Kapitulli I Pare-Pjesa e Përgjithshme

`
`
`
Materialet elektroteknike jan t shumllojshme

Vetit e materialeve elektroteknike:
- Elektrike ( Prqueshmria e rryms elektrike, ndarja e prquesve n
potenciale t ndryshme, etj.)
`
`
`
`
- Magnetike (fluksi magnetik etj.)

- Mekanike,
- Termike,
- Teknologjike
Nevojitet nj studim i gjrsishm i materialeve
elektroteknike
MATERIALET ELEKTROTEKNIKE
12/4/2008
12/4/2008
Materialet elektroteknike mund t jen:

- Aktive (prqojn rrymn elektrike,bjn kyqjen dhe qkyqjen e
qarqeve elektrike, i ndajn pjest n potenciale t ndryshme,
prqojn fluksin magnetik, emitojn elektrone, shndrrojn
energjin elektrike n lloje tjera t energjis dhe anasjelltas,
akumulojn energjin, etj.)
- Konstruktive
- Ndihmse
( bjn lidhjen e materialeve aktive)
( ftohjen, lyerjen dhe funksione tjera )
Materialet konstruktive njkohsisht mund t

jen edhe materiale aktive ( shfrytzim maksimal t
materialeve dhe dimensione t vogla t prodhimeve)
12/4/2008
12/4/2008
Sipas detyrave primare, materialet

elektroteknike ndahen n:
`
`
`
`
Materialet
Materialet
Materialet
Materialet
prquese,
gjysmprquese,
dielektrike,
magnetike.
12/4/2008
12/4/2008
Atomi-Modeli i thjeshtuar
-Brthama (nukleusi) protone, neutrone dhe
grimca tjera (elektricitet pozitiv)
-Mbshtjellsi-elektronet ( elektricitet negativ)
Elektronet me elektricitet negativ e neutralizojn
veprimin e brthams me elektricitet pozitiv.
Pasi q |epr |=|eel |=1.602x10-19 C ,n atomin neutral
numri i protoneve dhe i elektroneve sht i
njjt (Z- numri rendor n sistemin periodik t
elementeve)
12/4/2008
12/4/2008
12/4/2008
12/4/2008
Sipas Fiziks klasike -atomi n pjesn m t madhe

sht i zbrazt.
Sipas Mekaniks kuantike -elektronet paraqesin
shprndarje kontinuale t ngarkess
12/4/2008
12/4/2008
Pasi q me=9.109x10 kg sht shum m e vogl se

sa mp dhe mn ,(mp =mn =1.6726x10 kg ) del se e
tr masa e atomit sht e koncentruar n
brthamn e atomit (Brthama e prbn
99.98% t mass s atomit ).
Nukleonet (qiftet e protoneve dhe neutroneve)
dhe elektronet rrotullohen rreth boshtit t tyre
dhe kan moment t sasis s lvizjes
p= Jh/2 ,
J-numr i tr ose
Shuma vektoriale e t gjitha momenteve
elementare-momentin e sasis s lvizjes ose
spinin.
-31
-27
12/4/2008
12/4/2008
Gjendja e do elektroni n atom karakterizohet

me katr numra kuantik:
1. Numri kuantik kryesor n - energjin e
atomit, n=1,2,3,
2. Numri kuantik orbital l - momentin orbital t
lvizjes s elektronit, l=0,1,2,,(n-1).
3. Numri kuantik magnetik m - momentin
magnetik, m=0,1,2,3,,l.
4. Numri kuantik i spinit s - rrotullimin e
elektronit rreth boshtit t vet, s=1/2.
12/4/2008
12/4/2008
T gjitha elektronet me numr kryesor kuantik t

barabart e prbjn nj shtres (lusp) .
N baz t numrit kuantik kryesor n=1,2,3,.
shtresat e elektroneve shnohen me K,L,M,
Elektronet me numr t njjt kuantik n dhe numr
t ndryshm kuantik orbital l prbjn
nnshtresat (nnluspat) e atomit.
Gjendjet q u prgjigjen vlerave t l=0,1,2,
shnohen me s,p,d,f,
12/4/2008
12/4/2008
12/4/2008
10
12/4/2008
11
Numri i mundshm i gjendjes s elektroneve t

