PJESA II Siguria

e Produkteve Ushqimore

Tabela e Prmbajtjes
(1) Hyrja, qllimi, sfidat dhe parimet udhzuese t zhvillimit t strategjis
(2) Vshtrimi i prgjithshm, situate aktuale, dhe SWOT-i
(3) Vizioni, Prioritetet strategjike dhe objektivat strategjik
(4) Politikat / veprimet dhe masat e planifikuara
(5) Implementimi, monitorimi dhe vlersimi
(6) Perspektivat
(7) Referencat
(8) Anekset

Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

(1) Hyrja, qllimi, sfidat dhe parimet udhzuese t zhvillimit t strategjis

1.1 Hyrja
Konsumatort dhe Siguria ushqimore jan shtje t lidhura ngusht dhe tepr t ndjeshme.
Hapat e rndsishm q duhen ndrmarr nga qeveria Shqiptare n kuadrin e reformave social
ekonomike n lidhje me fushat e rndsishme t mbrojtjes s konsumatorit dhe t siguris
ushqimore jan implementimi i ligjit pr mbrojtjen e konsumatorve i vitit 2003 dhe ligjit t
Ushqimit t vitit 2007.
Ligji Shqiptar Nr 9135, dat 11.9.2003 Mbi Mbrojtjen e Konsumatorve ofron rregullime t
qarta mbi:
o Sigurin e mallrave dhe shrbimeve,
o Obligimeve t prodhuesve, tregtarve dhe ofruesve t shrbimeve,
o Kushtet jo korrekte n kontratat,
o Tregtia elektronike.
Ai organizon organizmat shtetrore n fushn e mbrojtjes s konsumatorit.
Ligji i ri Shqiptar i ushqimit aktualisht ka hyr n stadin final t diskutimit dhe pritet q s
shpejti t miratohet nga parlamenti shqiptar. Ky ligj ofron kuadrin pr sigurin ushqimore dhe
mbrojtjen e konsumatorve. Temat kryesore q trajton ky ligj prfshijn:
o Trajtimin e risqeve,
o shtje t importit dhe t eksportit, veanrisht kontrollin e ushqimit t importuar,
o Miratimin dhe rregjistrimin e ndrmarrjeve,
o Obligimet e operatorve t bizneseve t ushqimit,
o shtjen e produkteve te reja ushqimore dhe te ushqimit pr blegtorin,
o Etiketimin dhe promovimin e ushqimit,
o Kontrollin e ushqimit dhe autorizimin e laboratorve t kontrollit,
o Menaxhimin e krizave dhe t situatave t emergjencs dhe
o organizon organizmat shtetrore pr mbrojtjen e konsumatorve.
Ky dokument i strategjis prshkruan situatn aktuale t Sektorit Shqiptar t bujqsis dhe t
ushqimit, tregon ant e forta, dobsit, mundsit dhe krcnimet (SWOT) e ktyre sektorve
dhe nga prioritetet dhe objektivat e tyre strategjike jan zhvilluar dhe politikat specifike
prkatse. Pohime mbi implementimin dhe aplikimin, alokimin e buxhetit gjat tr periudhs
dhe politikat, mbi monitorimin dhe vlersimin dhe s fundi paraqiten perspektivat.
Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

10

1.2 Qllimi
Kjo strategji pr mbrojtjen e konsumatorit dhe sigurin ushqimore e Ministris s Bujqsis,
Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorit mbulon objektivat, prioritetet dhe politikat q lidhen
me mbrojtjen e konsumatorit dhe sigurin ushqimore.
Konsumator, sipas ligjit t mbrojtjes s konsumatorve t vitit 2003, sht prcaktuar si nj
individ, i cili ble ose prdor mallra dhe shrbime pr prmbushjen e nevojave t tij personale, pr
qllime q nuk lidhen me tregtin, biznesin apo ushtrimin e profesionit t tij. N kuptimin e
ktij ligji edhe organizatat jo fitimiprurse (OJF) konsiderohen si konsumator.
Ushqim, sipas ligjit t Ushqimit t vitit 2007, sht prcaktuar do mall, substanc ose produkt i
prpunuar, pjesrisht I prpunuar ose I paprpunuar, q synohet t prdoret pr konsum nga
njerzit.
Termi ushqim duhet gjithashtu t prfshij pijet, amakzat, shtesat ushqimore dhe do
substance tjetr q me dashje inkorporohet n ushqim gjat proesit t prodhimit, prgatitjes apo
trajtimit t tij.
Termi ushqim duhet gjithashtu t prfshij ujin (ujin e pijshm, ujin e prfshir n ushqim, ujin
e paketuar si uj mineral tavoline dhe ujin e burimit).
Termi ushqim nuk duhet t prfshij ushqimin pr blegtorin, kafsht e gjalla, dhe zogjt,
bimt dhe frutat para korrjes/vjeljes produktet mjeksore, produktet kozmetike, duhanin dhe
produktet e tij, narkotikt ose substancat psikotrope, mbetjet q jan t rrezikshme pr shndetin
e njerzve.
Siguria ushqimore sht nj pjes thelbsore e politiks s mbrojtjes s konsumatorve dhe temat
e siguris ushqimore dhe t asaj t mbrojtjes s konsumatorve jan t lidhura t lidhura ngusht.
Pr shkak t niveleve t larta t ndjeshmris dhe rndsis pr shndetin human, kto tema kan
nevoj pr nj politik dhe strategji t veant n prputhje me proedurat n BE dhe n
politikn kombtare.
1.3 Sfidat
Shqipria prballet me sfidat q vijojn n realizimin e mbrojtjes s konsumatorve n kuptimin
e standardeve t siguris ushqimore:
o Tregjet ushqimore jan tregje shum t mdha t shitjes me pakic.
o Nuk sht arritur akoma nj nivel i lart i siguris ushqimore.
o Aktualisht nuk ka kshillim shkencor t pavarur n disa aspekte q lidhen me sigurin
ushqimore.
o Munges besimi nga ana e konsumatorve.
o Komunikimi dhe dialogu me konsumatort mbi sigurin ushqimore dhe shtjet e
shndetit akoma nuk sht konsoliduar.
Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

11

o Duhet ngritur e br funksional networku me autoritetet kombtare, OJF-t, institutet

shkencore.
o Nivele t ulta t arsimimit dhe t trainimit n kuptimin e temave t cilsis dhe t siguris
ushqimore t stafit n t gjitha nivelet n kt sektor si dhe konsumatorve.
o Duhen ngritur sisteme kontrolli q garantojn q standarde t pranueshme nga BE p
sigurin ushqimore jan arritur.
o Aktualisht nuk ka marrveshje t qarta pr pergjegjsi t qarta primare mbi prodhimin e
ushqimit t sigurt pr industrin, prodhuesit e lndve t para dhe furnitort.
o Nuk sht ngritur akoma sistemi i gjurmueshmeris n t gjith zinxhirin ushqimor.
o N perputhje me ligjin e ushqimit t vitit 2007, akoma jan pr tu implementuar masa t
shpejta dhe efektive t sigurta dhe t vlersimit t riskut n lidhje me sigurin e
ushqimeve dhe t ushqimeve pr blegtorin.
o Shrbimet aktuale t kontrollit dhe t inspektimit nuk jan eficient aq sa duhet.
1.4 Parimet udhzuese t zhvillimit t strategjis
Hartimi i nj strategjie duhet t marr n konsiderat hapat e njpasnjshm q vijojn:
o Grumbullimin e informacionit / analizn dhe prshkrimin e situats aktuale.
o Brjen e SWOT-it = ant e forta, dobsit, mundsit dhe krcnimet / prcakton
barrierat dhe identifikon shkaqet / zhvillon dhe przgjedh zgjidhjet e mundshme.
o Hartimin e draftit t strategjis dhe konsultimin e saj t gjer / prfshirjen e
stakeholderave.
o Kryerjen e vlersimit t impaktit potencial t strategjis / vlersimin paraprak.
o Modifikimin dhe publikimin e strategjis.
o Implementimin e strategjis (kufizimet buxhetore, prioritetet, etj.).
o Rishikimin sipas nevojs / vleresim afatmesm dhe Ex post.
Si hap i par paraqitet dhe vlersohet informacioni dhe t dhnat disponibl me qllim pr t
siguruar nj baz t qndrueshme pr nj prshkrim bashkkohor t situates aktuale t sektorit t
bujqsis dhe t ushqimit.
Analiza e anve t forta, dobsive, mundsive dhe krcnimeve (SWOT-i) garanton informacion
t cilit mund ti referohen objektivat dhe prioritetet dhe m tej politikat dhe masat.
Versionet draft t dokumentit t strategjis duhet tu komunikohen stakeholderave respective pr
ti involvuar ata n nj stad t hershm, pr t perfshir komentet e ofruara nga kta t fundit dhe
q on n nj pranueshmri dhe adaptim m t gjr.
Pr vlersimin e arritjeve t strategjis s mbrojtjes s konsumatorve dhe t siguris ushqimore
duhet ngritur sistemi i monitorimit dhe t vlersimit t strategjis.
N perputhje me rezultatet dhe rekomandimet e ofruara nga monitorimi dhe vlersimi, strategjia
modifikohet dhe publikohet.
Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

12

Implementimi i politikave dhe masave kryhet n prputhje me prioritetet dhe kufizimet e

buxhetit.
Monitorimi dhe vlersimi duhet vrejtur si nj process i prhershm q shoqron strategjin
prgjat gjith periods. Rishikime dhe prshtatje duhet t jet i mundur n do koh q
krkohet.

