Linda

kur lypsej
të vdisja.
F.T.

ÇMIMI (KOSOVË) REVISTË KULTURORE - INFORMATIVE ÇMIMI (PËRENDIM)

1 euro Shtator 2008 - Viti I - Numri 3. 2 euro
Kontakt: //revistalibertas@yahoo.de www.revistalibertas.net

Fjala Jonë

PËRIODIKU I PATRIOTIZMIT SEZONAL

Stina e vaposur edhe këtë verë u kujdesë për
supriza senzacionale, të grupeve të ndryshme në
shoqërinë tonë që e rriti dëshiren për relaks dhe
rekreacion, ndërsa të një pjesë nëvojën për të
mbijetuar.
Si njëri ashtu edhe tjetri grup bëjnë pjesë në
sistemin periodik të patriotizmit tonë sezonal.
Derisa këta të fundit nuk mund të ndahen në nën
grupe , të parët e kanë pivilegjin të pjesëtohen edhe
disa herë; nga grupe në nën grupe, nën grupet prap
në nën grupe e këto prap në të tjera gjerësa të
bëhen qesharake dhe të padurueshme.
Grupet më neverike të patrioteve sezonal i
përbëjnë shtresa e politikaneve, intelektualeve të Vlora në Verë
politizuar dhe e këshilltareve të tenderizuar , të përtrirjes së përandorisë së baba douletit ja
cilet më eskortat e tyre të përbërë më këshilltar e mësyjnë mrekullive haremjane të orientit.
këshilltare më sekretar e sekretaresha më jarana Patriotet tanë liberalist nuk kanë vend të
e jaranesha duke mos harruar as familjen e tyre të percaktuar, ata mund ti gjesh në Itali, Spanje,
dashur të cilat për shkaqe ,, sigurie “i dislokojnë në Monako,Dubaj etj, aty ku paraja ka vlerë letre, aty
vënde të veqanta jashtë kuartit zyrtar. ku oligarket dhe sheiket lahen më shampanjë.
Këta për të mbushur akumulatoret e energjisë Po patriotet e vertetë, ata më të sertë?
fiziko-mendore ,, për të miren e popullit” Ky grup ja mësynë ku tjeter pos dheut të shqipeve,
vërshojnë plazheve dhe qëndrave rekreative të aty ku ne ndiheshim krenar kur e thërrisnim shteti
vëndeve regjionale sipas bindjëve patriotike dhe amë të cilin po ky grup i patriotve tanë na obligon
nostalgjisë për të kaluaren. ta quajmë shtet dhe komb fqinjë.
Nostalgjiket e social internacionalizmit ja Të shpresojmë se i gjith sistemi periodik i
mësyjen hoteleve dhe casinove të Bullgarisë dhe patrioteve tanë të fitoj ngjyrën e dëshiruar, të duken
Greqisë, Ata të vëllazërim – bashkimit, brigjeve të sa më ekzotik e tu ngjajnë në maksimum
sllavizuara të Ilirikut, ka edhe të tjerë që i gdhinë minoritarve tanë.
dita kthinave të bordellove private të serbosllavisë. Augsburg, shtator 2008
Kurse ata tek të cilet nuk vdes kurrë bindja e
Shkruan: Fran Tanushi
DIPLOMACIA KUSHTeZUESE
Pavarsia e Kosovës
pos popullit të saje gëzojë
edhe miqet e këtij projekti
madhor i cili u ndertua në
bazën e sakrifikicave dhe
viktimizimeve shekullore.
Ashtu sikurse i gezojë atë
pjesën e botës demokratike –
përparimtare të globit, një
pjesë e deshëproj, ndersa atë
botën e mbetur, atë skeptiken
e vuri para një prove të
paqartësive për interesat
personale në perfitime
diplomatike por edhe
teritoriale për strategjitë
dominuese regjionale, pse jo
edhe globale.
Më njohjen e Kosovës si shtet
nga shtetet kryesore të botës,
vendet e dëshperuara dhe
kundershtare të botës
demokratike moren turne
diplomatike gjerë edhe në
krijim të blloqeve anti
Kosove, të cilat falë edhe
neglizhences, apo edhe
paaftësisë së politikës tonë
foshnjore arriten që të
stopojnë atë vruall të
pranimit fillestar.
Diplomacisë tonë të
përgjumur, pos këshillave të
miqeve që të jetë më aktive,
arriten edhe oferta nga të
tjerët si nga jo miqet tanë,
por edhe nga pseudo miqet,.
me kushtëzime bajate dhe
injorante. Por shtrohet pyetja;
Kush vënë kushtezime
njohjes së shtetit të Kosovës?
Kushtëzime vëjnë ato shtete
që janë të stërmbushura më
probleme të natyres
ekonomike dhe politike, ato
shtete ku dominojnë
analfabetarizmi, dhuna,
terrori dhe primitivizmi, ato
shtete ku akoma nuk e kanë
të percaktuar emërin dhe
kartën e teritorit të vet, ato
pseudoshtete të ndara në
minivilajete, por edhe të tilla
që ishin krijuar në toka të
huaja, nacionin e të cilave
lirisht mund ti vendosin në
ndonjë hotel të perandorisë së
se keqës.
Prandaj diplomacia jonë që të
mos bie në margjinat e
vazalitetit, injorances dhe
amatorizmit politik duhet të
dalë nga gëzhoja heremetikë e
vetëknaqësisë dhe të veprojë
politikisht në mënyrë
autonome, por në bashkpunim
të ngushtë më miqët e vertetë
të Kosovës dhe më përbuzje
ndaj atyre që dëshirojnë ta
orientojnë kahëjeve të
horizontit, andej nga erdhen
barbaret, në të kundertën do të
mbetet bashkelaboruese e
aparaturave të tilla .Kosova ka
emër dhe identitet, ka
drejtimin dhe vendqëndrimin,
ajo në aspektin kulturor dhe
gjeopolitikë është oksidente, i
takon vetvetes dhe së
ardhemes, nuk ka asgjë të
perbashket më ata që vëjnë
kushtëzime, pos të së
kaluares së hidhur. Në
historinë e saj të re, për ti
kujtuar vëndet dhe regjimet e
tilla do të shkruhet;këndej
kaluan barbaret .
Sa i përket orientimit politikë
shqiptaret kaherë e kanë
percaktuar fatin e vet.
Rilindasit tanë shekuj më parë
na kanë lënë porosi; ndërsa
Naim Frasheri është edhe më
konkret kur citon: Dielli lind
në përendim. Kurse kallauzet
tanë që janë edhe
urdherdhënsit e diplomateve
tanë voglush, mund të heqin
secilën fotografi pas skamlisë
së vetë dhe të vëjnë të tjera;
mund të heqin edhe flamuj e
të vëjnë simbole , mund ti
urdherojnë edhe diplomatet
që në realitet janë sherbëtor të
tyre, që të pranojnë
kushtezimet dhe përqmimet e
pseudomiqeve (në mos
financuesve të fushatave të
tyre elektorale) por një gjë
nuk do të kenë sukses . të na
tjetersojnë sdo të munden;
shqiptaret kudo qofshin janë
ata që janë; ju edhe mund të
nënshkruani kontrata dhe
marraveshtje kompenzuese,
ndoshta edhe provokuese
mes civilizimeve, por do të
bëheni gazi dhe turpi i botës.
Din Mehmeti thotë : “Fatin
tim nuk e nënshkruaj”.
Po ju?
2
Pieter Feith
PAVARËSIA E KOSOVËS ËSHTË E PAKTHYESHME
Përfaqësuesi Civil
Ndërkombëtar i Kosovës
thotë se deri në fund të
vjeshtës Zyra Civile
Ndërkombëtare dhe EULEX-i
pritet të arrijnë kapacitet të
plotë. Piter Feith, tha në një
takim në Fakultetin e
Studimeve Ndërkombëtare të
Universitetit Johns Hopkins
se sfida më e madhe për
Kosovën është krijimi i një
shoqërie shumë etnike.
Përfaqësuesi Civil
Ndërkombëtar i Kosovës e
bënë të qartë se Bashkimi
Evropian dhe Shtetet e
Bashkuara janë të
përkushtuara për sukses në
Kosovë, megjithatë nuk e
fsheh se ka konfuzion mes
pranive të ndryshme
ndërkombëtare.
"Ne duhet të vazhdojmë të
përmirësojmë bashkërendimin
e përpjekjeve tona, që të
mund të kemi një
bashkëpunim më të efektshëm
brenda organizatave tona
ndërkombëtare dhe mes tyre".
Ai tha se dislokimi i
shpejtë i EULEX-it në gjithë
territorin për të siguruar një
hapësirë të vetme ligjore, do
të jetë kritik gjatë muajve të
ardhshëm.
"Sfida më e madhe është
integrimi i komunitetit serb të
Kosovës në gjithë drejtimet e
jetës në Kosovë. Instrumentet
më të rëndësishme për ta
realizuar këtë janë
decentralizimi - një
alternativë për strukturat
paralele – dhe shteti ligjor".
Zoti Feith thekson se
në këtë kontekst është e
rëndësishme që të gjithë
faktorët të angazhohen për
shtrirjen e aktivitetit të
EULEX-it në veri. Zoti Feith
e pranon se vendosja e
autoritetit të organizatave
ndërkombëtare ka nevojë për
bashkëpunimin e Beogradit,
por problemi qëndron tek vetë
sjellja e Beogradit, përfshirë
kërkesën që të shqyrtohet
ligjshmëria e Kosovës në
Gjykatën Ndërkombëtare të
Drejtësisë. Përfaqësuesi
ndërkombëtar i Kosovës
mendon se një kërkesë e tillë
është në dëm të aspiratave të
Serbisë për anëtarësim në
Bashkimin Evropian, në dëm
të përparimit të Kosovës dhe e
dëmshme në shkallë globale
pasi i hap rrugën analogjive të
panevojshme me situata të
tjera ndërkombëtare. Por ai
thekson se në çfarëdo
përfundimi të arijë gjykata,
rezultati nuk do të ketë vlerë
praktike.
"Çfarëdo që të ndodhë me
referimin e çështjes së
Kosovës në Gjykatën
Ndërkombëtare, pavarësia e
saj është e pakthyeshme. Të
gjitha vendet që mbështesin
organizatën time, të gjitha
vendet që kanë njohur
Kosovën, janë të një mendimi,
se cilido qoftë përfundimi i
shqyrtimit nga ana e Gjykatës
nuk do të ketë ndikim tek akti i
njohjes së saj".
Por për situatën
afatshkurtër ai paralajmëron
se megjithëse ajo ka qenë e
qetë që pas shpalljes së
pavarësisë në shkurt, ekziston
ende mundësia e
paqendrueshërisë dhe dhunës,
prandaj nuk duhet hequr
vëmendja nga ngjarjet atje për
të mirën e së ardhmes së
Kosovës, stabilitetit të rajonit
dhe integrimit të tij në
Bashkimin Evropian.
3
LIRIA NË KORNIZË

KOHA NUK E NDRYSHON

KARAKTERIN E PUSHTETIT

Teki DËRVISHI.

