Turski jezik 1

Abeceda, gramatika struktura, line zamenice, lini sufiksi

Upoznavanje sa jezikom
Turski jezik spada u grupu uralo-altajskih jezika. Postoje neke jezike slinosti sa finskim, maarskim,
estonskim, korejskim, mongolskim, japanskim i uzbekistanskim jezikom.
ABECEDA - Trk alfabesi
U turskom jeziku postoji 29 slova, 21 suglasnik i 8 samoglasnika.
A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U V Y Z
Svako slovo predstavlja jedan glas pa u turskom jeziku vai isto pravilo kao u srpskom:
Pii kako govori, itaj kako je napisano.
Razlika postoji samo u nekoliko slova i kada to nauite moete bez problema da itate turski.

U turskom jeziku ne postoji glas C.

Tursko slovo C nekada zvui kao nae a nekada kao umekano D.
Tursko slovo J je nae a tursko Y je nae J.
jeton - eton
Maya - Maja
Tanya - Tanja
Ako se zovete Maja,Tanja, napisaete - Maya, Tanya, inae e Turci vae ime proitati Maa,Tana.

Ova dva slova su ista kao u srpskom, jedina razlika je poloaj crtice.
U turskom se pie sa donje strane slova.

U turskom ne postoji slovo - glas .

Evo nekih turskih rei koje postoje u srpskom jeziku, umesto slova je slovo .
orba
oban izme
eme ay
orap
eki araf
Turska slova koja ne postoje u srpskom jeziku

meko G, ovo slovo se praktino ne uje ali menja izgovor rei u kojima se nalazi.
Primeri:
u rei deil ovo slovo se uje kao slabo y.
Ako se nalazi iza samoglasnika onda taj samoglasnik dobija na duini.
da (planina), izgovara se kao daa.
oul (sin), izgovara se kao ooul.
I
Ovo slovo je i bez take.
Izgovara se kao neodreen lan a u engleskom (a boy, a book).
kap - vrata
Ne ita se kapi jer na kraju nije slovo i ve je slovo .
( i veliko i malo slovo se piu bez take, slovo i ima taku i kad je veliko slovo)
I

U srpskom jeziku je svejedno da li emo slovo i pisati sa takom ili bez nje ali u turskom je to veoma vano jer
su u pitanju dva razliita slova-glasa.

Izgovaraju se slino kao u nemakom jeziku.
........................................
harf - slovo
nsz harf - suglasnik
nl harf - samoglasnik
...................................................................................
Pravila vezana za suglasnike
PKT
kada se na re koja se zavrava ovim suglasnicima dodaje sufiks koji poinje samoglasnikom, slova p k t
prelaze u druga slova.
p --> b
mektup - pismo, benim mektubum - moje pismo
--> c
aa - drvo, aacn tepesi - kronja drveta
k -->
ocuk - dete, ben ocuum - ja sam dete
t --> d
drt - etiri, drdnc - etvrti
Izuzetak
hayat - ivot, benim hayatm - moj ivot
Ovo pravilo ne vai za kratke rei (jednoslone rei)
sa - kosa, benim sam - moja kosa

FPKHST
posle ovih slova sufiksi koji poinju sa d i c se menjaju.
d --> t c -->
Ako su sufiksi da, de, ca, ce, posle ovih slova postae ta, te, a, e.
Ova slova ete lake zapamtiti koristei reenicu:
Fe Paa oK HaSTa.
Fe paa je mnogo bolestan.
(sigurno ne postoji ime Fe, ali, reenica pomae da se zapamte ovi suglasnici)
U nekoliko lekcija na blogu imate primere ovog pravila.
snf - uionica
snfta - u uionici, lekcija 4
komak - trati
Ben kotum - Trao sam, lekcija 5
................................................................................