(2) Vshtrimi i prgjithshm, situate aktuale, dhe SWOT-i

2.1 Vshtrimi i prgjithshm, situate aktuale n sektorin e bujqsis dhe t industris t
prpunimit t ushqimit
Toka bujqsore n Shqipri perllogaritet t zr 24% t siprfaqes totale t toks, pyjet zen
36%, kullotat dhe livadhet 15% dhe t tjerat 25%. Bujqsia dominohet nga ferma t vogla
(mestarisht 1.2 ha), e fragmentuar n 3 der 4 parcela. Ky fragmentim sht nj barrier e
rndsishme pr zhvillimin afatgjat t bujqsis Shqiptare derisa t ekzistoj mundsia e
kufizuar pr t prshtatur teknologjit bashkkohore (Republika e Shqipris MBUMK (2007):
Vjetari Statistikor 2006).
Prodhimi i prgjithshm bruto sht rritur me rreth 3% n vit, n terma reale. Sidoqoft, edhe
me rritje m t madhe t ekonomis n trsi, pjesa e bujqsis n PPB sht ulur lehtsisht. N
zonat rurale, bujqsia perbn rreth 80 % t punsimit (sipas SEED, 2005), megjithse shumica e
punsimit n bujqsi sht jo me koh t plot.
Blegtoria prllogaritet t zer 46% t totalit t vlers s shtuar n bujqsi, drithrat 42%, dhe
pemtaria 12% (Republika e Shqipris MBUMK (2007): Vjetari Statistikor 2006). Gjat 6
vjetve t fundit, pemtaria ka treguar rritjen m t madhe (me rreth 9% n vit), me vreshtarin
me rritje veanrisht t madhe. Pemt frutore dhe vreshtat kan nj potencial t madh pr rritje t
mtejshme. Blegtoria sht rritur me rreth 3,5% (Republika e Shqipris MBUMK (2007):
Vjetari Statistikor 2006). M shum se 60% e popullsis jan t prfshir n nj fare mnyre n
mbarshtimin e blegtoris (sipas SEED, 2005), shumica n nj shkall t ult. Blegtoria luan nj
rol t rndsishm n sistemet e fermave t vogla e me koh t pjesshme te mbarshtimit t
blegtoris, si dhe duke ofruar nj funksion sigurie shoqrore t rndsishm. Shumica e
blegtoris mbahet per prodhim qumeshti, kryesisht pr konsum vetjak. Prodhimi i qumshtit
vuan nga problem i nivelit t ult t garantimit t cilsis. Blegtoria gjithashtu shrben si nj mjet
transporti dhe disa here kafsht perdoren si mjete pune pr prgatitjen e toks. Prodhimet bimore
kryesore jan ushqimet e njoma pr blegtorin dhe drithrat dhe prodhimi ka treguar rritje t vogl
n pes vitet e fundit..
Agroprpunimi prllogaritet t zer rreth 40% t agro-industris (sipas SEED, 2005). Ai
prbhet nga ndrmarrje t vogla private, ish ndrmarrje shtetrore t privatizuara tashm,
(kryesisht aktive n miell / buk, qumsht dhe pije), dhe inisiativa private me investime t reja.
Shprndarja territorial e ktyre ndrmarrjeve tregon q kjo industry sht m shume e zhvilluar
n zonn perndimore dhe veanrisht n zonn qendrore dhe jug-perndimore t vndit.
Tashm ka 2,053 ndrmarrje t ushqimit (nga t cilat 60% jan n sektorin e miellit dhe t buks)
duke punsuar rreth 10,000 njerz (Republika e Shqipris MBUMK (2007): Vjetari Statistikor
2006). Burimet njerzore t ndrmarrjeve jan t kufizuar n numr: 90% e ndrmarrjeve kan 1
5 t punesuar, 6% kan 6 10 t punesuar, 2% kan 11 20 t punsuar, dhe 2% kan mbi 20
Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

13

t punsuar (Republika e Shqipris MBUMK (2007): Vjetari Statistikor 2006). Ndrmarrjet

me prqindjen m t lart jan ato q kan m pak se 5 t punsuar, dhe ky sht nj indicator
vlersues pr SME-t.
Prpunimi i ushqimeve sht rritur shpejt, me rreth 10 % n vit dhe tani sht i barabart me mbi
20 % t vlers s shtuar bujqsore (sipas SEED, 2005). Prpunimi i qumshtit dhe i mishit kan
treguar rritje veanrisht t fuqishme. Disa aktivitete t prpunimit bashkkohor t prpunimit
(psh perime t ngrira) po bhen me lnd t para t importuara.
Eksporti i produkteve ushqimore t perpunuara vazhdon t jet nj tem sfid pr industrin.
Eksportet e produkteve ushqimore t perpunuara kap vlern e rreth 10 % t vlers s importeve
t produkteve ushqimore t perpunuara (sipas SEED, 2005).
Investmet n agrobiznes jan rritur shm n vitet e fundit, si n teknologjin e prodhimit ashtu
dhe n ndrtesat. Nj pjes e madhe e rritjes sht financuar nga nj rritje e madhe e kreditimit
nga sistemi banker, i cili tani perllogaritet sa gjysma e investimit total ne agro-industri.
Sidoqoft, krahas ktyre prmirsimeve, ndrmarrjet e ushqimit akoma jan shum t vogla.
Shum prej tyre nuk jan akoma te aft ate permbushin standardet e BE-s n fushn e siguris
ushqimore. Si rezultat, ato nuk jan t afta t eksportojn n tregjet e BE-s.
Sipas SEED (2005) prqindja e ndrmarrjeve q kan rinovuar teknologjin sht rritur vit pas
viti: n 2003 rinovimi i teknologjis s prodhimit ka ndodhur n 64 % t ndrmarrjeve.
Rinovimi i teknologjis prgjithsisht sht shoqruar me rinovimin e produkteve: rreth 70
% e ndrmarrjeve kan rinovuar produktet e tyre kryesore, ndrsa 13 % e tyre nuk e kan
br kt gj. T punsuarit kan ndjekur trainime t ndryshme; shumica n fushn e
cilesis dhe siguris ushqimore dhe n fushn e teknologjis s prodhimit.
Prsa i prket Cilsis dhe siguris s produkteve ushqimore Shqipria ka prgatitur / po
prgatit nj kuadr ligjor t kompletuar n perputhje me legjislacionin respektiv Europian.
Rezulton q 59% e ndrmarrjeve t vzhguara (SEED, 2005) ishin t informuara rreth ktyre
direktivave. MBUMK luan nj rol t rndsishm n shprndarjen e ktij lloj informacioni.
Gjithashtu, sipas t njjtit vzhgim t SEED 2005, 94% e ndrmarrjeve e konsiderojn tregun si
nj vend ku ata kan nj ekperienc komunikimi me konsumatort n lidhje me cilesine dhe
sigurine e produkteve t tyre. Vetm nj prqindje shume e ult e ndrmarrjeve (rreth 13%)
drgojn ushqime n tregjet ndrkombtare. 93% e ndrmarrjeve q u perfshine n vrojtim
mendojn q teknologjia q ata perdorin prmbush kerkesat e cilesis dhe t siguris s
produktit. Sidoqoft, 83% e ndrmarrjeve planifikojn t rinovojn teknologjine e prodhimit n
t ardhmen. Sipas mendimit t tyre 62% e ndrmarrjeve kan tekonolog shum t kualifikuar
dhe 30 % jan t kualifikimit t mesm. Pr me tepr, 75% e ndrmarrjeve planifikojn t
kryejn trainime t brendshme n fushn e teknologjis s prodhimit. Investimet e ndrmarrjeve
n kushtet higjeno sanitare jan rritur dukshm n vitet e fundit (SEED 2005). Prsa i prket
kontrollit t cilsis 56% e ndrmarrjeve pohojn q ato kan ngritur laboratoret e kontrollit.
Sidoqoft vetm 33% e ndrmarrjeve prdorin instrumenta matse t kalibruara, 70 % e
ndrmarrjeve tregojn dshirn e tyre pr t investuarn prmirsimin e situates n laboratort e
tyre. Niveli i kualifikimit t stafit t laboratoreve shkallzohet n nivelin e mesm. Megjithat,
97% e t punesuarve t cilt punojn n pikat kye kan pagesa relativisht m t larta. 80% e
ndrmarrjeve, dshrojn t investojn n aktivitete trainuese t personelit t tyre n ket
fush.Pjesa e ndrmarrjeve t cilat jan eretifikuar sipas sistemeve ISO 9001 ose HACCP
aktualisht sht shume e ult (SEED, 2005).
Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

14

Shqipria ka nj deficit t madh n tregtin e produkteve bujqsore, me eksporte m pak se

15% t importeve. Importi i produkteve bujqsore dhe ushqimore sht rritur nga 34,856 milion
Lek n vitin 2000 n sasin e 53,190 milion Lek. Sidoqoft eksportet e produkteve bujqsore dhe
ushqimore jan rritur shpejt, nga 3,827 milion Lek n 7,154 milion Lek gjat s njjts periudh
(Republika e Shqipris MBUMK (2007): Vjetari Statistikor 2006). Pozicioni i dobt tregtar
reflekton nj numr problemesh specifike, duke prfshir mungesn e organizimit t tregtarve
eksportues, nj gjndje e dobt e zinxhirit t tregut dhe probleme me kontrollin e cilsis.
Marrveshjet e tregtis s lir (Brenda rajonit dhe me BE-n) inkurajojn importet bujqsore, por
gjithashtu ofrojn mundsi pr eksporte, veanrisht pr produkte si perimet, vajin e ullirit,
peshkun dhe ato blegtorale.
Shqipria duhet t bhet konkuruese n sezonin e hershm t frutave dhe perimeve, veanrisht
pr tregun e BE-s, meqense kufizimet tregtare vazhdojn t liberalizohen.
Qeveria Shqiptare synon prshpejtimin e modernizimit dhe t ristrukturimit t bujqsis dhe t
agroprpunimit. Strategjia e zhvillimit rural (2007) parashikon q shumica e buxhetit pr
zhvillimin rural do t adresohet n modernizimin e objekteve dhe stallave pr blegtorin n
ferma si n ndrmarrjet e industris prpunuese ushqimore. Grupi kryesor i synuar pr
mbshtetje do t jen fermert e mesm dhe t vegjl si dhe ndrmarrjet prpunuese t vogla dhe
t mesme. Sektort e qumshtit dhe t mishit do t marrin prioritet. Qeveria ka shprehur qart
objektivin e saj pr t forcuar prmirsimin teknologjik t fermave dhe t agroprpunimit n
Shqipri pr t arritur standardet e BE-s.
Shqipria, ashtu si shum vnde t tjera n rajon, lufton t prmbush dhe t demonstroj
prputhshmrin me kuadrin rrgullator ndrkombtar pr sigurin ushqimore dhe me krkesat e
marrveshjes sanitare fitosanitare (SPS) t OBT-s. Megjithse antarsimi n OBT ka hapur
mundsi t reja pr t promovuar zhvillimin ekonomik nprmjet tregtis me produkte
bujqsore dhe ushqimore t prpunuara, dobsit e brendshme n sistemin e kontrollit t
ushqimit e kufizojn seriozisht kt potencial.
Kunkurenca n tregjet e brendshme nga importet nga BE-ja u rrit m tej pasi aspektet e
marrveshjes s stabilizim asociimit t Shqipris me BE-n t lidhura me tregtin, q u bn
efektive m 1 dhjetor 2006, prmbajn nj reduktim t taksave t importit.
Shqipria ka potencialin t eksportoj molusqe dhe peshk drejt BE-s, por aktualisht sht e
ndaluar pasi nuk jan prmbushur akoma n thelbin e tyre standardet dhe kerkesat e kontrollit t
cilsis.
Kuadri institucional dhe rregullator pr sigurin ushqimore
Q nga fillimi I viteve 90, Shqipria ka miratuar legjislacionin pr kontrollin veterinar, sanitar
dhe t higjens n sektorin e ushqimit. Legjislacioni baz sht shoqruar me legjislacionin
sekondar (aktet nnligjore dhe rregulloret). Drafti m i ri i ligjit Pr Ushqimin po pason
proedurat pr miratimin final nga parlamenti.
Shrbimi veterinar operon me kontrollin dhe eradikimin e smundjeve t kafshve. MBUMK
synon t vazhdoj t ofroj shrbimin veterinar pasi smundjet paraqesin nj rrezik pr shndetin
e popullates, megjithse sht e mundur q t kontraktohet dhe sektori privat pr disa lloje
shrbimesh, aty ku sht e prshtatshme. MBUMK parashikon q shrbimi veterinar dhe ai i
mbrojtjes s bimve do t jen institucionet m t rndsishme pr krijimin dhe implementimin e
politiks kombtare t siguris ushqimore (Strategjia e Zhvillimit Rural, 2007).

Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

15

Inspektorati shtetror Sanitar pas miratimit t ligjit t ri sht riorganizuar, duke u br

struktur vertikale, nga kryeinspektori i Republiks deri tek inspektort shtetror sanitar n do
qark. Nj nen i veant n ligj prcakton q personeli i inspektoratit sanitar shtetror duhet t
specializohet. (Republika e Shqipris Ministria e Shndetsis, Drejtoria e Kujdesit t
Shndetit Parsor, 2005).
Shum tregtar dhe dyqane t vegjl ofrojn produkte t mbrojtjes s bimve, megjithse
prdorimi i tyre n vnd sht akoma i ult. Shrbimi i mbrojtjes s bimve sht prgjegjs pr
funksionet rrgullatore dhe t kontrollit, duke prfshir karantinn e bimve, rregjistrimin e
pesticideve, liensimin e shitjes, inspektimin e kushteve t njsive t shitjes dhe t magazinimit
dhe diagnozn dhe monitorimin e shperthimeve t infeksioneve dhe t smundjeve. Ministria e
trajton ne menyr t mjaftueshme rregullimin por synon t prmirsoj implementimin, kryesisht
nprmjet prmirsimit t informacionit pr shitsit, fuqizimin e rregullimeve pr magazinimin
dhe ekspozimin ndaj ketyre lndve, testimin e produkteve t importuara apo t prodhuara n
vnd dhe analizimit t produkteve bujqsore dhe t ujrave pr prmbajtje pesticidesh dhe mbetje
t tjera. Kjo gj krkon trainim, racionalizim dhe standardizim t laboratoreve dhe bashkepunim
me ekstensionin dhe krkimin shkencor (Strategjia e Zhvillimit Rural, 2007)
2.2 Ant e forta, dobsit, mundsit dhe krcnimet (SWOT)
Analiza SWOT siguron informacion t cilit mund ti referohen objektivat dhe prioritetet dhe m
von hartimi i politikave dhe i masave. Tabela 1 jep nj vshtrim t prgjithshm dhe m tej
shtjet jan trajtuar n detaje.

Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

16

Tabela 1: Vshtrim i prgjitshm mbi ant e forta, dobsit, mundsit dhe

krcnimet (SWOT) n sektorin e ushqimit n Shqipri

o
o
o
o

o
o

o
o

o
o
o
o
o
o
o
o
o

ant e forta
avantazhe krahasuese prsa i perket
disa komoditeteve.
Ligji i ri Pr Ushqimin s shpejti do
t jet aktiv.
Autoriteti Kombtar i Ushqimit do t
ngrihet sipas ligjit t ri.
Sistemi i informimit t shpejt pr
ushqimin dhe ushqimin pr blegtorin
sipas ligjit t ri (RASFF).
Adaptim i kuadrit ligjor t BE-s.
Teknologji bashkkohore n saj t
investimeve n industri.

mundsit
Rritje e ndrgjegjsimit prsa i prket
cilsis dhe siguris n t gjitha
nivelet.
Potenciali i inovacionit n industrin
ushqimore.
Implementim i ligjit bashkkohor
Pr Ushqimin dhe permirsim i
mtejshm.
Rritje e influencs s Autoritetit t
Ushqimit pas ngritjes.
Interesi pr ertifikime tek
stakeholderat.
Sistemet e garantimit t cilsis si
katalizator pr trainimin e stafit.
Potenciale prmirsimi n laboratort
me trainimin e stafit.
Mbshtetje e shtetit pr OJF-t.
Projeket e BE-s dhe t tjer n vijim.
Mbshtetja ndrkombtare.
Adoptimi i standardeve t BE-s pr
ushqimin.
Aksesi tek tregjet ndrkombtare
(prmirson standardizimin).

dobsit
Informacioni / arsimimi / ndrgjegjsimi
i Konsumatorve mbi t drejtat e tyre.
o Roli dhe influenca e dobt e OJF-ve.
o Kufizimet e buxhetit.
o Aplikim i kufizuar i sistemeve t
garantimit t cilesis.
o Menaxhim dhe komunikim i dobt i
riskut.
o Munges e arsimimit dhe trainimit t
stafit (t gjitha nivelet).
o Situat e dobt prsa i prket cilsis dhe
siguris s ushqimeve.
o Akoma n fuqi stadardi Shqiptar i vitit
1987.
o Defiite n tregtin bujqsore
o Pa prputhshmri me rregulloret
ndrkombtare mbi ushqimin.
o Etiketim jo i plot n gjuhn shqipe.
o Monitorim i dobt i produkteve t
importuara n lidhje me sigurin.
o

o
o

o
o
o

krcnimet
Performanca e kufizuar
ekonomike/fuqia e limituar e
konsumatorve.
Nivelet e ulta t arsimimit specifik t
konsumatorve.
Arsimimi dhe trainimi i
pamjaftueshm i stafit n t gjith
nivelet.
Oferta t qndrueshme dhe adekuate
t trainimeve (krahas projekteve).
Institucione t ndryshme te perfshira
me mbivendosje t kompetencave.
Prfarim i pamjaftueshm i
dokumentave t BE-s n gjuhn
shqipe.
Pranim i kufizuar i strategjive te reja
nga palet e interesuara.

Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

17

o Prpjekjet ndrsektoriale nga

Ministrit e linjs
o Strategjia e Zhvillimit Rural 2007
Ant e forta
Avantazhe krahasuese prsa i perket disa mallrave
Produktet bujqsore me avantazhe krahasuese n Shqipri jan psh ullinjt, frutat dhe perimet e
hershme, bimt mjeksore dhe peshku. Pemt frutore dhe vreshtat kan demonstruar shkalln m
t lart t rritjes n vitet e fundit dhe vazhdojn dhe m tej t shfaqin potencial rritjeje. Sidoqoft
mosplotsim i nevojave pr shkak t prdhimit cilsor dhe / ose konkurueshmris s ult sht
vrejtur veanrisht tek mishi pr qllime prpunimi, tek qumshti dhe produktet e tij dhe n
shumicn e drithrave. Prodhimi blegtoral realizohet n mnyr t spikatur n ferma t madhsis
s vogl. Megjithat ka rritje n vitet e fundit dhe n kt sektor.
Ligji i ri Pr Ushqimin s shpejti do t jet aktiv
Ligji i ri Pr Ushqimin ka shum mundsi do t jet efektiv n fund t vitit 2007 dhe do t
siguroj kuadrin pr sigurin ushqimore dhe mbrotjen e konsumatorit. Temat kryesore q trajton
ky ligj jan;
o shtjet e importit dhe eksportit, veanrisht kontrolli i ushqimeve t importuar,
o miratimi dhe rregjistrimi i ndrmarrjeve,
o obligimet e operatorve t bizneseve,
o temat e novel food si dhe t ushqimit pr blegtorin,
o etiketimi dhe promovimi i ushqimeve,
o Kontrollin e ushqimit dhe autorizimin e laboratorve t kontrollit,
o Vlersimin dhe menaxhimin e riskut,
o Menaxhimin e krizave dhe t situatave t emergjencs dhe
o organizon organizmat shtetrore pr mbrojtjen e konsumatorve.
Edhe ligji Nr 9135, dat 11.9.2003 Mbi Mbrojtjen e Konsumatorve ofron rregullime t qarta
mbi:
o Sigurin e mallrave dhe shrbimeve,
o Obligimeve t prodhuesve, tregtarve dhe ofruesve t shrbimeve,
o Kushtet jo korrekte n kontratat,
o Tregtin elektronike
dhe organizon organizmat shtetrore pr mbrojtjen e konsumatorve.
Autoriteti Kombtar i Ushqimit do t ngrihet n baz t ligjit t ri
Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

18

Nj nga elementt kryesor t ligjit Pr Ushqimin sht implementimi i Autoritetit Kombtar

t Ushqimit nn vartsin e MBUMK-s. Organizmat e ktij autoriteti q do t menaxhohen nga
bordi drejtues ( me prfaqsues nga t gjitha ministrit respektive t linjs) jan; drejtori dhe stafi
i tij, nj bord kshillimor (me prfaqsues nga t gjitha ministrit respektive t linjs dhe nga
organizata t tjera), komiteti shkencor dhe panelet shkencore si dhe inspektoratet dhe laboratort
respektive.
Ndermjet detyrave t tjera t ktij autoriteti perfshihen edhe koordinimi it gjitha llojeve t
inspektorateve dhe kontributi n shmangien e mbivendosjes s aktiviteteve. N perputhje me
antart dhe strukturn e detyrave sht e pritshme q do t zhvillohet nj potencial pr
monitorim intensive t sektorit t ushqimit dhe keshilla t qarta pr operatort brenda ktij
sektori.
Sistemi i informimit t shpejt pr ushqimin dhe ushqimin pr blegtorin n prputhje me
ligjin e ri (RASFF)
Ky aspekt i ligjit t ri Pr Ushqimin kur t implementohet do t siguroj mundsi t gjurmimit
t hershm t risqeve ushqimoredhe pr kt arsye mund t trajtohet si nj elementt m t
fuqishm n kuptimin e garantimit t siguris ushqimore.
Miratimi i rregulloreve t prshtatura t BE-s
Sipas marrveshjes s stabilizim asociimit (SAA) Shqipria sht e detyruar t prshtas
rregulloret dhe direktivat e BE-s n kushtet shqiptare, duke filluar me Rregulloren No.
178/2002. Kto rregullore kan vrtetuar t jen t suksesshme n vndet antare t BE-s. Kjo
sht vrtetuar me an t analizave t vlersimit t impaktit. Nj nevoj urgjente n kuptimin e
diseminimit do t jet prgatitje e sa m shum t jet e mundur e rregulloreve n gjuhn shqipe.
Teknologji bashkkohore n saj t investimeve n industri
Industria ushqimore n Shqipri sht e re dhe sht ringritur n t vitet 90 pas prmbysjes s
sistemit socialist. Aktualisht investimet n kt industri mundsojn aplikimin e teknologjive
bashkkohore. Sidoqoft ka nj munges t stafit t mir arsimuar dhe t mir trainuar i cili
lehtson avantazhet e sistemve t rinj. Pavarsisht nga investimet ndrmarrjet ushqimore n
mesataren e tyre jan akoma t vogla krahasuar me ato jasht vndit dhe akoma t paafta pr t
prmbushur standardet e cilesis dhe t siguris ushqimore gj qe kufizon sasit e eksporteve t
ushqimeve.

