1 PLANIFIKIMI I ORS MSIMORE

ASPEKTET E PRGJITHSHME T PLANIFIKIMIT T ORS MSIMORE

Fusha kurrikulare: Shkencat e natyrs

Lnda: Fizik

Niveli: 2

Klasa: X

Shkalla e kurrikuls: 5

Koncepti baz i fushs s kurrikuls: Lvizja dhe bashkveprimet

Tema / FIZIKA SI SHKENC DHE MADHSIT FIZIKE
Njsia msimore: Madhsit vektoriale dhe skalare. Paraqitja simbolike e vektorve
Kontributi n rezultatet e kompetencave kryesore pr shkalln 5:
I - Komunikues efektinv: I. 1,9
II - Mendimtar kreativ : II. 1,2,3,4,6,7,10
III- Nxns i suksesshm: III. ,2,3,4,6,7 ,9
IV- Kontribues produktiv:IV. 4
V- Individ i shndosh: V. 5,6
VI- Qytetar i prgjegjshm: VI. 1,6
ASPEKTET SPECIFIKE T PLANIFIKIMIT T ORS MSIMORE
Fjal kye: madhsi skalare, madhsi vektoriale, vektori i zhvendosjes, zbrthimi i
vektorve n komponent sipas drejtimeve pingule, marrdhniet n nj trekndsh
knddrejt
Rezultatet e te nxnit :
Nxnsi:
-formulon kuptimin fizik t: madhsia vektoriale, madhsia skalare;
- dallon madhsit fizike vektoriale nga ato skalare;
- jep shembuj nga dukurit fizike t jets s prditshme t madhsive vektoriale dhe skalare.
Kriteret:
Prdor tri metodat pr mbledhjen dhe zbritjen e vektorve
Mjetet e konkretizimit dhe materialet msimore :
Mjetet: libr, celular, kompjuter, fletore, tabel
Prdorimi i TIK: -Interneti- - http://astrofizika.weebly.com/
http://users.sch.gr/ekoltsakis/nt/harrison/harrisonswf/Add2Vectors_gr.html
http://users.sch.gr/ekoltsakis/nt/harrison/harrisonswf/Add3Vectors_gr.html
http://users.sch.gr/ekoltsakis/nt/harrison/harrisonswf/Subtract2Vectors_gr.html

shtjet e ndrlidhura ( ndrkurrikulare ): - t gjitha shkencat natyrore, matematika,

teknologjia
PRSHKRIMI METODOLOGJIS DHE RRJEDHS S PLANIFIKUAR T ORS
MSIMORE
Pjesa hyrse: ( 5 min ).
-Trajtohen teorit dhe ligjet fizike, t cilat lidhen me madhsit fizike duke drejtuar pyetjen:
-a jan kto madhsi skalare ?
-ka disa q jan madhsi vektoriale.
Pjesa kryesore: ( 25 min) .
Veprimtarit e zhvillimit t msimit:
-N kt tem bhet kujdes pr trajtimin e zbrthimit n komponent sipas drejtimeve
pingule.Pr t kuptuarite ksaj teme kshillohet t punohet ushtrimet e prgaditura.
-shpjegohen metodat e mbledhjes dhe zbritjes s vektorve.
-Nxnsve u punohen dhe disa ushtrime , pasi n kto ushtrime ka hapsira
pr t pyetur se:
1. A mundet q shuma e tri vektorve, q nuk shtrihen n t njjtn drejtz, t jet
zero? (P: kushti: mjafton q shuma e komponentve sipas secilit bosht t jet zero)
2. A mundet q shuma e dy vektorve, q nuk shtrihen n t njjtin bosht, t jet
zero?
Pjesa prfundimtare : (10 min)
Detyr shtpie: Detyrat te msimi Vektort ne faqen e internetit
http://astrofizika.weebly.com/

Vlersimi: Vlersohen nxnsit mbi bazn e prgjigjeve t dhna pr t gjitha etapat

e ors s msimit

Xhevat Olluri- Gjimnazi ,,Ulpiana Lipjan

Mbledhja dhe zbritja e vektorve

Nj shumllojshmri e operacioneve matematikore mund t kryhet mbi t vektort.
Nj operacion i till sht mbledhja e vektorve. Dy vektort mund t mblidhen ose
t zbriten s bashku pr t prcaktuar rezultanten. Vzhgoni disa raste mposht
pr mbledhjen dhe zbritjen t dy vektorve:

N kt njsi, detyra e mbledhjes dhe zbritjes s vektorve do t shtrihet n rastet m t ndrlikuara n

t cilat vektort drejtohen n drejtime t ndryshme nga drejtime krejtsisht vertikale dhe horizontale. Pr
shembull, nj vektor drejtuar lart dhe djathtas do t mblidhet t nj vektori t drejtuar lart dhe majtas.
Shuma vektorve do t prcaktohet pr rastet m t komplikuara t treguara n diagramet m posht.
Detyr shtpie:

Ka nj shumllojshmri t metodave pr prcaktimin e madhsis dhe drejtimit t rezultantes duke

mbledhur ose zbritur dy ose m shum vektor . Ne do t diskutojm dy metoda m t prdorura:
Teorema e Pitagors dhe
Metoda vazhdimit t vektorve

Teorema Pitagors
Teorema e Pitagors sht nj metod e dobishme pr t prcaktuar rezultatin e
shtimit t dy (dhe vetm dy) vektorve q e bjn nj knd t drejt me njritjetrin.Metoda nuk aplikohet duke shtuar pr m shum se dy vektort ose pr
shtuar vektort q nuk jan n 90 grad me njri tjetrin.Teorema e Pitagors sht

nj ekuacion matematikor q lidhet gjatsin e ant e nj trekndsh t drejt me

kohzgjatjen e hipotenuz e nj trekndsh t drejt.

.
Pr t par se si funksionon metoda, e konsiderojn problemin e mposhtme:

Kemi nj zhvendosje 11 km, n veri dhe pastaj zhvendosjeje 11 km n lindje. Prcaktoni rezultanten e
zhvendosjes.
Ky problem zgjidhet duke mbledhur dy vektort e zhvendosjes q jan n kndet e drejta t njri-tjetrit.
Rezultati (ose rezultantja) e zhvendosjes11 km n veri dhe 11 km n lindje sht nj vektor i drejtuar n
verilindje si tregohet n diagramin n t djatht. Duke qene se zhvendosja drejt veriut dhe zhvendosja drejt
lindjes jan n knde t drejt me njri-tjetrin, mund t prdoret Teorema e Pitagors pr t prcaktuar
rezultanten (dmth, hipotenuz e trekndshit t drejt).

Rezultati i mbledhjes 11 km, n veri plus 11 km ,n lindje sht nj vektor me nj intensitet prej 15,6 km. M
von, metoda e prcaktimit t drejtimit t vektorit do t diskutohet.
Shembulli 1:
Le t provojm t kuptuarit tuaj me dy problemet e mposhtme praktike. N do rast, t prdorin teoremn
Pitagors pr t prcaktuar madhsin e shums s vektorve. Kur prfundoi, kliko butonin pr t par
prgjigjen.

A. R2 = (5)2 + (10)2
R2 = 125

B. R2 = (30)2 + (40)2
R2 = 2500

R = 11.2 km
R = 50 km

Shembulli i komponenteve t vektorve