karakterizuar me numrat n,l,m sht n2.
Parimi i Paulit: N gjendjen e dhn
kuantike t caktuar me ann e tre
numrave kuantik nuk mund t
gjenden m shum se dy elektrone.
Kur merret edhe numri kuantik s, del se n
gjendjen e karakterizuar me katr numrat
kuantik mund t ekzistoj vetm nj elektron.
12/4/2008
12/4/2008
12
12/4/2008
12/4/2008
13
Shprndarja e elektroneve npr shtresa,nnshtresa dhe

numri maksimal i elektroneve n atome
12/4/2008
14
Elektronet s pari i plotsojn nivelet m t ulta

energjetike-shtresat dhe nnshtresat (m afr brthams
s atomit)
12/4/2008
15
Atomi n gjendje t pangacmuar-elektronet kan

energji minimale.
Gjendja e elektroneve n shtresn e jashtme
sht labile. Kur atomit i shtohet nj sasi e
energjis, kto elektrone mund leht t
shkputen- atome t jonizuara.
Elektrone valente-numri i elektroneve n
shtresn e fundit q i prcakton veqorit kimike
t atomeve(grupin) n sistemin periodik t
elementeve.
12/4/2008
12/4/2008
16
12/4/2008
12/4/2008
17
12/4/2008
18
12/4/2008
19
Atomet e elementeve q nuk i kan shtresat e

jashtme t mbushura bashkohen me atome tjera n
molekula.
Atomet e grupeve I,II dhe III kan nga 1,2,
respektivisht 3 elektrone valente-leht i lshojn
elektronet-jone pozitive( elemente elektropozitive).
Atomet e grupeve V,VI dhe VII kan nga
5,6,respektivisht 7 elektrone valente-leht
pranojn elektrone-jone negative(elemente
elektronegative)
Atomet e grupit VII-parregullsi rreth plotsimit t
disa shtresave
Atomet e grupit IV-si ur kalimi ndrmjet grupeve
t elementeve elektropozitive dhe elektronegative
12/4/2008
12/4/2008
20
Modeli elektronik i strukturs s atomit
12/4/2008
21
Me bashkimin e atomeve t elementeve n

grupe m t mdha-formohen materialet.
` Interaksioni ndrmjet molekulave,distanca
dhe dendsia e tyre prcakton gjendjen
agregate t materialeve.
1. Gjendja agregate e gazt,
2. Gjendja agregate e lngt,
3. Gjendja agregate e ngurt,
Plazma.
Ndrrimi i gjendjes agregate t trupit bhet
nga veprimi i nxehtsis.
`
12/4/2008
22
Gazrat kan aftsi t zgjerohen dhe t prfshijn tr

hapsirn prreth pa ndikim t jashtm.
Lvizja e molekulave te gazrat sht kaotike.
12/4/2008
23
Gjendja e lngt agregate mund t realizohet pr do

material n temperatur dhe shtypje t caktuar,
qoft duke kaluar nga gjendja e gazt-kondensimi
ose e ngurt-shkrirja.
Trupat e ngurt
Trupat e lngt
Trupat e gazt
12/4/2008
24
Materialet e ngurta e ruajn:

- formn
- Vllimin
` Materialet e ngurta ndahen n:
- Kristale
- amorfe
Tek strukturat kristalore, do atom prbhet nga dy
pjes:
1. Elektronet valente
2. Brthama dhe elektronet tjera (Pjesa inerte e atomit).
`
12/4/2008
25
Pjest inerte jan t shprndara n mnyr t rregullt dhe formojn