Ant e dobta
Informacioni / arsimimi / ndrgjegjsimi i Konsumatorve mbi t drejtat e tyre
Niveli i arsimiit dhe informimit t konsumaorve prsa i prket cilsis dhe siguris ushqimore
sht akoma i ult ashtu si edhe ndrgjegjsimi i konsumatorve persa i prket t drejtave t tyre
respektive. Arsyet kryesore pr kt situate jan nj shkall e ult e vetvendosjes s
konsumatorve dhe oferta te kufizara t arsimimit dhe trainimit respektiv. Nenet 8-11 dhe 12-15
t ligjit Shqiptar Nr. 9135, dat 11.9.2003 Mbi Mbrojtjen e Konsumatorve evidenton pikat e
dobta dhe ofron nj baz solide pr hartimin e politikave dhe masave respektive pr t tejkaluar
kt mangsi. Ligji i ri Pr Ushqimin ofron gjithashtu rregullime pr nj etiketim t qart dhe
promovim t mire t ushqimeve t cilat do t ndihmojn n prmirsimin e nivelit t informimit
t konsumatorve.
Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

19

Roli dhe influenca e dobt e OJF-ve

Deri tani nuk ekzistojn OJF t fokusuara n mnyr t veant n shtjet e siguris ushqimore
n Shqipri. Kjo vjen veanrisht pr shkak t mungess s ekspertizs specifike n kt fush.
Megjithat disa jan fokusuar n mbrijtjen e konsumatorve n prgjithsi. OJF-t kryesore n
fushn e mbrojtjes s konsumatorve n Shqipri jan Shoqata Shqiptare e Konsumatorve dhe
Zyra e mbrojtjes s konsumatorve Shqiptar. Kto organizata dhe fokusi i tyre n shtjet e
ushqimit jan n zhvillim e sipr. Ato kan nevoj pr mbshtetje pr t prshpejtuar kt
process dhe q t bhen fuqi rreguluese t forta n misionin e tyre pr mbrojtjen e
konsumatorve. Nenet 52 dhe 53 t ligjit Shqiptar Nr. 9135, dat 11.9.2003 Mbi Mbrojtjen e
Konsumatorve mbshtesin statusin dhe rndsin e shoqatave t tilla dhe prcaktojn t drejtat
e tyre.
Kufizimet e buxhetit
Buxheti pr Ministrin e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorit, n Shqipri, pr
qllimin e siguris ushqimore dhe mbrojtjen e konsumatorve sht i ult n krahasim me
nevojat. Ky buxhet nuk sht i mjaftueshm pr t mbshtetur plotsisht politikat e nevojshme
pr prmirsimin e siguris ushqimore dhe mbrojtjen e konsumatorve. Madje sht edhe m e
pamjaftueshme n lidhje me numrin n rritje t masave dhe t politikave t nevojshme t
sygjeruara n kt dokument strategjie.
Aplikim i kufizuar i sistemeve t garantimit t cilsis
Sipas nj vzhgimi t SEED (2005) vetm nj pjes shum e vogl e ndrmarrjeve n kt sektor
i njeh sistemet e garantimit t cilsis ndrsa madje nj pjes edhe m e vogl i aplikon kto
sisteme. Vetm 14% e sipermarrjeve te pijeve dhe ushqimeve kan ertifikim t prodhimit,
vetm 6% jan t ertifikuara n perputhje me sistemet e menaxhimit t cilsis si jan ISO 9001
ose HACCP. Nga ana tjetr ekziston n thelb nj interes pr ertifikimin dhe nj dshir pr
implementimin e kurseve respektive t trainimit pr stafin.
Menaxhim dhe komunikim i dobt i riskut
Menaxhimi dhe komunikimi i riskut jan pika t dobta n proedurat Shqiptare t siguris
ushqimore dhe mbrojtjes s konsumatorve. Pjesa V ( nenet 30 31, 32 36, 37 38 and 39
43) t ligjit Shqiptar Nr. 9135, dat 11.9.2003 Mbi Mbrojtjen e Konsumatorve rregullon
raportin ndrmjet konsumatorve dhe tregtarve ose ofruesve t shrbimeve. N veanti n lidhje
me format kontraktuale, uljen e potencialit t risqeve dhe rritjen e komunikimit. Ve ksaj ligji i
ri Pr Ushqimin do t siguroj nj baz solide pr nj menaxhim bashkkohor t riskut.
Munges e arsimimit dhe trainimit t stafit (t gjitha nivelet)
Studimet (SEED, 2005) prshkruajn nj munges te arsimimit dhe trainimit t stafit n t gjitha
nivelet e sektorit t bujqsis dhe ushqimit. Shkalla e ndrgjegjsimit sht e ult apo
inekzistente n lidhje me garantimin e cilsis si dhe mbi shtjet dhe sistemet e siguris
ushqimore. Aktualisht vetm nj sasi e kufizuar informacioni n gjuhn Shqipe sht disponibl.
Projekteve, shtetit dhe OJF-ve iu krkohet t ofrojn kurse dhe materiale trainuese pr t
prmirsuar kt situat. Pra rritja e shkalls s ndrgjegjsimit t vet konsumatorve i nxit
stafet t prmirsojn arsimimin e tyre respektiv dhe nivelin e trainimit. Siprmarrjet duhet t
informohen mbi kurset respective t trainimit dhe duhet t sigurojn nxitje pr stafet e tyre q t
ndjekin kto kurse.
Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

20

Situat e dobt prsa i prket cilsis dhe siguris s ushqimeve

N Shqipri konstatohet n prgjithsi nj situate e dobt prsa i prket cilsis dhe siguris
ushqimore. Cilsia akoma e pamjaftueshme plotsisht e produkteve ushqimore, dobsit n
matjen e vlerave ushqyese dhe parametrat fiziko-kimik nuk lejojn akoma pr t qen n
prputhje me standardet ndrkombtare dhe dobsojn marketingun. Paktim i paprshtatshm
apo inekzistent si dhe etiketi jo i besueshm n gjuhn Shqiptare, veanrisht pr produktet e
importit, besueshmri e kufizuar n datn e skadencs s produkteve, mungesa e bar kodit dhe
mime q nuk prputhen me vlern e produktit.
Problemet q vijojn mund t evidentohen prgjat gjith zinxhirit ushqimor:
o Shumica e prodhimit primar nuk sht n perputhje me praktikat m t mira t prodhimit
(GAP).
o Prpunimi i ushqimeve n prgjithsi kryehet ne kushte higjenike jo optimale (munges
frigorifersh, magazine t hapura insektet, zogjt etj) dhe me staf pamjaftushmrisht t
kualifikuar; kjo veanrisht sht e vrtet pr stafin e laboratorve (t cilt jan t paisur
relativisht mir).
o Nj pjes e vogl por q po rritet n vitet e fundit e ertifikimit mund t evidentohet n
siprmarrjet prgjat gjith zinxhirit ushqimor.
o Marketingu sht i pamjaftueshm.
o Krkesat dhe knaqsia e konsumatorve merren n konsiderat vetm n nj shkall t
ult.
Akoma n fuqi stadardi Shqiptar i vitit 1987
Standardet Shqiptare n sektorin e ushqimit t vitit 1987 aplikohen akoma dhe nevojitet
urgjentisht aktuaizimi i tyre meqense dhe rrethanat politike, kushtet ligjore dhe struktura e
sktorit t bujqsis dhe t ushqimit kan ndryshuar dukshm. Aktualisht ka zhvillime t reja n
drejtim t kaudrit ligjor me ligjin Shqiptar Nr. 9135, dat 11.9.2003 Mbi Mbrojtjen e
Konsumatorve dhe me ligjin e ri Pr Ushqimin i cili sht akoma n form drafti.
Defiite n tregtin bujqsore
Shqipria paraqet nj deficit t madh n tregtin e produkteve bujqsore e ushqimore, me
eksporte t prllogaritur n 15% t importeve. Megjithat ka produkte q kan avantazhe
krahasuese si jan frutat dhe perimet e hershme, vaji i ullirit dhe peshku. Pozita e dobt tregtare
reflekton nj numr problemesh specifike si mungesa e organizimit t tregtarve q eksportojn,
kushte t dobta t zinxhirit t tregut, problemet me kontrollin e cilsi.
Pa prputhshmri me rregulloret ndrkombtare mbi ushqimin
Aktualisht ka diferenca ndrmjet standardeve Shqiptare dhe atyre ndrkombtare. Megjithat,
meqense tregtia ndrkombtare po bhet gjithnj e m e rndsishme pr produktet Shqiptare
me avantazhe krahasuese, kto standard duhen harmonizuar. Kjo do t thot q gjithnj e m
shum standard ndrkombtare duhet t aplikohen mbi produktet Shqiptare.
Etiketim jo i plot n gjuhn Shqipe
Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