Në një rast gazmendi mund „të paraqitemi“ edhe sofiskuara, modele të

më ra pranë tavolinës së
dasmës një djal i ri, nuk kishte
më shum se 25 vjet, dhe më
shikonte me admirim
kurtuaziteti që krijon
atmosfera e dehur
gazmendi. Pas dy tri replikave
rutinore më tha se punonte
(komisar civil), a në MPB, a
në Policinë e Kosovës, s'ia
vura veshin bash mirë. Që ke
probleme, më tha, paraqitu!
Jo moti, egzistone një
kohë, kur individë
rrathët e popullit“ paraqitnin
raste „delikti politik“
komisaret e policisë (së huaj)
me kombësi shqiptare. Kështu
në Kosovë, po në Shqipëri? A
ka qënë e huaj policia e
Enverit, apo shqiptarët nuk
persekutuan shqiptarë? Dikur
të paraqitnin në policin (e
huaj, shqipfolëse) tash ne
vetë për të pirë kafe me miqtë
tanë policë shqiptarë.
Ndërrojn kohërat, ndryshon
karakteri nacional i policisë,
destinacioni mbetet i njëjtë në
e çdo vend, në çdo kohë! E po
ku shihet dallimi sot?
Dallimin e gjen në
faktin se sot nuk egziston më
„delikti politik“. Shkruaj,
anatemo Zotin... liri e fjalës i
thonë, s'ka në delikt verbal,
politik!
„nga C'është e vërteta, deliktet
vazhdojnë të egzistojnë, por
në jo më – politik.
Delikti politik është qëndrim
konceptual, protestë pa armë,
shpërfaqje ideore, por që nuk
e rrezikon më „shoqërinë“ e
klasës politike, dalin në dritë
likuidimet politike, fizike ose
morale, varet nga rëndesia e
deliktit, janë modalitete të
moderuara sipas nevojës së
kohës. Koha nuk e ndryshon
karakterin e pushtetit,
hierarkinë e enklavës,
oktopodin, klanit, grupit të
interesit idealist. E vranë
Xhemail Mustafën. Në kohën
e lirisë. Po egëziston atëherë
„delikti politik“ në vend sa ta
vrasin, do ta dënonin me burg,
ose do ta paraqitnin para
popullit, dhe ai tashmë do të
ishte i gjallë, i lire dhe i
përbuzur nga ata që e vranë.
Po ku ta di unë cka është me
mirë? A më mirë është të
ishte hero i vdekur, apo i
gjallë dhe i përbuzur?
„Delikti politik“ shhet si një
fenomen i shoqërive
totalitare, shtetit policor. Do
të na duhet shum kohë të na
mësohet trupi me bindje se
4
policia nuk shërben popullit,
si thoshin komunistët, po i
shërben një klase politike,
pushtetit (si përfaqësi e ligjit)
dhe klerit (si „përfaqësi e
Zotit) pushteti është i yni, ne
jemi në dorë të Zotit! Përseri,
komunistet do të thoshnin, por
policia vjen nga „radhët“ e
popullit! Nejse!
Por ndodh që, pa
ndonjë arsye konkrete, njeriu
sëmuret nga fobiet. Çka pata
unë që për dy-tri sekonda
replikë me djaloshin komisar,
ndjeva një frikë, deri sa me ra
ndërmend se ai ishte i ri dhe
shprehet dashamirësi të
sinqert ndaj meje. Ç'ti thosha
për vete, se jam gjallë, ai e
shihte. A t'i tregoj për ata që i
vrau policia serbe, apo për ata
që na e sollën lirinë, dhe tash
janë eprorë të komisarit të ri!?
Bëntë muzikë shurdhuese
tallava!
Duhet libër të më kuptonte, le
që bën kohë zhurma pa
esencë!
Ka nëntë vjet që
rekrutojnë djem e vajza të reja
në mbrojtje të lirisë, kualitetit
të ri të saj. Nuk ka më as
censurë, pasi s'ka delikt
verbal, po çka i nëntokësor,
pra kontradiktat „ideore“ kur
më askush sakënd nuk e
degjon dhe të gjithë flasin në
kor? Mbase kontradiktat
(shoqërore) mbesin vetëm
etike, jo më politike. Etika
cka kultivohet në një vend
mentaliteti pa mini-kulturë!
Ideorja në provincën e thellë
të shpirtit si „koncepcion
estetik“. Këta nuk të
paraqesin në polici, avangarda
e pashpallur, si kipcat e tyre të
paraluftës, por duke marrë
rolin e policisë, të paraqesin
në ministri, ministria në
popull. Ani se nuk të vrasin
fizikisht, le ta shohë populli
kush je, mjafton, se tashmë
jemi të pavarur dhe të lirë.
Kush tha, Andre Freno... „i
lirë si i vdekur“!
Pse u frikova dy-tri
sekonda nga komisari i ri që
më shikonte me admirim dhe
më ofroi ndihmë (në rast
nevoje)? I rekujtojnë të rinj,
se ata nuk të njohin dhe nuk
dinë cka bëjnë, marrin urdhra
nga eprorët. „A nuk tha
Krishti: Zot fali, se nuk dinë
cka po bëjnë“! dhe nuk dinë,
se janë të rinj dhe të pastërt,
sinqerisht i shërbejnë lirisë
dhe atëdheut. Ndaj, kot e ke ti
fobien, ajo nuk t'uka krijuar
për një ditë, sot për sot, e ke
të vjetër ti sëmundjen e frikës!
Fobia krijohet nga përvoja. Të
flesh me drita ndezur. Ta
shohësh vetën në ënderr si te
fusin në kazanin e madh dhe
aty të bëjn të zihesh pa t'u
djegur lëkura aspak. Vetëm
djersin, përfundësisht djersin
dhe ke te ftohte. Të kap për
fyti fobia porsa të bie
ndërmend pushteti, policia e
uniformuar, ajo civile
tiranase, ndonjë ministër
mistrec dhe i pashpirt,
kriminel dhe injorant dhe të
nevojiten së paku dy sekonda
ta marrësh veten në dorë, e të
kujtohët se nuk ke pse
frikohesh, jo, kjo polici është
shqiptare, ky minister është
shqiptar dhe tash ti je i lirë, i
lirë... „i lirë si i vdekuri“!
5
 Biblioteka digjitale

