tnh cng s chun b k hoch 5
nm pht trin in ca tnh mnh da vo k hoch tng th. Cc k hoch 5 nm ny
ca tnh phi c UBND tnh ph duyt v trnh ln B Cng nghip. u t cho
ngnh in phi ph hp vi k hoch tng th, ng thi giy php sn xut in, kinh
doanh v phn phi in phi ph hp vi cc k hoch ny.
Mc tiu n nm 2005 s t mc tiu 44bn kWh. y l mc tiu c ra
trong k hoch 5 nm c Quc Hi kho IX thng quan thng 4/2001 v mc tiu ny
t c vo ngy 10/12/2004, hon thnh 1 nm trc k hoch (B Cng nghip,
ngy 14/12/2004, Freshfields Bruckhaus Deringer thng 4/2005). Tuy nhin, t
c mc tiu mi tham vng hn vo cui nm 2005 l 53bn kWh, 88-93 bn kWh vo
nm 2010 v 201-250bn kWh vo nm 2020 nh c a ra trong Chin lc pht
trin ngnh in ban hnh theo Quyt nh 176 ca Th tng ngy 5/10/2004 qu l
mt thch thc ln (Freshfields Bruckhaus Deringer thng 4/2005).
48
Khuyn khch cc thnh phn kinh t tham gia u t pht trin in v thu li
hp l, s dng hiu qu ngun nng lng, s dng nng lng thn thin vi
mi trng v nng lng ti sinh gp phn pht trin kinh t x hi, c bit
vng nng thn, min ni v hi o;
m bo tip cn thng tin, bnh ng, cnh tranh lnh mnh v khng phn bit
khch hng s dng in;
49
HIN TRNG
lng ti
to
Mt tri
Nng
lng sinh
khi
ngun nng lng ti to tim nng c s dng nh l nhin liu kh, lng,
rn. y l mt hot ng chnh to ra nng lng ca cc chng trnh pht
trin nng thn Vit Nam.
Thu in
nh
Cc ngun
nng lng
tng hp
Kh sinh
hc
c. Cc d n nng lng ti to
Cc d n nng lng ti to nhm to iu kin tt nht gii quyt vn
gii, ngho i v mi trng mt cch tng hp. Cc d n ny nhn chung c thc
hin ti cc x ngho, s dng nng lng thn thin mi mi trng v ci thin
iu kin sng ca ph n. Tuy nhin trn thc t, mc d cc nhn t ny c a
50
Cng ngh phn hu sinh hc chi ph thp MEKARN gii thiu (Hp tc nghin
cu v cc h thng canh tc bn vng da vo vt nui ti cc x h lu sng
M Kng). Cng ngh ny l mt phn quan trng ca phng thc h thng
canh tc tng hp s dng phn bn vt nui v cc cht thi hu c khc sn
xut kh m tan phc v un nu v sn xut in. Cht thi sau khi x l phc
v cc mc ch trn cn c th c s dng lm phn bn thc n cho c. Ni
dung ny ca chng trnh t c c hai mt l bo tn mi trng v xo i
gim ngho.
Chng trnh kh sinh hc cho ngnh chn nui ti mt s tnh ca Vit Nam t
nm 2002-2005, gm: k Lk, Tha Thin Hu v Ph Th. D n c B
NN&PTNT v t chc SNV ca H Lan thc hin.
51
Tng cng/ci tin vic cung cp v tiu th nng lng thn thin vi mi
trng.
Qua cho thy nhiu chin lc nng lng ton din c u tin cho
ngi ngho h c th tip cn c. L do chnh, trong c c s dng cng, l
khng hiu qu v cc cng ty t nhn khng thy li ch ca mnh khi phc v cc
nhm i tng ny v h c thu nhp thp. Lut in lc quy nh gi in c a ra
khng tnh n nhm i tng khch hng. Cc dch v chi ph thp cn c cp
n trong cc chnh sch p ng nhu cu nng lng ca ngi ngho.