Rrjetin kristalor,elektronet valente bjn lidhjet dhe mundsojn
mbajtjen e renditjes ndrmjet tyre.
Kur trupi prbhet vetm nga nj kristal-struktur monokristalore.
Kur trupi i ngurt prbhet nga nj bashksi shum monokristaleshstruktur polikristalore.Materialet me struktur kristalore-anizotrop
veqori fizike t ndryshme n drejtime t ndryshme.
N rastet tjera-gjendje amorfe e materialit, izotrop.
Eksistojn shtat sisteme t rrjetave kristalore me 14 tipe rrjetash
kristalore( Brave,1855).
12/4/2008
26
12/4/2008
27
Tipet e rrjetave kristalore t sistemit rombik
12/4/2008
28
12/4/2008
29
Te kristalet e paprsosura (joideale):

- Paprsosmrit piksore
- Paprsosmrit linjore
- Paprsosmrit siprfaqsore
Paprsosmrit piksore (defektet piksore):
a) Defekti i Frenkelit-(disa atome kristalore i lshojn pozitat
themelore dhe marrin pozita t tjera)-vakancat(zbraztirat) dhe atomet

intersticiale;
b) Defekti i Schottkit-(zhvendosja e atomeve nga pozita themelore

deri te siprfaqja e kristalit)-zmadhimi i vllimit dhe zvoglimi i
dendsis t kristalit(masa e kristalit nuk ndryshon);
c) Atomet shtes-(prezenca e atomeve shtes n kristale t pastrta).
12/4/2008
30
Shprndarja e atomeve shtes n materialin bazik

bhet n dy mnyra,duke formuar:
1. Tretsir t ngurt substitucionale-(nga dy lloj
materialesh,atomet e t cilave kan madhsi gati t barabart)
2.
Tretsir t ngurt intersticionale-(atomet me
dimensione t ndryshme)
1.
12/4/2008
31
2.
12/4/2008
32
Tretsirat substitucionale mund t formohen

me kusht q t plotsohen kushtet (Rregulla e
Hum-Rothery):
1. Ndryshimet n dimensione t jen m t
vogla se 15%;
2. T ken struktur t njjt kristalore;
3. Ndryshimet n elektronegativitet t mos jen
t mdha dhe
4. T ken valenc t njjt.
12/4/2008
33
12/4/2008
34
Lidhjet kimike jan forcat t

cilat i mbajn atomet s
bashku!
12/4/2008
35
Lidhjet kimike jan forcat t

cilat i mbajn atomet s
bashku!
12/4/2008
36
Si realizohen lidhjet
kimike?
Atomet lshojn ,pranojn ose i

ndajn elektronet me qllim q t
arrijn konfiguracionin elektronik
stabil t gazrave inerte
N formimin e lidhjeve kimike
marrin pjes elektronet valente
12/4/2008
37
Lidhjet themelore t atomeve:

1. Lidhjet jonike ose heteropolare
(bhen ndrmjet dy atomeve t ndryshme,elektropozitive dhe
elektronegative)-bashkveprim elektrostatik ndrmjet joneve
2. Lidhjet kovalente ose atomike
(e pranishme n molekula dhe trupa t ngurt t prbr nga atome t

njjta;molekula e hidrogjenit, silicit,klorit,sulfurit,selenit, kristalet e
diamantit, germaniumit,bashkdyzimet inorganike t grupeve III dhe
IV-InSb,GaAs dhe gati t gjitha bashkdyzimet organike)
3. Lidhjet metalike
(e shprehur te trupat e ngurt t elementeve t grupit t I,II dhe III)
4. Lidhjet e Van Der Valsit
(eksistojn te materialet e ndrtuara me atome neutrale dhe molekula

q e kan shtresn e fundit elektronike t plotsuar)
12/4/2008
38
Shumica e lidhjeve ndrmjet

atomeve sht diku
ndrmjet!
12/4/2008
39
Lidhja jonike te a) Molekula e NaCl dhe b) Molekula e MgO
12/4/2008
40
Lidhjet jonike ndrtohen nga elementet q

dallohen shum pr nga vetit
Metalet e theksuara (majtas n sistemin
periodik) dhe jometalet e theksuara ( djathtas
n sistemin periodik)
12/4/2008
41
Lidhja kovalente te hidrogjeni