134 MILIONË ARTIKUJ, MBLEDHUR PËR 2 SHEKUJ, JANË NË BIBLIOTEKËN E KONGRESIT.

NË 1990-N, BIBLIOTEKA NISI SHPËRNDARJEN E VERSIONEVE DIGJITAL TË SAJ

Biblioteka e Kongresit teknologjive të reja, të projekti i saj i parë i madh u

në Uashington, një nga
bibliotekat më të mëdha dhe
më të rëndësishme të botës,
është përgatitur për epokën
digjitale që në vitet ’60. Kjo
ndodhi që nga koha kur ky
institucion, i fi nancuar nga
qeveria federale, filloi
përdorimin e teknologjive të
reja kompjuterike për
konvertimin e katalogut të saj
të gjerë në formatin
elektronik, në mënyrë që ai të
mund të shfrytëzohet nga një
rrjaet i gjerë përdoruesish.
Në vitet 1990 biblioteka fi lloi
shpërndarjen e versioneve
digjitale të thesareve të saj
nëpër shkolla dhe biblioteka
në mbarë Shtetet e Bashkuara.
Tani ka me dhjetëra miliona
artikuj të digjitalizuar, gazeta,
libra, imazhe dhe materiale të
tjera, që mund të shfrytëzohen
në faqen kompjuterike të
bibliotekës nga njerëzit në
mbarë botën. Sot, në kushtet e
kompjuterëve të fuqishëm të quajt ‘American Memory’, ku
teknologjisë së lartë, dokumentet rreth historisë së
nevojiten vetëm rreth 15 Amerikës, fotografi të, hartat
minuta për të krijuar një arkiv dhe shumë artikuj të tjerë
digjital të barabartë me 134 ishin të digjitalizuara. Kjo
milionë artikujt analogë apo fi ishte përpjekja jonë e parë dhe
zikë që ndodhen në fondin e ishte një projekt i vërtetë
Bibliotekës së Kongresit, për demonstrimi, për të treguar se
grumbullimin e të cilave janë si bota digjitale mund t’u vijë
dashur mbi dy shekuj. në ndihmë studiuesve, madje
edhe shkollave tetëvjeçare
dhe të mesme.
BIBLIOTEKA E KONGRESIT, Zoti Murphy thotë se
NJË KUJTESË E KOMBIT programi i digjitalizuar i
AMERIKAN Bibliotekës deri tani ka
Por nevojiten burime prodhuar rreth 14 milionë
dhe fonde të mëtejshme për dokumente dhe imazhe të
konvertimin e fondit ekzistues digjitalizuara dhe i ka bërë ato
të Bibliotekës në formatin të vlefshme për mbarë botën
digjital dhe për ruajtjen e nëpërmjet internetit. Zoti
përmbajtjes së saj digjitale në Murphy thotë se ka kufi zime
web. Chris Murphy është ligjore për këtë përpjekje,
drejtori Divizionit të Lindjes veçanërisht
së Afërme në Bibliotekën e kur është fjala për
Kongresit: “Biblioteka i filloi digjitalizimin e librave,
përpjekjet e digjitalizimit muzikës, videos dhe fi lmave.
rreth 15 vite më parë dhe
6
“Zakonisht ne nuk i edhe për njerëzit që jetojnë në bibliotekë virtuale, ku vendet
digjitalizojmë librat nëse ato Kinë, në Indi, në botën arabe, e ndryshme të botës do të jenë
nuk janë për përdorim publik, në Rusi; të gjithë banorët e në gjendje t’i digjitalizojnë
që do të thotë, të jenë pa këtyre vendeve mund t’i koleksionet e tyre dhe t’i
pengesa për sa i përket të shfrytëzojnë materialet që publikojnë ato në web, për të
drejtës së autorit. janë në faqen kompjuterike të krijuar kështu bibliotekën
Ne gjithashtu kemi bibliotekës”. kompjuterike. Në bibliotekën
digjitalizuar muzikë dhe fi Zonja Deeb thotë se ndërsa digjitale njerëzit do të mund
lma dhe ngaqë ato janë nën të misioni i Bibliotekës për të të zhvillojnë kërkime në 7
drejtën e autorit, ne duhet të siguruar dhe ruajtur gjuhë të ndryshme të botës të
marrim leje nga autori për shkëmbimin e njohurive nuk Kombeve të Bashkuara, plus
digjitalizimin e tyre”. ka ndryshuar në epokën portugalisht. Me fjalë të tjera,
Pavarësisht nga këto kufi digjitale, mjetet për dhënien e fondi i Bibliotekës do të mund
zime, digjitalizimi i informacionit po ndryshojnë të shfrytëzohet në ato gjuhë,
Bibliotekës së Kongresit po e me shpejtësi. në mënyrë që njerëzit nga
transformon koleksionin e vet Deeb shpjegon se një projekt vende të ndryshme të botës të
impresionues në një magazinë bashkëpunimi, me përfshirjen mund të zhvillojnë kërkime
për ruajtjen e informacionit e Organizatës Edukative, për këto materiale të
elektronik global. Shkencore dhe Kulturore të digjitalizuara. Biblioteka e
Një nga njerëzit që ka Kombeve të Bashkuara, apo Digjitalizuar e Botës është
ndihmuar në zgjerimin e UNESCO, po ndihmon në ende në fazën e provës, por
mundësisë së shfrytëzimit të digjitalizimin dhe publikimin ajo është në plan të bëhet e
saj është Mary Jane Deeb, në internet jo vetëm të shfrytëzueshme për publikun
drejtoresha e Divizionit të koleksioneve të Bibliotekës së si një faqe kompjuterike me të
Afrikës dhe Lindjes së Kongresit, por edhe të gjitha instrumentet e
Mesme të Bibliotekës. bibliotekave të tjera në vende nevojshme të kërkimit, deri në
NJË BIBLIOTEKË PËR TË të ndryshme të botës. fillim të 2009-s.
GJITHË Biblioteka e Kongresit ka fi
“Biblioteka është zgjeruar lluar një bashkëpunim me
jashtëzakonisht shumë, duke UNESCO-n, një projekt të
përfshirë jo vetëm njerëzit që madh global, të njohur si
shkojnë atje fizikisht për të Biblioteka Digjitale e Botës.
shfrytëzuar fondin e saj, por Ajo është në fakt, një

7
 NË 135 VJETORIN E LINDJES DHE 75 VJETORIN E VRASJES

HASAN PRISHTINA
PRANOJ MA MIRË ME VDEKË NËPËR MALET E KOSOVËS,
SE SA KOLLTUKUN E TURPIT NË NJË MINISTRI NË STAMBOLL

Mue n’idenë teme patriotike nuk ka mujtë as nuk do të mujë me

më shtrue ari i të tanë botës, por as mënia e të tanë armiqve!
Ka me më shtrue vetëm vdekja

Hasan Prishtina ka serbomadhe dhe bashkimin e me Ismail Qemalin ishte

qenë një nga personalitetet saj me shtetin ndër nismëtarët për
dhe figurat më të shquara të shqiptar.Studimet e larta i organizimin e Kryengritjes
Lëvizjes sonë Kombëtare. kreu në Stamboll për së Përgjithshme të
Ideolog i shquar, dhe shkencat politiko-juridike. Armatosur në Shqipëri ku u
udhëheqës i palodhur i shqua si udhëheqësi
kryengritjes së kryesor. Në vitin 1913 u
përgjithshme për ngarkua me detyrën e
pavarësinë e tokave ministrit në qeverinë
shqiptare,i cili tërë dijen , kombëtare të Vlorës. Me
forcën dhe pasurinë e dha themelimin e komitetit
për çështjën kombëtare "Mbrojtja Kombëtare e
shqiptare. Kosovës" u zgjodh
Lindi më 1873 në anëtar i tij, ndërsa në
Vushtrri në një familje dhjetor të vitit 1919
patriote, të ardhur nga komiteti e ngarkoi si
Polaci i Drenices. u Ishte kryetar të delegacionit të tij
Në vitet 1908-1912 u zgjodh
patriot e demokrat në Konferencën e Paqes në
tri herë deputet në
revolucionar i shquar që Paris ku do të kërkonte
parlamentin osman, të cilin e
luftoi për lirinë e pavarësinë bashkimin e Kosovës e të
përdori si tribunë për
e atdheut, për viseve të tjera shqiptare në
mbrojtjen e të drejtave
demokratizimin e jetës së Jugosllavi me shtetin
kombëtare të shqiptarëve.Në
vendit, për çlirimin e Shqiptar.Mori pjesë aktive
fillim të vitit 1912 së bashku
Kosovës nga zgjedha
8
në përgatitjen dhe 1924 në krye të një drejtave kombëtare të të
organizimin e Kongresit të delegacioni në emër të gjithë popujve ballkanikë gjë
Lushnjës komitetit "Mbrojtja që do të arrihej sipas tij me
1920 dhe në prill të vitit Kombëtare e Kosovës" shkoi krijimin e shteteve
1921 u zgjodh deputet i në Lidhjen e Kombeve në kombëtare në bazë të parimit
Dibrës në parlamentin Gjenevë ku protestoi kundër të vetëvendosjes, duke
shqiptar. Në dhjetor të vitit barbarizmave mbi popullsinë përjashtuar çdo formë të
1921 kryesoi një ndër shqiptare të qarqeve hegjemonisë së njërit ndaj
qeveritë më demokratike të shoviniste serbe në Kosovë. tjetrit. Katër herë armiqtë
vendit. Hasan Prishtina ishte Pas dështimit të revolucionit organizuan kundër tij
një nga drejtuesit e të 1924-ës u largua jashtë atentate me armë. Dy herë e
organizatorët kryesorë të atdheut. Gjatë tërë kohës në burgosën pushtuesit serbë e
lëvizjes antizogiste të shkurt- mërgim (1925-1933) qëndroi bullgarë. Gjashtë herë e
marsit 1922. Gjatë viteve në krahun më të përparuar të dënuan me vdekje
1922 dhe 1923 u shqua si Lëvizjes Kombëtare xhonturqit, feudali e vegla e
kundërshtar i vendosur i Shqiptare. E vazhdoi luftën Serbisë Esat Toptani, qarqet
reaksionit të brendshëm. kundërregjimeve diktatoriale shoviniste serbomadhe dhe
Shquhet si luftëtar për dhe monarkofashiste,kundër tri herë qeveria e Ahmet
mbrojtjen e "Zonës neutrale" tiranisë zogiste në Shqipëri Zogut. Më 14 gusht 1933 u
të Junikut nga forcat serbe dhe zgjedhës shoviniste vra në Selanik me atentat
dhe ato zogiste, si udhëheqës serbomadhe në Kosovë. Nën nga agjentët e Ahmet Zogut
i lëvizjes nacionalçlirimtare drejtimin e tij, u themelua në bashkëpunim me qeverinë
dhe i çetave kryengritëse në "Komiteti i Çlirimit të jugosllave. Hasan Prishtina
Kosovë kundër sundimit Kosovës" i cili veproi jashtë ka lënë një varg artikujsh si
serb. Hasan Prishtina mori vendit krahas Komitetit të edhe kujtimet e tij për
pjesë aktive në përgatitjen e Çlirimit Nacional. Hasan kryengritjen antiosmane të
Revolucionit Demokratiko- Prishtina luftën çlirimtare në 1912 që kanë vlerë për
borgjez të qershorit të vitit Kosovë u përpoq ta lidhë e ta historinë e lëvizjes sonë
1924, luftoi për vënien në bashkërendojë edhe me kombëtare e demokratike.
jetë të programit të qeverisë luftën e popujve të shtypur Në vitin 1977 eshtrat e tij u
demokratike të dalë nga ky ballkanikë.. Hasan Prishtina sollën nga Selaniku në
revolucion. Në shtator të vitit kërkonte respektimin e të Shqipëri.