UN (2005) kin ngh l cc chnh sch v chng trnh l rt cn thit thc
y v m rng pht trin v ng dng cc cng ngh sn xut v s dng nng lng
thn thin vi mi trng, trong c cng ngh cc bon. i vi Vit Nam hin ny
th nng lng ti to c th l ngun nng lng tim nng v nhng l do sau:
Trc ht, c nhiu hi tho v vn liu in c phi l ngun nng lng
quan trng nht i vi ngi ngho khng. Theo UNDP (2005) th in v nhin liu
c th sn xut cc dch v nng lng khc nhau v n c nhng im mnh ring ca
n. Trong khi in rt cn cho hot ng giao tip trong thi i ngy nay, h tr cng
nghip hin i v cung cp cc dch v cng nh thp sng, gio dc, chm sc sc
kho, nhin liu cho c ngi gio v ngho th Vit Nam cho thy in v nhin liu
quan trng nh nhau i vi ngi ngho. Tuy nhin, do thu nhp thp nn nhn ngun
nng lng ny cha p ng c nhu cu ca h. Nng lng ti to c nhng im
mnh l to thu nhp thm v nng lng cho ngi ngho v Vit Nam c cc nh my
52
53
Nh my
nng
lng
Bi rc c vn
hnh v duy tr km
Nhin
liu kh
sinh hc
Thi cht
thi rn
1. nhim v ngho i
a. Vn nhim c th hin trong cc chnh sch
Chin lc quc gia v pht trin kinh t x hi giai on 2001- 2010
(SEDS), t ra nhim v gim thiu mc nhim, trnh khng b suy thoi v ci
thin cht lng mi trng ch r mi lin h n sc kho mi trng. Tuy nhin,
nhng n lc trong cc lnh vc ny mi ch ang trong giai on u. Chin lc
dng nh cha cp n tc ng nhim t cc khu cng nghip v lng ngh.
Chin lc ch cp n mc tiu cn t c ch khng ni n vn o to hay
nh hng do cc mc tiu v mi lin h gia ngho i v mi trng c th
c thc hin tt trn thc t. Mi quan h v tho hip gia pht trin kinh t v cht
lng mi trng cha c th hin r trong chin lc ny. Vic thc thi cc quy
nh v nhim nhn chung khng cht ch v do khng ngun lc v vt lc
thc hin, c bit cp tnh. Nhn thc c iu ny SEDP a ra chng trnh pht
trin th ch v mc tiu tng cng nng lc cc c qun qun l nh nc v mi
trng cc cp, o to cn b tham gia bo v mi trng cc cp, thit lp cc t
chc qun l mi trng ti cc b, ngnh (Trang 95 ca SEDS).
54
55
56
57
l hng th ch rt quan trng trong Ngh nh ny, c bit trong cng tc qun l
ngun nc tng hp. Mi lin h sinh thi gia qun l v pht trin cht thi t nc
v t cng cha c gii quyt hp l.
b. Cc chng trnh quc gia
Cc chng trnh cung cp nc snh v v sinh nng thn
Chng trnh ny c thc hin di s gim st ca B NN&PTNT. Chng
trnh cung cp nc sch nng thn t ra cc mc tiu sau: (i) nh gi t nht 60 lt
nc sch/ngy theo tiu chun quc gia, nh x v sinh v v sinh c nhn, gi v sinh
mi trng thn v x cho tt c cc x n nm 2020. (ii) nh gi t nht 60 lt nc
sch/ngy theo tiu chun quc gia v nh gi 70% nh x v sinh v v sinh c nhn
cho ton b ngi dn n nm 2010. (iii) nc sch v nh x v sinh cho tt c cc
nh tr mu gio, trng hc v cc c s gio dc khc.
Chng trnh huy ng c 1200 t ng v xy dng c 65.000 trm
cung cp nc sch (trong c 1000 trm nc sch cng cng) cung cp nc sch
cho khong 6 triu ngi. kt qu ny gip tng t l h c c hi tip cn ngun
nc sch ln 42% nm 2000 t mc 38% nm 1998 (tng ng vi mc tng hng
nm l 5%). Vn ngn sch nh nc v t cc t chc qu t c huuy ng cho cc
x c bit kh khn vng cao, min ni v hi o. Do , cc khu vc ny c tc
tng trng hng nm tng t 12-16%. Ngoi ra, cn nhiu m hnh th nghim v
v sinh mi trng, tuyn truyn v gio dc v bo v v phng nga nhim cnh
quan a phng cng c tin hnh. Nhiu m hnh cng ngh mi v cung cp
nc sch v h thng v sinh c a ra v t chc nhiu kho hc cho cn b
trc tip thc hin d n. Nm 2000, khong 20% s h (chim 2,8 triu h) s dng
nh x v sinh v 15% chung tri p ng tiu chun v sinh.
c. Cc d n
Trong nhng bi hc c c gn y ti H Tnh, k Lk v Ph Th, thng qua
chin lc nc sch v v sinh nng thn, cng nh cc chng trnh tng cng sc
kho th v ven v chng trnh cung cp nc sch v v sinh do cc nh ti tr
quc t h tr, nhng bi hc sau cn c lu tm:
58
59
60
61
62
63
64
bo v khng?
