Professional Documents
Culture Documents
Baigiang CDT Libre
Baigiang CDT Libre
KHOA: C KH
B MN: C IN T
BI GING HC PHN
C IN T
Theo chng trnh 150 TC
S tn ch: 3
(Lu hnh ni b)
BI GING HC PHN
C IN T
Theo chng trnh 150 tn ch
S tn ch: 3
(Lu hnh ni b)
MC LC
CNG CHI TIT
NI DUNG
Phn I: TNG QUAN V C IN T .................................................................................. 8
I.1 C IN T L G......................................................................................................... 8
I.2 CC THNH PHN CHNH CA C IN T ......................................................... 8
I.3 CC THUC TNH CA THIT K TRUYN THNG V THIT K C IN
T......................................................................................................................................... 11
I.4 CHC NNG CA CC H C IN T ................................................................ 11
I.5 CC TN HIU U VO CA H C IN T.................................................... 11
I.6 CC TN HIU U RA CA H C IN T ....................................................... 12
I.7 X L TN HIU .......................................................................................................... 13
Phn II: XY DNG M HNH TON HC CC H VT L ........................................ 14
II.1 M HNH TON CC H THNG C HC ........................................................... 22
1. M hnh dao ng ca c h c mt bc t do ............................................................. 23
2. M hnh dao ng ca c h hai bc t do ................................................................... 24
3. M hnh ton hc ng n hi .................................................................................. 29
4. M hnh vt th chu ko nn ....................................................................................... 31
5. M hnh ca vt chuyn ng....................................................................................... 33
II.2 M HNH TNG T IN C ............................................................................... 34
1. Mch RLC mc ni tip ............................................................................................... 34
2. Mch RLC mc song song ........................................................................................... 40
II.3 CC M HNH LIN QUAN N VT RN .......................................................... 41
1. ng hc vt rn .......................................................................................................... 41
2. Cc m hnh ton vi h vt rn. .................................................................................. 45
2.1 Bi ton thun v vn tc. ...................................................................................... 45
2.2 Bi ton thun v gia tc ....................................................................................... 47
2.3 Bi ton ngc v v tr .......................................................................................... 47
2.4 Bi ton ngc v vn tc. ..................................................................................... 48
2.5 Bi ton ngc v gia tc ....................................................................................... 49
3. Cc phng trnh c bn ca ng lc hc vt rn ...................................................... 50
3.1. M hnh cng dm chu un thun ty ............................................................. 50
Phn III: C CU CHP HNH ............................................................................................ 62
III.1 TNG QUAN .............................................................................................................. 62
III.2 H THNG THY LC V KH NN ................................................................... 64
2.1 Cc thit b trong h thng v vai tr ......................................................................... 65
Cc dng v cc thng s c trng ca cc c cu dn ng thy lc ........................... 66
2.2. Van trt c mp iu khin dng, trung gian v m ............................................. 68
2.3. Van solenoid .............................................................................................................. 70
2.4. Van t l .................................................................................................................... 73
2.5 Mt s s ng dng iu khin vi van t l ......................................................... 76
2.7 Van servo .................................................................................................................... 78
III.3 TNH TON, THIT K CC MCH IU KHIN THY LC ........................ 90
Phn IV: CM BIN V O LNG................................................................................. 101
IV.1 CC H THNG M HA THN TIN.................................................................. 101
IV.2 H THNG O DCH CHUYN. .......................................................................... 102
2.1. Cu to h thng o ................................................................................................. 105
2.1.1 - H thng o dch chuyn kiu s - gia s. ...................................................... 105
2.1.2 - H thng o dch chuyn kiu s- tuyt i. ................................................... 109
Phn V: CC PHN T X L D LIU TRONG H THNG ...................................... 113
1. CHUN 8051 ................................................................................................................. 113
3
10 %
20 %
H c in in t truyn thng;
Thit k c in t
Tch hp cc thnh phn (phn cng)
1. To ln
1.
Nh gn
2. Kt cu phc tp
2.
Kt cu n gin
3. Vn dy dn
3.
4. Cc thnh phn kt ni
4.
Cc thit b t tr
iu khin n gin
5. Cu trc mm do vi phn hi in t
(phi tuyn)
7. chnh xc nh dung sai hp
7.
chnh xc nh o lng v iu
8.
c m c lng c.
Gim st vi chn on li.
9. Theo di n gin
9.
10. Kh nng c nh
10. Kh nng t hc
11
12
nn, thit b ny c ng dng nhiu trong cc h thng phanh v trong cng nghip
cht lng.
C cu chp hnh kiu ng c c ba loi chnh gm:
-
ng c in mt chiu DC;
ng c bc.
tt c cc di tn s khc i qua.
13
15
F dt mv ma
d
P Fdt
(xung lng)
r F dt r mv
16
Nu
Bo ton in tch
in tch trong mt h in c bo ton. Dng o hm chnh l nh lut
Kirchop:
i
nut
dQ
dU
C
dt
dt
m dt v v v
d
v2
zg const
2
P
(Bernoulli)
Ma st
Ma st Colomb F = kN
Ma st nht F = bv
H l xo F = kx
Lc cn c hc (DAlembert)
Trong h in c
Khng (Resistant)
Tch (t - Capacitant)
Cm (Inductance)
Trong h cht lng
Ch c cc thnh phn c tnh cht cm, khng, t
Trong h nhit ch c thnh phn mang tnh cht tr v t.
Vic xy dng m hnh thc nghim da trn vic quan st, tc l da trn cc
php o. Nhim v ny thng c gi l bi ton nhn dng. Trn c s cc thc
nghim ta cn xc nh cc gi tr c trng m t h (th d nh cc tham s) hay cc
17
Hnh 2.1: Mi quan h gia vic xy dng m hnh l thuyt v nhn dng
Nhim v xy dng m hnh l thuyt cng nh m hnh thc nghim i hi
nht thit phi c cng c tnh ton mnh. M hnh ca h c thit lp thng qua
phn tch tn hiu v phn tch qu trnh. M hnh ny to thnh c s cho vic iu
18
19
tnh (KS)0.
x : [ x, y, z, , , ]T R 6
(1.4)
(1.5)
q
z : z1 , z 2 ,..., z m ]T . R m
q
m = 2n
(1.6)
Q : q q min q q max
(1.7)
X : x x f (q ) q Q
(1.8)
F (t ) [ Fx (t ), Fy (t ), Fz (t ), M x (t ), M y (t ), M z (t )]T
hay
M (q (t )) q (t ) h( q (t ), q (t )) Q (t ) ,
..
q(0) = q0 ,
q (0) q 0
.
(1.9)
Vector Q(t ) R n biu din lc v mmen suy rng, ma trn M(q) l ma trn qun tnh
(ma trn khi lng).
i vi cc h ly mu (c ri rc ha), h phng trnh (1.9) c th c bin
i thnh mt h cc phng trnh sai phn.
Th d 1.3: Khng gian lm vic ca robot hai khu (hnh 2.3)
Khng gian cu hnh c cho trc nh sau:
Q 1 , 2 0 1 ;0 2
2
M hnh ng hc:
x l1 cos 1 l 2 cos(1 2 ),
y l1 sin 1 l 2 sin(1 2 ).