9
LUSH CULAJ
ZEF GJIDODA
LUFTËTAR I DEKADAVE
Populli shqiptar
përjetoi një histori të trazuar,
e cila ka kaluar nëpër kapercej
të ndryshëm kohor. Atë e
kanë përshkruar momente të
hidhura të jetës dhe
veprimtarisë. Shprehja e
ndjenjave dhe frymimit të
lirshëm ka munguar në të dy
anët e kufirit. Vendin e
personazheve të historisë
shqiptare e kishin zënë
personazhet e historisë
joshqiptare. Ato qasje, si të
tilla ndrydhnin vullnetet e
kalluara për liri dhe të drejtën
njerëzore. Një ndër
personazhet historike që nuk e
kanë zënë vendin e merituar
në historinë tonë kombëtare
është Zef Gjidoda.
I lindur me 1878 në fshatin
Plankçor të
Gjakovës, në kohën e Lidhjes
Shqiptare të Prizrenit, Zefi qe
në moshën fëminore e skaliti
shtatin nëpër fusha të
fshatrave të Gjakovës. Kënga
baritore i dhuroi ëmbëlsinë
shpirtërore, forcën, etjen dhe
dëshirën për liri. Edukata e
shëndoshë kombëtare që e
mori nga babai Marku dhe
axhallarët ndikoi tek ai që të
1878 -1948
bëhet pjesë e kryengritjeve të
shumta shqiptare, frymëzues
dhe udhëheqës i tyre së
bashku me shokë që e kishin
ideal lirinë dhe pavarësinë.
Lufta e tij fillimisht nis me
turkun kur ishte në moshë fare
të re, por tek ai ishte skalitur
tani me urrjetja ndaj armikut.
Përkrah Isa Boletinit,
Bajram Currit dhe Sadik
Ramës
Sipas të dhënave të gazetës
“Vardar” të Shkupit të datës
18 janar 1909 dhe 11 mars
1909 Zef Gjidoda së bashku
me Çelin e Lukës gjendën në
ballë të njësitit me rreth 400
luftëtarve të besimit katolik
qe atdhetari Atë Engjëll Palaj
i kishin përgatitur dhe
dorëzuar në komandën
supreme të Isa Boletinit.
Në Kuvendin tek Verrat e
Llukës u mblodh paria e
Kosovës dhe Kuvendi e
zgjodhi kryetar të forcave të
armatosura Isa Boletinin. Ai e
dha kushtrimin e Kosova u
ngrit në këmbë me armë në
dorë të çlirojë atdheun. Ne
këtë kuvend ishte edhe Zef
Gjidoda me trimat e tij. Këtë e
dëshmon edhe revista “Leka”
botuar në Shkodër ku ndër të
tjera thekson: “Fandsit e
nahijës së Gjakovës, të Pejës
e Prizrenit nuk iu ndanë
Bajram Beg Currit. Zef
Gjidoda, Pjetër Çeli e Zefi i
Vogël nuk largohën kurrë,
janë gjitherë të gatshëm për
shkado dhe bajnë kudo
trimërira të mëdha.” E njëjta
revistë në artikullin
“Vllaznimi i elementave”
thekson se: “Fandsit e
Kosovës nën prije të Zef
Gjidodës, Pjetër Çelit e të
Zefit të Vogël trima me za
luftuan përherë e luftojën
përkrah Bajram Currit.” Këta
kryengritës u dhanë konzujve
të Fuqive të Mëdha në Shkup
një memorandum. ”Gjatë
periudhës së sundimit
tëAustrohungarisë 1915-1918
Zef Gjidoda u shpërngul nga
fshati Plankçor i Gjakovës
dhe u vendos në fshatin
Videjë në afërsi të Klinës.
Arsyet për shpërngulje ishin
kryesisht ekonomike. Pas
humbjes së luftës nga Austro-
Hungaria filloi rezistenca e
10
shqiptarëve kundër vendosjes
së pushtetit serb. Pushteti serb
filloi ndjekjet kundër prijësve
shqiptarë, të njohur edhe më
parë si luftarë të dalluar të
Lëvizjes Kombëtare
Shqiptare. Në mesin e tyre
padyshim që
edhe Zef Gjidoda, i cili u
detyrua që së bashku me
familje ta braktis fshatin
Vedejë.
Gjatë kryengritjes së vitit
1919 Zef Gjidoda ishte
zëvendës i Sadik Ramës dhe
ishte udhëheqës i çetës së
Lugut të Drinit e për këtë
kënga popullore thotë:
“Bash si llava tue shkue pas tij
Lugu i Drinit treqind shtëpi
Zef Gjidoda tu u pri.”
Pas shuarjes së kësaj
kryengritje Zefi vepron
vazhdimisht me shokët kurse
familjen i kishte të vendosur
në Laç të Shqipërisë së
bashku me një pjesë të
familjes Gjidoda. I bindur se
çmimi më i lartë ai i lirisë,
Zefi do të jetë përkrah
shokëve në Zonën neutrale të
Junikut dhe do të qëndrojë me
armë në dorë gjer në shuarjën
e lëvizjes çlirimtare. Zefi
fjalën e drejtë e kishte metodë
mbi metodat. Kishte qëndrim
konsekuent e të barabartë për
të gjithë, për të mëdhenj e të
vegjël, të pasur e të varfër, për
treva e konfeksione. Këtë e
dëshmojnë më së mirënjerëzit
që e njohën në të dy anët e fshatin Dobërdol të Klinës në
kufirit. mesin e krerëve të lëvizjes
Rikthimi në Kosovë ndodhej edhe Zef Gjidoda.
Me dhimbje në zemër dhe
mall Kosove Zefi do të
qëndroi i vendosur në Laç
gjer në vitin 1941. Kthimi
ishte i pamundur, sepse
patriotizmi i tij dhe familjes
së tij nuk kishte si të mos
ngjallte urrjetjen ndër sllavë.
Nga ky takim ku u vendos që
Gjatë qëndrimit në Shqipëri
Ukë Sadiku ta udhëheqte
vazhdimisht fliste rreth
sektorin ushtarak, kurse
mundësisë së çlirimit të
profesor Ymer Berisha atë
Kosovës, kurse në një rast një
politik i cili ishte iniciator
Laçjan i thotë: “Ti Zef kokën
ideor dhe krijues i organizatës
në Shqipëri e trupin në Serbi”,
“Besa kombëtare” Organizata
ndërsa Zefi i përgjigjet: “Me
politike-patriotike “Besa
trup zemër e kokë jam në
Kombëtare” kishte një
Kosovë, e as në Serbi e as në
strukturë organizative që iu
Shqipëri njëherë”. E ardhja e
kishte përshtatur kushteve dhe
vërtetoi qëndrimin e Zefit,
rrethanave në të cilat
ngase vërtet, u kthye në
vepronte. Ishte bërë
Kosovë në vitin 1941, në
prezentimi i udhëheqësve
periudhën e sundimit italian.
politikë e ushtarak në 15
E ardhmja e hapi një epokë
rrethe, gjersa Zef Gjidoda dhe
tjetër të ndritshme të këtij
Ndue Perlleshi ishin caktuar
luftëtari të shquar në favor të
për rrethin e Pejës.
çlirimit të atdheut. Ai u kthye
Më 22 tetor 1945 profesor
prapë në Kosovën e tij të
Ymer Berisha në emër të
dashur dhe u vendos me
organizatës “Besa
familje në fshatin Vedejë.
Kombëtare” i dërgon
Si zakonisht tashmë Zefin do
gjeneralit anglez Hadsonit një
të gjejmë me pushkë në dorë
letër ku e informon mbi
përkrah Ndue Perlleshit, prof.
situatën e rëndë në Kosovë
Ymer Berishës, Ukë Sadikut,
dhe masakrimet e bëra nga
të cilët i kishin rrokur armët
ana e serbëve. Si anëtar i
në dorë kundër pushtuesit
këshillit të kësaj organizate
serbo-malazez.
kjo letër do të nënshkruhet
Në takimin e madh të ilegalës
ndër të tjerë edhe nga Zef
shqiptare që filloi punën më
Gjidoda.
24 gusht të vitit 1945 në
11
 Nderohej nga të gjithë
veteran i lëvizjes
Në mbarë lëvizjen çlirimtare
Zefi gëzonte autoritet të
jashtëzakonshëm. E nderonin
të gjithë si veteranin e lëvizjes
i cili me dekada kishte
qëndruar me armë në dorë në
kërkim të lirisë dhe bashkimit
kombëtar. Dallohej për
tolerancë në bashkëbisedime,
por për çështjen kombëtare
ishte shumë këmbëngulës dhe
nuk bënte asnjë
lëshim.Nderohej dhe
ndihmohej posaçërisht nga
trimi i Lugut të Drinit Ndue
Perlleshi. Tani më tek
udhëheqësi luftarak që kishte
qëndruar në ballë të shumë
betejave përkrah krerëve më
të shquar të kombit kishte
filluar të rëndonte pleqëria. E
kishte shumë të vështirë në
moshë të thyer t’u
përballonte kushteve të
vështira tëluftës.
Përkundër dëshirës që të
qëndronte përkrah shokëve në
ballë të luftës mundësitë e tij
shëndetësore ishin të
kufizuara. I këshilluar nga
shokët e tij e sidomos nga
Ndue Perlleshi, Zefi vendosi
të largohet nga Kosova për në
Shqipëri.
Vdiq në fund të tetorit të vitit
1948. Reputacioni i tij në
masë ishte shumë i madh.
Këtë e ka dëshmuar masiviteti
i njerëzve gjatë ndarjes së
fundit nga ai, edhe pse për
pushtetin ishte
padëshirueshëm. Vepra e tij
do të jetësohet vetëm me
ngadhnjimin e demokracisë.
Raspodi popullor në të dy
anët e kufirit do t’i këndojë
këngë për veprat
madhore.Presidenti
Republikës së Shqipërisë, Z.
Sali Berisha, në janar të
vitit 1993, do ta dekorojë Zef
Gjidodën me urdhër për
veprimtari patriotike të klasit
të parë (I) si:
“Udhëheqës,
propagandues e
luftëtar për
mbrojtjen e
trojeve nga
pushtuesit,
ripushtuesit, duke
qenë shembull në
luftën për
pavarësi e
çlirim”.
Andaj nëse nisemi nga
thënja e Pitagorës se: “nga 1-
20 vjet njeriu është fëmijë,
nga 20-40 i ri, nga 40-60njeri
i vërtetë, dhe nga 60-80 plak”
atëherë lirisht mund të
konkludojmë se Zef Gjidoda
tërë jetën e tij nga fëmijëria
gjer në pleqëri e kaloi në
mbrojtje të idealeve
kombëtare dhe të Kosovës me
armë në dorë, pa pasur kohë
për të shijuar fëmijërinë,
rininë, pjekurinë e pleqërinë.
P.S.
i
Duke kujtuar bëmat
dhe sakrificat e këtij
luftëtari, që dekadave u
dha emër dhe zemër, dhe
Kosovës forcë qëndrese.
i Duke kujtuar përvjetorin
e dyfisht të tij, të 130 te
lindjes dhe të 60 e
pavdekësisë. Ne të revistës
Libertas vendosëm ta
perkujtojmë përmes
shkrimit të Dr Culajt më
shpresë që të zgjojmë
ndërgjegjen e fjetur të
institucioneve të Kosovës
e posaqerisht të komunes
së Klines dhe Gjakovës,
që me emërimin e ndonjë
rruge, shkolle apo
institucioni më emërin e
këtij kolosi të lufterave
për liri, ta vazhdojnë,
rrugën e vlersimit që e
bënë institucionet dhe
qeveria Shqiptare 15 vite
më parë. Në kohën kur
kemi buste edhe të
meritorve minor .
Një lapidar për Zef
Gjidodën do të ishte nder
dhe krenari për secilin
qytet.
12
Shkruan: Valentin TANUSHI

