Skripte Iz Osnova Racunarastva

Materijal za vebe iz predmeta OSNOVE RAUNARSTVA
Kombinacione mree
Kombinacione mree su logika kola kod kojih se vrednost izlaza odreuje na osnovu trenutne
vrednosti ulaza u logiko kolo. U realnosti je potrebno neko odreeno vreme (zbog propagacije
signala) za formiranje vaeeg izlaznog logikog nivoa posle svake promene vrednosti ulaza ali
nakon toga vrednost izlaza je nezavisna od prethodnih vrednosti ulaza.
Ponaanje kombinacionih mrea opisano je preko Bulovih funkcija. Promenljive x1,x2...xn nazivaju se
binarnim (logikim, Bulovim) promenljivama ako mogu imati samo dva stanja, koja se nazivaju
"istinit" (1) i "laan" (0). Bulova algebra, kao i svaka druga algebra zahteva definiciju skupa osnovnih
simbola i definiciju operacija nad osnovnim simbolima. U Bulovoj algebri skup osnovnih simbola
predstavljaju 0 i 1, dok su osnovne logike operacije Bulove algebre su: I, ILI, NE, NI, NILI i
ekskluzivno ILI. Tabele istinitosti i simboli osnovnih logikih operacija moemo videti na slici 1.
Slika 1 Osnovne logike operacije
X
0
1
X
0
0
1
1
1
0
Y
0
1
0
1
0
1
1
0
X
0
0
1
1
Y
0
1
0
1

0
0
0
1
X
0
0
1
1
Y
0
1
0
1
+
0
1
1
1
X
0
0
1
1
Y
0
1
0
1
1
1
1
0
X
0
0
1
1
Y
0
1
0
1
+
1
0
0
0
Tabela 1 Tabela istintosti za osnovne logike operacije
Asistenti: Nikola uki, Milutin Nikoli
Fakultet tehnikih nauka, 2012/2013
Svaka logika funkcija se moe izraziti jednom od sledeih kombinacija logikih operacija:
NE, I i ILI logikih operacija,

