BR ARN DZELERNDEK SIR

Mehmet ZCAN

NSZ
Bir yazarn dnce ve hayal dnyasnda tasarlad ey, ne olursa olsun okuyucularna en yaln ve en sade biimiyle yanstmad
m, ite tam da burada ikisi arasnda bir uurum ykseliverir. Yazarn iinde kendince doland ama, okuyucunun kukuyla
bakmasna neden olan soyutluk, bu anlamazl daha da derinletirir. Elbetteki bu konuda dil nemli. yi kullanlan bir dil, eseri akc
klaca gibi tersi durum karmaaya neden olabilir. Zevkle okuduum bu alma bana bu yaln zevki ve okuyucusundan esirgemedii
gereklii verdi. Yazarn, okuyan yormadan ve deyim yerindeyse hi bireyden saknmadan anlatm uzunca bir iirin msralara
ayrl gibidir.
Tanmad insanlara yaamn adamaya hazr cefakar dvlerin yaamna imrenmemek elde deil. Yazarn, tiplemelerini iyi
gzlemledii kadar, onlarn i dnyasndan seslendii de bir gerek. yle bir gerek ki, satrlarn ardna gizlenmi direni ezgileri ses
verir gibi. Her solukta insann nne dikiliveren, hakl ama mtevazi abalara zgrlk savalarn kahramanlktan teye bir nitelik
bahediyor. yklerin roman diliyle yorulmu olmas, okuyan daha da srklyor. Yeni Krt insannn kendini yaratma abalarn,
korkusuzluklarn, tutkularn ve bakaldrn grdke iinizde derin bir hmanizmann uyandn farkedeceksiniz. Verdikleri
savamn bakalarn yok etmek iin deil, kendilerini ve halklarn var etmek iin olduunu hissedeceksiniz.
Eminimki yazar dnce ve hayal dnyasnda yeniden yaratt hibir uuruma yuvarlamadan bize aktarm durumda. Bize kalan
sadece kelimeleri takip edip, bu gerein tadna varmak.
ARKADALARI
.

ELCAN
Iklar nedense hep bir dman gibi durmutu onlara. Tepede, ehirde, kyde ve her yerde. Gerek aydnl kskanan ve
gelmesini engellemek isteyen sahte aydnlklar olarak duruyordu karlarnda bu klar. Kim bilir belki de yleydi.
Bir an durup snra doru baktlar gruptakiler. Snr boydan boya tutulmu ve tutulan tepeler birer karakol haline getirilmiti.
Tepeler projektrlerle aydnlatlm, adete bir ehir grnm veriyordu. Projektrler, tepenin dibindeki vadiyi de aydnlatyordu.
In aydnlatt yerlere byk ihtimalle termal kameralar da yerletirilmiti.
Tepenin dibindeki Snaxt Vadisi snr boyunca uzanp gidiyordu. zgrlk hareketine sahiplenen snr blgesindeki Krt kylleri,
kyleri yaklnca ve yaam gvenceleri kalmaynca snrn bu tarafna, Snaxt Vadisine snmlard. Snaxt Vadisinde bulunan
ocuklarna, zgrlk savalarna snmlard. Kendi topraklarnda bir mlteci olan bu kyller, mltecilie giden uzun yryn
ilk admn Snaxt Vadisinde balatmlard. Snaxt Vadisi, bir sre halk ile gerillann i ie kald bir alan olmutu. Halk, burada
gerillann yannda kendisini gvenlikte hissediyordu. Bir sre burada gerillalarla i ie yaamlard, ta ki gerillalar onlara daha
gvenli bir kamp yeri buluncaya kadar.
Gne oktan Snaxt Vadisinin zerinde kaybolmutu. Gerillalar Gndz dinlendikleri Snaxt vadisinden karak, yava yava
Elcan tepesine doru yola koyulmulard. Projektrlerin aydnlatt yerlerde mmkn olduunca gememeye dikkat ediyorlard. Sk
aalklarn iinde yava ve dikkatli admlarla ilerliyorlard. Vadiden yukarya ktka snr karakollarnn youn olduu blgeye
giriyorlard. Artk yle tehlikeli bir yere gelmilerdi ki, yan da Trk askerlerinin tutuu snr karakollar ile evriliydi. Bir tarafnda
Bzenik, bir tarafnda lcan ve daha yukarda ise Kela Spi snr karakollarnn bulunduu stratejik yerler...
Gerillalar, Elcane tepesinin dibine yaklayordu. Sonbahar kendisini btn plaklyla hissettirmeye ve doaya sar rengini
hakim klmaya balamt. Aalarda dklen yapraklar ve kuru otlar, yrylerini olduka zorlatryordu. nk her kuru ota
basldnda, gecenin sessizliine byk bir grltym gibi karyordu. Snr karakolunun dibinde bulunan grup, daha dikkatli ve
ses karmadan ilerlemek zorundaydlar. Ne kadar sessiz yrmeye alsalar da her adm atlarnda kuru otlar ve dklen kuru
yapraklar gecenin sessizliini byk bir hrtyla bozuyordu.
Grup komutan Sedat, grubu toplayarak ksa bir durum deerlendirmesi yaptktan sonra, ilerideki Elcan tepesinin devam olan
Kela Spinin yamalarna gitmeyi kararlatrdlar. Oraya gidilirse hem dmann iinde olacaklarndan dolay dman etrafn fazla
kontrole kmayacak ve hem de keiflerini daha yakndan ve salkl yapacaklard. Herkesin onay alndktan sonra tekrar yrmeye
balamlard. Elcan ile Kela Spi arasnda kayalk ve sk aalkl bir yere geldiklerinde durmulard. Sabaha henz birka saat vard.
ki snr karakolunun arasnda bulunan bu yer, iki snr karakolunun kefini yapmak iin en yakn ve en uygun yerdi. Kar tarafta
bulunan Bezenik karakolunun uzaktan da olsa kefini yapabileceklerdi.
Grup drt erkek bayan gerilladan oluuyordu. Grup, zaman zaman rastgele askerlerin etrafna atklar ate veya havan
toplarnn, bulunduklar noktaya dme ihtimaline kar byke bir kayann dibine girerek dinlenmeye balamlard. lk nbeti
Hebunun srar zerine bayan gerillalar tutacakt. Henz gn madan grup kalkarak herhangi olumsuz bir duruma kar hazrlanarak
beklemeye balamlard. Bu arada afak sonras karanlk yerini yava yava aydnla brakyordu.
Gnein ilk klaryla artk Krdistann tm tepelerinde keifler balard. Gerillalar da, askerler de Krdistan da gne keifle
balarlar ve gn keifle bitirirlerdi. Bu, her iki taraf iin de vazgeilmez ve hayati neme sahip olan bir durumdu.
Gnn masyla birlikte Sedat drbn alp, sk bir aa kmesinin iine srnerek girdi. Hareket etmeden tepedeki dmann
hareketlerini gzetlemeye koyuldu. Askerler de sabah saldrlar ihtimaline kar etrafn kefediyorlard. Bir saat sren keiften sonra
askerlerin byk bir blm dinlenmeye ekilmilerdi. Ar silahlarn bulunduu mevziler ile d mevzilerdeki nbetiler deitirilerek
gnlk rutin almalarna koyulmulard. Askerler zaman zaman etraflarna rastgele ate ayordu. Mermiler grubun bulunduu yerin
zerinden geerek Sinaxt Vadisine dyordu.
Gndz fazla harekete etmemek iin gerillalar nbeti ikier saat ve ikier ikier tutuyordu. ki kiiden biri dmann bulunduu
tepenin kefini yaparken dier nbeti ise grubun uyuduu yerde nbet tutuyordu. Bir sonraki akam grup yerini deitirmiti. Biraz
daha ileriye kayarak kefe baka bir noktadan devam edeceklerdi.
nc akam kefi tamamlayan grup, tekrar sessiz bir biimde Snaxt Vadisine inmeye balamt. Keif sresince muhabere
yapmayan grup komutan, hep askerlerin muhabere kanaln dinliyordu. Gecenin ilk saatleriydi. Birden telsizdeki, askerlerin
muhabere kanalnda bir hareketlenme olmutu. Farkl birok kod ayn kanalda muhabereye balamlard. Birbirinden bilgi almaya
alyorlard. Bu esnada tepedekiler de etraflarna youn bir atee balamlard. Grup, askerlerin
telsiz kanaln dinleyerek, ne
olduunu karmaya alyordu.
-Bozkurt Bozkurt

-Bozkurt dinlemede
-Size doru bir grup geliyor, dikkatli olun.
-Ka kiiler?
-Yedi ya da sekiz. Bazen srnerek, bazen oturarak, bazen de koarak hareket ediyorlar. Bazense aalarn iinde
kayboluyorlar. Dikkatli olun.
Cihazdaki bilgi grubun saysna uyuyordu, ama gruptakiler srnerek ya da oturarak hareket etmiyordu. Bu bir yanltma olabilir
miydi? Ama say onlarn saysna yaknd. Acaba alanda baka bir gerilla birimi mi vard? Gruptakiler kendi kendilerine bu sorular
sorarak hzla ve mesafeli bir biimde askerlerin denetimindeki blgeden bir an nce kmaya alyordu. Elcan tepesinin br
tarafnda Hzl ay tm fkesiyle akmaktayd. Hzil ay tarafndan silah sesleri daha youn geliyordu. Bu taraf Cudi blgesine daha
yaknd. Acaba Cudi gc eylem iin Hzili mi gemilerdi? Ya da kuzeyden gneye bir grubun gelirken grnt m vermilerdi?
Ama kendilerini de grm olabilecekleri ihtimalini de dnyorlard.
Sedat, bal bulunduklar birliin genel kanaln dinlemeye balamt. Cihazdaki ses aralksz Paleye ar yapyordu. Pale, tabur
komutan Ozann telsiz kodu idi. Sedat ve yanndakiler keif iin Kela Spiye doru yola ktktan iki gn sonra, Ozan ve sekiz kiiden
oluan bir gerilla grubu, Hzil ay tarafna greve kmlard. Sedat, bu grubun o tarafta olduundan habersizdi. Cihazda aralksz
Ozana ar yaplmas, Ozann arazide olduu dncesini glendirmiti. Ozan pusuya ya da atmaya girmi olabilirdi. Bir eylem
de olabilirdi. Bilemiyordu Sedat. Snaxt Vadisine doru hzla ilerlemeye devam ediyorlard. Karakollarn hakim olduu alandan hzla
uzaklamaya alyorlard. Bir yandan da Ozan dnyorlard. Snaxta vardklarnda, gn maya balamt. Vadinin st tarafnda
bulunan ormanlk alandaki kk bir tepenin zerinde dinlenmek iin durmulard. Gndz burada kalacaklard ama, gndz burada
hareket etmek tehlikeliydi. nk karakolun karsndaydlar ve halen askerlerin denetiminde bulunan arazideydiler.
Gnn ilk klaryla silah sesleri de yeniden duyulmaya balamt. Bir atma olduu belliydi. Eylem ya da pusu bu kadar uzun
srmezdi. Bu bir atmayd ve sabahn ilk anlarnda tekrar balamt. Sedat elinde srekli ak tuttuu telsizde, Ozann cihaz kodu
olan Paleyi armaya balamt.
-Pale Pale
-.....
-Pale Pale
-.....
Kar tarafta herhangi bir cevap yoktu.
-Arkadalar galiba atmaya girmiler. Yardm etmemiz lazm
-Pale ile balant kurabilseydik hi deilse durumlar ve bulunduklar yer hakknda bilgimiz olurdu. Bir daha deneyelim, birka
kez arda bulunalm.
-Pale Pale
-......
-Pale sesimi duyuyorsan cevap ver
-........
Kela Spi ve Elcane tepesinin kefi iin Hzil tarafna gemeye alan Ozan ve sekiz arkada pusuya dmlerdi. Grubun
ncs olan Hueng, askerlerin ilk taramas esnasnda vurulmutu. Ve son sz, Bji Serok Apo, Bji Kurdistan, bji PKKolmutu.
Savunmal geri ekilen grup, pusu alanndan karken tabur komutan Ozan da ayandan vurulmutu. Kendilerini yamata bulunan
bir dereye brakmlard. Huengin cenazesini almadan geri dnmeyeceklerdi. Biraz daha aada bulunan bir kk
ikefte(maaraya) girerek, nasl hareket etmeleri gerektii ynnde tartmaya balamlard. Gece drbn ile grubu takip eden
askerler, gerillalarn maaraya girdiklerini grmlerdi. Maarann etrafn embere almlard ve sabah olmasn bekliyorlard.
Sabahn ilk klaryla birlikte askerler, korucularla birlikte gerillalarn bulunduu maaray youn atee tutmulard.
Zaman zaman
atei keserek teslim olmalar iin arda bulunuyorlard.
Maara bir uurumun kenarndayd ve askerler ancak tam kardan ate edebiliyordu, ama bu durumda da gerillalarn
mermilerine hedef oluyorlard. Maara nne gelip ate eden iki korucuyu, Ozan elindeki M-16 ile vurunca maaraya yaklamaya
cesaret edemediler. Fakat maarann kn youn atee tutarak, gruptan kimsenin de maaradan dar kmasna frsat
tanmyorlard. Askerlerin maaraya yaklamaya cesaret edemediini gren Ozan, yanndakilere:
-Cephanelerimizi fazla harcamadan, arada bir tek tek ate edersek, akama kadar bunlar oyalarz. Karanlk olunca da buradan
kmaya alrz. Diyerek maaradan k yollarn dnyordu.
Arap iyar, maarann giriine yakn oturmutu. Kk olan maarada, klei ancak oturur vaziyette tutarak arada bir ate
ediyordu. Maaraya giremeyeceklerini anlayan askerler ve korucular, maaradakileri imha etmek iin baka yollar aramaya
balamlard. Maarann zerinde bulunan askerler kendi aralarnda konuuyorlard. Gerillalar, maarann zerinde dolaan asker
ve korucularn ayak seslerini ve konumalarn net bir ekilde duyuyorlard.
-Biri bir kazma getirsin, maarann stn delip, ieriye bomba atarak bunlar gebertelim.
-Ba stne komutanm. Diyordu baka biri.
Bir trl maarann iindekileri etkisiz klamyorlard. Avularnn iine almlard ama, akam olunca her an avularnda
yitireceklerini biliyorlard. Ablukaya alanlar, ablukaya alnanlardan daha aresiz gibi grnyorlard.
Bu arada youn bir ekilde maarann azna lav silahyla ve B-7 ile atlar yaplyordu. Maarann azna isabet eden lavn alevi,
Arap iyar yaralamt. Yznde hafif yanklar olumutu. Arap iyarn yaralandn gren Kemal Mardin, iyar arka tarafa
ekerek bu kez kendisi maarann nnde oturmutu ve tek tek atee balamt.
Birka gerillaya kar, yzlerce asker ve korucu. Birka kalainikof silaha kar, tekniin son rettii yzlerce ar ve hafif silah.
Silah ve say stnln ellerinde tutan askerlerde olmayan, ama gerillada olan bir ey vard. rade ve amaca ballk. Bu iki zellik
gerillay ou kez lm emberinden karmt. Yzde yz lmle bitecek atmalarda ve emberlerde sa kan gerillalar gecenin
karanlna kararak bir iz brakmadan ekip gitmilerdi. Bu durumlar karsnda askerler ve korucular genellikle aknlk iinde
kalrlard. Ve gerillalar olaanst, efsanevi insanlar olarak grnyordu onlara. Ve anlarn anlatrken de bunlar yansyordu anlara.
-On metre karmdaydlar, atyorduk, attm hibir mermi bunlara demiyordu. Bir bakas ise;
-Bir keresinde mevzide oturuyorduk, aniden yerin dibinden kar gibi karmza ktlar. Yanmzda bulunan mevzideki askerleri
imha ettikten sonra askerlerin de silahn alarak gzden kayboldular. Sanki yerin iine girmilerdi.
-Bunlar zaten hep yeraltnda yaarlar. Kstebek gibidirler. Hep gece dolayorlar.
-Belki de imdi bulunduumuz yerin altnda da olabilirler.
-Her an yerin dibinden karmza kabilirler. Vb gibi girdikleri atma ya da eylemlerdeki gerillann, emberlerde kn byle
efsaneletirerek anlatrlard. Gerilla kendi dmannn gznde bile bir efsane durumuna getirilmiti. Ve bu da gerillay gizemli
klyordu. Gizemli klnan gerilla ise, dmann daha ok korkutuyordu. Gece, gerillann dman iin bitmeyecek bir zaman dilimi
haline geliyordu. Gece, lm demekti gerillann dman iin. Bu nedenle de tepedeki tm asker ve korucular gece uyuyamazlard.
Ta ki sabah kefini yapana dek.
Gece gerillannd. Bir tek gerilla bile gecede varlyla dmanna korku salmaya yetiyordu. Askerler korkularn ksmen de olsa,
gecenin derinliklerine rastgele ate ederek gidermeye alyorlard. Ate ederken barmak onlar rahatlatyordu. Ama bu korku,
askerleri onmaz bir psikolojik bask altna alyordu. Ve bu psikolojik durum askerlik bittikten sonra da ou zaman devam ediyordu.
Yllarca sren bu savan yaratt sendrom, Trkiye toplumunda psikolojik bir bozulmaya yol amaktayd.

-Nerede kald bu kazma olum?

-Asker henz gelmedi komutanm?
-Ulan i...ler nasl askersiniz siz byle, niye yannzda kazma krek yok?
-Neredeyse gelir komutanm.
-Ulan put, akam olacak neredeyse. Akam olunca grrsn o zaman a......ykl karmdan.
-Emredersin komutanm.
-Topunuz bir terrist kadar etmezsiniz. Akam buradan karlarsa birimizi dahi sa brakmazlar.
-......
-Hey siz oradakiler, teslim olun yoksa hepinizi it gibi geberteceim.
Sabahtan beri gerillalar ele geirememenin veya imha edememenin verdii aresizlik ve fkeyle saa sola kfrler yadryordu
Trk subay.
Askerler barut ve duman kokusundan sersemlemilerdi. Bir an evvel bu iin bitmesini istiyorlard. Karanlk knce burada
kalmak onlar iin her an lmle yz yze kalmak anlamna geliyordu. nk biliyorlard ki saylar ve silahlar ne kadar stn olursa
olsun, gecede stnlk gerillaya her an geebilirdi. Gerillalarn bu kadar direnmelerine, lmne direnmelerine fazla anlam
veremiyorlard askerler. Oysa karakol basknlarnda biliyorlard ki, baskn esnasnda bir ok asker atma srasnda ellerini kaldrarak
teslim olmulard, bir avu terriste. Ama bunlar neden lmn karsnda dahi ellerini kaldrp teslim olmuyordu? Bunlar byle
lme kar korkusuz klan neydi? Bir mslman bile dinine bu kadar bal deilken bunlar bylesine bal klan, lmne amaca
balayan neydi? Kimse macera olsun diye, apulculuk yapmak iin bu dalara kmazd. Kimse amasz lmek ya da ldrmek iin
bu dalara kmazd. Hi te anlatlanlar gibi deildi. Bunlarn lmne ballnn altnda baka bir ey vard. Ama askerlerin anlam
veremedii bir eydi, gerillalarn bu kararll ve korkusuzluu, cesareti askerlerde bilinaltnda bir saygy da uyandryordu. Ama
tm bunlara gene de bir anlam veremiyorlard.
-Ate edin ulan erefsizler. Siz Krtler hepiniz birbirinize benzersiniz. Hepiniz de terristsiniz.
Subayn fkeli kfrleri karsnda korucular panie kaplarak, gerillalarn bulunduu maaray hep birlikte youn bir atee
tutmulard. Korucular ne yapsalar da terrist olmadklarn, onlarn sadk kullar olduklarn kabul ettiremiyorlard. Hep farkl bir gzle
baklyordu onlara, Trk subaylar tarafndan. Bunun iin de korucular, operasyonlara karken en nde gnderilirlerdi. Savata,
mevzilerde her zaman en ndeydiler. Ama gene de subaylar bunlar kendilerinden grmyorlard.
Tarihten beri de hep byle olmam myd? syanlarda Krt kardelerine ihanet edenler, Trkler tarafndan da toplum dna
itilmemi miydi? Kendi halkna ihanet eden bize de ihanet eder diyen gene Trkler deil miydi? Ve bunda da hakl deil miydiler?
hanet; hibir halk tarafndan kabul grmeyen ve toplumda aalk bir durum olarak grlen, onmayan bir olguydu. Ve korucularn
ne Krt halknn yannda yeri vard, ne de Trk halknn yannda.
-Komutanm kazmalar getirdiler.
-Nerede kaldnz ulan p...ler.
-Komutanm ormann iinde terrist olabilir diye dier yoldan geldik.
-Ulan dnz b...uza karm. Her taraf askerlerimiz tutmu, halen terristlerden korkuyorsunuz. Bunlar akama kadar
gebertmezseniz, buradan kurtulurlarsa hepinizi ananzdan doduuna piman ederim. Kazn lan, birka yerden kazn. abuk olun
p....kurular.
-Atei kesin ulan kazmaya balasnlar.
Askerler maaraya ate etmeyi kesmilerdi. Maarann stnde kazma sesleri duyulmaya balamt.
eridekiler tam kstrlmlard. Eer maarann zerinde bir bomba byklnde delik alrsa, hepsinin sonu demekti. nk
bu darack yere atlacak olan bir bomba bile hepsini imha etmeye yetecekti.
-Kazmaya baladlar heval Ozan.
-Evet. Ama maarann st kaln, bu onlar biraz uratrr. Bize de zaman kazandrr. Atei de kestiler. Maarann azna deen
roketler, mermiler, barut kokusu bizi sersemletirdi. Hi deilse biraz barutsuz hava soluruz.
-Saat ka Heval Dicle?
-Saat bire geliyor.
-Birka saat daha dayanmalyz. Akama fazla kalmad, karanlk knce buradan kmalyz.
-Ama her taraf tutulmu heval Ozan.
-Biliyorum. Ama tek ansmz bu.
-Fakat aaya kendimizi brakamayz, uurumdur.
-Olsun. Uuruma atlayarak lmek dman kurunuyla lmekten iyidir. Dersimde Bes Ana, Xakurk de de Beritan yolda yle
yapmadlar m? Son mermilerini de attktan sonra dmann eline gememek iin kendilerini uurumdan aaya atmadlar m? Bu da
bir kurtulu yoludur. Onlarn eylemlerini biz de uygulayacaz. Kald ki uurum fazla yksek deil, bir yerimiz krlmazsa kurtulma
ansmz da vardr.
-Heval Kemal telsiz olmad m?
-Sanrm kablo ieriden kopmu. Tekrar atee balamadan bir bakaym.
-Tamam, biraz acele et.
-Heval Kemal sen telsizi tamir ederken, ben de dary gzleyeyim. Dalgnlna getiripte maarann giriine yaklaabilirler.
-Tamam Heval Dicle. Sen buraya gel, ben de senin yerine geeyim.
Ozann yarasndaki kanama durmutu. Mermi ayakbileini paralamt. Ayan sardklar uttkn zerindeki kan kurumutu.
uttk ve ayakkab tamamen kzla boyanmt. Ozan, karsnda oturan Arap iyara;
-iyar arkada senin durumun nasl? Yaralarn ar m?
-nemli bir eyim yok. Sadece lavn alevi biraz yzm yakt. l gnei zaten beni yeterince yakm. Lavlar fazla etki etmez.
Gneten daha yakc deildirler.
Savata glmek en ciddi itir demiti bir japon sava ustas. iyar lmn karsnda bile espri yapmaktan geri durmuyordu.
Askerlerin atei kesmesinden sonra ilk defa byle bir sohbet etme frsatn buluyorlard.
iyar Krt deildi. Mezopotamya halklarnn Krt zgrlk hareketinde temsilini oluturduu halklardan biriydi. Arapt. Krt
zgrlk hareketi, Mezopotamyada her halktan devrimcilerin katlmyla Ortadou kltrlerinin bir araya geldii, kaynat bir
halklar mozaiine dnmt. Artk bu hareket, sadece Krtleri temsil eden bir hareket olmaktan oktan kmt. Tm Ortadou
halklarndan temsilciler vard bu hareket iinde. Asuri, Arap, Fars, Trk, erkez, Laz, Kafkas, Rus, hatta Alman. Bylesine tarihten
beri hep birbirine kar sava iinde olan bu halklarn ocuklarn bu hareket etrafnda toplayan, birletiren g neydi acaba? Bu
hareketin nderlii nasl baarmt bunu, tarihten beri birbirleriyle savaan halklarn evlatlarn bu zgrlk hareketi iinde
buluturmay? Her halk kendi kurtuluunu, zgrln bu nderliin gelitirdii mcadele iinde mi buluyordu acaba? Egemenlerin
yzlerce yldr birbirine dman etmeye altklar bu halkn evlatlar, nasl oluyordu da bylesine lmne birbirine balanyordu?
Bunu mmkn klan o dnce, o kutsal ama neydi, o g neydi? Gnein gezegenleri ekerek, kendi etrafnda bir sistem
oluturmas gibiydi sanki. Bu zgrlk hareketi de yle bir sistem yaratmt ki, tm Mezopotamya halklarn bu hareket etrafnda
toplamt. Gnein scaklyd onlar eken.
-Ne oldu lan, bir delik aamadnz m daha?
-Komutanm kazmalarn az yamuluyor. Kaya ok sert.

-Ben anlamam lan, gne batmadan buraya bir delik am olacaksnz. Yoksa yaatmam sizi.
-Emredersiniz komutanm.
Askerler tm hzyla kayann stnde bir delik amaya alyorlard. Zaman zaman kazmay brakarak yukar ekiliyorlard ve
oradan kayann stne B-7 roketleri atarak kayay delmeye alyorlard. Kayadan kk paralar kopuyordu, bir kk ukur da
olumutu ama delinmemiti. Adeta btn sertliiyle kar duruyordu, ne demir ne de bombalar kayay delmeye yetmiyordu.
-Ne oldu heval Kemal telsiz hasar grmemitir umarm?
-Kablo kopmutu baladm, imdi bir arda bulunaym bakaym.
-Gven Gven
-.....
-Gven gven
-.......
-Cevap vermiyorlar Heval. Yerimiz yksek olmad iin sesimizi almyor olabilirler.
-Sen ar yapmaya devam et, birka kere daha dene.
-Tamam.
-Gven gven
Kemal, telsiz arsnda gene bir cevap alamamt. Kemal arya devam ederken, maarann stndekiler de byk bir
grltyle kazmaya devam ediyorlard. Zaman zaman maarann azna yaklayorlar ama maaradan atlan bir mermi askerlerin
tekrar geri kamasna neden oluyordu.
Sedat ve yanndakiler bir ey yapamamann aresizlii iindeydiler. Gittike sabrszlanyorlard. Bir balant kurabilselerdi,
durumlar hakknda ve tam olarak nerede olduklar hakknda bilgi alacaklard, ama bir trl balant kurulamyordu.
-Gven Gven
-Bu Kemal arkadan sesi Heval Sedat. Hemen cevap verelim.
-Evet, bu Kemal arkadan sesi. Pale pale.
-Dinliyorum kimsin?
-Gvene balym. Ben Sedat.
-Selamlar sayglar gizli kanala geelim heval Sedat.
-Tamam, geelim.
Gerillalarn, olaanst bir durumda sadece onlarn kullandklar gizli kanala getiler bylece.
-Selamlar sayglar, durumunuz nasl, neredesiniz, acele bize yerinizi ve durumunuzu bildirin. Size yakn saylrz,
-u ana kadar durumumuz fazla kt saylmaz bir maarann iindeyiz n taraf uurum olduu iin gelemiyorlar. Maarann
stn u an delmeye alyorlar.
-Heval size yardma geleceiz. Bu maara Elcanden Snaxta doru inen yamataki maara m?
-Evet, o maaradr.
-Tamam oray biliyoruz. Oraya geleceiz.
-Heval araziyi tutmular. Buraya gelmeniz doru deil. Gnein batmasna az kald. O saate kadar bir aksilik olmazsa buradan
kmay deneyeceiz.
-Heval Ozan biz u anda harekete getik bile. Yukarda drt arkada saldrya geeceiz, dikkatlerini zerimize ekmeye
alacaz, arkada ta Snaxtta her zamanki yerde sizi bekleyecek. Biz yukarda atee balar balamaz siz de tek tek birbirinizi
savunarak Snaxt vadisindeki bilinen yerimize gitmeye alrsnz.
-Heval sizin gelmenizi doru bulmuyorum, ok tehlikeli.
-Bu durumda sonunda hepimiz lsek bile sizi orada brakamayz. Gerillada byle bir ey grlm mdr? Gerilla bir silahn bile
dmann eline brakmaz, yoldan brakr m? Bunu bile bile nasl byle konuabiliyorsun? Dikkatli olacaz. Akama kadar kendinizi
koruyun, akam sizi oradan karacaz. Serkeftn.
-Serkeftn heval.
-Haydi arkadalar Elcanye gidiyoruz.
-Hebun arkada, Znar arkada ve Nuri arkada Snaxttaki buluma noktamzda bekleyeceksiniz siz. Noktann biraz stnde
buluma yerini gzlersiniz. Arkadalar geldiinde onlarn yanna inersiniz. Dikkatli olun. Deniz, Haydar ve Ruken arkadala biz de
arkadalara yardma gideceiz. Bir aksilik kmazsa sonra grrz. Hepiniz kendinize iyi bakn. Serkeftn.
-Serkeftn. Siz de kendinize iyi bakn, dikkatli olun grrz.
gerilla ile Sedat, hzla Elcanye doru harekete gemilerdi. Bir bilinmezlie gidiyorlard. nk nerede asker var, nereyi
tutmular, nerede pusu var bilinmiyordu. Sadece askerlerin bulunduu yerleri kaba bir biimde biliyorlard, ama arazinin neresini
tuttuklarn tam olarak bilmiyorlard. Bunun iin de olduka dikkatli gitmeliydiler. Sedat nde, dierleri arkada Elcanye
yaklayorlard.
-Ulan Kstebekler uratrmayn bizi, yoksa sizin iin iyi olmaz. Gelin teslim olun, hibir zarar vermeyeceiz size. Teslim
olmazsanz birazdan hepiniz paralara ayrlacaksnz orada.
Gne batmak zereydi. Kayadaki ukur olduka derine inmiti. Her an kaya delinebilirdi. Maarann iine her an bir bomba
debilirdi. Ama ierdekiler olduka soukkanlydlar. Gne tepelerin arkasnda kaybolmutu. Arazide baka gerillann bulunmas da
bir avantaj salayacakt onlara. En azndan ksa bir sre de olsa, dikkatlerini zerlerine ekeceklerdi. Hatta grnmeden askerlerin
yaknna kadar szabilirlerse darbe bile vurabilirlerdi. Ummadklar bir anda darbe yemeleri, byk bir panik ve psikolojik kntye
gtrrd savata darbe yiyen taraf. Saylar az da olsa, geici bir stnlk salyordu darbe vurana. Ve o ksa srede istedii
ekilde hareket etme olanan bulabilirdi. Gerillalar bunu ok iyi biliyorlard ve defalarca bu trden stnl elde ederek inisiyatifi
ele geirmilerdi.
-Acele edin lan, biraz daha geniletin. Bir bombann geecei kadar olsun yeter.
-Az kald komutanm.
-Geberteceim hepsini. Bombay ben atacam ieriye. Kendi ellerimle geberteceim o kstebekleri.
Gerillalar karanlk basar basmaz maaradan nasl kacaklarn tartyorlard. Ozan;
-Arkadalar karanlk kmek zere. Arkadalar da yaknmzdaymlar. Ksa zamanda ularlar. lk tarama sesi gelince
ndekilerden balayarak tek tek kendinizi maaradan aaya brakn ve Snaxta doru hzla, ama kendinizi koruyarak brakn.
Kimse yolda beklemesin. En son da ben geleceim. Snaxtta grrz. Baaracaz yoldalar, orada greceiz.
Sedat ve gerilla kazma seslerini bile duymaya balamlard. Yukardaki kayalarn zerinde duran askerleri gemilerdi.
Askerler yzer metre aralklarla kayalklarda mevzilenmilerdi. Gerillalar bunlar grmlerdi ve farkettirmeden sessizce alt taraftan
gemilerdi. Mmkn olduunca maaradakilere yaklamak istiyorlard. Maaradakilerin kurtulmas iin kendileri lm gze
almlard. Bu bir yaam biimiydi gerillada. Bir felsefeydi. Bir gerilla cenazesi dahi dmann elinde braklmazd. Gerekirse onun
kurtarlmas iin onlarca gerilla lme giderdi. Gitmilerdi de ok kez. Bir yaral yoldan kurtarmak iin birok gerillann ehit
dt oka grlen bir durumdu. Gerilla da bunu biliyordu, askerler de. Hibir zaman llerini dahi brakmazlard dmanlarnn
eline. Gerillann bu yaam felsefesi karsnda dmanlar da sayg duyuyorlard.
-Karanlk oluyor. Nbetiler dikkatli olsun. Etrafta terristler olabilir. Tepedekilerle balant kurun, yardm gndersinler. Gece
tehlikeli olabilir. imiz uzayabilir.

