Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 47

vodgM+k p

yXu
yXuirh
jkkh
jkkh Lokeh
u{k=
u{k= Lokeh
pj.k
frFkh
ik;k
lw;Z fl)kar ;x
dj.k
o.kZ
rRo
o;
;uh
x.k
ukM+h
ukM+h in
fogx
Fke v{kj
lw;Z jkkh
MsdkusV

x-10

tUefrFkh%
tUe osG%
tUe LFkG%

10 January 1980 Thursday

Latitude:

19.26N Longitude: 80.4E


,u lh ykfgjh 23:34:39

v;ukak%
LFkkfud osG%
lkEikfrd dkG%
LFkkfud osG laLdkj%
fr;Zd%

09:10 AM
Ahiri (Maharashtra), India

09:00:16
16:15:35

-9:44
23.4

?kkr p
dqaHk
kuh
dU;k
cq/k
gLr
pa
4

v"Veh ".k
yg
vfrxaM
cGo
kw
vfXu
ekuo
efg"kL=h-
nso
vkfn
var
ok;l
iw] "k] .k] B
edj
2

jkkh
ekl
frFkh
fnol
u{k=
gj
yXu
;x
dj.k

o`fpd
Hkkin
5,10,15

kfuokj
Jo.kk
1

ehu
lqdeZu
dyo

kqHk vkqHk fopkj


lHkkX; vad
kqHkkad
vkqHk vad
kqHk o"kZ
kqHk fnu
kqHk Xkzg
vkqHk Xkzg
fe= jkkh
kqHk yXu
kqHk /kkrw
kqHk jRu
kqHk osG
kqHk fnkk

1
1, 3, 7, 9
5, 8
10,19,28,37,46

kqokj] kfuokj] eaxGkokj


kq] kuh] eaxG
xq#] joh
o`"kHk feFkqu rwG
o`"kHk] flag] rwG] /kuw
yg
uhye
lk;adkG
ifpe

ST SHAKTHI KUMAR, M.Sc.,M.Phil - SINCE 1948 VARMA STUDIO, BANAGANAPALLI-518124


Generated by Horoscope Explorer (c) Public Software Library India Pvt Ltd - www.itbix.com

x-10

tUekP;k osGh Xkzgkph fLFkrh


Xkzg

jkkh

fMXkzh

u{k=

u{k= Lokeh in

yXu
joh
cq/k
kq
eaxG
xq:
kuh
pa
jkgw
drw
ba
o#.k
#

dqaHk
o`fpd
o`fpd
edj
flag
flag
dU;k
dU;k
flag
dqaHk
/kuw
/kuw
dU;k

03:39:06
25:27:48

/kfu"Bk
iwokZkk<+
iwokZkk<+
/kfu"Bk
iwokZ
iwokZ
mRrjk
gLr
ek?k
/kfu"Bk
fokk[kk
T;s"Bk
fp=k

eaxG
kq
kq
eaxG
kq
kq
joh
pa
drw
eaxG
xq#
cq/k
eaxG

18:36:27
29:04:36
21:32:17
16:19:39
03:25:57
21:44:26
06:29:47
06:29:47
00:53:02
27:40:07
28:08:05

4
4
2
2
3
1
3
4
2
4
4
4
2

fnkk

fLFkrh

ekx
ekx
ekx
ekx
oh
oh
ekx
ekx
ekx
ekx
ekx
ekx

&&
&&
&&
&&
&&
&&
&&
&&
&&
&&
&&
&&
&&

yXu dqaMyh
12

11

yXu drw

10

kq

eaxG xq# jkgw

joh cq/k

ba o#.k

kfu pa #

x-10

yXu
12

/ku

gjk
1

11

12

11

yXu drw

joh cq/k
eaxG xq#
kfu ba

10

kq

eaxG xq#
jkgw

joh cq/k

ba o#.k

lgnj
1

yXu kq
pa jkgw drw
o#.k #
8

kfu pa #

sDdku
12

10

cq/k eaxG

prqFkkk
12

pa #

11

pa

yXu drw

cq/k #

11

o#.k

10

HkkX;

yXu eaxG
xq# drw

10

joh jkgw

xq#

ba

jkgw o#.k

kq kfu

ba

kq

joh kfu

x-10

larfr

lIrekak
12

kfu drw

cq/k

12

kq eaxG

jkgw

pa ba

10

pa

xq# o#.k

thfodk
1

yXu eaxG

xq#

jkgw #

nkEkkak
2

drw o#.k

cq/k kq #

eaxG drw

pa

11

xq#

eaxG

vk o oMhy

yXu

ba

10

}knkkak
12

yXu joh
drw

cq/k kq kfu

11

xq#

cq/k

10

joh

pa

kfu

10

11

yXu

12

o#.k

thoulkFkh

uoekak

joh ba

11

jkgw

kq

ba

joh kfu jkgw


o#.k

x-10

okgu

"kMkkak
12

12

10

joh kfu

o#.k

yXu eaxG
#

10

ba

pa jkgw drw

o#.k

fk{kk
1

joh

o#.k #

11

cq/k

joh ba

kq

xq# kfu pa

LkIrfoakkak
12

kq

cG
1

drw

xq#

11

ba

10

yXu cq/k

prqoakkak

joh pa

10

eaxG jkgw
drw

yXu ba o#.
k

pa

11

kq eaxG

jkgw drw

12

/kked o`Rrh

foakkak

xq#

11

yXu cq/k

xq# kfu

cq/k #

eaxG

kfu

kq jkgw

x-10

nqHkkZX;

f=akkak
12

yXu

kfu ba

11

cq/k

11

kfu pa

10

10

pa

joh xq#

xq#

kq o#.k
#

joh

dqky
1

cq/k

eaxG

kfu jkgw drw

11

yXu eaxG

kq jkgw drw

v{kosnkak

12

ba #

o#.k

"kf"V vak

dqky
1

eaxG kfu

xq# pa

11

joh

o#.k

joh drw

10

yXu o#.k

cq/k eaxG

jkgw drw

12

kqHk QG

[kosnkak
12

10

xq# pa

kq

cq/k

ba

jkgw

ba

kq

yXu

x-10

Hkko
Hkko

Hkko vkjaHk

edj
dqaHk
ehu
es"k
o`"kHk
feFkqu
ddZ
flag
dU;k
rwG
/kuw
o`fpd

2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12

Hkko e/;
20:04:45

03:39:06

dqaHk
ehu
es"k
o`"kHk
feFkqu
ddZ
flag
dU;k
rwG
/kuw
o`fpd
edj

20:04:45
22:56:02
25:47:20
25:47:20
22:56:02
20:04:45
20:04:45
22:56:02
25:47:20
25:47:20
22:56:02

06:30:23
09:21:41
12:12:58
09:21:41
06:30:23
03:39:06
06:30:23
09:21:41
12:12:58
09:21:41
06:30:23

Hkko pfyr p
12

11

pa dqaMyh
3

12

11

yXu kq
drw

joh

10

xq# jkgw

cq/k o#.k

yXu drw

10

ba

eaxG kfu
pa

kq

eaxG xq#
jkgw

joh cq/k

ba o#.k

kfu pa #

x-10

lw;Z lEcfU/kr miXkzg


miXkzg

Lokeh

jkkh

fMXkzh

u{k=

pj.k

/kwe
O;kfrikr
ifjosk
bapki
midrw
Hkwdai
mYdk
cznaM
/otk

eaxG
jkgw
pa
kq
drw

o`"kHk
dqaHk
flag
/kuw
/kuw
ehu
es"k
ddZ
dU;k

08:47:48

frdk
iwoZ HkkIkn
iwokZ
vuqjk/kk
T;s"Bk
mRrj HkkIkn
Hkj.kh
iquoZlw
gLr

21:12:12
21:12:12
08:47:48
25:27:48
15:27:48
25:27:48
02:07:48
22:07:48

1
3
2
3
4
4
4
4

okj vk/kkfjr miXkzg ikjkkj


miXkzg

jkkh

fMXkzh

Lokeh

u{k=

pj.k

dkGcsyk
ifjf/k
e`R;w
v/kZgj
;edUVd
dnaM
xqfydk
eaMh

ehu
es"k
es"k
o`"kHk
o`fpd
edj
dqaHk
dqaHk

06:42:08

xq:
eaxG
eaxG
kq
xq:
kuh
kuh
kuh

mRrj HkkIkn
vfouh
Hkj.kh
jfg.kh
iwokZkk<+
Jo.k
krrkjdk
iwoZ HkkIkn

02:25:12
26:25:46
17:51:30
25:24:59
16:53:45
10:39:05
28:00:24

1
4
3
4
3
2
3

okj vk/kkfjr miXkzg dkyhnkl


miXkzg

jkkh

fMXkzh

Lokeh

u{k=

pj.k

dkGcsyk
ifjf/k
e`R;w
v/kZgj
;edUVd
dnaM
xqfydk
eaMh

es"k
es"k
o`"kHk
o`fpd
edj
dqaHk
ehu
dqaHk

02:25:12

eaxG
eaxG
kq
xq:
kuh
kuh
xq:
kuh

vfouh
Hkj.kh
jfg.kh
iwokZkk<+
Jo.k
krrkjdk
mRrj HkkIkn
iwoZ HkkIkn

26:25:46
17:51:30
25:24:59
16:53:45
10:39:05
06:42:08
28:00:24

4
3
4
3
2
2
3

x-10

fHkUukVd oxZ
kuh

xq:

jkkh

Hkko

9 10 11 12

jkkh

III IV V VI VII VIII IX X

XI XII

Hkko

III IV V

VI VII VIII IX X

XI XII

pa
yXu

o
o
o

o
o
o
o
-

o
o
o
o
o
o
o

o
-

o
o
-

o
o
o
-

o
o
o
o
o

o
o
o
o
o

pa
yXu

o
-

o
o
o
o
o
o

o
o
o
o
o

o
o
o

o
o
o
o
o
o

o
o
o
o
o
-

o
o
o
o
o
o

o
o
o
o
o

o
o
o

dwG

dwG

kfu
xq#
eaxG
joh
kq
cq/k

II

o
o
o
o
-

o
o
o

o
-

eaxG

kfu
xq#
eaxG
joh
kq
cq/k

10 11 12
I

II

o
o
o
o
-

o
o
o
o
o
o

o
o
o
o
o
o

10 11 12

joh

jkkh

Hkko

9 10 11 12

jkkh

III IV V VI VII VIII IX X

XI XII

Hkko

III IV V

VI VII VIII IX X

XI XII

pa
yXu

o
o
o
o

o
o
o
o
o
-

o
o
o
o
-

o
o
o
o

o
o
-

o
o
o
-

o
o
-

o
o
o
o

o
o
o

pa
yXu

o
o
o
o
o

o
o
o
o

o
o
o
o
o
o
-

o
o
o
o
o

o
o
o
-

o
o
o
o
-

o
o
o
-

o
o
o
o

o
o
o
o
o

dwG

dwG

kfu
xq#
eaxG
joh
kq
cq/k

II

o
-

o
o
o
o
o

o
o
-

kfu
xq#
eaxG
joh
kq
cq/k

II

o
o
o

o
o
o
-

o
o
o
-

x-10

10

fHkUukVd oxZ
kq

cq/k

jkkh

Hkko

9 10 11 12

jkkh

III IV V VI VII VIII IX X

XI XII

Hkko

III IV V

VI VII VIII IX X

XI XII

pa
yXu

o
o
o
o
o
o
o

o
o
o
o
o
o

o
o
o
o

o
o
o
o
-

o
o
o
-

o
o
o

o
o
o
o
o
o

o
o
o
o
-

o
o
o
o
o

pa
yXu

o
o
o
o
o
o
-

o
o
o
o
o
o

o
o
o
o
-

o
o
o
o

o
o
o
o
-

o
o
o
o
o

o
o
o
o
-

o
o
o
o
o

o
o
o
o

dwG

dwG

kfu
xq#
eaxG
joh
kq
cq/k

II

o
o
o
o
-

o
o
o

o
o
o

pa

kfu
xq#
eaxG
joh
kq
cq/k

9 10 11 12

jkkh

Hkko

III IV V VI VII VIII IX X

XI XII

Hkko

III IV V

pa
yXu

o
o
o
o

o
o
o
o
-

o
o
o
o
o
-

o
o
o
o
o
o
o

o
-

o
o
o
o
o
-

o
o
o
o
-

o
o
o
o
o

o
o
o

dwG

eaxG
joh
kq
cq/k

10 11 12
I

II

o
o
-

o
o
o
o
o

o
o
o
o
o

10 11 12

yXu

jkkh

kfu
xq#

II

o
o
-

o
o
o
o
o
-

o
o
o
o
-

VI VII VIII IX X

XI XII

II

pa
yXu

o
o
o

o
o
o
o
o
-

o
o
o
o
-

o
o
o
o

o
o
o
o
-

o
o
o
o
o
-

o
o
o
-

o
o
o
o
o

o
o
o
o

o
o
o
o
-

o
o
o
o
o
-

o
o
o
-

dwG

kfu
xq#
eaxG
joh
kq
cq/k

x-10

11

v"VdoxZ k/kuiwoZ
1

10

11

12

dwG

joh
pa
eaxG
cq/k
xq:
kq
kuh

5
4
4
6
1
7
1

4
4
5
6
6
6
3

6
5
4
4
5
4
4

5
7
4
4
3
4
7

3
1
2
4
6
3
1

4
5
3
5
5
3
2

3
4
2
4
6
6
3

4
5
4
5
5
4
5

5
3
3
4
3
5
5

3
2
1
2
4
4
4

3
5
5
5
6
3
3

3
4
2
5
6
3
1

48
49
39
54
56
52
39

dwG
jkgw
yXu

28
3
3

34
2
5

32
6
4

34 20
5 2
4 4

27
3
5

28
3
3

32
5
5

28
3
4

20
6
4

30
2
5

24
4
3

337
44
49

f=d.k k/kuP;k ipkr


joh
pa
eaxG
cq/k
xq:
kq
kuh

10

11

12

2
3
2
2
0
4
0

1
2
4
4
2
3
1

3
1
2
0
0
1
1

2
3
2
0
0
1
6

0
0
0
0
5
0
0

1
3
2
3
1
0
0

0
0
0
0
1
3
0

1
1
2
1
2
1
4

2
2
1
0
2
2
4

0
0
0
0
0
1
2

0
1
3
1
1
0
0

0
0
0
1
3
0
0

,dkf/kiR; k/kuP;k ipkr


joh
pa
eaxG
cq/k
xq:
kq
kuh

10

11

12

0
1
0
3
0

4
4
1
0
1

0
0
0
1
1

2
0
0
1
6

0
0
5
0
0

2
3
1
0
0

0
0
0
0
0

0
0
2
0
4

1
0
2
2
4

0
0
0
1
2

3
1
1
0
0

0
0
1
1
0
0

k/; fiUM
fiaM

joh

pa

eaxG

cq/k

xq#

kq

kfu

Xkzg

30

50

30

30

120

27

54

jkkh

56

90

100

85

122

56

120

k/;