21

Nj nga problemet m madhore n garantimin e cilsis dhe t siguris ushqimore sht mungesa
e informacionit pr konsumatort, veanrisht informacioni i plot n gjuhn Shqipe. Kjo sht
nj pasoj e etiketimit dhe komunikimit t pamjaftueshm me konsumatort n gjuhn Shqipe,
veanrisht n rastin e produkteve t importuara. Sidoqoft, mungesa e informacionit n gjuhn
Shqipe nuk mund t konsiderohet si nj tregues i cilsis. Ligji i ri Pr Ushqimin paraqet
rregullime pr etiketimin dhe promovimin adekuat t ushqimeve t cilat duhet t ndihmojn pr
t prmirsuar nivelin e informimit t konsumatorve.
Monitorim i dobt i produkteve t importuara n lidhje me sigurin
Autoriteti kombtar i ushqimit nn juridiksionin e MBUMK-s pritet t shrbej si nj
institucion potencial i monitorimit intensiv pr sektorin e ushqimit dhe duhet t ofroj kshillim
pr operatort n kt sektor.
Mundsit
Rritje e ndrgjegjsimit prsa i prket cilsis dhe siguris n t gjitha nivelet
Studimet e fundit (SEED, 2005) tregojn q ka nj rritje t ndrgjegjsimit t operatorve
Shqiptar t bizneseve ushqimore prsa i prket shtjeve t siguris dhe cilsis ushqimore. Kjo
duket se vjen pr shkak t prmirsimit n arsimimin dhe trainimin e stafeve. Nse kjo tem
vazhdon t prparoj n menaxhimin e prditshm t siprmarrjeve ushqimore sht tepr e
mundshme t jap frute t dukshme.
Potenciali i rinovimit n industrin ushqimore
Industria ushqimore Shqiptare sht e re dhe prdor pak a shum makineri t kohs. Megjithat,
nivelet e arsimimit dhe t trainimit t stafeve jan akoma pika t dobta. Pavarsisht nga
investimet, ndrmarrjet e prodhimit t ushqimeve jan mesatarisht t vogla krahasuar me ato
jasht vndit dhe nuk jan akoma t afta t prmbushin standardet e BE-s pr sigurin
ushqimore, gj q kufizon sasit e eksporteve t ushqimeve por nga ana tjetr tregon potencial
pr inovim, veanrisht n kuptimin e garantimit t cilesis dhe t siguris ushqimore.
Implementimi i ligjit bashkkohor Pr Ushqimin dhe permirsimi i mtejshm
Ligji i ri Pr Ushqimin ndoshta do t bhet efektiv n fund t vitit 2007 dhe do t ofroj
kuadrin pr sigurin ushqimore dhe mbrojtjen e konsumatorve. shtjet kryesore q trajton ky
ligj jan prmendur m lart.
Rritja e influencs s Autoritetit t Ushqimit pas ngritjes
Pas ngritjes s ktij autoriteti nn vartsin e MBUMK-s, ai do t jet nj instrument pr
monitorimin intensiv t sektorit t ushqimit dhe do t ofroj udhzimet dhe rregullimet relevante
pr operatort e ktij sektori. Ky organizm duhet shfrytzuar intensivisht me potencialin e tij
dhe ai duhet t zgjeroj influencn e tij n institucionet shtetrore n shtjet q lidhen me
kontrollin dhe inspektimin e ushqimeve. Ai do t et gjithashtu nj influence t madhe mbi OJFt prsa i prket prmirsimit t puns s tyre pr mbrojtjen e konsmatorve.
Interesi tek stakeholderat pr ertifikime
Studimet (SEED, 2005) tregojn q n thleb ekziston nj interes i organeve menaxhuese t ksaj
industrie pr sitemet e garantimit t cilsis dhe t siguris ushqimore. Ata jan t interesuar
edhe n ngritjen e sistemeve t trainimit n kto fusha.
Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

22

Sistemet e garantimit t cilsis si katalizator pr trainimin e stafit

Studimet m t fundit (SEED, 2005) tregojn q rreth 90% e siprmarrjeve n sektorin e
ushqimit prgjithsisht krkojn ertifikimin pr cilsin e produktit, 70% pr sistemet e
menaxhimit t cilsis; 25% - 35% tregojn gatishmri pr kto proedura. Kjo situate duhet t
prdoret intensivisht dhe implementimi i sistemeve respektive duhet t jet katalizator pr t
tejkaluar pikat e dobta t arsimimit dhe t trainimit t stafit.
Potenciale prmirsimi n laboratort me trainimin e stafit
Gatishmria e lartprmendur e ndrmarrjeve pr t aplikuar masat e garantimit t cilsis dhe t
siguris ushqimore dhe laboratort e mirpaisur duhet t nxisin arsimimin dhe trainimin e
stafeve. Suksesi i masave t tilla sht provuar n projekte dhe masa t tilla duhet t bhen pjes
e prhershme dhe me baz t rregullt n ndrmarrjet ushqimore, t paktn kjo pr aq koh sa vlen
kjo strategji.
Mbshtetje e shtetit pr OJF-t
OJF-t n Shqipri duhet t mbshteten pr t prshpejtuar proesin e fokusimit m t forte n
shtjet e ushqimit dhe q ato t bhen forca t vrteta rregulluese n shrbim t mbrojtjes s
konsumatorve. Nenet 52 dhe 53 t ligjit Shqiptar Nr. 9135, dat 11.9.2003 Mbi Mbrojtjen e
Konsumatorve mbshtesin statusin dhe rndsin e shoqatave t tilla dhe prcaktojn t drejtat
e tyre. Duhen vn n dispozicion burime financiare pr prmirsimin e mtejshm t puns dhe
influences s institucioneve t tilla.
Projeket e BE-s dhe t tjer n vijim
Ka shum projekte disponibl q mbshtesin prmirsimin e proesit n fushn e garantimit t
clesis dhe t siguris ushqimore. Megjithat, pr shkak t kohs s kufizuar t projekteve t
tilla, masat duhen implementuar n at form q rezultatet t bhen t qndrueshme. Prfshirja
intensive e stekaholderave locale n projektet do t ishte nj mas e rndsishme pr t garantuar
kt qndrueshmri.
Mbshtetja ndrkombtare
Mbshteja ndrombtare ofrohet nga organiza si Banka Botrore, FAO, BE, dhe t tjer dhe
duhet t shfrytzohet n mnyr intensive. Megjithat ashtu si u prmend dhe m lart, kjo
mbshtetje duhet t shndrrohet n masa t cilat prmirsojn n menyr t qndrueshme kt
sector n prpuyhje me garantimin e cilsis dhe t siguris ushqimore duke prfshir
intensivisht stakeholderat locale n proeset dhe n projektet.
Adoptimi i standardeve t BE-s pr ushqimin
Rregulloret e BE-e dhe standardet e ushqimit dhet t bhen disponibl n gjuhn Shqipe n nj
mas m t madhe. Kjo sht nj nga parakushtet m madhore pr ti transferuar kto standarde
tek operatort Shqiptar t ushqimit dhe pr ti arsimuar dhe trainuar stafet e tyre n menyr
adekuate. Projektet mund t ndihmojn pr t nisur dhe pershpejtuar kt proes. Megjithat
institucionet locale duhet t prfshihen intensivisht n garantimin e qndrueshmris t ketyre
masave.
Aksesi tek tregjet ndrkombtare (prmirson standardizimin)
Mbshtetja e rritjes s metejshme dhe prmirsimit t konkurueshmris t operatorve t
biznesit t ushqimit dhe forcimi i arsimimit dhe trainimit t stafeve t tyre do t jen dy
Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

23

parakushtet madhore pr prmbushjen e standardeve ndrkombtare t ushqimit dhe per kt

paraqesin potencial pr t rritur deprtimin n tregjet ndrkombtare. Masat respektive q duhet
t merren n konsiderat jan pershkruar me lart dhe prfshijn mbshtetje pr investime,
prshtatje t sistemeve t garantimit t cilsis dhe inisiativave t arsimimit dhe t trainimit.

Prpjekjet ndrsektoriale nga Ministrit e linjs

Duhet t hartohet nj strategji ndrsektoriale nga tre Ministrit Shqiptare pjesmarrse METE,
MBUMK dhe MSH dhe t miratohet nga t gjitha ministrit e tjera t perfshira pr t shmangur
mbivendosjen e kompetencave dhe pr t thjeshtuar prpjekjet prsa i perket siguris ushqimore
dhe mbrojtjes s konsumatorve dhe per t garantuar nj prdorim efektiv dhe t orientuar drejt
t burimeve financiare t kufizuara.
Strategjia e Zhvillimit Rural 2007
Draft ii startegjis t zhvillimit rural parashikon q pjesa m e madhe e buxhetit do t orientohet
n modernizimin e ndrtesave dhe stallave t fermave dhe t ndrmarrjeve t industris
ushqimore. Industria e qumshtit dhe e mishit do t marrin prioritet.

Krcnimet
Performanca e kufizuar ekonomike/fuqia e kufizuar e konsumatorve
Performanca e kufizuar ekonomike / fuqia e kufizuar e konsumatorve i shtyn ata t blejn
produkte me mime t ulta far shpesh on n neglizhimin e temave t cilsis dhe t siguris
ushqimore. Autoritetet duhet t garantojn q n kt segment t tregut t permbushen standardet
e siguris ushqimore. Prandaj duhen adresuar prpjekje respective pr t prmirsuar standardet
e siguris ushqimore n segmented e tregut ku tregtohen mallra me mime t ulta Brenda
tregjeve respective. Eksperiencat nga vnde t tjera tregojn q kjo mund t realizohet me
sukses.
Nivelet e ulta t arsimimit specifik t konsumatorve
Prmirsimi i niveleve t arsimimit nuk mund t jet nj tem vetm e momentit. Duhet nj koh
e gjat per t pershtatur kto nivele. Nj nga masat m t rndsishme prsa i perket ksaj
mangsie sht prfshirja n kurrikulat e shkollave dhe n programet edukuese t temave
respective dhe nxitja e bindjes s OJF-ve t ofrojn informacion dhe trainim t prshtatshm pr
konsumatort adult.
Arsimimi dhe trainimi i pamjaftueshm i stafit n t gjith nivelet
Meqense sht detyr e stafeve n t gjitha nivelet t marrin n dor dhe t implementojn
pjesn m t madhe t masave dhe t politikave, nevoitet nj arsimim dhe nj trainim adekuat per
antart e ketyre stafeve. Megjithat nevoitet koh dhe oferta t mjaftueshme si n kuadrin e
projekteve edhe t inisiativave t Shtqtit dhe t OJF-ve pr t ofruar kurse trainimi specifik pr
t permirsuar situatn. Gjithashtu dhe rritja e shkalls s ndrgjegjsimit t konsumatorve n
vetvehte i shtyn kto stafe t prmirsojn nivelin e arsimimit dhe trainimit specifik respektiv.
Ndrmarrjet duhet t informohen mbi kurset respektive dhe duhet t ofrojn nxitje pr stafet e
tyre q ata t ndjekin kto kurse.
Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