Birka gerillaya kar yzlerce asker yetmiyordu. Tepeden yardm istiyorlard. Bu bir korkunun ve aresizliin sonucu ortaya
kan bir olguydu. Oysa maaradakiler hapsedilmiti. Ama buna ramen kendilerini tehlikede grenler dardaki askerlerdi. Geri
kendilerini tehlikede grmekte de haklydlar. nk gerillann nerede, ne zaman ortaya kaca bilinmezdi. Her an bir yerden,
beklenmeyen bir yerden kabilirlerdi. Bu da tedbiri arttrmalarna neden oluyordu. Onun iin de tepedekilerden yardm
gndermelerini istiyorlard.
-Heval maara u kar derenin iinde. Kazma sesleri de geliyor. imdi ikiye ayrlacaz. Fakat birbirimizden fazla
uzaklamayacaz. Maarann stndekileri hepimiz hedef alacaz. nce her iki grup birer arjr hep birlikte ayn anda
boaltacaz onlarn zerine, sonra zaman zaman tek tek zaman zamanda tarayarak onlarn tm dikkatlerini bu tarafa ekeceiz.
Ama dikkatli olun. Yukardakilerin ateinden de kendinizi koruyun.
-Haydar ile Znar siz on be yirmi adm saa doru gidin, orada kendinizi salama aln. Biz atee balar balamaz siz de
balayn. Anlald m?
-Anlald.
-Yerinizi sk sk deitirin. Karanlkta namludan kan ate yerinizi deifre edecektir. On, on be dakika sonra bize doru
gelirsiniz. Bir aksilik olursa bize bildirin. Biz de size bildiririz. Haydi baarlar.
-Size de baarlar.
Karanlk tam kmt. Drt gerilla askerlerin bulunduu yere szmlard. Maarann stnde halen kazma sesleri geliyordu.
Bartlardan iin sonuna geldikleri anlalyordu.
Aniden iki ayr yerde, iki noktada, ikier namludan kan mermiler kayann stndeki hedeflerini bulmutu. Askerler ne olduunu
anlayamamt. Yukarda askerler olmalyd. Acaba ate eden kendi arkadalar myd? Bir ok durumunu yayorlard. Yukardaki
kayalklarda mevzide bekleyen askerler de anlamaya alyorlard. Ate edenler acaba aada maarann yannda bulunan
arkadalar myd? Maarann iine mi ate ediyorlard? Bomba sesleri de geldiine gre kayay delmi olmalydlar. Terristlerin iini
bitirmi olmalydlar. Ama bartlar pek te yle olduunu gstermiyordu. Mermiler maarann stnde bulunanlara doru gidiyordu
ve maarann stndekiler de artk grnmyorlard. lk taramadan sonra gerillalar yerini deitirmilerdi. Panik beklediklerinden de
uzun srmt. Gerillalarn bu kadar yanlarna kadar sokulacaklarn beklemiyorlard. Bunun iin de ne olduunu anlamaya
alyorlard.
Maaradakiler bir an bile boa harcamamaya alyorlard. Bir an evvel maaradan kmalydlar. Ozan;
-Haydi Heval iyar sen de kendini brak acele et.
Arap iyar da kendisini maarann azndan aa braktktan sonra Ozan ve Kemal kalmlard maarada.
-Haydi Kemal Yolda sen de kendini brak, zamanmz kalmad. Her an atee balayabilirler. Balarlarsa buradan kmamz
zorlar. Acele et. Telsiz de sende kalsn.
Telsiz de sende kalsn cmlesinde birok ey gizliydi. Tecrbeli bir gerilla bu cmlenin iindeki gizli mesaj ok iyi bilirdi. Ne
denilmek istendiini yreinde hisseder ve duyard. O an hibir komutan bu duygularn nne geemezdi. Talimatlar aan ve
duygularn n plana kt geici anlardan biri olurdu. Ama bu anda kesin ve dnsz kararlar verilirdi. Hibir gcn
vazgeirtemeyecei kararlar alnrd.
-Hayr Ozan yolda, sen gideceksin. Ben senden sonra geleceim. Kald ki sen yaralsn, tek bana arkamzdan gelemezsin.
nce sen kendini brak, ardndan ben brakacam.
-Bu bir talimattr Heval Kemal, gideceksin diyorum. Hadi zamanmz kalmad brak kendini.
-Talimat dinlememek sutur biliyorum. Hele savata affedilmez. Ama bu kez su da olsa, bu talimat yerine getiremeyeceim
Heval Ozan. Seni burada bu yaral halinle brakamam. Sen de biliyorsun bunu. Haydi k maaradan, yoksa ikimiz de burada
kalacaz. Birlikte...
-Tamam ben gidiyorum nde. Ama fazla oyalanma, hemen sen de brak kendini. Bu talimat dinlememenin hesabn sonra
senden sorarm. Diyerek kucaklatktan sonra duygu ykl bir glmsemeyle tekrar Kemala baktktan sonra, yaral ayan
srkleyip maarann nne giderek kendisini aaya brakt. Aada bir inleme sesi duyulmutu. Kemalin maarann azndan
aa kendisini atmasyla birlikte, maarann azna doru bir yayalm atei balamt yeniden. Bu kez tm silahlarn ve kinini
kusuyorlard maarann giriine. Sabahtan beri uratklar halde ieridekileri teslim alamamlard. Ya da ldrememilerdi. Nereden
geldikleri anlalmayan iki grup gerillann saldrsna da uramlard stelik. Ve kayann stndekilerden bir ou lmt, ilk
taramayla birlikte. Bu ise onlar deliye dndrmt. lgnca ate ediyorlard maarann giriine. Halen gerillalarn ieride olduklarn
sanyorlard. Gerillalar ise dereden aaya doru hzla kendilerini brakarak karanlkta kayboluyorlard birer birer.
Kemal, alan atein kopard ta paralar ve tozlar iinde aa yuvarlanmt. Aa dtnde hemen kendisini
toparlayarak, ayaa kalkmt. Birden biraz ileride bir iniltinin geldiini duymutu. Ozan yerde yatyordu. Ozan kendisini maaradan
aaya brakrken baca bir kayaya arpm ve krlmt. Ozan yryemiyordu.
-Heval Ozan iyi misin, neyin var?
-Galiba salam bacam da krdm. Yryemiyorum artk.
-Haydi kalk, srtma alacam seni.
-Beni tayacan m sanyorsun bu uurumlarda?
-Evet. Buradan biraz uzaklamamz gerek. Maaradan ktmz anlarlarsa buray mermi yamuruna tutarlar. Haydi gayret et.
O anda bir baka ses de aadar gelmiti. Kemal sesin geldii yere gittiinde, Arap iyarn bir kayann arkasnda oturduunu grd.
-Heval iyar ne yapyorsun burada, neden gitmemisin?
-Sizi bekliyorum, yardma ihtiyacnz olur diye dnmtm.
-Peki neden inliyorsun, yaralandn m yine?
-yiyim iyiyim bir eyim yok, sadece derken biraz kolumu incitmiim.
Arap iyar kendisini uurumdan aa brakrken kolunun stne dm ve kolunu krmt. Ama pek nemsedii yoktu.
-Ozan arkada da derken dier baca krld. Beklediin iyi olmu. Yardm edebilecek misin?
-Evet. Dier kolum salam.
-uttkndan bir para keseyim, kolunu askya almamz lazm, fazla acmaz hi olmazsa.
iyarn uttkndan bir metre kestikten sonra, kolunu uttka sarp bir ask gibi yaparak iyarn boynuna asmt Kemal.
Ozann yanna giderek srtna alan Kemal, Ozan yava ve dikkatli admlarla kayalklardan indirmeye balamt. Arada bir iyar
da salam eliyle yardmc olmaya alyordu. Yukardakiler aralksz ate ediyorlard. Bu kez sadece maarann azna deil.
maarann evresine ve derenin iine doru da ate etmeye balamlard. Maaradan hi ate edilmeyince, ktklar ihtimalini
dnmlerdi ve gerillalarn gidecekleri yol gzergahn atee tutmaya balamlard. Zaman zaman gerillalarn bulunduu yere
de ate ediyorlard. O esnada kendilerini bir kayann arkasna atarak mermilerden ve roketlerden korunmaya alyorlard
gerillalar.
Ar ve yava bir ekilde yol alyorlard. Yukardakiler iyice kukulanmlard. Maaradan hi bir ses gelmiyordu, atee hi
karlk verilmiyordu. Ama maaraya girmeye de cesaret edemiyorlard. Maaradan ktklarn dnyorlard. Bu nedenle de
derenin iine doru atei younlatrmlard.
Mermiler gerillalarn etrafna dmeye balamt. Kemal bir inleme sesi duyunca Ozann yaralandn anlamt.

-Heval Ozan iyi misin, yaralandn m yoksa?

-yiyim.
Bir fslt eklinde kmt bu sz Ozann azndan. Kemalin yreinde yangnlar ykselmiti. Bir an nce Ozan buradan karp
buluma noktasna ulatrsayd, orada geici de olsa ilk tedavisini yapard. Her zaman o buluma noktasnda yaralanmalar iin gerekli
temel salk malzemeleri saklyorlard. Arkadalarna ulaabilselerdi, ondan sonras kolayd. Arap iyar nde Kemal ise arkada
Snaxta doru inie gemilerdi. atma alanndan yava yava uzaklayorlard. Ama sabah olmadan vadiyi kmalar gerekirdi.
nk askerler onlar bulamaynca, sabah vadiye operasyona kabilirlerdi. Ozann inlemesi kesilmiti. Bir arlk kmt Kemalin
zerine. Ozana naslsn demeye cesaret edemiyordu. Ya Ozan cevap vermezse. Yryordu. yrmekten ok srnyordu denebilir.
ou yerde oturarak ancak inebiliyordu. Pusuya dtkleri akamdan beri uyumamlard. Bir damla su da imemilerdi. Susuzluk ve
barut kokusu bayltacak gibi oluyordu. Barut kokusu sinmiti, bir trl kmyordu. Her nefes alnda barut soluyor gibi geliyordu
Kemale. Snaxta bir inselerdi, kafasn buz gibi suya batracakt nce. Sonra lesiye iecekti Snaxtn buz gibi suyundan.
-Ozan arkadan inlemesi kesildi heval Kemal.
-Biliyorum.
-Bir seslensene,
-Gerek var m?
-Heval Ozan, Heval Ozan. Konu Heval, cevap ver. Uyuyor musun?
Uyumadn ok iyi biliyordu Arap iyar. Ama bir umut besliyordu gene de. Bir daha duymak istiyordu Ozann sesini. yiyim
iyar Yolda demesini istiyordu. Ama Ozan susuyordu. Bir ey demiyordu. Ve iyar bir daha duyamayacakt yoldann sesini,
biliyordu.
-Ne olur bir kez, sadece bir kez de duyaym seni, iyiyim de ne olur.
Kemal hi konumadan yryordu. Ozan srtndayd. ki elini arkadan kavuturmu, Ozan sk skya sarmt. Yryordu. Artk
Sinaxta yaklamlard. Biraz ileride bir siluetin hareket ettiini farketmiti iyar. Hzla ona doru gidince Dicle olduunu grmt.
-Heval Dicle iyi misin?
-yiyim, sadece derken bam arpmm. Arkadalar nden gittiler. Ozan arkadala Kemal arkada nasl?
iyar cevap vermeden Kemalin geldii yne doru dnmt.
Dicle yant alamaynca arkadalarndan birine bir eyler olduunu sezinlemiti. Gelen Kemaldi . yleyse srtndaki Ozan
olmalyd. Yoksa yitirmiler miydi Ozan?
-Biraz dinlen Heval Kemal.
Kemal hi konumadan yrmeye devam ediyordu. Srtndakini sk skya tutuyordu. Kemalin oturmayacan grnce, iyar ile
Dicle de yrmeye balamlard. Kemal artk hibir ey hissetmiyordu. Habire yryordu. O kahpe pusu ann dnyordu, ve o
maarada geen bir gn. Hueng ile yllardr ayn blkte idiler. Ve birok kez lm emberinden kurtulmulard birlikte, ama bu
kez Hueng yoktu yannda. Ozan da yitirmilerdi. Hueng Afrinliydi. Ozan ise Derikli. 1990 ylnda nderlik sahasnda ayrlarak lke
sahasna gemiti. Botan da uzun sre kaldktan sonra Haftanine gelmiti Ozan. Tabur komutanl grevini stlenmiti.
Bir mucizeydi o maaradan kmalar. Arkadalar kurtulmutu. Hueng ile Ozan da yitmeseydi ne olurdu sanki. Srtnda
tarken, arkadan srtna saplanan bir mermiyle yitirmiti Ozan biliyordu.
Karanlkta mermiler artk hedefini bulmuyordu. Namlulardan kan alev srekli yer deitiriyordu. Haydar ile Znar, Sedatn
bulunduu yere giderek kendilerini mesafeli bir ekilde vadiye doru brakmlard. Drd de araziye ok iyi tanyordu. Bu nedenle
ormanda birbirinden kopsalar bile buluacaklar yeri biliyorlard. Ama gene de birbirinden kopmamaya alyorlard. Halen
arkalarnda mermiler geliyordu rastgele. Biri yaralanabilir ve yardma ihtiyac olabilirdi. Bu nedenle birbirini gzden kaybetmemeye
alyorlard.
Gece ilerliyordu. Halen Elcan tepesinde saa sola mermiler uuuyordu roketler eliinde. Artk gerillalarn karanla
kartklarn tepedekiler de ok iyi biliyordu, ama bu kez korkularna yenik dmlerdi. Ate etmeleri ondand.
Gerillalar vadide ilerliyordu buluma noktasna doru. Sedat, yanndakilerin iyi olmasna sevinmiti. yle bir yerde kayp
vermeden, hele hele bir tek yara bile almadan kmalar byk bir baaryd. Ama ya maaradakiler, onlar kabilmiler miydi acaba
oradan? Bu dnce onu daha da hzlandrmt. Bir an nce arkadalarn yanna gitmek istiyordu. Bir saat kadar yrdkten sonra
birka kiinin silueti belirmiti nlerinde. Hemen silahnn emniyetini aarak seslendi;
-Kimdir o?
-Biziz heval, Arap iyar.
iyarn sesini duyunca ok sevinmiti Sedat. Koarak onlara yetimiti.
-Merhaba, dier arkadalar nasl?
Kemalin hi konumadan yrdn grnce srtndakinin yaral deil de, ehit dtn anlamt. Srtndakine iyi baknca
Ozan olduunu grmt.
-Ne zamandan beridir srtnda?
-Maarann altndan itibaren. Dedi iyar.
-Heval Kemal, indir arkada srtndan, buraya bir yere gmelim.
Kemal sanki duymamt, yrmeye devam ediyordu.
-Heval nereye kadar tayacaksn? Buras da bizim topramz deil mi? Ha buraya gmmsn ha baka bir yere, ne deiir?
Kemalini kolundan tutmutu. Kemal ilk defa durmu ve arkadalarna bakmt.
Sedat ve yanndakiler Ozan, Kemalin srtndan indirerek yere uzatmlard. Hemen uygun bir yer aramaya balamlard. Bir
kayann dibini kasaturayla kazmaya balamlard bile. Bir saat sonra Ozann stn toprakla rtmlerdi. Ve Ozan geride
brakarak yola koyulmulard gerillalar. Sadece cebindeki albm ve defteri almlard Ozann. Ozann ve Huengin albmndeki ve
dier tm gerilla albmlerindeki Ozan ile Huengin fotorafnn bulunduu yere artk bir ok izilecekti. zgrlk mcadelesinde
topraa den her zgrlk savasnn fotorafna izilen oklar gibi. Ve bir de tarih dlecekti fotorafn arkasna. 30 Kasm
1996...

DALARIN OCUKLARI
Bir Ermeni halknn bana gelen gidersen, bir daha dnemezsen olumsuzluunu yaamamak iin hazrlk ok
yetersiz de olsa, bu sefer ver elini Krdistan dalar dedik ve yle yneldik. Newroz bu sefer tamamen Krdistan
dalarndaki gerilla atelilii ortamnda kutlanacak. Bu, yepyeni bir yaam oluyor. ok zorlu, ama gn getike deeri
anlalacak, anlam byyecek ve herkesin yaam olacak bir scaklk, gerilla scakl... Hayatmz btnyle buna

adamaktan ekinmedik. nk iinde byk yaam var. Dalar ne kadar dondurucu olsa da, azk ok az olsa da, yine
umut ok yava gereklemeye yz tutsa da buras esast. yle bir felsefi, siyasi, rgtsel ve en nemlisi de silahl
girmenin gereini yakalamaya altk ki, Krtler tarihlerinde bir de bu anlamda Zagroslarn, Toroslarn ve o bildik
btn kutsal dalarn eteklerinde uygarla yol aarlar, uygarln belasn grdklerinde biraz daha dorua trmanrlar.
Bu bizim yaam hikayemizdir. Eteklerde uygarlkla, doruklarda zgrlkle tanrz.
***
Rojba hevalno. Rabin, yarbin.
Rojba, rojba saat ka?
Saat bee eyrek var. Kalkn, itimaya on be dakika kalm, gecikmeyelim.
Krdistann her yerinde gerilla, rojbala balar gne ve her zaman gnei ayakta karlar. Tabi bu durum sar blgelerde biraz
daha deiir. rnein, saat bete deil de daha erken kalkarlar. Henz karanlktr hava, tam aydnlanmamtr. Gerillalar afakla
birlikte kalkarlar, antalarn ve silahlarn hazr tutarak herhangi bir baskn ya da atmaya kar hazr beklerler. Keifilerin ve
tepecilerin verecei bilgiler dorultusunda gnlk almalarna balarlar. Eer tepeciler;
Durum normal, olaanst bir ey yok. Tekmilini verirse, gerilla gnlk yaamna kahvaltsn yapmakla balar.
Bu tekmil sonrasnda gerillada bir hareketlilik balar. Kimi kuru odun toplamaya, kimi su getirmeye gider, kimi ise ate yakarak
reoyu atein zerine koyar ve ay hazrlar. Kahvaltdan sonra, akam yaplan planlamalar erevesinde gnlk grevlendirmeler
yaplr. Gnlk yaplacak pratik grevlendirmeleri subay dzenler, kampn gvenliini salar. Ksacas subay gnlk yaamn
dzenlenmesinde sorumlu ve yetkilidir.
Gerilla, her zaman gnlk yaamn nceden planlar, rgtler ve ona gre hareket eder. Bu durum, gerillada bir dzeni salad
gibi, gerillada en deerli ey olan zamann da en iyi bir ekilde deerlendirilmesini salar. Gerillada boa geecek bir an bile byk
bir kayp saylr onlar iin. Gerilla her ann yaamda, dncede eylemde hareketi demekti. Gerilla hareketti, gerilla akkanlkt.
O gn gelmiti. Scak bir mays gnyd. Bir grupla birlikte Zagros eyaletine gidilecekti. Zagros; arela ve Cilo dalar ile
Avain ve Basya suyu ile nl Zagros. Sarp vahi uurumlar, kanyonlar, buzullarla kapl kayalklaryla Zagros.
Blk komutan Karker;
Heval bugn bir grup arkada Zagros eyaletine gidecek. leden sonra saat birde herkes itima sahasnda hazr olsun, gidecek
olan arkadalara bir tren dzenleyeceiz. Grup saat birde hareket edecek. Ona gre gerekli yol hazrl yaplsn.
Yol iin hemen gerekli hazrlklar balanmt. Hazrlk genel olarak yolda yemek iin yeterli yiyecek, su mataralarnn
alnmasndan ibaretti. Bu hazrlklar yaplrken gidilecek yol gzergahnn kontrol iin bir keif grubu da karlmt. Yolda pusu ya
da olaanst bir hareketlilik, olaanst bir durum olmazsa, grup yaplan yol dzenlemesine gre yrye geecekti. Her gerilla
bulunduu sradan dar kmadan gidecei yere ayn srada yrmek zorundayd. Ayn zamanda arkasndaki ve nndeki
arkadann kim olduunu bilmek, gvenli bir hareket iin nemliydi. Bylelikle sradan birinin kmas durumunda veya geride
kalmas durumunda hemen yry komutanna bilgi verilirdi.
Heval Haki Zagroslara gidecek olan kurye hazr m?
Hazr heval Karker, kuryeler hazr. Mahir, Malik, Ahmet arkadalar bu grubu gtrecekler.
Tamam. Yalnz hemen yol hazrlklarn yapsnlar, leden sonra yola kacaklar.
len yemeinden sonra herkes itima sahasnda toplanmaya balamt ve itima dzenini almt. Blk komutan Karker,
itimann karsna geip itimay aldktan sonra gidecek olan gruba baz uyarlar yapma gerei duymutu;
Gerdia blgesinde geerken dikkatli ve duyarl olun. Dinlendiiniz yerler uygun deilse ate yakmayn. Basya suyunu getikten
sonra Bahar noktasnda arkadalar sizi karlamaya gelecekler. Grup bir manga bayan ve iki manga erkek arkadatan olumaktadr.
Kuryelerle beraber saynz yirmi altdr. Grubun fazla kalabalk olmamas hzl hareket etmeniz iin bir avantajdr. Yalnz dikkatli olun,
grupta araziyi ve yolu tanmayan arkadalar ounlukta. Kimse yolda birbirinden kopmasn. Araziyi ve yolu bilmeyen arkadalar,
bilenlerin arasnda yrsn. Ahmet arkada gruptan sorumludur ve herkes onun verdii talimata gre hareket edecektir. Bir ey
diyen var m?
Ahmet, Mahir ve Malikin nclk ettii grup uzun ve tehlikeli bir yolculua hazrd. Haydar da bunlarn iindeydi. Bu yolu daha
nce bir kez yrmt Haydar. Bu nedenle Haydar da nclerle birlikte yol alacakt. Govendye kadar olan yolu Mahir ok daha iyi
tanyordu. Ve Govendye kadar Mahir nclk edecekti.
Gneyden gitmek daha uygundur. Kuzey yolu deifre olduundan ve her tarafta karakollar ve tanklar olduundan dolay
tehlikelidir. Deta Hayate tarafndan Zagrosa gitmek daha uygundur. Ben Govendye kadar yolu ok iyi tanyorum. Ondan sonra
grubu Malik arkada gtrr.
Tamam o zaman gidecek olan arkadalar vedalaabilirler. Serkeftin jibo ve hemuyara.
Tek sra olan grup, itimada bulunan gerillalarla birer birer tokalatktan sonra blk komutan Karker ile de vedalap,
kuryelerin nclnde Zagros eyaletine doru yola kmlard.
Yry esnasnda dikkat edilmesi gereken kuralar tm gerillalarn bildii halde, hareket komutan Ahmet herkesi uyarma
gereini duymutu yine de.
Heval yry esnasnda konumak, sigara imek, radyo veya teyp dinlemek, sradan kmak, su kenarnda geerken izinsiz
sradan kp su imek... kurallara aykrdr, herkes bu kurallara uymak zorundadr.
Hareket komutan Ahmetin yapt bu uyardan sonra yry iin ilk talimat verilmiti.
Birinci manga ne gesin
Birinci manga ne gemiti. Sonra srasyla ikinci ve nc mangalar da tek sra halinde onu takibederek Zagrosa doru uzun
bir yry balamt. Yry esnasnda tm talimatlar hareket komutan tarafndan veriliyordu. Bylece yry esnasnda farkl
yerlerden gelebilecek talimatlarn aabilecei olas karklk nlenmi oluyordu. Hareket komutan Ahmet;
Hjmar bila be. Heval dawi bila dewsan xirawbike.
Talimat, en arkadaki gerillaya kadar iletilmiti sessizce ve en arkada bulunan art gerilladan balayarak, say ndeki manga
komutanna gelmiti.
Yek du se ....bst e, Hejmara daw bst e.
Tamam. Heval bila xwe bimein.
Ahmet son sayy aldktan sonra yry temposunu arttrmt. Art eline ald byke ve yaprakl bir dal arkasndan ekerek
izleri siliyordu.
Ahmet bazen ne giderek, bazen arkada kalarak gc denetliyordu ve gerekli yerlerde uyarlar yaparak, grubun gvenlii iin
talimatlar veriyordu. Her manga komutan mangasnn nnde yryordu. Mangasnn ve dolaysyla da grubun dzenli bir biimde
hareket etmesini salyordu.
Zagros, Byk Dou. Uygarln ve toplumlarn byk douu. Yunanllar ise Zagrosa Byk Tanr demiler. Bir efsanedir
Zagros. Bir gerek.
Sylenceye gre, onuncu ayn onunda byk tanr Zagros yerin altna ekilerek uyur ve 21 Marta kadar bu srer. Zagros
uyuduktan sonra yeryz ile gkyz arasnda kyasya bir sava balar. Gkyz kendi maviliini kapatarak yldrmlar gnderir

yeryzne, frtnalar ve karlar gnderir. ok sinirlenir, boran, kar, sis gnderir. Baz yerlere hmla alt yedi metre kar yarak
stn rter. Zagros Dalar da bu acmasz doa savann yaand yerlerden biridir. Bu sreten sonra kurtlar bile Zagrosta
yaayamaz ve kendisini Zagroslardan aaya brakr. Sadece kurtlar deil, tm hayvanlar kendilerini brakr. Kendilerini tanrnn olu
Xakurka doru brakrlar.
Mahir arkasnda gelen Haydara dnerek;
Xakurku getikten sonra iyay Dele yani Llkana geliyoruz. Burada Gney Krdistanl tm hareketler kamp kurmulardr.
Lelkan getikten sonra Dailaya geliyoruz.
Daila bir kydr. 91 de Trk uaklarnn bu kye 6 kazan bombas atmas sonucu ky yklm ve boaltlmtr. Kyller yurdunu
brakarak Diyanaya snmlardr.
Diyana mitolojiye gre Zagrosun kz kardeidir. Daila ise Zarosun kzdr. Mitolojiye gre her birinin varolu sylenceleri
vardr ama ayrntya girmeyeceiz.
ran KDPsinden tutalm YNK, KDP, Rendaran vb. hepsi Zagroslarda kamp tuttular bir zamanlar ama, onuncu aydan sonra
burada yaayamadklar iin hepside buralar terkettiler. Zagrosu anlayamamlard, bu nedenle btnleememilerdi ve Zagros buna
ok fkelenmiti. Tekrar dndklerinde birok kez frtna, kar, boranlar gndererek bunlarn kampn yerle bir etmiti. Ve o gnden
sonra kimse Zagroslarda kamp kuramaz olmutu.
Fakat gerilla yllardr buralarda yaz ve k kamp kurmu, mesken tutmutu.
nk gerillalar Zagros Tanrnn kanunlarn tanmt ve ona gre bir yaklam gstermiti. Zagrosla btnlemiti.
Sylenceye gre 21 Marttan sonra Zagros tekrar uykusundan uyanarak, yer ile gk arasndaki sava durdurur ve onlar arasnda
bir bar salar. Frtnalar tatl bir esintiye dnr. Karlar iinde kardelenler yeerir. Gkyz kara bulutlardan arnp maviliini
sergilerken, gkkuandan renklerle ssler gkyzn. Gne tatl klarn yeryzne gnderir. Ve yeryznde yeniden bir bar
ortam oluur. Ve gne bir Bar Timsali olarak tm canllar tarafndan saygyla kabul grr. Bu bar ortamnda koerler Musuldan
Sleymaniyeden Hewlerden Deta Mlgeverden, Deta Tlgeverden, emzinandan, Deta Nehriden kalkarak Zagrosa gelirler,
Zagrosta srlerini yayarlar. Ve ocuklar Zagros eteklerinde Gnein tatl klar ve scakl altnda oynayarak byrler.
Heval nmzde toprak bir ky yolu var. Yolu geerken talara ya da otlara basn. Ayrca toprak yerlerde geerken geriye
dnerek geri geri yryn.
Ahmetin uyars zerine dnerek ayn istikamete doru ama bu kez geri geri yrmeye baladlar gerillalar. z kalsa bile, izi
grenlerin gerillann ters yne gittiini sanmalarn salamak iin bu yanltma yntemi her zaman kullanlmaktayd.
Eliyle uzaktaki bir tepeyi iaret ederek Haydara gsteren Mahir;
Zagroslarn karsnda Govend da vardr. Bir silsile biiminde uzayarak Zagrosla birleir.
Zagros hibir zaman tmden ovayla kesilmemitir. Bir silsile biiminde uzunca ve bir yarm daire biiminde, bir hilal biiminde
kavis izerek uzanr Toroslara kadar gider. Snr tarafndan uzanarak Govende, Cilo, arela, iye Re ve hatta Metina Haftanin,
Cudi, Herekol,Gabardan uzanarak Toroslarla birleir.
Bu hattan eer arela, Cilo taraflarna gideceksek kendimizi Xakurka brakmalyz. ekif tepesinden kendimizi ehit Beritan
Vadisine brakacaz. Bu vadi ismini 92 gney savanda ehit den Beritan yoldatan almtr.
Glnaz Karata Yoldatan m?
Evet.
Ahmet Mahirin yanna gelerek,
Heval burada bir ay molas verelim.
Dedikten sonra Mahir talimat arkaya doru iletmiti. Gruptakiler e ayrlarak manga halinde oturmaya balamlard. Kara
aydanlk atein zerinde kaynamaya balad srada Haydar, Mahir, Ahmet, Malik ve dier gerillalar 92 Gney savan konumaya
ve o sava yaayanlar, o gn anmaya balamlard.
Uzun bir yryn ardndan bir bardak ay imenin zevki baka olmaktadr dalarda. Gerillalar aylarn yudumlarken derin bir
sohbete balamlard. Tm yorgunluklar oktan unutulmutu. Beritan Vadisi batan baa yeil bir rtyle bezenmiti. O yeil
rtnn ierisinde bulunan eitli renklerde ve trlerdeki da iekleri sanki bir canl tablo gibi duruyordu.
Gneyli ibirlikiihanetilerle, Trk ordusunun gerillalara kar gelitirdii imha operasyonu srasnda ehit dmt Beritan.
Trk ordusu ve KDP pemergelerine kar savaan Beritan, cephanesi tkeninceye kadar mevzisini terk etmemiti. Yannda bulunan
arkadalar oktan ehit dmt. Bulunduu mevzide ehit den yoldan boylu boyunca uzattktan sonra, usulca eilerek
gzlerinden pmt. Gzlerinden szlen birer damla ya ehit yoldann yanaklarna birer buse gibi dmt. Bir taraftan
atmaya devam ederken dier taraftan da bulunduu mevzinin talarn birer birer skerek, ehit yoldann zerine diziyordu.
Mevzinin talar gittike azalyor ve ehit gerillann zerini rten bir rt oluyordu. Beritann cephanesi de tkenmek zereydi. Ama
ne askerler, ne de pemergeler mevziye yaklamaya cesaret edemiyorlard. Beritan son ta da dizdii srada, son mermisini de
zgrlk dmanlarnn zerine gndermiti. Artk ne cephanesi vard ne de bir tek mermisi. Sadece yannda yatan ehit yolda
vard. Beritann artk mermi skmadn gren zgrlk dmanlar, yava yava mevziye yaklamaya balamlard.
Hey oradaki teslim ol, yoksa seni delik deik edeceiz!
Teslim alabiliyorsanz gelin de kendiniz teslim aln insanlk dmanlar!
Ate edin, vurun, ldrn u terristi!
Beritan artk ayaktayd. Ne lm dnyordu, ne de yalnzln. Bir kadn olarak binlerce yl sregelen egemen erkek sisteme
kar, btn grkemliliiyle ayakta duruyordu. Ayaktayd. Bu da egemen sistemin bekilerini ileden karyordu. Bir tek kadn bu
kadar gl olabilir miydi? Nereden alyordu bu gcn? Nasl da aresiz kalmlard karsnda binlerce zgrlk dman. Ellerinde
bulunan o kadar teknie ramen. Bir kadn ve bir kle.
Ate!
Beritan yaralanmt. Bir an sendeledikten sonra kendisini toparlayarak ayakta durmaya devam etmiti.
Teslim ol!
Ben Bes Anann kz, Bes Anam teslim alabildiniz mi ki, beni de teslim alasnz?
ldrn!
Beritan ikinci kez yaralanmt. Ellerine gememeliydi insanlktan nasibini almam zgrlk dmanlarnn. Usulca silahnn
namlusunu kavrayarak;
Sen de halk dmanlarnn eline gememelisin. Diyerek kayalara vurmaya balamt.
Kle kayaya her arptnda, bir paras uurumdan aaya yuvarlanyordu. Askerler ve pemergeler gittike yaklamlard. Bir
ka adm daha atsalar Beritan yakalayacaklard. Beritan son kez kleini kayalara vurduktan sonra kendisini de uurumdan aaya
brakmt. Tpk 1938 de Dersim de cephanesi tkenen Bes Anann, Trk ordusunun eline gememek iin kendisini uurumdan
atmas gibi. Ve insanlk dmanlarn utanca bomutu Beritan. Bu olay karsnda birok pemerge pemergelii brakmt.
Beritann onurlu lm bir ounu etkilemiti. Ve o gnden sonra Beritan bir efsane olmutu Gney Krdistan halknn dilinde. Ve o
yl doan her kz ocuunun ismini Beritan koymulard analar. Her yerde Beritann kahramanca ahadeti konuulur olmutu. Ve her
yl 24 Ekim de yapraklar sararmaya baladnda, Beritan ve yoldalar Xakurkde ehit dt mevzinin banda saygyla ve
minnetle anlr olmutu. Ekim ehitleri Xakurk vadisini, zgrlk vadisine dntrmlerdi. Ve o gnden sonra o vadi Beritan Vadisi
olarak anlagelmiti.
Arkadalar hazrlansn harekete geelim Heval Mahir. diyen Ahmet yol gzergahn tantyordu yannda bulunan Haydara;

Beritan Vadisinden sonra, Xakurke suyu ile karlaacaz. lk baharda burada gemek mmkn deil, eer kpr olmazsa.
ekifin dier tarafndan Gosteye varmadan nce Karker Da vardr. Bu alanda ormanlk ylesine sk ki, ormanlk araziden yrrken
baz yerlerinde gkyzn bile grmek bazen zor olur.
Karker da adn, PKK gerillalarnn Trk ordusuyla 1992de girdii Gney Savanda almt. Gnlerce sren iddetli atma
sonucunda Trk askerleri bu tepeye giremeyince, geri ekilmek zorunda kalmlardr. Ve gerillalarn kahramanca direnilerini gren
Gney Krdistan halk, gerillalarn lmne savunduu bu daa Karker ismini vermilerdir. iyaye Karkeran. Gney Krdistan halk
PKK gerillalarna Karker demektedirler.
Mahir dala ufkun birletii yere bakarak ok uzaklara gemie gitmi gibi konumaya balamt;
Bu savata ehit den Bakaleli Aziz arkada, halen gney Krdistan halk arasnda direniilii ve kahramanl ile anlr.
nk bu savatan sonra Xakurke zgrlk Vadisi oldu ve gerillann denetimine girdi. Trk ordusu on binlerce askerle gelmesine
ramen az sayda gerillann direniiyle karlamtr. Ve giremeyerek geri ekilmek zorunda kalmtr.
Mahir her zamanki gibi yrrken yanndakilere araziyi de tantmay ihmal etmiyordu.
Karker dan getikten sonra Abdal Kuvi Dana geliyoruz. Karker Da gneyde, Goste da ise kuzeydedir. Bu iki dan
arasnda yksek bir plato vardr. Bir boaz biiminde ve bu boaza ise Ari boaz denmektedir. Abdalkuviye gitmek iin bu boazdan
gemek gerekmektedir.
Krdistanda her dan, her ovann, her mekann bir hikayesi vardr. Ve her yer bu hikayeden alr adn. Hibir isim rastgele
verilmemitir ve anlamsz deildir. Abdalkuvi isminin neden bu daa verildiine gelince;
Abdal Kuvi tek bana yaayan bir dervimi. Toplumun bozulmasndan sonra tek bana yeni bir yaam felsefesini yaymak iin,
younlamak amacyla bu daa gelmitir. Zerdt, Muhammed, sa gibi o da dalara ekilerek younlamaya alr. Ermi bir
insanm. Tm ermiler gibi o da ezilenlere nclk etmek, daha adil bir toplum getirmek iin nce bir sre younlamak ve
felsefesini oluturmak iin dalara ekilmitir. Abdalkuvi de bir post giyerek, yrenin en byk ve yksek da olan bu daa km.
Abdalkuvi bir silsileye bal olmayan tek bana duran bir dadr. Yksek ve keskin kayalklarla evrilidir. imdiye kadar yaplan tm
operasyonlarda dahi askerler o daa kamamlardr. Bu dervi, yani Abdal bu dada yalnz yaad iin artk halk bunu grdnde
Abdal kuvi, yani yabani dervi diye armaya balamlar. Ve o dada yaad iin de dan ad Abdalkuvi olarak anlmaya
balanm. Ama Abdalkuvi bir yabani deil, olduka bilinli bir dervimi.
Mahir araziyi tantmaya devam ediyordu;
Abdalkuvi zerinde Deta Hayat bir kartpostal gibi grnmektedir. Abdalkuvinin eteinde geen byke bir dere, Hayate
ovasndan geerek ovay ikiye ayrmaktadr.
Grup sorumlusu Ahmet ;
Abdalkuvi den sonra Govendeye kadar gerillalarn daha nce kulland noktalar vardr. Her noktann da bir ad vardr. Bu
noktada Botanbehdinan arkada, blyle kalyordu. Biraz ilerideki noktada ise Rza Kubani, birlii ile kalyordu. Dedikten sonra
devam etti.
Deta Heyateyi aan Harun arkadat, Amedliydi. O kadar soukkanl, isabetli kararlar alan biriydi ki, korkuyu korkutan bir
komutand. Bir pusu eylemi srasnda mevzide iken, arkadaki ya kk bir arkada BKC ile kaza sonucu Harun arkada vuruyor.
Harun arkada arkasna dnp baktnda, BKCnin banda portatif bir arkadan akn baklaryla karlayor. ehit dmeden
nce, Bu bir kazadr, arkadan bir suu yok diyor ve bu bir talimat olarak kabul ediliyor, o arkada soruturmaya alnmyor. Daha
sonra ise bu arkada, bir eylemde kahramanca ehit dyor.
Arkadalar mesafe on metre herkes mesafesini korusun.
Ahmetin verdii talimat hemen pratie geirilmiti. ndeki manga komutanndan itibaren mesafe alarak yrye devam
ediliyordu ve talimat yava bir sesle arkaya doru iletiliyordu. Sradaki gerilla talimat, arkadan gelen gerillay iletmek iin bekliyordu
ve ona yetitikten sonra talimat fsltyla kulana syledikten sonra koarak ndeki arkadana yetiiyordu. Bu durum talimat en
arkadaki gerillaya ulaana kadar devam ediyordu. Tahmini bir biimde gerillalar yrrken aralarndaki mesafenin on metre olmasna
dikkat ediyorlard. Yry esnasnda mesafe zaman zaman arttrlyordu ya da azaltlyordu. Bu durum, tehlikenin olabilecei yerlere
gre deiiyordu.
Ahmet, bir nc timi grevlendirerek grubun nnde gndermiti. Grubun gvenli bir biimde gidecei alana ulamasn
salamak iin yolu kefetmek iin nde gitmilerdi. Mahirin de iinde bulundua nc tim, yolda olas bir pusu veya tehlikeye kar
arkadan gelen grubu uyarmak iin beraberinde bir tane de telsiz gtrmlerdi.
Abdalkuvinin hemen eteinden itibaren Deta Hayati balyor. Kuzeyinde ise Gerdia kyleri bulunmaktadr. leride Ali Drej
arkadan eski kamp noktas bulunmaktadr.
Hacbeg suyuna ka saatte ulaabiliriz Heval Mahir? Diye sordu Haydar.
Deta Hayateden, yani bulunduumuz yerden Hacbeg suyuna kadar alt yedi saatte gidilmektedir.
Hacbeg suyu nereden kaynan alyor?
Hacbeg suyu Dalanperden balamaktadr. Gzeleri tam para Krdistann birletii yerde Gney, Kuzey ve Dou
Krdistann birletii yerde balar ve Deta Hayateden geer. Hacbeg suyunu getikten sonra Govendenin dibine ular.
Arkadalarn eski noktalar burada bulunur. Bir tarafna Rubarok karakolu, bir tarafna ise Museka karakolu der.
Bu karakollar Gerdia mntkasnda m bulunuyor?
Evet. Govendnin dibinde arkadalarn bir noktas var. Burann ad Nokta Bendir. Orada bir mola vereceiz.
Yol yry esnasnda kpek ve an seslerinden anlalyordu ki, arazide obanlar ve koerler bulunmaktayd. obanlar ve
koerler gerillann dalarda en ok karlat kimselerdi. Bu nedenle obanlar gerillalar ve gerillalar da obanlar ok iyi tanrlard.
Gerillann getiini anlayan obanlar, kpeklerini adrlarn iine sokarak havlamasn engellerdi. evrede bulunan karakollardan
kpek havlamalarnn duyulmasn istemiyorlard.
Ahmet zaman zaman grubun iinde, zaman zaman da arkada yryordu.
Arkadalar ilerideki emeyi getikten sonra dursunlar. Kimse emenin zerinde beklemesin ve kimse su imek iin durmasn.
Bu talimat ndeki manga komutanna iletilmiti ve manga komutan belirtilen emeyi biraz getikten sonra, gruptakilerin
mesafesini koruyarak durmasn salayacak mesafede durmutu ve;
Herkes bila ji ch xwe bsekinin rnin. Talimat en arkaya kadar iletilmiti ve herkes srasn bozmadan bulunduu yere
oturmutu.
Her mangadan bir arkada bidonlarn gtrsn su getirsin. Kimse emenin zerinde birikmesin. Dier arkadalar dinlensinler.
Sigara imek serbest ama sigaranz yakarken kefiyenin altnda yakn ve sigaranz avucunuzun iinde saklayarak, gizli iin. Sigara
izmaritlerinizi sndrn ve cebinize koyun. Kimse yola izmarit atmasn!
Grup, eski bir gerilla noktas olan Ben Noktasna yakn bir yerde konaklamt. Sabah olmasna az kalmt. Gndz burada
kalacaklard. Be gerilla hemen yukarda bulunan tepeye gitmilerdi ve tepeci grevini yapacaklard. Herhangi bir durumda grubu
haberdar edeceklerdi ve ata ata Govendye doru kacaklard. Grupta yeni gerillalar vard ve uzun yol olduka yormutu
onlar. Ama Mahirin anlatt anlar ve corafya yorgunluklarn unutturuyordu.
Gne dalarn ardnda kaybolmutu. Grup yola koyulmak iin hazrlanmt. Herkes antasn toplam ve omuzlamt. Bundan
sonraki yolu Malik daha iyi bildii iin o nclk edecekti.