Lidhja kovalente te silici
Lidhja kovalente sht lidhje e fort dhe

stabile dhe intensiteti i saj varet nga shkalla e
mbushjes s shtresave elektronike
12/4/2008
42
Trupi i ngurt me lidhje metalike
Lidhja metalike mund t ekzistoj vetm n

nj bashksi t madhe atomesh
12/4/2008
43
Materialet q kan Lidhje t Van Der Valsit jan

gazrat inerte n gjendje t lngt dhe t ngurt,
hidrogjeni,oksigjeni,azoti n gjendje t ngurt
dhe shum bashkdyzime organike dhe inorganike,
materialet shtresore gjysmprquese, etj.
Varsia e vetive t kristaleve sipas tipit t lidhjes n temperatur

T=20C (293K)
12/4/2008
44
Varsisht nga niveli energjetik n t cilin

gjenden, disa elektrone mund t ken energji t
caktuar.
Zonat energjetike pr: a) Dielektrikt, b) gjysmpruesit dhe c) pruesit
Te materialet izoluese - largsia e madhe ndrmjet

zonave energjetike tregon se elektroneve valente duhet
tu shtohet energji e madhe pr lirimin e tyre nga lidhjet
valente.
Te materialet gjysmpruese zona pruese dhe
valente jan relativisht afr njra tjetrs.
Te materialet pruese zona pruese dhe valente
pjesrisht prputhen edhe n temperatura t ulta.
12/4/2008
45
Materialet elektroteknike ndahen edhe sipas

vlers s rezistencs elektrike specifike.
N temperatur t dhoms dhe n kushte
tjera normale, rezistenca specifike elektrike
sht:
- Pr materialet dielektrike 1010 1019 m;
- Pr materialet gjysmpruese 10-4 1010 m;
- Pr materialet pruese 10-8 10-4 m.
Dallimi ndrmjet materialeve- jo vetm n
madhsin e rezistencs elektrike specifike,por
edhe n varsin e saj nga temperatura.
Te pruesit rritet me rritjen e temperaturs;
Te gjysmpruesit dhe dielektrikt zvoglohet.
12/4/2008
46
Veorit magnetike t materialeve rezultat i ekzistimit

t ndrveprimit t momenteve magnetike t atomeve dhe
Molekulave, si rezultat i momenteve magnetike orbitale t
elektroneve dhe momenteve magnetike t spinit t
elektroneve si dhe momenteve magnetike t brthamave.
Materialet sipas vetive magnetike ndahen n:
Materialet diamagnetike
momenti magnetik sht

zero, kur nuk eksiston fusha e jashtme magnetike.
Materialet paramagnetike, feromagnetike,

antiferomagnetike dhe ferimagnetike
momenti magnetik nuk sht zero n munges t fushs s
jashtme magnetike.
12/4/2008
47
Materialet kan veti t ndryshme si rezultat i mikro

dhe makro strukturave t tyre - prshtatshmria e
prdorimit t materialeve n elektroteknik.
1. Elektrike
2. Magnetike
3. Mekanike
4. Termike
5. Kimike
6. Teknologjike
48
Pse jan t rndsishme vetit e materialeve?
Ndryshimi n vetit e materialeve ndrmjet aluminit dhe magnezit n

trheqje
Me veprimin e forcave trheqse Al dhe Mg nuk sillen njsoj nuk vjen deri tek
shkputja e mostrs n mnyr t njjt q sht pasoj e strukturs s
brendshme kristalore t tyre
49
- Vetit e materialeve jan me rndsi n mnyr q t