21
22
1. M hnh dao ng ca c h c mt bc t do
in hnh ca m hnh ny l chuyn ng ca ca cc loi xe trn ng, c b
gim chn kt hp c c kh v thu lc nh hnh v.
qt
= m.y
Lc tc dng ln l xo
Lc ma st
(1)
ms
(1)
lx
= k.y
= b.y
qt
(1)
lx
(1)
ms
=0
(1)
Phn lc ca xy lanh
(2)
= k.x
lx
( 2)
ms
= b.x
( 2)
(2)
qt
(1)
lx
(1)
ms
- F lx - F ms = 0
(2)
( 2)
Thay s ta c:
m.y+ b(y x) + k(y x) = 0
(3)
Vi iu kin u:
y(t = 0) = 0
y(t = 0) = 0
25
qt
y(t = 0) = 0
26
(1)
lx
F ms F ms F lx F lx F ms F qt 0
(1)
( 2)
( 2)
(1)
Li xt trng hp nn dao ng ta c s :
(2)
lx
F ms 0
( 2)
(2)
Cng v hai phng trnh (1) v (2) ta c phng trnh m t dao ng ca khi
lng m nh sau:
F
hay:
(1)
lx
F ms F ms F lx F lx F ms F qt
(1)
( 2)
( 2)
(2)
lx
F ms 0
( 2)
Vi iu kin u
y(t = 0) = 0
y(t = 0) = 0
My t By t Ky t f t
(1.1)
f t
y t
(dch
f t
khi M dch
1
My 2
2
(1.2)
Th nng gy ra bi l xo:
1 2
Ky
2
(1.3)
1 2
By
2
Q* f t
(1.4)
(1.5)
d T T
Q*
y y
dt y y
(1.6)
My t By t Ky t f t
Gi ta ca cht im l x, y. T hnh v ta c:
x l cos , y l sin
x l cos
v 2 x 2 y 2 l 2
y l sin
T d dng tnh c ng nng v th nng ca cht im
1
1
T m( x 2 y 2 ) ml 2 2
2
2
mgx mgl cos
(1.7)
(1.8)
d T T
Q*
dt y y
y y
Nu ta t
02
(1.9)
g
l , th phng trnh (3) c th vit li di dng
02 sin 0
(1.10)
3. M hnh ton hc ng n hi
C s ton hc ca php ton ny l da vo vic gii gn ng phng trnh vi
phn m t ng n hi, gn vi cc iu kin bin c th m ta xc nh cho bi
ton. Trong gio trnh sc bn vt liu ta thnh lp c phng trnh vi phn ca
ng n hi c dng nh sau:
y ''
M
E .J
Phng trnh vi
phn m t vng w(x) ca thanh ti tit din bt k( hay chnh l m hnh ton hc
ca thanh) c dng nh sau:
d
dx
2
2
( EI d
w( x)
)0
vi 0 < x < h
( vng ng vi to x = 0, l w1 nh cho)
w(x= h) = w2
( vng ng vi to x = h, l w2 nh cho)
dw
( x 0) 1
dx
dw
( x h) 2
dx
(gc xoay ti x = 0 l 1 )
(gc xoay ti x = h l 2 )
dw
( x 0) c 3 1
dx
c1 = 13 (2 w1 h 1 2 w2 h 2)
c2 = 12 (3 w1 2h 1 3 w2 h 2)
c3 = 1
c4 = w 1
30
w ( x ) 1 3
x
2
w
h
3
x
2
h
h.
x x h .
h h
Cho x bin thin t 0 h ta c vng ca tng tit din trn dm.
x
2
w
h
3
P
.l
EF
pi
i
ui
pj
uj
31
(1)
nn
pi = - pj = k. uj
(2)
(3)
pj = - pi = k.ui
(4)
Da trn cn bng lc ca h:
Phn t l xo tr bc khng i l tuyn tnh, h tun theo nguyn tc chng cht,
trong trng hp c hai nt i v j u c kh nng chuyn ng t do:
pi ku j kui
p j ku j kui
pi k
p
j k
(5)
k ui
.
k u j
(6)
k1
pj
uj
ui
k2
p' j
pk
uk
p" j
j
Sau khi tch nt h l xo tr thnh hai l xo n ng theo m hnh (6), trin khai
m hnh ny di dng m rng nt:
pi k1
p' k
j 1
0 0
k1
k1
0
0 ui
0.u j
0 u k
(7)
32
0 0 0
p" 0 k
2
j
pk 0 k 2
pi k1
p j k1
p 0
k
0 ui
k 2 .u j
k 2 uk
(8)
0 ui
(k1 k 2 ) k 2 .u j
k2
k 2 u k
k1
(9)
l
l
(10)
p
F
c ng thc sau:
E.
p
l
E
F
l
bin i tng ng c:
p [ EF ].l
l
(11)
(12)
EF
l
(13)
Nu xem i
1
di
R.i i.dt U (t )
dt
C
dq
(o hm ca in lng theo thi gian) thay vo phng trnh ny
dt
ta c:
L. d
dt
R.
dq 1
.q U (t )
dt C
dt
y
2
b.
dy
k . y p(t )
dt
1
k; U(t) P(t); q y.
C
a 2 y (t ) a1 y a 0 y (t ) b0 f (t ) ,
..
y(0) y 0 ,
y (0) y 0
.
(1.1)
Biu din trong min nh, bin i laplace khi cho iu kin u bng khng:
(a p a ) y a 2 y 0
b0
F ( p)
Y ( p) 2 2 1 0
2
a 2 p a1 p a 0
a 2 p a1 p a 0
.
(1.2)
Hm truyn ca h
G ( p)
b0
a 2 p a1 p a 0
2
(1.3)
35
M t in tr (R: resistor)
1
u t
R
Quan h in p in tch: u t R
Tnh tr khng: Z S
in dn:
U S
R
I S
dq t
dt
I S 1
G
U S R
M t in cm (L: Inductor)
di t
dt
1
Quan h dng in in p: i t u t dt
L0
t
d 2q t
Quan h in p in tch: u t L
dt 2
Tnh tr khng: Z S
in dn:
I S
1
U S L S
U S
LS
I S
36
1
Quan h in p dng in: u t idt
C0
t
Quan h dng in in p: i t C
Quan h in p in tch: u t
Tnh tr khng: Z S
in dn:
I S
CS
U S
du t
dt
1
q t
C
U S
1
I S C S
i i i
1
i2 i4 0
1
q t
C
d 2q t
dt 2
uL t uC t 0
38
Lq
Hay:
t
1
q0
C
1
q0
LC
(1.11)
1
ta a (1.11) v dng:
LC
q 2 q 0
(1.12)
u L i u 0
iR iC iL 0
Ta c:
uL L
di
E u
du
, iR
, iC C
dt
R
dt
39
di
L dt u i
C du E u i
dt
R
2. Mch RLC mc song song
Xt s mch in R, L, C mc song song nh hnh v di y:
1
dU 1
.U . U .dt i (t )
dt R
L
dt
1 dU 1
di
.U
dt
R dt L
dt
y
2
b.
dy
k . y p(t )
dt
Ta rt ra lun sau:
C m; b
1 1
di
;
k;
p(t); U y chuyn v.
m L
dt
r1 p1 s 0
(1)
r 2 p2 s0 t s
(2)
r 2 r 1c s r1s s ( r1 s )(1 c )
(3)
p 2 s 0 t s ( p1 s 0 )c s ( p1 s 0 )s [( p1 s 0 )s]s(1 c )
(* k hiu c cos( ), s sin( ) *)
(4)
y l phng trnh Rodrigues cho chuyn v khng gian tng qut ca vt rn.
Khai trin phng trnh ny thay p1 bng
A
p v p2 bng
p A RB p A q
p c quan h sau:
(5)
a12 s x s y (1 c ) s z s
a13 s x s z (1 c ) s y s
a21 s y s x (1 c ) s z s
a22 ( s y 1)(1 c ) 1
2
a23 s y s z (1 c ) s x s
a31 s z s x (1 c ) s y s
a32 s z s y (1 c ) s x s
a33 ( s z 1)(1 c ) 1
2
(6)
A
V tr gc ta q ca khu chuyn ng c tnh nh sau:
q y ts y s0 x a21 s0 y (a 22 1) s0 z a 23
(7)
42
p AB p
(8)
a41 0
(9)
a42 0
a43 0
a44 1
Ma trn kch thc (3x3) pha trn bn tri ca A m t php quay ca vt rn.
Ma trn con (3x1) pha trn bn phi m t s tnh tin ca gc ta . Biu din
chuyn v khng gian i hi tm thng s, ba thng s l chiu ca trc xon, ba
thng s v tr trc xon, mt thng s gc quay v mt l khong cch tnh tin. Tuy
nhin ch hai trong ba thng s v chiu ca trc xon l c lp.
Phng trnh vng kn trn c s chuyn v xon lin tip chui ng hc h
Gi s c hai trc xon S1 (c nh) v S2 (di ng) lin kt hai khu chp hnh
to mt chui ng hc h (hai khu, hai khp, mt khu ni gi c nh).