24

Oferta t qndrueshme e adekuate t trainimeve (krahas projekteve)

Deri tani pjesa m e madhe e arsimimit dhe e trainimit pr stafet e t gjitha niveleve t sektorit t
bujqsis dhe t ushqimit iniciohen nga projekte dhe pr kt arsye jan disponibl vetm pr nj
periudh kohore t kufizuar, sa sht edhe kohzgjatje e projekteve. Prgjegjsit pr kto lloj
masash duhen marr persipr nga institucione dhe shoqata e jan disponibl n menyr
permenente si psh departamenti pr mbrojtjen e konsumatorve ( nenet 48 51 t ligjit Shqiptar
Nr. 9135, dat 11.9.2003 Mbi Mbrojtjen e Konsumatorve) dhe OJF-t (nenet 52 dhe 53) t
ligjit Shqiptar Nr. 9135, dat 11.9.2003 Mbi Mbrojtjen e Konsumatorve.
Institucione t ndryshme te perfshire me mbivendosje t kompetencave.
Aktualisht mund t evidentohen mbivendosje t kompetencave prsa i prket shtjeve t
siguris ushqimore dhe t mbrojtjes s konsumatorve kryesisht n Ministrit si METE,
MBUMK, MSH. Kjo mbivendosje e kompetencave duhet t korrigjohet dhe duhet hartuar dhe
miratuar nj strategji ndrsektoriale e thjesht nn lidrshipin e ktyre tre Ministrive respektive.
Prafrim i pamjaftueshm i dokumentave t BE-s n gjuhn Shqipe
Disponibiliteti i t gjitha dokumentave t nevojshm n lidhje me temat ligjore t siguris
ushqimore dhe mbrojtjen e konsumatorve, veanrsisht ato t ofruara nga BE, por edhe e t
gjith informacionit tjetr mbi sistemet e garantimit t cilsis dhe t standardeve n gjuhn
Shqipe, nevoitet pr t garantuar nivele t larta t deprtimit t ktij informacioni respektiv dhe
pr t ofruar linja t qarta pr insisiativat pr trainime.
Pranim i kufizuar i strategjive te reja nga palet e interesuara.
Mungesa e disponibilitetit t informacionit specifik t strategjive innovative pr stakeholderat
mund t tejkalohet nprmjet ofrimit t nj informacioni t till n t gjitha nivelet. Pra rritja e
presionit nga ana e konsumatorve, organizmave administrative dhe OJF-ve mbi stakeholderat
mund ta prshpejtoj procesin e akceptimit t strategjive inovative. Meqense kto vshtirsi po
prmirsohen vazhdimisht edhe ky nivel i akceptimit duhet t rritet.

(3) Vizioni, prioritetet dhe objektivat strategjik

Bazuar n SWOT-in e prmendur m sipr, jan evidentuar vizioni, prioritetet dhe objektivat
strategjik q vijojn:
3.1 Vizioni
Vizioni i ksaj strategjie mbi Mbrojtjen e Konsumatorit dhe Sigurin Ushqimore pr Shqiprin
2007-2013 sht q konsumatort Shqiptar t bhen individ m mir t informuar dhe me
vetvendoss dhe t ken nj sjellje m t sigurt n treg prsa i perket ushqimit. Ata do t kene
nj aftsi m t mire n vlersimin e situates ne treg (prsa i perket cilesis, mimeve etj.) q
vjen si rrjedhoj e nj transparence bashkekohore te tregut. Ata gjithashtu do t ken nj besim
m t madhe q rrjedh nga mbrojtja efektive dhe kontrolli i bazuar n nj baz ligjore dhe
autoritete administrative t konsoliduara me pergjegjesi t qarta pr politikat e kontrollit dhe t
mbrojtjes s konsumatorve. Ky kuadr ligjor dhe administrativ vazhdimisht do t perafrohet me
at t BE-s, do t rris kapacitetet administrative n Shqipri dhe do t inicioj aktivitete t
Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

25

koordinuara ligjbrse. Konsumatort Shqiptar t ushqimit do t mbrohen efektivisht nga risqet

dhe krcnimet serioze t cilat ata smund ti prballojn si individ. Sektori ushqimor i shitjes
me pakic dhe niveli i mbrojtjes s konsumatorve do t bhen m t prgatitur pr proesin e
integrimit n BE me implementimin e ksaj strategjie. Tregjet do t hapen m shum dhe do t
garantohet lvizja e lire e mallrave. Kuadri strategjik do t prgatis zinxhirin Shqiptar t
ushqimit pr gjurmueshmerin e plot t gjith mallrave ushqimore dhe ushqimeve pr
blegtorin dhe perbrsve t tyre respektiv. Sektort, veanrisht pjesa e eksportit t ushqimeve
do t jet plotsisht n prputhje me rregulloret e OBT-s dhe eksporti do t rritet dukshm.

3.2 Prioritetet strategjik

Objektivat orientues strategjik t ksaj strategjie jan:
(5) Fuqizimi i konsumatorve Shqiptar (zgjedhje reale bazuar n informacionin e
kujdesshm, transparenca e tregut, vetvendosje e forte, besim q rrjedh nga mbrojtja
efektive).
(6) Mbrojtja e interesave ekonomike t konsumatorve Shqiptar n kutpimin e mimit,
zgjedhjes q i ofrohet, cilsis, llojshmris, disponibilitetit dhe siguris.
(7) T mbroj konsumatort Shqiptar n mnyr efektive nga risqet dhe krcnimet t cilat
ata nuk mund ti trajtojn e zgjidhin n mnyr individuale.
(5) T fuqizoj konsumatort Shqiptar (zgjedhje reale e bazuar mbi nj
informacion t sakt, vetvendosje e fort, besim q rrjedh nga mbrojtja
efektive).
Objektivi sht t furnizoj konsumatort me informacionin e prshtatshm dhe t sakt mbi
cilsin e ushqimit dhe t ushqimit pr blegtorin.
Pra konsumatort duhet t kene transparenc bashkkohore t tregut dhe mundsin e zgjedhjes
reale; kjo dmth q ka nj konkurenc t mjaftueshme dhe partner n treg, veanrisht tregtart
jan t detyruar t japin informacion mbi mimet dhe cilesit prkatse.
Informacioni dhe komunikimi i mjaftueshm i mbshtetur nga kuadri ligjor jan kyi pr t
mbshtetur vetvendosjen e konsumatorve n przgjedhje. Ata duhet t vendosen n pozitn n
t ciln ata t jen n gjndje pr t vlersuar mallrat si dhe cilsit pkatse dhe mimet
respektive pr kto mallra.
Konsumatort gjithashtu duhet t ken besim i cili rrjedh nga mbrojtja efektive dhe t jen t aft
t vetvendosin n lidhje me qndrimin e tyre ndaj mallrave n treg. Duhet t konsolidohet nj
kuadr ligjor solid pr t forcuar t drejtat e konsumatorve. Ky kuadr ligjor duhet t prmbaj
veorit e trajtimit t risqeve, t kontrollit t mallrave t importuar, t obligimeve t operatorve
t biznesit, etiketimit dhe promovimit t mallrave, kontrollin e ushqimeve dhe autorizimin e
laboratorve t kontrollit, menaxhimit t krizave dhe situatave t emergjencs, duhet t mbroj
nga kushtet jo korrekte t kontratave dhe gjithashtu duhet t organizoj organizmat qeveritare pr
mbrojtjen e konsumatorve.
(6) T mbroj interesat ekonomike t konsumatorve Shqiptar n shtjet e mimit,
zgjedhjes, cilsis, llojshmris, disponibilitetit dhe siguris.
Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

26

Duhet t garantohet q rregullat e vendosur jan implementuar efektivisht, dukshm nprmjet

forcimit t bashkpunimit, informimit, edukimit dhe dmshprblimit. Parakushte pr kt jan;
nj kuadr ligjor i thjesht, evidentim i prmirsuar, konsultim m i mir dhe prfaqsim m i
mir i interesave t konsumatorve. Nj parakusht tjetr pr kt sht nj konkurenc e
mjaftueshme n tregjet e mallrave ushqimore. Konsumatort gjithashtu duhet t jen t mbrojtur
nga praktikat jo t ndershme kontraktuale.

(3) T mbroj konsumatort Shqiptar n mnyr efektive nga risqet dhe

krcnimet t cilat ata nuk mund ti trajtojn e zgjidhin n mnyr individuale.
Nj nivel i lart mbrojtje ndaj kyure krcnimeve sht thelbsore pr besueshmrin e
konsumatorve. Konsumatort bhen gjitnj e m tepr individ pr t cilt si vlersimet ashtu
dhe gjykimet bhen gjithnj e m t vshtira. Nj struktur organizative q prfshin standardet,
paisjet e matjes dhe instrumentat duhet t ofrohen qoft si sisteme kontrolli ashtu edhe si
proedura t menaxhimit t riskut dhe t informacionit. OJF aktive duhet t ndihen t detyruara
pr t mbshtetur konsumatort n kuptimin e prfaqsuesit t konsumatorve q kujdeset pr t
drejtat e tij respektive.
3.3 Prioritetet
Prioritet i lart duhet tu jepet q t tre ktyre objektivave.