dim sjelljen e tyre n praktik( zbatimin, gjat shfrytzimit);
- Jan t rndsishme pr zgjedhjen optimale( selektimin) e
materialit( sipas qmimit, mnyrs s prpunimit, sipas kohs
s nevojshme pr punimin e prodhimit prfundimtar, sipas
hargjimit t energjis,sipas jetgjatsis s prodhimit, etj);
- Q t arrihet kjo si duhet - duhet t dim sa m shum t
dhna pr kto materiale;
-Duhet t kuptojm vetit e tyre,d.m.th. Pse jan t till
dhe ka mund t presim nga ato gjat prodhimit dhe
zbatimit;
-Q t mund t krkojm materiale t reja, nse materialet
eksistuese nuk plotsojn at q ne presim nga to.
50
Nj
pjes t madhe t puns s inxhinierit e

prbn prpunimi i materialeve dhe prodhimi i
produkteve finale
Inxhiniert, me qllim t prodhimit t
produkteve, duhet t njohin mir strukturn e
brendshme dhe vetit e materialeve
Me kto njohuri do t jen n gjendje t
zgjedhin materialin m t prshtatshm dhe
teknologjin m t zbatueshme t prpunimit pr
prodhimin e caktuar
51
Veorit mekanike-prodhimi i produkteve funksionale me

fortsi t caktuar,dimensione minimale dhe me shpenzime
sa m t vogla
m dm
=
lim
=
Dendsia e materies:
V 0 V
dV
Te materialet homogjene: = m ( dendsia nuk ndryshon nga pika n pik )
V
m-masa e materies, V-vllimi i materies
Pr shkak t pranis s zbraztive(poreve) t dukshme

apo t padukshme n materiale-definohet dendsia e vrtet
dhe e dukshme.
m
m
=
=
V
Dendsia e vrtet:
VV Vd V0 , ku VV sht vllimi i vrtet,
Vd sht vllimi i dukshm dhe
V0 sht vllimi i zbraztive t fardo lloji
Poroziteti i materialit:
p=
V0 Vd VV
V
=
= 1 V = 1 d
V
Vd
Vd
Vd
Poroziteti i vrtet p (merren parasysh t gjitha zbraztit dhe poret)

Poroziteti i dukshm pd (definohet n baz t zbraztive dhe poreve t dukshme t hapura)
Poroziteti i fsheht pf
52
Mbushja e materialit: m = VVd

0
Ndikimi i ngarkesave mekanike:
- n zgjatje
- n prkulje
-n prdredhje etj.
Fortsia n trheqje dhe elasticiteti karakteristika t
materialit lidhur me qndrimin e tij ndaj veprimit t
forcave t jashtme, t cilat tentojn tia ndrrojn
formn.
Deformimi i trupit prcaktohet nga Ligji i Huk-ut: l = l F
ES
l
F
Pasi q = l sht zgjatja relative dhe = S sforcimi
normal do t kemi: = E
Varsia ndrmjet dhe prcakton se a sht trupi i
53
ngurt elastik apo plastik.
Ndrrimi i sforcimit normal me zgjatje pr: a) Metalin elastik, b) metalin plastik dhe c) jometalin
e -kufiri i elasticitetit-deformimet jan elastike

v -kufiri i plasticitetit apo i rrjedhjes- deformimet plastike
m -vlera m e lart e sforcimit, duke e rritur ngarkesn
shkall-shkall nga zero deri sa t kputet materiali
02 -kufiri i plasticitetit-zgjatja e materialit pr 0.2%
pr -kufiri i proporcionalitetit ndrmjet dhe .
54
Veorit termike-ndikimi i nxehjes si rezultat i

humbjeve n aparatet elektroteknike ose si rezultat i vet
procesit eksploatues dhe bartjes s energjis elektrike.
Temperatura e puns s aparateve duhet t jet sa m
larg temperaturs s shkrirjes dhe avullimit t tyre.
Koeficienti linear i zgjerimit termik zmadhimi i njsis
s gjatsis kur rritet temperatura e materialit pr nj
shkall-lidhje mekanike t materialeve t ndryshme.
l
, l = l t
=
l0 t
Nxehtsia specifike(kapaciteti specifik termik) e

materialit sasia e nxehtsis e cila i ipet mass njsi t
materialit t caktuar q t nxehet pr nj shkall.
1 dQ
C=
m dT
55
Te trupat e gazt, nxehtsia specifike nuk

prkufizohet vetm me temperatur , por edhe
me shtypje.
( Nxehtsia specifike e gazit pr shtypje
konstante cp dhe vllim konstant cv
koeficienti k ) : k = c p ,
m v2
cV
k=
R T
R- sht konstanta univerzale e gazrave