86

140

130

115

242

83

174

x-10

12

uSlxd
joh
cq/k
kq
eaxG
xq#
kfu
pa
jkgw
drw

joh

cq/k

kq

eaxG

xq#

kfu

pa

jkgw

drw

&&&&
fe=
k=w
fe=
fe=
k=w
fe=
k=w
k=w

le
&&&&
fe=
k=w
k=w
fe=
fe=
le
le

k=w
fe=
&&&&
le
k=w
fe=
le
fe=
fe=

fe=
le
le
&&&&
fe=
k=w
le
k=w
fe=

fe=
le
le
fe=
&&&&
le
le
fe=
le

k=w
le
fe=
le
le
&&&&
le
fe=
k=w

fe=
k=w
k=w
fe=
fe=
k=w
&&&&
k=w
k=w

k=w
le
fe=
k=w
fe=
fe=
k=w
&&&&
k=w

k=w
le
fe=
fe=
le
k=w
k=w
k=w
&&&&

rkRdkfyd
joh
cq/k
kq
eaxG
xq#
kfu
pa
jkgw
drw

joh

cq/k

kq

eaxG

xq#

kfu

pa

jkgw

drw

&&&&
k=w
fe=
k=w
k=w
fe=
fe=
k=w
fe=

k=w
&&&&
fe=
k=w
k=w
fe=
fe=
k=w
fe=

fe=
fe=
&&&&
k=w
k=w
k=w
k=w
k=w
fe=

k=w
k=w
k=w
&&&&
k=w
fe=
fe=
k=w
k=w

k=w
k=w
k=w
k=w
&&&&
fe=
fe=
k=w
k=w

fe=
fe=
k=w
fe=
fe=
&&&&
k=w
fe=
k=w

fe=
fe=
k=w
fe=
fe=
k=w
&&&&
fe=
k=w

k=w
k=w
k=w
k=w
k=w
fe=
fe=
&&&&
k=w

fe=
fe=
fe=
k=w
k=w
k=w
k=w
k=w
&&&&

iap/kk
joh
joh
cq/k
kq
eaxG
xq#
kfu
pa
jkgw
drw

&&&&
le
le
le
le

cq/k

k=w
&&&&
ijefe=
ijek=w
ijek=w
ijefe=
le
ijefe= ijefe=
ijek=w k=w
le
fe=

kq

eaxG

xq#

kfu

pa

jkgw

drw

le
ijefe=
&&&&
k=w
ijek=w
le
k=w
le
ijefe=

le
k=w
k=w
&&&&
le
le
fe=
ijek=w
le

le
k=w
k=w
le
&&&&
fe=
fe=
le
k=w

le
fe=
le
fe=
fe=
&&&&
k=w
ijefe=
ijek=w

ijefe=
le
ijek=w
ijefe=
ijefe=
ijek=w
&&&&
le
ijek=w

ijek=w
k=w
le
ijek=w
le
ijefe=
le
&&&&
ijek=w

le
fe=
ijefe=
le
k=w
ijek=w
ijek=w
ijek=w
&&&&

x-10

13

lqnkZu p
02/14/26/38/50/62/74/86/98/110
12

01/13/25/37/49/61/73/85/97/109 12/24/36/48/60/72/84/96/108/120
11

yXu drw

1
7

kfu pa #

10

kq

joh cq/k

eaxG xq# jkgw

ba o#.
k

10
11

kq

ba o#.
k

joh cq/k

yXu
drw
2

8
9

joh cq/k

12

kfu pa #

eaxG xq#
jkgw

kq

1
2

yXu drw

10

ba o#.
k

2
12

11
3

eaxG xq# jkgw


4

06/18/30/42/54/66/78/90/102

1
7

kfu pa #
5

07/19/31/43/55/67/79/91/103

08/20/32/44/56/68/92/104

lqnkZu p e/;s eq.kq;kps Hkfo; yXukP;k O;frfjDr lw;Z o pakusi.k ikj[kyh tkrs- kP;k vuqlkj ,
dkp Vhus yXu] lw;Z vkf.k pakus Xkzgkaph fLFkrh kIr d: kdrskqHk vkqHk ?kVuk o R;kapk [kjk osG lqnkZu pk}kjs kIr d: kdr-

x-10

14

dkjd Xkzg
joh
cq/k
kq
eaxG
xq#
kfu
pa
jkgw
drw

fLFkj dkjd

lIrdkjd

v"Vdkjd

firk
cq)h
thoulkFkh
foe
/kulaink
ijek;w
ekrk
vfHkyk"kk
e{k

vkekR;
iq=
vkRe
ekr`
Kkfr
dy=
Hkzkr`
&&&&
&&&&

vekR;
iq=
vkRe
fir`
Kkrh
dy=
ekr`
Hkzkr`
&&&&

XkzgfLFkrh
joh
cq/k
kq
eaxG
xq#
kfu
pa
jkgw
drw

voLFkk 3

voLFkk 5

voLFkk 6

voLFkk 9

voLFkk 10

voLFkk 12

LoIu
lqIr
LoIu
LoIu
LoIu
LoIu
LoIu
lqIr
LoIu

e`r
o`)
ckG
o`)
;qok
e`r
dqekj
dqekj
dqekj

eqfnr
{kqfnr
eqfnr
eqfnr
&&&&
{kqfnr
eqfnr
eqfnr
{kqfnr

kkar
nq%f[kr
kkar
kkar
kkar
eqfnr
kkar
nq%f[kr
nhu

g"kr
~kkar
g"kr
g"kr
g"kr
~kkar
g"kr
ihfM+r
ihfM+r

vkxe
dkku
drqd
us=ikuh
drqd
k;u
us=ikuh
dkku
fuk

uo rkjk p
tUe

laiRr

foir

{kse

R;fj

lk/kd

o/k

fe=

ijefe=

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22
04

23
05

24
06

25
07

26
08

27
09

01
10

02
11

03
12

x-10

15

Xkzgla;x vFkok Vh
Xkzg

joh
38

yXu
joh

cq/k

kq

eaxG

45
SSQ

162

167

150
QNC

34

124

129

40

117
TRN
158

cq/k
kq
eaxG

xq#

jkgw

drw

132
SQQ

177
OPP

3
CNJ

93
SQU

66

126

112

94

139

41

55

28
SSX

87
SQU

122
TRN

105

87
SQU

132
SQQ

48
SSQ

48
SSQ

21

80

163

146
BQT

127

173

88
SQU

61
SXT

121
TRN

12

30
SSX

15

165

69
QNT

96

37

17

35

10

170

75
QNT

101

42
SSQ

18

27
SSX

153
QNC

57
SXT

84

25

45
SSQ

135
SQQ

39

66

180
OPP

84

111

52

96

69
QNT

128

27
SSX

33
SSX

xq#

kfu

pa

kfu
pa
jkgw

ba

drw
ba

o#.k

60
SXT

o#.k

Index of Words:
CNJ: Conjunction

TRN: Trine

SSQ: Semi Square

QNT: Quintile

OPP: Opposition

SXT: Sextile

QNC: Quincunx

BQT: Bi Quintile

SQU: Square

SQQ: Sesquiquadrate

SSX: Semi Sextile

Xkzg VhP;k fopkjklkBh 3 fMXkzh 20 fefuVpk Hkko {ks= ?ksryk vkgs-

ikjkkjh Vh
Xkzg
joh
pa

}kjk "V
xq#
&&

Xkzg

}kjk "V

kq

&&

kfu

&&

eaxG

drw

jkgw

drw

cq/k

xq#

drw

eaxG xq# jkgw

xq#

drw

yXu

eaxG xq# jkgw

x-10

16

kuh lkM+s lkrh


kuh lkM+s lkrh

jkkh

osk

fuxZe

ewr

tUekuh
tUekuh
lkM+slkrh
lkM+slkrh
daVdkuh
daVdkuh
v"Vekkfu
lkM+slkrh
tUekuh
tUekuh
lkM+slkrh
daVdkuh
v"Vekkfu
v"Vekkfu
v"Vekkfu
lkM+slkrh
lkM+slkrh
tUekuh
lkM+slkrh
lkM+slkrh
lkM+slkrh
daVdkuh
daVdkuh
v"Vekkfu
lkM+slkrh
lkM+slkrh
tUekuh
lkM+slkrh
daVdkuh
v"Vekkfu

dU;k
dU;k
rwG
rwG
o`fpd
o`fpd
es"k
flag
dU;k
dU;k
rwG
o`fpd
es"k
es"k
es"k
flag
flag
dU;k
rwG
rwG
rwG
o`fpd
o`fpd
es"k
flag
flag
dU;k
rwG
o`fpd
es"k

04-11-1979
27-07-1980

14-03-1980
05-10-1982

06-10-1982
01-06-1985

20-12-1984
16-09-1985

17-12-1987
21-06-1990

20-03-1990
14-12-1990

18-04-1998
15-03-1980

06-06-2000
26-07-1980

10-09-2009
16-05-2012

14-11-2011
03-08-2012

01-06-1985
21-06-1990

16-09-1985
14-12-1990

03-06-2027
24-02-2028

19-10-2027
07-08-2029

06-10-2029
28-08-2036

16-04-2030
22-10-2038

06-04-2039
16-05-2012

12-07-2039
03-08-2012

28-01-2041
26-09-2041

05-02-2041
11-12-2043

23-06-2044
08-12-2046

29-08-2044
06-03-2049

10-07-2049
07-04-2057

03-12-2049
27-05-2059

13-10-2065
03-07-2066

03-02-2066
29-08-2068

30-08-2068
23-06-2044

04-11-2070
29-08-2044

17-01-2076
22-05-2086

10-07-2076
09-11-2086

Lo.kZ
jtr
jtr
Lo.kZ
jtr
yg
yg
Lo.kZ
jtr
Lo.kZ
rkack
jtr
jtr
Lo.kZ
jtr
rkack
yg
rkack
rkack
Lo.kZ
jtr
yg
jtr
Lo.kZ
rkack
yg
Lo.kZ
jtr
jtr
yg

x-10

17

kM~cy
joh

cq/k

kq

eaxG

xq:

kuh

pa

mPp cG
lIrox; cG

25.15
90.00

28.80
63.75

19.31
75.00

7.85
108.75

46.22
120.00

44.48
106.88

13.75
108.75

fnu&jkf= cG
dUkfn cG

15
30.00

15
30.00

30
15.00

30
60.00

30
60.00

15
30.00

30
30.00

sDdku cG
LFkku cG

0.00
160.15

15.00
152.55

15.00
154.31

0.00
206.6

0.00
256.22

0.00
196.36

15.00
197.5

fnx cG

45.58

44.99

25.62

33.11

4.23

50.07

16.83

urUur cG
i{k cG

45.01
31.24

60.00
28.76

45.01
28.76

14.99
31.24

45.01
28.76

14.99
31.24

14.99
28.76

f=Hkkx cG
okZ cG

0.00
0.00

60.00
0.00

0.00
0.00

0.00
0.00

60.00
0.00

0.00
15.00

0.00
0.00

ekl cG
okj cG
gjk cG
v;u cG
;q) cG

30.00
0.00
60.00
6.35
0.00

0.00
0.00
0.00
55.94
0.00

0.00
0.00
0.00
17.55
0.00

0.00
0.00
0.00
34.96
0.00

0.00
45.00
0.00
36.70
0.00

0.00
0.00
0.00
29.00
0.00

0.00
0.00
0.00
35.11
0.00

dkG cG

172.60

204.70

91.32

81.19

215.47

90.23

78.86

psVk cG

6.35

0.79

12.93

47.13

36.45

39.73

28.76

uSlxd cG

60

25.71

42.86

17.14

34.29

8.57

51.43

fd cG

-13.08

-17.01

-3.29

11.34

11.99

9.85

8.21

dqG kMcG

431.60

411.73

323.75

396.51

558.65

394.81

381.59

:ips kM~cG

7.19

6.86

5.40

6.61

9.31

6.58

6.36

FkMD;kpk vak

1.11

0.98

0.98

1.32

1.43

1.32

1.06

LFkku cG vak

0.97

0.92

1.16

2.15

1.55

2.05

1.48

fnx cG vak
dkG cG vak

1.3
1.54

1.29
1.83

0.51
0.91

1.1
1.21

0.12
1.92

1.67
1.35

0.34
0.79

psVk cG vak
vk;u cG vak

0.13
0.21

0.02
1.86

0.43
0.44

1.18
1.75

0.73
1.22

0.99
1.45

0.96
0.88

fLFkrh

bV QG
dV QG

12.64
43.24

4.77
42.98

15.80
43.76

19.23
25.91

41.05
18.01

42.04
17.74

19.89
36.47

x-10

18

tUekP;k osGh Xkzgkph fLFkrh


Xkzg

jkkh

fMXkzh

u{k=

j-u-m- Lokeh

yXu
joh
cq/k
kq
eaxG
xq:
kuh
pa
jkgw
drw
ba
o#.k
#

dqaHk
o`fpd
o`fpd
edj
flag
flag
dU;k
dU;k
flag
dqaHk
/kuw
/kuw
dU;k

03:44:51
25:33:34

/kfu"Bk
iwokZkk<+
iwokZkk<+
/kfu"Bk
iwokZ
iwokZ
mRrjk
gLr
ek?k
/kfu"Bk
fokk[kk
T;s"Bk
fp=k

kfu&&eaxG&&kq
xq#&&kq&&cq/k
xq#&&kq&&jkgw
kfu&&eaxG&&kf
joh&&kq&&xq#
joh&&kq&&pa
cq/k&&joh&&kfu
cq/k&&pa&&kq
joh&&drw&&jkgw
kfu&&eaxG&&cq/k
eaxG&&xq#&&eax
eaxG&&cq/k&&xq#
cq/k&&eaxG&&kfu

18:42:13
29:10:21
21:38:02
16:25:25
03:31:42
21:50:11
06:35:33
06:35:33
00:58:48
27:45:52
28:13:50

fnkk

fLFkrh

ekx
ekx
ekx
ekx
oh
oh
ekx
ekx
ekx
ekx
ekx
ekx

&&
&&
&&
&&
&&
&&
&&
&&
&&
&&
&&
&&
&&

00:01:29

iklZ QkWjP;quk% /kuw

".kewr x`g dLi


x`g
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
VII.
VIII.
IX.
X.
XI.
XII.

x`g dLi
dqaHk
ehu
es"k
o`"kHk
feFkqu
ddZ
flag
dU;k
rwG
/kuw
o`fpd
edj

03:30:04
10:59:37
14:15:40
12:06:58
07:12:44
03:02:14
03:30:04
10:59:37
14:15:40
12:06:58
07:12:44
03:02:14

j-u-m- Lokeh
k&&ea&&kq
xq&&k&&lw
ea&&kq&&kq
kq&&pa&&j
cq&&j&&j
pa&&xq&&j
lw&&d&&lw
cq&&pa&&pa
kq&&j&&cq
ea&&k&&ea
xq&&d&&j
k&&lw&&k

Hkko vof/k
303:30:04 &
340:59:37 &
14:15:
&
42:06:
67:12:
93:02:
123:30:04
160:59:37
194:15:40
222:06:58
247:12:44
273:02:14

340:59:37
14:15:
42:06:

& 67:12:
& 93:02:
& 123:30:04
& 160:59:37
& 194:15:40
& 222:06:58
& 247:12:44
& 273:02:14
& 303 30:04

x-10

19

Hkko Xkzg dkjd


Hkko dkjd Xkzg cG
x`g

egkcGh

cGh

lkekU;

{kh.k

I.