(4) Politikat / veprimet dhe masat e planifikuara

Programi qeveritar i jep nj prioritet t lart mbrojtjes s konsumatorve dhe siguris ushqimore
si nj objektiv eksplicit n t drejtn e tij. Strategjia e mbrojtjes s konsumatorve dhe t siguris
ushqimore e zhvillon m tej kt objektiv dhe fuqizon bazn pr marrjen e masave n favot t
konsumatorve. Si tregohet dhe m posht, kjo strategji i pranon si ndrushimet ekonomike ashtu
edhe ato shoqrore q kan ndodhur si dhe natyrn e pandryshuar t drejtave t konsumatorve.
Ajo i prgjigjet pritshmrive n rritje t konsumatorve.
Duke iu referuar objektivave t lart prmendura parashikohen t implementohen n periudhn
2008 2013 politikat dhe masat q vijojn:
T fuqizoj konsumatort Shqiptar: (1) zgjedhje reale e bazuar mbi nj informacion t
sakt, (2) transparenc e tregut, (3) vetvendosje e fort,
(4) besim q rrjedh nga
mbrojtja efektive.
(1) Qeveria do t ndjek fushatat informative pr konsumatort, bizneset, grupet e interest etj.
Elementt ky t ktyre fushatave jan: fokusimi n nj shtje t vetme prioritare; prfshirje m
e madhe e shoqatave t konsumatorve, agjencive kombtare, bizneseve dhe palve t tjera t
interesuara n prgatitjen dhe zhvillimin e fushatave; nprmjet vlersimit; dhe me fushata q
normalisht zgajsin m shum se nj vit. Projektet ndrkombtare mund t mbshtes nisjen e
ktyre aktiviteteve. Prmirsime cilsore n arsimim dhe parashikimin e informacionit nevoiten
gjithashtu. Bashkpunim ndrmjet ministrive dhe organizmave t tjera shtetrore do t luajn nj
rol n rritje n t gjitha veprimet e propozuara. Pr t kontribuar n promovimin e edukimit t
konsumatorve, qeveria n bashkpunim me autoritetet locale dhe kombtare do t mbshtes
27
Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

shkmbimin e praktikave m t mira n integrimin e edukimit t konsumatorve n sektorin e

edukimit shkollor. Qeveria do t fokusohet n veanti n prodhimin e materialeve msimore, n
trainimin e msuesve dhe n ndrveprimin ndrmjet shkollave dhe mjediseve lokale, prfshir
ndrmarrjet locale dhe prfaqsue t bizneseve.
Masat specifike q do t merren prfshijn;
o Fushata t rritjes s ndrgjegjsimit pr konsumatort, bizneset dhe grupet e tjera t
interesit.
o Publikime n temat me interes pr ushqim t cilsis t lart dhe t sigurt.
o Ofrimin e informacionit online.
o Konferenca, seminare, takime me ekspert dhe stakeholderat.
o Fillimin e prfshirjes s temave t mbrojtjes s konsumatorve n kurrikulat shkollore.
o Prodhimin e materialeve shkollore, trainimin e msuesve dhe ndrveprimin ndrmjet
shkollave dhe mjediseve lokale.
o Krijimin e networkut t OJF-v t konsumatorve dhe t shndetit dhe stakeholderave t
tjer n nivel kombtar dhe ndrkombtar, prfshir agjencin kombtare t ushqimit.
(2) Konsultimet sistematike me konsumatort, nprmjet shoqatave t tyre do t vazhdoj t ket
prioritet t lart n fuqizimin e zrit t konsumatorve. Qeveria do t studioj se si t prfshij
konsumatort dhe bizneset n process konsultimi t perbashkt dhe do t marr ne considerate
dhe bizneset n process konsultimi t perbashkt dhe do t marr ne considerate shtjen nse
duhet nj forum permanent konsultimi konsumator-biznes.
Nje koordinim m i mir i konsultimeve sektoriale ekzistuese t konsumatorve do t jet i
rndsishm. Aty ku sht e mundur, qeveria synon t mbshtes dailogun m professional q
on n marrveshje vetrregulluese ndrmjet konsumatorve dhe bizneseve, prfshir dhe
sektorin e shitjes me pakic. Sistemet e monitorimit t tregjeve konsumatore dhe t politikave
konsumatore do t ngrihen.
Masat specifike q do t merren prmbajn;
o Sistemet e monitorimit t tregjeve,
o Prmirsimin e komunikimit me konsumatort,
o Promovimin e dialogut biznes-konsumator,
o Kurse trainimi pr stafet e organizatave t konsumatorve,
o Masa bashkepunimi me organizatat kombtare dhe ndrkombtare.
(3) Konsumatort kan prgjegjsin t zhvillojn interesat e tyre. Pra, t ndihmosh
konsumatort pr t ndihmuar vetvehten sht nj pjes thelbsore e politikbrjes. Mbshtetja e
t drejts pr informin, vetorganizim dhe arsimim e konsumatorve sht thelbi i ksaj
strategjie. Gama dhe kompleksiteti i produkteve dhe teknikave t marketingut, zhvillimi i
shrbimeve gjithnj e m komplekse dhe liberalizimi t gjitha s bashku nnkupton nj rol m t
28
Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

madh t organizatave t konsumatorve. S pari, ato duhet t mbrojn konsumatort t krijojn

iden e informacionit tepr t gjr q sht disponibl dhe s dyti ato do t ken nj rol vital n
fuqizimin e zrit t konsumatorve n vendimarrje.

Masat specifike q do t merren prfshijn;

o Ngritjen dhe brjen funksionale t pikave t informacionit,
o T ofruarit e informacionit respektiv,
o Identifikimi i ushqimeve t sigurta,
o Etiketimi dhe ertifikimi n gjuhn Shqipe n prputhje me ligjin pr Mbrojtjen e
konsumatorve dhe at Pr Ushqimin,
o Prmirsimin e kumunikimit me konsumatort,
o Mbshtetje dhe fuqizim i shoqatave t konsumatorve.
(4) Qeveria do t implementoj dhe kontrolloj nj kuadr ligjor t konsoliduar n lidhje me
sigurin ushqimore dhe mbrojtjen e konsumatorve. Ajo gjithashtu do t mbshtes shoqatat
kombtare t konsumatorve dhe organizmat e tjera konsumatore pr projekte specifike
(prfshir trainimet) t cilat prmirsojn kapacitetet e tyre pr t prfaqsuar, informuar dhe
kshilluar konsumatort. Mbshtetja financiare e qeveris pr shoqatat e konsumatorve do t
synoj edhe rritjen e kapaciteteve t tyre pr t ndrmarr veprime kolektive ligjore dhe pr t
garantuar q ato zotrojn ekspertizn e nevojshme.
Masat specifike q do t merren prfshijn;
o Implementimin e ligjit Pr Ushqimin,
o Prmirsimin e rregullimeve ligjore pr hgjenn e ushqimeve dhe t tjera,
o Promovim i mirqnies s kafshve,
o Mbshtes fermert / prpunuesit e ushqimit / tregtart e ushqimeve per t ndjekur
praktikat m t mira bujqsore / praktikat m t mira t prodhimit / praktikat m t mira
higjenike, veanrisht pr komoditetet me avantazhe krahasuese dhe potenciale eksporti,
o Prdorimi i burimeve financiare t planit t zhvillimit rural per investime respektive,
o Promovim i produkteve bujqsore Shqiptare n panairet ndrkombtare,
o Promovim dhe fuqizim i shoqatave t konsumatorve.
T rris mirqnien e konsumatorve Shqiptar n kuptimin e mimit, zgjedhjes, cilsis,
llojshmris, disponibilitetit dhe siguris.
Qeveria duhet t adoptoj rregullime t cilat rrisin mirqnien e konsumatorve. Kujdesi pr nj
transparence t mjaftueshme mbi mimet, etiketat, pr t garantuar standardet e cilsis dhe t
Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

29

siguris. Prve t tjerave monitorimi i zhvillimit t mirqnies s konsumatorve duhet t

bazohet mbi nj kuadr statistikor t qart.
Masat specifike q do t merren prfshijn;
o Sistemet e monitorimit pr tregjet konsumatore,
o Etiketim dhe ertifikim n gjuhn,
o Ofrimi i informacionit online,
o Fushata t rritjes t shkalls s ndrgjegjsimit dhe promocion prsa i prket standardeve
ndrkombtare pr garantimin e cilsis s ushqimeve, veanrisht n prputhje me
krkesat e BE-s,
o Mbrojtje nga praktikat jo korrekte tregtare n prputhje me ligjin pr Mbrojtjen e
konsumatorve.
o Mbledhja e statistikave specifike pr t hartuar politika pr konsumatorin t bazuara
njohurit duhen,
o Kryerja e vrojtimeve dhe matjes s indikatorve t knaqsis s konsumatorve.
T mbroj konsumatort Shqiptar n mnyr efektive nga risqet dhe krcnimet t cilat
ata nuk mund ti trajtojn e zgjidhin n mnyr individuale.
Prve nj kuadri ligjor solid dhe mekanizmave shtetrore t kontrollit, shoqatat e
konsumatorve kan nj rol t rndsishm n promovimin e interesave t konsumatorve dhe n
mbrojtjen e tyre efektive nga risqet dhe krcnimet serioze t cilat ata nuk mund ti trajtojn e
zgjidhin n mnyr individuale, sepse shoqatat mund t prqndrohen mbi shtjen n nj
mnyr q konsumatori i zakonshm nuk mund ta bj. Mekanizmat shtetrore t kontrollit
duhen forcuar dhe t mirmbahen n mnyr t vazhdueshme dhe ndihma financiare nevoitet pr
ti mundsuar shoqatave t prfaqsojn konsumatort n mnyr efektive, ndrsa ruajn
pavarsin e tyre nga autoritetet shtetrore. Meqense shtjet me t cilat prballen konsumatort
bhen gjithnj e m t ndrlikuara nga pikpamja teknike, sht thelbsore t garantohet q
shoqatat zotrojne ekspertizn e pershtatshme. Pra ato duhet t prfshihen vazhdimisht n
konsultime gjat proesit t vendimmarrjes. Ndihma financiare nga qeveria do t lidhet me nj
angazhim t shoqatave pr t bashkepunuar ngusht me njra tjetrn, por dhe me organizmat
shtetrore. Mbshtetja do t fokusohet n ekspertizn teknike nga pecialistt e shoqatave. Krahas
ksaj nga ana e saj qeveria duhet t ofroj kuadrin metodologjik dhe strukturn organizative pr
t garantuar gjurmimin e hershm, menaxhimin dhe komunikimin e riskut. Qeveria gjithashtu do
t prpiqet t garantoj q komitetet e saj kshillimore t luajn mj rol aktiv n promovimin e
dialogut ndrmjet stakeholderave.
Masat specifike q do t merren prfshijn;
o Fuqizimin dhe mirmbajtjen e vazhdueshme t inspektorateve shtetrore dhe
laboratorve, me theks t veant tek produktet e importit,
o Kontroll i siguris ushqimore pr t shmangur prbrsit e padshruar t ushqimit,
o Promovim dhe fuqizim i shoqatave t konsumatorve,
Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

30

o Thjeshtim i proedurave institucionale pr kontrollin dhe sigurin ushqimore n nivel

kombtar,
o Sistemi i monitorimit dhe trajtimit t ankesave t konsumatorve,
o Promovim i zhvillimit dhe harmonizim i metodologjive t vlersimit dhe menaxhimit t
riskut,
o Ngritja e mekanizmave q kan t bjn me gjurmimin e hershm t risqeve dhe veprimet
ndaj risqeve t identifikuar rishtas (RASFF pr ushqimin dhe ushqimin pr blegtorin;
RAPEX pr produktet jo ushqimore),
o Strategji pr t prmirsuar komunikimin e riskut,
o Trainim n menaxhimin e riskut,
o Mbshtetje pr kshillimin shkencor dhe vlersimin e riskut, prfshir detyrat e
komiteteve shkencore t pavarura.
o Akreditimi i laboratoreve.