Grup Gerdiay geerek iyay Govendye (Govend Dana) doru harekete gemiti. Blgedeki yksek dalardan biri olan
Govend genie bir kaleyi andrmaktayd. Daire biiminde olan Govendenin etraf onlarca metre yksekliinde dik kayalklarla
evriliydi.
Malik arkada ne gelsin!
Ahmetin verdii talimat ksa srede Malike ulamt ve Malik sradan karak hemen ne gemiti. Mahirden sonra bu kez
Malik corafyay tantmaya balamt arkasnda yryen Haydara.
Govendnin drt kaps vardr. Bu kaplarn dibinde birer ky bulunmaktadr. Bu kyler 1988de Saddam tarafndan
bombalanarak yklm ve boaltlmtr. Bu kylerde halen bolca meyve vardr. Govende bir volkanik dadr. ki katldr diyebiliriz bir
yere kadar toprak, ondan sonra ise otuz krk metre yksekliinde dik kayalk balamaktadr. Drt kap dnda geit vermeyen
Govende bir daire biimdedir. Karsnda Helikopter Tepesi bulunmaktadr.
Oraya neden helikopter tepesi demiler?
Burada arkadalar, operasyon srasnda Trklerin bir helikopterini drdkleri iin bu tepeye helikopter tepesi demiler.
Govendenin zerinde hi toprak olmamasna karn her kayann iinde bir aa yeermitir. Govendenin ii bir sokak, bir labirent
biimindedir. Buray iyi bilmeyen biri tepenini iinde kaybolabilir. nk bu sokaklar birbirine benzemektedir. Dan ortasnda
yuvarlak bir kk tepe vardr ve sadece orada toprak vardr. Govendenin zerine buuk-drt saatte klmaktadr. Kayalar
olduka sivri ve keskindir.
Peki bu daa neden Govend demiler? Haydarn sorusunu bir sylenceyle yantlamaya balamt Malik.
Sylenceye gre; Bu dan stnde bir ky varm. Bu kyde bir airet yaarm ve bu airette gzel bir kz varm. Bu kz bir
oban seviyormu. Ama baka bir airetin beyi bu kz istemi. Kzn babas da beye vermek istemi. Kz ise istememi. Dn
srasnda bey airetiyle birlikte kz ata bindirirken kz artk aresizlik iinde tanrya yalvararak, tanrm beni burada ta yap, ben
muradma ermedim bey de ermesin diyor. Ve o esnada kz da bey de orada bulunan ve daire eklinde birbirinin elini tutarak halay
eken airet mensuplarnn hepsi de ta olmu.
Govendeye bakldnda, gerekten de kayalar sanki birbirinin elini tutmu ve halay eken insanlar biiminde sralanmtr.
smini de buradan almtr.
Halay, yani Govend. Tabi bunlar birer halk efsaneleri olsa da Govendenin etrafndaki kayalar, kayalara kazlm birer insan
kabartmas, halay eken birer insan kabartmas eklinde grnmektedir. Govendeye uzaktan bakldnda zerine klacak bir yer
yoktur gibi grnr. Kn yaamak ise mmkn deil ama gerillalar bir zamanlar burada stlenmiti. Ve halen burada gerillalarn
cephane depolar vardr.
Tepede su ihtiyacn kardan karlyorlarm gerillalar. Yllarca st ste biriken karlar, derin kaya yarklarnda, kovuklarnda
birikir. Tepenin zerine gidildiinde her yerde bir yank,bir seda duyulur. yi dinlediinde ise eriyen kar sularnn kayalklardaki derin
kuyulara damlamas sonucu yapt yank olduu anlalr.
Grup Basya suyuna doru yola koyulmutu. Yol yorucu ve uzun olsa da, yeni bir alan greceinden dolay gerilla her zaman
byk bir heyecan duyard.
Arkadalar ilerdeki yaklm ky getikten sonra dursunlar! Orada biraz dinleneceiz. Arkadalar diledii kadar meyve
toplayabilirler. Ate yakmak ve ay yapmak serbest. Yolumuz fazla kalmad.
Basya suyuna varmadan nce yol gzergahnda bulunan ve boaltlm bir ky olan Hergu, meyveleriyle tannr evrede. Gerilla
grubu bu kye yakn bir yerde mola vererek kyde bolca bulunan ceviz, armut, zm, nar, incir vb meyvelerden toplamak iin
bahelere dalmlard. Bu blge artk gerillann denetimindeydi ve gndz de hareket edebilmekteydiler. Gerillalarn bir ksm
meyve toplarken, bir ksm da ay yapmak iin ate yakmlard.
Arkadalar ne biim ate yakmsnz? Duman kilometrelerce teden grlr. Gerilla atei byle mi olur? diye esprili bir slupla
uyarmt Ahmet.
Heval buralar denetimimizde bunun iin fazla nemsemedik.
Denetimimizde olsa da gerilla her yerde gerilladr. Ve gerilla pratik yaamdan edindii tecrbelerden kard kurallarla
gerilladr.
Ahmet biraz ilerideki mangaya doru yneldi. Bu mangadakiler henz ate yakmamlard. Ahmet mangann yannda bulunan
kuru odunlarn kabuklarn soyarak kare biiminde bir duvar gibi st ste dzgnce istiflemeye balamt. stiflemeyi bitirdikten
sonra ortada oluan bolua koyduu kuru al rplarla atei yakmt. Ate stten yanmaya balamt. Odunlar kuru olduundan
ve yeterli oksijen ald iin hi duman kmyordu. Suyla doldurulan aydanl uzunca bir sopaya geiren iki gerilladan her biri
sopann bir ucundan tutarak yanan atein stnde tutmaya balamlard. Birka dakika sonra aydanlktaki su kaynamt ve
demlenmeye hazrd. Ate gerillayla zdelemi gibiydi. yle ki ate sadece snmak iin yaklmazd gerillada. Yaz gnlerinde bile bir
yerde konaklandnda bir sohbet esnasnda ate vazgeilmez bir gereklilikti gerilla iin.
Tan yerinin aarmasyla birlikte Govendnin etrafn bir yarm daire eklinde dolanan grup, kendisini artk Basya suyuna doru
brakmt. Basya suyu birka saatlik yoldu. Basya her yerinden geit vermezdi. Eriyen kar sular buz gibi ve olduka vahi akar. Bu
nedenle karya gemek iin geit veren yerlerini iyi bilmek gerekir. Ve gerilla bu yerleri ok iyi bilmekteydi. Ama ilkbaharda
Basyadan gemek mmkn deildir. Bunun iin de gerilla Basya zerine birka yerde asma kpr yapmt. Basyann kirli sularnda
mthi byk balklar bulunur. Basya Suyunun stnde bulunan ve gerillalarn yapm olduu asma kprden karya geen
gerillalar, sanki bir salncaa binmiler gibiydiler. Asma kprden her adm atlarnda bir o yana bir bu yana sallanyorlard.
Kprden gei hem zevkli, hem de ba dndrcyd. elik halatlardan yaplan kpr, nehrin bir yamacndan dier yamacna
uzanmaktayd. Denebilir ki bu asma kpr, Krdistanda gerillann yapm olduu en uzun asma kprdr ve uzunluu elli altm
metrenin zerindedir. Uzun olmasndan dolay da zerinde yrynce saa sola bir beik gibi sallanmaktadr. Alkn olmayanlara
karya geinceye kadar ba dndrc anlar yaatr. Basya kuzey Krdistandaki yerleim yerlerinin kanalizasyon ve atk sularyla
olduka kirlenmekte ve Avain suyuna kararak gneye doru akmaktadr. Basyann, Avain ile birletii yerde sular birbirine
karmadan bir sre yan yana akarlar. Bir sre yan yana aktktan sonra, sular yava yava birbirine kararak yol alr .
Heval karda birileri var. Galiba arkadalar bizi bekliyorlar.
Evet.
ki arkada bize doru geliyor.
Merhaba heval, ho geldiniz.
Merhaba heval ho bulduk.
Yorulmusunuzdur. Buyurun arkadalarn bulunduu yere gidelim. Arkadalar da sizi bekliyor. Siz biraz dinlenin biz de bu arada
ay ve kahvalt hazrlayalm.
Spas.
Bugn burada dinlenirsiniz, yarn leden sonra yola karsnz.
yi olur. Basyadan balk tutarz bu arada.
Fakat dikkatli olsun arkadalar. Yzme bilmeyenler suya girmesinler.
Grup o gn orada dinlenmek iin durmutu. Bir ksm gnlne bir eyler yazarken, bir ksm da Basya suyunda balk tutmaya
alyordu. Gerillalar, topladklar soryaz, mantar, lu otlarndan trl yapmlard. Yada kzartlan bu otlar olduka lezzetliydi.
Gerillalar yemekten sonra aylarn yudumlarken koyu bir sohbete de balamlard. Daha nce ayn alanlarda kalan gerillalar gemii

10

anarak hasret gideriyorlard. Gece ge saatlere kadar uyumamt baz gerillalar. Sabah gne domadan nbeti subaynn sesiyle
uyanmlard.
Rojba heval.
Rojba.
leden sonra Basyada bulunan gerillalar bir trenle grubu arelaya doru uurlamlard. Basyadaki gerillalardan da iki
gerilla gruba katlmt. Bu iki gerilla artk arelaya kadar gruba nclk edecekti ve grubu orada bulunan birliin yanna
gtreceklerden biri de Mehmet ti.
Buralarn arazisi olduka sarp ve vahidir, yrrken dikkat edin, uurumlara yuvarlanabilirsiniz. Biraz ileride 2000 ylndaki
kamp yerimiz var. Buradaki kampmz, yaplan keif sonucu uaklarla bombalanmt. Arkadalar sahada voleybol oynarken
bombaladlar, 20 Mart 2000 de. Ve bu bombalama sonucunda drt arkada ehit dt.
Grup Avain ile Basyann birletii gene gelmilerdi.
Arkadalar burada biraz dinlendikten sonra yola devam edeceiz. Diyen Mehmet, Avaini anlatmaya devam ediyordu;
Avain ile Basya suyunun birletii gendeyiz. Ama Avain burada drt yz metreye kadar Basya suyunu kabul etmeyip, ayr
akar. Drt yz metreden sonra yava yava Basya suyu ile karan Avain, Basyann tersine olduka temiz ve masmavidir. Avain
suyunun bir ksm, genin biraz yukarsnda bulunan bir maarann iinden szlr. Bu maara o kadar byk bir maara ki, kimse
bu maarann sonuna kadar gidememi henz.
Bu maaraya ben daha nceden bir kez girmitim. Diyen Haydar sz tekrar Mehmete brakt.
Bir noktadan sonra fenerler snmeye balar ve bu nedenle de arkadalar fazla gidemez. Maarann iinde suyun doalnda
oluturduu bir de havuz vardr.
Avainin sular ne kadar da mavi akyor, gerekten de adna layk bir gzellie sahip.
Avaini arela ve Cilo dalarnda eriyen kar sular besler.
Avainin kenarlarnda yzlerce yllk nar aalar ykselir. Bazlar o kadar ok kalndr ki drt kii ellerini birbirine
kavutursa ancak etrafn dolayabilir. Bu aalarn bir ounun Avain zerine devrilmesiyle Avain zerinde doal kprler
olumutur. Ve gerillalar bu doal kprler sayesinde kardan karya kolaylkla geer.
u kar tarafta Sal ile karya geiyoruz. Burada 1999 da yine Sal ile karya geerken, drt arkada Sal zerinde idi. Saln
dengesi bozulunca, arkadalar Avaine dmlerdi ve Ruken arkada boulmutu.
Mehmet anlatrken o an yeniden yayor gibi heyecanlanmt.
Avrupadan katlmt ve Malatyal idi Ruken arkada. Boynuna iki silah ast iin suyun dibine batmt ve yzeye kamad.
Jiyan arkada yzme bildii iin kurtuldu. Ben yksek bir kayann zerinde oturmutum ve onlarn geiini izliyordum. Ama Sal
devrildi ve Ruken arkada gzlerimin nnde ehit dt.
Nalet boazn geen gerilla grubu Stune kyne ulamt.
Bu ky 1988de Saddam tarafndan bombalanm ve boaltlmt. Halen kydeki meyve baheleri kurumam ve kyde eit
eit meyve bulunur. arelaya sadece iki yol uzanr. Bir yol Avain maviliini takip ederek gider. Oramar tarafnda olan bu yol
olduka uzundur. Dier yol ise Stun kyllerinin kayalar oyarak yaptklar basamak ve patikadan arelaya klan yoldur. Bu yola
Deriya Binbir, yani Binbir kaps denilmektedir. Stun tam Gney ile Kuzey arasnda, snrda skmtr. Ky kayalk bir yere
oyularak yaplm. Kyller bu Binbir kapsn kullanarak Gevere gidip gelmekteydiler. Dier kapya ise Deriya Hre, yani Ay Kaps
deniyor. Binbir Kapsnda saatte arelaya klr. arelann stnde bulunan gln ortasnda byke bir kaya uzaktan bir
adack gibi grnr. On gln en by bu gldr. Ama Nisan ayna kadar bu gller karla kapldr ve zerinde yrnerek gidilir.
Deriya Hre tarafndan da gidilirse gllere rastlanr. areladaki tm sular buz gibidir, nk eriyen karlarn sulardr.
Gever ovasndan grevden geldiimizde hep bu emelerden ierdik. Arkadalarn bulunduu nokta biraz ileride, az bir yolumuz
kald. Arkadalarn haberi var geldiimizde. Telsizle haber vermitik.
Gl getikten sonra gerillalarn bulunduu kampa ulalmt. Gerillalar byke ateler yakmlard ve gelen grup iin hazrlklar
yapmlard.
Merhaba heval hogeldiniz.
Merhaba hobulduk.
Berxwedan gelen grubu karlamt. Grubu alarak daha nce hazrladklar yere gtrmt. Bir yorgunluk ay ile scak bir
sohbet balamt.
Yolculuk nasl geti, bir sorunla karlamadnz umarm.
nemli bir sorun yaanmad. Yol da herhangi bir engelle karlamadk. Yalnz grupta baz yeni arkadalar var, yrrken biraz
zorlandlar.
Burada dilediiniz kadar dinlenebilirsiniz. Hem burann havas insan bir gnde elik gibi yapar. Sert iklimin insan da sert olur.
arela, yanyana duran drt sivri tepeden olumaktayd ve drt parman yanyana duruuna benziyordu. En yksei ortadaki
tepeydi. Bu tepeler kayalk bir volkanik yapya sahipti. arelann dibinde gnein douunu izlemek olaanst bir gzellikteydi.
Gne ilk nlarn bu parmak eklindeki tepeciklerin arasnda gnderirken, drt ayr k demeti biiminde grnmekteydi. Aynen
sinemada perdeye den k demetleri gibi. Ay nda ise kayalar ayna gibi parlamakta, kayalk tepeler. arela Cilo gibi bir buzul
dad.
arela, Zagroslarda bir kale gibi durmaktayd. burada Cilo, Mor, Govende, Zap vadisi, Semedar, Smbl dalar ok net biri
biimde grnmekteydi. Sanki arela tm bunlarn stnde ve bunlara hakim olmak iin ban bulutlar iinde ge uzatm gibiydi.
arelann zerine kan biri de, kendisini dnyann hakimi gibi grmekte ve yle bir hisse kaplmaktadr. Hele gerilla iin bir kale
gibidir buras ve burada kendisini her zaman gvende hissetmektedir. nk gerillann denetimindedir buralar her zaman.
Stratejik bir neme sahip olan arela gerillann denetimine gemiti. arela, Oramara hakimdi ve bunun sayesinde Oramar
sahas gerillaya almt. arelada bulunan Berxwedan tepesinde gerillalar Trk askerleri ile girdii bir atmada yedi gn
direnmilerdi ve askerler bu tepeye giremeden geri ekilmek zorunda kalmlard. Bu nedenle gerillalar bu tepeye direni anlamna
gelen Berxwedan Tepesi ismini vermilerdi.
arelan bir baka kaps olan Deriya Kera taraf en sarp ve en vahi bir arazi yapsna sahiptir. Byk skender burada Krtler
karsnda yenilmi ve byk kayplar vermitir. skender kahramanca savaan Krt halk iin Kardoklar gibi yaman savatlar
demitir. Krtler burada skenderin ordusunu yukardan talar, kayalar yuvarlayarak bozguna uratmlardr.
arelann hemen karsnda Cilo da btn heybetiyle durmakta ve burada iinde bir defter olan bir sandk bulunmaktadr.
Buraya kan turistler bu deftere ansn yazmlardr. Operasyonlara kan Trk askerleri ve gerillalar da bu deftere anlarn
yazmlardr. Burada buzul maaralar vardr. Ve bu buzul maaralar zamanla renklerini deitirerek eitli renkler almlardr.
Yalnzca alt kapdan klan Cilonun zerinde kk tepecikler ve yaylalar bulunmaktadr.
Cilonun eteklerinde bulunan Kinyani, Mervans, Helena Asuri yerleim yerlerine rastlanmakta. Buralarda ok eski ve harabe
olmu kalelerin kalntlar durmaktadr.
Mervans kalesi de bunlardn biridir ve bu kalede bir yer alt maaras ve dehlizi bulmular gerillalar. drt metre derinliinde
bir girii olan bu maaraya inen gerillalar, burada bir sandk iinde 1300l yllarda yaam bir kadna ait bir kolye, bir kemer, bir
kadn fotoraf olan bir ayna, bilezik, bir mhr bulmulardr. Bu maara blm blmdr ve doal renkler olumutur.

11

nsanln dou merkezi olan Zagros, mcadelemizin de nemli stratejik alanlarndan biridir. Zagros yaama yeniden sarltr.
Her yeni ve gzel yaam belli bir zorluklar sonucunda yaratlr. te gerilla imdi bu yeni ve gzel yaam yaratmak iin bedel
demektedir. Zagros 91-92 atlmnda bir dneme noktasn balatt. Gerilla asndan nemi byktr. Ayn zamanda birok din,
mezhep, kavim, halk i ie karm ve iie yaamtr. Keldanilerin Asurilerin Kiliseleri yap olarak hala ayaktadr. Bazlarnn
boyalar bile dklmemitir. Kitaplar bu kiliselerde bulunmaktadr halen. Zavite, Teyare, Trvan, Mervan Kinyan vb kylerde
Asuriler ile Krtler yzlerce yl birlikte yaamlardr.
Birbirine bal silsileler biiminde birok alana alm saladndan dolay Zagros, gerilla iin nemli bir neme sahiptir.
Gerillann konumlanmas iin byk bir avantajdr. Seksen iki de baslan PKK bildirileri buralardaki maaralarda paketler halinde
grlmtr gerillalar tarafndan bulunarak arive alnmtr.
Zagros, gerilla iin yeniden byk douu ifade etmektedir.
Gerilla, Zagroslarda yeniden byk douu gerekletirmektedir.
Tanrlarn hkmnn gemedii Zagroslarda Tanrlar yenilmilerdir.
Zagroslar, kendi yasalarna uymayanlar asla affetmemitir.
Ama kendisini, kendi yasasn tanyanlar da bir ana scaklyla korumutur.
Gerillay koruduu gibi.

KARTAL KAYALIKLARI
Gne, Deriy Davetiyenin yksek ve sarp kaylklarnn arkasnda yava yava kayboluyordu. Uzaktan bakldnda Deriy
Davetiye burlarla evrili bir kale gibi grnyordu. Deriy Davetiyenin yamacnda bir grup gerilla gnein doduu yne doru
ilerliyordu.
Kuzey ve gneyi birbirinden ayran bir snr da olan Deriye Davetiye, her yerinde geit vermezdi. Gneyinde Haftanin topraklar
bulunan Deriye Davetiye, ismini nereden aldn Alolu yal bir kyl yle anlatyordu;
Bir zamanlar buralarda snr mnr yoktu. Bahsederlerdi ama biz pek anlamazdk. Snr kelimesine bir anlam veremezdik. Buralar
kylerle doluydu. Kyller ayn airettendi. Bizim topraklard buralar. Biz, snrn tesine akrabalarmzn kyne giderdik, onlar da
snrn beri tarafna gelirlerdi bizi grmeye. Sonra beyaz ve yksek talar diktiler tepelere, maynlar dediler o beyaz talarn
aralarna. Tarlalarmz maynland. Sonra kylerimiz ikiye blnd. Bir ksmmz beyaz talarn tesinde kaldk, bir ksmmz
berisinde. Buralar, yani topraklarmz yasakland bize. Artk ancak geceleri geebiliyorduk beyaz talarn tesine ve gizlice
gryorduk akrabalarmzla. Ka kii mayna bast, ka kii beyaz talar geerken askerlerin mermileriyle vuruldu bilinmez. Artk
topraklarmzda kaak olmutuk. Kaak yayorduk. Ama beyaz talar bizi ayramamt gene de. Gizlice gidip geliyorduk, snrn
tesinde kz alp vermemiz dahi gizlice oluyordu. Neredeyse yaammzda her ey gizli olmutu.
Mam Yunus anlatrken gzleri nemlenmiti. Nasrl ve titreyen elleriyle kard ttn tabakasndan bir sigara sararak, derince
bir nefes ektikten sonra konumasna devam etti.
Bu ttn snrn tesinden gnderdiler. Hep bu ttnden ierim, bir baka kokuyor. Ha diyordum ki, kz alp veriyorduk gizlice.
Gelinlerimizi gece karanlnda getirirdik snrn tesinde, kzlarmz gece karanlnda gelin gnderirdik snrn tesine.
Gene bir dn gnyd. Krt dn renkli olur bilirsiniz. Krt dn belal olur. Krt dn kanl olur. Gece dn alay
gizlice snr geeceklerdi. Snrdaki yksek ve sarp kayalklar her yerinde geit vermezdi, dier taraflar ise maynlarla doluydu. Snr
maynlar. Dn alay kayalklar arasndaki geide doru pusudan habersiz yryordu. Gece pusulanmt, yollar pusulanmt.
Dn alay geide girince, pusuya yatan askerlerin atklar yaylm ateinde damat vurulmutu. Gelin, atndan atlayp, damadn
ban kollar arasna alarak, bir at tutturmutu.
Ax day, Deriye Davetiye bu Deriye Mrn diye at yakarken, askerlerin at atele gelin de vurulur ve ikisi de yan yana
derler. O gn bugndr buraya Deriye Davetiye diyorlarm ama o gnden sonra bir daha o kapdan dn alay gemez oldu.
Mame Yunus, snrn gneyindeki akrabalarnn kylerini Irak askerleri boaltp yaktktan ve kendi ky olan Alo kyn de Trk
askerleri yaktktan sonra kadim silahn da alarak, mr snr kaaklyla geen dalarn yolunu tutmu. Ama bu kez kaak
olarak deil, savamak iin. Dalar ok iyi bilen Mam Yunus iin zgrlk savalarn bulmak fazla zor olmam. zgrlk
savalarn bulduunda;
Bu dnyada sizden baka kimsem yok artk, tek snam sizlersiniz ve bu dalardr demiti.
Gerillalarn;
Dalar etindir Mame Yunus. lm glge gibi dolayor bu dalarda, sen yalsn olmaz, bu dalarda yapamazsn. Szlerine
ierleyen Mame Yunus;
Belki yalym ama en az sizin kadar dincim ve yreim salam. mrm bu dalarda geti, kaaklk yaparak. Her kayann
dibini bilirim, her aacn glgesini. Ve geit vermeyen dalarn gizli geitlerini bilirim ben,adm adm dolatm bu dalar. Kaaklk
yaparken nice pusulardan getim gece, ve kahpe pusulara yatan namlularda kan ateleri vurmuum nice kez. Kalan birka yllk
mrm sizin yannzda, bu dalarda geirmek istiyorum. Kendi topraklarmda kaak yaamak beni kahrediyor. leceksem bu
dalarda sizin yannzda leyim. Kaak olarak deil, topramn bekisi olarak. Ve beni toprama siz gmmelisiniz.
Ve Mame Yunus Haftaninde milis olarak gerillaya katlmt bylece.
Deriy Davetiyenin dibindeki bo bir ky olan Zaviteden hareket eden yedi gerilla ve bir milis, gne batmak zere iken snrn
dibinde bulunan Bunalm Vadisine ulamlard. Bunalm Vadisi, her iki yan yksek kayalklardan oluan ve her yerinde k
vermeyen derin bir vadiydi. Bu zelliinden dolay gerillalar bu vadiye Bunalm Vadisi ismini takmlard. Snr, Bunalm Vadisinden
bir saatlik mesafedeydi. Gne, Deriye Davetiyenin yksek kayalklarnn ardnda yava yava kaybolurken, yerini tatl bir kzlla
brakmt. Bunalm Vadisindeki gerillalar, akam kzll ktkten sonra snr geeceklerdi. Biraz daha bekledikten sonra antasn
srtna alan Sinan;
Yoldalar, snr karanlk tam kmeden gemeliyiz diyerek arkadalarnn hazr olmalarn syledi.
Snr karakollar projektrlerini yakmaya balamlard. Hava henz tam kararmad iin projektrler ancak evresini
aydnlatabiliyordu, k henz fazla etkili deildi. Gei iin en uygun saatti. nk karanlk tam ktnde termal kameralar
devreye sokuluyordu. O zaman da gei olduka riskliydi.
Haydi yoldalar gidiyoruz. Mesafe elli metre, klarn karsnda srnerek dier yerlerde ise koarak snrn altndaki vadide
buluacaz. nde ben gidiyorum ve herkes mesafesini koruyacak. Uyarsn yaptktan sonra hzla snra doru yrmeye balayan
Sinan, tahminen elli metre uzaklatktan sonra, arkasndan Haydar da snra doru yneldi. Gruptakiler, bylece mesafe ellier metre
aralklarla snra doru tek tek hzla yrmeye baladlar. Snr Vacip Tepesi ile Alo Tepesi arasnda bulunan Alo Boaznda

12

geeceklerdi. Boazn her iki yan da snr karakoluydu. Olduka riskli bir gei yeri olmasna karn karakoldakiler burann kendi
denetiminde olduunu dndklerinden dolay da bu gei yerindeki dikkatleri fazla youn deildi.
Mame Yunusun:
Oradan gemek ok tehlikelidir dncesine karlk Sinan da:
O boazdan geeceiz. nk dman nerede kendisini en ok gvende hissederse orada denetimi daha zayftr demiti.
Vacip tepesi Deriy Davetiyenin dousundaki uzantsyd. Alo Tepesi ise daha douya doru uzanmaktayd. Ve snr boyu
uzanan tm stratejik tepelere karakol kurulmutu. Trk ordusu snr boyunca bulunan tepelerden bir tek Deriy Davetiyeyi
tutmamt. Birka kez buray tutmaya altlarsa da gerillalarn basknlar sonucu byk kayplar verdiklerinden dolay tepeyi
tutamyorlard. Deriy Davetiye adeta onlara lanetler yadrrcasna kendisini kapatmt. Ama zgrlk savalarn adeta
kucaklyordu ve burada bir tek zgrlk savas bile vurulmamt. Keskin ve labirent biimindeki kayalklar hep onlar korumutu.
Sinan, boaza ulanca bir kayann arkasnda sipere yatarak arkadalarn beklemeye balamt. Olas bir atmaya kar
burada arkadalarn koruyacakt. Haydarn geldiini grnce bayku sesi kararak Haydar yanna ard. Axin ve Sozdar da
gelince Haydara;
Hepimizin burada toplanmas doru olmaz. Biz Alo Kynn stndeki buluma noktasnda sizi bekleyeceiz. Tm arkadalar
gelinceye kadar sen burada savunmada kal. Dedikten sonra kendilerini hzla Alo Kyne doru braktlar.
Boaza ulaan dier gerillalar da ikier ikier kendilerini kye doru brakyorlard. En son Yal Kurt Yusuf da boaza ulanca,
Haydar ile birlikte onlar da kendilerini kye doru braktlar. Hepsi daha nceden kararlatrdklar B-7 (bsiving) noktasnda
bulumulard. B-7 noktas, adn bu noktada eylem iin srekli sakladklar bir B-7 den alyordu. Eylemden sonra hzl hareket
edebilmek iin B-7 yi hep bu noktada saklyorlard.
Snr geen grup tekrar bir araya geldikten sonra sk ormanln iine ynelmilerdi. Bir saat yryten sonra kalacaklar
noktaya ulamlard. Nokta, snrdan gelen iki derenin birletii genin biraz yukarsndayd. Hemen yukardaki tepelerde karakollar
bulunmaktayd. Artk snrn kuzeyinde idiler. Tim komutan iya, bir nbet listesi dzenledikten sonra ilk nbete kendisi gitti.
Dierleri uzun yryn verdii yorgunlukla hemen uyumulard. Sabah saat drtte rojba eken Sinan olmutu. Henz her taraf
karanlkt. Herkes antasn ve silahn yannda tutarak sabahn ilk klaryla olas bir atmaya kar hazr beklediler. Gn rken, ilk
kefi Sinan ve iya yapmlard. iya bu yrede byd iin, bu araziyi ok iyi tanyordu. Keifte olaanst bir durum
grlmemiti. Tepelerde bulunan askerlerin hareketleri normaldi. Olaanst bir hareketlilik yoktu.
Tepedekiler de sabah keiflerini yapyordu. Bu saatte Krdistann tm tepelerinde bulunan askerler ve gerillalar gnn ilk rutin
ii olan keiflerini yaparlard. Gece ve gndzn farkl anlam vard, kart bu iki g iin. Gece olunca tepedekilerin tm intiarda
olurlard. Ta ki sabah keifleri yaplncaya kadar. Gecenin her an onlar iin lm korkusuyla doluydu. Gece, orman ve lm. Bu
lnn anlam farkl farklyd onlar iin. Geceyi ve orman kim iyi kullanrsa, gece ve orman onun hizmetine girer ve onlar korurdu.
lm, gerilla iin alm bir olguydu. Gerilla her an kendisini bulacak olan lm anlamlandrmt. Bu nedenle de beklenmeyen bir
olgu olmaktan kmt. Ama tepedekiler bu gerein fazla farknda deildiler. Bu nedenle de istemeden tutulduklar bu dalarda her
an lm yayorlard.
Kefi bitiren Sinan ve iya, noktaya gelince kk bir ate yaktlar. Yada kzartlm sala ve ay ile kahvaltlarn yaptktan
sonra, yaplacak eylem iin gruplar belirlenmeye alld. ki farkl eylem iin iki grup karlacakt. Gruplar belirlendikten sonra Sinan
dzenlemeyi okudu;
Sozdar arkada, Mame Yunus ve ben Alo Tepesinin en ucundaki mevziyi hedef alacaz. Yol kesme eylemindeki grupta ise
iya, Yusuf, Axin ve Haydar bulunmaktadr. Ali arkada ise kardaki tepede dmann hareketliliini izleyerek, olaanst bir durum
knca bizi bilgilendirecek.
Ksa bir sessizlikten sonra konumasn srdrd;
Yoldalar, yapacamz bu eylemin anlam byktr. Amed zindannda kafalar ezilen on tutsan intikamn alacaz bu
eylemle. Kk de olsa bir cevap olacaktr bu eylem. Bu nedenle herkes ok duyarl ve dikkatli olmaldr. zellikle yol eylemini
yapacak olan arkadalar dikkatli olsunlar ve dman bomba mesafesine girmeden kimse ate etmesin. Herkes kendisini ve
yanndakini korumay esas alacak ve herkes yanndakinden sorumludur. lk bomba sesinden sonra biz de tepedekilere suikast
yapacaz. Bir ey belirtmek isteyen var m?
Ksa bir sessizlikten sonra,
Eer belirteceiniz bir ey yoksa, isteyen dinlenmeye ekilebilir.
Eylem heyecan kimseyi uyutmuyordu. Herkes bir aacn dibinde uzanm, ama kimse uyuyamyordu. Haydar da uyku
tutmamt, kalkp ate yakarak aydanl atein stne koydu. Dierlerini de uyku tutmamt ve onlar da kalkp Haydarn yanna
gelmilerdi. nce eylem zerine biraz konuuldu. Sonra birer sigara yaklarak anlar anlatlmaya baland. Eylemlerde ehit den
yoldalar, yaralanan yoldalar, arkadalarndan koparak gnlerce arazide yalnz kalan yoldalar anld.
Herkes de biliyordu ki bu anlarda biraz da kendileri vard. Her eylemde bu duygu yaanrd. Kimin, hangi eylemde ve nerede
anlara karaca belli deildi. Her ahadette yitip giden biraz da kendileriydiler. Bu nedenledir ki, yitip gidenlerin ansna ballk
onlarda ok derindi. Bilirler ki her yitirili, kendinden bir para alp beraberinde gtrmtr. Her anda onlarnda bir paras vardr.
Herkes ayn duyguyu yayordu, sanki ayn eyleri dnyor gibiydiler. Bir sessizlik balamt imdi. Frtna ncesi bir sessizlik.
Duygular bylesi zamanlarda gerillada dorua kard. Her gerilla, yannda bulunan yoldalarndan herhangi birini sanki yitirecekmi
ve bir daha gremeyecekmi duygusunu yaard. Onun iin doyasya konuur ve kucaklarlard. Ya da saatlerce konumadan
yoldalarnn gzlerine bakarlard. Yoldan yreinin en derin yerinde yaatacak bir imgeye dntrmek isterdi. Sessizlik gerillada
duygularn younlat anda derinleirdi. nk duygular o an szle ifade edilemezdi. En yaln bir biimde gzlerde ifadesini bulurdu.
Sessizlik, duygular ve ballk. Birbirinin tamlayan gibiydiler.
Ve sessizlii bozan Axin oldu;
Arkadalar haydi trk syleyelim.
Gerillada eylem ncesi trk sylemek ve Dilan Tutmak bir gelenek olmutu. zellikle byk gruplarla byk eylem
dzenlemeleri yapldktan sonra herkes Dilana dururdu. Bir gelenek haline gelmiti Dilana Durmak. Semaha durmak gibi. Ya da
Kzlderililerin sava danslar gibi. Tarihten beri ezilen her halk, kendi kalc geleneklerini savalarda yaratmlardr. Krt halk da
birok geleneini savalarda yaratmtr. Krt halk savalar da Dilan Tutma geleneini, kendi varolma savanda yaratmt. Dilana
Durmak, zgrlk dansyd onlar iin.
Haydin arkadalar ilk trky ben syleyeceim ve bilenler bana elik etsinler.
Le le Helime mn go tu dxaz
d ware ware l Helim
.....
Axinin sesi tarihten gelen bir ezgi gibi kyordu. Dinleyenleri farkl dnyalara gtryordu. Herkes bir an kendi gizemli
dnyasna gitmiti.
Haydar bu arky daha nce de dinlemiti ama bu kadar gzel olduunun farkna varmamt. Ne kadar da gzel okuyordu Axin.
Axinin sesi arkya byl bir durum kazandryordu. Helim artk Haydar iin bu gnn bir simgesi olmutu. O gnden sonra nerede
Helimyi dinlese, o gn ve oradakileri hatrlard. Herkeste bylesi duygu mutlaka yaanmtr. Herkeste, hepimizde. Duygularn