Gi nh ca chng ta l rt ra c bi hc kinh nghim v mi lin h. Chun
b k hoch chi tit tin hnh nghin cu nhm kim chng cc gi thuyt c trnh
by trong Bo co 2.
Mt s khu vc u tin tin hnh nghin cu im c xc nh giai on
trc ca d n PEP v c nu trong cng nhim v. Cc u tin do PEP xc
nh trc ph hp vi cc l hng trong mi quan h gia ngho i v mi trng
c pht hin c tng hp. Cc nghin cu tip theo bao gm:
Hiu c ting ni ca ngi ngho trong mi lin h gia ngho i v mi
trng c a ra trong phn II ca cng nhim v.
5 nhm ch c nu trong Phn III ca cng nhim v v c cp
di y:
Vn sc kho, cung cp nc sch v h thng v sinh (hai ni dung sau c
nh hng rt ln n ni dung trc ) v lm th no nhng vn ny
c lin h vi vn ngho i v mi trng.
Vn trao quyn cho ngi ngho trong khun kh lut php cho php, c
bit l nhu cu ci thin hot ng nh gi tc ng mi trng v a ra chin
lc cho ngi ngho.
Ci thin mi trng v ti nguyn thin nhin cho ngi ngho nh th no
tng thu nhp v xo i gim ngho. Cn c nghin cu su hn v tc ng
ca quyt nh 134/Q-CP v h tr t , nh , t sn xut v nc sinh
hot cho ng bo dn tc thiu s.
Lm th no vic s dng ti nguyn nng lng ti to c th va ci thin
mi trng v xo i gim ngho.
Nhm vn an cho ca cc nghin cu im gm 2 phn gii v di dn. Ni
dung ny bao gm c mt s vn thng thy trong cc nghin cu im. Kt
qu t nhm hot ng ny cn tham kho thm thng tin t cc nghin cu
chuyn khc mc d chng cng c th cn iu tra c th (c bit i vi
trng hp di dn ln min ni).
Nh thng nht trong cng nhim v, cc hot ng c tin hnh trong
tng nghin cu chuyn gm xc nh v nh gi cc d n hoc chng trnh lin
quan n ch trng tm lm r mi lin h gia ngho i v mi trng (xem
danh sch cc d n c thc hin cho mc ch ny trong Biu 2). Mc ch l tm
ra nhng hn ch trong qu trnh trin khai d n, chng trnh ( cp chnh sch v
thc hin), cc v d v vic lm th no vt qua c nhng hn ch ny v bi
hc kinh nghim rt ra t c thnh cng v tht bi ca cc chng trnh v d n.
Bng 2. Mt s hot ng thnh cng c th s dng lm bi hc kinh nghim.
Ch
Tn d n/nh ti tr
Cch tip cn
Lm nghip v ngho
i
65
To thu nhp
Bin vi ngho i
WWF
Nng lng ti to
MEKARN
Nc v h thng v D n DANIDA
sinh
EIA
ADB v GTZ
Sinh k nhiu ni
66
67
68
Hoang Fagerstrm, M.H, Tran Yem, Pham Quang Ha, Vu Dinh Tuan, Valhed, C.,,
Kvamme, K., Nyberg, Y. 2005. Characterization and diagnosis of rural-urban
interface farming in the Tu Liem and Thanh Tri districts of Hanoi city, Vietnam.
International Journal of Agricultural Sustainability. Vol 3 Issue 3. 177-188.
Hobley, Mary, Ram Sharma and Axel Bergman. 1998. From Protection to Protection
through Production: A process for forest planning and management in Ha Giang
and Yen Bai provinces. Draft report.
(http://www.equatorinitiative.net/files/2002233_Nom_EcologicalEconomyInstitute_Vietnam.pdf)
International Centre for Environmental Management. (2003). Protected Areas and
Development in Vietnam: Lessons Learned. Retrieved from: www.mekongprotected-areas.org
International Food Policy Research Institute (IFPRI) (1996): Rice Market Monitoring
and Policy Option Study.
Jalal, K.F., 1993. Sustainable development, environment and poverty nexus. Occasional
Papers No.7 Asian Development Bank.
Jianming Xu and Huang Changyong (2000). Impacts of agricultural non-point source
pollution on the water quality of Tiahu Lake, China. China-Australia conference on
soil and water quality. Proceedings, Nanjing, Peoples Republic of China, 2529.
September 2000.
Kabeer, N. and Tran, T.V.A., 2006. Globalization, Gender and Work in the Context of
Economic Transition: The case of Vietnam. UNDP Vietnam Policy Dialogue Paper:
Hanoi.