Hai chuyn v xon ny c th xy ra theo th t bt k hoc ng thi khi tng
php quay v tnh tin quanh hai trc l chnh xc. S ti u y l khu tc
ng cui s chuyn v quanh trc khp ng t pha gn n nht v pha gi. Theo
v tr ban u ca trc khp chuyn ng c th dng tm cc ma trn bin i, v
ma trn bin i kt qu c th c tnh bng cch nhn trc hai chuyn v xon lin
tip:
A = A1.A2
(10)
(11)
Theo ngha ca cc i lng trong A4.4 trnh by (6, 7) t k hiu tng qut
ca ma trn to l thuyt di dng:
43
nx
n
A y
nz
sx
sy
sz
ax
ay
az
px
p y
pz
(12)
B
a31
a34
a44
a41
(13)
i 1
i 1
Ai
sin i
i 1
Ai
0
- sin i cos i
cos i cos i
sin i
0
sin i sin i
- cos i sin i
cos i
0
ai co i
ai sin i
di
(14)
(2.5)
Trong :
45
q = (q1, qn)T
im tc ng cui (gc tam din vung) v gc quay Cardan ca tam din vung i
vi h ta c nh
(2.7)
p p
6
i 1
i 1
f
qi , = 1, 6
qi
(2.8)
f 6
p1
f1
p2
f 2
p2
f 6
p2
f1
f1
q
p6
p1 1
f 2 f 2
p
p6 . 2 q1
p
f 6 6 f 6
q1
p6
f1
p
1
f 2
J p p1
f 6
p1
f1
q
1
f 2
J q q1
f 6
q1
Ta c
f1
p2
f 2
p2
f 6
p2
f1
q2
f 2
q2
f 6
q2
f1
q2
f 2
q2
f 6
q2
f1
p6
f 2
p6 ,
f 6
p6
f1
q6
q1
f 2
q
q6 . 2
q
f 6 6
q6
(2.9)
f1
q6
f 2
q6 ,
f 6
q6
(2.10)
(2.11)
J p . p J q .q
46
p J p1 .J q .q
(2.12)
j 1
6
6
2 f
f
p i . p j
pi .
i 1 pi .p j
i 1 pi
j 1
6
6
2 f
f
qi .q j
qi ,
qi
i 1 qi q j
i 1
6
(2.13)
= 1, 6
Hoc vit (2.13) di dng:
J p .
pg
(2.14)
g [g1 ,g 2 ,g 3 ,g 4 ,g 5 ,g 6 ]T
V
Ta c:
g = -
6
j 1
6
2 f
p
p
i
j
i 1 pi .p j
j 1
6
T ta tm c
6
2 f
f
q
q
qi , 1.6
i
j
qi
i 1 qi q j
i 1
6
p J p1 .g
(2.15)
(2.16)
(2.17)
x [qT ,pT ]T
(2.18)
47
qT [q1 , q2 , q3 , q4 ]
(2.19)
pT [x p , y p , z p , alpha]
(2.20)
6
f
f
q
p i , 1, 6
i
i 1 qi
i 1 pi
6
(2.21)
f 6
q1
f1
q2
f 2
q2
f 6
q2
f1
f1
p
q6
q1 1
f 2 f 2
q
q6 . 2 p1
q
f 6 6 f 6
p1
q6
f1
p2
f 2
p2
f 6
p2
f1
p6
p1
f 2
p
p6 . 2
p
f 6 6
p6
(2.22)
Vi k hiu trn:
48
f1
q
1
f 2
J q q1
f 6
q1
f1
p
1
f 2
J p p1
f 6
p1
f1
q2
f 2
q2
f 6
q2
f1
p2
f 2
p2
f 6
p2
f1
q6
f 2
q6
f 6
q6
f1
p6
f 2
p6
f 6
p6
(2.22a),
(2.22b),
Ta c
J q .q J p . p
(2.23)
Do
q J q1 .J p p
(2.24)
j 1
6
6
2 f
f
q
q
q
i
j
i
qi
i 1 qi q j
i 1
j 1
6
6
2 f
f
p
p
pi ,
i
j
i 1 pi .p j
i 1 pi
6
(2.25)
= 1, 6
Hoc vit (2.25) di dng:
J q .q g
(2.26)
(2.27)
Trong :
49
g = -
6
j 1
6
2 f
p
p
i
j
i 1 pi .p j
j 1
6
2 f
f
q
q
pi , = 1, 6
i
j
qi
i 1 qi q j
i 1
(2.28)
T ta tm c
q J q1 .g
(2.29)
Xt mt dm hai u ngm vi 6 bc t
do hn ch ti hai nt i v j nh hnh v:
Xt mt dm hai u ngm vi hai nt i
v j nh hnh v (i < j), E m un n hi
EF, EJ
pl
Mp
EF, EJ
EF, EJ
Mx
EF, EJ
p=1
Mp
M=1
EF, EJ
Mx
50
pi
M i
pj
M
j
yi
K ij
i
.
yj
K jj
( 4.4 )
j ( 4.1)
K ii
K ji
( 4.1)
(1)
(2)
pi
yj
0 K ij .
j
M i
yj
p j
K
0
.
jj
M
j
j
(3)
y j y j p y j M
p
M
j j j
(4)
Tnh ring tng nhm nguyn nhn theo (4) bng php nhn veresaghin nh sau:
yj
3
pl 2 2l p j l
.
2 EJ 3 3EJ
yj
j
p
jM
Theo (4) kt qu s l:
M j l2
2 EJ
pj l2
2 EJ
Mjl
EJ
p j l3 M j l2
y j
3EJ
2 EJ
2
pj l
Mjl
j 2 EJ EJ
(5)
51
l3
y j 3EJ
2
j l
2 EJ
l2
p
2 EJ . j
l M j
EJ
(6)
Tnh nghch o ca ma trn 2.2 v phi sau nhn tri vo c hai v ca (6) vi
ma trn c:
12 EJ
pj l3
6 EJ
M j 2
l
6 EJ
y
l 2 . j
4 EJ j
l
(7)
Ma trn v tri ca (7) l ma trn lc nt, ma trn 2x1 v phi ca (7) l ma trn
chuyn v nt, vy ma trn 2x2 v phi ca (7) l ma trn cng.
Xt iu kin cn bng tnh ca dm ni trn c h phng trnh sau y:
pi p j 0
M i M j p j .l 0
(8)
pi 1 0 p j
M l 1. M
j
i
12 EJ
pi 1 0 l 3
M l 1. 6 EJ
i
l2
6 EJ
12 EJ
yj
l3
l
.
=
4 EJ j 6 Ej
l
l2
(9)
6 EJ
l 2 . y j
2 Ej j
(10)
K
jj
T (10) c:
12 EJ
3
l
6 EJ
2
l
12 EJ
3
K ij l
6 Ej
l2
6 EJ
l2
4 EJ
(11)
6 EJ
l2
2 Ej
(12)
52
K K
ji
ij
12 EJ
3
l
6 Ej
l2
6 Ej
l2
2 EJ
(13)
Ni
.l
EF
hoc
Nj
EF
(14)
.l
Trong cc hiu ng ko c phn ng + v cc hiu ng nn c phn ng S nhn c ma trn cng ca phn t thanh trong h quy chiu a phng ca
n di dng 6.6 nh sau:
EF
l
Ni 0
P
i
Mi 0
EF
Nj
Pj l
0
M j
12 EJ
l3
6 EJ
l2
6 EJ
l2
4 EJ
l
12 EJ
l3
6 EJ
l2
6 EJ
l2
2 EJ
l
EF
l
0
0
EF
l
0
0
12 Ej
l3
6 EJ
l2
0
12 EJ
l3
6 EJ
l2
6 EJ x
i
l2 y
2 EJ i
l . i
x
0 j
y
6 EJ j
l 2 j
4 EJ
l
0
(15)
EF
N i l ( x j xi )
P 12 EJ ( y y ) 6 EJ ( )
j
i
i
j
i
l3
l2
2 EJ
M i 6 EJ
( y j yi )
( 2 i j )
2
l
l
N EF ( x x )
i
j
j
l
12 EJ
6 EJ
Pj 3 ( yi y j ) 2 ( i j )
l
l
6 EJ
2 EJ
(2 j i )
M j 2 ( y j yi )
l
l
(16)
53
EF, EJ
l
Mj = 0
Y j =0
l
0
0
0 0
0 0
0 0
0 0
0 0
0 0
0 0
0 0
0 0
EF
l
0
0
EF
l
0
0
0 0
(17)
0 0
0 0
tng i quanh trc z l , cn xy dng quan h chuyn trc cho ma trn cng
ca thanh t h quy chiu ny sang h quy chiu kia v ngc li.
