HEMOTERAPIJA

MALIGNIH
TUMORA
Hemoterapija je uporeba antikancerskih
citotoksinih i citocidnih medikamenata u
lijeenju malignih tumora.

Mehanizam djelovanja razliitih

antikancerskih lijekova je inhibicija
celularne ili enzimske funkcije, kojaija
dovodi do smrti elije, tj. citotoksinog
efekta.
Naziv hemoterapija (chemotherpy) potie od Paula Ehrlicha s poetka dvadesetog stoljea, kada je oznaavao
lijeenje zaraznih bolesti hemijskim srestvima.
Razvoj savremenih hemoterapijskih agenasa poeo je u
programu proizvodnje bojnih otrova krajem Drugog
svjetskog rata. Uoena sposobnost gasa nitrogen
mustard, koji je snaan alkilirajui agens da izazove
oteenje limfocita i supresiju kotane sri, pobudila je tada
veliki kliniki interes.
Ozbiljan razvoj hemoterapije poinje koritenjem antagonisata
folne kiseline u lijeenju limfoblastne leukemije djece.
ezdesetih godina poinje upotreba hemoterapijskih
agenasa u lijeenju solidnih tumora.

Hemoterapija, uz hirurgiju i radioterapiju, jedan od

osnovnih vidova onkoloke terapije.
Njena primjena se zasniva na injenici da se
mnogi maligni tumori mogu smatrati
sistemskom boleu. ak 70% onkolokih
pacijenata dobiju metastaze u nekoj fazi bolesti.
Hirurgija i radioterapija imaju lokalno i
lokoregionalno djelovanje. Hemoterapiski agensi
ispoljavaju efekat na elije cijelog organizma.
Stoga je cilj njihovog davanja esto, iako ne
iskljuivo, unitenje makro i mikro metastaza.

Danas su na raspolaganju brojni

citostatici, koji se obino klasificirju
prema mehanizmu, vremenu i
mjestu djelovanja, hemijskom
sastavu, porijeklu
Alkilirajui agensi : Mechlorethamine (Nitrogen mustard) , Cyclophosphamide
(Endoxan), Chlorambucil (CBL), fosfamide, Nitrosourea, Cisplatin, Carboplatin,
Trofosfamid (Ixoten)

Antimetabolici :

5-FU,
5-FU, Methotrexat,
Methotrexat, Gemcitabin,
Gemcitabin,Citarabin,
Citarabin, Hidroksiureja

Alopurinol

Biljni alkaloidi: Vinca alcaloidi (vinblastine, vincristine, vindesine),

vindesine), Epidoxophyllotxini
(etoposide, teniposide),
teniposide), taxol,
taxol, taxotere

Antibiotici : Bleomycin,
Bleomycin, Anthraquinoni (daunorubicin, doxorubicin, mitxantron, epirubicin,
idarubicin),
idarubicin), Mitomycin,
Mitomycin, Dactinomycin (actinomycinD)

Enzimi i drugi agensi: Procarbazin,

Procarbazin, Dakarbazin,
Dakarbazin, Mitoksantron,
Mitoksantron, Amsakrin,
Amsakrin, Laspargiloza,
aspargiloza, Heksametilamin

REZISTENCIJA NA
CITOSTATIKE
Rezistencija je neosjetljivost tumorskih elija na
citotoksino i citocidalno djelovanje
hemoterapijskih agenasa. Ona je est uzrok
neuspjeha terapije.
Rezistencija na antikancerski lijek moe biti primarna,
postojea u datom tumoru, ili steena u tokom
njegovog rasta i napredovanja.
Tumori mogu ispoljavati rezistenciju na jedan, ili
istovremeno na vie citostika (tz. multi drag
resistece- MDR). Normalna tkiva nikada ne
razvijaju rezistenciju na citostatike.

TOKSINI EFEKTI HEMOTERAPEUTSKIH

AGENASA
Hemoterapijski agensi ne djeluju selektivno na
maligne tumore. Oni gotovo bez izuzetka, u veoj
ili manjoj mjeri, oteuju i druge elije. Zbog toga
su tokom citoterapije neizbjena i oteenja
normalnih tkiva.
Na djelovanje citostatika su posebno osjetljive
strukture koje sadre veliki broj elija u diobi, kao
to je kotana sr, bazalne elije koe i sluznica.
Osnovi princip primjene citoterapije je da se naredni
ciklus daje kada se poprave oteenja zdravih tkiva
izazvana prethodnim ciklusom. Za to je potrebno 2
do 3 sedmice, te je uobiajeni interval izmeu
terapijskih ciklusa 3 do 4 sedmice.
Cilj hemoterapije je davanje takve doze citostatika
koja e biti aktivna u unitenju tumora, a da efekti
na organizam budu reverzibilni i tolerabilni.

KOMBINOVANA
HEMOTERAPIJA
Sa rijetkim izuzecima, kao to je horiokarcinom ili
Burkittov limfom, primjena samo jednog citostatika
u standardnim dozama ne moe lijeiti karcinom.
Istovremeno davanje vie citostatska, tz.
kombinovana ili polihemoterapija , danas se
primijenjuje u tretmanu najveeg broja malignih
tumora.
Razlog za koritenje vie agenasa je njihovo
sinergistino i meusobno potencirajue djelovanje i
izbjegavanje rezistencije.
Principi kombinovane hemoterapije su primjena
pojedinano aktivnih, razliito toksinih i
optimalno doziranih citostatika.

Kombinovana hemoterapija ima 3 vana

svojstva koja se ne mogu postii

monoterapijom

1.

2.

3.

Maksimalno ubijanje tumorskih elija u

okviru tolerancije organizma na
toksine fekte svakog pojedinog lijeka
iri spektar senzibilnih elijskih klonova
u heterogenoj tumorskoj populaciji
Spreavanje i usporavanje razvoja
novih rezistentnih klonova

U odabiranju najefikasnije kombinacije

citostatika, doze i naina-eme njihovog
davanja upotrebljavaju se:

Preparati sa razliitim mehanizmom djelovanja

Samo lijekovi koji su potencijalno efikasni kada se koriste i
sami. Preparati koji daju izvjestan broj kompletnih remisija
su bolji od onih koji proizvode samo parcijalne remisije.
Ukolio je na raspolaganju vie lijekova, koriste se manje
toksini. Citostatici koji se kombinovno koriste ne smiju
imati iste toksine efekte. Spektar toksinosti se tako
proiruje, ali se izbjegavaju letalni efekti multiplih oteenja
istih organskih sistema uzrokovani razliitim preparatima.
Lijekovi treba da budu koriteni u svojim optimalnim
dozama i emama aplikacije.
Interval izmeu terapijskih ciklusa treba da je to krai, ali
dovoljan da se omogui potrebno oporavljanje
nejsenzibilnijih normalnih struktura organizma, a to je prije
svega kotana sr.