&&
&&
&&
&&
&&
&&
&&
&&
&&
&&
&&
&&

&&
&&
&&
&&
&&
pa
&&
pa
&&
&&
&&
&&

kfu drw
xq#
eaxG
kq
cq/k
&&
joh eaxG xq# kfu
cq/k
kq
eaxG
joh cq/k xq#
kq kfu

&&
&&
kq drw
joh cq/k eaxG xq#
&&
&&
kq drw
&&
joh cq/k eaxG xq#
kq drw
kfu
joh cq/k eaxG xq#

II.
III.
IV.
V.
VI.
VII.
VIII.
IX.
X.
XI.
XII.

Hkkokaps dkjd Xkzg


x`g
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
VII.
VIII.
IX.
X.
XI.
XII.

dkfu
xq#
eaxG
kq
cq/k
pa
joh
cq/k
kq
eaxG
xq#
kfu

[k-

x-

?k-

drw
&&
&&
&&
&&
&&
eaxG xq# kfu jkgw
pa
&&
&&
joh cq/k
kq

&&
&&
kq drw
joh cq/k eaxG xq#
&&
pa
kfu
&&
joh cq/k eaxG xq#
kq drw
&&
&&

&&
&&
&&
&&
&&
&&
kq drw
pa
&&
&&
kfu
joh cq/k eaxG xq#

e% d- dLi jkkh Lokeh] [k- Hkko fLFkr Xkzg] x- dLi Lokeh u{k=ke/;s Xkzg] ?k- Hkko fLFkr XkzgkaP;k u{k=ke/;s

x-10

20

Xkzgkaps dkjd Hkko


Xkzg
joh
cq/k
kq
eaxG
xq#
kfu
pa
jkgw
drw

egkcGh

cGh

lkekU;

{kh.k

7 11

4 9 12

5 8 11
4 9 12

4 9 12
3 7 10

3 7 10
2 7 11

4 9 12
4 9 12

68

1 7 12
-

11
-

7
1

3 7 10

dkjd mi ifr
x`g

mi ifr

I.

kq
joh
kq
jkgw
jkgw
jkgw
joh
pa
cq/k
eaxG
jkgw
kfu

II.
III.
IV.
V.
VI.
VII.
VIII.
IX.
X.
XI.
XII.

egkcGh

cGh

lkekU;

{kh.k

4 9 12

3 7 10

7 11
4 9 12

4 9 12
3 7 10

7
7

4 9 12

7
7 11

68
-

5 8 11

4 9 12

3 7 10
7

4 9 12
-

1 7 12

11

x-10

21

".kewr yXu dqaMyh


12

".kewr Hkko dqaMyh


10

11

yXu
drw

yXu
drw

kq

kq

ba
eaxG xq:
jkgw

joh cq/k

kuh pa
#

3
4

ba o#.k

joh cq/k

o#.k

pa #
7

Lokeh Xkzg
fnol Lokeh
yXu jkkh Lokeh
yXu u{k= Lokeh
yXu mi Lokeh
pa jkkh Lokeh
pa u{k= Lokeh
pa mi Lokeh

eaxG
xq# kfu
jkgw

xq:
kuh
eaxG
kq
cq/k
pa
kq

iklZ QkWjP;quk
d-ih- v;ukak
tUe osGsph foakRrjh

00:01:29

/kuw
23:28:53

pa%
1

ekl

o"kZ
14 fnol

x-10

22

tSfeuh yXu o LQqV


yXu
tUe yXu
s"dk.k yXu ikjaifjd
s"dk.k yXu ifjo`fRr =;
s"dk.k yXu leukFk
uokak yXu ikjaifjd
uokak yXu ".k feJ
v#< yXu ikjaifjd
v#< yXu lkrZ
miin yXu ikjaifjd
miin yXu lkrZ
Lokak yXu
dkjdkak yXu
ikd yXu
gjk yXu ikjaifjd
gjk yXu o`f)dkjd
gjk yXu lO;o
Hkko yXu
?kfVdk yXu
lin ?kfVdk yXu
v;qj yXu
o.kZn yXu
Jh yXu
bUnq yXu
rkjk yXu
u{k= yXu
fnO; yXu
f=iou yXu
LQqV ;x yXu

jkkh
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%

dqaHk
dqaHk
rwG
ddZ
/kuw
dqaHk
es"k
es"k
o`"kHk
o`"kHk
/kuw
dU;k
dU;k
dqaHk
o`fpd
dU;k
edj
ddZ
ddZ
flag
edj
o`fpd
flag
o`fpd
o`fpd
rwG
o`"kHk
es"k

x-10

23

tSfeuh yXu dqaMyh


tUe yXu
12

s"dk.k ikjaifjd
3

12

cq ea
11

kq
8

11

11

10

12

kq pa

uokak ".k feJ


3

12

pa
4

ea

11

pa

10

y d

j
11

kq k

lw
4

10

xq

y pa d

y xq d

kq

10

kq

xq
8

ea

xq

y lw d

v#< yXu ikjaifjd

ea

k
9

cq kq

12

cq

dkjdkak yXu
3

12

11

11

d
10

kq

11

kq
9

k pa

pa

10

ea xq j
8

lw cq

10

ea xq j

lw j

miin yXu

lw cq

uokak ikjaifjd

cq

lw ea

lw j

k pa

12

cq xq

10

s"dk.k leukFk

ea xq j

lw cq

12

y d

10

12

pa

11

y d

s"dk.k ifjo`fRr =;

xq
9

k pa

lw d

ea

y cq kq

x-10

24

tSfeuh LQqV
LQqV uke

LQqV

cht LQqV eq[;


cht LQqV mi&&1
cht LQqV mi&&2
{ks= LQqV eq[;
{ks= LQqV mi&&1
{ks= LQqV mi&&2

rwG
ehu
rwG
o`fpd
feFkqu
feFkqu

23:25:26
10:52:03
28:03:58
19:21:43
29:36:22
20:33:30

tSfeuh dkjd
Xkzg

v"V pj

lIr pj

lIr fLFkj

joh
cq/k
kq
eaxG
xq:
kuh
pa
jkgw

vekR;
viR;
vkRe
fir`
Kkfr
nkjk
ekr`
Hkzkr`

vekR;
viR;
vkRe
ekr`
Kkfr
nkjk
Hkzkr`

vkRe
vekR;
nkjk
Hkzkr`
viR;
Kkfr
ekr`

lIr Hkko
nkjk
viR;
ekr`
Hkzkr`
vekR;
vkRe
Kkfr

tSfeuh Vh
Xkzg

lEeq[k fV

ikoZ Vh

es"k
o`"kHk
feFkqu
ddZ
flag && ea && xq &&
dU;k && k && pa
rwG
/kuw
o`fpd && lw && cq
edj && kq
dqaHk && y && d
ehu

/kuw
rwG
o`fpd && joh && cq/k
dqaHk && yXu && drw
edj && kq
ehu
o`"kHk
es"k
feFkqu
flag && eaxG && xq# && jkgw
ddZ
dU;k && kfu && pa

flag&&dqaHk
ddZ&&edj
dU;k&&ehu
o`"kHk&&/kuw
es"k&&rwG
feFkqu&&o`fpd
flag&&dqaHk
ddZ&&edj
dU;k&&ehu
o`"kHk&&/kuw
es"k&&rwG
feFkqu&&o`fpd

x-10

25

foakRrjh nkk egknkk


pa
ps
i;r

10 o"kZ
22/03/1971
22/03/1981

eaxG
ps
i;r

7 o"kZ
22/03/1981
22/03/1988

jkgw
ps
i;r

18 o"kZ
22/03/1988
22/03/2006

pa
eaxG
jkgw
xq:
kuh
cq/k
drw
kq
joh

22/03/1971

eaxG
jkgw
xq:
kuh
cq/k
drw
kq
joh
pa

22/03/1981

jkgw
xq:
kuh
cq/k
drw
kq
joh
pa
eaxG

22/03/1988

xq:
ps
i;r

16 o"kZ
22/03/2006
22/03/2022

kuh
ps
i;r

19 o"kZ
22/03/2022
22/03/2041

cq/k
ps
i;r

17 o"kZ
22/03/2041
22/03/2058

xq:
kuh
cq/k
drw
kq
joh
pa
eaxG
jkgw

22/03/2006

kuh
cq/k
drw
kq
joh
pa
eaxG
jkgw
xq:

22/03/2022

22/03/2041

08/09/2038

cq/k
drw
kq
joh
pa
eaxG
jkgw
xq:
kuh

20/01/1972
20/08/1972
19/02/1974
21/06/1975
20/01/1977
21/06/1978
20/01/1979
20/09/1980

10/05/2008
20/11/2010
26/02/2013
02/02/2014
02/10/2016
22/07/2017
20/11/2018
27/10/2019

18/08/1981
05/09/1982
12/08/1983
21/09/1984
18/09/1985
14/02/1986
16/04/1987
22/08/1987

25/03/2025
03/12/2027
11/01/2029
12/03/2032
22/02/2033
23/09/2034
02/11/2035

03/12/1990
28/04/1993
03/03/1996
20/09/1998
08/10/1999
08/10/2002
02/09/2003
04/03/2005

18/08/2043
14/08/2044
15/06/2047
20/04/2048
19/09/2049
17/09/2050
05/04/2053
12/07/2055

drw
ps
i;r

7 o"kZ
22/03/2058
22/03/2065

kq
ps
i;r

20 o"kZ
22/03/2065
22/03/2085

joh
ps
i;r

6 o"kZ
22/03/2085
22/03/2091

drw
kq
joh
pa
eaxG
jkgw
xq:
kuh
cq/k

22/03/2058

kq
joh
pa
eaxG
jkgw
xq:
kuh
cq/k
drw

22/03/2065

joh
pa
eaxG
jkgw
xq:
kuh
cq/k
drw
kq

22/03/2085

18/08/2058
18/10/2059
23/02/2060
23/09/2060
19/02/2061
09/03/2062
13/02/2063
24/03/2064

22/07/2068
22/07/2069
22/03/2071
22/05/2072
22/05/2075
21/01/2078
23/03/2081
21/01/2084

10/07/2085
08/01/2086
16/05/2086
10/04/2087
27/01/2088
08/01/2089
14/11/2089
22/03/2090

x-10

26

foakRrjh R;Urj
xq:
ps
i;r
xq:
kuh
cq/k
drw
kq
joh
pa
eaxG
jkgw

drw
ps
i;r
drw
kq
joh
pa
eaxG
jkgw
xq:
kuh
cq/k

pa
ps
i;r
pa
eaxG
jkgw
xq:
kuh
cq/k
drw
kq
joh

22/03/2006
10/05/2008
22/03/2006
04/07/2006
04/11/2006
23/02/2007
09/04/2007
17/08/2007
25/09/2007
29/11/2007
13/01/2008

26/02/2013
02/02/2014
26/02/2013
18/03/2013
14/05/2013
31/05/2013
28/06/2013
18/07/2013
07/09/2013
23/10/2013
16/12/2013

22/07/2017
20/11/2018
22/07/2017
31/08/2017
29/09/2017
11/12/2017
13/02/2018
02/05/2018
10/07/2018
07/08/2018
27/10/2018

kuh
ps
i;r
kuh
cq/k
drw
kq
joh
pa
eaxG
jkgw
xq:

kq
ps
i;r
kq
joh
pa
eaxG
jkgw
xq:
kuh
cq/k
drw

eaxG
ps
i;r
eaxG
jkgw
xq:
kuh
cq/k
drw
kq
joh
pa

10/05/2008
20/11/2010
10/05/2008
03/10/2008
11/02/2009
06/04/2009
07/09/2009
24/10/2009
09/01/2010
04/03/2010
21/07/2010

02/02/2014
02/10/2016
02/02/2014
14/07/2014
01/09/2014
21/11/2014
17/01/2015
12/06/2015
20/10/2015
22/03/2016
07/08/2016

20/11/2018
27/10/2019
20/11/2018
10/12/2018
30/01/2019
17/03/2019
10/05/2019
27/06/2019
17/07/2019
12/09/2019
29/09/2019

cq/k
ps
i;r
cq/k
drw
kq
joh
pa
eaxG
jkgw
xq:
kuh

joh
ps
i;r
joh
pa
eaxG
jkgw
xq:
kuh
cq/k
drw
kq

jkgw
ps
i;r
jkgw
xq:
kuh
cq/k
drw
kq
joh
pa
eaxG

20/11/2010
26/02/2013
20/11/2010
18/03/2011
05/05/2011
20/09/2011
31/10/2011
08/01/2012
26/02/2012
29/06/2012
17/10/2012

