19

Sneinspetiele 15 februari 2014

i Wanneer er onbetaald langere tijd intensieve zorg wordt

gegeven aan zieke of gehandicapte familieleden of vrienden,

heet dat mantelzorg. Afhankelijk van de precieze definitie
zijn er in Nederland 2 tot 3,5 miljoen mantelzorgers. Het
merendeel is vrouw.

De kunst van het ontvangen

Relaties
Jacoline Steegstra zag zichzelf meer als verzorger dan als

verzorgde. Maar door een val was zij opeens gedwongen zich
over te geven aan de goede zorgen van haar naasten. En dat
bleek nog knap lastig.

et was 23 december
2013. Daar lag ik dan.
Languit. Mijn hoofd
en lijf met een smak tegen de
klinkers gesmeten. In een oogwenk was mijn fiets onder me
weggegleden en wist ik: hier is
geen houden aan. De pijn voelde
ik nog niet eens. Daarvoor ging
er te veel door me heen: de komende feestdagen; mijn fiets;
de boodschappen; mijn man; de
kinderen; is mijn jas nog heel?
En tot slot: hoe kom ik hier vandaan?
De man die me overeind hielp,
had niet in de gaten dat ik gewond was. Hij constateerde dat
de fiets en ik nog heel waren en
reed verder. Daar stond ik. Alleen.
Versuft en duizelig. Aangeslagen
trok ik met mijn goede hand de
fiets omhoog en strompelde naar
de eerste de beste winkel. Daar
zakte ik op een bankje neer. In
stilte huilend. Ik voelde in mijn

De scheidslijn
tussen ontvangen
en overvragen
van de mantelzorger
is flinterdun
schouder botten over elkaar heen
schuiven. Gebroken sleutelbeen,
herkende ik van mijn kindertijd.
Ik zou naar het ziekenhuis moeten.
Met trillende vingers belde ik
thuis en waarschuwde mijn zoon.
Mijn man was mobiel niet bereikbaar. Om hulp vragen aan de
winkelende klanten kwam niet
in me op. Dus zocht ik het nummer van een taxibedrijf. Maar net
toen ik wilde bellen, was daar
toch een mevrouw die zag dat er
iets niet in de haak was. Zij en
haar man brachten me naar de
EHBO. Daar werd mijn trui losgeknipt en direct een rntgenfoto
gemaakt. Klappertandend vocht
ik tegen mijn tranen. Zo goed
en zo kwaad als het ging bleef ik
die wegslikken. Totdat bijna een
uur later ik mijn man zag. Bij het
weerzien gleed alle spanning uit
mijn lijf en liet ik mijn tranen de
vrije loop.
En zo werden het een heel andere Kerst en jaarwisseling voor
mij. Oudejaarsdag werd ik geopereerd. Om het herstel van het
sleutelbeen te bespoedigen werd
er een plaatje op gezet.
Een vervelend einde van 2013.
Ontvangen
En toch. In deze weken leerde ik
opnieuw ontvangen. Mijn relatie
op een nieuwe manier ervaren
vanuit praktische afhankelijkheid. Hulp vragen bij elk klein
dingetje. En geloof me: dat is be-

Ontvangen is een kunst, maar de scheidslijn tussen ontvangen en overvragen van de mantelzorger is flinterdun. Foto: ANP

slist niet gemakkelijk. Ik kwam

erachter dat ik daarbij zelf mijn
grootste sta-in-de-weg was. Want
als ik eerlijk ben zie ik mezelf liever als verzorger dan verzorgde;
ben ik liever een gever dan een
ontvanger. Omdat ik dat gewend
ben vanuit mijn rol als moeder,
vrouw en ook vanuit mijn beroep.
Om hulp en zorg te aanvaarden
moest ik vooral mezelf overwinnen en heel wat belemmerende
gedachten aan de kant zetten, zoals: ik wil niemand tot last zijn;
ik kan het zelf wel; maar vooral
ook: ik wil dat jij het op mijn
manier doet. De stoofpeertjes.

De tafelschikking voor het kerstontbijt. En natuurlijk direct afruimen en het aanrecht schoon.
Zoals ik dat zou doen.
Sokken
Maar langzamerhand zweeg de
control freak in mij en leerde
ik: hulp vragen is fijn. Als je niet
eens je eigen sokken kunt aantrekken, geen eten kunt koken,
niet zelf je haren kunt wassen,
dan is er geen andere weg. En
komt echte liefde tot zijn recht.
Ik leer ontvangen en geef mijn
geliefde(n) de kans om te geven.
Wat ik verder leerde is dat
dankbaarheid een belangrijke

sleutel is. Als waardering voor

mijn man en kinderen die me
trouw bijstaan, maar ook voor
mijn eigen genezing en herstel.
Wanneer ik twee weken later
in het ziekenhuis op controle
kom, zie ik hoe het ook kan
mislopen wanneer de zorgverhouding uit balans raakt. Een
volwassen dochter schreeuwt tegen haar bejaarde moeder die in
een rolstoel aan tafel zit met een
bord eten voor zich. Wat er precies aan de hand is weet ik niet,
maar ik voel dat de meeste omstanders de dochter veroordelen
om haar woede-uitbarsting. Ik
vel geen oordeel.

goed bent begrepen, stuur

dan bij met heldere feedback
Laat je waardering blijken
door dankjewel te zeggen of
je partner een compliment te
geven
Zorg dat je zelf oog en oor
hebt voor de behoeften van
je partner
Respecteer de grenzen die
je partner aangeeft

i Mr. Jacoline Steegstra is

huwelijkstrainer, 21 jaar getrouwd
en moeder van drie kinderen. Zij
leert vrouwen hoe zij zelf of samen

Grenzen
De kunst van het ontvangen
zit hem in een goede balans en
communicatie tussen gever en
ontvanger van de zorg. Weten:
wat kan ik zelf? Waaraan heb ik
behoefte? En daarover duidelijk
zijn. Zonder al te veel omhaal

De stoofpeertjes:
ik wil dat jij het op
mijn manier doet

Tips om te leren ontvangen

Bedenk precies wat je nodig
hebt of waaraan je behoefte
hebt (wat wil je bereiken met
je vraag?)
Wees helder in je woordkeus en check of je partner je
begrijpt
Hoe je iets vraagt, maakt
een groot verschil
Accepteer dat je partner
helpt op zijn of haar manier,
en de dingen anders doet
dan jij
Heb oog voor de intentie
van je partner
Als je merkt dat je echt niet

Ontvangen is een kunst, maar

de scheidslijn tussen ontvangen
en overvragen van de mantelzorger is flinterdun. Of dat nu je
man of vrouw is of je dochter.
Sowieso is mantelzorgen een
loodzware taak die gemakkelijk
leidt tot overbelasting of zelfs
burn-out.

met hun man hun huwelijk kunnen

verbeteren en versterken: www.
huwelijkstrainer.nl

van woorden vertellen wat je

nodig hebt. En voor de gever:
helder zijn in het aangeven van
grenzen en door te vragen als
je niet duidelijk is wat er van je
wordt verwacht.
Maar bovenal. Dankbaar zijn.
Voor elkaar. Voor het mogen
dienen van elkaar in een relatie.