SISTEMI ARSIMOR
DHE GJASAT PËR PUNËSIM

Paslufta në Kosovë çudi pse shumë lehtë vëndin e diplomuar para 20 apo 30
sjelli shumë gjera interesante, punës së tyre e nxën një i ri që vitesh do ta arsyetoja, kjo
investime të pa kontrolluara ka përfunduar ndonje trajnim ndodhë mënjëher pas
nga askush që më tepër profesional. diplomimit, apo ndonjë letrari
orientoheshin për shperlarje Këto trajnime që në të vazhdojë kurse për
parash se sa për biznes të vëndet e zhvilluara janë mjaft drejtshkrim, po ndoshta fajin
mirfillt.Vitet e para ishin në të përhapura e që në zhargonin e kanë edhe planprogramet të
hov pompat e benzines, pastaj popullorë njifen si shkolla të cilat edhe pse po i ndërrojën
restaruantet me leje e pa leje zanatit ,dhe shumë më shumë ç`do ditë prap se prap nuk
dhe para tri viteve për çudi preferohen ato se sa levizin nga teoritë e kota, por
Kosova lulezoj me 30 universitetet, sepse përmes sdo fajsuar vetëm ato, fajin
universitete, ku nuk mbeti tyre je gjithmonë më afer kryesorë e kemi ne vetë.
kush pa u regjistrua. tregut të punës dhe Një menagjer i një ndermarrje
Se regjistrimi ishte i kualifikohesh për punë më privatë pasi kishte hapur
pakontrolluar ka shkruar konkrete. Për të thjeshtësuar konkursin për menagjer shitje
shumë edhe shtypi i kohës, edhe më shumë këtë mund të kishte seleksionuar 27
dhe tash pas perfundimit të përmëndim raste më bollek ekonomista të diplomuar në
studimeve, gjeneratat e para këtu në Kosovë. menaxhment, dhe për çudi
kanë diploma më bollek dhe Para ca kohësh
janë të gatshem për punë. deri sa bisedoja më
Nuk janë vetem këto një ish kolegë më
universitete që prodhojnë të tregojë se ishte
diplomuar si të ishte fabrika e certifikuar nga një
qipsave, një gjë të tillë e bënë shoqatë
edhe Universiteti i Prishtines kontabilistesh, po pa
ku prodhohen mjaft dashur të ofendoj
ekonomista, jurista, gazetar, askënd do të thoja
politikan etj etj, por çudia më “qka i duhet një
e madhe është se shumica nga ekonomisti të
këta të diplomuar sot më së diplomuar në
miri po e gjëjn veten si drejtimin e Bankave,
kamarier, apo shites në ndonje një kurs kontabiliteti?
qënder tregtare ,dhe nuk është Sikur të kishte
13
asnjëri nga ta se kishte pasur
fatin të dinin formulen e
llogaritjes se %, dhe ajo më e
keqe akoma se vetem njeri ja
kishte qelluar se çfardo numri
qe shumëzohet më Zero e ka
atë vlerë.
Një zyrë për
patundshmeri kishte nevojë
për punëtor administrativ , në
shpallje kishte kërkuar jurist të
diplomuar, por për fatin e keq
asnjë nga aplikuesit se kishte
arritur që në mënyren më të
thjeshtë të përpilonte një
kontratë apo një autorizim ,
“arsyeja” kishte pasuar
mënjëher, “profesorat nuk na
kanë mësuar për këtë. Pronari
i ishte drejtuar një qëndre
profesionale dhe për çudi
kishte gjetur mjaft persona që
i plotesonin të gjitha kushtet
pos diplomës.
Diku në literature qysh
më heret kisha lexuar për dy
tipe të njerzve. Të diplomuarit
që fshihen prapa diplomës, (
ku diplomen e përdorin si
mburojë) dhe ata që kryejn
punën dhe diplomen e kanë në
punë konkrete.
Si duket shumë nga kjo
valë e të diplomuarve janë në
tipin e parë të njerzve, por
koha po ju tregon se do e kenë
të vështirë sigurimin e vëndit
të punës nëse pas diplomës
nuk „fshehet“ dija e tyre.
Nuk është qudi nëse ka edhe
nga ata që fakultetin e
regjistrojë edhe për të dalur
nga monotonia e rrethit ku
jetojnë, apo edhe për të
siguruar fatin e jetës, qoftë
duke u „shitur“ si studentë, si
arsyetim për të siguruar një
vajzë apo djalë me vizë.
Dikush mundë të thotë se kjo
ka qënë strategji e qeverisë që
të regjistrohen sa më shumë të
rinjë dhë nga ta mund të dal
ndonjë i hajrit apo edhe një
formë që mos te ikin rinia nga
Kosova, por për fatin e keq
kjo po tregon më shumë trend
negativ se sa pozitiv.
Më të drejtë Këshilli
Britanik për Akreditim shumë
„universitetve“ ju rekomandoj
që të kalojën në Shkolla
Profesionale, dhe sigurisht se
kjo do të ishte forma më e
mirë që një i ri të mos i
„humbë“ 3 apo 4 vite sepse
nuk mund të jenë studime
nëse një provim pergaditet nga
një skriptë 10 fletëshe, dhe kjo
pastaj mund të jetë arsyeja pse
shumë të diplomuar nga
fakulteti i arteve, juridik,
ekonomikë apo edhe ai
filologjik mund të jenë
kamarjera, shitës apo edhe
sigurim „të suksesëshem“ por
jo kurrë artistë, menagjer, apo
gazetarë profesional.
Derisa mos të
profilizohemi secili në një
lami të kërkuar nga tregu, dhe
secili profilizim të jetë
kompetent për atë punë, punët
dhe problemet e papunësisë do
të jenë mjaft evidente. Kosova
ka nevojë për specialist të
mirëfillt në të gjitha fushat,
por jo në tituj „të
blerë“specialistesh,
magjistrash, doktoresh e prite
zotë edhe akademikësh.
Për ta përmbyllur ketë
shkrim do ta merrja
shëmbullin nga qeveria
Gjermane ku me ligjin për të
huajit që deshirojnë të
bashkohën më familjen e kanë
vënë kusht testimin në gjuhën
gjermane. Askush nuk pyet
nëse ke një, diplomë apo një
certifikatë, a keni mësuar në
ketë apo atë shkollë, e vetmja
gjë që ju interesonë është
njohuria.
Le të shpresojmë që
qeveria të merr hapa konkret
në orjentimin e rinisë, të
hartojë politika adekuate por
edhe rinia të jetë më serioze
në zgjedhjen e problemit të
punësimit, diploma pa njohuri
është leter e pa vlerë, le ti
japim vlerën që e meriton më
punën tonë konkrete.
14
 A R I S T O K R A C I A F E U D A L E - S H Q I P TA R E N Ë M E S J E T Ë
Fa m i l j a M u z a k a
Familja Muzaka sundoi
perreth dy periudha kohore: E
para zgjati në vitet 1286-1343,
ndersa e dyta ne vitet 1374-
1417. Pushtetin e saj politik
dhe administrativ ajo e shtriu
kryesisht në Muzaki(Myzeqe)
dhe në Toskëri, më qender
Beratin. Mbi origjinen e
emërit Muzak ekzistojne disa
mendime. Dy autore franceze
Pukevili dhe Dezerti4
mendojne se, ky emër vjen
nga qyteti MUSEION i cili
ndodhej ne jug te lumit
Devoll. Ai përmendet në
shekullin e VI në kohën e
sundimit të perandorit
Bizantin Justinian.
Albanologu kroat Milan
Shuflai thotë se, origjina e
familjes Muzaka është nga
rrethinat e Vlorës.
Fillimisht zoterimet e tyre në
shekullin e XIII shtriheshin në
Myzeqe, ndersa më vonë u
shtrinë në Selenicë,
Tomorricë, Korçë, Sovjan,
Skrapar, Opar, Kostur, etj. Me
këtë derë, sipas tij u shkrinë
edhe Matreget e Karavastase.
Gjon Muzaka njeri nga
pinjollet e kësaj familje, në
librin e tij “Breve memorja de
li descendenti de nostra casa
Musachi”, botuar ne Romë në
vitin 1510 thotë se: “Atdheu i
parë i Muzakajve ishte
malesia e Oparit, ku te parët e
kësaj familje zoteronin
fshatrat Voskop, Lavdar,
Marjan, Peshtan, Mazrek.
Këtu në kishën e Shën Merisë
së Oparit prehen eshtrat e
Muzakeve të parë”. Në
dokumentat historike
Muzakajt permenden qysh në
vitin 1081 ku njeri prej tyre,
bënte pjesë në rrethin e
ushtarakeve të perandorit
bizantin Aleksi I Komnen. Pas
vitit 1274 Muzaket përmenden
vazhdimisht në burimet
historike. Dy figurat më të
shquara të shtepise Muzaka
gjatë shekujve XIII - XIV
qenë Gjoni dhe Andrea. Gjon
Muzaka në vitet 1279-1280 do
të luaje rolin e drejtuesit të
feudaleve shqiptare në lufte
kunder anzhuineve te Napolit.
Gjatë luftimeve diku pran
Durresit, Gjon Muzaka kapet
rob dhe burgoset në
kështjellen e Brindizit
Andrea Muzaka I (1279-1319)
është figura më e shquar, dal
prej pinjolleve të kësaj
familje. Në kohën e tij,
Muzakajt i zgjeruan shumë
kufijte e tyre si në: Tomorrië,
Berat, Kelcyrë, Skrapar, dhe
fushën bregdetare, që prej tyre
filloi të quhej qysh atëherë,
Muzakie(Myzeqe). Me
Andrean e II ata e shtrine
pushtetin edhe në fushen e
Korçës deri në Kostur. Në
(III)
këtë qytet Andrea dhe bijet e
tij, ngriten në vitin 1370
kishën e Shën Athanasit, në të
cilen gjëndet sot ky
mbishkrim: “Te ndertuar nga
themelet dhe të pikturuar nga
zoterit shumë fisnik Stoje dhe
Theodhor Muzaka”. Andrea
Muzaka I, mori nga Karli I
Anzhu titullin: “Marshall i
Mbreterisë së Arberisë”, dmth
mëkëmbës i Mbretit të Napolit
në Shqiperi. Ndersa Perandori
bizantin Androniku II
Paleolog i akordoi atij titullin
e lartë të despotit(princit). Me
këtë pozitë politike dhe duke e
ndjerë veten të fuqishem
Princi Andrea Muzaka ju vu
punës për t’u shkeputur nga
fuqit e huaja dhe për të krijuar
Principatën e tij. Kryengritja e
vitit 1335 qe organizoi në
Toskëri deshtoi dhe ai vet u
strehua në Durres tek
Anzhuinet. Nderkohe qe në
vitet 1346-1355 vendoset në
Shqiperi pushteti serb. Por
diku rreth vitit 1350 Despoti
Andrea ja merr me luftë
Beratin Jovan Komnenit, i cili
therret për ndihmë në vitin
1355 kunatin e tij Perandorin
Serb Stefan Dushanin.
Trupat serbe do të nisin
marshimin drejt Beratit.
Fushata e tyre deshtoi sepse
gjatë kalimit të Devollit,
Stefan Dushani vdes dhe
15
bashk më te, merr rrokullimen
edhe perandoria e tij: Një vit
më vonë pasardhesi I Stefanit,
Uroshi organizoi fushaten e
dytë serbe, për të marr nën
kontroll Beratin. Nga një
shenim historik për këtë
fushatë thuhet se: “Serbet
erdhen nga Tomorrica, duke
sulmuar Beratin më
egersi, sa qe i varnin
njerezit në të dyja anët
e rrugës jashtë kalasë”.
Nderkohë serbet pasi
dogjen lagjet e jashtme
të qytetit dhe nuk
moren dot kalanë, u
larguan pa arritur
qellimin, duke lënë pas
vetem “tokë të djegur”.
Koha i krijoi mundesi
Andrea Muzakes që të
zgjeronte principaten e tij. Në
vitin 1365 ai mori edhe
Vlorën, duke u bërë zoterues i
territoreve të trapezit Durres-
Oher-Kostur-Himarë. Këto
vende ai i mori duke luftuar
me serbet, të cilet i kishte
armiqt e tij tradicionale. Në
vitin 1365 Andrea theu Jovan
Asen Komnenin, ndersa, në
aleancë me Balshajt mundi
mbretin Serb Vukashinin. Pak
kohë më vonë Despoti Andrea
goditi edhe të birin e tij,Mark
Krajleviçin. Pas kësaj fitore të
bujshme, perandori bizantin
Joani..V.Paleolog, i rinjohu
princit shqiptar titullin e
despotit dhe i dergoi si
dhuratë stemën perandorake
bizantine, të përbërë nga
shqiponja me dy krerë dhe më
një yll gjashtë cepesh në krye.
Despoti Andrea Muzaka e
forcoi sundimin e tij edhe
nëpërmjet lidhjeve martesore
dhe miqesore me familjet
feudale të fuqishme si:
Zenebishet, Arianitet, Balshaj,
Kalaja e Beratit
dhe me të tjera familje fisnike
me pozitë më të vogel. Me
zgjuarsi ai veproi kur, martoi
te bijën, Komnenen(Komiten)
me Balshen e dytë, njeriun që
bashkoi nën pushtetin e tij
territoret shqiptare nga
Tivari në veri e deri në vijën
Himarë-Kostur në jug. Nga
kjo martesë Balsha II mori si
prike dy pika strategjike si:
Vloren dhe Kaninen. Pas
vdekjes se Despotit Andrea,
zoterimet e Muzakajve u ndan
midis tre djemve të tij: Stoja
mori Kosturin më rrethinën,
Theodhori mori Beratin dhe
Myzeqenë, ndersa Gjini mori
pjesën tjetër të shtetit. Në
qershor të vitit 1389 Theodhor
Muzaka më trupat e tij, të
rekrutuara në Berat dhe
Myzeqe mori pjesë në Betejën
Fushë Kosovës, ku mbeti i
vrar prej turqeve. Kjo ishte
humbja e dytë tragjike për të,
sepse kater vjet më parë në
Saver(Lushnje) ai kishte
përjetuar humbjen dhe
vdekjen e kunatit të tij,
Balshës II. Pas kësaj
ngjarjeje territoret e
Muzakajve nisen të
binin njera pas tjetres
nën sundimin osman.
Me rifillimin e sulmeve
osmane zotërimi i
Muzakajve u prek
rëndë. Më 1417,
njëherësh më Vlorën,
ra edhe Berati. Teodor Koron
Muzaka dhe Gjin Muzaka
morën pjesë në Lidhjen e
Lezhës, më 1444. Gjin
Muzaka ka qënë
bashkëpunëtor i ngushtë i
Skënderbeut. Teodor Muzaka
u kthye nga ajo kohë në vasal
të sulltanit dhe pasardhësit e
tij me përkrahjen e osmanëve
apo të Venedikut, mbajtën një
minimum të principatës së
dikurshme derisa pas rënies së
Shkodrës, më 1478, i fundi i
Muzakajve të krishterë, Gjon
Muzaka, autori i njohur i
Gjenealogjisë së shtëpisë
Muzaka (1510), e la vendin
dhe u vendos në Mbretërinë e
Napolit.
16
 Familja e Balshajve
PËRPJEKJET PËR NJË SHTET TË BASHKUAR SHQIPTAR