02/10/2016
22/07/2017
02/10/2016
17/10/2016
10/11/2016
27/11/2016
10/01/2017
18/02/2017
05/04/2017
17/05/2017
03/06/2017

27/10/2019
22/03/2022
27/10/2019
07/03/2020
02/07/2020
17/11/2020
22/03/2021
12/05/2021
05/10/2021
18/11/2021
30/01/2022

x-10

27

f=Hkkxh nkk
pa
ps
i;r
pa
eaxG
jkgw
xq#
kfu
cq/k
drw
kq
joh
xq#
ps
i;r
xq#
kfu
cq/k
drw
kq
joh
pa
eaxG
jkgw
drw
ps
i;r
drw
kq
joh
pa
eaxG
jkgw
xq#
kfu
cq/k

10/01/1980
27/10/1980
16/09/1974
05/02/1975
05/02/1976
26/12/1976
16/01/1978
27/12/1978
18/05/1979
27/06/1980
27/10/1980

27/06/1997
26/02/2008
29/11/1998
07/08/2000
10/02/2002
25/09/2002
05/07/2004
16/01/2005
07/12/2005
22/07/2006
26/02/2008

25/02/2032
25/10/2036
04/06/2032
15/03/2033
08/06/2033
28/10/2033
04/02/2034
18/10/2034
02/06/2035
27/02/2036
25/10/2036

eaxG
ps
i;r
eaxG
jkgw
xq#
kfu
cq/k
drw
kq
joh
pa
kfu
ps
i;r
kfu
cq/k
drw
kq
joh
pa
eaxG
jkgw
xq#
kq
ps
i;r
kq
joh
pa
eaxG
jkgw
xq#
kfu
cq/k
drw

27/10/1980
27/06/1985
04/02/1981
18/10/1981
02/06/1982
27/02/1983
26/10/1983
02/02/1984
12/11/1984
05/02/1985
27/06/1985

26/02/2008
26/10/2020
27/02/2010
14/12/2011
09/09/2012
20/10/2014
08/06/2015
28/06/2016
25/03/2017
17/02/2019
26/10/2020

25/10/2036
24/02/2050
14/01/2039
15/09/2039
25/10/2040
05/08/2041
06/08/2043
16/05/2045
26/06/2047
16/05/2049
24/02/2050

jkgw
ps
i;r
jkgw
xq#
kfu
cq/k
drw
kq
joh
pa
eaxG
cq/k
ps
i;r
cq/k
drw
kq
joh
pa
eaxG
jkgw
xq#
kfu
joh
ps
i;r
joh
pa
eaxG
jkgw
xq#
kfu
cq/k
drw
kq

27/06/1985
27/06/1997
15/04/1987
19/11/1988
14/10/1990
26/06/1992
09/03/1993
10/03/1995
15/10/1995
14/10/1996
27/06/1997

26/10/2020
25/02/2032
05/06/2022
01/02/2023
22/12/2024
17/07/2025
27/06/2026
23/02/2027
05/11/2028
11/05/2030
25/02/2032

24/02/2050
24/02/2054
08/05/2050
07/09/2050
01/12/2050
08/07/2051
19/01/2052
06/09/2052
01/04/2053
25/06/2053
24/02/2054

x-10

;fxuh nkk
nkk
ladVk

irh
jkgw

o;
8 okZ

eaxGk

pa

fiaxyk

28

kVf=ak nkk
i;r

o;

i;r

24/12/1980

irh
xq#

3 okZ

20/05/1980

1 okZ

24/12/1981

eaxG

4 okZ

20/05/1984

joh

2 okZ

24/12/1983

cq/k

5 okZ

20/05/1989

/kkU;

xq#

3 okZ

24/12/1986

kfu

6 okZ

21/05/1995

Hkzkekjh

eaxG

4 okZ

24/12/1990

kq

7 okZ

21/05/2002

Hkfdk

cq/k

5 okZ

24/12/1995

jkgw

8 okZ

21/05/2010

mYdk

kfu

6 okZ

24/12/2001

pa

1 okZ

21/05/2011

fl)k

kq

7 okZ

24/12/2008

joh

2 okZ

20/05/2013

ladVk

jkgw

8 okZ

24/12/2016

xq#

3 okZ

20/05/2016

eaxGk

pa

1 okZ

24/12/2017

eaxG

4 okZ

20/05/2020

fiaxyk

joh

2 okZ

24/12/2019

cq/k

5 okZ

20/05/2025

/kkU;

xq#

3 okZ

24/12/2022

kfu

6 okZ

21/05/2031

Hkzkekjh

eaxG

4 okZ

24/12/2026

kq

7 okZ

21/05/2038

Hkfdk

cq/k

5 okZ

24/12/2031

jkgw

8 okZ

21/05/2046

mYdk

kfu

6 okZ

24/12/2037

pa

1 okZ

21/05/2047

fl)k

kq

7 okZ

24/12/2044

joh

2 okZ

20/05/2049

nkkLokeh Xkzgkaph fLFkrh- Xkzg nkk o; nkk pkph o; ;fxuh vkf.k kV f=Ek nksr leku vlrsnUgh nkkar QDr lq:okr osxG;k Xkzgkiklwu grs- moZjhr loZ xVh leku vlrkrikjkkjpk minsk vkgs dh tj tUe fnolk lw;Z gjk fdaok jk=h pa gjk ;kar vlsy rj kV f=ak
nkspk mi;x dyk ikfgtsk vuqlkj tj tUe fnol pa gjk fdaok jk=hr lw;Z gjk e/;s >kykrj ;fxuh n~kkpk okij djkok-

x-10

Xkzg;x QG
nek#d ;x

rqeP;k vk;q";kP;k rhu HkkxkaiSdh ifgyk Hkkx rqeP;klkBh pkaxyk vlsy- vk;q";kP;k e/kY;k
dGkr o;kP;k " rs o"kki;r rqeP;k fu;a=.kk[kkyh ul.kk;k x"VhaeqGs rqeP;k xrhr
vnFkGs ;srhyrqeP;k dqaMyhr tj brj dkgh 'kqHk;x vLrhy] rj ;k ;xkps v'kqHk ifj.kke dkgh ek.kkr deh
g 'kdrkr-

foijhr jkt ;x

gh 'kqHk XkzgfLFkrh vkgs- rqEgkyk feG.kk;k la/khpk Qk;nk d#u ?ksu rqEgh >ikV;kus xrh djkyrqepa O;fDreRRoa jktfcaMa vlsy] brjkaoj vf/kdkj xkto.;kpa d'kY; vlsy vkf.k rqEgh rqeP;k
vk;q";kr lk/; dysY;k x"VhaeqGs fl/n Ogky- rqEgkyk vusd ekxkuh laiRrh feGsy] i.k rqEgkyk
lokZr tkLr goh vl.kkjh x"V & eu%'kkarh ek= dnkfpr feG.kkj ukgh-

xq# eUxy ;x

gk 'kqHk;x vkgs- rqEgkyk dhr vkf.k vknj nUgh feGrhy- rqEgkyk n.kdV 'kjhj]mena #i vkf.k
eBa qdqVqacdnkfpr ,d= dqVqac ;kapk ykHk gy- rqEgh ,[kk|k laLFksps eq[k Ogky vkf.k vusd
ekxkuh rqEgkyk l++aiRrh feGsy- rqepa fe=eaMGgh eBa vlsy vkf.k rqEgh [kpd i.k vkuanh vk;q";
txky-

kqHkoskh ;x

gk 'kqHk;x vkgs- rqeph dVqafcd ik'oHkweh pkaxyh vlsy] f'k{k.k pkaxya vlsy vkf.k vkFkd cktw
lqfLFkrhr vlsy- rqepa O;fDreRRogh mena vlsy vkf.k rqEgh ln~xq.kh vlky- rqeP;k vaxP;k
xq.kkeqGs rqeph vk;q";kr pkaxyh xrh gy-

xq#pUMky ;x

gh pkaxyh XkzgfLFkrh ukgh- rqepk -"Vhdu tjh roKkpk vlyk] rjh LoHkko fof{kIr vlsy]
rqeP;klg jkg.ka dBh.k vlsy vkf.k rqeP;k ukrsokdake/;s rqEgh vf; vlky- dfu"B oxkZrY;k
ydka'kh rqepk laca/k ;sy vkf.k rqEgkyk R;kaP;kcn~n~y [kjh lgkuqHkwrh vlY;keqGs rsgh rqepk
vknj djrhy-

dkyke`r ;x

gk pkaxyk ;x vkgs- R;keqGs rqepa vk;q"; ljG vkf.k dqBY;kgh vMFkG;ka f'kok; tky- rqeph
'kjhjrh pkaxyh vlsy vkf.k rqEgkyk Li/kkZRed ijh{kkae/;s pkaxya ;'k feGsy- rqepa vk;q";
vkFkd -"V;k laiUursr tky vkf.k e/;o;kr dkgh x"VhaeqGs rqeph fr"Bk vuisf{kr jhR;k
ok<sy-

egk ;x

29

x-10

gk vfr'k; 'kqHk ;x vkgs- rqepk tUe pkaxY;k eqgwrkZoj gy] vkf.k pkaxY;k ?kjk.;kryk tUe
vkf.k laLdkj ;kaP;k tjkoj rqEgh lektkP;k mPp orZqGkae/;s tk 'kdky- rqepa f'k{k.k pkaxya
vlsy vkf.k rqeP;k pdl cq)heqGs rqEgh vusd fo"k;kaoj HkqRo feGoky- Hkjiwj okl gy vkf.k
mPp LFkku feGsy]

30

x-10

XkzgfV ps QG
joh lseh lsDlVky o#.k

thoukP;k xw<kRed vkf.k vk/;kfRed vkk cktw tk.kwu ?ks.;kr rqepk vf/kd dy vlsy- rqeP;k
thoukSyhyk lq[k vkf.k vkuan O;kiwu jkghy- dfork vkf.k laxhr ;krgh rqEgkyk LokjL; vkgsukhc rqeP;koj vf/kdp [kwk vkgs- fokskr% fe=eaMGh vkf.k kstk;akdMwu- nku/kekZP;k dk;kZrgh
rqepk lgHkkx gk lq)k rqEkP;k O;fDreRokps ,d oSfkV; vkgs-

joh LDosvj #

dkgh vkk vkOgkukyk lkejs tkos ykxsy T;keqGs rqeP;k thoukSyhr ifj.kkedkjd vls cny
?kMrhy- rqeP;k dkekP;k fBdk.kh dkgh leL;k mn~~Hkow kdrhy i.k R;koj rqEgh ekr d: kdky-

cq/k Vkbu eaxG

;k XkzgkP;k Hkkok[kkyh ;s.kk;k O;Drh ;k ekufld vkf.k kkjhfjd V~;k lq< vlrhy- R;kaP;k
O;kolkf;d {ks=kr rs eBhp t[khe mpyrhy vls rhozrsus okVr vkgs vkf.k rls dY;kl eBk
Qk;nkgh g kdr- ;kr Hkj Eg.kwu vkRefooklkps LoHkkooSfkV; rh{.k cqf)eRrk vkf.k ;X;
fu;tu ;k lokpa ,d= ;s.k Eg.kts rqeps ;k fufpr g.ka vlsp vkgs-

cq/k Vkbu xq:

xq:kh cq/k Vku fLFkrh Ek/;s vlY;kus rqEgkyk ltZukhyrk vkf.k ekufld lrdZrk ;kph ns.kxh
feGkyh vkgs- th O;kolkf;d {ks=kr ;k feGowu ns.;klkBh enr djsy- KkufoLrkj ok<o.;kdMs
rqeps vkdkZ.k vkgs rs iq<s tku Qk;nskhjgh Bjsy-

cq/k LDosvj pa

fopkj f;sr eXu jkg.;kr rqepk dy vkgs- rqEgh rdZ cq)h vLkysys vkgkr i.k rqEgh Hkkofud
cu.;kpk ;Ru djky] [kkl d#u fo#) fyaxh O;Drhackcr-

cq/k lseh LDosvj ba

rqeP;kr fofo/krk vk.k.;kcn~ny rhoz bPNk vkgs- fokskr% rqeP;k dkekr- ;qjsuslkh cq/kkph lseh
pdukrhy fLFkrh rqEgkyk vkh rstLoh cq)h cgky djrs T;keqGs uouohu dYiukauk rqEgh tUe
|ky- FkMD;kr ikfgys rj rqeP;kr cqf)ekukph xq.koRrk vkgs- vkpkj fopkjkr ,dokD;rk fdaok
fLFkjrk vk.kyh rj mTToy dhr feGow kdky-

kq LDosvj ba

;qjsUkl vkf.k kqkP;k LDosvj fLFkrhP;k ifj.kkekeqGs rqeP;k O;fDreRokr tkx#d vls seG vax
cuys vkgs- dyk{ks= vkf.k lkaLfrd {ks= ;kr rqepk jl vf/kd vlsy- ydkai;r igp.;kpk
ekxZ gk FksV vlsy] vanktkus [kMs Vkd.;kl rqEgkyk vkoMr ukgh- lefyaxh O;Drhais{kk fo#)
fyaxh O;Drhakh vLkysys laca/k gs vf/kd cGdV vLkrhy-

kq lsDlVkby o#.k

30

x-10

kq vkf.k usiP;quph lsDlVky fLFkrh vls nk[kors dh] rqEgh jfld LoHkkokps vlwu dyk] laxhr
vkf.k dforsdMs vf/kd >qdysys vkgkr- rqEgh ijidkjh o`Rrhps vkgkr fokskr% ts rqeP;koj se
djrkr vkf.k ts rqeP;klkBh vkuankps ek/;egh oGowu vk.kw kdrkr- rqEgh /;s;oknkyk okgwu
?ksrysys vls vkgkr-

kq Vkbu #

kq vkf.k IyqV Vku fLFkrhr vlY;kus oS;fDrd vkuankph rqEgkyk ns.kxh ykHkyh vkgs- fkok;
rqeP;k Hkkouk ;k vxnh [kyoj tk.kk;k vkgsr- oSokfgd though e/kqj cuw kdy- dyskh lacf/kr
rqeph xqaro.kwd gh rqeP;klkBh Qynk;h Bjsy-