NILI logikom operacijom ili
NI logikom operacijom.
Svaka od ove tri kombinacije naziva se bazis. Iz praktinih razloga najee se koristi NILI ili NI
operacija za implementiranje logikih funkcija.
Aksiome Bulove algebre, kao i najvanije teoreme (bez dokaza) su:
1. Neutralni element:
0 + = 1 =
2. Idempotencija:
+ = =
3. Komplementacija:
+
= 1
= 0
4. Involucija:
=
5. Komutacija:
+
6. Asocijacija:
( + )+ = +( + ) ( ) = ( )
7. Distribucija:
( + )=
+ ( ) = ( + ) ( + )
8. Apsorpcija:
+ ( ) = ( + ) =
+( )=
+ ( + ) =
9. De Morganova teorema:
Dekoderi
Dekoderi su kombinacione mree sa vie ulaza i izlaza, gde svaka dozvoljena kombinacija ulaznih
promenljivih aktivira odreen izlaz. U okviru ovog kursa bie korien potpuni dekoder. Ulazi
potpunog dekodera su binarno kodirani brojevi. Ako je broj ulaza potpunog dekodera jednak n,
onda je broj moguih varijacija 2n i zato je broj izlaza potpunog dekodera jednak 2n. Za svaku ulaznu
kombinaciju uvek je samo jedan izlaz aktivan. Dekoder moe imati enable (kontrolni) ulaz koji
dozvoljava rad dekodera prema funkcijskoj tablici, ili zamrzava stanje na izlazima dekodera na
predefinisano stanje, bez obzira na stanja na ostalim ulazima. Na Slika 2 Potpuni dekoder (2/4)je
prikazan potpuni dekoder sa dva ulaza i etiri izlaza (2/4), pored slike prikazana je i kombinaciona
tabela potpunog dekodera, kao i logike funkcije koje opisuju njegove izlaze.
Slika 2 Potpuni dekoder (2/4)
E
1
1
1
1
0
A1
0
0
1
1
X
A0
0
1
0
1
X
S3
0
0
0
0
0
S2
0
0
1
0
0
S1
0
1
0
0
0
S0
1
0
0
0
0
Tabela 2 Kombinaciona tabela potpunog dekodera (2/4)
=
=
=
=
Koderi
Dekoderi su kombinacione mree sa vie ulaza i izlaza, gde svaki od ulaza generie odreen kod na
izlazu. U okviru ovog kursa bie razmatran potpuni koder, odnosno koder kod kog se izlazni kod
duine n bita formira na osnovu 2n izlaza. Koder moe imati enable (kontrolni) ulaz koji dozvoljava
rad kodera prema funkcijskoj tablici, ili zamrzava stanje na izlazima kodera na predefinisano stanje,
bez obzira na stanja na ostalim ulazima. Na Slika 2 Potpuni dekoder (2/4)je prikazan potpuni koder
sa etiri ulaza i dva izlaza (4/2), pored slike prikazana je i kombinaciona tabela potpunog kodera,
kao i logike funkcije koje opisuju njegove izlaze.
Slika 3 Simbol kodera (4/2)
E
1
1
1
1
0
I3
0
0
0
1
X
I2
0
0
1
0
X
I1
0
1
0
0
X
I0
1
0
0
0
X
A1
0
0
1
1
0
A0
0
1
0
1
0
Tabela 3 Kombinaciona tabela potpunog kodera (4/2)
=
=
( + )
( + )
Multiplekseri
Pored n binarnih ulaza i jednog izlaza, multiplekser ima adresne ulaze koji odreuju ulaz koji e biti
prosleen do izlaza i ENABLE (kontrolni) ulaz koji omoguuva funkcionisanje logikog kola (EN = 1) ili
postavlja izlaz za nulu za bilo koje stanje ulaza.
Multiplekser je najlake razumeti ako se posmatra kao viepoloajni mehaniki prekida.
Slika 4 Unutranja struktura multipleksera predstavljena kao viepoloajni mehaniki prekida
Multiplekser prosleuje jedan od svojih ulaznih signala (I0...In-1) na izlaz S. Adresni ulazi
multipleksera (A0...Am-1) odreuju koji e od ulaznih signala biti prosleen na izlaz S. U jednom
vremenskom trenutku samo jedan ulaz moe biti povezan na izlaz multipleksera. Na Slika 2 Potpuni
dekoder (2/4)je prikazan multiplekser sa etiri ulaza i dva adresna ulaza (multiplekser 4 na 2), pored
slike prikazana je i logika funkcija koja opisuje njegov izlaz.
I0
I1
MUX
I2
I3
A0
A1
Slika 5 Simbol multipleksera 4 na 2
Demultiplekseri
Uloga demultipleksera je da podatak sa ulaza I prosleuje na jedan od svojih izlaza (S0...Sn-1) u
zavisnosti od stanja na adresnim ulazima demultipleksera (A0...Am-1). U datom vremenskom
trenutku ulaz moe biti prosleen na samo jedan izlaz.
Pored jednog ulaza i n binarnih izlaza, demultiplekser ima adresne ulaze koji odreuju ulaz koji e
biti prosleen do izlaza i ENABLE (kontrolni) ulaz koji omoguuva funkcionisanje logikog kola (EN =
1) ili postavlja izlaz za nulu za bilo koje stanje ulaza.
Princip funkcionisanja demultipleksera se najlae predstavlja viepoloajnim mehanikim
prekidaem, prikazanom na slici 5.
Slika 6 Unutranja struktura demultipleksera predstavljena kao viepoloajni mehaniki prekida
Na Slika 2 Potpuni dekoder (2/4)je prikazan demultiplekser sa etiri izlaza i dva adresna ulaza
(demultiplekser 2 na 4), pored slike prikazane su i logike funkcije koja opisuju njegove izlaze.
Slika 7 Simbol demultipleksera 2 na 4
=
=
=
=
Zadaci:
1. Koristei Karnaugh-ove karte nai minimalnu DNF i minimalnu KNF prekidake funkcije koju
realizuje kombinaciona mrea prikazana na slici.
a) Realizovati dobijenu KNF sa to manje NILI elemenata
b) Realizovati dobijenu DNF sa to manje NI elemenata
U svim sluajevima na ulaze mree dolaze i signali koji predstavljaju negacije nezavisnih
promenjivih.
Reenje:
=
=
=
=
=
+
=
+ +
+
(1) = !0 1 , 1010, 0 1#
a) KNF
= ( + )(
x1
x2
x1 x2
x3 x4
00
01
11
10
00
01
11
10
)( +
) = ($$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$
+ )( + )( + )=
$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$
( + ) + $$$$$$$$$$$$
( + ) + $$$$$$$$$$$$
( + )
= $$$$$$$$$$$$
x3
x4
b) DNF
x1 x2
x3 x4
00
01
11
10
00
01
11
10
$$$$$$
= %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
+
+
= $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$
$$$$$$
$$$$$$
10
promenjivih.
Reenje:
=
= +
= +
) = ( + )( +
)
& = $$$$$$$
= $$$$$$ ( +
+
= + +
= +
( +
)=
& =
$$$$$$$ =
$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$
+
($$$$$$
$$$$$$$$$
$$$$$$$$$) =
=
( + )( + + )( + + )=
=
(
+