R= 8.314 J/K
Koeficienti i prqueshmris s nxehtsis aftsin e materialit pt t pruar nxehtsin:
dQ
1
=
gradT
S dT
56
Veorit kimike- aftsin e qndrueshmris

s materialeve ndaj ndikimeve t jashtme,
tretjes n materialet tjera,ndaj ndikimeve
atmosferike,etj.
Materialet duhet t jen sa m neutrale n
pikpamje kimike, ndrmjet veti dhe ndaj
ambientit.
Veorit teknologjike-mundsia e prpunimit
t materialeve:
-Aftsia e deformimit t trupit n t ftoht dhe
t nxeht
-Mundsia e formsimit n kallpe, farkimit,
kalitjes, trheqjes, saldimit, pikjes etj.
57
Standardizimi formimi me plan i nj sistemi t

bazave teknike, t prodhimit, mnyrs dhe mjeteve
t marrveshjes si dhe t tipizimit t prodhimeve.
-Rrit produktivitetin,
-Zvoglon shpenzimet,
-Shton sigurin dhe kualitetin,
-Garanton ndrrimin e pjesve dhe
-Zhvillon marrdhniet kooperuese n planin kombtar dhe
ndrkombtar.
Standardi i prmban kto elemente:

- T dhnat prshkruese(terminet,kushtet etj)
- T dhnat pr formn dhe madhsin(profili,dimensionet,njsit)
- T dhnat pr materialin(veorit fizike, kimike,etj)
- T dhnat pr udhzime(udhzimet e llogaritjes,provave,etj)
-T dhnat pr sigurin(rregullat pr ndrtim, shfrytzim,mbrojtje,etj)
58
Organizata t rndsishme nga lmia e standardeve:

- N nivelin ndrkombtar:
- ISO ( International Organisation for Standardisation )
ISO 9899 C programming language
- IEC ( International Electrotechnical Commission )

IEC 60063 Preferred number series for resistors and capacitors
- ASTM
59
- ITU ( International Telecommunication Union )

ITU- T Recommendations Series Z- Programming languages
- IEEE ( Institute of Electrical and Electronics Engineers )

IEEE 802
N nivelin europian
- ETSI ( European Telecommunications Standards Institute)

GSM,UMTS,DECT ETSI EN 300 175-4-vl.4.2-1999-0
- CEN ( European Committee for Standardisation )

CEN EN 1709:2004
12/4/2008
60
- CENELEC (Comit Europen de Normalisa-tion Electrotechnique )

N nivelin amerikan
- ANSI
N nivelin nacional
- DIN ( Deutsches Institut fr Normung )
- VDE ( Verband Deutscher Elektrotechniker, Verband der Elektrotechnik
Elektronik Informationstechnik )
- GOST
- BSI
12/4/2008
61
Kushtet e prdorimit t materialeve elektroteknike:

- t brendshme (mundsojn zhvillimin e proceseve t nevojshme pr
funksionimin e aparatit)
- kushtet elektrike,
- kushtet mekanike,
- kushtet magnetike,
- kushtet termike .
- t jashtme:
- temperatura e ambientit,
-lagshtia atmosferike,
- faktori biologjik,
- shklqimi i diellit,
- faktori gjeografik,
- njelmsia e ajrit,
- ndikimi i errave,
- ndotja atmosferike, etj.
62
Frekuenca e shkarkimeve n funksion t tensionit t transmetimit pr aparate q punojn n

zona me ndotje industriale
Skema parimore e shqyrtimit t izolimit me tension alternativ me frekuenc 50 Hz

63
12/4/2008
12/4/2008
64
64
PYETJET
Ndihuni t lir t shfrytzoni

disa minuta t bni pyetje.
12/4/2008
12/4/2008
12/4/2008
65
65

Kapitulli I Pare-Pjesa e Përgjithshme

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kapitulli I Pare-Pjesa e Përgjithshme

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

`

Materialet elektroteknike jan t shumllojshme

potenciale t ndryshme, etj.)