Rreth origjinës së spastroi vendin nga zhupanët me Sllavët dhe për t'u afruar
familjes Balsha si njëra ndër serbë, i shtroi nën vehte krerët me Perëndimin, Balshajt, nga
familjet më të njohura të kësaj e tjerë të Shqipërisë së Veriut orthodokës që ishin, u kthyen
pjese të ilirikut, janë bërë dhe të krahinavet të sotshme katolikë.Për këtë qëllim, ata
shumë studime dhe vlersime të Malit të Zi dhe formoi prenë çdo lidhje me oborrin e
jo vetem shqiptare por edhe kështu një principatë të carit të ri serb, Stefan Uroshit,
të studiuesve regjional dhe fuqishme me qendër i cili i konsideronte Balshajt
evropian ,ku nuk kanë Shkodrën, Strazimiri, Gjergji “rebelë” dhe i trajtonte si
munguar vlersimet, por as I dhe Balsha II, e vunë këtë kundërshtarë të papajtueshëm
intrigat, shpifjet dhe trillimet familje në ballë të politikës të tij. Me zotërimin e Ulqinit,
gjerë në pervetsim të dhe të proceseve të Tivarit e të vetë Shkodrës
perkatsisë së tyre shtetformuese shqiptare, duke dhe të skelës së Shirgjit, si
kombtare.Por kjo familje në shfrytëzuar edhe momentin e dhe me shtënien në dorë
zë e aristokracisë shqiptare përshtatshëm që pasoi përfundimisht të Budvës më
më bëmat dhe perpjekjet për vdekjen e car Stefan 1367, Balshajt ishin në
bashkimin e dheut të shqipeve Dushanit. Me shthurjen e gjendje të kontrollonin
këtyre pseudo studiuseve ju Perandorisë së tij, vëllezërit lëvizjet tregtare nëpër
jep pergjigjen më të sakt të Balshaj iu vunë punës për ta Adriatik. Në duart e tyre
origjinës së vetë shqiptare. kthyer Gentën (Zetën), ashtu ndodheshin rrugët tregtare që
Familja Balshaj ishte me si Dioklenë e dikurshme, në zgjateshin prej bregdetit drejt
origjinë nga qyteza e një shtet të pavarur nga viseve të brendshme. Më e
Balëz,(Balessium) në afërsi të mbretëria serbe.
qytetit të Shkodrës. Edhe kjo Principata vazhdoi
familje ka qenë e shpronësuar të zgjerohej me
dhe e keq trajtuar gjatë Gjergjin I duke
sundimit sllav. Gjithsesi, pas arritur deri në
mesit të shek. XIV, Pas Bosnje, nga anë e
vdekjes së Stefan Dushanit, veriut dhe, nga
Balsha I plaku, i ndihmuar lindja, deri në
prej tre të bijevet, Strazimiri, Maqedoni. Për të
Gjergji I dhe Balsha II, e këputur çdo lidhje