eaxG lseh lsDlVky pa

lseh lsDLkVky pake/;s eaxG rqEgkyk edG;k eukph vkf.k fofo/krsoj se dj.kkjh O;Drh
cuors- rqEgh pVdu jkxko.kkjs vlwu lakf?kd lgHkkxkr rqeph Hkwfedk gh opZLo fl) dj.kkjh
vkgs- rqEgh vkRefooklwgh vkgkr rlsp dfB.k ifjJekiklwu nwj tk.;kpk ;Rugh djr ukghR;keqGs QDr kjhjklaca/khpk pkaxyk Qk;nk gr ukgh rj vknjgh feGr-

xq: lseh LDosvj #

rqEgh vR;ar egRokdka{kh vkgkr- eBeBs vknkZ dkcht djky- mPp vf/kdk;kalcr rqeph
nsok.k&?ksok.k vlsy- R;keqGs ;kckcr lrdZ jkg.;kph xjt vkgs- ,d ;tuk vi;kh >kyh rj
fujkk g udk rqeP;kdMs nqljsgh [kwi i;kZ; vkgsr-

kuh lseh lsDlVky jkgw

rqEgh vfrO;kolkf;d vkgkr- FkMsls vf/kd ifjJe ?ksrys rj ;k feGow kdky- rqEgh vk;q;kr
Lor%ps vls dkgh rRo cuoys vkgsr vkf.k R;k rRokkh rqEgh ,dfuB vkgkr- rqEgh dkgh osGk
Hkkofud Ogky i.k /kked Vhus ikgrk rqEgh xYHk vkgkr-

kuh lsDlVkby ba

;qjsul cjcjps kuhps lsDlVky Lo:i rqEgkyk /kS;Zkhy cuors- rqEgh rqeP;k vH;klkr ojp<
vkgkr R;kp cjcj rqEgh brjkauk fkdo.;krgh ojp< vkgkr- vkOgku ns.kk;k vusd la/kh rqEgkyk
feGrhy vkf.k rqEgh R;k ;kLohgh cUkow kdky-

pa lseh LDosvj jkgw

HkkofudV~;k vLoLFk okV.;kph kD;rk vkgs- R;keqGs rqeP;k vkjX;kojgh ifj.kke g kdreukr nMiY;k xsysY;k Hkkousyk ,d edGh okV d#u fnYkkl ;k vMp.khrwu ckgsj ;s kdky-

ba lseh lsDlVky o#.k

rRoKku vkf.k vk/;kRe ;kr rqEgkyk vf/kd jl vkgs ltZukhy Lrqrh dj.;kr rqepk jl gk
ojpsojpk vlsy-

ba lseh lsDlVky #

xw<oknh kkL=kr tls Qytfrk rRoKku] peRdkj] ekulkkL= bR;knhr~ rqEkpk jl vf/kd vlsygs IyqVkh ;qjsulps lseh&lsDlVky Lo:ikP;k ifj.kkekeqGs ?kMsy- rqeP;k loZ ukR;kakh rqeph

31

x-10

toGhdrk fkok; letwrnkji.kkgh rqEgh tiklrk- rqEgh cgqrsd osGh fujxhp vlrk-

o#.k lsDlVkby #

IyqVkh usIkP;quP;k lsDlVky Lo:ikewGs rqEgh ekulkkL=kr vkf.k rRoKkukr jl vl.kkjs fkok;
gqkkjgh vkgkr- dkgh dkGk rqEgh vMp.khP;k osGsyk lkejs tk kdrk R;keqGs vkRefookl
ok<Ok.;kph xjt vkgs-

32

x-10

Hkfo";ok.kh
[kkl xq.k

rqEgkyk nh?kkZ;q; ykHksy- rqepk jl gk lS)akfrd vH;klkr] fpfdRlkREkd kkL=kar vkf.k ;a=kkL=
fdaok ra=Kku ;k fok;kar vlkok- vUu oL=kps gky gu gyk[khgh ;s kdrs fdaok ca/kudkjd
xVhapkgh vuqHko ;s kdr- ;keqGs dnkfpr rqEgh euo`Rrhps cuw kdky- rqEgh lgukhy
LoHkkokps vlw kdrkrqEgh n;kGw eukps] eufeGkow o`Rrhps vkf.k vkuanh LoHkkokps vls O;Drh vlkos- rqEgh lqlaoknh
vkf.k mYys[kuh; vlkos- rqEgh dykRed fdaok lkfgfR;d O;Drh vlkoh th jaxHkweh vkf.k dykRed
txkfok;h tk.kdkj vlsy- rRoKkukfok;h vkf.k fuca/k dkO; ;k lkfgR;rhfok;h rqEgkyk foksk
se vlkos.k gu dVqafcd HkkX; [kkyh tk kdrs R;keqGs dnkfpr vk/;kfRed vkf.k rRoKkukRed fdaok
/kkedrsdMs rqEgh rqeps eu oGokyrqEkP;k lo;h ;k vxnh piG] lgti.ks ?kMrhy vkk vlwu R;kr vxnh [kjsi.kk vkgs fkok;
rqeph o`Rrh gh vViSyw Eg.ktsPk pkjh cktwauh ;X; vkh vkgs- inoh vkf.k LocGkoj mPpre ;k
feGowu laiRrh kIrhpk ykHkgh g kdy- osxosxG;k kkL=kar vkf.k dqky dyslkBh rqEgh ;X;
vlky- oS|dh; vkf.k vkjX; kkL=kaP;k vH;klkr rqEkP;k eukpk dy vlsy- [kk.;kfi.;kP;k
vkf.k ikk[kkP;k ckcrhr rqEgh ,dne n{k vlky% rqepk LoHkko gk lko/k vkf.k piG vlkokrqeP;k jkgR;k tkxsr osxGk cnygh ?kMw kdr-

ekufld xq.k

rqEgh ek.kkckgsj i)rkhj vkf.k [kj[kjhp uhVusVd vls vlkos- fkdysys fon~Okku vlwugh
iw.kZRokl us.kk;k xVhaLkkBh vf/kd Kkugh k/kw kdky- rqEgh /kked o`RrhP;k ydkauk [kwi eku
nsr vlkos- rqEgh dGdGhps ladyu dj.kkjs] ijidkjh] dyk vkf.k lkfgR;kdMs dy vl.kkjs] vls
vlkos- rqEgh mRRke leh{kd vlwu ygku&lgku xVhapk ,dne [kyoj fopkj djrk] fkok;
vkiY;kdMwu pwd g.kkj ukgh ;kph n{krkgh ?kssr vlkos-

kkjhfjd jpuk

rqeP;k jkfkQGkek.ks rqeps #an dikG vlkos] ekxs oGoysys vkf.k dkukoj #G.kkjs dl fkok;]
MD;kP;k e/kHkkxh VDdy vlkos- ?kkjs fdaok fuGs MGs] ljG ukd vkf.k #an [kkans bR;knh
vl.;kph kD;rk vkgs- rqeph pky piG vlwu vkokt Qkj laFk vlkok- ,dw.kp d.kkLkejgh
Hkko ikM.;kps LkkeF;Z rqeP;kr vlkos-

vkjX;

rqeps jkfkQG gs gkMs] Ropk vkf.k xqM?;koj ifj.kke dj.kkjs vkgsr] R;keqGs laf/kokr] lka/ksnq[kh
vkf.k Ropslac/khP;k rkjh mn~Hko.;kph kD;rk vkgsdkekpk vf/kd O;ki eukoj ?ks udk- iqjskh >i vko;d vkgs- O;k;ke rqeP;k vkjX;klkBh
Qk;nskhj B: kdy- tkk njhP;k mM;k ekj.ks oxSjs-

32

x-10

rqEgh vR;ar ,dkdh vlwu nwji;r ydkaoj deh fookl Bso.kkjs vlY;keqGs rqEgkyk r.kkokph
lo; >kysyh vlsy- ;klkBh rqEgh vxnh kakr Ogk] QkoY;kosG fgjoG] ik.kh vkf.k eS=he; lgokl
bR;knhalkBh |kVsful] fcfy;MlZ] ig.ks] xYQ bR;knh [ksGfok;d xfrfo/khr rqEgh Hkkx ?ks kdrk- rqEgkyk
dch] dkans] chV] ikysHkkth] to cky bR;knhps lsou dys ikghts- rqEkP;k if=duqlkj yXuirhoj
jkgwpk pkaxykp Hkko vlY;kus] rqEgkyk ln vkf.k cn~~dBrspk =kl g.;kph kD;rk vkgsrqEkP;k if=dr yXuirhoj drwpk Hkko pkaxykp fnlwu ;sr T;kP;keqGs rqEgh varxZG vkf.k
lqtsP;k nq[k.;kus =Lr g.;kph kD;rk vkgsrqeP;k if=duqlkj yXuirhoj ;jsul Xkzgkpk Hkko vkgs] T;kP;keqGs rqEgkyk n;kkh laca/khr jx
g.;kph kD;rk vkgsrqeP;k if=dr pakoj cq/kkpk Hkko vkgs- T;keqGs Lej.kkDrhkh fuxMhr vMp.kh ;s kdrkr
R;keqGs vfrfpark fuekZ.k g kdrsrqeP;k if=dr lw;kZoj IyqVpk Hkko vlY;kus lgu u g.kk;k i;kZoj.kkeqGs tls /kwG] /kqeziku]
mRltr fdj.ks] /kwj bR;knheqGs =kl g.;kph kD;rk vkgs- rqeP;k if=duqlkj o`fpd k jkkhoj
eaxG vkf.k kuhkpk Hkko fnlwu ;sr vkg]s T;kP;kus rqeP;k mRiknu{ke vls vo;o vkf.k
eyew= mRltr dj.kk;k f;soj ifj.kke g.;kph kD;rk vkgs-rqeP;k if=duqlkj ehu jkkhoj
eaxG vkf.k kuhpk Hkko vkgs] T;kP;keqGs ik;koj ifj.kke dj.kk;k dkgh leL;k mn~~Hkorhy-

fk{kk o thfodk

fk{k.kkph mPpre ikrGh xkBwu rqEgh foofo|ky;kph inoh dkcht djky fdaok Okolk;
pkyo.;klkBh r ik= vlY;kps ek.ki= feGo.;klkBh fMIyekgh d: kdky- rqEgh vR;ar
gqkkj vlwu osxosxG;k O;kid fok;krgh rqEgkyk foksk jl vkgs- pkj fHkarh vkM tx.ks rqEgkyk
#pd ukgh] R;kgh iyhdMs O;kid txkpk k/k ?ks.kkjs rqEgh ,d oklh vkgkr- rqEgh vkk {ks=kr
rqeps dfjvj cuow kdrk tsFks vipkfjd fk{k.k vxnj ?ksrysys vl.ks vko;d ulsyrqeP;k if=dr XkzgekukP;k fLFkrhuqlkj rqEkP;kdMs O;kikjh cu.;klkBh ykx.kk;k ;X;rk mitrp
vkgs- O;kikj vkf.k okf.kT; ;k laca/khps Mkoisp pVdu fkdky- mRiknukrhy dk;Z{kerk vkf.k
O;kikj ;k fBdk.kh rqEgh HkkX; cuow kdky- O;kikjkr usgeh ?kMrs rs Eg.ktsp eanh ;s.ks fdaok
O;kikj FkaMko.ks] vkkLkkj[;k xVh ?kMrhy i.k ;kosGh rqepk Lor% oj rkck vl.ks xjtsps vkgsvkkosGh u [kprk iq<s tk.;kpk ;Ru dyk rj uDdhp ,d dk;Z{ke O;kikj d# kdky-

laIkfRr o okjlnkj

dqVqac oSHkokP;k ekukus oSHkokP;k EkkydklkBh gsok mRiUu Ogkok vkh vR;ar ;X; fLFkrh vxnh
lgti.ks rqEgkyk feGw kdrs- rqEkph Hkkfxnkjh gh ;kLoh vlsy fkok; rh kkarrkiwoZd vkf.k
d.krsgh HkkaM.k u djrk jMq d: kdky- ydkakh vlysY;k ukrslac/kkr rqEgh egku O;fDreRo
g kdky- dVqafcd okrkoj.kkuqlkj vkuanh oSokfgd thou txw kdky vkf.k rqeps eqy gs
dqVqacklkBh usgeh ,d xjoij vkf.k vkuan ns.kkjs Bjsy-

33

x-10

rqeP;k if=dr /kukpk Lokeh gk lkrO;k ?kjkr tku clyk vkgs] gh fLFkrh /kuykHkklkBh ,dne
vuqdwy vlwu R;kiklwu feG.kk;k u;kauk oj us.kkjh vkh vkgs- nwj varjkoj vl.kk;k nskkr
vkf.k ckgsj xkokrhy O;kikj rqEgkyk mRre ;k feGowu nsy- lkekU; O;kikj vkf.k okf.kT; ;kr
rqEgh mRre dkefxjh d: kdky- i.k d/khrjh da=kVkeqGs gh mRre ykHk g kdr- R;kp
cjcj rqEgh lrr Hkkfxnkjh VkG.;kpk ;Ru djhr jgk vkf.k rqeP;k dkgh fe=kaiklwu lrr lko/k
jkg.;kpk ;Ru djk dnkfpr rs rqEkps k=wgh cuw kdrhyrqeP;k if=dr vuqoafkdrspk Lokeh gk vdjkO;k LFkkuh vkgs] ts rqeP;klkBh pkaxys ukgh] ;keqGs
vMPk.kh fuekZ.k gu fe=kleosr rqeps ukrs fc?kM.;kph kD;rkgh vkgs- rqeP;k oSokfgd
tMhnkjkdMwugh dkgh vMp.kh fuekZ.k g.;kph kD;rk vkgs- rqeP;k vkph rh fc?kMwu rh
ekufld V;k vLoLFkgh g.;kph kD;rk vkgs- vkP;k nsgoklkuarj pkaxyk ykHkgh g.;kph
kD;rk vkgs-

fookg o oSokfgd thou

rqeP;k if=duqlkj ;X; o;kr rqepk fookg g.;kph kD;rk vkgs- rqeP;k if=drhy yXuirh
vkf.k lkrok Lokeh gs f=d.kkr vkgsr- ts rqeP;klkBh lHkkX;kps vkf.k fe=Roklkj[ks edGs vkgsrqeps ukrs gs loZ ukR;kais{kk mRre B: kdy- rqeP;k ilarh&ukilarh vkkk&vkdka{kk ;kr lekUkrk
vl.;kph kD;rk vkgs- rqEgh ,desdkaoj thokikM se djky T;keqGs rqeps ukrs v[ksji;r fVdwu
jkgw kdy-

okl o Hkze.k

rqeP;k if=drhy cgqrsd Xkzg gs dukREkd ?kjkr vkf.k vfLFkj fpUgkar vkgsr- O;olk;kP;k
fufeRrkus rqEgkyk okjaokj okl djkok ykxsy- fkok; rqEgh rqeP;k vkoMR;k fBdk.kh vkuane;h
lgyhykgh tk kdky-

kqHk jRu

kqHkjRukae/;s uhye gs rqeP;klkBh ykHknk;d vkgs rs jrhapk uhye lU;kP;k vaxBhr e<owu kfuokjP;k fnokh mtO;k gkrkP;k e/kY;k cVkr
?kkykR;k,soth deh rhpk fuye Eg.kwu eYkoku [kMk vesFkWLV fdaok yktorZ jktkorZ lU;kP;k
fdaok iap/kkrwP;k feJ.kkP;k vaxBhr e<owu ?;kjRu/kkj.k djrkuk [kkyhy ea=Ppkj.k dY;kl gs vf/kd ykHknk;d Bjsy fuykatue~ leHkkle~ jfoiq=
;exjkte~ Nk;k eank kaHkqre
re uekfe kuk pje
oj fnysY;k jRukaps otu gs < iq#kklkBh fu/kkZfjr d:u fnys vkgs- fL=;kalkBh R;kps ifjek.k
@ rs @ ,o<s deh g kdrs rj eqykalkBh rsp otu @ rs @ ,o<s g kdy-