Kim, Y.P., 2001. Poverty and environment in a newly industrialized country: The case
of Korea in Le, M. T. and
Kumar, S., 2002. Methods for Community Participation: A complete guide for
practitioners, Vistaar Publications, New Delhi.
Law
of
Electricity.2005.
Available
to
download
http://www.icon.evn.com.vn/thong_tin_huu_ich/Luat_dien_luc_F/
at:
Le Thi Phi, Tong Van Chung and Le Bang Tam. 2003. Upland Livelihoods and
Assistance. Unpublished manuscript.
Le Trong Cuc. 2003. Uplands of Vietnam. In Landscapes of Diversity: Indigenous
Knowledge, Sustainable Livelihoods and Resource Governance in Montane
Mainland Southeast Asia. Proceedings of the III Symposium on MMSEA 2528
August 2002, Lijiang, P.R. China. Xu Jianchu and Stephen Mikesell, eds. pp. 113
119. Kunming: Yunnan Science and Technology Press.
Le Trong Cuc et al. (eds). 1996. Red Books, Green Hills: The Impact of Economic
Reform on Restoration Ecology in the Midlands of Northern Vietnam. Center for
Natural Resources and Environmental Studies, Hanoi University; Southeast Asian
Universities/Agroecosystem Network; East-West Center/Program on Environment;
University of California at Berkeley.
MARD. 2002. Forestry Development Strategy Period 2001-2010. Translated by
5MHRP Partnership Secretariat. Vietnam: Ministry of Agriculture and Rural
Development.
69
70
Nguyen, Quang and Howard Steward. 2005. The PRSP Process and Environment the
Case of Vietnam. Vietnam Country Review. March 2005.
Nguyen Thi Dzung. et al., 2006. Gender Issues in the Forestry Sector in Vietnam.
Ministry of Agriculture and Rural Development. Forestry Sector Support Program
and Partnership
Nguyen, T. H., 1998. Population Redistribution Policy and Migration Trends in
Vietnam: Past, Present and Future. pp. 50-76 in Proceedings of the National
Conference on Population and Sustainable Development. Hanoi
Nguyen Van San and David Gilmour. 1999. Forest Rehabilitation Policy and Practice
in Vietnam. Hanoi, Vietnam: IUCN.
Oberai, A. S. 1987. Migration, Urbanization and Development. Geneva: International
Labour Organization.
Philip M., 1998. The Dynamics of Internal Migration in Vietnam. UNDP Discussion
Paper No.1, UNDP, Hanoi, Vietnam
Prakash, S., 1997; Poverty and Environment Linkages in Mountains and Uplands:
Reflections on the Poverty Trap thesis, CREED Working paper Series No 12,
IIED, London
Richter, J. and Roelcke, M. (2000) The N-cycle as determined by intensive agriculture
examples from central Europe and China. Nutrient Cycling in Agroecosystems 57,
3446.
Rugendyke, B. and Thi Son N., 2005. Conservation Costs: Nature-based tourism as
development at Cuc Phuong National Park, Vietnam. Asia Pacific Viewpoint, vol
46, No. 2
Sanford, S. 1987. Better livestock policies for Africa. FAO
Science Council of the Asia (SCA) and the Science Council of Japan and Ministry of
Science Technology and Environment (MOSTE) . 2005. Maritime Security and
Vietnamese
Perspective.
Available
at:
http://www.scj.go.jp/en/sca/pdf/5thsecuritythao.pdf
Shuiwang Duan, Zhang Shen and Huang Hongyu (2000) Transport of dissolved
inorganic nitrogen from major rivers to estuaries in China. Nutrient Cycling in
Agroecosystems 57, 1322.
Sikor, Thomas. 2001. The Allocation of Forestry Land in Vietnam: Did it Cause the
Expansion of Forests in the Northwest? Forest Policy and Economics 2:1-11.
Sunderlin, W. D. and Thu Ba, H., 2005. Poverty Alleviation and Forests in Vietnam.
Center for International Forestry Research (CIFOR). Subur Prinnting. Indonesia
Tai, Nguyen Van, Nguyen Trung Thang, Nguyen Thi Thuy Duong, Nguyen Duc Minh,
and Hoang Van Hoa. 2006. "Poverty-Environment Nexus Program, Case study:
Poverty and Industrial Pollution in Vietnam." Hanoi: background paper to the PEN
study.
Thompson K J and Rayner A J. 1984. Quantitative policy modelling in agricultural
economics. J. of Agric. Econ. 35 (2): 161-176.