Q Re. Q
U Re. U
Q K . U
(18)
(19)
(20)
54
Re. Q K .Re. U
(21)
Q ReT .K .Re. U
(22)
Nhn tri c hai v ca phng trnh trn vi ReT , vn dng tnh trc giao ca ma
trn quay dn n:
K Re .K . Re
Phng trnh (22) l biu din trong h quy chiu a phng nn:
T
(23)
Cc m hnh ng lc hc h nhiu vt
ng lc hc l l thuyt v chuyn ng ca cc vt th c khi lng di tc
dng ca cc lc v cc ngu lc. Trong ng lc hc ta thit lp cc quan h gia cc
i lng ng hc v cc i lng v lc.
Vic m t cc tnh cht chuyn ng dn n cc Phng trnh chuyn ng
di dng cc h phng trnh vi phn. Cc phng trnh ny to nn m hnh ng
lc. i vi cc h vt rn n bc t do ta c phng trnh vi phn thng cp 2.
Cc hiu bit v m hnh ng lc c mt vai tr quan trng trong mt lot cc bi
ton sau:
a) M phng cc tnh cht chuyn ng:
Da trn cc s liu v cc lc tc dng ln c h v cc s liu v cc iu
kin u hoc cc iu kin bin, tnh ton v biu din chuyn ng trn cc
th. Bi ton ny c gi l ng lc hc thun.
b) Phn tch cc cu trc C in t:
Xc nh cc ng x ng cho vic thit k mu. c bit l vic thit k
truyn ng khi tnh cht chuyn ng bit t cc s liu ca m hnh ng
lc.
c) Tng hp iu khin:
Tr gip trong vic tng hp cc gii thut iu khin. Bi ton lp trnh qu
o (tc l tnh ton cc i lng dn ng cn thit thc hin c ng
cong qu o cho) l th d in hnh v tng hp cc thut iu khin. Bi
ton ny c th xp xp vo lp bi ton ng lc hc ngc.
thit lp m hnh ng lc ta c th s dng hai phng php khc nhau:
Phng php Newton Euler
55
m1
S1
S2
(s)
m2 ,I2
vi x1 = x,
y1 = 0
Vt 2:
vi x2 = x + lsin,
xS2 =
y2 = - lcos
Cc quan h ng hc:
Si
= Ji(q) ;
i = 1, 2
J2 =
56
Ta gii phng lin kt, thay lin kt bng cc phn lc lin kt nh hnh 6.24:
Hnh 6.24: Tch h thnh hai vt t do (FF lc n hi, A phn lc ca nn, Fpx, Fpy
cc lc lin kt ti khp)
Fpx
Fpy
Fpy
S1
FF
-A
S2
-Fpx
m1 g
m2g
= - Fpx + FF,
= - Fpy + A m1g = 0.
2
2
= Fpx + FF,
= Fpy m2g ,
+ m2l2)
+
=
Trong
(6.53)
+ m2l2 .
Phn lc lin kt
A = m1g + Fpy = (m1 + m2)g + m2l( sin +
cos).
57
l2
Fx
S2
l1
S1
Fpx
(0)
(k hiu tt: c1 = cos1, s1 = sin1, c12 = cos(1 + 2), s12 = sin(1 + 2))
(0)
= JT1 .
(0)
vi ma trn Jacobi
2 l1s1 0
J T1
1lc
0
2 1 1
= JT2 .
1
l1s1 2 l2 s12
J T2
ls 1l c
1 1 2 2 12
l2 s12
2
1
l2 c12
58
1
1
1
1
T m1 ( (0) vS1 )2 m2 ( (0) vS 2 )2 I1 ( (0) 1 )2 I 2 ( (0) 2 ) 2
2
2
2
2
vi
(0)
1 1 ,
(0)
2 1 2 ,
I1
1
1
m1l12 , I 2 m2l22 .
12
12
1
1
M1112 M 121222 M 222
2
2
vi
1
1
M 11 m1l12 m2l22 m2l12 m2l1l2 c2 ,
3
3
1
1
M 12 M 21 m2l22 m2l1l2 c2 ,
3
2
1
M 22 m2l22 .
3
l1
1
s1 m2 g (l1s1 l2 s12 ) ,
2
2
1
1
U g1 (q )
2
2
Qk
.
1
q g 2 (q )
m2 gl2 c12
y l1s1 l2 s12
l s l s
J T 1 1 2 12
l1c1 l2c12
hay
T Qn J T T F ta suy ra
l2 s12
.
l2c12
22 2
2,11 1
(6.78)
n2
Trong
59
c1,12
c1,22
c2,11
M 11 1 M 12
m2l1l2 s2 ,
2 2 1
M 12 1 M 22
1
m2l1l2 s2 ,
2
2 2 1
M 21 1 M 11 1
m2l1l2 s2 .
1 2 2
2
kr
r3
cho b phn cng tc. Phn quay ca ng c c m men qun tnh J1 . Gi
r2
MAn tr
J2,
J1,
d
J3,
ng c
2r 2
2r 3
Hp gim tc
J4,
Ti trng
Hnh2.18 : H dn ng c iu khin
Li gii :
H c n=2 bc t do. Ta chn cc to suy rng
60
q 1 , 4 .
T
Ch n t s truyn kr r3 / r2
T
1
ta c
3
1
1
r2
( J1 J 2 22 J 3 )12 J 442 .
2
2
r3
r22
J
J
1
2
M (q )
r33
J 4
r
1
1
c ( 4 3 )2 c( 4 2 1 ) 2 .
2
2
r3
r22
r
r
J )1 d1 c 2 (4 2 1 ) M Antr
2 3
r3
r3
r3
r2
J 44 c( 4 1 ) 0
r3
(6.79)
Cc phng trnh (6.79) l mt h hai phng trnh vi phn tuyn tnh cp hai h s
hng s.
61
i lng th
i lng dng
Cng sut
suy rng p
suy rng f
P = p.f
62
Tnh tin c hc
Vn tc di v
Lc F
Ptrans = F.v
Quay c hc
Vn tc gc
Momen M
Prot = .M
in
in p U
Dng in I
P = U.I
p sut p
Lu lng V
Pfl = p.V
Pth = t .kA
Nhit
kA
c tnh
Dng in t, p ng tn s rt cao
Tiu th nng lng thp
c tnh
Tc c th iu khin bng in p chy trong cun
dy phn ng hoc thay i dng in trng
ng dng khng i
M men khi ng cao, m men gia tc cao, tc
cao vi ti nh, khng n nh khi ti nng.
Hiu sut cao, cng sut cao, p ng nhanh
Hiu sut cao hn, cm thp hn ng c mt
chiu truyn thng.
C th chy trong thi gian di trong iu kin cht
my hoc vng quay thp.
Xy lanh
ng c thy lc ni chung
trong thc t.
III.2 H THNG THY LC V KH NN
Cc h thng thy kh vi t cch l c cu dn ng hot ng da trn nguyn
l tng t nhau, trong phn ny gii thiu cc phn t c bn, cch xy dng h
thng v cc s iu khin cn bn ca h thng thy kh.
Ngi ta vn thng bit ti cc c cu dn ng thy kh l cc thit b thy lc
hoc kh nn v c s dng to ra cc lc hay chuyn ng ca dng kh hoc
dng cht lng. a s cc c cu dn ng thy kh l cc b chuyn i tnh tin vi
kt cu n gin v cng sut nh hn so vi cc c cu dn ng in t. Mt khc,
vic thc hin cc nhim v iu khin v tr bng cc c cu dn ng thy kh
thng gp nhiu kh khn do tnh n hi ca dng thy kh.
S nguyn l ca mch thy kh m t nh sau:
64
65
66
67
69
70
li
solenoid
71
72
2.4. Van t l
Van t l c chia lm hai nhm l van t l lu lng v van t l p sut. Trong
trng hp van t l lu lng, cun cm lm dch chuyn con trt ca van, c gi
bi mt l xo trn thn van.
Cc c tnh ca cun cm trong ton b hnh trnh ca con trt, l hm ca
dng in u vo lc y t cun cm t l ln li tr trt c th thay i c. ng
vi cc gi tr c th ca dng in vo, c mt v tr nht nh m ti lc in t
ca cun cm cn bng vi lc phn hi ca l xo.
li
cu?n c?m
vng lt phi t?