Gramatika struktura
Gramatika struktura je potpuno drugaija od indo-evropskih jezika.Turska gramatika postaje jednostavna kada
se naviknete na njen stil.Sve je precizno odreeno, postoje jasna pravila koja treba nauiti. Osnovne
specifinosti po kojima se turski razlikuje od evropskih jezika su: red rei u reenici, sufiksi, harmonija
samoglasnika, nema roda.
Red rei u reenici
Tipina turska reenica ima sledei redosled:
subjekat - objekat - glagol
Arkadam araba ald.
Moj drug
kola kupio je.
arkada - drug
arkadam - moj drug (prisvojni sufiksi, lekcija 2)
araba - kola
almak - kupiti
ald - kupio je (prolo vreme, lekcija 5)
Sufiksi (nastavci)
Turski jezik spada u aglutinativne jezike.To znai da se na koren rei dodaju razliiti sufiksi
ime se dobijaju rei razliitog znaenja. Line zamenice, prisvojne zamenice, predlozi, vremena... sve se gradi
dodavanjem sufiksa na koren rei.
Neki pojmovi koji se u veini jezika iskazuju sa nekoliko rei, pa i celom reenicom, u turskom jeziku se iskau
jednom reju na iji koren je "zalepljeno" nekoliko sufiksa.
Primeri:
Evimden - Iz moje kue
Ev - im - den
kua-moja-iz
Kalbimdesin - Ti si u mom srcu
Kalb im - de - sin
srce - moje - u - ti si
kalp-srce (ispred samoglasnika p prelazi u b)
Kalp je re stranog porekla pa predstavlja izuzetak kada je dodavanje sufiksa u pitanju.
Po vokalnoj harmoniji trebalo bi da bude kalbmdasn, ali nije tako.
Posetilac bloga Senzen je ovo objasnila u komentarima ispod lekcije, 15.02.2013.

Harmonija samoglasnika - vokalna harmonija

Samoglasnici su podeljeni u grupe.
1. Velika harmonija, samoglasnici su podeljeni u dve grupe. (eng: major vowel harmony)
A I O U

2. Mala harmonija, samoglasnici su podeljeni u etiri grupe:

AI

OU

(eng: minor vowel harmony)

Koji samoglasnik e biti u prvom sufiksu zavisi od poslednjeg samoglasnika u rei na koju se dodaje sufiks.
araba - kola
arabada - u kolima
da - sufiks za lokaciju
ev - kua
evde - u kui
de - sufiks za lokaciju
evim - moja kua
im - prisvojni sufiks
evimde - u mojoj kui
ev - im - de
kua moja u
Samoglasnik iz prvog sufiksa nije uvek isti kao poslednji samoglasnik u rei na koju se dodaje sufiks, ali mora
da bude iz iste grupe.
arabada - ovde imamo isti samoglasnik
evimde - ovde imamo razliite samoglasnike, e i (u istoj su grupi).
U vokalnoj harmoniji postoje jasna pravila upotrebe samoglasnika u sufiksima, nema nagaanja. U svakoj lekciji
u napisati ta pravila.
Jednina i mnoina
Nastavci za mnoinu su lar i ler.
aou
lar

ei
ler

- poslednji samoglasnik u rei na koju dodajemo sufiks

kitap - knjiga
kitaplar - knjige
ocuk - dete
ocuklar - deca
kpek - pas
kpekler - psi
kedi - maka
kediler - make
Kada se u mnoini navodi broj onda se ne dodaju nastavci lar ler.
yaprak - list
yapraklar- lie
yaprak - tri lista

Izuzetak
saat - sat
saatler - sati
Re saat je re stranog porekla pa dolazi do odstupanja u vokalnoj harmoniji.
Mnoina bi trebala da bude saatlar ali nije tako, mnoina je saatler.
Nema roda
U turskom jeziku nema roda u linim zamenicama.
on, ona, ono = o
On dolazi.
Ona dolazi.
O geliyor.
Ono dolazi.
...........................................................................................................................

GRAMATIKA
Line zamenice - ahs zamirleri
eng: Personal pronouns
ahs - lice, osoba
zamir - zamenica

Lini sufiksi - ahs ekler

ek - sufiks
ekler - sufiksi
olmak - biti
sadanje vreme: sam, si, je, smo, ste, su
Tabela linih sufiksa

a ei ou - poslednji samoglasnik u rei na koju dodajemo sufikse iz tabele

(u govornom jeziku tree lice jednine nema sufiks, ipak, pogledajte lekciju 7)
Primeri za sve etire kolone:
avukat - advokat, retmen - uitelj/nastavnik, doktor, kt lo

Ben avukatm
Avukatm

Ja sam advokat
Advokat sam

Sen retmensin
retmensin

Ti si uitelj
Uitelj si

Siz doktorsunuz

Vi ste doktori (Vi ste doktor, persiranje)