Thu Ba, H. et al. 2002b. People, Land and Resources Study. Vietnam: WWF Indochina
Program.
71
Tran Duc Vien. 1999. Cac To Chuc Xa Hoi va Quan Ly Tai Nguyen Thien Nhien cua
Nguoi Tay, Ban Tat, Da Bac. Hoa Binh. Social Organizations and Natural Resource
Management of Tay Ethnic Group in Hoa Binh province. A paper presented at the
National Workshop on Research on Sustainable Development in Mountainous
Regions in Vietnam. Hanoi, Vietnam: Agricultural Publishing House.
UN 2005.The Energy Challenge for Achieving the Millennium Development Goals.
Available
at
www.unhabitat.org/downloads/docs/920_88725_The%20Energy%20challenge%20f
or%20achieving%20the%20millenium%2...
UNDP.2005 Energizing the Millennium Development Goals - A Guide to Energys Role
in Reducing Poverty. Available at: www.undp.org/energy
UNESCO.2007. Best Practice in Renewable Energy: Vietnam. Available at:
http://www.unesco.or.id/apgest/pdf/vietnam/vnam-bp-re.pdf
UNESCAP, 2003. The environment-poverty nexus revisited: linkages and policy
options, in Economic and Social Survey of Asia and Pacific 2003. Retrieved at
http://www.Unescap.org/pdd/publications/survey 2003/summary.asp
US EPA., 1992. Environmental equity: Reducing risk for all communities. Vols. 1&2.
Washington, D.C.
Vietnam Development Report (VDR), 2007. Draft outline, June 22, 2006. Rertrieved
from: www.ngocentre.org.vn/file_lib/outline%20for%20vdr%202007.doc
Vietnam News. 2005. Fisheries strategy awaits finalisation. Available at:
http://vietnamnews.vnagency.com.vn/showarticle.php?num=02ENV270405
Vietnam News Agency. (February 3, 2001). "Programme 135 helps improve remote
communes."
Vietnam News Agency. (April 19, 2001). "Poor should have final say in poverty
alleviation."
Vietnam News Agency. (November 27, 2001). "Programme 135 scores early success
against poverty."
Vietnam News Agency. (May 12, 2001). "Remote village hails 'magic number'."
Vietnam News Agency. (November 4, 2000). "National anti-poverty programme wins
citizens' hearts and minds."
Vu Huu Tuynh. 2001. Evaluation of the impact of forestry policies in some joint forest
management models in Yen Bai and Ha Giang. Recommendations of policies and
approaches on community forestry development. Project Report. MRDP.
Vu Long et al. 1996. Tham Gia Quan Ly Tai Nguyen Rung Duoi Hinh Thuc Khoan
Quan Ly va Bao Ve Rung. (Forest Resource Management via Forest Allocation for
Management and Protection.) Vietnam: MARD.
Weiner, M. 1975. Internal Migration Policies: Purposes, Interests, Instruments and
Effects. Cambridge, Mass.: Center for International Studies.
World Bank, 2006. Poverty and Environment Nexus: Sustainable approaches to
poverty reduction in Cambodia, Lao PDR and Vietnam. Environment and Social
Development Department, East Asia and Pacific Region, World Bank: Washington,
D.C.
72
73
PH LC
Ph lc 1. Vn bn php quy
1. Chng trnh ngh s 21
Chng trnh ngh s 21 do Lin hip quc ban hnh ngy 14/6/1992 ti Rio de
Janerio, Brazil v c trn 178 chnh ph thng qua
Chng trnh ngh s 21 a ra hng dn chung v mc tiu pht trin bn
vng ca Vit Nam, l: thit lp mt x hi ngi dn c hng cuc sng sung
tc c v vt cht ln vn ho tinh thn, sng bnh ng v ho thun ln nhau, m bo
hi ho gia con ngi v thin nhin; pht trin l s kt hp hi ho, theo t l v cht
ch gia 3 mt: pht trin kinh t, cng bng x hi v bo v mi trng.
V mt kinh t, mc tiu pht trin bn vng l t c mc tng trng kinh
t bn vng vi mt c cu kinh t ph hp, tho mn nhu cu ngi dn nng cao
cht lng cuc sng, trnh suy thoi v nh tr kinh t trong tng lai, c gng trnh
b n nn li hu qu xu cho th h con chu.