73
74
75
77
78
Z-
Z+
P
x
vi phun
80
81
82
AMP
di?n p com
m men xoay
S
Xa
S
Xj
L?c vo
Xs
P
T
A
83
84
hoc phn lc u d), trong khi dng cng tc di chuyn cn piston tng i vi
xylanh c lc rt ln.
C cu ny c th c gi thnh r hn nu ch dng loi mt mp tit lu nh di
y.
p 1 F1
p2 F2
Hnh 3.27: Van phn phi mt mp tit lu trong iu khin tnh tin servo
Xt mt h chp hnh servo chuyn ng quay do ng c du cung cp nh sau:
5
7
3
8
1
2
T
P
85
86
87
cbvt
1
EY k
Y1
Y2
cbq
1
EY k
Y2
Y1
Y2
Qtl
F
88
HP EY
Y1
Y2
89
P(v)
cbv
HP EY
Y1
Y2
(7.1)
90
Fa =
WL
.a ( Theo h Anh)
g
Lc ma st:
Fc = m.g.f
(7.2)
F=
m.a
+ Fc + Fs + FE (daN)
1000
(7.3)
W L .a
+ Fc + Fs + FE (lbf)
32,2.12
(7.4)
A1
A2
(7.5)
st p qua van:
Ps - P1 = ( P2 -PT). R2
(7.6)
91
Ps . A2 R 2 .( F PT . A2 )
P1 =
A2 .(1 R 3 )
P2 = PT +
Ps P1
(7.7)
(7.8)
R2
QL =
v max
.A1
16,7
(cm3/s)
(7.9)
(l/p)
v max
.A1
3,85
(7.10)
(usgpm)
35
(l/b)
Ps P1
(7.11)
Theo h Anh:
QR = QL.
500
Ps P1
(usgpm)
Vi cch phn tch nh trn khi pittong lm vic theo chiu ngc li:
P1 = PT + (Ps - P2). R2
Ps . A2 .R 3 F PT . A2 .R
P2 =
A2 .(1 R 3 )
(7.12)
(7.13)
92
GND
D
T1a
R49
1
6
2
7
3
8
4
9
5
+12V
10/2W
D8
C26
4,7U
R48
2K
R47
1K
R46 680
GND
C21
C23
10u
C22
DB9
VCC
IC16
8
13
7
14
15
16
6
2
R2IN
R1IN
T2OUT
T1OUT
GND
VCC
VsVs+
9
12
10
11
5
4
3
1
R2OUT
R1OUT
T2IN
T1IN
C2C2+
C1C1+
MAX232
10u
RXD
10u
TXD
C24
10u
T1b
10u
T1
IRF630
PT1
R50
2,2K
T2a
R54
PT1
R52
2,2K
PT2
+12V
D9
C28
4,7U
T2
R51
R53
2,2K
2,2K
PT2
P10
P11
P12
P13
P14
P15
P16
P17
5 P13
6
IC7D
PT4
P12
74LS04
P14
12
13
74LS04
T0
T3a
R55
GND
+5V
+12V
10/2W
C19 TA
T3
PT3
R56
2,2K
R60
10/2W
D11
C32
4,7U
T4b
A
T4
IRF630
9
20
33P
R58
2,2K
C18
+5V
GND
10u
+12V
R57
R59
2,2K
2,2K
IC1
P1.0
P1.1
P1.2
P1.3
P1.4
P1.5
P1.6
P1.7
VCC
D
+5V
GND
VCC
4,7K
P3.2/INT0
P3.3/INT1
P3.4/T0
P3.5/T1
EA/VP
X1
X2
P3.7/RD
P3.8/WR
RESET
GND
P0.0/A0
P0.1/A1
P0.2/A2
P0.3/A3
P0.4/A4
P0.5/A5
P0.6/A6
P0.7/A7
P2.0/A8
P2.1/A9
P2.2/A10
P2.3/A11
P2.4/A12
P2.5/A13
P2.6/A14
P2.7/A15
ALE/P
PSEN
P3.0/RXD
P3.1/TXD
39
38
37
36
35
34
33
32
+12V
GND
XUNG RA
T1a
T1b
T2a
T2b
T3a
T3b
T4a
T4b
+12V
TO1
11
R1
470
74LS04
+5V
40
R8
1,5K
R3 P251-2
2K
R4
5K
C2
104
1
2
3
4
5
6
7
8
CAU8
Tien
GND
Thuan
GND
VCC
21
22
23
24
25
26
27
28
+12V
GND
+5V
+12V
Ucd+
Ucd
UcdThuan
Nguoc
TO1
IC7F
P16 12
13
R2
470
74LS04
R5 P251-1
2K
R6
5K
C
INPUT
C3
104
CAU8
Lui
GND
GND
1
2
3
4
5
6
7
8
Nguoc
30
29
10
11
8051
GND
GND
+12V
31
17
16
GND
IRF630
T4a
11,059
33P
T3b
14
15
19
18
C20
D10
C30
4,7U
1
2
3
4
5
6
7
8
+12V
R7
470
IC7E
IC7C
+5V
RA1
P15 10
74LS04
74LS04
9
8
7
6
5
4
3
2
1
+5V
1 P11
+12V
PT3
T2b
IRF630
GND
Vcc
2
IC7B
GND
10/2W
IC7A GND
C25
P10
P11
P12
P13
P14
P15
P16
P17
DB
R39 10K
D7
GND
S NGUYN L MODUL IU
PT4
KHIN NG C BC
GND
1
ng c servo
ng c servo cng iu khin bng xung song c hi tip v tr, vn tc v gia tc.
ng c ny t c cng sut ln v khng b bc nh ng c step. N c th
dng tc thi v gia tc nhanh theo c hai hng vi qun tnh b, loi ng c ny
tn hao rt nh. ng c cho php iu khin ng thi v tr, tc v m men xon.
93
94
95
Mt s c cu dn ng kiu mi
Cc loi c cu dn ng kiu mi c trnh by trong phn ny khng tun
theo nhng nguyn tc vt l c cp ti trc y. Chng c pht trin
trong nhiu nm, tp trung cho cc thit b c cng sut nh v ch to cc chuyn
ng tnh tin. Cng vic nghin cu trong lnh vc ny vn ang c tip tc.
Nhng bc pht trin theo c mong i trn hai lnh vc: Th nht l nhng hiu
bit mi trong nghin cu vt liu s m ra nhng gii php u vit hn v nguyn l
hot ng ca c cu dn ng. Th hai l tip tc xu hng thu nh ha cc c cu
dn ng ph hp vi vi cm bin v vi my tnh, v tip tc pht trin lnh vc
k thut vi h v vi c in t. Tng quan v nhng loi c cu dn ng mi s c
trnh by di y, tip theo l cc kt qu nghin cu v c cu dn ng p in
c nu ra nh mt th d ng dng.
C s l thuyt ca b chuyn i p in
Trc ht, ta cp ti cc quan h v vt liu m t hiu ng p in. Cc quan
h ny kt ni bin dng trt S v mt dch chuyn in D vi ng sut c hc T
v cng in trng E,
S = sET + dE
D = dTT + TE
(2.72)
(2.73)
D = dT + TE
(2.74)
(2.75)
97
(2.76)
1
1
tng t nh ,
E
G
(2.77)
Cc ng dng
C cu dn ng p in
in p nh mc
800-1500 V
Khi t in
mt tm vt liu
s lm xut hin
i dy ca
hiu ng p in
p vo
p in
s thay
tm do
Dch chuyn nh mc
70 200 m
cng ti
2000 N/ m
Cc b chuyn i,
phn t cm bin chu
un, ng c Inch worm, ng c siu m.