- Magnetike (fluksi magnetik etj.)

Materialet elektroteknike mund t jen:

( bjn lidhjen e materialeve aktive)

( ftohjen, lyerjen dhe funksione tjera )

Materialet konstruktive njkohsisht mund t

Sipas detyrave primare, materialet

Sipas Fiziks klasike -atomi n pjesn m t madhe

Pasi q me=9.109x10 kg sht shum m e vogl se

Gjendja e do elektroni n atom karakterizohet

T gjitha elektronet me numr kryesor kuantik t

Numri i mundshm i gjendjes s elektroneve t

Shprndarja e elektroneve npr shtresa,nnshtresa dhe

Elektronet s pari i plotsojn nivelet m t ulta

Atomi n gjendje t pangacmuar-elektronet kan

Atomet e elementeve q nuk i kan shtresat e

Modeli elektronik i strukturs s atomit

Me bashkimin e atomeve t elementeve n

Gazrat kan aftsi t zgjerohen dhe t prfshijn tr

Gjendja e lngt agregate mund t realizohet pr do

Materialet e ngurta e ruajn:

Pjest inerte jan t shprndara n mnyr t rregullt dhe formojn

Tipet e rrjetave kristalore t sistemit rombik

Te kristalet e paprsosura (joideale):

themelore dhe marrin pozita t tjera)-vakancat(zbraztirat) dhe atomet

b) Defekti i Schottkit-(zhvendosja e atomeve nga pozita themelore

c) Atomet shtes-(prezenca e atomeve shtes n kristale t pastrta).

Shprndarja e atomeve shtes n materialin bazik

Tretsir t ngurt intersticionale-(atomet me

Tretsirat substitucionale mund t formohen

Lidhjet kimike jan forcat t

Lidhjet kimike jan forcat t

Atomet lshojn ,pranojn ose i

Lidhjet themelore t atomeve:

2. Lidhjet kovalente ose atomike

(e pranishme n molekula dhe trupa t ngurt t prbr nga atome t

(e shprehur te trupat e ngurt t elementeve t grupit t I,II dhe III)

4. Lidhjet e Van Der Valsit

(eksistojn te materialet e ndrtuara me atome neutrale dhe molekula

Shumica e lidhjeve ndrmjet

Lidhja jonike te a) Molekula e NaCl dhe b) Molekula e MgO

Lidhjet jonike ndrtohen nga elementet q

Lidhja kovalente te hidrogjeni

Lidhja kovalente sht lidhje e fort dhe

Trupi i ngurt me lidhje metalike

Lidhja metalike mund t ekzistoj vetm n

Materialet q kan Lidhje t Van Der Valsit jan

Varsia e vetive t kristaleve sipas tipit t lidhjes n temperatur

Varsisht nga niveli energjetik n t cilin

Zonat energjetike pr: a) Dielektrikt, b) gjysmpruesit dhe c) pruesit

Te materialet izoluese - largsia e madhe ndrmjet

Materialet elektroteknike ndahen edhe sipas

Veorit magnetike t materialeve rezultat i ekzistimit

momenti magnetik sht

Materialet paramagnetike, feromagnetike,

Materialet kan veti t ndryshme si rezultat i mikro

Pse jan t rndsishme vetit e materialeve?

Ndryshimi n vetit e materialeve ndrmjet aluminit dhe magnezit n

- Vetit e materialeve jan me rndsi n mnyr q t

pjes t madhe t puns s inxhinierit e

Veorit mekanike-prodhimi i produkteve funksionale me