34

x-10

35

x-10

XkzgkaP;k fLFkrhps QG
yXu QG

rqepk yXuirh dqaHk vkgs- yXuirhpk Lokeh 'kuh vkgs] t vR;ar Qk;ns'khj XkzgkP;k Lo:ikr
rqeP;k if=dr vkgs- f=d.k vkf.k du ;k n?kkapkgh Lokeh vlY;kus] 'kq rqeP;k if=dr ;x
dkjd Xkzg Bjr vkf.k r rqeP;klkBh ykHk feGowu ns.kkjk Xkzg vkgsdqaHk yXuirhr tUekyk vkY;kps lHkkX; ykHkY;kus] rqEgh fLFkj eukps vkf.k [kachj O;fDreRokps
vlky- mPp vkn'kkZps rqEgkyk ojnku kIr >kys vkgs- lgdk;kZph Hkkouk rqeP;kr vlsy- tjh
vkRefo'oklkr dkghls dehi.k ;s 'kdys rjh] cqf)eRrsP;k ckcrhr vR;ar rkddrk vkf.k nwj
-f"VRo vlsy f'kok; -f"Vdukapk fofo/kkaxh 'k/k yko.;kph 'kDrhgh rqEgh laikfnr dyh vkgscf)d'kDrh] okLrfod ;tuk vk[k.;kph {kerk vkf.k n?kZ|xkeqGs ukoktys tky- uouohu
'k/kkeqGs xrh gy- f'kok; rqeP;k vkoMR;k {ks=krhy lf; lgHkkx frLi/;kZis{kk ojp<
Bj.;kr en~r djsy- lkekftd orZqGkpk O;ki Qkj eBk gy f'kok; R;kaP;klkBh Qk;nk feGowu
ns.kkjh O;Drh] Eg.kwu rqeph [;krh gy- ekuorkoknh LoHkko vkf.k seGi.kk ;keqGs ukoktys
tky- rjhgh tj yXUkirhpk Lokeh vcG fdaok Dys'kkr vlsy] rqepk ;xdkjd Xkzg 'kq ladVkr
vlsy rj dnkfpr rqEgh vfo'oklw] yckM] <axh] diVh cu.;kph 'kD;rk ukdkjrk ;s.kkj ukghvk{ksikgZ R;] -"V R; rqeP;kdMwu dnkfpr dys tkrhy-

jkkhe/;s vlysY;k XkzgkaP;k fLFkfrps QG


joh

rqeP;k if=dr lw;Z gk /kuw jkf'kfpUgkr fLFkr vkgs- vfHkekuh LoHkkokps vlky- mnkRr rRo
vlrhy f'kok; eB~;k x"Vhps /;s; vlsy- djkjhi.kk vkf.k dBji.kkeqGs lUekuuh; dke djkyiqjkru dkyhu XkzaFkkpk [kyoj vH;kl dj.;kr jl vlsy- R;kp cjcj lafxrkrgh jl vlsy/kkedrsdMs dy vlsy- /kked o`RrhP;k ydka'kh vknjkus okxky- oSokfgd tMhnkj vkf.k eqys
;kaP;k leosr thou txky-

cq/k

rqeP;k if=dr cq/k gk /kuw jkf'kfpUgkr fLFkr vkgs- mrkfoG o`Rrhps vlw 'kdky- i.k yodjp
Lor%oj rkck vk.kky- vknj feGo.;klkBh rqeph rGeG vlsy i.k dofprp rs kIr d:
'kdky- rjhgh tj xq: cq/kklcr fdaok R;kP;koj vlsy- Hkko Vkdr vlsy rj rqEgh lUekuuh;
feGow 'kdky- tj jkgw cq/kkcjcj dukr fLFkr vlsy rj dnkfpr 'kS{kf.kd kfo.; kIr djkytj cq/kkoj eaxGkpk Hkko vlsy rj dnkfpr rqEgh HkakM[kj fdaok oknfookndkj cuky-

kq

rqeP;k if=dr 'kq gk edj jkf'kfpUgkr fLFkr vkgs- kekf.kd vkf.k lgu'khy o`Rrhps vlky
i.k dqVqackeqGs dnkfpr fpark lrkosy- etetsph vR;ar vkoM vlwu eB~;k ek.kkoj Hkwd vlsyfo#) fyaxh O;Drharhy voktoh jl dnkfpr rhoz euosnuk ns.;kps dkj.k cusy- i.k ;krwu ckgsj
iM.;kl rqEgh leFkZ vlky- okr vkf.k 'khr ;kaP;k fodjkus =Lr Ogky- tj 'kqkoj vik;dkjd
Xkzgkapk Hkko vlsy rj vk;q";kr dkgh vdLekr cnykauk lkejs tkos ykxsy- dnkfpr vpkud

35

x-10

eBs ladVgh mn~Hkow 'kdy-

eaxG

rqeP;k if=dr eaXkG gk flag jkf'kfpUgkr fLFkr vkgs- gh [kj[kjhp vuqdwy fLFkrh vlwu rqEgh
vR;ar HkkX;oku cuky- gk rqEgkyk ykylj Ropk cGdV vo;o] lUu eqk vkf.k vk'kkoknh
-f"Vdu nsr- lnSo rqEgh mRlkgh dk;kZr eXu vlky f'kok; d.kR;kgh vkOgkukRed ifjfLFkrhyk
Lohdkj.;kr lnSo r;kj jgky- tenkj [ksGkr Hkkx ?;ky rlsp okjaokj lgyhpk vkuan yqVkyfo#) fyaxh O;Drhaps y{k os/k.;kr leFkZ vkgkr- rjhgh lrdZ jkg.;kph xjt vkgs dkj.k 'kkjhfjd
nq[kkir g.;kph 'kD;rk vkgs- rqepk yXuirh tj edj fdaok dqaHk vlyk rj ex tMhnkjkps
vkjX; dnkfpr rqeP;k fparsps dkj.k cuw 'kdy-

xq:

rqeP;k if=dr] xq: gk flag jkf'kfpUgkr fLFkr vkgs- gh vR;ar HkkX;kph fLFkrh vkgs- gk rqEgkyk
eB~;k eukpk vkf.k ijidkjh cuor- mPp egRokdka{kh vlrhy- rqEgh vfHkekuh /kkMlh vkf.k
d"VkGw vlky( oDr`Rokps rqEgh ojnku feGoys vkgs- lUekukeqGs lek/kku feGo.;kph bPNk vlsyLor%ph xrh pkaxY;k ekxkZus ?kMowu vk.k.;klkBh lrr pkaxY;k fLFkrhpk fuekZ.k djky- rqeP;k
'kaluh; R;keqGs oSHko vkf.k lUeku feGoky- HkkoaMs] tMhnkj vkf.k eqys ;kaP;kdMwu vkuan
miHkxky-

kuh

rqeP;k if=dr 'kuh dU;k jkf'kfpUgkr vkgs- tfeuhph e'kkxr vkf.k 'ksrh mRiknus ;kiklwu mRre
ykHk gy- tj cq/kgh vuqdwy vlsy fdaok 'kqkpk R;koj Hkko vlsy rj dnkfpr rqEgh
mPpf'kf{kr] lUekuuh; O;Drh( T;kdMs tckcnkjh vkf.k fo'okl Vkdkok v'kh O;Drh cuky/kkedrsdMs dy vlwu /kked O;Drhapk vknjgh djky- eqyhps ek.k vf/kd vlsy R;kaP;k
lH;i.kkeqGs vkf.k kIrheqGs vfHkeku okVsy-

pa

rqeP;k if=dr pa dU;k jk'khr fLFkr vkgs- Eg.kwu rqeph tUejkl fdaok pa yXu dU;k vkgsL=hfyaxh] lqlaLr euq"; vkf.k lkekU; jkf'kfpUg gs rqeP;k eukoj vkf.k oSf'k"V~;kaoj fu;a=.k
Bsosy vkf.k dkgh e;kZnsi;r jkf'kLokeh cq/kgh fu;a=.k Bsosy- dU;k jk'khrhy pa gk frrdklk
ykHkdkjd Bj.kkj ukgh- O;kogkfjd u grk ,dk ,dk fefuVkar Lor%ps y{k xqaroky- pkaxY;k
cktwus fopkj dyk rj okM~e; vkf.k dyk ;koj vf/kd y{k dafr djky- ykacP;k oklkps
vkd"kZ.k vlsy- Eg.kwu vf/kd pkaxys xq.k Xkzg.k u djrk eukpk dy rqeP;k xq.kkapk okij d#u
vkFkd ykHk feGo.;kiqjrk e;kZfnr vlsy- i.k tj pa brj Xkzgka'kh pkaxY;k ;xkr vlsy rj
ifjfLFkrhr lq/kkj.kk gy- [kj[kjhp 'kaluh; dk;Z djky T;kpk lUekugh dyk tky-

jkgw

rqeP;k if=dr] jkgw flag jk'khr vkgs- lw;Z tj vuqdwy vlyk rj r rqEgkyk vkd"kZd psgjk nsr
f'kok; ofj"BkadMwu fdaok ljdkjh ek/;ekrwu vusd ykHk feGowu nsr- cq/k fdaok 'kq fdaok eaxG
tj Lor%P;kp ?kjkr vlrhy rs rqEgkyk HkkX;oku vkf.k vkuanh cuorhy- rjhgh tj rqepk
yXuirh dqaHk vlsy rj ek=] rqeP;k tMhnkjkps vkjX; rqeP;klkBh fparsps dkj.k cuw 'kdy- tj
jkgw e?kk u{k=kr fLFkr vlsy drw 'krrkjdkr rj dnkfpr vi?kkrh nq?kZVusyk raM |kos ykxsy-

36

x-10

drw

rqeP;k if=dr drw dqaHk jk'khr vkgs- tj 'kuh vuqdwy vlyk rj r rqEgkyk vkd"kZd psgjk nsr
f'kok; ofj"BkadMwu ykHk feGowu nsr- cq/k fdaok 'kq fdaok eaxG gk Lor%P;k ?kjkr vlyk rj] r
HkkX;oku vkf.k vkuanh cuor- rjhgh tj rqepk yXuirh dqaHk vlsy vkf.k lw;Z ykHkdkjd Xkzgk'kh
la;xkr fdaok R;kP;k Hkkok[kkyh vlsy rj rqeP;k tMhnkjkps vkjX; rqeP;k dkgh fparsps dkj.k
cuw 'kdy- nql;k cktqus tMhnkjk cjcj dkgh osxGsp erHksn mn~Hkorhy- tj drw 'krrkjdk
u{k=kr vlsy vkf.k jkgw e?kk u{k=kr rj vi?kkrh nq?kZVusyk raM |kos ykxsy-

ba

rqeP;k if=dr ;qjsul o`f'pd jk'khr vkgs- Lor%P;k ekxkZr caM[kj cuky f'kok; rqeP;k vk;q";kr
ijaijkfu"Brsph tk.kho fdaok fdaer ulsy- se thoukr rqeP;kdMs peRdkfjd vuqHko vlsyvk;q";kP;k dkgh dkGk njE;ku rqepk -f"Vdu iw.kZ i.ks cnyw 'kdy- tj eaxG vuqdwy vlyk rj
vfrn{krsdMs >qdky f'kok; 'kjhj;"Vh uhV vkf.k lqMy jk[k.;kpk ;Ru djky- i.k 'kq Dys'khr
vlsy rj ek= i'kk[kkP;k ckcrhr xckGs vlwu LoPNrk jk[k.;kr fu"dkGthi.kk djky-

o#.k

rqeP;k if=dr usiP;wu o`f'pd jk'khr vkgs- tj usiP;wu xq: fdaok 'kq ;kaP;k'kh la;xkr vlsy
fdaok R;kaP;k Hkkok[kkyh vlyk rj] rqeP;kdMs Hkkfdr orZo.;kph th {kerk vkgs] fryk vf/kd
egRo fnys tky- tj usiP;wu vik;dkjd Xkzgkauh os<ysyk vlsy rj ex tjh rqEgh mn/kV vlyk
rjh brjkaP;k Kkusa;kauk lq[k ns.kkjh cktw ek= rhoz vlsy- riV LoHkkokps vkf.k eRljh cusy-

rqeP;k if=dr IywV dU;k jk'khr vkgs- gk rqEgkyk lMikrG cuor i.k R;kp cjcj R;kyk
fujxh vkf.k lqanjgh Bsor- tj cq/k vuqdwy vlyk fdaok tj xq: fdaok 'kq IyqV'kh la;xkr
vLkrhy R;kP;koj Hkko Vkdr vlrhy rj rs rqEgkyk Lo- egRokpk mUur -f"Vdu nsrhy- i.k
tj eaxG fdaok 'kuh pduh fLFkrhr vlrhy fdaok IyqV'kh tqGysys vlrhy rj xqaMfxjhph
o`Rrh kIr d:u v'kk O;Drhauk nq[koky T;k rqeP;k erka'kh fdaok -f"Vduk'kh vlgerh n'kZor-