Tn s ring
2 50 kHz
C cu dn ng t gio
Cng dng in
2A
Khi t vt liu st t
trong mt t trng s
lm xut hin s thay i
chiu di ca vt liu do
hiu ng t gio
Kch ng 50 kA /m
Dch chuyn nh mc
50 m
Cc b chuyn i,
ng c Inch -worm, B
van vi phun nhin liu
diesel, B gim chn ch
ng
Ti 500 N
Tn s ring > 1 kHz
C cu dn ng lu bin in
Khi c t trong mt
in trng, nht ca
Cc ly hp c iu
khin,
98
Van, trc ng c,
B phn gim xc
C cu dn ng lu bin t
Ging nh c cu dn
ng lu bin in
28,5.10-6 1/K
Mun n hi
170.103 N/mm2
C c hiu ng n
hoc hai chiu
Nhit bin i
khng t -1000C ti
+1000C vi qu nhit
khong 1600C ti 4000C
Hnh trnh 5 25 mm
Lc iu chnh 250
1500N
Thi gian phn ng 8
50s
B dn ng - iu
chnh n gin cho l
si, b khi ng cho
ng c s dng b ch
ha kh
C cu dn ng ha in
99
Khi t in p thp
mt chiu vo nhng vt
liu c bit lm xut
hin s thng hoa, dn ti
tng p sut
in p 1,6 2,2 V
Dng in 1,0 4,0 A
Hnh trnh 4 mm
p sut 4 bar
B dn ng - iu
chnh n gin, van l
si, thit b nh v, iu
chnh nhin liu cho cc
h thng t trong
100
101
102
- o trc tip.
L phng php o bm st cc v tr cn o hay cc bin i v tr khng khng
cn n cc dn ng c kh trung gian.
H thng o ghp trc tip vi chuyn ng cn o.
Phng php ny cho chnh xc cao.
Khng c cc li c kh: khe h, bin dng.
Gi thnh cao v nhy cm vi mi trng.
- o gin tip.
Thay cho cc bin i v tr tnh tin cn o s c o thng qua mt chuyn ng
quay.
Phng php ny gp cc li c kh: khe h n khp, sai s ca truyn ng,;
-
o tng t.
103
o s.
104
2.1. Cu to h thng o
A - H thng o quang in. ( Encoder)
2.1.1 - H thng o dch chuyn kiu s - gia s.
a- Thc vch chia.
105
Cc thc o thng ch to t thu tinh trong sut hoc kim loi ( dng tia sng
phn quang);
cc vch khc chia kch thch to xung in chc chn v bit c chiu
m t chiu chuyn ng ca thc o, ngi ta dng nhiu phng php kch thch
quang in khc nhau;
.Phng php dng li chn.
nhn bit chiu m: S dng 2 t bo quang in 1,2 t lch nhau /4. Trn
107
Qu trnh thc dch chuyn sang phi: xung f2 nhy t 0 sang 1. Xung vi
Dng thc o c chia th, ri thng qua k thut mch, ng dng phng php
nhn xung thc hin mt chia vch tinh hn. Bng cch b tr cc t bo quang
in lch nhau v pha v mch nh gi thch hp.
Thc t s dng 4 t bo quang in t lch nhau 900 va xc nh chiu m
va nhn xung m gp 2 ln.
Phng php nhn xung i hi chnh xc rt cao cc u cm nhn v bn
thn thc o;
+ Phng php khuych i vch chia.
Dng cc phng tin quang hc khuych i chia vch trn thc o, to
iu kin thun li b tr cc t bo quang in trong khng gian hp l.
- Phng php khuych i bng hiu ng Moirec:
108
Mt tong nhng phng php l phng php kch thch V- dng cho thc m
nh phn thun tu.
Phng php kch thch V:
Da vo tnh cht ca s nh nh phn:
- Ct 20 c gi tr 0 th gi tr ct 21 vn cn tm c s ng cnh ln hn.
- Ct 20 c gi tr 1 th gi tr ct 21 vn cn tm c s ng cnh nh hn.
Trn c s ny, to mch iu khin cc u c theo nguyn tc:
Phng php kch thch V:
Trn c s ny, to mch iu khin cc u c theo nguyn tc:
Bt u t kt qu c ca mt rnh, trong rnh k tip u c s c thm ln
pha trc nu kt qu c trn rnh truc l 0, hoc c li v pha sau nu kt qu
c trn rnh trc l 1.
Trn mch iu khin nh gi c c cc i t 1,2,3,.. 1,2,3 nhy cm vi
trng thi lt trn th nht ngoi u c v b khuych i cn c mt khu truyn
t sn sinh mt bc nhy trng thi t sng sang ti hoc ngc li.
110
b- u o Resolver.
- Phn stator c hai pha v cc cun dy b tr vung gc nhau c t cc in p
111
3- Bin tr v cp.
- L phn t o lng r tin v n gin.
- a ra quan h hm s tuyn tnh gia gc quay hoc on ng dch chuyn
vi in p.
- Nhc im l c tip xc. Mn, nhiu bn v rung ng c th dn ti tip xc
khng tt.
- Ngoi ra chia ca thc o cng c hn ch.
- Bin tr v cp dng cho h thng iu khin n gin, chnh xc trung bnh
hoc dng iu khin cc qu trnh dch chuyn chm;
112
1. CHUN 8051
H vi iu khin 8051 l cc IC thit k cho cc ng dng hng iu khin. Cc
IC ny chnh l 1 h thng vi x l hon chnh bao gm cc thnh phn ca h vi x l
: CPU , b nh cc mch giao tip , iu khin ngt
AT89C51 l vi iu khin thuc h 8051 , ch to theo cng ngh CMOS c cc
c tnh :
-
Tn s hot ng : 0 24MHz
2 b nh thi 16 bit
113
thp. Nu mc cao , chip thi hnh chng trnh t ROM ni. Nu mc thp,
chng trnh c thi hnh t b nh ngoi.
-
Chn PSEN l chn tn hiu trn chn 29. N l tn hiu iu khin cho
php chng trnh m rng. Chn PSEN thng c ni n chn O/E ( Output
Enable) ca 1 EPROM hoc ROM cho php c cc byte m lnh
-
115
- Ch a ch tc thi
ch ny gi tr cc ton hng c a ngay trong cu lnh. Trc cc
hng s th hin gi tr c l t #
- Ch a ch s
Ch dng c cu lnh MOVC , lnh c b nh chng trnh. ng trc ton
hng l k t @ sau l 1 ton hng to bi 1 thanh ghi 16 bit vi thanh ghi Acc.
b. Phn loi tp lnh
Cc nhm lnh ton hc
-
Cc lnh logic
Ton hng 1
Ton hng 2
Ton hng 3
Trong
M lnh : Tn gi nh cho chc nng lnh
Cc ton hng l cc ton hng ca lnh
116
L f t F s
f t e
st
dt
hm f t .
(1)
Nu L f1 t F1 s ; L f 2 t F2 s vi c1 , c2 l cc hng s th:
(2)
Nu L y t Y s th:
L c1 f1 t c2 f 2 t c1 F1 s c2 F2 s
L y
t s nY s s n1 y0 s n2 y0 sy0n2 y0n1
117
(3)
(4)
(5)
t
Nu L f t F s th L f aF as
a
Nu L f t F s th L e at f t F s a
Nu L f t F s th L f t a e as F s (a>0).
(1.1) ta c:
L My t By t Ky t L f t
M s 2Y s B sY s KY s F s
Y s Ms 2 Bs K F s
G s
Y s
1
F s Ms 2 Bs K
dy 1
f Ky By
dt M
02 sin u
118
s 2Y s 2
s
U s
s 1
(1.13)
x = x1
Bng cch s dng cc bin trng thi, ta c th chuyn phng trnh vi phn bc n
y f y, y ,
y, , y
n
trong
n 1
x t Ax t Br t
c t Cx t
a11
a
A 21
an1
a12 a1n
a22 a2 n
,
an 2 ann
B b1 b2 bn ,
(1.14)
(1.15)
C c1 c2 cn
119
My t By t Ky t f t
x t x2 t
x1 t y t
1
1
K
B
x2 t
f t
x2 t y t
x2 t x1 t
M
M
M
1
0
0
x
t
1
x1 t
f t
x2 t K B x2 t 1
M
M
M
x t
y t 1 0 1
x2 t
x t Ax t Br t
y t Cx t
0
A K
1
0
B , B 1 , C 1 0
M
M
(1.16)
1
2
2
Lc suy rng: Q* u t
Theo v d (1.2) ta s c phng trnh vi phn chuyn
ng ca con lc ton hc c cn v chu lc kch ng
nh sau:
ml 2 mgl sin u
(1.17)
120
ml
g
u
sin 2
l
ml
(1.18)
g
u
2,
2 , 2
2
l
ml
ml
2 2 sin
(1.19)
x1 , x2
(1.20)
x1 x2
2
x2 sin x1 2 x2
(1.21)
x1 q
t
x2 q
x1 x2
2
x2 x1
Ra
ia(t)
Rf
Uf
Lf
Ua
eb(t)
Mm
Jm
JL
Mm
Jm
= L/n
ML
Hnh 5.2: S ng c in v ph ti
Theo s ni trn c cc quan h:
L (t ) n m (t )
'L (t ) n m (t )
" (t ) n (t )
m
L
(1)
M (t ) M m (t ) M *L (t )
(2)
K hiu:
J m : m men qun tnh ng c;
C:
M m (t ) J m "m (t ) f m 'm (t )
M L (t ) J L "L (t ) f L 'L (t )
(3)
M L (t ) L (t )
nM L (t )
m (t )
(4)
M *L (t ) n 2[ J L "m (t ) f L 'm (t )]
(5)
M *L (t )
M (t ) ( J m n 2 J L ) " (t ) ( f m n 2 f L ) ' (t )
(6)
t cc k hiu:
122
J J m n 2 J L
f f m n 2 f L
M (t ) J "m (t ) f 'm (t )
(7)
(8)
Vi:
Ia: Cng dng in;
Ka: H s t l m men.