13

younlat bir mekanda ve zamanda dinlediiniz ve sizi etkisine alp gtren bir ark veya trky daha sonra baka bir yerde
dinlediinizde, sizi hep o gemi zamana ve mekana gtrmez mi? Mutlaka herkesin byle bir arks vardr.
Axinden sonra Yusuf Trke bir deyi okumaya balamt. Yusuf Yozgatlyd. Yozgatn srgn Krtlerindendi. Yusuf sylerken,
dierleri de elik ediyordu. Yusuf bitirdikten sonra Mam Yunus sitem edercesine;
ma hun b zman xwe stranan nabejin? Hezar sale em stranen xwe dzi dbejin, ne bese? Ev qes stranen me hene u her yek
weki destaneke.
Gerillalar Mame Yunusu anlyorlard. Kendi dilini yasaklayan bir egemen ulusun diline kar tepkisini dile getiriyordu Mam
Yunus. Ama gerillalarn hibirinin de, egemenlerin de olsa hibir dile kar tepkileri yoktu. Dilleri yasaklayan egemenlerdi. Diller
halklar arasnda anlaabilmenin ve kardeliin bir aracyd gerillalara gre.
Ksa sren bir sessizlikten sonra Mam Yunus bir stran sylemeye balamt. Sylerken gzlerini kapatyor ve ban saa sola
sallyordu. Sanki syledii destans strandaki kahraman yayordu. Eski zaman Krt sevdalar ve kavgalarn anlatyordu stran. Tm
destans Krt stranlarnda olduu gibi, bu stranda da lm vard sonunda. lm, at ve trajedi Krt edebiyatnn yap talaryd. Her
stranda mutlaka kavga ve sevda vardr. Her sevdann sonunda mutlaka lmle ayrlk. Ayrla neden ise hep toprakszlkt. lmle
biten ve hibir zaman kavuamayan topraksz sevdalar. Krt mziinin trajedik yap talaryd hep.
-Mam Yunus neden hep at yakar Krtler? Diye sordu Yusuf.
-nk diye balad Mam Yunus. nk Krtlerin sevdalar hep yarm kalmtr. Her eyi zamansz yaamtr Krtler. Ayrlk,
lm, sevda, kavga hep zamansz gelip bulmutur Krtleri. Yarm kalmtr Krdn hereyi. Umutlar, kavgalar, sevdalar, sevinleri
hatta atlar bile. Krde hep lm dmtr. Toprakszdr nk Krt.
-Ve sen Mam Yunus ve biz yani tm zgrlk savalar bu dalarda, dalarmzda yarm kalan tm kavgalar birlikte
tamamlayacaz. Umudu, sevinci byterek sonsuz klacaz. Ve hibir sevda yarm kalmayacak artk, topraa balayacaz. Bir daha
sklp atlmamacasna kk salacak bu topraklarda sevdamz. Krdn trajedik yazgsn biz bozacaz, biz deitireceiz. Mam
Yunus, sen ve biz. Halkmz ve biz birlikte deitireceiz. Gneimiz adna sz veriyoruz Mam Yunus, bunu baaracaz.
Yusufun iten ve duygulu sesi Mam Yunusun gzlerini buulandrmt. Mam Yunus biraz sessiz kaldktan sonra yanndakilere
iten ve gururla bakarak glmsedi.
Buna inancm tamdr heval. Tanrya olan inancmdan daha fazladr. nk herkesin askeri olan Krtler, imdi bu dalarda kendi
kendisinin askeri olmutur. Artk sahipsiz deiliz. Bunu biliyorum ve bu da beni yaama daha ok balyor heval.
Gn yava yava tkeniyordu. Hareket saati yaklayordu. Axin defterinden bir yaprak kopararak;
Arkadalar, herkes sayfann sa tarafna kendi ismini yazsn. diyerek kad yanndakilere uzatt. Herkes kendi el yazsyla
isimlerini yazdktan sonra Axin geri alarak kendi ismini de yazd. Defterinin arasndan kard kurutulmu bir iei isimlerin sol
tarafna zenle yerletirdikten sonra cebinden kard beyaz bir ambalaj bandyla zenle sard.
simler ve iein bulunduu bu sayfa bu gn yaatacak bir anyd artk. Her gerilla, bylesi gnleri anmsayacak bir an
mutlaka tard yannda. Bu ya birbirinin defterlerine karlkl yazlan birka sz, ya da bir iir olurdu. Bazen bir mermi saklanmas
zere verilirdi, bazen ise bir fotoraf. Bylesi gnlerde yitip giden gerillalar, bu anlarla yaatlrd.
Axin;
Yaadm srece bu gnn ans olan bu iei ve bu isimleri hep yanmda tayacam yoldalar. Diyerek kad tekrar
defterinin arasn yerletirdi ve cebine koydu.
Gzleri buulanmt. Sanki isimlerden biri bu gece yitip gidecekti. Sanki bir sonraki gn yanndakilerden biri ebedi ayrla
gidecekmi gibi hznlenmiti.
Mardinliydi Axin. Tm dnyas Mardinle snrlyd gerillaya katlmadan nce. Bir gn kylerine gelen bayan gerillalara kesin
kararn bildirerek, onlarla birlikte dalara yrmt. Dalara ve yeni bir yaama. Savata en benim diyen gerillay kskandracak
kadar cesur ve savayd. Kavgann hep en nnde olmak isterdi. Savata olduu kadar yaamda da ilkeli ve tavizsizdi. Dmanna
kar amansz ve yoldalarna kar ise sevgi doluydu. Bir yoldan incitse, krsa, gnlerce rahatszln duyard.
Benim en deerli varlm sizlersiniz derdi.
Gne oktan kaybolmutu snrn arkasnda. Gece dolunayla maya balamt. Gerillalar, ateten geriye kalan son kzleri de
sndrmlerdi.
lk nbeti ben tutacam dedi Sinan. 11-12 nbetisi saat 12 de hepimizi kaldrsn. Nbetiler duyarl olsunlar.
Sinan, nbet yerine gittikten sonra dierleri uyumaya alyordu. Ama eylem heyecan kolay kolay uyutmuyordu. Tepedeki
askerler, zaman zaman rastgele etraflarna ate ediyorlard. Bu rastgele ateler geici de olsa askerlerin, gecedeki korkularn
gideriyordu. Ve bir de eer bir szma varsa, eylemciler yerlerinin tespit edildiini sanarak eylemi erken balatarak sabote etme
amalanyordu. Ama bunlar artk gerillalarca kanksanmt. Her gece yaplan rutin ve rastgele atlard bunlar.
Arkadalar kalkn, saat 12.
iyann sesiyle uyanmt herkes. Oysa bazlar daha yeni yeni uyumaya balamlard. iya her zamanki esprileriyle
uyandrmaya alyordu arkadalarn. O kadar ok espri yapyordu ki, artk ses tonu bile evresindekileri gldrmeye yetiyordu.
iya Haftaninin kuzeyinde bir snr ky olan wetli idi. Askeri kanunla katlmt gerillaya. Bir gn Vacip Tepesine yol getirme
almas yaplrken gerillalarn yapt baskn sonucu aralar yaklarak ve alanlar da tutuklanarak Haftanin karargahna getirilmiti.
Yol, snra karakol kurma amacyla yaplyordu.
Gerillaya katlmn yle anlatyordu iya;
Vacip Tepesine yol getirmek iin kymzde on kii topladlar. Ben de bunlarn iindeydim. Ama daha bir saat almamtk ki,
birden btn iiler ellerindeki kazma ve krekleri atarak akn akn birbirlerine baktlar. Ve herkes olduu yere oturdu. Ne oldu
size? demeye frsat bulamadan bir de baktm ki silahl biri bamda duruyor. Etrafmzda da bir sr silahl gerilla. Ben aldrmadan
kazmaya devam ettim. Cebinde cihaz olan esmer gerillann;
Kaz! Kaz! Tepeye az kald. Sesiyle dondum kaldm. yle bir bard ki, kazma elimden kayarak dt. Hepimizi tutuklayarak
Haftanin karargahna gtrdler. ilerden tanesi sonradan gnll katld ama ben eve gitmek istiyordum. Beni brakmadlar.
Getirip bana bir takm gerilla elbisesi verdiler ve giy bunlar dediler. Ben giymedim. Eer giyersem bir daha eve gidemem diye
dnyordum. Sonra o esmer olan gerilla geldi, blk komutanym meer, ad Ramazan. Onu grnce korktum ve hemen
elbiseleri giydim. Beni bir mangaya verdiler. Neden bilmem ama mangadakileri ve gerillalar sevmeye balamtm. Gerillalar hi de
askerlerin ve etelerin anlattklar gibi kt deillerdi. Sanki ylardr ben onlarn arkadaymm gibi davranyorlard bana. Gerillay,
PKKyi ve Bakan APOyu farkl bir dilden ve farkl bir ekilde tanmaya balyordum yava yava. Ama ne yazk ki, gnll gerillaya
gelenlerin yannda ben askeri kanunla gelmitim. Kafama koydum birkere, kaacaktm. Askeri kanunla katlmak da neymi. Katm.
Eve gizlice girdim annem beni grr grmez alad. Kimseye sylemeyin geldiimi dedim evdekilere. ki gn evde kaldktan sonra
evdeki klei de alarak, evdekilerle vedalatktan sonra yeniden snrn hemen tesinde bulunan ble, kendi blme gittim. Esmer
blk komutanmz beni yanna ararak;
Niye katn niye geldin? Diye sordu.
Ben ise gerillay tandktan sonra gnll katlmak istediimi ve bunun iin katm syledim. lk defa esmer komutanmzn
gldn ve o kadar da sert biri olmadn farkettim. Ve gerillaya bylece gnll katlm oldum.
Herkes uyanm ve hazrlanmt.
Ben, Mame Yunus ve Sozdar arkada Alo tepesine sikast yapacaz. iya,Yusuf, Axin ve Haydar arkadalar da yol kesme ve
maynlama eylemini yapacaklar. Ali arkada ise buradaki tepede dmann hareketliliini gzleyerek bize bilgi verecek. Herkes en

14

ge saat 03 de yerini alm ve mevzisini yapm olacak. En kk bir hata, eylemi sabote edebilir ve buradan kmamz
zorlatrabilir.
Herkes pr dikkat Sinan dinliyordu. Sinan, Sozdar ve Mame Yunus dier gerillalara baarlar diledikten sonra vedalap, Alo
tepesine doru trmanmaya baladlar. Ardndan dier grup da yola koyulmutu. Bir tek Ali kalmt noktada. Ali, noktada yaktklar
ate yerini kamufle ederek eylem srasnda askerlerin hareketliliini izlemek iin yukardaki tepeye doru yola koyuldu.
iya ve yanndakiler, eylem yerine ulatklarnda ay da Vacip tepesinin ardndan kaybolmutu. Tepedeki klar evresini bir ehir
gibi aydnlatyordu. iya ile Yusuf yolun stne ineceklerdi, Axin ile Haydar ise biraz ilerideki kayalklarda hem onlarn savunmasn
yapacakt, hem de Vacip tepesinden gelecek olan askerleri vuracaklard. Saat drt buua yaklayordu. Ufuk yava yava yordu
ama orman henz karanlkt. iya;
Biz ilk taramay yapar yapmaz siz de atee balayacaksnz. Yedi sekiz dakika sonra mevziyi terkederek buluma noktasna
geleceksiniz. Fazla kalmayn mevzide. Buluma yerimiz, akam hareket ettiimiz noktamzdr. Haydi ikinize de serkeftin.
Axin ile Haydar da onlara baarlar dileyerek el sktktan sonra biraz ileride bulunan eylem yerlerine gittiler. Uygun grdkleri
bir kayann sana ve soluna talar dizip, bir mevzi yaparak yerlerini almlard. Dikkatleri tepeden gelen yolda ve yukardaki
kayalklard idi.
Geldiler, heval Haydar. Kayalarn stndeler! Dedi Axin.
Haydar, karnasnn drbnnden baknca, korucular ve askerleri ok net bir biimde gryordu. Saylar tahmin ettiklerinden de
kalabalkt bugn.
Hazrlanalm. Kayann sandakilerden birine sen hedef al, solundakilerden birini de ben hedef alacam. lk tarama sesiyle
beraber ikisini de devirmeliyiz. dedi Haydar.
Hava gittike almaya balyordu. lk bomba ve tarama sesiyle birlikte Axin ile Haydar da nian aldklar askerlere ate
etmilerdi. Kayalarn stnde bartlar ve inlemeler birbirine karmt. Bir panik balamt askerlerde ve korucularda. Atein
nereden edildiini tespit edemedikleri iin saa sola rastgele ate ediyorlard. Axin ile Haydar nian alarak atee devam ediyorlard.
Karnastan kan izli mermiler kayalara arparak yukarya doru sekiyordu. Kayalardan seken izli mermiler bir sre kayan bir yldz
gibi iz braktktan sonra havada kayboluyordu. Kayalkta bulunan askerler ise, ate edilen yeri tam olarak tespit etmeye alyorlard.
Hava henz tam aydnlanmad iin namludan kan ate Axin ile Haydarn yerini deifre etmiti. Korucular ve askerler de daha
isabetli ate etmeye balamlard. atma gittike Axin ile Haydarn bulunduu mevzi zerinde younlamt ve hava yava yava
almaya balamt.
Ka dakika oldu Heval Haydar? diye sordu Axin.
Bende saat yok dedi Haydar.
Bende de yok.
Sanrm henz sekiz dakika olmad. O taraftan silah sesleri youn,sanrm arkadalar henz eylem yerinden uzaklamamlar.
Bilemiyorum, yedi sekiz dakikadan fazla burada kalmamalyz, yoksa etrafmz tutabilirler, o zaman buradan kmamz olduka
zorlar.
Tamam. Bu arjr de boalttktan sonra kendimizi kayalklardan aaya doru brakrz.
Tamam
Asker ve korucularn sesleri gittike daha da yakndan duyuluyordu.
Haydi dedi Haydar. Eilerek hzla kendimizi aaya brakalm.
Mevzide atein kesildiini gren askerler mevziye saldrya gemilerdi. Axin ile Haydar gittike atma yerinden
uzaklayorlard. Mermiler rastgele zerlerinden geerek ormanlk alana dyordu. Axin ile Haydar dere yatana ulaarak buluma
noktasna doru ynelmilerdi ki, kardan iya ile Yusufun kendilerine doru geldiklerini grdler.
Ne oldu, neden bu kadar geciktiniz? diye sordu iya. Size sekiz dakikadan fazla kalmayn demitim.
Sizin henz eylem yerinden uzaklamadnz dnerek biraz fazla kalmz. Ayrca saatimiz de yoktu.
Doru deil, ufak bir hata bile her eyi tersine evirebilir. Duygusal olmayalm. Siz gecikince biz de sizi merak ettik.
Karlamasaydk eer, eylem yerine gidecektik.
Eylem anlk bir olguydu savata. Bir dakikalk bir hata bile her eyi altst edebilirdi. Hele gerilla savanda her ey birka
dakikada olup bitmek zorundayd. Yoksa atma uzaynca inisiyatif kar tarafa geebilirdi her an.
Haydi acele edelim, noktaya gidelim. Diyerek hzla noktaya doru yneldi iya. Noktaya vardklarnda dier grubun da gelmi
olduklarn grdler.
Merhaba yoldalar dedi Sinan, Ho geldiniz, herkes iyi mi?
Biz iyiyiz dedi iya, sizin durumunuz nasl?
Biz de iyiyiz, eylem baarl geti.
Bizimkisi de. Yola dediimiz mayn nclerde patlad. lk patlama okunu atlatmalarna frsat tanmadan bomba atp
taramaya baladk. nclerin zerinden iki G-3 kaldrdk.
O zaman kutlayalm, aylar benden. Diyerek ate yakmak iin kalkt Sinan.
Kahvalt da benden, hem de komutan yemei. Diyen iya, sakladklar yerden sala ve ya kard.
Tam kahvaltya balamlard ki, birden cihazdaki ses telala arda bulundu.
Frtna frtna!
Dinliyorum Kartal
Acele bulunduunuz yeri terkedin, dman kendisini araziye brakt, bulunduunuz yere doru yaklayor.
Ali henz tepedeydi ve askerlerin hareketliliini izleyerek bir tepeci grevi yrtyordu.
Tamam anlald. Sen dier tepelerdeki hareketlilii de izlemeye al.
Tamam anlald.
iya ve yanndakiler komutan yemeklerini dkmeye hi de niyetleri yok gibiydi. olduka sakin hareket ediyorlard.
Kahvaltlarn yapmaya kararlydlar. Onlar kahvaltlarn yaparlarken askerler ise gittike yaklayordu.
Frtna frtna
Dinliyorum
Heval henz kmadnz m? acele edin yaklayorlar.
kyoruz, sen de kendini yukardaki dereye doru brak, derede buluuruz

15

Tamam
Tepedeki tm snr karakollar harekete gemiti. Gne henz bir saatlik bir yol almt ancak. Gruptakiler Ali ile bulutuktan
sonra snrn dousuna doru yrmeye baladlar. Araziyi iya ile Mam Yunus ok iyi tandklar iin onlar nc olmulard.
Acele edin arkadalar bu tepeyi atk m Bezenike tarafndan Snaxt vadisine doru gideceiz diyen iya bir sre sonra o
ynde, Alo Tepesi ynnde askerlerin geldiini ve nlerini kesmeye altklarn grnce:
Heval, o taraf tutmular. Kar tarafa gememiz lazm diyerek ters yne doru yneldi.
Alo tepesinden inenler ate etmeye balamlard. iya, askerlerin cihaz kanaln dinliyordu. Kanaldaki askerlerin
konumalarn dinleyerek, ona gre bir k yolu bulmaya alyordu. Askerlerin muhaberesinde kendilerinin grldn
anlamt.
Bozkurt bozkurt!
Dinliyorum Malko
Onlar grdm
Ka kiiler?
Yedi ya da sekiz kiiler
Tam olarak yerlerini bildir
Kartal kayalna doru gidiyorlar
Anlald tamam
Saat, sabahn dokuzuna geliyordu. Gne ykseldike hava daha da yakc oluyordu. ki saattir gruptakiler alandan kmak
iin bir boazdan dierine kouyorlard. Ama hangisine yneldilerse, askerlerin boaz ve tepeleri tuttuklarn gryorlard. Btn
snr karakollarndan askerler araziye kmlard. Gittike ember daralyordu ve gerillalarn alandan kma ihtimalleri de gittike
azalyordu.
Bizi grdlerdedi iya, Kartal kayalna doru gittiimizi grdler. Mesafelerinizi an, eilerek ve hzla Kartal Kayalna
doru gideceiz gene de. Baka yol kalmad. Onlardan nce ularsak buradan kabiliriz
Ama oraya doru gittiimizi grmler dedi Mam Yunus.
Baka yolumuz yok, oraya gideceiz
Kartal kayalna doru mesafeli bir biimde hzla ilerliyorlard. Kayala tam yaklamlard ki iya hzla geriye dnerek;
Arkadalar geri dnn, stmzdeler, mesafenizi an ve aaya doru koun demesi zerine grup geri dnerek komaya
balamt. Kayalktakiler de atee balamlard.
Artk tmden embere alnmlard ve atma konumunda da deildiler.
Lanet olsun dedi Axin Saat henz on bile olmam, akama daha ok var.
Karanlk olsayd, bir ekilde emberden kacaklarn biliyordu Axin. Ama gnn ortasndaydlar, her taraftan askerler araziye
kmt ve ember gittike daralyordu.
Gerillalar komaktan ve scaktan bitkin dm, artk hzl hareket etmekte zorlanyorlard. Scak ve susuzluk yry daha
da zorlatryordu.
Bir tepede olsaydk atabilirdik dedi Sinan, atarak lrdk hi olmazsa ama imdi burada, bu emberde atamadan
imha olacaz. Herkes hazrlasn ve emberde de olsak onlardan da birka tanesini vurabiliriz. Kimse ele gemeyecek ve kolay da
lmeyeceiz.
Hayr diye haykrd Axin, Kimse lmeyecek. Hemen kendinizi lme yatrmayn, kacaz buradan.
Nasl dedi Sinan, askerler tm klar tuttuklar gibi bir kol stmzde ve bir kol da nmz kesmek zere
Aaya doru koacaz. Daha ieriye, ormann sk olduu yne doru koacaz.
Bizi grdler ama...
yi ya. Grsnler. Onlar yanltacaz.
Nasl?
Ormann iine doru koarken orman yakacaz ve dman ile aramzda ateten bir set ekeceiz. Ykselen dumandan
yararlanp, tekrar geri dnerek ters yne yani snra doru gideceiz.
Baarabilecek miyiz? diye sordu iya tereddtle.
Baaracaz, baarmak zorundayz. Baka bir yol neren varsa nersin. Diye yantlad Axin.
Herkes susmutu. Kartal kayalndaki askerler gittike yaklayordu.
Haydin yoldalar, baaracaz. Diyen Sinan sanki emberi yarm gibi cokuluydu ve bu cokusu gruptaki arkadalarna da
gemiti. Tm yorgunluklarn unutmu gibiydiler.
iya, sen nde ormann derinliklerine doru koacaksn, dierleri de mesafeyi aarak iyay takip edecek. Kimse birbirinden
kopmasn. Herkes koarken otlar tututursun. Otlar tututurmaya alrken bir kayay siper aln ve dikkatli olun, dman bizi
gryor. Duman ykselince vadiye inip ters yne, yani snra doru gideceiz.
Askerler her ynden ate ediyordu. iya hzla kendini ormann derinliklerine doru brakt. Ardndan da dierleri. Koarken de
otlar tututuruyorlard. Askerlerin attklar izli mermiler, havanlar, B-7 roketleri de otlar tututuruyordu. ounluu am olan

16

orman alev almt, alevler ge ykseliyordu. Duman metrelerce yksee kyordu, kapkara bir duman kaplamt g. Alevler
ve duman gerillalar ile askerler arasnda bir set gibi ykseliyordu. Rzgarn da etkisiyle snra doru yaylyordu. Ormann iinde
bulunan askerler yangndan korunmak iin tepelere doru kamaya balamlard. Gerillalar seslerini duyuyordu ama duman
onlar grmelerini engelliyordu. Onlar da gerillalar gremiyordu artk. Gerillalar vadiye vardklarnda ynn snra doru
evirmilerdi. Derenin kar tarafnda yryorlard. Yangn derenin karsna gememiti, dere engelliyordu. Bylece gerillalar
ateten ve dumandan korunmu oluyordu. Ate ve duman tm ihtiamyla kar yamatan ge doru ykselerek, adeta
gerillalar gizliyordu. am aalarnn bol olduu ormann yanarken kard korkun trtlar, kulaklar trmalyordu. Askerler
artk gerillalar gremiyordu. Gerillalar bunu biliyorlard ve bundan sonraki yrylerinde olduka gizli ve dikkatli olmak
zorundaydlar. nk bundan sonraki herhangi bir ak hareket bu son anslarn da ortadan kaldrabilirdi.
Arkadalar, dmann hi tahmin etmedii bir yere gideceiz. Derenin iindeki yeil otlarn arasnda srnerek Alo
Tepesinin dibine gideceiz. Diyen iya, snrdaki Alo Tepesine doru yrmeye balad.
Tepenin dibine yaklaldka orman seyrekleiyordu. Bir sre yrdkten sonra ise ormann bittii noktaya gelmilerdi. Ama
duman, rzgarn etkisiyle daha da yukarlara doru ykseliyordu. iya, bulunduu yere oturarak arkada gelenlerin yanna
gelmesini iaret etti. Herkes iyann yanna geldikten sonra,
Arkadalar, buradan itibaren derenin iindeki yeil otlarn arasnda srnerek gideceiz ve yukardaki st aacnn dibinde
duracaz. Mesafe yz metre. Herkes otlarn iinde srnerek, grnt vermeden gidecek ve kimse derenin ve otlarn dna
kmayacak. Birinin bu kurallar ihlal etmesi ve grnt vermesi bu son ansmz da yok edebilir.
Hayati olan bu uyary yaptktan sonra tekrar ne geen iya, herkesin kendisinin yapt biimde hareket etmesini
syleyerek, tepenin dibindeki st aalarna doru otlarn iinde srnerek ilerlemeye balad. Bir saat sonra herkes stlerin
bulunduu yere ulamt. Alo Tepesinin hemen dibinde bulunan bu yerde drt tane st aacnn dnda baka evrede hibir
aa yoktu. Stler olduka bykt ve dallar yere eiliyordu. Bylece tepedeki askerlerin, sdn dibindeki gerillalar
grmesi engelleniyordu.
Gerillalar izlerini kaybettirmilerdi. Operasyonun yn sk ormanln olduu alana doru kaymt. nk gerillalar en son o
yne doru koarken grmlerdi ve ormansz snra doru gidecekleri dnlmyordu bile.
Saat leden sonra e yaklayordu. Askerler cihazda tekmillerini
bulamadklarnn tekmilini veriyorlard. Tepedeki karakolda bulunan subay;

veriyordu.

Arama

yaptklar

yerde

kimseyi

Saat bete herkes yuvaya dnsn diye talimat vermiti tm askerlere. Artk operasyonun hznn azaldn ve askerlerin
tepelere ekileceini dnen iya;
Yoldalar herkese ay. aylar benden diyerek yanndakilere glmsedi.
akann sras deil heval, buradaki suyu bulduk baka bir ey istemiyoruz dedi Yusuf.
aka yapmyorum, aylar benden, ben yapacam ay.
Nasl yapacaksn? Ne aydanmz var ne de bardamz.
Onlara gerek yok ki. Baksanza sdn dibi pet ie dolu. bu ielerde ay yapacaz.
Ama dman tepesinin dibindeyiz, kk bir duman bile yerimizi deifre eder.
Atei bana brakn, benim yaktm atete duman kmayacak.
Askerlerin, sdn dibine braktklar bo pet ielerden drt tanesini azna kadar su dolduran iya, atein iine koydu.
Kuru odunlarn kabuklarn soyarak atee atyordu. Ksa srede drt pet iesi dolu ay hazrd. evredeki bo pet ielerin dibini
keserek, bardak olarak kullanyorlard. aylarn itikleri srada gne de yava yava batya doru kayyordu. Saat bee doru
tm askerler tepelere geri dnmeye balamlard. Gerillalar, gnn yorgunluunu atmak iin sdn dibinde uzanmt. Ali hem
cihaz kanalnda askerlerin muhaberesini dinliyordu hem de nbet tutuyordu. Gne yava yava tepenin arkasnda kayboluyordu.
Gerillalar akam kzlln bekliyorlard. Akam karanlnda snr geerek Haftanine gidecekti grup. Snrn hemen yaknnda
bulunuyorlard.
Heval bu derenin iinde yrmeye devam edeceiz. Dere snra kyor ama yukarya ktka mevzilere de yaklayor. Onun
iin ok dikkatli ve sessiz olmalyz.
Askerlerin cihaz kanalnda muhabereleri younlamaya balamt gene. Muhabereyi dinleyen Ali,
Arkadalar dman kanalnda bir hareketlilik var. Operasyonu devam ettirecekler. Tm snr geilerini tutmak iin hazrlk
yapyorlar.
Sinan cihaz alarak dinlemeye balad. Cihazda gerillalarn gece snr geeceklerini ve bu nedenle tm gei hatlarnn
tutulmas talimat veriliyordu. Snr gece tutulacak ve gndz ayn arazide operasyon daha kapsaml gelitirilecekti.
Hava kararmak zere. Herkes hazr olsun, snra doru harekete geeceiz. Ben nden gideceim. Elli metre mesafeyle siz
beni takip edeceksiniz. Yrrken ayanzn altnda talarn yuvarlanmamasna dikkat edin ve sessiz olun diyerek deredeki otlarn
iinde snra doru yneldi. Ardndan ellier metre mesafeyle dierleri de srasyla snra doru harekete gemilerdi.
Askerlerin cihaz konumalar younlamt. Herkes hareket ynn ve tutaca yeri bildiriyordu. Alo Tepesinden ve Vacip
Tepesinden de askerlerin hareketlilii balamt. Tepedeki klar yaklmt. Tepedekiler karlkl olarak iki kol halinde kendilerini
boaza doru brakyorlard. Artk zamana kar bir yar balamt. Hzl olan kazanacakt. Yava olan kaybedecekti ve kaybedi
lm getirecekti. Sonu lmle bitecek bir yar olacakt. Geceyi kim iyi kullanrsa gece ondan yana olacakt.
Ormann grltyle yan hala devam ediyordu. Rzgar, duman snra doru srklyordu. Gerillalar snra doru hzla
yaklayordu ve askerler de snr tutmak iin tepelerden brakmlard kendilerini. Her ey snra doru kayyordu.
Hava gittike kararmaya balamt. Gerillalarn ay yapt pet ieler otlarn iinde duruyordu. Gerillalar gittike
uzaklayordu stten ve snra yaklayorlard. Karanlk iyice kmt. Snra yaklatka birer birer karanlkta yitiyordu
gerillalar. Ve kimbilir belki de kavgann iinde olanlar oktan veda etmilerdi lme. Bir kavram olmaktan te bir ey deildi belki
de onlar iin lm.