+ +
)( + + )=
( + )( + + )=
( + + )=
=
& =
( +
= & + & + & = +

= +
+
(1) = !00
)=
+
+
+
= +
, 11 1,1 1 #
+
+
11
a) KNF
=(
x1 x2
x3 x4
00
01
11
10
00
01
11
10
( + )( + + )( + + )
+ ) ( + + ) ( + + ) = %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$
$$$$$$$$$$$$
$$$$$$$$$$$$$$$$$$$
$$$$$$$$$$$$$$$$$$$
=( + )+( + + )+( + + )
x1
x2
x3
x4
b) DNF
= +
x1 x2
x3 x4
00
01
11
10
00
01
11
10
$$$$$$
= %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
+
+
= $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$
$$$$$$ $$$$$$$$$
12
13
promenjivih.
Reenje:
& =
=
=
& =
& =
= (
+
+
= (
= & +
)=
& =
'
)=1'
=
+
+
(=
+
(=
+
+
+
(1) = ! 01 , 0101, 111, 110#
14
a) KNF
)*+
=(
)(
=(
)(
+
+
)+(
+
+
)=(
)+(
)(
+
+
)(
)=
b) DNF
,*+
15
16
4. Koristei Karnaugh-ove karte nai minimalnu DNF i minimalnu KNF prekidake funkcije koja
realizuje logiku integrisanog kola 4511. Na ulaz integrisanog kola dolazi etvorobitna
promenljiva x4x3x2x1 koja predstavlja broj koji treba prikazati u binarnom zapisu.
Reenje:
X4 X3 X2 X1
0 0 0 0
0 0 0 1
0 0 1 0
0 0 1 1
0 1 0 0
0 1 0 1
0 1 1 0
0 1 1 1
1 0 0 0
1 0 0 1
1 0 1 0
1 0 1 1
1 1 0 0
1 1 0 1
1 1 1 0
1 1 1 1
a
1
0
1
1
0
1
1
1
1
1
X
X
X
X
X
X
b
1
1
1
1
1
0
0
1
1
1
X
X
X
X
X
X
c
1
1
0
1
1
1
1
1
1
1
X
X
X
X
X
X
d
1
0
1
1
0
1
1
0
1
1
X
X
X
X
X
X
e
1
0
1
0
0
0
1
0
1
0
X
X
X
X
X
X
f
1
0
0
0
1
1
1
0
1
1
X
X
X
X
X
X
g
0
0
1
1
1
1
1
0
1
1
X
X
X
X
X
X
17
Za segment a:
DNF:
-,*+ =
)(
KNF:
-)*+ = (
=(
+
+
)(
+
+
+
+
)+(
)=(
+
+
+
)=
18
Za segment b:
DNF:
.,*+ =
KNF:
.)*+ = (
+
=(
)(
+
+
+
+
)+(
19
)=(
+
+
+
)(
)=
Za segment c:
DNF:
/,*+ =
20
KNF:
/)*+ =
Segment d:
DNF:
0,*+ =
+
=
21
KNF:
0)*+ = (
)(
=(
)(
=(
)+(
+
+
+
+
)(
)(
)+(
)=
)=
+
+
Za segment e:
DNF:
1,*+ =
22
)=
+(
KNF:
1)*+ =
)=
Za segment f:
DNF
=(
,*+
23
)(
)=(
)+(
)(
KNF:
)*+
=(
)(
+
+
)+(
)(
)=
24
Za segment g:
DNF:
2,*+ =
KNF:
2)*+ = (
+
=(
)(
+
+
+
+
)+(
25
)=(
+
+
+
)(
)=