17
rëndësishmja prej tyre ishte
rruga që fillonte në pikën
doganore të Dejës, ku
bashkoheshin rrugët që vinin
nga portet e Shëngjinit, të
Ulqinit e të Tivarit, dhe
vazhdonte nëpër luginën e
Drinit për të arritur në
Rrafshin e Dukagjinit, nga ku
degëzohej në qendërbanimet
kryesore të Kosovës. Balshajt
shtrin sundimin e tyre deri në
Vlorë. Zotërimi i
Balshajve në Vlorë u bë nyja
e një aleance të sundimtarëve
shqiptarë të viseve të Vlorës,
të Beratit, të Përmetit, të Ohrit
e të Korçës në luftë me
princërit e fundit sllavë,
trashëgimtarë të Perandorisë
së dikurshme të Dushanit, në
radhë të parë me mbretin
Vukashin, sundimtar i viseve
të Kosovës e të Maqedonisë
deri poshtë në Kostur. Pas
vrasjes së këtij të fundit,
koalicioni i krerëve shqiptarë,
të drejtuar nga Balsha II dhe
nga Andre Muzaka, i mori
Mark Krajleviçit, të birit të
Vukashinit, qytetin e Kosturit
(1372). Një përpjekje e Mark
Krajleviçit, më 1375, për ta
rimarrë qytetin dështoi.
Kosturi mbeti edhe për disa madhe të trojeve shqiptare.Në
vjet të tjerë nën qeverisjen e vitin 1385, pas njëdepërtimi të
vëllezërve Muzaka, djem të ushtrisë osmane në krye me
despot Andresë dhe kunetër të Hajredin Pashën, territori i
Balshës II. Tashmë jo vetëm Kosovës, në pjesën më të
Muzakajt, por edhe familje të madhe, ra në dorë të princërve
tjera fisnike të trevave të sllavë, vasalë të sulltanit. Për
Shqipërisë së Poshtme kishin rrjedhojë, princi shqiptar u
hyrë nën sovranitetin e afrua me Republikën fqinje të
Balshajve. Këta arritën, po në Raguzës, që i rikonfirmoi
fillim të viteve 70, të shtrijnë qytetarinë raguzane, dhe me
sundimin e tyre deri në princ Llazarin e Rashës.
rrjedhën e lumit Mat, dhe në Vajza e këtij të fundit u bë
Kosovë, prej Prizreni dhe Peje gruaja e Gjergjit. Në betejën e
deri pranë Novobërdës. Në Fushë-Dardanisë, më 1389,
këtë mënyrë, përveç zotërimit Gjergji II Balsha mori pjesë
të tyre të parë të Gentës, krahas krerëve të tjerë
vëllezërit Balsha kishin shqiptarë e ballkanas. Një
bashkuar atë kohë, nën ushtëri turke, nën kumandën e
sundimin e tyre, viset e Hajredin Pashës, hyri në
Lezhës, Matit, Kosovës, Shqipëri më 1385, pushtoi
Dibrës, Ohrit e Kosturit. Kosturin, Beratin, dhe u
Autoriteti i tyre shtrihej në ndesh me fuqitë e Balshës II
Vlorë dhe, nëpërmjet lidhjeve në fushën e Savrës, afër
të vasalitetit apo aleancave Lushnjës. Shqiptarët u thyen
familjare, në mbarë dhe Balsha II u vra. Gjergj II
Shqipërinë e Poshtme. Balsha, që erdhi pas tij, nuk
Ndikimi i tyre shtrihej te ishte në lartësinë e duhur dhe
Zenebishtët e Gjirokastrës apo principata e Balshajve filloi të
te Shpatajt e Çamërisë e të dobësohej dhe të çthurej.
Artës. Në këtë mënyrë, Sundimtari i fundit i kësaj
vëllezërit Balsha për herë të dinastie ishte Balsha III.
parë kishin bashkuar në një
zotërim të vetëm pjesën më të Nga: Lekë Topia
18
NJERIU DHE ARTISTI

N E X H M I J E PA G A R U S H A
PRIMADONA E KOSOVËS

Nexhmije Pagarusha, legjenda e gjallë e këngës

shqiptare, u lind më 7 maj të vitit 1933 në Pagarushë.
Babai i Nexhmijes Veseli, mësues, siç thotë Nexhmija,
është më meritori që nuk e la këtë yll të shuhet, po na e
dhuroi të gjithëve deri në shkallë krenarie.
Dikush e quajti Bilbili i Kosovës, dikush Mbretëresha e
Këngës Shqipe, dikush tjetër Primadona e Melosit
Popullor, Ema Sumak Shqiptare, Madam Baterflaj, Fyti
i Kristaltë, e të tjera, e të tjera.
Të gjitha këto epitete janë bërë sinonim për emrin
e Nexhmije Pagarushës dhe mbase të gjithë kanë të
drejtë sepse të gjithë gjejnë diçka të veçantë në zërin e
saj magjik. Nuk pretendojmë t’i themi të gjitha në një
intervistë, me hapësirë të kufizuar, kur bëhet fjalë për Nexhmija para mikrofonit

një kolos siç është Nexhmija. Rëndësia dhe vlera e
veprës ë Nexhmijes është çmuar e vlerësuar nga
kompetentët dhe njohësit e artit he kjo siç e dimë është
bërë në superlativ.
Nexhmija dhe kënga ishin një, këtu mbase e ka
shpjegimin fakti se ajo as që ka mbajtur ndonjë evidencë
për koncertet as për këngët e kënduara.
Opusi i këngëve të Nexhmijes ishte shumë i gjerë dhe
ajo ka shkëlqyer në të gjitha zhanret. Shumë artdashës
edhe sot e kujtojnë një koncert të Nexhmijes me ariet
operistike të Bethovenit, të Puçinit, Verdit …të
përkthyera shqip. Është për të ardhur keq që ky koncert
nuk është regjistruar. Majat më të larta Nexhmija i arriti
me “Bareshën”, kështu mendojmë ne, ndërsa ajo
mendon ndryshe.
Nexhmija me sukses e provoi veten edhe si
aktore filmi e teatri. ”Dasma e përgjakur”; “Tre vetë
kapërcejnë malin”; ”E kafshoja
terrin”; ”Lepuri me pesë këmbë”;
”Fluturimi i Micakut”; ”Daullet e të
çmendurve”, ”Rexha i nënës në
grazhd të kalit” etj., etj., janë disa nga
projektet ku interpretoi rolet
kryesore.
Në jetën artistike Nexhmija mori
shumë çmime të cilat ajo nuk mund
t’i veçojë. Ne po e veçojmë çmimin –
titullin “Këngëtare e Shekullit “ e
këtë e meriton padyshim. Nexhmije
Pagarusha vulosi me emrin e saj
shekullin e XX-të.
Nga: Flora Durmishi

19
Nga: Nikë Bunjaj
„ ZËM RA E N ËN ËS“
Tregim
Një nënë kishte një djalë të vetëm, 19 vjeçar. Nuk kishte E ëma, si ç`do nënë, i doli përpara që ta priste. Nuk pati

femijë të tjer. I shoqi i kishte vdekur aksidentalisht në kurajo që të shikonte në sy, vec i tha:Kam diçka të

mërgim, 18 vjet të shkuara. Nëna e shkretë e kishte rritur të rëndësishme për të biseduar me ty.Po biro, erdha.Ulu këtu,

birin me shumë mundime, meqë edhe ana ekonomike në minder! – i tha ia, edhe si me të lutur, edhe si në formë

ndodhej ngushtë. urdhëri!Ajo u ul e tronditur nga një gjëndje krejt e vecantë e

Dritani u rrit në një ambient rrethues tepër të keq. Ai filloi të birit në fytyrë. Sytë që i leviznin dhe ajo ngjyrë e verdhë që i

mos përfillte as nënën e vet, që ajo e donte si sytë e ballit, si kishte rënë flisnin për një: dicka që ai i kishte ndoshur dhe për

djalë të vetëm që e kishte rritur me thonjtë e duarve. këtë zëmra e nënës rrahu fort. Mbase i biri që ish edhe në

Djali i saj s'po pyste më për të. Tërë ditën, nga mengjesi deri moshë për nuse...Fol, Dritan, mos kij turp nga nëna, mos

në orët e vona të mbrëmjes, ai rrinte duke pirë nëpër lokale ndoshta ke rënë në dashuri me ndonjë vajzë, - tha ajo më

me një shoqëri tepër të keqe, bastarde, me të rinj që u shumë me gëzim se sa frikë, e bindur se po t'ë lidhej i biri me

përkisnin nacionaliteteve të tjera.Vinte në shtepi i dehur, ndonje moshatare të tij, me siguri që do të largohej edhe nga

shante me fjalë më të fëlliqura deri edhe nënën e vet! Kurse e rruga, nga klubet e nga pija.Dritani, pa i kthyer asnje

shkreta nëna përpiqej ta qortonte, t'ia thoshte ndonje fjal që ta përgjigje, hoq thikën nga këllefi dhe ia ngul nënës së tij në

prekte thellë në shpirt e të largohej nga ajo rrugë por... zemër. Ajo, që me goditjen e parë, mbeti pa ndjenja, e

Një ditë, Dritani, teksa sillej sa nga nje lokal në tjetrin, një mbytur në një plleg gjaku, me një lot që zbriste nga faqja e

njeri aq as emrin nuk ia dinte, e kishte ftuar në tavolinën e fishkuar dhe me një pytje që kishte mbetur pa u bërë, „Përse e

tij.Ç'far punë bën ti, Dritan? – e kishte pytur i panjohuri. bëre këtë, o bir?“. Vrasësi i nënës tashmë duhej ta qonte

Unë nuk bëj asnjë punë. Jam djalë i vetëm dhe më mban krimin deri në fund, pa shpirt dhe pa asnje ndjenjë njerzore,

nëna.Dëshiron të të gjej punë që ti të marresh aq para sa as në ia çau krahrorin më dysh, atë krahrorë që me vite qe

ëndërr nuk i ke parë?! – ia bëri tjetri propozimin e mbeshtetur, dhe ashtu, me duart e përgjakura ia hoqi edhe

beftë.Dritani, pak nga avujt e alkoolit që kish pirë, pak nga zemrën, e futi në kuti dhe me një prymë u nis drejt padronit

dritëshkurtësia, pa një ë pa dy iu përgjigj:Unë dëshiroj, por që e priste me trimat e tij që qoshën e rrugës. Errësira e

nuk di nëse mundëm ta bëj... – dhe sakaq në imagjinatën e tij trebte, i dukej se dikush e ndiqte, ndofta edhe mallkimi i

nisen të enden kartmonedhat si pulëbardha. nënës, ndofka... prandaj nga hapa të nxituar, ia dha me vrap.