17

Ve gidiyorlard snra doru. lm dellosu balayacakt. Gidenler de biliyorlard her yeni gn yeniden var olmakt. Ve her
yeni gn yeni bir servendi. Yitip gideceklerdi elbet gnn birinde. Apansz yitip gideceklerdi belki de, ama bu dalarda bu
dalarn hakkn vermeliydiler. Bunu biliyorlard. Ve biliyorlard ki karlaacaklar namlulardan gl sunulmayacakt kimseye. Ve bu
nedenle yeni bir gne ulamak, gnein douunu yeniden grmek iin ve yeni bir serven iin zamanla yar balamt. Snra
doru balamt yar. Zamana kar lmne bir yar. Birazdan snrda buluacaklard.
Gecenin karanlnda snra yaklatka karanlkta kayboluyorlard gerillalar, gecede yitiyorlard. Ve snrda yeniden balayacakt
lm dellosu. Gecenin sessizlii bir yaylm ateiyle bozulmutu. Namlulardan kan ate, bir yalm gibi yanp snyordu. Snrdaki
namlulardan kan atei snrdakiler grmt. Snrn tesinde gerillalar grmt. Deriy Davetiye de grmt. Ve gerillalar yitip
gitmilerdi gecede.
BR ARN DZELERNDEK SIR.
Yapraklar sararmaya yz tutmutu. Baz aalar erken yaprak dkmne balamt bile. Gnn insan rahatsz eden scakl,
akamn ilerleyen saatlerinde yerini tatl bir serinlie brakyordu.
Yan yana dizilmi talardan oluturulan dairenin iinde yanan atete, zaman zaman ykselen alevlerin avk gerillalarn yzne
vuruyor, ate snmeye yz tuttuu zaman ise gerillalarn yzleri gizemli bir siluete dnyordu.
Atein etrafnda oturanlar, Xebatn zenle hazrlad ay yudumlarken, Xebatta dinleyeni etkisine alan hznl sesiyle kendi
iirlerinden birini okuyordu.
Ktlk
Bymeden urarm sokana mazlumun
Yaamamken bitirirmi dlerini
Ard arkas
Katran acsndan kahkaha
hanet sinsice olurmu
Gerek zkkm acs
Dost yazarm alfabesini
Dman nutku pay edinirmi
Ve bir de
Bir varm
Bir yokmu da
Sevgi
Bir ocuk yrei safln barnda tayan yolda canls Vasfi Hoca;
- Biliyor musunuz yoldalar, sanrm dnyann en bahtiyar insan benim, bylesine gzel corafyada, yoldalarmla bu dalarda
zgrln tadn karyorum. Karanlk zindanlarda geirdiim on yln ardndan bylesine esiz bir yaam yayorum.
Zindanda geirilen on yl.
Genliinin on yln elinden alan yosun balam nemli duvarlarn ve demir parmaklklarn, alp gtrd genliinin acsn
kartrcasna, dalarn zgr ve kutsal yaamnn her ann dolu dolu yaamak istedii glmseyen gzlerinden okunuyordu.
Haydarn periyodik olarak atee att odun paralar hem geceyi aydnlatyor, hem de sohbetin giderek derinleeceine iaret
ediyordu. Bir yandan atee odun atarken, bir yandan da Zazaca bir ezgi mrldanyordu.
Ax to iya variy
Lmin qas sardo
to weza verdo
Vez biyo wayr derdo
Derin bir sessizlikten sonra Vasfi Hoca duyulur duyulmaz bir sesle konumaya balad.
-Derler ki, umut ve hayal yoksulun ekmeidir. Belki yledir belki deildir, ama umudun, yaamn zsuyu olduu ve hayalin
de o yaam ssleyin renkler olduu bilinen bir gerektir. Belki de umut ve hayal yoksulun ekmeidir, belki de yoksulu yaatan
umududur. Kim bilir?
Sanki kimse yokmu da yannda, yanan atele konuuyor gibiydi Vasfi Hoca, mrldanr gibi derinden. Belli belirsiz bir hzn
yansyordu gzlerinden bulutsuz ay geceye, bir sre konumadan yanan atee bakakaldlar sra d bu insanlar. Atein avk
yansyordu yzlerinde, gemiin izlerini tayor gibiydiler, gelecekse onlardayd.
Bu kez sessizlii bozan Xebat oldu.
-Ya gerillalar Hocam? Binlerce yldr kendi topraklarnda tutsak ve kaak yaayan yoksul bir halkn ocuklar olan biz gerillalar?
Bakt Vasfi Hoca, atein avkyla ldayan gzlerinin iine Xebatn.
Daha on sekizinde iken ailenin ve yaad evrenin Xebata sunduu yaam reddederek, peygamberler diyar Urfadan kp,
zgrlk dalarnn yolunu tutmutu. Bir ocuk yrei saflnda ve her haliyle insana gven veren bir bak vard gzlerinde Xebatn
Glmsedi Vasfi Hoca. ekersiz ayndan bir yudum ierek yine yzn atee evirdi. Atein derinliklerinde bir ey aryormu gibi
sessizce bakt bir sre. Yanan atein derinliinde gizemli birisiyle konuur gibi mrldanmaya balad:
- Kendi topraklarnda tutsak ve kaak yaayanlar. Anann ocuundan, ocuun anasndan ayr drlmesi misali. Bulumalar
dalarda oldu hep, byk bedeller denerek. Bu nedenledir ki, ayr drlsek de yitip gitmedik. Dalara sndk, dalarda bulutuk,
hep bir umut vard iimizde. Dalar da kucak at hep bize, bundandr dalara sevdalanmamz. Binlerce yl tadk umudumuzu ve
sevdamz. Umut getirdi bu gnlere bizi. Dilimiz tutsak, topramz tutsak, halkmz tutsak, umudumuz tutsak. Bizi yaatan umuttur
dedim ya, varsn tutsaklklar sarsn her eyimizi. Kracaz btn bu tutsaklklar zincirini, umudun gc byk. Ne demiti son yzyln
sra d halk kahraman, Umut zaferden daha deerlidir. Umudu bytmek gerek, tutsaklk zincirini paralayp zgr yarnlar
yaratmak iin.
Genlik yllarn alp gtren karanlk zindanlar ve lm hcreleri, Vasfi Hocann salndan ok ey alp gtrmt ama
umudunu yok edememiti. Gzlerini atein derinliine dikerek bakakald bir sre. Sanki baka dnyalarda dolayor gibiydi.
Duygu ykl sessiyle kendi iirlerinden okumaya balayan Xebat, sanki sessizlii kovmak istiyordu.
Divanesiyim dostluklarn
Bilinmezlik korkusudur
Her an
Korkutur, rktr beni
Beni sen deil ki
Bendeki ben rpertiyor
Snmak istiyorum
Tm limanlarna gnllerin

18

Rotasz bir gemi misali

Ama kaplar hep rtk suratmda
-Her zaman olduu gibi yine birileri sohbete ekmese seni, hep yle sessizce dinleyeceksin, Haydar yolda. Bu kadar
suskun olmann nedeni nedir? diye takld Xebat.
Atein snmemesi iin arada bir atee odun atan Haydar;
-Herkesin baz zellikleri vardr. Belleklere kaznan. Benim de zelliim budur sanrm. Dinlemek. Dinlemeyi seviyorum.
Bylece insanlar ok daha iyi anlyor ve tanyabiliyorum. nsanlar anlamadan veya tanmadan kurulan dostluklarn zemini salam
olmuyor ou zaman. Bu nedenledir ki erken balayan dostluklar, bazen de erkenden yklabiliyor. nsanlar tandka kurulan
dostluklar, ayrlklar da olsa hep yaatlabiliyor. Bundandr suskun olmam.
-Susmak, dinlemek ve yazmak, Haydarn zellii budur demek. Diye konumaya katld Vasfi Hoca. Yazlarn bir sr gibi
saklyor galiba. Ne yazdn kimsenin grd yok, diyen Vasfi Hoca devam etti:
-Sr; her insann bir gizemli taraf vardr. Ama gerillada bakadr. Herkesle paylamak istemez. Suskunluu semesi
ondandr. Bir tek eye aar yreinin gizemini, kalemine. te o an kalemi canlanr. Kalemi ile konuur, kalemi dinler, kalemine
anlatr. Kalemi yazar, gerillann saf ve katksz yreini. Gerillayla sevinir. Hznlenir, duygulanr, ortak olur zlemine. Yani gerillay
en iyi kalemi anlar, kalemi anlatr. Kalemi gerillann gizemli dnyasdr.
-airler bilge olurlarm, hocam. Bilgeler gizemli. Bir bilge gibi konuuyorsun. Ama gizemine de prangalar vurmusun. Diye
imal bir gnderme yapt Haydar.
-Nasl yani?
-Yani demem o ki belki de bu dalarda, yldzlar altnda seninle sohbet edeceimiz son gece olacaktr. Yarn bizden
ayrlacaksn. Bir hikayen vardr bilirsin. Gitmeden nce o hikayenin asln senden dinlemek istiyoruz.
-Hangi hikaye? Biraz daha ak konu.
-Kibele, hocam. Kibele. Son yldr kendine bir dnya yaratmsn ki, o dnyada aradn bulmu bir ozan gibi
dolayorsun. Herkesten uzakta ve mutlu. Sen ve Kibele.
-Yok yok yle bir ey. Arkadalar abartyorlar.
-Her insan kendi duygularna gre yanstr hocam. Bu nedenle hikayeyi senden dinlemek istiyoruz.
Vasfi Hoca, elinde ki ubukla atei kartrmaya balad. Sanki atete bir yz arar gibi gzlerini atein kzllna brakt. Ksa
bir sessizlikten sonra;
-Yaratm olduum dnyam bakasna aarsam, gizemini kaybettirmez mi yolda?
-Ama biz yoldaz hocam. Yol arkada. smimiz, sesimiz farkl da olsa, sevincimiz ortaktr. Birlikte ayn eylere gler, ayn
eylere hznleniriz. Gerektiinde lm bile birlikte gslemez miyiz? Var m tesi, bizim bizden saklmz olmal m?
Glmsedi Vasfi Hoca.
-D ile gerek, yaanlanla yaanmayan, gemile bugn, hem soyut hem somut, budur benim gizemli dnyam. Bilmem
anlatsam anlayabilecek misiniz? Korkum odur ki, belki de beni yanl anlarsnz bir ou gibi.
-Seni tanrm Hocam. Yanl anlayacam da sanmyorum. En azndan anlamaya alrm. Eer anlayamazsam da susarm.
Ve gene senin gizemin bizde kalr.
-Suskunluk, belki de bedenle birlikte bir ok eyin yitip gitmesidir.
-yle ise yitmemeli baz eyler. Anlam bulmal, yaamal, yaatlmal.
-Anlald. Beni bu gece uyutmayacaksnz. Yola uykusuz geen bir gecenin ardndan karacaksnz beni. Madem hikayemi
dinlemek istiyorsun sende reoyu yeniden doldurup atein zerine koy.
Durup tekrar atein grkemli bysne dald. Bu arada Haydar, reoya su doldurup atein zerine koydu. Vasfi Hoca atei
reoya brakarak, onlara dnd:
-Kibele bir ryadr, Kibele bir gerek. Kibele gemitir, Kibele gelecek. Kibele topraktr, Kibele ak.
Kibele ulalmas gereken kutsal gelecek. Beni byle anlamalsnz. Beni byle anlayn.
Herkes susmu Vasfi Hocay dinliyordu.
-1997 ylnn yaz mevsimiydi. Zap Vadisi bu mevsimde cehennem scakln yaar. Sinsi ve hrn akan serin Zap suyu bile
bu scakla dayanamaz, buharlar. Zapa geldiimizde operasyon geri ekilmiti, ama Gney igali sryordu. ikefta Brndara da
birka gn kalmtk. Burada onlarca yaral ve savunmasz yoldamz vahice katledilmiti. Etraf dolayordum. Sanki bir eyler
aryor gibiydim. Ne aradm ben de bilmiyordum. Btn gn dolatm durdum arazide, sanki yiten yoldalara ait bir ey bulacakm
gibi dolandm durdum. Gnein dalarn ardnda kaybolmasna henz birka saat vard ki, yorgun argn geri dnp arkadalarn
bulunduu noktaya doru yola koyuldum. Biraz ilerledikten sonra, yolun biraz yukarsnda bulunan dibi oyulmu bir kaya dikkatimi
ekmiti. Ama yorgun olduum iin yrmeye devam ettim. Bir taraftan yrrken, dier taraftan ise o kayann yanna gidip bakma
gibi iimde kabaran tuhaf bir duyguyla sarslyordum. Sanki bir g beni o kayala doru ekiyordu. Yorgunluumu unutmutum.
Geri dnerek hzla kayala doru yrdm. Kayann yanna vardmda ise dibindeki topran kazlm olduunu grdm. Elimle
topra biraz etiimde naylona sarlm bir paket ortaya kt.
-Paketi aldn m? Ne vard pakette? Diye sabrszlkla sordu Haydar.
-Evet paketi topraktan karp bir sre elimde tuttum.
-Ama hocam, pakete bir mayn da bal olabilirdi, dedi Xebat.
-Evet, ben de dndm, ama sanki aradm o paketmi gibi bir his belirdi bende. Mayn da olsa paketi karacaktm.
Sanki baka bir g hareketlerime yn veriyordu. Bilemediim bir g. Kutsal bir eyi tutar gibi tutuyordum paketi. Hangi yoldaa
aitti bu, kim bilir. Operasyon srasnda atmaya girmeden nce hangi yolda bunu buraya saklamt. Kimdi o? Neredeydi imdi?
Yayor muydu, yoksa kahpe bir kurunla yitip gitmi miydi?
-Pakette ne vard Hocam? Bizi meraktan ldrecek misin? Diye sordu Haydar.
-Dinlemeyi seven yolda, ne oldu birden yle? Bu ne sabrszlk, anlatyorum. Su kaynad. Reo ilgi bekliyor. Onunla
ilgilensen iyi olur.
Haydar ay demlerken, Vasfi Hoca anlatmaya devam ediyordu.
-Paket elimde ylece kalakaldm. Amadm. Amay nedense hak grmyordum. Bu paket bir yoldaa aitti ve ben ondan
habersiz oradan karmtm. Olur ya bir gn kagelir de, ya saklad paketi grmez ise. Bir anda bu duygular yaarken, te
yandan paketin iinde ne olduunu merak ediyordum.
-Amma da sabrlymsn be hocam, dedi Xebat.
-Hi de sabrl olduum sylenemezdi. Paketi ap amama konusunda mthi kararszdm. Bir yanm bir an nce paketin
iindekini grmek isterken, dier yanm bu isteime kar dikiliyordu. Bir trl ne yapacam kestiremiyordum.
Elindeki odun parasyla bir sre atei kartrdktan sonra devam etti:
-Paketi atmda iinden iki defter kt. Defterler yazlarla doluydu. Birinde anlar, birinde ise iirler vard. iirlerden birinin
altna baktmda bir bayan yoldaa ait olduunu grdm. Paket elimde noktaya doru yrmeye baladm. Noktada bir keye
ekilerek iirleri okuduktan sonra, paketi tekrar kapatp antama koydum. Kimdi bu iirlerin sahibi, nerelerdeydi imdi? Bunlar
dnerek yldzlar altnda uykuya dalmtm. Gece grdm ok karmak bir ryann etkisiyle uyandm. Ryamda bir kadnn
glmseyerek bana baktn anmsyorum. Ellerini bana doru uzattnda, bulduum paketin aynsnn onun da elinde olduunu
grdm. Ona doru yaklamak istedim ama geri dnerek uzaklamaya balad.

19

-Dur bekle diye bardm ve o esnada arkadalar beni uyandrd.

Vasfi Hoca sanki zamanda yitip gitmiti, binlerce yl ncesine. Eski a sevdallar gibi marur, mutlu ve eriilmez
grnyordu. Yanndakiler susmu, Vasfi Hocay gittii o gizemli dnyasndan ekip getirmeye kyamyorlard. Mutlu ve marur
glmsemesinin ardndaki bysnn bozulacandan korkuyorlard.
-Hocam bir ay daha ister misin? Dedi Xebat.
-elim. Hava da serinlemeye balyor yava yava.
Pet ielerin dibi kesilerek yaplan bardaklara ay dolduran Xebat;
-Ryanda grdn tandk biri miydi?
-Bilemiyorum, dedi Vasfi Hoca. Bana bir tandkm gibi geldi ve nedense onu kaybedeceimden korktum ve gitme diye
ardm. Nedenini ben de bilmiyorum.
-Peki arkadalar seni uyandrdnda ne diye bardn sormadlar m?
-Evet sordular. Hibir ey yok dedim ve arkadalar tekrar uyudular. Sabaha kadar artk hi uyumadm ve yldzlar seyre
durdum. Yldzlar ve tanralar. Tanralar neden yldzlardan isim almlard acaba? O an yldzlar bana ok gizemli grnmeye
balad. Yldzlar uan bamn stnde duruyorlard ve benim kadar gerek idiler. Ya tanralar? Sadece bir efsane miydiler? Yoksa
yldzlar kadar gerek miydiler onlar da? D ve gerek i ie. Ryalar belki gerek deildi ama ryay gren gerein ta kendisi deil
miydi? yleyse efsaneler yaratan insanlar ise, o zaman efsaneler de gerek olmal. nk insan kendi efsanesini kendi yaar ve
yaratr. Dncelerinde olsa bile.
Bir efsaneyi yayordu Vasfi Hoca sanki. Yaad ada hakim gler tarafndan ldrlen bir efsanenin yeniden
canlanmasn istiyor gibiydi. Bu an tm rmln silercesine istiyordu, yeniden dirilmesini. Bir topya sarmt Vasfi Hocann
dncelerini. Binlerce yl nce tanrlarn yok ettii o topyay yeniden canlandryordu. Dnceleri ile zgr bir dnyadayd.
-Paketi ne yaptn hocam? Diye sordu Haydar.
-Anlataym. Daha nce bir operasyon srasnda yaralanmtm. Karmdaki asker arjrndeki tm mermileri zerime
boaltmt. Dman beni l diye brakp gitmiti. Operasyon sonras araziyi arayan arkadalar beni bulduklarnda, baygn
durumdaymm. Beni Zap hastanesine getirdiklerinde, yaama ihtimali ok az diyen doktor, yine de beni ameliyata alarak Hipokrat
amcaya balln gereini yerine getirmiti. Barsaklarm darya karp nce ryen yanlarn kesip attlar. Sonra bir temiz
ykadktan sonra bir torbaya koyar gibi yerine koydular. Ve bir terzi ustalyla karnm dikmeye baladlar. Birka gn sonra
komadan ktktan sonra yava yava kendime geldim. Doktorun, yoldalarn ve dalarn yakn ilgisi beni yeniden yaama
dndrmt. Yaama dndrmt ya, bedenimin de da koullarna fazla direnemeyeceini de biliyordu doktur. Ve bundan dolay
beni Ninova kampna tedavi amacyla gnderme karar verdi. Birka gn sonra Zaptan Gareye giden bir grupla beraber ben de yola
ktm.
-Ama o kadar yolu nasl yryebildin, o Azraille karlam haline? diye takld Xebat.
-Azrail yanmda dolayordu ama fazla sokulmaya da cesaret edemiyordu. Bir katrn srtnda yol almaya baladk. Katr
srtnda ki yolculuk, lmden de beter oldu benim iin. Yaralandmda bu kadar ac ekmemitim. Grup nden gidiyordu. Ben ve
yanmda ki drt arkada ise arkalarndan onlar takip ediyorduk. Bergarye vardmzda afak skmek zereydi. Bergarye
varmadan nce cihazla balant kurulmutu. Arkadalarn yanna vardmzda, gne ban dalarn ardndan uzatarak gnn ilk
klarn stmze gndermeye balamt. Noktaya vardmzda,
arkadalarn scak ilgisiyle karlatk. htiyalarmz
karladktan sonra kendi rutin almalarna devam ettiler. Kahvaltdan sonra bize de dinlenmek iin uygun bir yer gsterdiler.
nk leden sonra tekrar yola koyulacaktk ve Gar dan aacaktk.
Gar Da, Gney Krdistann en grkemli ve kolay kolay her yerinden geit vermeyen dalarndan biridir. Bir ucundan
dier ucuna kadar uzanan Garyi amak, olduka zordur. Gar, gemek isteyen yolcularna sadece yerinden izin verir. Tabi
gerillalarn zamanla kefettii birka gizli geidi saymazsak. Bu geitlere deri, yani kap isimi verilir. Gar, ismini de zaten buradan
almaktadr. Bu gizli geitleri vaktiyle Gar evresinde yaayan kyller bile bilmezmi.
Gar dann bat ucunda ve en zirvesinde bulutlar arasnda duran Kasr, Garye gizemli bir hava veriyordu. Zaptan
bakldnda, eski zaman atolar gibi grnyordu Kasr. Trk uaklarnn defalarca bombalamasna ramen, inadna ayakta
durmaya direniyordu. Baz yerleri hasar grmesine ramen hala grkemliliini koruyordu.
-Garyi, yllardr mesken eyledik, dedi duyulur duyulmaz bir sesle Xebat. Kendime mesken eyledim. Her kayann dibine ve
herkese yol vermeyen gizli geitlerini bilirim. Bir ana gibi kucak at bize Gar. Kayalklarnda ve kuytuluklarnda hep bizi koruyup
gizlerdi.
-Hocam hikayeye dnelim. Defterler ne oldu? diye sordu Xebat.
-Anlatyorum ite. Akama doru ben tekrar katrn stndeydim ve yola devam ettik. Kurye ve dier arkadalar da yaya
Garnin doruunda ki kapya ulatmzda, gne batmak zereydi. Arkadalar, biraz daha hzl gidersek, karanlk olmadan Kani
Botki de bir ay molas verebiliriz dedi grup sorumlusu. ay molasn duyan arkadalar tm yorgunluklarn unutarak hzl admlarla
yrmeye baladlar. Kani Botkiye vardmzda karanlk kmek zereydi. Garnin zirvesindeki tek emeydi ve buz gibi bir suyu
vard. Bir saatlik ay molasndan sonra, Ergenye doru yola koyulduk. Bundan sonraki yolculuumuz hep initi.
Ergen bir Asuri ky olup, Gar dann Mahmura bakan eteinde kurulmutu. Ky ve yaknnda bulunan kilise, Irak askerleri
tarafndan yaklp yklmt. Asuriler de Krtler gibi zulmlerden ve katliamlardan korunmak iin hep dalarn eteklerini ve dalarn
yksek zirvelerini mesken tutmulard.
Karargaha vardmzda saat gece yarsn oktan gemiti. Sabah kahvaltsndan sonra Ekrem arkada gelip bizi grerek,
karargahta birka gn dinlendikten sonra Ninova kampna gitmenin daha iyi olacan syledi. Birka gn dinlendikten sonra
karargahtan Ninova kampna doru yola ktk. ki gece daha yrdkten sonra kampa vardk.
Ninova yaknlarnda bulunan kamp, ismini evredeki tek aa olan Nehdarden almt. Nehdar, dokuz aacn tek gvdede
yaam bulmasndan ismini alr. Dokuz aatan birini, yredeki bir kyl kestii iin sekiz aa kalm ama isimi deimemitir.
Aatan birinin kesildiini gren Irakl bir subay, aac kesen kyly getirerek tek kolunu kesip cezalandrm. O gnden sonra
kimse o aalardan bir para dahi kesmeye cesaret edememitir.
Kampa vardmzda, kamp yetkilileri beni hastaneye yatrarak tedaviye aldlar. Tedavi sonu almaya balaynca,
hastaneden karak gazi arkadalarn kald yere gittim. Yazmak ve okumak tek uram olduu iin, kamp da bulunan basn ziyaret
etmek ve arkadalarla tanmak istedim.
Bir gn basna gittim, arkadalarla tantktan sonra sohbete balamtk ki, masann stnde duran bir iir dikkatimi ekti.
Alp okuduumda, iirin altndaki isimin, benim bulduum defterdeki isimle ayn olduunu grdm.
-Defterin sahibi orada myd?, diye sordu Haydar.
-Henz bilmiyordum.
-iirin sahibi kim diye sormadn m?
-Sordum elbette. Kampta olduunu ama u anda hazr olmadn sylediler.
-Defterler yannda myd?
-Hayr antamdayd.
-Oradakilere, bir iir defterinin sende olduunu ve masada duran iirin sahibine ait olduunu sylemediniz mi?
-Hayr sylemedim. Sahibine sylemeyi daha uygun buldum. Bir gn sonra tekrar basna gittiimde, daktilo kullanan
arkada grdmde ok heyecanlandm.

20

-Niye, ne oldu ki seni o kadar heyecanlandracak? Diye sordu Xebat.

-Ayakta duran arkada, o gece ryamda grdm kadna ne kadar da benziyordu. Daha nce hi karlamadm halde
onu ryamda grmtm.
-Aman hocam, hayal gcn baya gelimi.
-Ateist bir gerilla ve bir tanra d. Senin gibi birinin azndan bunlar duymak ne kadar ho.
-Evet, insan isterse dncelerinde bir dnyay ykar ve yeni bir dnya yaratr.
Saat hayli ilerlemiti. Ay, Ergen tepesindeki kilisenin stnden, klarn atein etrafnda oturanlara gnderiyordu. Ay
nda Ergen kilisesi gizemli bir havaya brmt.
Asurilerden sonra imdi de Krt zgrlk savalarna kapsn amt Ergn. Bir tarafnda Krt kadn zgrlk savalarnn
kamp, dier tarafta ise Vasfi Hoca ve Gar hastanesi. Ergen, bir ana efkatiyle kucak amt onlara.
- Biz hikayemize dnelim Hocam, Onu grdnde nasl bir duygu yaadn?
- O karmda duruyordu. Sanki yitirdiim bir eyi yeniden bulmu gibiydim. Merhaba heval ho geldin diyerek, sandalyeye
oturmam iaret etti. Ne yazdn sorduumda, kendi yazd iirlerini kitapk haline getireceini syledi. Ama asl deerli iirlerinin
Zapta bir kayann dibinde sakl kaldn syleyince, yanmda gtrdm paketi ona vererek bu muydu sakladnz?diye sordum.
Paketi elimde grnce bu kez heyecanlanma sras ona gemiti. Paketi ap defterlere bakt ve ok sevindiini belirterek, teekkr
etti. Onunla tanamam byle balad. O gnden sonra arada bir urar bir ayn ier ve iir sohbeti ederdik.
- Bir sylence gibi sanki hocam, dedi Xebat.
Bir sre sessiz kald Vasfi Hoca, sonra Xebata dnerek glmsedi.
-Basn sk sk ziyaret etmem arkadalarn dikkatini ekmi olacak ki, ynetime ararak evrede yanl izlenimler
braktm sylediler. Bunun zerine bir daha basna gitmedim. Ondan sonra ki gn ynetime giderek, artk iyiletiimi ve dalara
geri dnmek istediimi belirttim. Birka gn sonra istemimin kabul edildii sylendi ve Garye giden grupla yeniden dalarn yolunu
tuttum.
-Ama hocam, bir yaral iin da koullar olduka etin. Sen ise daha henz iyilememisin. Sen neden byle bir istekte
bulundun ki?
-Dalar! Ben kendi zgr dnyam bu dalarda yarattm. O lde yitirmekten korkuyordum. Ve bu nedenle dalar setim.
-Ve yeniden dalara geldin. Tam bir yldr dalarn vahi yasalarna ayak uydurmaya altn. Ama dalar ok daha gl,
dedi Haydar.
-Evet, dalar benden daha gl kt. Ama ben bu dalarda bir dnya yarattm ki kendime, hibir g ykamaz onu. Bu
dalar bile.
-Ve o gnden sonra kurduun dnyada, iirlerini Kibeleye adadn, dedi Xebat.
-Evet Kibeleye, ama kimdi Kibele? Dnyamda var ettiim ve iirlerimi adadm Kibele, belki gerekte yoktu. Belki vard. Ama
ben var ettiim Kibele ile zgrl ve mutluluu yakaladm. Dedim ya Kibele hem bir d, Kibele hem bir gerekti. Kibele hem
gemi, Kibele hem gelecekti.
Budur Kibelenin hikayesi. Beni ve Kibeleyi byle anlamal, byle tanmalsnz.
Ve Vasfi Hoca, yreini aar gibi gizemini yoldalarndan esirgemeden at.
Ve arad zgrl, zgrlk dalarnda bulduu mutlu glmsemesinde yanstyordu.
Ve Vasfi Hoca, son sohbetini yapt o gece dalarla ve gerillalarla.
Ve Vasfi Hoca, gidiyordu. Yreini ve glmsemesini dalarda brakarak.

PARTZAN TEPES
(Bir gerillann an defterinden)
Heval hazrlann Partizan Tepesine gideceiz. Gn madan orada olmalyz.
Partizan tepesi Haftaninde snra yakn olan bir tepedir. van tepesi ile Bezenike tepesinin bulunduu snr hattnn karsnda
yksek bir tepedir.
Adn, bu tepede ehit den Partizan yoldatan almtr. Partizan tepesinin eteinde kartpostallara konu olabilecek bir Asuri
ky olan r bulunmaktadr. r bir meyve cennetidir. Ayrca tepenin dibinde bulunan tek ve buz gibi akan eme de yine bu r
kynn bahelerinin iinde akp gitmektedir.
Heval hazrlann Partizan tepesine gideceiz. Orada byk bir grup arkada bizi beklemektedir. O grubu operasyon dna
karacaz.
Takm komutanmz Sedat, sorumluluunda bulunan iki mangay uzun tehlikeli ve sorumluluu ar olan bir grev iin
hazrlyordu.
Bu grubu salam Cudiye gtrmemiz lazm.
Trkiyenin gneyi igal etme olaslnn artt o yl Haftaninde bir takmlk ar silah grubu oluturulmutu. Bu ar silah
takmmz eranta slenmiti. Trklerin Haftanine giri noktalarndan biri olan Derkar Boaznn gvenliinden sorumluyduk. ki
manga halinde srekli boaz tutuyorduk.
Maysn on drd idi. Her gece iki manga olarak tutuumuz boaza, o gece be arkada gitmitik. Takm komutanmz Mardinli
Sedat, bir manga ile karargaha greve gitmiti. Karargahtan arlmt. Bu nedenle boaza o gn sadece be kiilik bir tim gitmitik.
gerilla ve iki milisten oluan bir tim.
afak skmt. Uzakta belli belirsiz duyulan sesler yava yava yaknlamaya balyordu. Yaknlatka sesler gittike
artyordu.
Artk motor sesleri kula trmalayacak kadar yakndan geliyordu.
Heval ore bunlar onlar.
Kimler? Diye sordum.
Trkler. Bu sesler tank sesleri, Gneye girmiler. Derkara yaklayorlar.
Derkar, bulunduumuz boazn te tarafnda bulunan bir nahiye idi ve KDPnin denetimindeydi. Tanklar Derkara girmilerdi. En
fazla bir kilometre uzamzda bulunuyordu.
Lanet olsun keke imdi yanmzda bir drbn olsayd. Diye hayfland Pale.
Drbnmz yoktu. Sedat arkada karargaha giderken birlikte gtrmt. Takmda bulunan tek drbnmzd o. Geri
drbne gerek kalmamt. Her ey drbnsz de net grlyordu. Ama konvoyun uzunluunu ve aralarn saysn anlamak iin
drbnmz olsayd ok iyi olacakt. Telsizle durumu karargaha bildirdiimizde;
Pusuda vurun talimat verildi. Zaten mevzilerde pusudaydk. Ama gelen onlarca zrhl araca ve binlerce askere kar sadece
B-7 roketimiz ve drt tane de kleimiz vard. Tm silah ve cephanemiz bunlardan ibaretti. B-7 Rstem de idi. Fakat sa gznn iyi
grmediini belirterek B-7 yi kullanamayacan syledi. Bunun zerine Tim komutanmz Pale arkada;

21

B-7yi sen kullan ore arkada dedi.

Rstemden B-7 yi aldm ve kleimi Rsteme verdim. Ama bir artm vard. Rahtm vermeyecektim. Roketler bittikten sonra
kleimi geri alacaktm ve atmaya klele devam edecektim. nk roketi biten bir B-7 arlk tekil eden bir borudan farl bir anlam
tamyordu. artm kabul etmiti Rstem.
Ben ve Rstem boazn hemen karsnda bulunan bir metre derinlikteki mevzide mevzilenmitik. Pale ve dier iki milis ise biraz
daha yukarda bulunan mevzide bizim savunmamzda idiler.
Tank ve dier zrhl ara seslerine uak ve helikopter sesleri de karmt. Kobra helikopterler konvoyun zerinde konvoyun
gvenliini salarken, skorsky helikopterler ise bir ok yere indirme yapyordu. Karmzda bulunan iyaye Spi da kuatlmt.
ndirme yaplyordu. Tanklarn bir ksm iyaye Spiye doru gidiyordu. Bir ksm Batufaya doru gidiyordu, bir ksm ise
bulunduumuz boaza doru geliyordu.
Uaklar habire pike yaparak psikolojik bir sava yrtyordu. Zaman zaman gerillalarn kulland noktalar bombalyorlard.
Konvoydan ayrlan bir kol gittike bulunduumuz yere yaklayordu. Konvoyun nnde alt tane pemerge yryordu. Tam
karmzda bulunuyorlard. Aramzdaki mesafe yz metre civarndayd. B-7 yi hemen hazrladm ve nde yryen pemergeleri
hedefledim. Ama arkalarnda bir landgros grnnce biraz daha bekledim ve landgrosu hedef aldm. Landgrosun arkasnda krmz bir
otomobil geliyordu.
Ate et heval, ok yaklatlar dedi Rstem.
Oysa ben sadece adet olan roketimizi mmkn olduunca isabetli ve sonu alc bir ekilde kullanmak istiyordum. Bu nedenle
de landgrosun biraz daha yaklamasn bekliyordum. Ama landgrosun yaklamasn beklerken ndeki pemergeler de olduka
yaklamlard. Landgros ile aramzda altm yetmi metre mesafe kalmt. Mevzide grnmemeye dikkat ederek B-7 i omzumun
stnde skca kavrayarak landgrosa nian aldm. Roket ndeki pemergelerin zerinden geerek landgrusun n camndan ieriye
girmiti. Landgrosun iinde patlayan roket aracn iindekilerle birlikte yanmasna neden olmutu. kinci roketi hemen hazrlayarak bu
ok ortamnn gemesine frsat vermeden ndeki pemergelerin tam iine attm. Pemergeler tam karmzda idiler ve kendilerini
koruyacak herhangi bir ey yoktu evrelerinde. Akta kalmlard. Arkada bulunan aratakiler hemen aratan inerek mevzilenmeye
almlard. Bu esnada nc roketi de inenlerin zerine gndermitim. Konvoy durmutu. Samzdan ve solumuzda bulunan
tepeleri tutmaya alyorlard. Bu tepeleri tutmalar halinde bizim oradan kma olaslmz olduka azalyordu. nk
bulunduumuz yer iki asfaltn arasnda bir tepecikti. Karmzdan gelen asfalt arkamzda dolanarak bir u biimini alyordu ve biz de
bu u biiminde kalan yerin ortasndaydk.
Heval abuk kn oradan. Kendinizi vadiye doru brakn. Talimat geldi. Bizi Xanturun stnde bekliyorlar acele oraya gitmemiz
gerekiyor.
Bir ey sormamza frsat vermeden kendisini vadiye doru brakmt bile Pale ve yanndaki iki milis. Ben de hemen B-7 yi
Rsteme geri vererek kleimi aldm. Hzla biz de kendimizi vadiye doru braktk. lk darbe dman geici bir oka uratm ve bir
sre durdurmutu. Dmann ksa bir sre olsa da ilerlemeyii bize oradan kmak iin zaman kazandrmt. Ama daha biz vadiye
inmemitik ki arkamzdan youn bir ate balamt. Pemergeler ve askerler braktmz mevzileri ve tepeleri tutmulard. Tepeler
bo knca bizi grerek bize atee balamlard. Fakat tanklar henz atee balamamt. Nedeni ise nde bulunan landgrosun
alevler iinde yanmas ve pemergelerin yol stndeki cenazeleri idi. yolu amaya alyorlard besbelli. Bu nedenle tanklar henz
bulunduumuz tarafa gelmemilerdi. Youn ateten dolay hzl hareket edemiyorduk. Kendimizi kayalarn arkasna ata ata koruyarak
vadiden kmaya alyorduk. Vadiden bir ksaydk. Xantur yamalar bizi her trl silahtan, tanklardan ve kobralardan koruyacakt.
yle bir arazi yaps vard. Ama henz dmann at menzilindeydik. Dmann at menzilinde olduumuz iin de birbirimizden
kopmutuk. nk olduka mesafeli geri ekiliyorduk. Bu riski biraz daha azaltyordu. Fakat birbirimizden de kopmutuk.
Buluacamz noktay hepimiz de biliyorduk. Xantur Tepesinde genel muhabere noktasnda buluacaktk. Takm komutanmz Serdar
ve dier arkadalar bizi orada bekliyorlard.
Artk vadiden kmtk. Xantur yamacndan zirvesine doru trmanyorduk. Tank atlar da balamt. Ama yksek kayalklar ve
sk orman bizi koruyordu. Tank atlar gittike rastgele atlara dnt. Bizi ormann derinliklerinde kaybetmilerdi. Ama zaman
zaman aalarn seyrek olduu yerlerde tam dmann karsnda gemek durumunda kalyorduk. O zamanda olduka dikkatli ve
kendimizi eerek hedef klterek grnt vermemeye alyorduk.
Gne olduka ykselmiti. Mays gnei yakmaya balyordu. Tepeye trmanrken olduka susamtm. Hzl hareket etmemiz ve
bu zorlu trman bizi olduka yormutu. Gne ykseldike scaklk dayanlmaz oluyordu. Dudaklarmz susuzluktan kurumutu ve
yutkunmaktan glk ekiyorduk.
Dmandan olduka uzaklamtk. Fakat halen tanklarn ve ar silahlarn menzilindeydik. Pale ve iki milis arkadala tekrar
bulumutuk. Grubumuz salamd, herhangi bir yaralanma olmadan kmtk atma yerinden.
Heval ore buralarda su bulamaz myz acaba? Diye sordu Pale arkada.
Bir ara buralarda pezkuvi (yabankeisi) avna kmtk. Kayalarn iinde akan bir eme grmtm. Biraz daha trmanrsak o
emeye varacaz.
Yolumuz olduka dik, sarp ve kayalkt. Xantur blgenin en yksek ve en byk dayd. Zirvesine trmandka yeni bir tepe
nmze kveriyordu. En st ise bir plato gibi idi. Bir sre daha trmandktan sonra emenin bulunduu kayalklarn yanna
gelmitik. Kayalk bir kale duvar gibi uzayp gidiyordu. Dibinde bir oyukta sular damla damla szlerek damlalarn kayay oyarak
oluturduu kk bir havuzcua dklyordu. Havuzda biriken su taarak tekrar kayaln iinde kayboluyordu. Suyun bulunduu
oyuk yere ancak elimiz giriyordu. Bu nedenle iki elimizi birletirerek avularmz doldurarak imeye baladk. Ama bir trl suya
doyamyorduk. Bir sre dinlendikten sonra tekrar kayann iinde szlen buz gibi suyla bamz ykadk. Bir kez daha doyasya o
sudan iip, trmana devam ettik.
Sedat arkadan bulunduu yere ulatmzda gne dalarn ardnda kaybolmak zereydi. Arkadalar bizi bekliyorlard.
Merhaba arkadalar
Merhaba iyi misiniz?
yiyiz bir eyimiz yok Heval Sedat
Tamam yleyse, biraz dinlenin ve bir eyler attrn hemen Partizan tepesine gideceiz.
Yola ktmzda hava kararmak zereydi. Xantur tepesinde snr boylu boyunca grnyordu. Snrlar tutulmutu. Tepelerdeki
klandrmalar etrafn gndz gibi aydnlatyordu. Bir tek Kela Spi tutulmamt. Partizan tepesinde bulunan yaklak yz kiilik
grubu alarak Kela Spi tarafndan Cudiye geecektik. Oradan da Bestaya. Partizan tepesinin dibinde bulunan r kyne
ulatmzda gece yarsn gemiti. Yaklak yz kiiden oluan grup r kynn stnde idiler. Sabaha birka saat kald iin o
gece hareket etmeyi uygun grmemitik. lene kadar dinlendikten sonra yry dzenlemesi iin toplandk. Dzenlemeden sonra
Ahmet Rapo maarasnn bulunduu vadiye doru harekete getik. Bir tek o vadi dmann denetiminde deildi. Dman dier tm
tepeleri tutmutu. Akam olunca vadiden karak snra doru yol almaya balamtk. Grup, vadiden kncaya kadar bir manga
partizan tepesini tutmutu. Grubun gvenliini salyordu. Gruptakilerin ou gazi ve yeni savalardan olumaktayd. ou
savaamayacak durumda idiler. Bu nedenle bu grubu operasyon alannn dna karmamz gerekiyordu. Grup olduka kalabalkt ve
bu nedenle de hareket olduka ar oluyordu. ok yava ilerliyorduk.
Ar silah takmmz toplam on yedi arkadatan oluuyordu. Yolu bildiimizden ve grubun gvenliinden biz sorumlu olduumuz
iin grubun iine birer birer dalmtk. Her birimiz yolu bilmeyen ve yrmekte zorlanan drt arkadatan sorumluyduk. Snaxt