Skripte Iz Osnova Racunarastva

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Skripte Iz Osnova Racunarastva

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Materijal za vebe iz predmeta OSNOVE RAUNARSTVA

Slika 1 Osnovne logike operacije

Tabela 1 Tabela istintosti za osnovne logike operacije

Asistenti: Nikola uki, Milutin Nikoli

Fakultet tehnikih nauka, 2012/2013

Materijal za vebe iz predmeta OSNOVE RAUNARSTVA

NE, I i ILI logikih operacija,

Asistenti: Nikola uki, Milutin Nikoli

Fakultet tehnikih nauka, 2012/2013

Materijal za vebe iz predmeta OSNOVE RAUNARSTVA

Slika 2 Potpuni dekoder (2/4)

Tabela 2 Kombinaciona tabela potpunog dekodera (2/4)

Asistenti: Nikola uki, Milutin Nikoli

Fakultet tehnikih nauka, 2012/2013

Materijal za vebe iz predmeta OSNOVE RAUNARSTVA

Slika 3 Simbol kodera (4/2)

Tabela 3 Kombinaciona tabela potpunog kodera (4/2)

Asistenti: Nikola uki, Milutin Nikoli

Fakultet tehnikih nauka, 2012/2013

Materijal za vebe iz predmeta OSNOVE RAUNARSTVA

Multiplekser je najlake razumeti ako se posmatra kao viepoloajni mehaniki prekida.

Slika 4 Unutranja struktura multipleksera predstavljena kao viepoloajni mehaniki prekida

Slika 5 Simbol multipleksera 4 na 2

Asistenti: Nikola uki, Milutin Nikoli

Fakultet tehnikih nauka, 2012/2013

Materijal za vebe iz predmeta OSNOVE RAUNARSTVA

Slika 6 Unutranja struktura demultipleksera predstavljena kao viepoloajni mehaniki prekida

Slika 7 Simbol demultipleksera 2 na 4

Asistenti: Nikola uki, Milutin Nikoli

Fakultet tehnikih nauka, 2012/2013

Materijal za vebe iz predmeta OSNOVE RAUNARSTVA

Asistenti: Nikola uki, Milutin Nikoli

Fakultet tehnikih nauka, 2012/2013

Materijal za vebe iz predmeta OSNOVE RAUNARSTVA

Asistenti: Nikola uki, Milutin Nikoli

Fakultet tehnikih nauka, 2012/2013

Materijal za vebe iz predmeta OSNOVE RAUNARSTVA

Asistenti: Nikola uki, Milutin Nikoli

Fakultet tehnikih nauka, 2012/2013

Materijal za vebe iz predmeta OSNOVE RAUNARSTVA

= & + & + & = +

Asistenti: Nikola uki, Milutin Nikoli

Fakultet tehnikih nauka, 2012/2013

Materijal za vebe iz predmeta OSNOVE RAUNARSTVA

Asistenti: Nikola uki, Milutin Nikoli

Fakultet tehnikih nauka, 2012/2013

Materijal za vebe iz predmeta OSNOVE RAUNARSTVA

Asistenti: Nikola uki, Milutin Nikoli

Fakultet tehnikih nauka, 2012/2013

Materijal za vebe iz predmeta OSNOVE RAUNARSTVA

(1) = ! 01 , 0101, 111, 110#

Asistenti: Nikola uki, Milutin Nikoli

Fakultet tehnikih nauka, 2012/2013

Materijal za vebe iz predmeta OSNOVE RAUNARSTVA

Asistenti: Nikola uki, Milutin Nikoli

Fakultet tehnikih nauka, 2012/2013

Materijal za vebe iz predmeta OSNOVE RAUNARSTVA

Asistenti: Nikola uki, Milutin Nikoli

Fakultet tehnikih nauka, 2012/2013

Materijal za vebe iz predmeta OSNOVE RAUNARSTVA

Asistenti: Nikola uki, Milutin Nikoli

Fakultet tehnikih nauka, 2012/2013

Materijal za vebe iz predmeta OSNOVE RAUNARSTVA

Asistenti: Nikola uki, Milutin Nikoli