V mt x hi, mc tiu ca pht trin bn vng l t c kt qu cao trong
vic thc hin tin b v cng bng x hi; m bo ngi dn Vit Nam c cht
dinh dng trong ba n hng ngy v cht lng dch v y t c ci thin; c c hi
tip cn gio dc v vic lm; gim t l h ngho i; thu hp khong cch gia cc
tng lp trong x hi v nhm ngi; xo c t nn x hi; nng cao quyn v trch
nhim ca tng ngi dn v ton x hi; gi gn v pht huy bn sc vn ho a dng;
nng cao mc sng ngi dn c v vt cht ln tinh thn.
V mi trng, p dng cc bin php pht trin bn vng: khai thi hp l v
hiu qu ngun ti nguyn thin nhin, s dng hiu qu; ngn chn v kim sot c
nhim mi trng;; bo v mi trng sng; bo v cc khu vn quc gia, khu bo
tn v sinh quyn; bo tn a dng sinh hc; trnh c tnh trng suy thoi mi trng
v ci thin c iu kin mi trng.
Cc ch s theo Chng trnh ngh s 21
Ch
ca
chng
trnh ngh
s 21
Ch nh
Ni dung
74
Ch
ca
chng
trnh ngh
s 21
Vn x
hi
Ch nh
Ni dung
c phn b, c hi
v quyt nh a ra.
N cng bao gm c c
hi vic lm v tip cn
cc dch v x hi nh:
gio dc, y t v lut
php. Nhng ni dung
quan trng ny ln
quan n thnh tu ca
cng bng x hi nh:
xo i ngo, vic l v
phn b thu nhp; gii,
vn dn tc v tui;
tip cn ngun ti
chnh v ti nguyn
thin nhin v cc c
hi mang tnh a h.
75
Ch
ca
chng
trnh ngh
s 21
Ch nh
Sc kho
Ni dung
76
Ch
ca
chng
trnh ngh
s 21
Ch nh
Gio dc (ch s t
No13 n No15)
Ni dung
Nh (ch s No16)
X hi vn minh c ch dn ch v qun l
tt trn c s cng bng l iu kin cn thit
bm m an ton, n nh x hi, ho bnh,
nhn quyn v pht trin bn vng mt cch
n nh. Mt x hi an ton v n nh l cn
thit h tr mc tiu xo i gim ngho,
u t kinh t, bo v mi trng, cn bng
gii, hp tc v sinh k bn vng
77
Ch
ca
chng
trnh ngh
s 21
Vn
kinh t
Ch nh
Ni dung
Dn s (ch s No18 v
No19)
C cu kinh t (ch s
t No39 - No47)
78
Ch
ca
chng
trnh ngh
s 21
Ch nh
Ni dung
Vn mi
trng
79
Ch
ca
chng
trnh ngh
s 21
Ch nh
Ni dung
t (cc ch s t No25
- No29)
Mi trng
i dng, bin v b
bin (cc ch s t No
30 n No32)
80
Ch
ca
chng
trnh ngh
s 21
Ch nh
Ni dung
Vn mi
trng
Nc ngt/sinh hot
(cc ch s t No33 n
No35)
Vn mi
trng
Vn th
ch
Khung th ch (cc ch
s No53 v No54)
81
Ch
ca
chng
trnh ngh
s 21
Ch nh
Ni dung
2. Lut t ai
Lut t ai c Quc hi ban hnh nm 1993. Lut quy nh vic qun l v
s dng t, quyn v trch nhim ca ngi s dng t. Ni dung Lut gm:
Chng I: Quy nh chung
Chng II: Qun l nh nc v t
Chng III: Quy nh vic s dng cc loi t
Chng IV: Quyn v trch nhim ca ngi s dng t
Chng V: Quy nh vic thu t ca cc c nhn v t chc quc t
Chng VI: Quy nh v x l vi phm
82
83
3. Qun l, s dng v pht trin rng bn vng l nn tng cho pht trin lm
nghip.
4. Pht trin lm nghip phi trn c s y nhanh v lm su sc hn ch trng
x hi ha ngh rng, thu ht cc ngun lc u t cho bo v v pht trin
rng.
II. Mc tiu v nhim v n nm 2020
1. Mc tiu
2. Nhim v
a) Nhim v kinh t
Thit lp, qun l, bo v, pht trin v s dng bn vng 3 loi rng. Qun l tt
rng t nhin hin c, gia tng din tch v nng sut rng trng, tng cng cc
hot ng nng lm kt hp v s dng c hiu qu cc din tch t trng i
trc ph hp cho pht trin lm nghip. Sn xut, ch bin g v lm sn ngoi g
c tnh cnh tranh v bn vng p ng v c bn nhu cu ni a v tham gia
xut khu cc sn phm g v lm sn khc.
b) Nhim v x hi
Hon thnh giao, cho thu rng v t lm nghip cho cc t chc, doanh
nghip, h gia nh, c nhn, cng ng trc nm 2010.
c) Nhim v mi trng
84
2. Nhim v
Xy dng v thc hin k hoch qun l rng v tng cng nng lc cho cc
ch rng nh: cc cng ty lm nghip, hp tc x, cng ng, doanh nghip c
vn u t nc ngoi.