Trong mch in phn ng:
U a (t ) Raia (t ) La
dia (t )
eb (t )
dt
(9)
Vi:
Ra, La: in tr v in cm phn ng;
eb: sc phn in ng ca ng c.
eb (t ) K b 'm (t )
(10)
Theo (7) c:
U a ( s ) sK b m ( s )
Ra sLa
M ( s ) s 2 J "m ( s ) sf 'm ( s )
Theo (8) c:
M ( s) K a I a ( s) K a [
U a ( s ) sK b m ( s )
]
Ra sLa
(11)
(12)
(13)
U a (s)
Ka
s[ s JLa ( La f Ra J ) s Ra f K a K b ]
2
(14)
123
U a (s)
Ka
s[(sLa Ra )( sJ f ) K a K b ]
(15)
U a (s)
nK a
s[(sLa Ra )( sJ f ) K a K b ]
(16)
Phn tch hm truyn ny trn c s cc quy tc t hp khi nhn (ni tip) v phn
hi m, c c s khi nh sau:
nK a
U a ( s) s ( sRa J Ra f K a K b )
(17)
124
Q .x F
dy
V dp
. p
.
dt
2 B dt
Q ( s ) .x( s ) F .s. y ( s ) . p ( s )
F . p ( s ) M .s 2 . y ( s ) p ( s )
V
.s. p
2B
M 2
.s . y ( s )
F
Bin i tng ng c:
M 2 V .M 3
.s . y ( s )
.s
Q( s ) .x( s ) F .s
2 B.F
F
Hm truyn h h s l:
y( s)
1
1
.
.
V .M 2 s
x ( s ) F M
1 F 2 .s 2 B.F .s
t K
2Z
M
F2
; n
2 B.F 2
V .M
Hm truyn h h c dng:
y( s)
1
1
K.
.
2Z
1
x( s)
1
.s 2 .s 2 s
n
n
1
y (s)
1
U ( s) 1 K . 1 .
1 2
s 2Z
s 1 2 Z .s 1 .s 2 1 K 1 .s 2 .s
n
n
2
n
3.2 H thy lc chuyn ng tnh tin s dng phn t iu khin l van servo
Van servo l phn t iu khin in thy lc c c tnh iu khin thy lc
hon thin nht hin nay, nh phn t ny m c th thc hin c iu khin v tr,
vn tc hoc ti trng theo yu cu ca thit b.
127
d 2x
;
dt 2
dx
dt
E .K A I
Q1 ( s ) K v .I ( s ) K 0 . p1 ( s ) F1 .S .x( s );
F1 . p1 ( s ) m.S 2 .x( s );
E ( s ).K A I ( s )
S khi c xy dng nh di y:
Nh vy hm truyn h h s l:
W (s)
F1 .K A .K V
x( s )
F2 .K A .K V
x( s)
E ( s ) s.( F2 2 K 0 .m.S )
Khi c phn hi
Xt h kn v x > 0:
S khi ca mch iu khin h kn nh sau:
W (s)
Ww ( s )
Hay
Ww ( s )
W (s)
1 W ( s ). K c
F1 .K A .K V
x( s)
2
U ( s ) K 0 .m.S F12 .S F1 .K A .K V .K C
KW
T1 .S T2 .S 1
2
Trong :
T1
T2
K 0 .m
;
F1 .K A .KV .K C
F1
;
K A .K V . K C
KW
1
KC
KW
x( s)
2
U (s) S
S
2. . 1
0
0
Trong :
129
T1
F1 .K A .K V .K C
K 0 .m
T
F1
1
2 .
2T1 2 K A .K V .K C .K 0 .m
3
l h s tt dn ca h.
Q .x Dm .
d V dp
. p
dt 2 B dt
130
d 2
dt 2
Dm . p J .
Q( s ) .x( s ) Dm .s. ( s )
V
.s. p ( s ) . p ( s )
2B
Dm . p( s ) J .s 2 . ( s )
Bin i tng ng c:
Q( s ) .x( s ) Dm .s. ( s )
J 2
V .J
.s 3 . ( s )
.s . ( s )
2 B.Dm
Dm
Hm truyn ca h c dng:
(s)
x( s )
t:
.J
.s
V .J
.s 2
2
2 B.Dm
1
s
d
c: ( s) s. ( s) hm truyn c biu din li dng:
dt
( s )
x( s)
t: K
Dm
Dm
2Z
.J
D2m
Nhn c:
(s)
x( s )
K.
.J
Dm
Dm
.s
V .J
.s 2
2
2 B.Dm
2 B.D 2 m
V .J
2Z
.s
.s 2
1
s
( s )
1
K.
2Z
1
x( s )
1
.s 2 .s 2
Trong :
K - h s khuch i;
Z H s tt dn;
131
U ( s)
( s )
U ( s) 1
s
K .K C
1
K .K C
1
KC
2Z
1
(1
.s 2 .s 2 )
1
KC
2Z
1
(1
.s 2 .s 2 )
d V dp
. . p
dt 2 B dt
d 2
d
f.
2
dt
dt
132
Bin i laplace c:
Q( s ) Dm .s. ( s )
V
.s. p( s ) . p ( s )
2B
Dm . p( s ) J .s 2 . ( s ) f .s. ( s )
Bin i tng ng c:
V
.s . p ( s )
Q( s ) Dm .s. ( s )
2B
2
J .s f .s
. ( s )
p( s )
Dm
Kt hp li c:
2
V
J .s f .s
Q( s ) Dm .s. ( s)
.s .
. ( s)
Dm
2B
i vi h h hm truyn c dng:
(s)
Q( s)
1
J .s f s
V
Dm
.s .
Dm
2B
Vit li di dng:
(s)
Q( s)
Nu t:
. f
Dm
V . f 2 B.J .
V .J
.s
.s 2
2
2
2 B( D m . f )
2 B( D m . f )
D 2 m . f
K
;
Dm
T2
T1
V .J
;
2 B( D 2 m . f )
1
s
1
0
T1
2 B( D 2 m . f )
V .J
2T
V . f 2 B.J .
V . f 2 B.J .
1
; 2 .
2
T1
2 2 B.V .J ( D 2 m . f )
2 B( D m . f )
Hm truyn c dng:
(s)
Q( s)
K
1
K
1
). ( 2 2
).
T 1 .s T2 .s 1 s
T 1 .s 2 .T1 .s 1 s
2
Trong :
K: H s khuch i ca khu dao ng;
T1, T2: Cc hng s thi gian;
0 : Tn s dao ng ring ca h h;
: H s tt chn ca h h.
133
Q( s ) K V .I ( s ) K 0 . p ( s );
I ( s ) K A .E ( s );
E ( s ) U ( s ) K C . ( s )
t:
T1 .s T2 .s 1
2
s.( J .s f )
Dm
134
K
s.( J .s f )
E (s) s
.
.K 0
2
2
T 1.s T2 .s 1
Dm
K A .K V .
Bin i tng ng c:
(s)
E (s)
K A .KV .K .Dm
Dm K .K 0 . f
T12 .Dm
T .D K .K 0 .J
s.