22

vadisine ulatmzda ksa bir mola vermek iin durmutuk. Herkes srasnda bulunduu yerde oturuyordu. Sedat arkada bulmak
iin sradan kp ne doru yrmeye balamtm. Birden tandk bir sesin beni ardn duydum.
Merhaba ore arkada
Sesin geldii yne doru baktm. Karanlkta tam seemiyordum ama sesinden tanmtm.
Merhaba Beriwan yolda. Sen de mi buradaydn? Seni farketmemitim.
Evet. Ferhat arkada ta burada.
Grdm onu. Sen naslsn? Yrmekte zorlanyor musun?
Fazla deil. Uzun sre mola vermeden yrdmzde biraz zorlanyorum ama Cudiyi greceimi dndke yorgunluumu
unutuyorum. Bir an nce Cudiye varmak istiyorum. Henz Mula da iken Cudiyi duymutum ve ok merak etmeye balamtm.
Cudi ad bana ok gizemli gelmiti ve bu gizem gittike kavumak iin bir zleme dnyor. Cudiyi grmeyi ok istiyorum ve
sabrszlanyorum. Ne zaman Cudi topraklarnda oluruz?
Snr getikten sonra Hezl suyuna varyoruz. drt saat Hezil eker. Hezilden sonra ise nmzde bulunan ilk ky olan
Cilbiaya kavutuktan sonra Cudi topraklarnda saylrz. drt saat de oraya kadar srer. Yani bu gece sabaha doru Cudi
topraklarnda oluruz.
Berivan arkadala ksa sren bu konuma esnasnda Sedat arkadan sesi duyuldu.
Herkes hazrlansn snr geeceiz. Herkes dikkatli olsun. Kimse srasndan kmasn. Herkes nndeki ve arkasndakini tansn
ve takip etsin. Heval ore sen ve arkada nden gideceksiniz. Gruptan yz metre srekli nde gideceksiniz. Yolda pusu olup
olmadn kontrol edin. Duyarl olun. Hadi serkeftn.
Tamam. Serkeftin
Berivan arkadatan ayrlma zaman gelmiti.
Bir ey diyor musun Berivan yolda?
Serkeftn kendine iyi bak. Cudi de grrz.
Sen de kendine iyi bak. Grrz.
Birbirimizin elini sktktan ve birbirimize baarlar diledikten sonra ayrldm ve grubun nne doru yrdm. nc arkadalar
beni bekliyorlard. nc arkadalarla birlikte snra doru yolu kontrol ede ede, dikkatlice yrmeye koyulduk. Snra yaklamtk.
Biz drt arkada ikiye ayrlmtk. ki arkada yolun st tarafn iki arkada ise yolun alt tarafn kontrol ediyorduk. Etraf dinleyerek
yryorduk. Herhangi olaanst bir ey yoktu. Ama biraz yukarda bulunan tepeyi tutmutu dman. Arada bir yol gzergahmza
havan atlar yapyorlard. Byk ihtimalle telsiz muhaberesini takip ederek bir grubun snr geeceini tahmin etmilerdi. Ama
nereden geeceklerini tam olarak bilmedikleri iin tm gei hatlarna havan at yapyorlard. Havan atlar zaman zaman ok
yaknmza dyordu. Bu nedenle mesafeli yryorduk snr geerken. Gruptakiler de mesafelerini amlard. Snr getikten sonra
grubun gvenli gemesi iin yolun stnde bulunan bir kk tepeye karak, etraf kollamaya baladk. Arkadalar gelmeye
balamlard. Bir olumsuzluk vard, belliydi. Sedat arkada yanmza gelerek;
nde gitmeye devam edin. Hezil suyunun kenarna kadar gidin oradaki teleferii kontrol edin. Pusu olup olmadn kontrol
edin. Ama dikkatli olun.
Demin atlan havanlar ok yakna dt. Arkadalarn durumu iyi mi?
Sedat arkada bir an sessiz kaldktan sonra;
Bir arkadaa para dedi. Bandan yaralanmt. Arkada ehit dt.
Kim di o arkada?
Bir bayan arkada dedikten sonra hzla yanmzdan ayrlarak, grubu kontrol etmek iin arkaya doru gitti.
Biz de tekrardan ne geerek yolda pusu olup olmadn kontrol etmek iin hareket ettik. Hezil suyunun zerinde bulunan
teleferie gitmeden nce yukarda durup etraf dinledikten sonra yava yava teleferie doru indik. Pusu yoktu. Teleferik kar
sahildeydi. Bulunduumuz kyda bal bulunan ipi zerek kar kydaki teleferii ekmeye baladk. Teleferii kontrol ettik,
salamd. Teleferii bulunduumuz kyya ektikten sonra ben ve Kawa teleferikle kar kyya getik. Karda bulunan arkadalar
tekrar teleferii ekerek arkadalarn gelmesini beklediler. Arkadalar birer birer teleferikle bulunduumuz kyya geiyordu.
Teleferii ekmekten kollarmz armaya balamt. Dinlenmek iin biraz yukarda bulunan bir kayann zerine oturmutuk. Baka
arkadalar teleferii ekmeye balamlard. Grubun yars henz karya gemiti ki, kayann zerinde oturmu, geenlerin arasndan
Berivan grmeye alyordum. Ama Berivan gelenler arasnda yoktu. Kar kyda kalanlarn arasnda olmalyd. Saat sabaha doru
e geliyordu. Hepimizin burada birikmesi tehlikeliydi. Bu nedenle karya geenler bekletilmeden Cudiye doru yrmeye devam
edeceklerdi. Biz tekrar nde yrmeye balamtk. Karya geenleri alarak Cudinin eteklerinde bir ky olan Cilbiaya doru yola
koyulduk. Cilbiaya vardmzda hava aydnlanmt. Cudi gcnden arkada bizi karlamaya gelmilerdi. lerinden birini
tanyordum. stanbuldan birlikte katlmtk. Ad Plngd.
Merhaba heval
Merhaba. Hogeldiniz.
Hobulduk. Birbirimize sarldktan sonra;
Arkadalar neredeler Heval Plng? diye sordum
Fazla uzakta deiller. Bu tepenin arkasndaki Blka ky yaknndalar. Uzun yoldan geldiinizi bildiimiz iin arkadalar noktada
hazrlk yapyorlar sizin iin.
Arkadalarn hepsi henz gelmedi. Onlar bekleyeceiz burada. Geldikten sonra birlikte gideriz. Dedim.
Tamam. O zaman burada arkadalar ate yakp ay yapabilirler. Kahvaltdan sonra gideriz. Dedi Plng.
Arkadalar manga manga oturmu, ate yakmlard. Siyah aydanlklar atein zerine konmutu bile. Bense biraz yukarda
bulunan asrlk ceviz aacnn dibine oturmu yorgun argn gelen arkadalar izlemeye koyulmutum. Grubun neredeyse tamam
gelmek zereydi, ama Berivan gelenler arasnda grememitim. Uzakta kalan birka arkadan gelmesini byk bir merak ve
heyecan iinde beklemeye koyulmutum. Geride kalanlar da birer birer geliyordu ama Berivan gene yoktu. En son Sedat arkada
grnd. Yanma geldiinde;
Herkes geldi mi heval Sedat
Evet, Heval ore herkes geldi.
Bir arkada yok, gelmemi gremedim onu.
Sedat arkada snra doru dnerek uzaklara bakt.
Berivan arkada soruyorsun. O artk aramzda deil. Onu topraa gelin verdik. Snr geerken havan atlar srasnda ehit
dt. Bir kzl karanfil gibi topraa braktk.
Berivan Hezil kenarnda gremediim zaman kaybettiimizi anlamtm. nk Berivan arkada nde yryen arkadalarn
iindeydi. Ama gelmemiti Berivan arkada. Sanrm gelemeyecekti te.
Berivan Mulal idi. Mulal bir Trk kzyd Berivan. Burjuvazinin sunduu tm olanaklar elinin tersiyle iterek gerek zgrle
yrmt. Bir zgrlk araysyd. Krdistan dalarnda zgr kadn gerillalarn bulmaya ve onlarla btnlemeye gelmiti
Berivan. En byk isteim gerillaya, krdistan dalarna ulamakt diyordu Berivan. En byk isteini gerekletirmiti. Krdistan
dalaryla ve gerillayla bulumutu. Ama Cudiyi gremeden, serseri bir arapnel paras bulmutu onu, ayrmt bizden. Gerillada bir
tek bahar yaayabilmiti Berivan. Ve mays iekleri bir kez daha kana bulanmt Krdistan dalarnda. Ve bir gerilla daha kanyla
sulamt Krdistan topraklarn. Enternasyonalist bir gerilla ile...

23

Btn arkadalar gelmilerdi. Onlar da dinlendikten sonra akama doru yola devam ettik. saat yrdkten sonra tepenin
arkasnda bulunan arkadalarn yanna ulamtk. Blkteki arkadalar bizim iin hazrlk yapmlard. Arkadalarn bize gsterdikleri
yerlere manga manga daldk. Arkadalar yemekten sonra uzun yryn yorgunluunu atmak iin uyumaya balamlard. Ben
Berivan dnyordum. Yolda gelirken son kez yaptmz ksa sohbeti anmsadm. Cudide grrz demiti. Gremitik.
Ertesi sabah Doan arkada bizimle bir toplant yapmt. Grubu Bestaya baka arkadalar gtrecekti. Ve biz de Cudide
kalacaktk. Cudi gcnden ve Haftaninden gelen grup iinde baz arkadalar seilerek, bizimle birlikte bir blk oluturulmutu.
Blk komutanmz ise Ecel arkadat. Sedat arkada yine takm komutanmzd. Cilbia, Blka, Kela Qor alannda slenecektik. Alt
yap hazrlklarna balamtk. Erzamz her gn Hezl suyunu geerek dmann tuttuu tepelerin dibinde bulunan depolarmzdan
gidip getiriyorduk. Bu nedenle de her defasnda Hezl gemek zorunda kalyorduk.
Mays ay bitmi Hazirann yakc scakl balamt. Ama Cudide her yer henz yemyeildi ve baz iekler yeni yeni ayordu.
Hazirann 27 siydi. Blmz Kela Qorun dibindeydi. Tepecilerimiz Kela Qorda bulunan bir boazda duruyorlard. Boaz tam
stmzde olmasna ramen ancak bir buuk iki saatte kabiliyorduk. nk ok dik ve sarpt Kela Qor. afak skmek zereydi.
Telsizde tepecilerimizin sesi duyulmaya balamt.
Amed Amed!
Amed blmzn telsiz koduydu.
Dinliyorum Kemin
Kemin ise tepecilerin koduydu.
Tedbirinizi aln dman operasyona km. Kardaki tm tepeleri tutmular. Zerinkerden Kela Qora doru geliyorlar.
Tamam. Duyarl olun. Size takviye gndereceiz.
Sedat arkadala birlikte drt arkada tepecilere takviyeye gittiimizde, hava aydnlanmak zereydi. Gnn ilk klaryla beraber
atma balamt. Askerlerin nnde korucular yryordu. Tam karmza gelip boaza girdiklerinde hepimiz bulunduumuz
mevzilerden atee balamtk. Orada bulunacamz tahmin etmiyorlard. Cudide yeni bir blk oluturulmas onlarn istihbaratlarn
ve planlarn alt st etmiti. lk taramada nclerinin tamam vurulmutu. Bir ka kez cenazelerini almak iin saldrya getilerse de
ok yaknmzda bulunduklar iin llerini alamyorlard. Bulunduumuz yerin her iki taraf uurumdu. Gei sadece bulunduumuz
yerdeki boazdan olabilirdi ve oray da biz tutmutuk. atma lene kadar devam etmiti. Boaz geemeyeceini anlayan dman
yardma kobralar armlard. leden sonra gelen iki kobra her iki taraftan atee balamt. Kobralar atee baladnda biz
kayalarn dibindeki snamza giriyorduk. Kobralar atei kesince hemen dar kp tekrar atmaya balyorduk. Kobra atei
kesince askerler ve korucular saldrya gemeye alyorlard. Ama
her defasnda kayp veriyorlard ve llerini alp
gtremiyorlard. Akama doru bir kez daha kobralar onlarn yardmna gelmilerdi. Bu kez daha youn ate ediyorlard ve kardaki
askerler de saldrya gemilerdi. Kobralarn bombardman esnasnda Mardinli olan manga komutanmz Serdar ehit dmt.
Serdar evliydi ve Hevi adnda bir kz ocuu vard. Kobralarn youn atei srasnda dman llerini gtrmeyi baarmt. Gne
yava yava Zerinkerin arkasnda kayboluyordu. Dman geri ekilmeye balamt. Sabah tekrar operasyonu srdrecekti. Serdar
arkada Kela Qora teslim ettikten sonra karanlkla birlikte kendimizi bln bulunduu yere braktk. Yaplan bir dzenleme ile
blmz ikiye ayrlmt. Yars Kela Qorun eteklerinde bulunan bir maaraya, dier yars ise baka bir yne doru gitmiti. Benim
de iinde bulunduum takm Kela Qorun eteklerinde uurumda bulunan bir maaraya gittik. Maara bir uurumun ortasnda idi.
Maaraya giderken otlar ezilmi ve maaraya doru bir iz brakmtk. Ne kadar dank yrdysek de her adm atta yeil otlar
eziliyor ve geride bir iz brakyordu.
Sabaha doru araziyi aramaya balamlard. Blgede konakladmz tm eski noktalar bir bir aryorlard. Akama doru
aramay durdurarak bal bulunduklar koordinasyona tekmillerini vermeye balamlard. Operasyon geri ekiliyordu. O gn de sona
ermek zereydi. Korucular, maarann bulunduu yamacn dibine kadar gelmilerdi. Ama her nedense maaraya gelmediler. Karanlk
knce arkada bidonlar alarak su almak iin dereye doru indik. Arazide herhangi bir hareketlilik yoktu. Tepelerde akamdan
yaklan dman ateleri vard ama herhangi bir hareketlilik yoktu. Byk ihtimalle operasyon sona ermiti. Suyumuzu alp
arkadalarn bulunduu yere geri dndmzde saat gecenin onunu geiyordu. O gnn atmasnn verdii yorgunluk ve barut
kokusunun bende oluturduu sersemlii biraz olsun zerimde atmak iin uyumaya altm ama ta zemin zerinde de bir trl
uyunmuyordu. Bir sre sonra oturduum yerde srtm kayaya dayal bir biimde uyuyakalmm. Sabah uyandrldmda gne
oktan domutu. Saat yediye yaklayordu. Cebimdeki sony marka radyoyu karp haberleri dinlemeye baladm. BBCnin getii ilk
haber Cudideki operasyon haberi olmutu.
Trk gvenlik glerinin Cudide yrtt operasyonda, PKK militanlar ile aralarnda kan atmada her iki taraftan da byk
kayplar olduu bildirilmektedir. Cudide bir maarada sktrlan PKK militanlarndan yirmi biri Trk gvenlik glerince etkisiz hale
getirildii.....
Haberi dinlediimizde yalan bir haber olduunu sanmtk nce. nk verilen say ve yer bize de uyuyordu. Operasyon
esnasnda bir maarada saklanacamz bildikleri iin tahmini bilgilere dayanarak ortaya atlan sansasyonel bir haber olduu
hkmne varmtk. Ama lene doru dier glerle telsiz balants kurduumuzda bu haberin doru olduunu renmitik.
Bir ka gn sonra Haftanin karargahnda gelen bir talimat zerine blmz Haftanine geri dnmek iin hazrla balamt.
Gney igali bu arada tamamlanm, TC ordu gleri tank ve mekanize birlikleri ile gney Krdistanda belli stratejik noktalarda
konumlanmt. Gneyde birok yerde denetim artk ibirliki ilkel milliyetilerin denetiminden km ve fiili olarak Trk ordu
birliklerinin denetimine girmiti. lkel milliyetiler bir kez daha halkn ve topran kendi ailesel karlar iin dmanlarna peke
ekmilerdi. Bir kez daha satmlard Krt halkn ve topraklarn.
Akama doru Cudi gleriyle vedalatktan sonra yola koyulmutuk. Hezil suyu kenarnda bir gn kaldktan sonra akama
doru teleferikten geerek snra doru harekete balamtk. Hezil de kaldmz srada sar krmz ieklerden toplayarak bir buket
yapmtm ve defterimden kopardm bir yapraa sararak yeleimin i cebine koymutum. Snrda geerken Berivan arkadan
mezarnn zerine brakacaktm o iekleri. Ama snr ne yazk ki ayn yerden geemedik. Pusu olduundan dolay geri dnerek Kirya
Re tarafndan Snaxt Vadisine inmek iin yola devam ettik. Tam snr gemek zereydik, biraz durarak Berivan yoldan aramzdan
ayrld yere doru yzm evirdim. Bir sre ufka baktktan sonra cebimdeki iek buketini kararak Berivann bulunduu yne
doru usulca braktm. Sessizce selamladktan sonra ansn yaatacamn szn Berivan duymasa da vererek, yreimin en derin
yerine nakettim bu sz.
Snaxt Vadisine ulatmzda gne domak zerdeydi. Artk Haftanin topraklarnda saylrdk. Akama kadar dinlendikten sonra
Takm komutanmz Sedat yanmza gelerek;
Arkadalar hazrlann yola kyoruz. Partizan tepesine gideceiz. Dedi.
Ve akam olunca bir kez daha Partizan Tepesine doru yola koyulmutuk. Ama bu yryte Berivan ve Serdar arkadalar yoktu
artk.

RAPO

24

Kampn yukarsna doru uzanan patikada, bir kadn gerilla elindeki radyosuyla yava yava stteki kayalklara doru yryordu.
Bir sre sonra durup evresine baknan gerilla, yan tarafnda bulunan geni ve dz bir kayann zerine karak aadaki kamp
seyretmeye balad. Elindeki radyodan kan mziin ritmine gre elini saa sola sallyor ve ayaklaryla da elik ediyordu. Radyoda
gzel bir mzik km olacak ki aniden radyosunu kayann zerine indirdi. Radyodaki mziin sesi yukardaki bir aacn altnda
oturan iki gerillaya kadar geliyordu. Gerillalar artk konumay kesmiler, radyoda kan mziin ritmine gre dans eden bu gerillay
seyrediyorlard. Uzun ve sar salarn bir topuz eklinde balayan gerilla, uttkn bir pelerin gibi kendisine sarm ve bir balerin gibi
dans ediyordu.
Bu dans eden arkada, nderlik sahasndan yeni gelen Evrim arkada deil mi? diye sordu Karker.
Evet odur diye yantlad Ahmet Rapo, glmseyerek.
Bayan gerilla, radyodaki mzik sona erince sanki sahnedeymi gibi hafife ne eilerek seyircileri selamlyordu. Ahmet Rapo,
sanki sahnenin karsnda duran yzlerce seyirciyi selamlar gibi Evrimin ne eildiini grnce alklamaya balad. Alk sesini
duyan Evrim irkilerek yukarya baktnda, Blk komutan Ahmet Raponun ve Karkerin kendisine bakarak gldn grd.
Bravo, gerekten de ok gzel dans ediyorsun dedi Ahmet Rapo.
Demek beni izliyordunuz ha?
Biz zaten buradaydk, sen gelip o kayann zerinde dans etmeye balamadan nce de buradaydk.
Evrim hala uttkn bir pelerin gibi omzunda tutuyordu.
uttkn bala, yanna geleceim.
Hayr balamak istemiyorum. Neden balayacakmm? Gelebilirsin
ki de bir bu kadar uzun uttk balayp zmeye bir trl alamamt Evrim. Ne gerei vard ki sanki uttka?
uttkn bala diyorum sana, nedenini sana sonra anlatrm
Tamam sen komutanmsn, uttkm balayacam, ama neden ille de balamam gerekiyor bana aklayacaksn.
Tamam.
Evrim uttkn sardktan sonra Ahmet Rapo yanna inerek;
Bu senin buradaki belki uttksz ilk dansnd ama, bundan byle son dansn olursa iyi olur.
Neden?
nk burada yenisin sen ve buras nderlik sahas gibi deildir. Burada birok snftan, tabakadan ve anlaytan arkadalar
var. Buradaki arkadalar ve onlarn yaamlarn izleyip, onlar tanyp, onlarla btnleirsen daha iyi olur. Seni kendileri gibi grmek
isterler. Kendilerinden farkl olan birini kolay kolay ilerine kabul etmezler. O zaman da ok zorlanrsn. Dans hevesini krm
olmayaym ve sen de bu hevesini krma ama, uygun zamanlarda ve uygun yerlerde gene dans edebilirsin.
Ama dans etmenin ne gibi bir kt yan var ki?
Elbette yok. Ama dedim ya, buradaki arkadalarn ou snr boylarnda kyleri boaltlan ve yaklan arkadalardan oluuyor.
Onlarn gelenekleri, yaam anlaylar ve yaama bak seninkinden biraz daha farkldr. Buradaki danslarmz biraz daha farkldr.
Genelde Krt folklorunun Botan yresinin halk oyunlardr. Her akam arkadalar itimadan sonra bu yrenin halk oyunlarn
oynuyorlar, sen de onlara katlp bu danslar renirsen iyi olur. Yapyla kaynaman da bylelikle daha abuk olur.
Oturduu yerde Ahmet Rapo ile Evrimin konumalarn dinleyen Karker, glerek Evrime takld;
Ahmet arkada hakl, buras nderlik sahasna pek benzemez. Burada yaam biraz daha farkldr. Corafyann ve savan
acmaszl kadar yaamn da acmasz yanlar oktur.
Merhaba Karker arkada?
Merhaba, biliyor musun? ok ansl bir arkadasn
Neden?
Karker de aa inince birlikte kampa doru yrmeye baladlar.
nk nderlii grmek herkese nasip olmuyor. Sen daha gerillaya gelmeden nce birok kez nderliin yanna gitmisin."
Doru, haklsn.
Bir sre sessiz yrdkten sonra Karker sessizlii bozdu.
nderlik sahasndan lkeye geliini anlatsana
Aman heval Karker, sanki sen bilmiyor musun nderlik sahasndan buraya nasl gelindiini?
Elbette bilmiyorum, ben hi gitmedim ki.
Nasl olur, sen ok eski bir gerillasn. Senin de gitmi olabileceini dnmtm.
Hayr, hi yle bir ansm olmad. Her neyse, anlatsana.
Neden bu kadar srar ettiini anlamyorum ama anlataym.
Evrim nderlik sahasndan Haftanine olan yry macerasn ayrntlaryla anlatmaya koyulmutu. Evrimin konumas bitince;
Hayrdr, Karker arkada neden srarla renmek istiyorsun bu yollar? diye sordu Ahmet.
Hi, ylesine sordum ite.
Bana bak, bir kuralszlk falan yapaym deme, aklndan ne geiyor yine?
Yok bir ey heval, ben kuralsz mym?
Yani ne bileyim, bazen yle eyler yapyorsun ki aklna koyduunu ille de yapyorsun. Kural mural da dinlediin yok.
Beni zyorsun heval Ahmet, beni yllardr bu dalarda yaatan kurall olmamdr.
Ya, yle olsun neyse.
Hadi Heval Evrim gidelim, arkadalar ay iiyor, biz de birer ay ielim.
Ahmet, Karker ve Evrim birlikte bir kayann dibinde bulunan bayan mangasna doru inmeye baladlar.
Akam saat bete itima alndktan sonra Blk komutan Ahmet Rapo;
Heval dilan serbeste. Dedikten sonra itima sahas bir dn sahasna dnmt sanki. Onlarca gerilla, bayan-erkek kolkola
girerek Botan yresinin Bablekan oyununu oynamaya koyulmulard.
Heval Evrim sen de katlsana. Diye seslendi Ahmet.
Ben Bablekan oynamay bilmiyorum heval Ahmet.
Bir eye sadece uzaktan bakmakla da renemezsin. ine gireceksin. Hadi sen de katl, ksa zamanda renirsin, greceksin.
Evrimin yannda duran Hevidar Evrimi kolundan tutarak;
Hadi gel heval Evrim, biz de girelim govende.
Evrim ekine ekine Hevidarla birlikte dier gerillalarn arasna girerek govende katldlar.
Bablekandan sonra Kelekvano oynamaya balad gerillalar. Yorulan gerillalar birer birer sradan kyorlard. Evrim, ayak
uyduramad iin hem kendisi yorulmutu hem de yanndakileri ekitire ekitire olduka yormutu. Yanndakileri ekitire ekitire
kollar yorulan Evrim de sonunda sradan kmt. Gerillalar bir sre daha halay ektikten sonra dalmlard. Akam yemeinden
sonra, yanan atein etrafnda aylarn ien gerillalar scak bir sohbete koyulmulard.
Gnlk tekmil deerlendirmesinde kan ynetimdeki gerillalar, birbirlerinden ayrlarak mangalarna doru gidiyorlard. Ahmet
Rapo ve Karkerin, erkeklerin bulunduu mangalara doru gittiini gren Evrim, hemen ayaa kalkarak o yne doru seslendi.
Heval Ahmet, Heval Karker buyurun bir aymz iin.
Evrimin srarl davetini reddedemeyen Ahmet ve Karker, bayan gerillalarn bulunduu atee doru yneldiler.
Merhaba.

25

Ahmetle Karkere yer gsteren bayan gerillalar hep bir azdan;

Merhaba diyerek oturdular.
Her zamanki gibi Evrim, bulunduu ortam canlandryordu. lk sze balayan da gene o olmutu. Habire yannda bulunan
arkadalarna sorular soruyor, bir ocuk gibi ilk grd her eyi hemen tanmaya ve anlamaya alyordu. Bu nedenle de sorular
bitmek bilmiyordu. Ahmet ise fazla konumay seven birine benzemiyordu. Evrim, sorularyla habire Ahmeti sohbete ekiyordu.
Heval Ahmet, sen ok eski bir gerillasn. Bir ok ey yaamsndr. Hele ilgin bir ann anlat da dinleyelim. Dedi Evrim, duygu
ykl ve iten sesiyle.
Heval herkesin yaadn yayorum ben de, yle ilgin herhangi bir anm falan da yoktur.
Ahmet kendisinden bahsetmeyi pek sevmiyordu. Hele kendisini anlatmak ona olduka skc geliyordu. Bu nedenle konuyu
deitirmek iin;
Bakyorum Botan yresinin oyunlarn da hemen renmeye baladn. Bu konuda olduka yeteneklisin galiba.
Dans seviyorum heval Ahmet. Dans, bir anlamda benim iin zgrln de simgesidir dedi Evrim.
Ksa bir sessizlikten sonra;
Biliyor musun? Ahmet arkada kendisini bakalarna tatmay olduka seven bir arkada. diyerek bir kahkaha att Karker.
Olduka emeki ve mtevazi olan Ahmet, Karkerin bu szne bir anlam verememiti. Ahmet daha konumaya frsat bulamadan
Evrim hemen atlmt.
Ahmet arkada m kendisini bakalarna tatyor? Doru olamaz bu, dnyada inanmam Ahmet arkadan byle bir ey
yapabileceine.
Karkerin habire glmesinden bu ite bir aka olduunu anlamt Evrim.
Bir ey anlatmak istiyorsun galiba...
Ahmet arkada esir ald bir askerin srtna binerek noktaya nasl geldiini biliyor musun?
Bu olay bilenler glmeye balamlard ama, Evrim anlamamt ve Ahmet Rapoya dnerek;
Anlatsana heval Ahmet, doru mu bu?
Rapo, Karkere grrsn sen der gibisinden ters ters bir bak frlattktan sonra;
Tamam anlatacam ama, nce o reoyu uzatn da aym tazeleyeyim. Dedi.
Rapo, bardan doldurduktan sonra anlatmaya koyuldu.
Bir eylem srasndayd. Saldr kollarndan birinde ben de vardm. Tepeyi ele geirdik fakat bir mevzi atmaya devam ediyordu.
Yalnz olmasna karn byk bir direni sergiledi karmzda. Tepeyi drmenin vermi olduu zafer sarholuu kendimizi koruma
igdsnden uzaklatrmt. Ayakta yryerek o tek mevziyle atmaya devam ediyorduk ve o mevziye arkadan yaklamaya
alyordum. Bir sre sonra birden brme bir yumruk yemi gibi sendeledim. Sanki kor atete kartlm bir ii brme
sokmular gibiydi. Brmden scak bir sv aktn hissettim. Bam dnmeye ve gzlerim kararmaya balamt. Etrafmdaki her
ey dnyordu ve ben bir trl dengemi salayamyordum. Hemen bir kayann dibine oturarak srtm kayaya yasladm. O esnada
baylmm. Kendime geldiimde tepede herhangi bir hareketlilik, bir ses yoktu. Arkadalar geri ekilmilerdi. Srnerek aaya
inmeye baladm. Birden alt taraftan bir hrt duydum. Bir asker kendisini gizlemek iin iyice kayann dibine girmeye alyordu.
Hemen elimdeki klei ona dndrerek, ellerini kaldr yoksa seni ldrrm dedim. Asker alamaya balad. Daha gencecikti. Bir
ocuk gibi alyordu. Kim bilir, artk bir daha sevdiklerini gremeyeceini dnmt. Ya da mrnn en gzel anda iken artk bir
daha bu dalardan geri dnemeyeceini dnmt. Kim bilir, ne dndn bilemem ama, ben de yaralydm ve her an gene
baylabilirdim. Bunu askere belli ettirmeden, ellerini kaldr ve geri geri yakla dedim. Asker hem alyor hem de geri geri adm
atmaya alyordu. Bir kez tkezledikten sonra, orada dur dedim. Kleimde de mermi kalmamt. Bo arjrl kleimi askerin
srtna dayayarak, seni esir alyorum, dediimi yaptn srece sana her hangi bir ktlk yapmam. Fakat yanl bir ey yaparsan
ldrrm seni dedim. Asker ne dersen onu yapacam dedi, yzme bakmaya cesaret edemiyordu. Beni srtna alacaksn ve
birlikte gerillalarn bulunduu kampa gideceiz deyince, o da tereddtsz olur dedi ve beni srtna ald. Bir taraftan yryor bir
taraftan da kesik kesik hkryordu. Ben askerin srtnda yolu tarif ediyorum ve asker de tarife gre yryordu. Baylmamak iin
kendimi olduka zorluyordum.
ok zorlanm canm, askerin srtnda seyahat etmek olduka zorlam olsa gerek Ahmet arkada diyen Karker gene bir
kahkaha patlatt.
Brak da anlatsn heval Karker dedi Evrim.
Ahmet istemeye istemeye anlatmaya devam etti.
Velhasl sz uzatmayaym. Askerin srtnda ka saat kalmm bilmiyorum ama, noktaya yaklamtk. Birden nbetinin Ew
kiye? sesini duydum ve ben de emin em, hevaln dedikten sonra arkadalar nbet yerinden karak bize doru geldiini grdm,
ondan sonra bir ey hatrlamyorum. Baylmm. Arkadalar, benim yanmda bir asker grnce bir anlam verememiler. Beni ve
askeri alarak mangaya gtrmler. Her eyi askerden renmiler. Tepede geri ekilen arkadalar beni gremeyince yaralandm
anlamlar fakat, tepede beni bulamaynca eylemden sonraki randevu yerlerine bakmlar. Gene beni bulamaynca bir grup kararak
benim cenazemi bulup getirmek iin gndermiler. Ben noktaya ulatmda o grup tepenin yaknlarnda beni aryormu. Beni gren
arkadalar telsizle o grubu tekrar geri armlar. te Karker arkadan, Ahmetin kendini tatmay sevdii dedii olay budur.
Savan acmasz kurallarndan biri bu. Yaamak iin savaacaksn. Sen olsaydn belki de kendini oradan kurtarmayabilirdin
heval Karker dedi bayan manga komutan Delal.
Peki askeri ne yaptnz heval Ahmet? diye sordu Evrim.
Askeri mi? bir sre yanmzda tuttuktan sonra eve gndermek istedik ama gitmek istemedi. Gerillaya katlacan srarla
syleyince biz de askeri karargaha gnderdik. Dedi Ahmet Rapo.
imdi de sen anlat bakalm heval Evrim, nderlik sahasn anlat bize. dedi Karker.
Bir zamanlar Evrimin babasyla birlikte Zagrostaydk. Babasn tanyorum onun. Dedi Ahmet Rapo.
yle mi babann ad nedir? diye sordu Karker.
Babamn ad Ahmettir.
Demek baba-kz bu dalardasnz ha?
Babam Zagrosta iken ayaklar kardan donduu iin her iki ayan da kesmiler, imdi Avrupada cephe faaliyeti yrtyor.
Baban hi grm msn?
Babam 1992 ylnda nderlik sahasnda grdm. Ben babam grdmde dokuz yandaydm ve babam kabullenmekte
olduka zorlanmtm.
Evrim heyecanl heyecanl anlatmaya devam ediyordu. Ahmet Rapo, Aktan ve iki arkadann daha kardan donarak,
ayaklarnn kesildii o an anmsamt gene. Hepsi o yry esnasnda neredeyse donmak zereyken, bir maaraya zor atmlard
kendilerini. Maara iinde bulunan kuru odunlar yakarak donmaktan kurtulmulard.
12 Eyll darbesi olduktan sonra nderlik birok kadroyla birlikte baz aileleri Suriyeye ekmiti. Biz de Suriyeye gelen o
ailelerden biriydik ve ben henz yandaydm. Babam dokuz yana kadar hi grmemitim.
Evrim, arada bir sorulan sorulara yant veriyor, nderlii ve akademiyi anlatmaya devam ediyordu. Artk neredeyse tek
konuan Evrim olmutu. Tm itenlii ve sadelii, szlerden darya yansyordu. Ay yava yava ykseliyordu. Gecede lo bir