Nng cao nng sut v cht lng rng trng trung bnh t 15 m3 g/ha/nm
trn c s thc hin Chin lc ging cy lm nghip giai on 2006 - 2020.
Lm giu 0,5 triu ha rng ngho kit gp phn nng cao cht lng rng t
nhin.
85
2. Nhim v
a) Bo v rng (Phng h, c dng v sn xut)
Tip tc th nghim v nhn rng hnh thc qun l rng cng ng v cc hnh
thc khc (cng ng qun l, cng ty c phn, hp tc x, lin doanh lin
kt...).
c) Cc dch v mi trng
86
2. Nhim v
Nng cao cht lng v hiu qu ca cc hot ng nghin cu, gio dc, o
to v khuyn lm nhm pht trin ngun nhn lc c cht lng cao cho ngnh
Lm nghip. Ly khoa hc cng ngh lm ng lc cho pht trin ngnh, gn
nghin cu, o to vi sn xut v th trng nhm nng cao cc ng gp vo
tng trng kinh t lm nghip, bo v mi trng v ci thin mc sng cho
nhng ngi dn lm ngh rng.
2. Nhim v
a) Nghin cu
Ci tin cng ngh v trang thit b cho cng nghip ch bin lm sn tng
nng lc cnh tranh, p ng yu cu hi nhp kinh t quc t;
b) Gio dc v o to
o to chnh quy bnh qun mi nm khong 5.000 sinh vin hc sinh trong
cc trng ca B Nng nghip v Pht trin nng thn, ch o to nng cao
cho cc cn b ch cht;
87
c) Khuyn lm
Nng cao trnh chuyn mn v qun l, bo v rng cho 80% h nng dn;
2. Nhim v
a) Xy dng v cp nht h thng chnh sch, php lut v th ch lm nghip theo
hng phn cp nhiu hn cho a phng v pht trin lm nghip bn vng
theo nh hng th trng v x hi ha ngh rng.
b) Xy dng c ch chnh sch to ng lc thc y cc thnh phn kinh t tham
gia bo v v pht trin rng, khuyn khch cc thnh phn kinh t trong, ngoi
nc tham gia u t kinh doanh pht trin kinh t lm nghip.
c) T chc li v nng cao hiu lc ca h thng qun l nh nc v lm nghip
theo hng thng nht chc nng qun l, bo v, s dng v pht trin rng;
lm r chc nng, nhim v ca t chc lm nghip cc cp v a dng ho cc
loi hnh dch v lm nghip.
d) T chc mt s cng ty lm nghip nh nc hot ng theo c ch th trng
ti nhng vng lm nghip xa xi kh khn m cc thnh phn kinh t ngoi
quc doanh cha sn sng u t; thc hin c phn ho cc doanh nghip sn
xut lm nghip v ch bin lm sn ca nh nc ang hot ng km hiu
qu.
88
e) Xy dng, thc hin v m rng cc hnh thc qun l bo v rng cng ng.
f) Thit lp h thng khuyn lm nh nc cc cp v c c ch h tr t chc
khuyn lm t nguyn cho thn, x c rng.
g) Xy dng cc n v chuyn trch v gim st, nh gi gn vi vic kin ton
h thng lp k hoch lm nghip cc cp.
5. Lut bo v mi trng
Lut do Quc hi ban hnh ngy 29/11/2005. Lut tp trung vo cc hot ng,
chnh sch v bin php bo v mi trng v ngun lc bo v mi trng, quyn
v ngha v ca cc t chc, h gia nh, c nhn tham gia bo v mi trng.