(5) Implementatimi, monitorimi dhe vleresimi

5.1 Implementimi
5.1.1 Autoritetet prgjegjse
N perputhje me ligjin Shqiptar Nr. 9135, dat 11.9.2003 Mbi Mbrojtjen e Konsumatorve dhe
ligjin e ri Pr Ushqimin organizmi organizativ prgjegjs pr kt strategji sht,
Ministria e Bujqsis, Ushqimit dhe Mbrojtjes s Konsumatorit, Shqipri
Sheshi Skndrbej, Nr. 2, Tiran
5.1.2 Detyrat
Sektort prkats t MBUMK-s, jan prgjegjs pr implementimin cilsor t politikave dhe
monitorimin e tyre.
Njsit e ndrvarura nga MBUMK jan prgjegjse pr implementimin administrativ t
politikave. Prgjegjsit dhe detyrat jan si vijon:

Njsit vartse
Inspektora
ti pr
sigurin
ushqimore

Prgjegjsit / detyrat
Kontroll (implementim i ligjit, gjurmueshmri
dhe cilsi ushqimore, kushtet sanitare,
kampionet e ushqimit, etiketimi, kushtet e
magazinimit, kushtet teknike).
Lejet / liensat pr prpunim ushqimi,
prdorimin e aditiveve dhe t materialeve t
paketimit.
Inspektimi dhe kontrolli n PKK (kontroll
fizik, sanitar dhe veterinar dhe rregjistrim i
eksporteve, importeve dhe tranzitit t

Baza ligjore
Ligji Nr. 7941, dat
37.5.1995, Pr
Ushqimin

Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

31

Inspektora
ti pr
shndetin
e kafshve

12
Drejtorit
rajonale

Inspektora
ti pr
mbrojtjen
e bimve

produkteve).
Kontroll (performance pr mirqnien,
shndetin dhe riprodhimin e kafshve, kushtet
sanitare-veterinare, t kafshve, fermave t
mbarshtimit t tyre, produkteve me origjin
shtazore, materialet lnd e par, ushqimit pr
blegtorin, ujit, t korrave, tregtis t
medikamenteve veterinare, situate epizootike e
smundjeve zooze,rregjistrime pr qndrat e
prodhimit dhe t prpunimit).
Inspektimi dhe kontrolli nPKK (kushtet
sanitare-veterinare, kampionet e produkteve,
rregjistrimin e import/eksporteve).
Mbikqyrje (dizinfektim dhe kontroll pr masat
higjeno-sanitare e kushtet e mjeteve t
transportit).
Kontrolli (Implementimi i Ligjit Per mbrojtjen
e bimeve, ne nivel rajonal, situata fitosanitare
ne rajon, implementimi dhe monitorimi i
programeve per parazitet karantinore ne rajon,
mbledhja dhe analizimi i informacionit ne nivel
rajonal per; a) probleme fitosanitare te bimeve
dhe te produkteve te bimeve; b) probleme
fitosanitare te bimeve dhe te produkteve te
bimeve per eksport; c) shitja dhe perdorimi i
PMB (Produktet te Mbrojtjes se Bimeve),
kontroll i pastertise fitosanitare te materialeve
mbjelles ne nivel rajonal).
Leje/licensa (certifikate fitosanitare per bimet
dhe produktet bimore te prodhuara ne rajon dhe
te destinuara per eksport, ri-eksport dhe levizje
te tjera brenda vendit. Regjistrim i te gjithe
subjekteve qe operojne ne import, eksport,
prodhim, grumbullim dhe shitje me shumice te
bimeve, produkteve bimore dhe materialeve te
tjera, per te cilat eshte i nevojshem inspektimi
fitosanitar)
Inspektimi dhe kontrolli ne PKK per cdo sasi
malli qe hyn ne territorin e Republikes se
Shqiperise, i kategorizuar si PMB, bime,
produkt bimor ose te tjera qe mund te jene
objekt i paraziteve karantinore, kontroll i
dokumentacionit te mallit, origjina e mallit,
inspektim vizual fitosanitar i mallit. Regjistrimi i
mallrave te importuara, eksportuara ose
tranzituara, pergatitje e raport-kontrolleve
fitosanitare. Marrja e kampioneve per tu
derguar ne laboratoret rajonale.

Ligji Nr. 9308, dat

04-11-04 pr
Shrbimin dhe
inspektoratin
Veterinar

Ligji nr. 9362,

dt.24.3.2005 Per
sherbimin e
mbrojtjes se
bimeve

N perputhje me ligjin Pr Ushqimin dhe ligjin pr Mbrojtjen e Konsumatorve do t ngrihet

Autoriteti Kombtar i Ushqimit nn vartsin e MBUMK-s. Organet e ktij autoriteti do t
menaxhohen nga bordi drejtues (me perfaqsues nga t gjitha minsitrit prkatse t linjes), nga
drejtori dhe stafi i tij, nga nj bord kshillimor (me perfaqsues nga t gjitha minsitrit prkatse
Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

32

t linjes dhe nga organizata t tjera), nga nj komitet shkencor dhe panelet shkencore,
inspektoratet dhe laboratoret respektive.
Mbivendosje e kompetencave te ministrive te linjs prsa i prket shtjeve t siguris
ushqimore dhe mbrojtjes s konsumatorve, kryesisht mund t evidentohen tek METE,
MBUMK, MSH. Kjo mbivendosje kompetencash korrigjohet dhe thjeshtohet me an t
strategjis ndrsektoriale nn leadershipin e ktyre tre ministrive.
5.2 Prcaktimi i buxhetit
Buxheti i alokuar pr kto politika kap shumn rreth 4 milion uro. Shprndarja e ktij buxheti
ndr vite (2008 deri 2013) dhe sipas politikave sht paraqitur ne aneksin perkates. Pjesa
dominuese e ktij buxheti do ti alokohet politikave t transparences s tregut, veanrisht
sistemeve t monitorimit t tregjeve konsumatore (rreth 2 milion uro) dhe pr prmirsimin e
komunikimit me konsumatort (rreth 0.5 milion uro). Nj pjes tjetr e rndsishme e buxhetit
(rreth 0.5 milion uro) do t shpenzohet pr fuqizimin e kapaciteteve t strukturave t kontrollit
dhe inspektimit.
5.3 Monitorimi dhe vlersimi
Pr vlersimin e arritjeve t strategjis s siguris ushqimore dhe mbrotjes s konsumatorit
hartuar nga MBUMK duhet ngritur nj system monitorimi dhe vlersimi. Do t formulohen
indikator t nivelit t lart pr rezultatet pr t mundsuar potenciale pr nj monitorim dhe
vlersim sistematik.
5.3.1 Monitorimi
Institucionet respective administrative jan pergjegjse pr mbikqyrjen e cilsis t
implementimit t strategjis mbi bazn e indikatorve financiar dhe t impaktit. Pr kto detyra
duhet t ngrihet nj sistemi i monitorimit. Raporte vjetore duhet ti paraqiten zyrs s
Kryeministrit dhe duhet t miratohen paraprakisht nga kjo Ministri.
5.3.2 Vlersimi
Vlersimi duhet t jet nj process i permanent gjat gjith kohs q parashikon kjo strategji.
Ekspert t pavarur duhet q n mnyr permanente t vlersojne cilesin, efiiencn dhe
impaktin e strategjis s implementuar. Duhen parashikuar rishikime afatmesme (Mid-term) dhe
Ex-post.
Indikatort duhet t lidhen ngusht me politikat, veprimet dhe masat dhe t prfshijn indikatort
e outputit, rezultateve dhe t impaktit. Indikatort duhet t formulohen n lidhje me pjest e
buxhetit q i prcaktohet do veprimi/mase. Kta lloj Indikatorsh jan sygjeruar dhe paraqitur
n pjesn hyrse t strategjis ndrsektoriale. Prsa i prket shtjeve t mbrojtjes s
konsumatorve dhe siguris ushqimore duhen marr n considerate indikatort si m posht:
o Numri i fushatave, kurseve t trainimit, seminareve etj si dhe numri i pjesmarrsve,
o Numri i akseseve tek informacioni online mbi mbrojtjen e konsumatorve dhe sigurin
ushqimore,
o % e kurrikulave shkollore q trajtojn shtjet e mbrojtjes s konsumatorve dhe t
siguris ushqimore,
o Zhvillimi i indeksit t mimit t onsumaorve pr ushqimin dhe ushqimet pr blegtorin,
33
Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

o Zhvillimi i buxhetit / numrit t stafit t OJF-ve,

o Numri i ankesave t konsumatorve prsa i prket siguris dhe cilsis ushqimore,
o Pjesa n eksporte e produkteve ushqimore dhe ushqimeve pr blegtorin,
o Numri i pikave t informimit,
o Numri i ertifikatave t cilsis n prpunimin e ushqimeve dhe bizneset e sitjes me
pakic t produkteve ushqimore,
o Pjesmarrja e kompanive Shqiptare t ushqimit dhe ushqimit pr blegtorin ne panairet
ndrkombetare.

(6) Perspektivat
Perspektiva e kesaj strategjie brenda horizontit kohor t synuar dhe me tej n t ardhmen do t
jet t bj sektorin Shqiptar t ushqimit dhe nivelin e mbrojtjes s konsumatorve t prgatitur
mire pr antarsimin n BE. T prgatis tr zinxhirin agro-ushqimor n Shqipri pr
gjurmueshmrine e plot t t gjitha llojeve t ushqimeve dhe atyre pr blegtorin. Sektori,
veanrisht pjesa pr eksport e prodhimit duhet t jet ne perputhje t plot me rregullimet e
OBT-s. E fundit por jo m pak e rndsishmja, pjesa e produkteve bujqsore dhe t prpunuara
duhet t rritet vazhdimisht.

Draft i Strategjise Ndersektoriale per mbrojtjen e konsumatoreve dhe mbikeqyrjes se tregut.

34