26

aydnlk vard. Gerilla gruplar kayalarn dibindeki kzlerin etrafna oturmulard. Gerilla gruplarnn, etrafnda topland kzlerin
grnts geceye gizemli bir hava katyordu. Gece ilerledike kamp giderek sessizleiyordu ve gerillalar teker teker uyumaya
gidiyordu. Bir sre sonra nbetilerin dnda kampta herkes uyumaya balamt.
Sabah, henz rojba saati gelmeden nbeti subay koarak Ahmet Rapoyu uyandrmt.
Kalk heval Ahmet kalk!
Ne oldu heval, ne var?
Kalk kalk Karker grnmyor, her tarafa baktk ama bir saattir ortalkta grnmyor. Arkadalar aryor hala. Bulamaynca sana
haber verelim dedik.
Bir yerlerde dm olmasn? Nereye gidebilir ki? Karker mutlaka bu yaknlardadr. Dedi Rapo.
Hayr, yok. Byk ihtimalle kam. Dedi nbeti subay.
Karkerden bunu beklemezdim, kamas iin en ufak bir neden bile yoktur. Ama gene de btn arkadalar uyandrn,
hazrlansnlar. Tm eyalarnz toplayn, itima sahasnda hazr olun. Hareket edeceiz buradan, noktay deitirmemiz gerekir her
ihtimale kar.
Kampta bir kouturma balamt. Herkes ksa sre iinde eyalarn hazrlam, itima sahasnda sraya girmi, hareket
dzenine gemilerdi. Blk komutan Ahmet Rapo itimay aldktan sonra, srada merakla bekleyen gerillalara ksa bir aklama
yapt.
Arkadalar, Karker ortalklarda grnmyor. Byk ihtimalle gitmi, bu nedenle tedbir amacyla noktamz deitirmemiz
gerekir. Herkes hareket dzenine gesin, ehit Mahir vadisine gidiyoruz! dedikten sonra birinci manga komutan ne geerek
hareket ettiler. Blk, dzenli bir ekilde mesafeli ve tek sra halinde afak vakti ehit Mahir Vadisine doru yrye gemiti.
***
Ay , ot bryen patikada yryen bir gerillann glgesini, kurumu otlarn zerine dryordu. Gerilla hem yryor hem de
sk sk evresine bakyordu. Srtnda antas ve portatif kleiyle gecede sessizce szlyordu gerilla. Hibir gerillann alk olmad
bir durumdu yalnz dolamak, ormanlarda veya dalarda yalnz yrmek. Olaanst bir durumda arkadalarndan kopup
kaybolmad srece tabi ki. Ama bu gerilla isteyerek kopmutu arkadalarndan sanki. Yrrken hem tedirgin tedirgin etrafn
kontrol ediyor, hem de kendi kendine mrldanyordu. Bulacam, mutlaka greceim Onu. Onu grmeden bu dalarda lmek
istemiyorum. Bu yolda lm de olsa, gidip onu greceim. Birden bire durarak evreyi dinlemeye balad yalnz gerilla. Hemen kaln
gvdeli bir aacn arkasna gizlenip, sesin geldii yne doru bakarak kulak kabartt. Seslerin geldii yerde clz bir ate yanyordu.
Bu bir pusu olabilir diye dnd gerilla. Dikkatli olmalym. Onu grmeden bu yollarda lmemeliyim diye mrldanarak yolunu
deitirdi ve atein bulunduu yerin stnde dolanmaya balad. Atein bulunduu yere hakim bir yerde durarak tekrar gzlemeye
balad. Alak, ibirliki hainler pusu atmlar arkadalarn yoluna. Diyerek yoluna devam etti. Gerilla hem arkadalarna hem de
dmanlarna grnmek istemiyordu sanki. Hepsinden de uzakta yryerek, onlarla karlamamaya gayret ediyordu.
Gne domak zereydi. Ortalk aydnlanm ve yalnz gerilla, yryne ara vermek zorunda kalmt. Akama kadar u
kayalklarn iinde beklerim, akam karanlk knce tekrar yola devam ederim. u nehri de getim mi artk Suriyede saylrm.
Diye dnd. Kayalklarn iinde kuytu ve glgeli bir yere kerek dinlenmeye balad. Bir yandan antasndan kard sac
ekmeiyle peyniri yiyen gerilla, bir yandan da arkadalarn dnyordu. Acaba imdi beni bulamaynca ne dnmlerdir? Byk
ihtimalle katm dnmlerdir. Alak dmana gitmitir, gzlerinden belliydi kaaca demilerdir, her kaann arkasndan
dendii gibi.
Gne yava yava Zaxonun zerinde batya doru evriliyordu. iyay Spi bir izgi gibi Dhoktan Zaxoya doru uzanyordu.
Zaxo vadisinden sonra iyaye Bxr adn alarak Silopi ovasna doru uzanp gidiyordu. iyay Bxr Suriye, Irak, Trkiye snrnn
kesitii yerde bir dad. Bir yan Trkiye topraklar, bir yan Suriye, bir yannda ise Irak topraklar bulunuyordu.
Yalnz gerillay bir trl uyku tutmuyordu. Akama kadar uyumaya alt ama, bir trl uyuyamamt. antasnda bulunan
ekmek ve peyniri tekrar kararak attrmaya balad. Tuzlu peynir olduka susatmt yalnz gerillay. Yannda bulunan pet iedeki
suyun yarsn ierek tekrar ieyi antasna yerletirdi. antasn hazrlayarak sabrszlkla havann biraz daha kararmasn bekledi.
Sml ovas, iyay Spi dibinden balayarak Dicle nehrine kadar uzanyordu. Bu ovay gece gemeliydi. Uluslararas otoyol olan
Baharat Yolunu geti mi, geriye fazla bir yol kalmayacakt. Ama suyu nasl geeceim? Bu elbiselerle, bu antayla ve bu silahla
karya kadar da yzemem ki Bir kayg almt yalnz gerillay. Balk kayklar dolayor orada. Akam olunca bir balkya
yanarm, beni karya geirmesini isterim. Umarm yurtsever bir balkyla karlarm. Diye dnerek kendini teselli ediyordu.
Akamn karanlyla birlikte Baharat Yolundaki trafik de nce azalmaya balam, daha sonra ise tamamen durmutu. Trk
ordusunun, ihaneti ve ibirlikilerle beraber 97 de gerillaya kar balattklar saldrlar sonrasnda gerillalar bu yollarda bir dizi
eylemler yaparak, bu yollar trafie kapatmlard. Yolun gvenliini salayamayan ibirlikiler ve Trk ordusu, yolu gece trafie
kapatarak arabalarn gemesine izin vermiyorlard. Yollar, gece gerillalarn denetiminde oluyordu. Ay fazla ykselmeden bu yolu
gemeliyim diye dnd yalnz gerilla. Admlarn hzlandrarak buday tarlalarnda yola doru yryordu. Zaman zaman bir ka
arabayla dolaan devriyeler dnda hibir hareket grlmyordu yolda. Devriye arabalar da kasabadan fazla uzaklamadan, tekrar
geri kasabaya dnyorlard. Yol zerinde birok rabia vard. Yolun gvenliini salamak iin kurulan bu kk karakollar, gerillalarn
youn saldrlar karsnda yolun gvenliini salamak amacyla kurulmutu ama, gene de yolun gvenliini salayamyorlard. Bu
nedenle de nderlik sahasna giden yolu denetime almaya alyorlard veya gerillalarn kylere girmesini engellemeye alyorlard.
Ay gittike ykseliyordu. Yalnz gerilla, asfaltn yaknna gelince yere uzanarak bir sre etraf dinledi. Kar taraftaki rabialardan
konuma sesleri duyuluyordu. Nbeti, n altnda bir o yana bir bu yana yava admlarla gidip geliyordu. Gerilla srnerek
ilerliyordu. Nbetiyi dikkatle izliyordu. Nbeti tam arkasn dnerek o yana yrmeye balad esnada srnerek hzl bir ekilde
asfaltn dier tarafna gemiti gerilla. Dier taraftaki buday tarlalarnn iine dalarak hzla yoldan uzaklat. Artk suya az kalmt.
Suyun kenarndaki sazlklara doru hzl admlarla ilerliyordu. Baz balklar,suyun kenarnda ate yakm sabah yapacaklar
haslatlar bekliyorlard. Yalnz gerilla, onlara yaklamay gze alamamt. Suyun kenarndan yukar doru biraz yrynce sazlklarn
arasnda bir aaca balanm bir kayk gzne ilimiti. Yavaa kaya yaklatnda yannda kimsenin olmadn grd. Bir sre
orada bekledi, sa solu dinledi, herhangi olaanst bir durum grmeyince hemen kaya yaklaarak kay zd. antasn ve
silahn kayn iine koyarak kay suya doru itti. Balklar olduka aada kalmt . Kayn bulunduu yer ile kar ky
arasndaki mesafe en az olan yerdi. Bu nedenle kendisini suda farketseler bile karya yetime ans olduka fazlayd. Kayk suda
dalgalar brakarak ilerliyordu. Gecenin sessizliini; gerillann acemice ektii krek sesi ve zaman zaman rabialarda atlan silah sesi
bozuyordu. Gerilla tam da suyun ortasna geldiinde Zaxo Boaznn stnde bulunan Televizyon Verici Tepesinde dokalar ve ar
silahlar almaya balamt. Sudaki tekne farkedilmiti ama hi durmadan krek ekmeye devam ediyordu. evrede balk kayklar
da olduundan dolay teknelerin bulunmad yere, suyun iine ate ediyorlard. Ksa sren bir ateten sonra ate etmeyi kesmilerdi.
Gerilla artk kyya ulamt. antasn ve silahn alarak uzaklamaya balad. Artk bu topraklar Suriye ve Irak arasndaki snr
blgesinde kalan tampon blgedeki topraklard. Hzl admlarla bilmedii ama tahmin ettii bir yne doru yryordu. Derik denen bir
ehir vard ve o ehre ulamalyd. Ama nasl. iyay Spide iken uzakta bu ehrin klarna bakmt bir kez. Fazla uzakta
olmamalyd. Ama bundan sonra Suriye devriyeleri dolaabilirdi buralarda ve grlrse yakalayp Trkiyeye teslim edebilirlerdi. Bu
nedenle tarlalarn arasnda tekrar yrmeye balamt.
Gne yava yava iyaye Sipi dann zerinde ykseliyordu. Gerillann gece getii yerde, suyun kenarnda youn bir
hareketlilik gze arpyordu. Suyun kenarnda silahl adamlar her taraf aryorlard. Sadece kar tarafta suyun kenarnda bo bir

27

kayk grnyordu. Baka kimseyi bulamamlard. Gerilla yrmesini srdryordu. Uzakta keilerin boynuna taklan anlarn sesi
ve kpeklerin sesi duyuluyordu. Demek ki buralarda koerler vard. Onlara doru yrmeye balad. Henz fazla yrmemiti ki,
birden kendisine doru koarak gelen kpekleri grd. Ne yapacan armt. Ate etse miydi? Ya silah sesine askerler veya
evredeki devriyeler gelirse? ya kpekler kendisini paralarlarsa? Gerilla bunlar dnrken kpekler etrafn almt. Gerilla elindeki
klei bir denek gibi kullanyor ama, ate etmiyordu. Kardaki kl-kara adrlardan bir kadnn koarak geldiini grd. Kadn,
kpeklere barnca kpekler yere oturarak kadna bakmaya baladlar. Kadn, Arapa konumaya balamt gerillayla. Gerilla
herhangi bir ey anlamadn sylemeye alyordu. Kadn, gerillann elbiselerine ve silahna baknca ne iin buralarda bulunduunu
anlamt. Sk sk buralarda gerilla kuryeler gidip gelirlerdi ve kendilerine misafir olurlard. ok cana yakn ve saygl insanlard.
Zaman zaman bunlarn iinde kadn gerillalar da olurlard. Bu da onlardan biri olmalyd. Ama onlar hi bir zaman yalnz
dolamazlard bunu biliyordu. Belki de nden gelmiti, bu nedenle yalnzd. Kadnn yanna birka ta ocuk gelip durmutu. Gerilla
habire Derik Derik deyip duruyordu. Kadn gerillann Derike gideceini sadece Derik kelimesinden anlayabiliyordu. ocuklar,
gerillaya yaklaarak tokalamaya balamlard. ocuklardan on on drt yalarnda olan biri glerek;
Ente Hizbul Amel Kurdistan deyince gerilla bunun ne anlama geldiini anlamt. nk yanlarndaki kk gney Krdistan
parasnda bulunan gerillalardan biliyordu, Arapa Hizbul Amel Kurdistann, PKK demek olduunu. Gene de tedirgin yaklayordu. Bir
ey demedi, sadece ocuklara glmsyordu. ocuk, gerillann elinden tutarak adra doru yrmeye balad. adra geldiklerinde
yal biri onlar karlad. Gerilla;
Selamnaleykm dedi.
Aleykmselam diyen yal adam elleriyle adr iaret ederek gerillay ieriye davet etti ama, gerilla ieriye girmek istemiyordu
ve girmedi. Tekrar Derik deyince, adam Derike doru dnp el iaretleri yardmyla Arapa gerillaya bir eyler anlatmaya
alyordu. Gerillann oturmayacan anlaynca, gerillaya bir tas souk ayran getirdi ocuklardan biri ve gerilla tekrar onlarn elini
skarak oradan uzaklat.
Gne tam tepedeydi, hava olduka scakt. Buralarn havas hite dadaki havaya benzemiyordu, olduka scakt ve boucuydu.
Bilmedii yne doru yrmesini srdryordu. Aklna Haftaninde karlat yeni sava Evrim gelmiti. Ne demiti Evrim?
Derikte hangi eve gidersen git seni nderlik sahasna ulatrrlar. nk btn halk yurtseverdir. Derikten Kamloya ve oradan da
ama. Demek ki, artk onu grebilecekti. O byk insan.
Kentin d mahallelerine ulamt gerilla. Evler, her ehirde bulunan yoksul kenar mahallelerinin evlerine benziyordu. ou tek
katl ve baheliydi. En yakn eve doru ynelmiti. Evin kapsn bir kadn amt. Kadn karsnda bir gerilla grnce nce sevinmi,
sonra da hi grmedii bu gerillaya kukuyla bakmt.
Merhaba day
Merhaba kurmin
Kadn, gerillay ieri alp almamada bir tereddt yayordu. Eer arkadasa zaten arkadalara haber veririz, gelir alrlar. Yok
eer bir ajansa gene arkadalar gelir yakalar gtrrler diye dnyordu.
Keremke kurmin, vare mal
Spazdikim day
Kadn nde, gerilla arkada baheyi geerek evin kapsnn nne gelmilerdi. Kapda birka ocuk duruyordu. ocuklar, gerillayla
tokalatktan sonra gerillay ieri aldlar. Darda kalan kadn, ocuklardan birini ararak;
Zu bie hevalara bje, hevalek hatiye malame
ocuk, kendinden emin ve ne yapacan bilen bir edayla kafasn sallayarak bahe kapsndan darya frlamt bile.
Gerilla henz yemeini bitirmiti ki, ieriye birka sivil giyimli gen girmiti. Gerilla yerinden kalkmt. Gelenler gerillayla
tokalaarak oturdular ve ksa bir sorguya baladlar.
Adn ne heval?
Karker
Yalnz msn?
Doru yalnzm
Neden ve nereden geldin buraya?
Gerilla kendisinin bir sorguya tabi tutulduunu ve bunlarn da Derikde faaliyet yrten cephe alanlar olduunu anlamt.
Haftaninden geldim, tek bama ve hi kimsenin haberi olmadan. nderlii grmek iin geldim.
Doru yapmamsn, izinsiz ve tek bana gelmek biliyorsun sutur. Seni nderlik sahasna gtreceiz ama, bu andan itibaren
gzetim altnda tutulacaksn.
Yalnz gerilla, nderlik sahasna gtrleceini duyunca ok sevinmiti ama, nderlik sahasna bir tutuklu olarak gitmesi de
zoruna gidiyordu.
Bir sre gzaltnda kalan Karker, daha sonra serbest braklarak nderlik Sahasnda bizzat nderliin verdii eitimlere
katlmt. Eitim boyunca yanndaki arkadalarna, Grdm, grdm Onu. Artk bu dalarda lsem de umurumda deil, en byk
isteim Onu grmekti ve Onu grdm diyerek sevincini ve nderlii grmek iin atld maceray cokuyla anlatyordu.
Devre bittikten sonra tekrar zgrlk dalarna doru, ama bu kez daha bir cokulu ve inanl yrmt.
***
Sonbaharn hznl renkleri her taraf sarmt. Aalar hzla yapraklarn dkyordu. Haftanin, Kuzeye, Botana gei iin bir
kap gibiydi. Gneyden Kuzeye gerillalar gidiyor, Kuzeyden Gneye gerillalar geliyordu ve Haftanin bu gidi gelilerde bir durak
roln oynuyordu.
Ahmet Rapo eittii yeni savalarn blklere datmt ve yaplan yeni bir dzenleme sonucu bir grup gerillayla birlikte
Botana gidecekti. Botana, yabanc olmad dalara. Byk gerilla komutan Mahsum Korkmaz yolda ile birlikte iken, bu dalar
gerilla slenmesine atklar ve her gittikleri alan bir gerilla mevzisine dntrdkleri Botana gidiyordu Ahmet Rapo. Yannda
arkada Karker ile birlikte.

SZ VERDK GDENLERE
Yeni bir yla gireli henz on alt gn olmutu. Aralksz iki gndr yaan kar durmu, gkyzndeki bulutlar dalm, yerini prl
prl parlayan bir gnee brakmt. iyay Sip bembeyaz bir rtye brnmt. Bu bembeyaz rt, her hangi bir hareket
karsnda gerillalarn tm kamuflaj olanaklarn elinden alyordu.
Gne son klarn gnderiyordu yay Spye. gnein gnderdii son klarn kaybolmasyla birlikte tepedeki gerillalar son
keiflerini tamamlamaya alyorlard. Renas, sobann zerinde kaynayan kara aydanlktaki suyu demlemek iin indirmiti. Neet
erzak antasndaki ekmek ve peyniri karm, arkadalar akam yemeine armak iin mangadan darya kmt. Keif yapan
manga komutan Rubarn yannda duran Haydar ve Xebata seslenerek;
Heval gelin yemek hazr, ay soumadan akam yemeimizi yiyelim.

28

Hava artk akam kzlln yitirmi, yerini lo bir karanla brakyordu yava yava.
Keifte olumsuz bir durum yok, her ey normal, ben aaya tekmili verip geliyorum. Siz gidin dedi Rubar, yanndakilere.
Mangann ii olduka scakt. Tepede bulunan yksek kayalklarn iine yaplan mangaya ancak alt yedi kii sabiliyordu. Manga,
drt tarafnda atal eklinde dikilen ve ortaya uzunca bir stun atlarak yaplan atnn zerinin naylonla kapatlmasyla
oluturulmutu.
Rubarda mangaya geldikten sonra hep birlikte oturarak akam yemeini yemeye balamlard. Yemeini yiyen Haydar kalkp
antasnn zerindeki silahn alarak;
Ben nbet yerine gidiyorum dedi.
Nbet yerine ulaan Haydar, nbeti olan Ziryana;
Merhaba heval Ziryan, sen gidebilirsin artk. Dedi.
Ziryan, Haydara iyi nbetler dileyerek mangaya doru yneldi. Mangada ise scak bir sohbet balamt.
Hava iyice kararmt. Zaxonun klar uzaktan kk bir kasaba gibi grnyordu. Byk bir blm dan eteinde kald iin
grnmyordu. Dhokun ise birka kenar mahallesinin klar grlyordu. Dhok-Zaxo karayolu, gvenlik nedeniyle saat beten
sonra trafie kapatlyordu. Otoyoldaki son ara konvoyu da gidiyordu. Bir sre sonra uluslararas karayol olan bu yol tamamen
sszlaacak ve devriye aralarnn dnda hi bir aracn gemesine izin verilmeyecekti.
Mangadakiler yatmadan nce Rubar tm arkadalarna bir uyarda bulundu;
Arkadalar, milislerin getirdii bilgiye gre dman operasyona kmak iin kar yann durmasn bekliyormu. Bu gece
olduka dikkatli olmalyz.
Gece, bulutsuz gkyzndeki ayn ve yldzlarn klaryla ykanyordu. Hava ayazd ve dondurucu bir souk vard. Gecenin
sessizliini, kylerden gelen kpek sesleri bozuyordu. Ama bu gece, kpeklerde bir huzursuzluk var gibiydi. Hemen hemen tm
kylerdeki kpekler havlyor ve sesleri tepeye kadar ulayordu.
Saat gece yarsn bulmutu. Rubar ve Haydar nbeti devralmlard. Rubar, dmann telsiz kanaln dinliyor, herhangi bir
hareketlilik olup olmadn anlamaya alyordu. Kpeklerin uzun sre huzursuzca havlamalar Haydar kukulandrmt.
Heval Rubar arazide bir eyler var, sanrm bir hareketlilik olabilir. Diye uyard Haydar.
Evet, telsizdeki dman kanalnda da bir hareketlilik var, ok youn muhabere yaplyor. Sanrm dman araziye km. Diye
onaylad Rubar.
Mangek tarafndan bir araba grnd ama, asfaltn dibindeki kye yaklanca klarn sndrd. Sanrm sadece ndeki ara
klarn yakm. Bir ara gece araziye kamaz. Byk ihtimalle bir konvoy olabilir.
Dhok tarafndan da youn ara sesleri geliyor dedi Rubar elindeki telsizi sesini biraz daha ykselterek. Cihazdaki hareketlilik
gittike artyor. Dmann araziye kt kesin. Operasyon buraya olacak. Aaya bildirmeliyiz heval Haydar, tedbirlerini alsnlar.
Evet, buradaki arkadalar da uyandralm. Herkes antasn ve eyasn toplasn, hazr bir ekilde beklesin.
Rzgar Rzgar!
........
Rzgar Rzgar!
Dinliyorum Drsim
Selamlar sayglar. Heval arazide ve dman telsiz kanalnda bir hareketlilik var. Sanrm dman araziye km, tedbirinizi
aln!
Tamam. Biz de cihazdaki hareketlilii farkettik. Dikkatli olun. Tepedeki tm arkadalar mevzilendirin. Biz de dier tepeleri
tutacaz. Duyarl olun ve bizimle balanty kesmeyin. Anlald m?
Anlald heval.
Tamam. selamlar sayglar, serkeftin
Selamlar sayglar, serkeftin
Mehtapl bir geceydi. Yere rtnen beyazln yanstt k, yeryzn bir gece lambas gibi aydnlatyordu. nsann bu
muhteem gecede kt bir eylerin olabileceine inanas gelmiyordu nedense. Ama Mangek tarafndan araba sesleri gelmeye
devam ediyordu. Huzursuz olan kpeklerin sesi, gecenin sessizliini yrtyordu.
Heval Haydar ben arkadalar uyandrmaya gidiyorum.
Tamam heval Rubar
Rubar elindeki telsizi iyice kulana yaklatrarak kanaldaki muhabereyi dinlemeye alyordu. Kanaldaki muhabere hi
durmadan devam ediyordu. Muhaberede arlan kodlara baklrsa olduka kalabalk kollardan kmlard araziye. Daha nce bildii
kodlarn yansra yenileri de bu kez kullanlyordu. Demek sadece Mangek ve Dhoktaki pemergeler kmyordu operasyona.
Zaxodan da takviye gelmiti. Ayrca telsizde Trke muhabereler de yaplyordu. Demek Trklerle birlikte operasyona kyorlard.
Rojba hevalno, kalkn uyann! diyen Rubar tek tek arkadalarn uyandrmaya alyordu.
Ne oldu heval Rubar bu saatte rojba ekilir mi? Diye sordu Xebat.
Rubarla Xebatn tartmas mangadakilerini uyandrmt.
Ne oluyor, nedir bu grlt? diye uykulu uykulu kapal gzlerle sordu Rnas.
Kalkn bir hareketlilik var, dman araziye km.
Arkadalara haber verdiniz mi?
Evet.
Heval Xebat sen de nbet yerine git!
Kim var nbet yerinde?
Heval Haydar.
Tamam, gidiyorum.
Xebat, eyalarn antasna yerletirdikten sonra silahn alarak nbet yerine gitmek iin mangadan kmt.
Merhaba heval Haydar
Merhaba heval Xebat
Ne o guh dirjler araziye mi kmlar gene?
Galiba
Gne kavgayla balayacaz desene.
Evet, kavgayla balayacaz.
Aadakiler ne yapyorlar imdi acaba? imdi bizimkilerde de bir hareketlilik yaanyordur.
Biz onlardan daha anslyz sanrm heval Xebat.
Neden?
nk onlar tepeleri tutmak iin bir kouturma iindeler imdi. Yarn kavgaya yorgun balayacaklar. Biz ise kavgaya yorgun
deil, din bir biimde gireceiz.
Haklsn, umarm ayn mevzide oluruz seninle
Yaklaan ayak seslerini duyunca, konumay kesmilerdi Xebat ile Haydar.
Yeni bir ey var m? diye sordu Rubar.

29

Zinova kynde kpek sesleri hi durmad. Uzmana kyne ise ksa aralklarla be arabann gittiini grdk ama, motor sesleri
olduka fazla. Sanrm ou klarn yakmadan dierlerini takip ediyorlar.
Ben de yle tahmin ediyorum dedi Rubar.
Arkadalar kalktlar m? diye sordu Haydar.
Evet.
Mevzilenmeyi nasl yapalm?
Mehmet, Xebat ve Doan ilerideki tepeyi tutacaklar. Ben, sen Neet ve Ziryan burada kalacaz, Rnas ile Mahsum ndeki
mevziyi tutacaklar. Sanrm daha sonra aada bize takviye de yollayacaklar. Ama imdilik byle mevzileneceiz.
Ne zaman harekete geeceiz? diye sordu Xebat.
Hemen imdi. Herkes ok duyarl ve dikkatli olsun. Kimse kesinlikle mevzisini brakmasn. Tank ya da hava saldrs ihtimalini de
gznnde bulundurarak mevzilenin. Bir ey belirten var m?
Kimseden ses kmaynca;
Tamam o halde, hadi serkeftin.
Serkeftin heval
Tm gerillalar birbirlerine baarlar dileyerek ve el skarak srtlarnda antalar, omuzlarnda silahlaryla belirlenen mevzilere
doru yrmeye baladlar. Mehmet, Xebat ve Doan kar yara yara ilerliyorlard. Dolunay, uzakta olan veya kk olan yldzlarn
clz klarna baskn gelerek onlar grnmez klmt. Bu nedenle gkyzndeki yldzlar da az grnyordu bu gece. Zaman zaman
kayan bir yldzn gkyznde brakt anlk iz, bir havai fieini andryordu. Bu gece daha fazla yldz kaymt uzayn boluuna.
Heval tepeye dikkatli girelim. Dman bizden nce girmi olabilir. Ben ilerdeki mevziyi kontrol edeceim, siz de benim
savunmam yapacaksnz. Tepeye girerken de mesafenizi an. Dedikten sonra elindeki emniyeti ak kleiyle dikkatlice ve eilerek
mevziye doru yrmeye balad Mehmet.
Her adm atnda ayann altndaki kar eziliyor ve ezildike de ses karyordu. Mehmet bu nedenle tm dikkatini mevziye
vermi, en ufak bir hareket veya kprt olursa, tereddtsz mevziye ate edecekti. l tim tepede bulunan tm mevzileri kontrol
ettikten sonra son mevzinin yannda durdular. Bu mevzinin yannda bulunan kayann dibi hava saldrsna kazlm, yarm bir maara
biimine getirilmiti. Her hangi bir hava saldrs karsnda buruya snacaklard gerillalar. Gerillalar, bulunduklar yerdeki kar
ayaklaryla eziyorlard. Ayaklar donmasn diye bulunduklar yerde habire hareket ediyorlard. yan taraftaki yarm ikefte bakan
Mehmet;
Arkadalar buraya gelin, kayann dibi kurudur ayaklarmz donacak neredeyse. Biraz snrz.
Xebat ile Doan da Mehmetin bulunduu yere gitmilerdi.
Ayaklarnz yere vurun, ayakkabnzdaki karlar dsn.dedi Mehmet.
gerilla da zplyor, hopluyor ayaklarn yere vurarak snmaya alyorlard. Bu yarm maarann nnde durunca Mangek
yolu grnyordu ama, Dhok tarafndan gelen yol grnmyordu. Gerillalar biraz sndktan sonra hangi mevzide mevzileneceklerini
tartmaya balamlard.
Ben yan taraftaki mevzide duracamdedi Mehmet, elinin iine scak nefesini fleyerek. Xebat arkada buradaki mevzide
kalacak, Doan arkada sen de arkadaki mevziye yerleeceksin. Zaten mevziler birbirine yakn. Herhangi bir durumda birbirimize
yardmc oluruz. Kimse mevzide grnt vermesin.
afak skm, hava yava yava aydnlanyordu. Mehmet, elindeki drbnle henz tam aydnlanmayan araziyi kefetmeye
alyordu. Uzmana yolu artk biraz daha iyi gzkyordu. Aralar habire Uzmana kyne asker ve pemerge getirip boaltyor ve
geri dnyordu. Mehmet, Uzmana kynn yaknndaki tepecie drbnle dikkatli baktnda tanklarn ve toplarn konumlandrldn
grd. Tanklarn bulunduu Uzmana ky ile yay Sp aras ancak yryerek bir saatlik mesafedeydi. yay Sp doal bir kuatma
iindeydi. Her yan karakol ve yol kontrol noktalaryla evriliydi.
Elindeki drbn boynuna asan Mehmet, yen ellerini azna yanatrp fleyerek stmaya alyordu.
Arkadalar Uzmana kyne tank yerletirmiler. Gene buray bir merkez karargah gibi kullanacaklar.
Uzmana ky; 97 gney igalinden sonra bir Trk karakolu durumuna getirilmiti. Trk ordusu 97 de ibirliki-ilkel milliyetilerin
de onayyla Gney Krdistana girmi ve zgrlk savalarna kar yrtt imha hareketi sonusuz kalnca da gneyde stratejik
noktalara ekilerek bu noktalar bir s gibi kullanmaya balamlard. Artk Gney Krdistan ilkel milliyetilerin denetiminden de
km ve fiilen Trk ordusunun denetimine girmiti. bir tampon blge oluturulmutu Gney Krdistanda.
Daha kndan itibaren feodalizme ve Krt gericiliine kar amansz bir sava yrten Krdistan zgrlk hareketi, hzl bir
biimde Gney Krdistanda da geliim gsteriyordu. Gney halknn desteini kazanan zgrlk hareketinin gelimesinde ilkel
milliyetiler ve ibirliki gler kendi sonlarn gryorlard. Yok olmamak iin de Krt halknn zgrlk deerlerini blge glerine
pazarlayarak kendisini yaatma yollarn aryordu. Bu yol, onlar Krtlerin tarihsel dmanlarna gtryordu ve onlarla
birletiriyordu. Birok Krt hareketinin nclerini satarak ya da komplo ile tasfiye ederek kendi yaamn srdren bu gler, imdi
de gelien zgrlk hareketini tasfiye etmek iin Trk ordusu ile birlikte hareket ediyordu. Defalarca Trk ordusu ile birlikte
operasyonlar karmtlar zgrlk savalarna kar. Tarih, 16 Ocak 1998. Krt ihaneti gene Krt halknn karsnda ve Krt
halknn dmanlar ile yanyana ve birlikteydi.
Heval aadan sesler geliyor, dikkatli olalm dedi Mehmet.
Gkyz prl prl bir maviye brnmt. Gne, exan dann ardnda sar yzn gstermeye balamt. gnein ilk
nlaryla birlikte ilk mermi sesleri de duyulmaya balamt.
Heval tepeciler atmaya girdi. Demek ki dman ok erkenden km yukar. Dedi Mehmet.
***
Dhok tarafndan gelen operasyon kolu doudan daa trmanarak srt srt batya doru geliyordu. Bir ka saat yrdkten sonra
tepecilerin bulunduu yerdeki ilk mevzinin pususuna dmt asker ve pemergeler. lk mevzide Rnas ile Mahsum bulunuyordu.
lk mevzinin at ate sonucunda kayp veren pemergeler ilerlemeyi durdurmu, geri ekilerek mevzilenmeye balamlard.
atmayla birlikte Rubarn cebinde bulunan telsizden arlar yaplmaya balanmt arka arkaya.
Dersim Dersim!
Rubar cebindeki cihaz kararak avcunun iine ald ve ba parmayla mandalna basarak;
Dinliyorum Rzgar
Heval durumlar nasl, bir olumsuzluk var m?
Durumlar normal. Arkadalar temasa girdiler, durumlar iyi, imdilik inisiyatif bizde. Herhangi bir olumsuzluk yok.
Tamam. Size hemen takviye gnderiyoruz. Sakn mevzilerinizi brakmayn arkadalarn ou henz noktada.
Anlald Rzgar.
Tanklara dikkat edin. Uzmana kyne tank getirmiler. Byk ihtimalle gney tarafna da tanklar getirecekler. Hava saldrsna
kar dikkatli olun. Balanty kesmeyin bizimle. Anl.... telsizdeki muhabere tamamlanmadan Rubarn bulunduu yerin dibinde gl
bir patlama olmutu. Tanklar, atmaya giren mevzileri ve onlara yakn yerleri bombalyorlard. Rubar bir kayann arkasna geerek
havada den bomba ve kaya paralarndan korunmaya alyordu. Tank, ok yakndan ate ettiinden dolay namludan kan
merminin sesi, patlamadan nce tepeye ulat iin tepedekiler kendilerini kaya diplerine atarak koruyorlard.