i tng p dng:
Quy nh bo v mi trng:
89
90
T chc
Chuyn mn
Chc v
Nghin
cu
vin cao cp
Chuyn
vin
nghin cu v
truyn thng
B TN&MT
Vn ho
Trung tm nghin cu a l
ti nguyn thin nhin
v mi trng (CRES),
Trng i hc quc
gia
Nghin
cu
vin cao cp
Ph gim c
Trng phng
91
Chng trnh/d n
Tin s Minh Ha
Hoang
ICRAF/CIFOR
D n Rupes Vietnam do
IFAD v SIDA ti tr; d n
MEKARN H Ni v kh
sinh hc
Tin s ng Nguyn
Anh
Tin s Ann
Elizabeth Killen
Thc s Alison
Clausen
D n EIA do ADB ti tr
Tin s Terry
Sunderland
Chuyn gia/chuyn
vin
D n v chnh sch di c
trong pht trin kinh t x hi
cc khu vc min ni do
Chnh ph ti tr
D n nc, sc kho v h
thng v sinh do DANIDA
ti tr
International NGO
Tin s Trng Vn
Tuyn
Tin s Ludovic
Lacrosse &
Tin s Trn Quang
C
HUAF
102 Phng H ng, Tp.Hu,
Vietnam
Carl Bro Vietnam
23, Ng 193, ng Tin ng,
H ni
92
93
94
(ii) D n thanh ton tin bo v rng thng lu sng Thu Bn. D n ny s kim
tra vic thanh ton cho dch v bo v u ngun ca cc cng ty xy p m khng thu
li. Cn cha r lm th no s tin ph thu c s c s dng nh th no.
(iii) D n H tr ti chnh bn vng cho Vn quc gia Bch M. D n ny th
nghim nhiu m hnh ngi s dng t v cc hng li khc t d n ng gp vo
Qu u thc ca vn quc gia Bch M4.
Mc d lm vic ti lu vc sng ng Nai nhng khc vi WWF, JDR 3rd
Chng trnh hc bng ti Vit Nam tp trung vo tc ng ca giao t lm nghip v
y c xem nh mt c ch khen thng cho hot ng bo v rng, thnh tu, hn
ch v li ch n sinh k ca ngi dn a phng ti 6 thn (Lc Lm, Lc Ph,
Quc Oai, An Nhn, Ph L v Vnh An) 12 . Nghin cu cho thy c ch khen
thng cho ngi ngho v bo v u ngun v m bo li ch cho ngi hng li
ti h lu l khng tng xng vi dch v h mang li. Kt lun rng c rt nhiu khc
hng tim nng s c xem xt n to ra mt c ch thanh ton bn vng v hiu
qu hn. iu ny ph hp vi nhng g m CIFOR v ICRAF nghin cu7,8 .
3.3. a dng sinh hc
i tc ICRAF-CIFOR-WWF ti tnh Tha Thin Hu tho lun v vic lm
th no xc nh ngi mua/ngi h tr bo tn quc t tim nng trong khun kh
d n hnh lang xanh cho bo v a dng sinh hc loi Saola 13 .
WWF hin ang tin hnh 3 d n kim tra cc phng php tip cn thanh
ton ph dch v mi trng, trong gm: (i) khuyn khch trng v pht trin th
trng cho din tch trng da bng vic to iu kin thun li bn sn phm cho
ngi nng dn trng da ti tnh Lm ng; (ii) ngi s dng cui cng tr tin cho
vic qun l bn vng khi mua cc sn phm ng nghip c chng ch v khch hng
tr cho nhn hiu sinh hc ti Ph Quc v Bn Tre v (iii) ngi s dng cui cng tr
cho vic qun l bn vng khi mua cc sn phm g v lm sn c chng ch v khch
hng tr cho nhn hiu sinh hc quy m quc gia (FSC hoc CoC). Do cc d n ny
vn cn trong giai on u trin khai nn bi hc kinh nghim ch c th c trong
nhng nm tip theo. WWF cng ang xy dng mt d n mi v dch v a dng sinh
hc thit lp mt c ch i tc cho cc khch sn v cng ty du lch pht trin du
lch sinh thi ti o Ph Quc4.
3.4. Hp th kh cc bon
Vin khoa hc lm nghip v Cc lm nghip ca ang lm vic v c ch pht
trin sch. y l mt c ch thc y hot ng trng rng. Cc hot ng xy dng
nng lc v c ch pht trin sch do SNV iu phi 14
4. cp chnh sch
Nh thng nht vi i tc ICRAF-CIFOR, thng qua cc nghin cu
tin hnh 15 , IUCN cng ch ra nhng hn ch khi thit lp v thc hin PES l thiu
12
95
and The et al.2004. Thng cho nng dn vng cao v dch v mi trng h mang li: Kinh nghim, hn
ch v tim nng Vit Nam. Trung tm nng lm th gii (ICRAF), Vn phng vng ng Nam ,
Bogor, Indonesia.
16
Ni dung ny ly t bo co ca b Phm Thu Thu, tr l d n cho ICRAF Vit Nam, iu phi vin
ti hi tho IUCN ti i Li, ngy 26- 27/9/2006.
96