E bën, e bën, - nxitoi t'i thoshtë i panjohuri, që ndërkohë Por diku këmba i has në një gur dhe... rrëzohet... E zemra e

kishte bërë edhe një porosi të dytë një kamarieri të veshur fin. nënës, që nga kutia që mbante në duar, i thotë: „Ruaju se u

– Edhe pse ti nuk më njeh, unë t'ë kam studiuar prej kohësh vrave, o bir!“.Dritani u ngrit i trenbur, dëgjonte të qeshurat e

dhe kam krijuar bindjen se je djal i shkathët dhe i zoti. trimave të padronit, që sigurisht e kishin parë, fshiu gjakun

Dritani, nën trysninë e uiskit dhe të propozimit dhe ia dorëzoi kryemafiozit zëmrën e nënës së tij.

marramendës, mezi mundi të shqiptojë gati i dorëzuar: Ai e pa në dritën e makinës, pastaj duart e përgjakura e

Po ju, zotëri, kush jeni që interesoheni kaq shumë për mua? fytyrën e zbehtë si meiti të Dritanit dhe iu drejtua të tjerëve:

Doli nga lokali. Se si hodhi syte nga qoshja e rrugicës. Vërtetë - Jepjani dorën, është shoku jujaj!Kështu, pas atij akti të

atje ndodhej një veturë dhe tre halabakë, sigurisht serbe, që shëmtuar e të padëgjuar, Dritani u bë antëtar i një zbulimi të

pinin cigare të qetë. Vetja i dukej midis dy zjarresh, dhe huaj, grup i cili kishte plane tepër të rrezikshme për

ashtu, si sonambul, ai eci drejt shtëpisë. Shqipërin, për Kosovën.

20
KËNDI POETIK

Fran TANUSHI
RRAPI I TEMALIT
Martin Camajt

Pluhuri mbi kreshta

themel nuk ka

Erërat kohore
e hudhin në rrepinë

Lisat i rrah era

majave kur prekin

Ti
kandil i pashuar

Ushtar i kohës së pritur

trasant për brezin tim
FranTanushi ( pa titull) - Agua color
München 1992

Dritero Agolli Gothe

PERNDJEKURI I DASHURISË
Une jam i burgosuri yt
Rroj me prangat qe ti me ke vëne
Po çudi as qelia s'me mbyt
Dhe s'me mbyt as dritarja e zezë
Kur ti prangat m'i hodhe në mish
Une i putha duart e tua
Eshte rast i pashembullt ta dish
Qe xhelatin ta puth a ta dua
I perndjekuri yt erotik
I perndjekur te mbetet gjithmon
Erotim i mire a i lig
Hidhmi duart në fyt, torturomë
Ky burgim sa do zgjase s'e di
I perjetshem do kisha deshirë
Veç ti eja me shih në qeli
Të perndjekurit tënd i vjen mirë.
POHIM
C´është e vështirë që të fshihet? Zjarri
Mes ditës një rremb tymi e tradhton
E natës flaka, ç´përbindësh llahtari
Larg zor të fshihet malli që mundon
Dhe pse rri heshtas dhe i qetë
Nga sytë e dallom qartë e lehtë
Më të vështirë s´ka se poezia
Atë s´e fsheh sënduku, as qelia
Sa del nga buzët e poetit,
Vrapon me vrap tek zemra e rrëmetit
Dhe sa u hodh polt pursh në letër
Ky dhé e do mbi çdo gjë tjetër!
Kushdo me gaz zë e lexon
Dhe në mundon a në gëzon
21
SHËNDETSI

Kolla kronike, mungesë hekuri

Kolla e vazhdueshme mund anemia nga hekuri, për kolle (për shembull, pas të
të lidhet me mungesën e shkak të shtatzënisë dhe qeshurave të forta).
hekurit në gjak. Të paktën ciklit menstrual.Ndërkohë Veçse të gjitha shfaqnin
kjo është hipoteza e një anemia e shkaktuar nga anemi të shkaktuar nga
studimi të kryer nga mungesa e hekurit mund të mungesa e hekurit dhe për
Universitetit i Torinos. Në ndikojë negativisht në këtë kanë nisur të marrin
studim është parë se trajtimi sistemin imunitar mbrojtës. suplemente të këtij metali.
i mungesës së hekurit ka Disa studiues, të drejtuar Kur pas dy muajsh trajtimi
zhdukur dhe kollën që nga Caterina Buça, kanë ka arritur të normalizojë
shfaqnin prej kohësh grupi i dashur të verifikojnë nëse depozitat e hekurit në
grave që trajtoheshin për zgjidhja e problemit të organizëm, shenjat e
anemi. anemisë ka efekt në gratë inflamacionit të gojës dhe
Rezultatet janë prezantuar që vuanin nga kolla fytit, ndjeshmëria e lartë
në "Chest 2007", kongresi i kronike: përkundër dhe kolla, ishin përmirësuar
përvitshëm të "Ammerican shenjave klinike, të gjitha ndjeshëm, madje në disa
College of Chest gratë kishin një funksion raste u zhdukën plotësisht.
Physicians" të kryer në normal të mushkërive, dhe Nga momenti që hekuri
Çikago. Mungesa e hekurit asnjë shenjë të sëmundjes të ndikon në rregullimin e
mund të shpjegojë pse disa frymëmarrjes apo të astmës, prodhimit të proteinave
persona të shëndetshëm që as të refluksit gastro- imunitare që kontrollojnë
nuk pinë duhan vazhdojnë esofagial që mund të shfaqë inflamacionin, sipas
të kenë kollë të kollën. Ato shfaqnin vetëm autorëve të studimit një
vazhdueshme. Në veçanti ënjtje dhe skuqje të mungesë e hekurit mund të
gratë janë më të mukozës së faringut apo të ndikojë në rritjen e
predispozuara të vuajnë nga gojës, dhe një ndjeshmërisë së rrugëve të
kolla kronike e hiperndjeshëmri të kordave frymëmarrjes, për pasojë
pashpjegueshme. Te seksi vokale, të afta që të shfaqjen e kollës.
femër është më e shpeshtë shpërthenin lehtë "atak"
22
 THËNJE NGA MËNDIMTAR SHQIPTAR

FAFARONI PËRGJIGJET

Lirinë nuk ju solla unë, atë e gjeta në mesin tuaj.

Gjergj Kastrioti
Po ta kishem ne, nuk do pritnim të na çliroje ti.

Dashuria ndaj Atdheut është më e madheja, ajo i tejkalon të gjitha .

Marin Barleti
Spiunet dhe kurvanët thonë ndryshe.

Dielli lind andej nga përëndon.

Naim Frasheri
Shqiptarve duke perciellë diellin, ju janë bërë sytë rrotë
mulliri

Ne Shqiprinë e bëmë ashtu si ditem dhe mundem, kurse At Preng Doçi do ta bënte më mirë.
Ismail Qemali

Për atë duan ta heqin emrin Vlonjatet nga Univerziteti.

Udha që shpie në nder në liri e shpetim, nuk është e shtruar me lule, por më ferra.
Faik Konica
Sala po na e bëne autostradë, të tjerat na fal, Shqiptar jemi.

Rrnoft Shqipnia edhe pa Franqeskan.

At Anton Harapi
Me spiun e bashibuzuk.

Për grua dhe tokën e lë kokën.

Dritoro Agolli
Për dashnore të dyja.

Zoti nuk u fali shqiptarve as bar.

Gjelosh Gjokaj
Bar ju fali, por atë e hëngren kuqloshet tanë.

Na vrasin të na bëjnë të pavdekshem.

Ali Podrimja
Nëse shpetojmë pavdeksia është e garantuar.

23
 KURIOZITETE
Gruaja mbylli në banjo për 3 vjet
burrin e saj. Kjo ka ndodhur në
Turqi, ku një grua, duke qënë e
nervozuar nga mania e të shoqit për
t'u larë 5 herë në ditë, e mbylli të
shoqin e saj në banjo. Gjatë te 3
vjeteve gruaja kishte frekuentuar
burra të tjerë.

GAZMORE

impressum Tre budallët

Në qytetin tim ku intelegjëncia

LIBERTAS nuk ka munguar asnjëherë ishin edhe
Revistë
tre budallë. Nuk është thënë kot, trego
Kulturore-Informative
me kënd rri të kuptoj kush je. Pra
Del në çdo tre muaj
secili e gjënë shokun e vetë. Ata si
Boton
budallë që ishin, zakonisht rrinin tërë
ITB kohën së bashku, dhe secili nga ta
Redakton kolegjiumi kishte shprehinë e vet.
I pari thoshte: Na na na .
Editor & Përgjegjës I dyti, për qef për qef, kurse i treti, na
Fran Tanushi ka marrë malli se moti nuk jem kanë.
Duke shetitur nëpër qytet shofin një
Kontakt dyqan të thyer dhe ndalen, e shiqojnë
revistalibertas@yahoo.de nga kurreshtja. Andej pari kalon një
www.revistalibertas.net polic dhe i pyet, se kush e ka thyer
dyqanin ? I pari thotë na na na, polici i
Fax + 49 / 821 2193 748 pyet përse? I dyti thotë për qef për qef.
Tel + 49 / 17 624 413 073
+38/64 93 38 806 Polici i kërcnon se tani do tu dërgoj në
burg, kurse i treti si prej gjylës së topit
pergjigjet: na ka marrë malli moti nuk
jemi kanë.Dhe të tre perfunduan aty ku
nuk duhet.
Përgaditi: fafaroni

24