30

Zaxo ve Dhokta bulunan pemerge glerinin byk bir ounluu Trk ordusuyla birlikte operasyona kmt. yay Sp
embere alnmt. atma gittike iddetleniyordu. Pemergelerle Trk askerleri, gerillalarn bulunduu tepeyi ele geirmek iin
saldryorlard ama, her defasnda da pskrtlyorlard. Binlerce asker ve pemergeye kar sadece bir manga gerilla atmaya
girmiti.
Rnas ve Mahsumun ilk taramada yere drd pemergeler, mevzinin biraz ilerisinde cansz yerde yatyorlard.
Pemergelerin yaralarndan akan kan, kar kzla boyamt. lk darbeyi vuranlar gerillalar olduu iin moral stnln de elde
tutuyorlard. Moral ve inisiyatif savan seyrini belirleyen en nemli etkenlerdendi.
De werin law kuikan d werin.
Rnas pemergelerin geri kaarak mevzilendiklerini grnce kkrtmaya alyordu.
Terristino werin teslim bin. Li Bar derkevin. Eer hn dernekewin em we derxinin.
Eer hn ew qes mrin werin derxinin. Baw we debbabe teyyare j anye j were, law kukan d wrin.
Rnas pemergeleri, pemergler de Rnas tahrik ederek psikolojik stnlk yakalamaya alyorlard.
Heval Mahsum dikkatli olalm, alt taraftan szmaya alyorlar. Kayann arkasndalar, ktklarnda ikimiz birden ate edelim
Tamam heval Rnas.
Rnas BKCnin namlusunu, pemergelerin szmaya alt yne doru evirmiti.
Kayann arkasndan ktlar, bu tarafa doru kouyorlar heval Mahsum hadi ate et!
saldrya geen pemergelerden ikisi yere dnce, dierleri kendilerini yere atarak srne srne tekrar kayann arkasna
dndler. Yere denlerden biri yaralyd, gelip kendisini almalar iin arkadalarna yalvaryordu. Ama pemergeler kayann
arkasndan kp oraya kadar tekrar gelmeye cesaret edemiyorlard.
***
Gne gittike ykseliyordu ve ykseldike hava da snyordu. Mehmet, Uzmana ky tarafndaki saldr kollarnn nerelerden
kacan ve ka koldan hareket edeceklerini drbnle anlamaya alyordu. Bulunduu mevzinin iindeki kar ayayla ezmi ve
karn zerine kmt mevzide. Havadaki tatl scaklk ve heyecanl bekleyi Mehmeti kar konulmaz bir uykuya srklyordu.
Gzkapaklar arlaan Mehmet, kendisi gibi dier mevzideki arkadalarnn da uyuyabileceini dnerek yksek sesle mevzilerin
bulunduu yere sesleniyordu. Bylece hem kendisi uyumayacak ve hem de mevzidekileri uyank tutacakt.
Ne o Xebat arkada hi sesin soluun kmyor. Daldn m yoksa?
Xebat mevzinin zerindeki talarn aralnda Mehmete bakarak;
Daldm falan yok ama, mevzide bekleyi kadar can skc bir ey yoktur. Biliyor musun, atmada iken insan daha rahat
oluyor ama, bu bekleyi hem insan sersem yapyor hem de maytryor. Her an nerede, ne zaman kacaklar diye baka baka
gzlerimizi drt amaktan gzlerimiz patlayacak
Ne oluyor orada, ne kaynatyorsunuz gene? Yoksa gene iir mi okumaya baladn Xebat? diyen Doan, mevzide beklemenin
skntsn arkadalaryla bir ka kelime de olsa konuup gidermeye alyordu. Bylesi anlarda bir tek yoldann sesini duymak bile
byk bir g veriyordu gerillaya. Ve beklemekten Doan skntl hava biraz olsun dalmt.
Her yerde atmaya girdi arkadalar, biz burada miskin miskin oturuyoruz. Buraya neden kmyorlar bu alaklar acaba? Diye
dert yand Doan.
kamazlar buraya. Baksana iki dakikada bir tanklar buray bombalyorlar.
Peki biz grnt de vermedik neden buray bu kadar bombalyorlar? diye sordu Doan.
Burada olduumuzu tahmin ediyorlar. Gerillalarn byk bir ksmnn burada olduunu sanyorlar. Yllardr savayorlar bizimle,
stratejik bir tepenin bo olamayacan onlar da biliyorlar. Yava yava bizi sktrmaya alp sonra da bir yerde kstrarak imha
etmeyi dnyorlar. Diye yantlad Haydar.
len olacak neredeyse, buraya kmaya niyetleri yok gibi. Mevzide beklemek bir ikence. Diye konutu Xebat.
Sabrl ol, buraya da gelecekler. Bugn olduka misafirperver grnyorsun. Dedi Mehmet.
Mehmet, 1982de Kandil danda pemergelerin komplosu sonucu vurulan Bingll Mehmet Karasungurun yeeniydi. Esprileri
hi bir koulda eksik olmazd. Her koulda glmesini bilen biriydi.
***
Gne iyice ykselmi, len olmutu. Rnaslarn bulunduu mevziyi dremeyeceini anlayan pemergeler saldrmaktan
vazgemi grnyorlard. Bulunduklar yerden zaman zaman karlkl ate ayorlard. atmann iddetinin azalmas,
pemergelerin len yemeklerine oturduklarn gsteriyordu. Gerillalar da bir yandan ceplerinde bulunan ekmei para para karp
yiyor bir yandan da kardan her an gelebilecek yeni bir saldrya kar dikkatle evrelerini gzlyorlard. Bu arada tank atlar,
dan her iki yannda srekli gerillalarn bulunduu mevzileri dvyordu.
Bu sessizlik fazla srmemiti. Bamern tarafndan gelen iki kobra tipi helikopter sesi duyulmaya balad.
Arkadalar kobralar geliyor kendinizi salama aln!
Rubar, yannda bulunan arkadalarn uyardktan sonra telsizle ble de haber vermeye alyordu. Bir ka dakika sonra kobra
helikopterler atma yerine ulam ve havada kavisler izerek dolanyor, mevzilerin yerini tam olarak tespit etmeye alyordu.
Ksa bir sre sonra gerillalarn bulunduklar mevzileri bombalamaya balamlard kobra helikopterler. Kobra helikopterlerden atlan
roketlerin kayalardan kopard paralar, karla birlikte metrelerce havaya savruluyor ve her para birer mermi gibi saa sola
savruluyordu. Helikopterlerle birlikte tanklar ve dier ar silahlar da gerillalarn bulunduklar mevzileri youn bir ekilde atee
tutmulard.
Kobralarn desteinde pemergeler yeniden saldrya gemeye balamlard. Rnas, kobralarn bombardmanndan sonra bu
saldry bekliyordu. mevzinin yanndaki kayann dibinden karak tekrar BKC si ile kardan saldrya geen pemergeleri taramaya
balamt. kobra saldrsndan sonra mevzidekilerin imha olduunu dnen pemergeler mevziden yeniden ate edildiini grnce
kendilerini yere atarak tekrar srne srne mevzilerine geri dnmlerdi. Bu arada daha nce vurulan ve Rnasn bulunduu
mevzinin altnda yaral yatan pemerge hala arkadalarna yalvararak baryordu gelip kendisini almalar iin. Karlar zerinde aclar
iinde kvranyordu, srnerek oradan uzaklamaya alyor ama, kan kaybndan dolay srnecek gc bulamyordu. Ama kimse
almaya gitmiyordu. Yaral pemerge Rnas ile Mahsumun mevzisinin denetimindeydi. Kimseyi yaklatrmyorlard.
Rnas BKC siyle yaral pemergenin yaknna bir el ate etti. Yaraly ldrmek istemiyordu. Dier pemergelerin gelip yaraly
gtrmelerini bekliyordu ama, kimse gelmiyordu. Orada yatan gerillaya birden acmaya balad, onu almaya gelmeyen pemergelere
de kfretmeye balad.
Heval Mahsum sence pemergeler yaralsn kurtarmaya gelmeyecek mi?
Sanmyorum diye tereddtsz yant verdi Mahsum.
Nasl olur, insan yaralsn dmann elinde brakr m hi?
Bu bir yaklam meselesidir heval Rnas. Sen bizi l alarak byle dnyorsun ama, pemergeler de yoldalk ilikisi bizdeki
gibi mi acaba? Sen de biliyorsun ki deil. bir yaral gerillay dman emberinden kurtarmak iin ka arkadan ehit dtn
biliyorsun. Byle olaylarn ska yaandn sende biliyorsun. Bu, bizi birbirimize balayan yoldalk sevgisinin temel badr ve bizi
biz eden de, dmann gznde saygn klan da bu badr. Parayla savaan pemergelerin kendi yaral arkada iin lm gze
almas da elbette ki beklenemez.

31

Byle ey olur mu? Alaklk bu. ldreceim u yarallarn imdi.

ldremeyeceini sen de biliyorsun. Yaraly dman iinde brakmay kabullenemiyorsun. Bundan dolay da byle
fkeleniyorsun. Hem baksana artk arkadalarnn gelip kendisini kurtaracandan umudunu kesmi olacak ki bize yalvaryorlar.
Ez bext Apo, min nekujin. Min bibaxnn
Namussuzlar, lm korkusu nasl da dmanna yalvartyor onlar.
Cephanemiz de azalyor, bir tek mermi bile boa atmamalyz artk. Akama kadar bu mevziyi salam tutmalyz. Diye sylendi
Mahsum.
ok zorlanrsak vurduumuz pemergelerin cephanelerini almaya gideriz.
Olduka risklidir. Kayp verebiliriz. imdilik buna gerek yok.
Saldr bir kez daha krlmt. Gerillalar kobralarn bombardman sonucu bozulan mevzinin iine yzst uzanmlar, olas yeni
bir saldry bekliyorlard. Tank ve kobra roketlerinin patlamas sonucu ortaya kan koku ar bir hava yaratyordu.
Barut kokusu genzimi yakyor heval Rnas.
Biraz kar ye. fazla yeme ama.
Bombardman sonucu tan, amurun kart kardan biraz eline alan Mahsum, bir sre elindeki kara baktktan sonra fkeyle
yere frlatarak;
Ttnn var m heval Rnas? Canm yle bir sigara ekti ki.
Yeleimin cebinde olacak, eer slanmamsa tabi.
Yeleinin sa cebindeki ttn torbasn karan Rnas;
Biraz nemlenmi gibi grnyor ama nemi yok. Diyerek torbay Mahsuma uzatt. Mahsum birka kez ttn sarmaya alt
ama, her defasnda sigara kad yrtlmt. Pemergelerin bulunduu mevziyi gzetleyen Rnasa ttn torbasn uzatarak;
Ellerim donmak zere, sarmay beceremedim.
Tamam, ben sararm. Gzlerini kardan ayrma!
Rnas torbadan kard bir tutam ttn iki parmann arasnda tuttuu kada dzgnce sererek sarmaya balad. Onun da
elleri yordu ama, biraz uratktan sonra sarmay baarmt. Mahsuma uzatarak;
Al, akman var m?
Var.
Mahsum cebinden kard akma yakmaya alyordu. yen elleriyle akma yakmaya alrken birden durdu ve dikkatle
Bamernye doru bakt. Rnasn sard sigara parmaklarnn arasnda duruyordu.
Heval Rnas helikopter sesini duyuyor musun? Sanrm kobralar yeniden geliyorlar.
Evet, ben de sesleri duyuyorum. Arkadalar bari erken farketse de tedbirlerini alsalar. Keke yanmzda bir telsiz olsayd.
Ohoo. Her mevzide bir telsiz olmas iin Yaseu irketinin sadece bize almas gerek. Diyen Mahsum glmseyerek Rnasa
bakt.
Neyse. Boverelim imdi bunu da geen bombardmandan mevzimizden geriye fazla bir ey kalmad. Kendimizi salama
almamz gerek.
Kobralar gittike yaklayorlard. Tank atlar da balamt gene.
***
Zinova kylleri, kylerine karargah kuran Trk askerlerine ve pemergelere nefretle ve korkuyla bakyorlard. Kobralarn
geliiyle zafer iareti yapan pemerge komutan Berevana irenerek bakyorlard kyller. Yzlerce yldr Krtelere dmanlk yapan
Trklerin kucana oturmu zafer iareti yapyordu alay komutan Berevan.
Kobralar, Zinova kynn zerinden geerek Rnasla Mahsumun bulunduu mevziye ynelmiti yeniden. Bu kez bir kobra bir
yandan dieri ise br yandan dan her iki yann bombardmana tutuyorlard. Tepedeki kayalklardan kopan paralar yzlerce metre
saa sola savrularak aa dyordu. Zinoval kyller, dudaklarndaki sessiz mrltlarla bir ayin treni havasn yaratyorlard.
Allah yardmclar olsun.
Vah vah,bir teki bile oradan sa kurtulamaz artk.
Bunlar delirmi, tanka topa kar pasl bir tfekle durulur mu hi?
Grnmez bir g onlar koruyor.
Biz nceden haber vermitik onlara operasyonun kacan. Neden bu da terketmediler ki?
Gerillann ii bu, akl kar deil.
nallah bir ey olmaz onlara.
Korkma xatun onlara bir ey olmaz.
Allah bu hainlerin cezasn verir inallah.
Bir akam olsun bak greceksin xatun, hepsi srra kadem basacaklar, kimse izlerini bile bulamayacak onlarn.
Keke cenab hak imdi her taraf gece gibi karanlk yapsa.
Kyller duygularn sessizce aa vururken, bir yandan da tiksintiyle pemergelerin bulunduu tarafa bakyorlard.
Ne konuuyorsunuz yle mr mr mr?
Valla bir ey yok kumandan bey.
Rtbesinden belli ki Trk askerlerinin komutan oydu. Omuzlarnda bir sr izgi duruyordu. Kara caml gzlklerinin arkasnda
gzleri grnmyordu.
Kesin sesinizi allahn belas pislikler, kesin sesinizi yoksa hncm sizden alrm ha!
......
***
Kobralar cephanelerini harcadktan sonra yeniden Trkiye snrna yakn bulunan Bamern kasabasna doru uzaklamaya
balamlard. Helikopterler kaybolduktan sonra Mahsum uzand yerden dorulmaya alt ama baaramad. Sa bacan
koparacaklarm gibi birileri geri ekiyordu sanki. Elleriyle bacan tutup srnmeye alt, elleri scak bir svya batmt. Ban
hafife kaldrp bacana baknca kannn, yrtlan alvarndan akarak kara kartn grd. Yaralanmt. Rnasa seslendi.
Heval Rnas, heval Rnas kalk!
.......
Kalk heval Rnas, kobralar gitti. Pemergeler saldrya geecek gene, kalk!
.......
Rnas yzst karn zerinde yatyordu. Yant vermeyince, birden kendini byk bir bolukta ve korkun bir yalnzlk iinde
hissetti Mahsum.
Heval Rnas kalk, hadi ne olur.
......
Rnas yant vermeyince, korka korka srtst evirdi Rnas. gksnn sol tarafndan byk bir delikten oluk oluk akan kan
grnce bir uultu beynini sarmaya balad. Artk bu uultunun dnda hibir sesi duymuyordu. Hkra hkra alamak istiyordu
ama, alayamyordu. Boaz dmlenmiti. Eilerek yzn Rnasn henz scak yzne srerek;
Ne olur cevap ver heval Rnas, beni burada yalnz brakma.

32

.......
Biliyordu Rnas artk cevap veremeyecekti. Srtn kayaya yaslad , salarnn arasna kar dolan Rnasa bakt Mahsum. Yanndaki
kayaya arpan birka mermiyle irkildi Mahsum. Mevziden ate edilmediini gren pemergeler yeniden saldrya gemiti.
Mahsum, bir para derinin kopmasn engelledii bacan eliyle srkleyerek Rnasn kulland BKCnin bana geti.
Gelin hain kpekler. lk taramayla birlikte pemergeler kendilerini yere atm, mevzinin dmediini grnce tekrar geri
kamlard. Mahsum parman BKCnin zerinde kaldrmadan zincirdeki son mermiye kadar atelemiti. Zinciri deitirmek istedi,
ama tm zincirlerin bo olduunu grnce BKCy brakt. Yerde duran kendi kleini alarak ate etmeye balad. Artk rastgele ate
ediyordu Mahsum. Ykk mevzinin iinde oturmu, artk korunma igdsn de yitirmiti. Hibir mermiden saknmyordu artk.
Duygular mantnn nne gemiti.
Bir sre sonra gk grltsn andran bir patlamayla geri kalan mevzi de savrulmutu. Uzmanada ate eden tanklar bu kez
hedefini vurmutu. Mevzi susmutu. Mevzinin savrulduunu bir tek Rubar grmt.
Heval Yaar, galiba Rnasla Mahsum ehit dt. Mevzileri isabet ald, artk ate etmiyorlar.
Yaar takm komutanyd. Hakkarili idi. atma baladktan ksa bir sre sonra doktor Serhat da yanna alarak, tepeye takviye
olarak gelmiti,.
Onlar oradan karmalyz. Ben, Haydar, Neet ve Ziryan gideceiz. Siz bizi koruyun.
Olmaz heval Yaar, sen burada kal ben arkadalarla giderim. Dedi Rubar.
Ne diyorsam onu yap heval Rubar! Burada kal ve bu mevzinin dmesine kesinlikle izin verme! Hadi serkeftin.
Serkeftin heval Yaar.
Yaar Haydar, Ziryan ve Neet kayalar kendilerine siper edinerek karlar iinde yavaa eilerek ilerliyorlard. Yerdeki beyaz
rt, yryenleri bir ayna gibi yanstyordu kar tepelerde bulunan pemergelere. Onun iin de her kayann arkasnda kp bir
sonraki kayann arkasna kendilerini atmak iin kotuklarnda youn bir atee tutuluyorlard. Tek tek mesafeli gidiyorlard ama,
vurulmadan yoldalarnn yanna ulamalar ok kk bir olaslkt. Sonunda lm de olsa, yoldalarn yaral ya da l oradan
karacaklard. Dmann iinde brakmayacaklard. lk nce Yaar mevziye yaklamt. Bir kayann arkasna geerek seslendi;
Heval Rnas!
......
Heval Mahsum orada msn?
......
Yant alamaynca evreye gz gezdirmeye baladlar. Biraz aada bulunan kayann yanndaki Rnasa gz iliti Haydarn.
Srnerek Rnasn yanna yaklat. Rnasn ban hafife kaldrd. Damarlarndaki tm kan gksnn sol tarafndaki yaradan
boalmt. Dierleri de Haydarn yanna gelmilerdi. Hepsi de Haydarn gzlerinin iine bakyor ama, soru sormaya cesaret
edemiyorlard.
Mahsumu bulalm! dedi Yaar.
Mahsum, yirmi metre kadar aada karlar iinde yatyordu. Kar, kzl bir renge brnmt. Mahsumu da Rnasn yanna
getirmilerdi. Bu arada pemergeler yeniden atee balamlard.
Siz de ate edin! Bu mevzideki arkadalarn ehit dtn anlamasn alaklar! Dedi Yaar.
Mevziden tekrar ate edildiini gren pemergeler artk saldrdan vazgemilerdi. Bulunduklar mevziden ate ediyorlard.
Arkadalar Rubargilin oraya gtrmemiz olduka zor olacak. Diye sylendi kendi kendine.
Rnas arkadala Mahsum arkadan antas urada. Bakalm eer iinde yamurluk varsa ikisini de iine koyarz, kendimizi
aaya doru bln yanna brakrz dedi Haydar.
Ama tam tanklarn karsndayz, nasl kendimizi brakabiliriz ki? diye sordu Ziryan.
Karn zerinde aaya doru hzla koarak ve yamurluklar arkamzda ekerek indireceiz arkadalar dedi Haydar.
Haydar, Mahsumla Rnasn antasndaki yamurluklar karm yere sermiti. Her birini bir yamurluun iine koyduktan sonra
yamurluklarn ularn kelerinden kavuturarak birbirine balyorlard. Yaar, iinde Rnasn bulunduu yamurluu, Haydar ise
Mahsumun iinde bulunduu yamurluu arkasndan ekecekti. Ziryan ve Neette ehit den arkadalarnn raxt, silah ve
antalarn alacaklard.
nde ben gideceim, sonra siz gelirsiniz mesafeli olarak. Dedi Yaar.
Hayr, hep birlikte gideceiz. Ayn anda, drdmz birden hzla kendimizi aaya brakacaz. Dman birinin burada kp
kendisini aa braktn grrse, ondan sonrakilerin aaya inmesi ok riskli olur. Ayn anda drdmz kacaz. Ya hep birlikte
kurtuluruz ya da hep birlikte vuruluruz. Dedi Haydar.
Tamam o zaman hazr olun, hzla koarak aaya inmeye alacaz.
Yaar, Haydar, Ziryan ve Neet kayann arkasndan karak hzla kendilerini noktada bulunan arkadalarnn yanna doru
brakmaya baladlar. Arkalarnda ektikleri yamurluk, karn zerinde hzla aaya doru kayyor, eimi fazla olan yerlerde bazen
ekenlerin nne geiyordu. Braksalard, dereye kadar kayacakt yamurluklar, iindekilerle beraber. Yamacn yarsna geldiklerinde
ancak dman farketmiti onlar. Birok mevziden birden ate etmeye balamlard. Gerillalar kendilerini hemen bir kayann
arkasna atmaya altlar. Neet gelmemiti. Mermiler yamur gibi yayordu saa sola. Neet gelmeyince kayann arkasndan
yukarya doru seslendi Yaar.
Heval Neet! heval Neet!
......
Heval Neet gel hadi!
......
Neet cevap vermeyince Haydar kayann arkasndan karak Neetin bulunduu yere baknca, yzst karlara gml bir halde
yattn grd. Omzundaki silahlar kayann yanna kadar frlamt.
Ben Neeti getirmeye gidiyorum. Siz kayann arkasndan kmayn! dedi Haydar. Heval siz de bu silahlar toplayn. Dedi ve
beklemeden frlad hemen. Kurunlar altnda Neeti srkleyerek kayann yanna getirdi.
Yaral m?
Hayr, ehit dm.
imdi n indirmemiz daha da zor olacak. Bir yamurlua iki arkada, dier yamurlua da Neet arkadala silahlar koyup
arkamzdan ekeceiz. Dedi Yaar.
***
Noktadaki gerillalar tm mangalarn bozmu, fazla eyalarn saklamlard. Srtnda antalar ve omuzlarnda silahlaryla
tepeleri tutacak gruplar belirleniyordu. Blk komutan, tim tim grevlendirme yaptktan sonra tepecileri iin de bir tim takviye
gndermiti. Ayrca akam olunca geri ekilme iin uygun bir geri ekilme hattn da dnyordu. Akama kadar atmay
srdrp, akam karanlnda manevra yapacak uygun yer ve saati dnyordu. karlan timler belirlenen yerlere hzla
trmanmaya balamlard. Blkte kadn gerilla yoktu. K eitimleri iin ana karargaha arlmlard. Bu nedenle birliin niceliinde
de bir azalma olmutu.

33

Blk komutan Fevzi;

Kuzey tarafndaki tepeyi savunurken, Metina ya da Haftanine geri ekilme iin srekli keifte bulunacaksn heval Yusuf.
Dman hangi hatt daha youn olarak tutmu, hangi hatta zayflk var iyi gzleyeceksin. Bu akam bu emberden kmamz gerek.
Yarn da atmaya girersek byk kayp veririz burada.
Yusuf, arkadalarna baarlar diledikten sonra kuzeyde bulunan tepeye doru yanndaki arkadalaryla birlikte hzla trmanmaya
balamt.
Blk komutan da kuzeyde bulunan bir tepeye giderek manevra iin bizzat kefetmeye balamt. Bir yandan atma srerken
bir yandan da atlan emberin zayf yerini tespit etmeye alyorlard.
Dar ve geni ember atmlar alaklar. Alandaki gc tamamen imha etmeyi amalyorlar. Bu akama kadar atmada tutup,
cephanemiz bittikten sonra yarn gc bir yerde toplayp imha etmeyi planlyorlar. Buradan bu akam kmalyz. Birinci emberi
yarsak bile ikinci geni emberde termal kameralara yakalanmadan kmak ok kk bir ihtimal. Diye dnyordu Blk
komutan. Uzmana kyne ne kadar da askeri ara gelmiti. Tanklar habire bombalyor. Uzmana ile da arasndaki mesafe uzak
olmadndan dolay dokalarla da ate ediyorlard. ama nedense tanklar artk tepelerdeki mevzilere deil de dan eteini
bombalyorlard. Acaba orada arkadalar m vard. Hayr. Arkadalarn ne ii olacakt tanklarn karsnda. Arkadalarn hepsi u an
mevzilerinde olmallar. Evet evet dmanlar gerillalar iie savatklar iin tanklar tepelerdeki mevzilere deil de pemergelerin
bulunmadklar yerlere, dan eteine ate ediyorlard. Psikolojik moral stnlk salamak iin. Yoksa gerekten orada arkadalar m
var? diye kayglanan Fevzi bu kez tank mermilerinin bir sredir younca patlad dan eteini drbnle kontrol etmeye balad.
Bir sre dikkatlice baktktan sonra bir kayann altnda bir hareketlilik gzne arpt. Bunlar acaba dman askeri miydi yoksa
arkadalar myd? Ama tanklar hep oray bombalyorlard. yleyse bunlar arkadalar olmalyd. kii dorulup hzla aaya doru
komaya balamlard. Arkalarnda bir ey srklyorlard. Acaba ne olabilirdi?
Birden Uzmana tarafndan Bir patlamann sesi duyuldu. Tanklar gene atee balamlard. Patlama sesi tanktan geliyordu. Henz
tank mermisi ulamadan tanktaki ateleme sesi duyuluyordu. Ateleme sesi, gerillalara ulanca, gerillalar kayalklarn arkasna
snarak korunmaya alyorlard. Tank mermisi tam da kiinin bulunduu yerin hemen stnde patlamt. gerilla
grnmyordu artk. Yerdeki beyaz rt yerini kirli bir siyahla brakmt. evrede byk kk siyah bekler grnyordu. O
kii artk hareket etmiyor. Sanrm vuruldular. Acaba neden oradaydlar. Bunu anlamak iin tepecilerle balant kurmalyd;
Dersim Dersim
Dinliyorum Rzgar
Kuzey yamacnda arkadalar var m?
Blk komutan, muhabere sonucu orada bulunanlarn, ehit gerillalar getirenler olduunu anlamt. Hemen yanndakilerden
gerillay, ehit arkadalarn noktaya indirmeye alan gerillalara yardma gndermiti. Yardma giden gerillalar, be gerilla
cenazesiyle geri dnmlerdi. Haydar kolundan ve bandan yaralanmt. Yaras fazla ar deildi. Yryebilirdi ve atabilirdi.
Gerillalar, arkadalarnn cenazelerini byke bir kayann altna gmmlerdi. Artk gerilla albmlerindeki fotoraflara be ok
daha izilecekti. Be gerilla daha zgrle bedel demiti.
***
Gne batmak zereydi. Ufukta son nlarn gnderiyordu yay Spye. Ufuk kzl bir renge boyanmt. Blk komutan biraz
daha havann kararmasn bekliyordu. Hava kararnca btn gerillalar Zinova boaznda buluacaklard. En son, tepeciler brakacakt
mevzilerini. Daha nce belirtilen gizli telsiz kanalnda verilecek bir ifreyle tepeciler de hzla yerlerini brakarak blkteki
arkadalarna katlacaklard. Tepeciler bekledikleri ifreyi almlard. Onlar da mevzilerinde son mermilerini gecenin karanlna
gnderdikten sonra kendilerini birer birer mesafeli olarak bln topland yere doru brakmaya balamlard. Kendilerini
braktklar yama olduka eimliydi ve bu nedenle karn zerine oturmu kayyorlard. Bazen yle bir hzla kayyorlard ki o zaman
srt st uzanmak zorunda kalyorlard. Her taraflar kara batm, yeleklerin cepleri ve raxtlar karla dolmutu. ok ksa bir srede
bln bulunduu yere ulamlard. Tepecilerin de gelmesiyle birlikte blk komutan ksa bir konuma yaparak uyarda bulundu.
Arkadalar, Metinaya geri ekileceiz. Yolumuz uzun. En az on be-on alt saat yryeceiz. ki emberden gemek
zorundayz. Bu nedenle olduka duyarl ve dikkatli olmalyz. Dman mevzilerinin yanndan geerken ok sessiz olmalyz. En ufak
bir grlt imhaya neden olabilir. Mmkn olduunca tanklarn karsnda yrmemeye alalm, termal kameralara
yakalanmayalm. Yry esnasnda herkes nndekinden ve arkasndakinden sorumludur. Kimse kopmasn gruptan. Uzun ve
yorucu bir yry olacak. Hava aydnlanmadan Metina eteklerine yetimemiz gerek. eer ovada kalrsak hi de iyi olmaz, bu
nedenle herkes kendisini biraz zorlamal uyarsndan sonra yry dzenine geilmiti.
Gerillalar mesafeli ve dikkatli bir ekilde pemerge mevzilerinin arasndan geerken, dolunay da dalarn ardndan yzn
gstermeye balamt. Dolunay, geceyi parlak klaryla ykyordu. Gkyz prl prld ve birtek bulut paras bile yoktu. Gerillalar,
pemergelerin mevzilerinin iinde sessizce kayarak birinci emberi gemilerdi. imdi sra ikinci emberde idi. Ikinci emberde
tanklarn ve termal kameralarn karsnda geme durumunda farkedilme riski daha da yksekti.
Ay gittike ykselmi, ve gece biraz daha aydnlanmt. yay Sp gittike geride kalyordu. Tepelerde pemergelerin yaktklar
ateler, harami ateleri gibi grnyordu. Onlarca tepede onlarca ate yanyordu. Zaman zaman da silah sesleri duyuluyordu.
Sabahn ilk klaryla tekrar saldrya geilecekti. Bu kez gerillalar fazla dayanamayacakt. Tabi gerillalar mevzilerinde sabaha
kadar ayaz altnda donmazlarsa. nk onlar, pemergeler gibi ate yakmazlard gece, yakamazlard. Ama gerillalar mevzilerinde
deillerdi. oktan terketmilerdi mevzilerini ve emberden kmaya alyorlard.
Ikinci embere de yaklalmt. Karakollarn ve mevzilerin arasnda bulunan asfalt gemek zorundaydlar gerillalar. Havay
olduka aydnlatyordu dolunay. Ve gerillalar asfalta yaklatklarnda durmulard. En ndeki gerilla oturunca birer birer dier tm
gerillalar da oturmaya balamt, nden arkaya doru. Bir sre evresini dinleyen ndeki gerilla, asafaltn sana ve soluna ikier
arkadan yerletirerek dier arkadalarnn koarak asfalt gemisini sylemiti. Ve ilk gerilla koarak geiyordu. Ardndan biri daha
gemiti. Ardndan dierleri. Btn gerillalar asfalt gemilerdi. Artk emberin iinden klm ve operasyon alannn dna
klmt.
***

Xabur suyu sessiz sessiz akyordu ovada. Gerillalar Xabur suyu boyunca Metinaya doru ilerliyorlard. Yaklak dokuz saattir
yryordu gerillalar. Gn boyunca atmann verdii yorgunluk ve alk, yryteki yorgunluu dayanlmaz klyordu. Yry
gittike dzensizleiyordu bu nedenle. Arkada kalan gerillalarn yetimesi iin zaman zaman duruyordu nc gerilla. Ksa bir molada
gerillalar hemen oturuyor ve srtnda bulunan antalarna yaslanarak dinlenmeye alyorlard. Yorgunluk o kadar dayanlmaz bir hal
almt ki, baz gerillalar oturduklar karn stnde srtn antalarna dayayarak karn soukluuna aldrmadan hemen uyumaya
balyorlard. Karn souunu artk duymaz oluyorlard. Ta ki yeniden yrye gemek iin yanndaki arkada onu uyandrncaya
kadar.

34

Gne domak zereydi. Gerillalar dzensiz bir yryle yola devam ediyorlard. Henz Metinaya ulalmamt. En az iki
saatlik daha yry gerekiyordu Metina eteklerine varmak iin. Gerilla grubu gittike hantal hantal yrmeye balamt.
Yryemeyecek durumda olan gerillalarn antalarn dier gerillalar alyordu.
Olas bir atmaya kar nden bir manga gnderilmiti ve Metina eteindeki asfaltn getii bir boaz tutacaklard. Asfalt
gerillalarn denetimindeydi ama operasyonlarda bu asalt kullanyordu pemergeler. Gerillalarn Metinaya doru gittii farkedilirse bu
asfalttan gelerek nlerini kesebilrdi pemergeler. Bir an nce bu asfalt gemeliydiler gerillalar. Bu asfalt geilince, artk Metina
eteklerinde saylrlard ve dman gelse dahi burada mevzilenebilir ve atabilirlerdi. Ama ovada atmaya girmeleri imha olmalar
demekti.
nc gerillalar telsizden blk komutanna bilgi veriyordu.
Rzgar Rzgar
Dinliyorum
Heval yay Sp tarafndan hareketlenme yeniden balad. Byk ihtimalle bizi orada bulamaynca izlerimizi takip ederek bu
yne operasyonun ynn evirdiler. Uzmanadaki aralar da bu yne doru gelmeye balad. Biraz acele ederseniz iyi olur.
Tamam. Siz srekli izleyin, sakn boaz brakmayn yarm saate varmaz biz de orada oluruz. Dedikten sonra btn gerillalar
hzl yrmeleri ynnde uyard.
Aralar yay Sp den Metinaya doru akyordu. Operasyonun yn artk Metinaya doru kaymt. Gerillalarn yay Spden
ktklarn anlayan pemergeler, gcn toplayp Metinaya doru kaydrmak iin harekete gemilerdi ama, olduka zaman
harcamlard. Gerillalar artk Metinann dibinde saylrlard. Batufada bulunan Trk tank taburunda da aralar asfalta girmi,
Metinaya doru geliyordu.
Aralar gittike yaklayordu boaza doru. Boaz, lm sessizliindeydi. Biraz ilerideki Asuri kyllerinin sesleri de olmasayd
lm sessizlii ekilmez klacakt havay. Gerillalar, asfaltn getii boazdaki yksek kayalklarn arkasnda sessizce uzanm boaza
doru yaklaan aralar izliyorlard. Pemergeler gerillalardan habersiz boaza yaklayorlard. Gerillalarn boaza ulaabileceklerine
asla ihtimal vermiyorlard. Boaz tutarak gerillay ovada kstracaklarn dnyorlard.
Arkadalar ilk at B-7 ile BKCler yapacak. nde gelen tanka ate edecekler. Ilk patlamann ardndan tm konvoy atee
tutulacak. Mevzideki tm arkadalar kendi denetimindeki aralara ate edecekler. ehitlerimizin intikamn almadan bunlarn rahata
geri dnmelerine frsat vermeyeceiz. Dedi blk komutan.
Herkes daha bir gn ncesine kadar birlikte olduklar ama, artk bir daha gremeyecekleri arkadalarn dnyordu. Rnasn
esprili konumasn bir daha duyamayacak ve katla katla glemeyeceklerdi. Yaar gven veriyordu duruuyla yaamda tm
arkadalarna ama, artk o da yoktu. hanet mermileri ayrmt onlar aralarnda. Bir daha gremeyeceklerdi onlar.
Dikkatli olun arkadalar iyice yaknlamadan kimse ate etmeyecek. Brakn bomba mesafesine gelsinler. Dedi blk
komutan.
lk konvoy bir tank nclnde boaza girmiti. birinci mevzideki gerillalar bunlarn gemesine izin vermilerdi. Arkadan
gelenleri bekliyorlard. Arkadaki konvoyun da boaza girmesiyle birlikte kulaklar sar eden bir patlama duyuldu. nde giden tank
isabet almt, gerillalar habire tanka ve yaknnda bulunan aralara B-7 ve BKC ile ate ediyorlard. tank durmu ama mesafe ksa ve
bulunduu yerin evresi dik kayalklarla ykseldii iin ate edemiyordu. Etkisiz klnmt tank. Konvoydaki aralarn hepsi durmu
ve iinde bulunan pemergelerle askerler inerek mevzilenmeye alyorlard. Hepsi de gerillalarn denetimine girmilerdi. Bir an neye
uradklarn aran pemergeler saa sola koarak uygun bir yerde mevzilenmeye ya da gerillalarn mermilerinden kendilerini
korumaya alyorlard. Oluan panikten dolay baz aralarda henz inememiti baz pemergeler. Bir Land Gross aracnn benzin
deposuna isabet eden B-7 mermisi aracn alev almasna neden olmutu. Ara iinde bulunan pemergelerle birlikte infilak etmiti.
Dier aralar da gerilla kurunlarndan ve B-7 roketlerinden nasibini alyorlard.
Bamern ve Batufa tarafndan yeni takviyeler geliyordu pemergelere. Bamernden kalkan kobralar yeniden bombalamak zere
havalanmlard. Metinada bulanan gerillalar da atma yerindeki gerilallara takviyeye gelmilerdi. Boaza yaklaan dier aralar
duruyor ve daha fazla yaklamaya cesaret edemiyorlard. Uzaktan tank atlar yaplmaya balanmt. Kobralar kayalklar
bombalyamyorlard istedikleri gibi. nk kayalklarn dibinde kendi askerleri ve pemergeleri de bulunuyordu. Rastgele araziyi
bombaladktan sonra geri gitmilerdi.
Gerillalar da verilen talimat zerine mevzilerinden karak yava yava Metinann doruklarna doru yrmeye koyulmulard.
Daha arkadalarnn cenazesi soumadan intikamlarn almlard. Tm yorgunluklarn unutmulard. Bamernden havalanan
helikopterler, kendi l ve yarallarn almaya gidiyordu.
Gerillalarn kurduu pusuya den konvoyun tamam neredeyse imha olmutu. Birok pemerge ve asker asfaltn kenarnda
yerde yatyordu. Barmalar ve yardm iin yalvaranlarn kardklar sesler boazda yanklanyordu. Bir kez daha ac, gzya ve
lm yaanyordu. Ama bu kez bu sava balatanlar yayordu bu acy. Geriye yitik birok hayat kalmt her iki taraftan da.
yay Sp uzaktan bakyordu gerillalara.
Gerillalar hznle dnp bakyorlard yay Spye.
Operasyon bitmiti.

35