37

x-10

Hkko QG
yXuirh

rqeP;k if=dr yXukpk Lokeh vVe LFkkukr fojkteku vkgs t vk;q; nkZor- okjl gDdkpk
laca/k lq)k ;k LFkkukkh vkgs- eqyhaP;k if=dr gs LFkku fookg lq[kkr ;k lac/krs tj gs LFkku
[kjkc vlsy rj frdwy o vieku] vMp.kh] nqx/krk] dj.k] v;kLoh thou ;k o brj xVhapk
laca/k ?kMowu vk.kr- if=dr brj Xkzgcy vuqdwy ulsy rj ojhy xVhalnHkkZr frdwyrk nkZorstj rqeps yXu esk] rqG o ehu vlsy rj vkBO;k LFkkukP;k xVha lanHkkZr rqEgh vuqdwy fudky
miHkxky- tj yXuLFkkukpk Lokeh cyoku vlsy rj okjl gDd o vkFkd {ks=kdMwu dtZ
feG.;kl vuqdwy HkkX; fuekZ.k gy- vU;Fkk ukgh- eaxG o drwpk yXu LFkkukP;k Lokehkh ;x
djr vlY;kl nq?kZVuk o k=wHk; nkZors- dk;|kP;k ckcrhr n{krk ?;koh ykxsy- uSlxd kqHk
Xkzgkapk ;x vuqdwy ifjLFkhrh ns kdr-

f}rh; Hkko

rqeP;k if=dr nqljk ekyd yXuLFkkukr vkgs ts kjhjkps frfu/khRo djrs- gs vfrk; ykHknk;d
Bjrs- dkj.k yXuLFkkup vk;q;kP;k brj xVhaps kq)k frfcac Bjrs- rqEgh nql;k ?kjkP;k loZ
ckcrhr HkkX;oku Bjky- ijarw kkjhfjd V~;k dVdVh mRiUu grhy dkj.k nqljk ekyd ekjd
vlr vkf.k tj r uSlxd vkqHk Xkzg vlsy rj gs Hkkfdr [kjp Bjrs- edjyXukr nql;k ?kjkpk
ekyd kuhp vlY;kus ek= r /ku;x fuekZ.k djr- dU;k yXu vlsy rj nqljk ekyd t kq
vkgs r kkjhfjd dVDVh fuekZ.k djsy- ijarw rqeps oMhy Jhear vlrhy vkf.k mPpfk{k.k o
ijdh; pyukP;k Vhus ykHknk;d Bjsy- kqHkXkzgkapk ;x vlrk pkaxys o okV XkzgkEpk ;x
vlrk okV ifj.kke fnlwu ;srhy-

r`rh; Hkko

rqeP;k if=dr frljk Lokeh lkrO;k ?kjkr vkgs- T;kyk tMhnkjkps LFkku EgVys tkrs- fo:)
fyaxkP;k O;Drhakh laca/kkr ;s.;kr rqEgh Qkj mRlqd vlky tMhnkj rqeP;k toGP;kp ukR;kryk
fdaok kstkjpk vlsy- kqHk XkzgkaP;k ;xkr ygku HkkoaMk dMwu ikd enr feGsy- lkrO;k ?kjkpk
Lokeh lq) kqHkkkqHk ;xkr vlsy rj rqEgh rqeP;k ygku Hkkok cjcj fdaok toGP;k le o;Ldk
cjcj Hkkxhnkjhr O;kikj djky- kqHk Xkzg frl;k ?kjkr vlrk Nik [kkU;kps ekyd vlky- vkqHk
XkzgkaP;k ;xkr Qykr ?kV gy- edj yXukr frljk Lokeh lkrO;k ?kjkr cyoku vlr o
frl;k yXu o vdjkO;k LFkkukkh laca/kkr ;su Jhearh nsr-

prqFkZ Hkko

rqeP;k if=dr pFkk Lokeh ckjkO;k ?kjkr iMyk vkgs T;k LFkkukyk O;;LFkku EgVys tkrs- pFkk
Lokeh o pa kqHk voLFksr vlrhy rj LokLF; o lqyHkrk mRre fjrhus tk.kosy- ijarw R;kaP;k
vkwHk voLFkk rqEgkyk rqeP;k iwoZ vk;q;kr vk iklwu osxGs djsy- rqEgh clrh Xkzgkr fk{k.k
?;ky- ;k LFkkukP;k vuqdwyrseqGs ijnskh okLrO;kpk ;x ?kMwu ;sr- ikpok Lokeh kqHk voLFksr
vlrkuk rqEgh c/nhd kS{kf.kd {ks=kr pedky- lgkok Lokeh pkaxY;k voLFksr vlsy rj
Li/kkZRed ;k laiknu djky- fo|kosru ?ksu mPp fk{k.k feGo.;kl rqEgh ik= Bjrk- uoO;k
Lokehaph if=dryh kqHkrk rqEgkyk k/kd kkL=kr ijnskh okVpky d:u nsy- [kpkZoj rkck
Bsokok ek= ykxsy-

37

x-10

iape Hkko

ikpok Lokeh vdjkO;k LFkkukr vlk c/nhd ikrGh mapkowu ek.klkpk ntkZ ok<r- tj cq/kgh kqHk
LFkkukr@voLFksr vlsy rj vls ?kMrs- ikposLFkku iwoZ iq.;kps LFkku Eg.kwu /ku;xkek.ks vkFkd
HkjHkjkV ?kMowu vk.kr- ikpok Lokeh myk<kyh o eujatukrwu rj vdjkok O;olk; o leo;Ld
lkFkh nkjkadMwu ykHk nk;d Bjor- kqHk Xkzgk+apk ;x ?kMr vlrk vko;d vkFkd mUurh o
eku&lUeku feGr- ikpok & larrh lq[k nkZor Eg.kwu kqHk ;x ?kMr vlrk drZcxkj@pkaxyh
larrh fuitrs okV Xkzgkaph N;k larrhyk fpark nsrs-

kBh Hkko

lgkok Lokeh vkBO;k LFkkukr vlrk O;kolkf;d uqdlku] k=wapk =kl] vi?kkr] t[kek] de
ukhchi.kk] o vU; vMp.khauk raM |kos ykxrs- rjhgh lq[koLrwi.kk vk.k.;kl f=dLFkku Eg.kwu
Qynk;d Bjrs- k=woj fot; feGk;yk leFkZ vlrkr rjhgh Hkkxhkh [ksGrkuk n{krk ?;k;ykp
goh- lgkO;k] vkBO;k LFkkukr kqHk Xkzg vlrk ifjfLFkrhr lq/kkj.kk grs- lgkO;k o vkBO;k LFkkukr
vkqHk Xkzg vlrk frdwy ifj.kke tk.korkr- vkBok lkrO;k iklwu nqljk o lgkok lkrO;k iklwu
ckjkok ;sr vlY;kus tMhnkjh o Hkkxhnkjh ykHknk;d Bjrs-

lIre Hkko

rqeP;k if=dr lkrok Lokeh vdjkO;k LFkkukr iMyk vkgs ;keqGs ykHknk;d Bjr- dU;k yXukr
lkrok Lokeh vdjkO;k LFkkukr mPphpk vlY;kus tfMnkj o larrh ckcr pkaxyh Qys feGrkrflag yXukr ukrsokd o k=w pkaxys fe= curkr- kqHk XkzgkaP;k ;xkr tfMnkjh o Hkkxhnkjhrwu
pkaxys vFkkZtu djrk ;srs- ijdh; vG[kh o pyu ykHknk;d Bjrs okV XkzgkaP;k ;xkr
tfMnkjkkh oknfookn gu dj.k lMfpV~Vh i;r ;su Bsirs- fe= k=w curkr-

vBe Hkko

vkBok Lokeh vdjkO;k LFkkukr vlrk O;Solkf;d ykHkk cjcj dkghakk vMp.kh o =wVh ?kMwu
;srkr- dkj.k vkBos LFkku nwxZ.kh] k=w ek.klkaps frd vkgs rj vdjkos fe= ifjokjkps vkf.k Eg.kwu
rqeP;kakh vkk lafeJ ydkapk ifjp; ?kMr- pkaxY;k fe=kadMwu ykHk ?kMrkr o okV fe=kadMwu
vuis{khr rVk laHkor- vdjkO;k o vkBO;k LFkkukP;k leUo;kus kL=kapk okij dj.;kpk dy
fuekZ.k ?kMr- eaxG] kfu o xq: o kq fo:) i{kkr vijk/kh vR;kpkjh cuo.;kps ;x ?kMorkr-

uoe Hkko

uoesk ckjkO;k LFkkukr vlrk rqeP;k ofMykapk O;olk; ksrh] kS{kf.kd ckch] [kk.kh] LFkkoj
bR;knhakh laca/khr vlr- R;kps okLrO; nqjLFk fdaok ijnskh vlrs- rqEgh lq)k mPp fk{k.klkBh
ijnskh okLrO; d: kdrk- iapesk kqHk vlrk mPp fk{k.kkr ;k nsrs- kBsk kqHk ;xkr
Li/kkZRed ;k ?kMowu vk.kr- fo|kosru feGowu nsr- rwGyXukr mPp uoesk] eskyXukr Lojkkhpk
uoesk vkk dkjps yHk ?kMo.;kl leFkZ vlrkr-

nke Hkko

nkesk lIrekr vlrk O;olk;h ntkZ ok<ok;yk iqjskh vuqdwyrk nsr Lor%P;k O;olk;kr o
eB~;k laLFksrwu ykHk ?kMowu vk.kr- xq:] kq ;qrh dk;ns fok; ;k] O;olk; ?kMors- esk yXukr
mPp nkesk fdreku O;olkf;d ntkZ lq/kkjr- feFkwu] /kuw yXukr egkiq:k ;xkus lq[koLrwi.kk

38

x-10

vk.kr- tMhnkjh o Hkkxhnkjh kqHk Qynk;h Bjrs- eaxG] jkgq] joh] kfu ;wrh eBs vf/kdkjin nsrkqHk Xkzgkaph ;wrh O;olk;hd HkjHkjkV nsu ekuuh; LFkku nsrs-

,dknke Hkko

vdjkok Lokeh lkrO;k ?kjkr vlrk mRre HkkX; o/kZd Bjr- tMhnkjhP;k LFkkukr vdjkokLokeh
tMhnkjh o Hkkxhnkjhrwu ykHk ?kMowu vk.kr- fkok; brj xVharwu lqyHk kIrh d:u nsriRuhpk LoHkko lqLoHkkohi.kkr eMr fkok; lq[koLrw ?kjkrwu ;su O;ogkfjd ykHk ?kMowu vk.krokV XkzgkaP;k ;wrhr tMhnkjkyk =klnk;d Bjr o O;ogkfjd l[; derjrk vk.kr- nql;k
yXukpk fopkj vk.kr- vkqHk XkzgkaP;k ;wR;k O;ogkfjd vk;w;kr ?kV vk.kr-

}knke Hkko

ckjkok Lokeh vVe LFkkukr lq[koLrwi.kk vk.k.;kl kqHk Qynk;h vlr- f=dLFkkukpk
Lokeh]f=dLFkkukr foijhr jkt;xkus vuis{khr xVhrwu vdLekr ykHk ?kMowu nsr- vkqHk Xkzg
;x ?kMor vlrk okV o uqdlku nk;d fe= ifjokj o ukrsokd ;x ?kMowu vk.kwu k=wrk
fuekZ.k djr- eB;k tokcnk;k Lohdk:u ekufld =kl v<owu ?ks.;kph o`Rrh nsr- vi?kkr o
vktkji.k nsr- ckjkO;k ?kjkr kqHk Xkzg vlrk m/kGsi.kkph o`Rrh nsr-

Hkkoke/;s XkzgkaP;k fLFkrhps QG


joh

vdjkO;kr joh vlrk kqHk Qynk;h B:u ekulUeku o HksVoLrwapk ygkui.kk iklwu ykHk ?kMowu
vk.kr- O;kolkf;d ntkZ ok<owu fofkV dyk xq.kkaekQZr lektkrwu ekulUeku o vfHkk; ?kMowu
vk.kr ljdkjh ekulUeku ?kMowu vk.kr- eqyxh vlrk rqEgh oMhydh xktork- kfu] drw ;x
ykHkLFkkukr FkMhkh fujkkk ?kMor- rwG o feFkwu yXukr mPp o Lojkkhpk joh kqHk rj /kuw
jkkhr fucZG joh vkqHk ifj.kke nkZorkr-

cq/k

vdjkO;kr cq/k vlrk lokxh.k V~;k kqHkQynk;h curh- cq/k iapekr cq/nheRrk o mPp ntkZ
?kMowu vk.kr- mPp fk{k.k o c)hd mUurh nsr- kqkP;k kqHk;xkr dykRed xq.k fodlhr
djr- xq:P;k kqHk ;xkr Hkjiwj Hkkkkaps Kku] vkdyu nsr- eaxG] kfu ;wrhr foKku kkL=kr jl
o ;k nsr- flag] o`fpd yXukr Lojkkhpk mPphpk cq/k eBs fe= ifjokj] vkFkd HkjHkjkV o
pkaxY;k xVhapk ykHk ?kMowu nsr- o`kHk yXukr kqHk ;x ?kMr vlrk fucZG cq/k kqHk Qynk;h
Bjsy- pa cq/k ;x gqkkjh nsr- ijarw brj xVhar ;k ns.;kl brj kqHkkkqHk ifjfLFkrh vlkO;k
ykxrkr- jkgw&drw ;x] iapesk kqHk ;xkr vlrk T;rhk fok;d dy fuekZ.k djr-

kq

ckjkO;kr kq vlrk seG o lqLoHkkoh tMhnkj feGowu nsr- ;klkBh lIresk kqHk voLFksr
vlko;kl ykxr- esk] feFkwu] o`fpd yXukr kq mPphpk o Lojkkhpk Eg.kwu kqHk Qynk;h
Bjr- rwG] o`kHk] feFkwu] o`fpd] /kuw o ehu yXukr foijhr jkt ;x ?kMowu vk.kwu
peRdkfjdjhR;k Jhearh ;x vk.kr- xqIr k=wP;k dkjok;kaoj fot; feGowu vk.kr o pkaxY;k