.s 2 2 m
.s 1
Dm K .K 0 . f
Dm K .K 0 . f
t:
K
K A .K V .K .Dm
;
Dm K .K 0 . f
T1 .Dm
Dm K .K 0 . f
2
Dm
V .J
.
2
2 B ( Dm . f ) ( Dm K .K 0 . f )
2
Dm K .K 0 . f
2 B( Dm . f ).( Dm K .K 0 . f )
Hm truyn s c dng:
(s)
E (s)
1
1 .s 2 .s 1 s
2
iu khin ti u.
iu khin bn vng.
VI.5 N NH CA H THNG
5.1. M u v bi ton n nh ca h ng lc
Trong qu trnh kho st v iu khin cc c h, ta thng gp phi vn quan
trng v kh quen thuc l tnh n nh ca h thng. Cht lng ca cc qu trnh
cng ngh lin qua cht ch n tnh n nh ca chng. iu ny thng gp trong
cc qu trnh ng lc khi vn hnh cc my mc, thit b, cc h thng iu khin t
ng, S mt n nh c th xut hin do cc tc ng t bn ngoi cng nh t cc
yu t ni ti bt ngun t cc khim khuyt khi xy dng m hnh kho st (b qua
cc lc th yu hoc n gin l mt thng s ca h).
Sau khi c c dng phng trnh ton hc m t h thng ta s thy pht sinh
mt vn l: cc vn chuyn ng ta tm c (chnh l nghim ca cc phng trnh
136
dys
Ys t , y1 , y2 , , yn ; s 1, n
dt
(1.22)
ys* f s t ;
s 1, n
(1.23)
gn vi ys0 f s t0 .
y s t0 f s t0 s
s 1, n
(1.24)
137
y s t0 f s t 0
(1.25)
y s t0 f s t0
(1.26)
y s t0 f s t 0
y s t0 f s t0
(1.27)
lim ys t f s t 0
t
(1.28)
T: uy
y T u
dys
Ys t , y1 , y2 , , yn ; s 1, n
dt
(1.29)
xs t ys t f s t
Tuy nhin, vic tm nghim tng qut ca (3.8) l khng n gin, v th khng
nht thit phi da vo cc gi tr ca nhiu ng vi cc thi im khc nhau m ch
cn nhn bit c dng iu thay i ca i lng ny theo thi gian th c th suy
ra c mt nghim ring no n nh hay khng. Vic ny c th hin bng mt
139
phng trnh vi phn gi l phng trnh vi phn nhiu ng (phng trnh vi phn
ca i lng b nhiu). Cch xy dng phng trnh ny nh sau:
xs ys f s t
y s xs f s t
dys dxs df s t
dt
dt
dt
(1.30)
(1.31)
dxs df s
Ys t , f1 x1 , f 2 x2 , , f n xn
dt
dt
df s
Ys t , f1 , f 2 , , f n
dt
dxs
Ys t , f1 x1 , f 2 x2 , , f n xn Ys t , f1 , f 2 , , f n
dt
K hiu:
X s t , x1 , x2 , , xn Ys t , f1 x1 , f 2 x2 , , f n xn Ys t , f1 , f 2 , , f n
(1.32)
xs X s t , x1 , x2 , , xn
(1.33)
c gi l phng trnh vi phn nhiu ng, phng trnh ny cho bit s din
bin ca cc i lng nhiu ng.
Do X s t ,0,0, ,0 Ys t , f1 , f 2 , , f n Ys t , f1 , f 2 , , f n 0
(1.34)
140
gii bi ton v s n nh ca chuyn ng, ta phi bit trc tnh cht nghim
ca h phng trnh vi phn (1.33). Bi ton ny rt kh v him khi c th phn tch
c (1.33) di dng kn. Ngi ta tm nhng cch lm khc. Cc nh khoa hc
trc Liapunov thng dng phng php tuyn tnh ha, cn Liapunov a ra hai
phng php khc l phng php th nht v phng php th hai ca Liapunov.
Di y ta s xem xt cc phng php ny.
5.1.4 Phng php tuyn tnh ha
Khai trin Taylor v phi ca (1.33) ti xs 0 ta c phng trnh c dng nh
sau:
xs as1 x1 as 2 x2 asn xn X s*
xs asi xi
n
i 1
X
asi s
xi
xs2 0
(1.35)
(1.36)
(1.37)
(1.38)
det A E 0
(1.39)
141
nghim khc c phn thc m th: nu c t nht mt nghim c phn thc bng khng
Trng thi chuyn tip (transient state): l trng thi chuyn t iu kin u
v trng thi xc lp.
Trng thi bnh n (steady state xc lp): l trng thi h thng khi u vo
Thi gian xc lp (chuyn tip): l thi gian chuyn h thng v trng thi xc
lp.
i vi cc h ng lc, ta quan tm n trng thi bnh n ca h tc l trng thi
h thng lm vic n nh, trng thi h thng khng ph thuc thi gian. Do ta
thng xt n nh ca h ch bnh n. Do vy cn tuyn tnh ha phng trnh
trng thi quanh cc nghim dng (v tr cn bng) v xt n nh ca cc v tr ny.
khi tuyn tnh ha ta s thu c mt h phng trnh vi phn tuyn tnh khng thun
nht, iu kin cn v h ny n nh l nghim tm thng ca phng trnh vi
phn tuyn tnh thun nht tng ng l n nh. nh gi iu ny ta c th dng
tiu chun Hurwitz nh sau:
Gi s phng trnh c trng c th vit di dng a thc nh sau:
p A E a0 n a1 n 1 an 1 an 0 , a0 0
142
a1
a
0
H0
0
0
a1 a3 0
0 0 an
a3
a2
a5
a4
a
1 a1 , 2 1
a0
a1
a3
, 3 a0
a2
0
a3
a2
a1
a5
a4 n an n 1
a3
ml 2 mgl sin 0
(1)
ml
g
sin 0
l
(2)
2,
2 , phng trnh vi phn (2) khi y c dng:
l
ml 2
2 2 sin 0
(3)
x1 , x2
(4)
143
x1 x2
2
x2 sin x1 2 x2
(5)
x2 0
sin x1 0
2
x2 0
sin x1 2 x2 0
(6)
x1 0, x2 0 ; x1 , x2 0
1
(7)
y1 x1 0 , y2 x2 0
x13
sin x1 sin y1 x1 (8)
3!
Ta nhn c cc phng trnh xp x bc nht
y1 y2
y 2 y1 2 y2
(9)
A E
2 2 2 0 (10)
1 2 2 , 2 2 2
(11)
S n nh ca nghim x1 , x2 0
2
sin x1 sin y1 y1
y13
3!
144
y1 y2
2
y 2 y1 2 y2
(12)
A E
2 2 2 0
(13)
1 2 2 , 2 2 2
(14)
khng n nh.
x1 x2
2
x2 x1
0
Ma trn trng thi A 2
1
0
x1 x2 0
x1 0, x2 0
2
x2 x1 0
a thc c trng A E
2 2 0 1 j , 2 j
145
x
n
s 1
2
s
(1.40)
( l mt s dng)
Trong min (1.40) hm V c gi thit l hm n tr, lin tc v trit tiu khi tt
c cc bin x1 , x2 , , xn u trit tiu, tc l khi:
x
n
s 1
2
s
0 th V 0 0
Cc nh ngha v hm
gc ta x = 0 hm V x ch ly gi tr dng hoc gi tr m.
V x 0 V x xc nh dng
V x 0 V x xc nh m
ngoi gc ta x = 0 th V x 0 hoc V x 0
V x 0 V x khng m
V x 0 V x khng dng
146
Nu tm c mt hm xc nh du V x c o hm da vo phng trnh vi
Nu c th tm c hm V x i vi n trong ln cn gc ta min
Cch xc nh hm V x
1 2
3
x1 x2 x1 x2 x1 2 x1 x2
x 3 x x x x 2 x 1 x x 2
2
1 2
1 2
1 2
2
2
(1)
Chn hm V x c dng:
V x
1
3x12 2 x1 x2 x22
1 3 0
2
3 1
40
1 1
Do hm V x xc nh dng.
Ta c
p dng Silvet, ta c:
147
1 3 0
2
3 1
50
1 2
x1 x15 x23
3
5
x2 x1 x2
Chn hm V x
(1)
1 4
x1 x24
V1 x x13 x1 x23 x2 x13 x15 x23 x23 x13 x25 x18 x28
148