39

x-10

fe=kapk o leo;Ldakpk lgokl ?kMor- vkqHk Xkzg;x fuQG se laxkps nkZd Bjr- kqHk
XkzgkaP;k Vh ifj.kkekr lq/kkj ?kMowu ikdrk vk.k.;kl ykHknk;d Bjrkr-

eaxG

lkrO;k ?kjkr eaxG vlrk rqeP;kr o rqeP;k tMhnkjkr lkE;rk vkpkj] fopkj] HkDrsi.kkr
nkdor- ddZ yXukr mPp eaxG kqHk Qys nsr- o`kHk] rwG yXukr Lojkkhph eaxG iapegkiq:k
;xkuqlkj lq[koLrwi.kk vk.kk;yk leFkZ vlr- edj yXukr pa kqHk vlrkuk O;ogkjhd thou
lqyHk d: kdr- R;klkBh xq: lq)k vuqdwy ykxr- vkqHk Xkzgkpk ;x vi?kkr djr- lkrok
eaxG oSKkfud oLrw] xkMhph midj.ks] jlk;fud oLrw] xVh] Lo;ikd] ?kj mi;xh oLrw] lkj[;k
xVhrwu Qk;nk rlsp tehuh fok;d O;olk;krwu ykHk nkZor-

xq:

xq: lkrO;k LFkkukr vlrk] kqHk XkzgkP;k ;xkr Hkjiwj vuqdwyrk vk.kwu nsr- rqeP;k HkkoaMk
laca/khr kqHk Qy feGrkr- tMhnkjkkh pkaxys laca/k vlwu rqEgh Lor% /kked o kekf.kd vlrk
pkaxys kqHk ;x if=dr vlrk oSokfgd lq[k o nh?kkZ;q; kIr grs- drZO;n{k eqys fuitrkrvdjkO;k LFkkuk uqlkj O;olkf;d ykHkkr ok< djrkr- feFkwu o dU;k yXukr iapegkiq:k
;xkuqlkj kqHk Qys nsr- ddZ yXukr uhp kfu O;olkf;d y; djr- flag yXukr kq] cq/k kqHk
ulrk mPp jDrnkc nsr-

kuh

vkBO;k LFkkukr kfu kjhj LokLF; o oSokfgd lq[k ;k laca/kh uSjk; nsr- frdwy ifj.kke nsrfeFkwu] ddZ o ehu yXukr foijhr jkt;xkuqlkj] vkqHk Xkzgkps lkoV ulrkuk nh?kkZ;w; nsr- joh
;xkr oMhykaps kkfjfjd o ekufld LokLF; fc?kMor- joh la;xkr MG;kps fodkj nsr- eaxG]
jkgq ;x O;Sogkfjd lq[kkr derjrk vk.kwu vk;w; ?kVor- kq] cq/kkph kqHkrk ifjfLFkrh
vkVD;kr vk.kr- dU;k yXukr cq/k kqHk ;xkr ulrk vi?kkr nkZor-

pa

pa vVe LFkkukr vlrk] rwG yXukr mPphpk eaxG nh?kZ lq[kkps vk;w; nsr- /kuq yXukr
Lor%P;k jkkhryk pa lkj[ksp ifj.kke nsr- pa vV eskkkh laca/kkr vlrk if=dr brj kqHkkkqHk
;x ?kMr ulrk vi?kkr ?kMor o vk;q;kr ?kV vk.kr- esk yXukr eaxG kqHk ulrk fucZG pa
o drw ;x ?kMr vlsy rj kL=h;k ?kMor- jkgw ;xkr fokHk; nk[kor- kfu ;xkr mapko:u
iM.;kps Hk; tkLr vlrs-

jkgw

lkrO;k ?kjkr jkgw feJQGs ns.;kl dk;Zjr vlr- fdcy ;xkr lkoZtfud O;ogkj ijdh;
pyu o ijnskh ek.klka}kjs bV ykHk ?kMorkr- o`kHk] dqaHk o dU;k jkkhryk jkgw kqHk Qynk;d
vlr- kfu] eaxG lqHk fLFkrhr] kqHk voLFksr vlrk Hkkdhrkyk fufprh ;srs- lIre ekyd kqHk
vlrk o kqHk Xkzgkus ;qDr vlrk ifjfLFkrh lq/kkj.kk tU; vlrkr- o`kHk yXukr eaxG kqHk ulrk
vusd okV xVhapk lkeuk djkok ykxr-

drw

yXuLFkkukr drw vlsy rj pkaxY;k okrkoj.kkr tUe nk[kor- mitr Kku o gqkkjh nkZor-

40

x-10

nwjVhph vlkekU; tk.k ek.klke/;s vlrs- [kkyP;k ntkZP;k@LFkjkP;k ydkac)y rqeP;k eukr
vis{khr vknj@dho@lgkuqHkwrh vlsy- drwpk brj kqHkkkqHk Xkzg;x ?kMr ulY;kl oSokfgd
lq[kkr derjrk ;sy- eaxG lgkO;k] lkrO;k fdaok vk<O;k LFkkukr kuh;xkr vlsy rj
tMhnkjkP;k kkjhfjd vktkjkackcr dVdVhapk lkeuk djkok ykxsy- drw jkgqP;k jkkhr@;xkr
vlsy rj vi?kkrkauk lkejs tkos ykxsy- tj o`fpd yXu vlsy eaxG;x vlsy] pa;x vlsy
fdaok ehuyXu vlsy o xq:@kq ;x vlsy fdaok xq:&cq/k ;x vlsy rj /kked xVhar jl
nk[koky- Kkuo/kZuk dj.;kpk dy vlsy- eaxG&kuhapk drwkh ;x gr vlsy rj nqxZ.k ok<rhy-

ba

nkekr ;qjsul vlrk LokHkkfod m/nhVs lQy d:u ns.;kl HkkX; dkjd] vuqdwy vlrvMp.khr iM.;kpk LoHkko /keZ nk[kor o R;k;xs ofjB vf/kdkjh dk;ZsdrZs ;kdMwu =kl nkZd
Bjr- ljdkjh o lkoZtuhd m|xkkh] laLFkskh laca/k nk[kor o udjh] O;olk;kr cny ?kMorxq:] kq ;wrh dU;k o ehu yXukr nu vf/kdkj ;x ?kMor- rqEgh Lora= O;olk;] lYykxkj
{ks=kr m?kMw kdrk-

o#.k

nke LFkkukr usiP;wu cyo/kZd o ?kVuknk;h O;olk; nkZd ykHk ?kMor joh] pa ;wrh vkqHk
;x ikydka iklwu ygkui.kkr fo;x ?kMowu fok..k eukoLFkk nsr- cq/k] kq kqHk ;xkr
dykRed xq.k ok<hl ykowu bV eku&lUeku o ykHk] HksVoLrw ?kMowu vkur- rqEgkyk ijnskh
ek.klkaps bV] ikd lgdk;Z ?kMk;pk ;x nkZor xq: kqHk ;xkr fl)h o ntkZ ok<o.;kl
vuqdwyrk vk.kor-

vVe LFkkukryk IyqV vkxhkh [ksG.;kph mxhpp eB~;k t[khek ikj ikM.;kph o`Rrh cuordjkVspk jl nk[kor o lkglh dk;Z ?kMowu vk.k.kk;k {ks=kkh laca/k nk[kor- vkqHk Xkzg ;xkr
kkjhfjd =kl ?kMor o dk;nk gkrkr ?ks.;kph o`Rrh cGkor- kqHk Xkzgkph ;qrh ifj.kke lq/kkjrsvkqHk XkzgkP;k ;wrh fgalkRed vkosx ok<orkr o vi?kkr ?kMowu vk.krkr-

41

x-10

tUe u{k= QG
u{k= QG

L=hyk lktslk vlk tUetkr yktkGwi.kk rqeP;kdMs dnkfpr vlkok- tjh rqEgh eB~;kapk vknj
djky] rjh rqEgkyk xqykeklkj[ks txk;yk vkoM.kkj ukgh- rqeps nwf"Vd.k euedGsi.ks eakM.;kl
dpj.kkj ukgh- v'kk Hkkouk O;DrrslkBh dnkfpr iqjslh dkGth ?ks.kkj ukgh- R;keqGs dnkfpr
rqeP;k ukrsokdkalkBh rqEgh 'k=wRokpk fo"k; cuky- tj fcu/kkLri.ks vkiyh ers O;Dr dj.;kP;k
o`Rrhoj fu;a=.k Bsoys rj rqeP;k dVqafcd okrkoj.kkr pkaxys ;'k feGoky f'kok; vk;q"; iw.kZi.ks
miHkxky-

kkjhfjd jpuk

rqeps MGs vkf.k dku vR;ar lqanj vlrhy f'kok; brj u{k=kr tUeysY;k O;Drhiklwu rqeps
osxGsi.k iw.kZi.ks nk[korhy- uktqd 'kjhj vkf.k etcwr [kka|klg rqEgh vR;ar vkd"kZd vlky-

fk{kk

mithfodk pkyo.;klkBh rqeps ?kj lM.kkj ukgh] eq[;r% rqeP;k ikydkaP;k cjcj uo;k'kh
vkFkd ifjfLFkrhP;k LFkS;kZeqGs rqEgh vls dj.kkj ukgh- tj Xkzkeh.k Hkkxkr tUekyk vkyk vlky
rj rqeps dqVqac dnkfpr 'ksrhP;k {ks=kr dke djhr vlsy rlsp cka/k.khP;k dkekr vlsy-

dVqafcd thou

oSokfgd e/kqjrk vkf.k irhP;k nh?kkZ;q";klkBh rqEgkyk ewy u{k=kr tUeysY;k eqyk'kh yXu ukgh
dys ifgts- rqEgh vkuanh oSokfgd thou miHkxky- rqePkk uojk Jhear rlsp seG vlsy- rqeP;k
eqykadMwu pkaxyk Qk;nk miHkxky- ifgyk eqyxk vlsy R;kuarj nu eqyh vlrhy-

vkjX;

lkekU;r% vkjX; mRre jkghy- rjhgh mPp jDrnkckpk =kl g 'kdy- vkf.k jRdokfguhP;k
ulsyk dnkfpr fiG clsy rlsp rqeP;k o`)ko;kr nE;kpk =kl g.;kph 'kD;rk vkgs-

joh && iwoZ vkkk<+ && pj.k && 4

lkekU;i.ks ;k ?kjkryk lw;Z O;olk; dj.;kph cq)h cgky djr- xq:cjcj la;x >kyk vlsy
rj foLrh.kZ v|fxd {ks= vlsy- vla[; bekjrhps ekyd vlky-

cq/k && iwoZ vkkk<+ && pj.k && 2

ljdkjh udjhr vlky- 'kkludrkZ fdaok ea=h ;kapk rRooknh lYykxkj vlky- Lora= O;olk;kr
vlky rj dk;|kr rjcst fdaok v'kh O;Drh th fg'ksc Bso.;kr vkf.k vusd laLFkkuk enr
dj.kkjh v'kh O;Drh cuw 'kdky-

kq && /kfuBk && pj.k && 1

'kq ;k ?kjkr vlsy] yXuirh gLr u{k=kr vlwu R;koj xq:Pkk Hkko vlsy rj rs gh fLFkrh
rqeP;k iRuhlkBh pkaxyh ukgh- lcr 'kq vlY;kus iRuhps vkjX; fparsps dkj.k cuw 'kdy- nu

41

x-10

eqys vlrhy-

eaxG && iwoZ QkYxquh && pj.k && 3

baftfuvj Eg.kwu fdaok ra=K Eg.kwu udjhyk vl.;kph 'kd;rk vkgs- rqeps oSokfgd thou
vkuankus Hkjysys vlkos- tj xq:gh ;sFks tqGyk rj] rqEgh dq'ky oDrk] vR;ar Jhear] ea=h fdaok
;kyk lerqY; vls ,[kk|k ekukP;k LFkkukoj tky- dkghaP;k ckcrhr vlsgh fun'kZukl vkys vkgs
dh xq: vkf.k eaxGkpk ;k ?kjkrhy la;xkeqGs rqEgh vke fdaok dk;nsfo"k;d O;olk;kr vR;ar
mPp LFkku feGow 'kdky-

xq: && iwoZ QkYxquh && pj.k && 1

rqEgh [kachj vkf.k /kkMlh vlky- vR;ar lgti.ks fe= cuoky rlsp 'kkL=kP;k vusd {ks=kr mPp
f'kf{kr vlky- fofo/k fo"k;kaps rqEgkyk mR"V lkekU; Kku vlsy- Jhear vlky-

kuh && mRrj QkYxquh && pj.k && 3

;k u{k=krhy 'kuhcjcj yXuirh tj mRrj Hkkinkr iMyk rj dnkfpr rqeP;k uo;kps vkjX;
dk;e jkghy- R;kaP;klg xqarkxqarhP;k fo"k;kr vkoM fuekZ.k g 'kdy f'kok; iqjkru kphu
'kkL=kP;k x"Vhps la'k/kugh dj.;kph 'kd;rk vkgs-

pa && gLr && pj.k && 4

tj xq:gh ;sFks fLFkr vlsy rj dnkfpr xaHkhj oS|dh; ifjfLFkrh rqEgkyk Hkxkoh ykxsy] T;kr
rkrMhph oS|dh; n{krk ?;koh ykxsy- dnkfpr rqEgh iqLrd fyg.;kP;k fdaok dkf'kr dj.;kP;k
O;kikjkr vlky- dkgh t.k jlk;us fdaok tymRiknukP;k O;kikjkr vlrhy-

jkgw && e?kk && pj.k && 2

jkgw ;k cktwus vlY;keqGs dnkfpr dkgh vuSfPNd ifj.kke ?kMrhy- v'kk dk;kZ iklwu Lor%yk
ijko`Rr dys ikfgts T;keqGs rqeP;k toGP;k vkf.k f; O;DrhalkBh vMp.kh fuekZ.k g 'kdrhytj xq:oj d.krkgh Hkko iMyk fdaok R;kpk nql;k Xkzgkacjcj la;x >kyk rj R;kpk ifj.kke
Eg.kwu vkrk i;r ts gr vkys] rs vf/kd lq/kk#u rqEgkyk ldkjkRed ifj.kke ykHksy-

drw && /kfuBk && pj.k && 1

/kked o`Rrhps vlky- HkkoaMk'kh rqeps erHksn vlw 'kdrhy- gs erHksn dnkfpr ekyeRrk fdaok
tfeuh'kh lacf/kr vlw 'kdrhy- tj ykHkdkjd la;x >kyk rj v'kk erHksnkarwu Qk;nk g
'kdy-

42

You might also like