Napomena
Avukat nije turska re pa za nju ne vai pravilo po kojem slovo t postaje d kada je ispred sufiksa koji poinje
samoglasnikom.
Ako se re zavrava samoglasnikom, kao u kt, tada se ispred sufiksa koji poinje samoglasnikom dodaje
slovo y.
Dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga.
Zato je ben ktym, biz ktyz.
Jo jedan primer:
anne (majka)
Ben anneyim
Ja sam majka
Biz anneyiz
Mi smo majke
Negacija
Za negaciju se koristi re deil. Na nju se lepe lini sufiksi.
Uvek se koriste sufiksi iz kolone ei zbog poslednjeg samoglasnika u rei deil.
imenica, pridev ..... deil + lini sufiksi (ei kolona)
Ben doktor deilim
Ja nisam doktor
Sen doktor deilsin
Ti nisi doktor
O doktor deil
On,ona nije doktor
Biz doktor deiliz
Mi nismo doktori
Siz doktor deilsiniz
Vi niste doktori (Vi niste doktor, persiranje)
Onlar doktor deiller
Oni nisu doktori
Nema potrebe da se naglaava Ben,Sen... i u srpskom je dovoljno rei- Nisam doktor.

Dakle, moe samo da se kae: Doktor deilim.

Na imenicu, pridev se ne stavlja nastavak za mnoinu lar, ler.
Ne moe da se kae:
Biz doktorlar deiliz.
Upitni oblik
imenica, pridev ..... m mi mu m + lini sufiksi
a ei ou
m mi mu m = da li
Ben doktor muyum?
Sen doktor musun?
O doktor mu?
Biz doktor muyuz?
Siz doktor musunuz?
Onlar doktorlar m?

Da li sam ja doktor?
Da li si ti doktor?
Da li je on doktor?
Da li smo mi doktori?
Da li ste vi doktori? (Da li ste Vi doktor, persiranje)
Da li su oni doktori?

Onlar: nastavci, lar, ler, idu uz imenicu, pridev.

......................................................................................................................................

REI
Pozdravi
Selam - zdravo, pozdrav
Merhaba - zdravo
Gnaydn - dobro jutro
yi gnler - dobar dan (pogledajte napomenu)
yi akamlar - dobro vee
yi geceler - laku no
Ho geldiniz - Dobrodoli (mnoina i persiranje)
Ho geldin - Dobro doao
Ho bulduk - Bolje vas naao, Bolje te naao
Hoakaln - Dovienja, kae onaj koji odlazi
Gle gle - Dovienja, kae onaj koji ostaje
Grrz, Grmek zere -Vidimo se
Napomena:
iyi gnler moe da se kae i na rastanku, tada nema znaenje Dobar dan, ve- elim ti lep dan. Have a nice
day.

Zahvaljivanje

Teekkr ederim - Hvala Vam

Teekkrler - Hvala
ok teekkrler - Puno hvala (thanks a lot)
Sa ol - Hvala (prisnije, za prjatelje)
Rica ederim - Nema na emu
Bir ey deil - Nema na emu
Sa ol bukvalno znai budi zdrav (be healthy)
sa - healthy
ol,olmak biti (to be)

yi gnler.
yi gnler.
Naslsnz?
yiyim, teekkr ederim.
Siz naslsnz?
Ben de iyiyim, teekkrler.
nasl - kako
naslsn - kako si
naslsnz - kako ste
iyi - dobro
iyiyim - dobro sam
ben de - i ja, i meni, takoe
iyi -y-im, dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugog pa se izmeu ubacuje y.

Turski jezik 2
Nove rei, gramatika: prisvojne zamenice

Merhaba :)
evet - da
hayr - ne
var - ima
yok - nema
Yok se moe koristiti i kao ne. I kod nas ne i nemam mogu biti odgovori na pitanje:
Ima li tu knjigu?
Ne/Nemam
Ne?
ta?
Neden? Zato?
doru - tano, ispravno
yanl - netano, pogreno
...............................................................................................................

Dani
gn - dan
gnler - dani
Hafta - nedelja, sedmica
pazartesi - ponedeljak
sal - utorak
aramba - sreda
perembe - etvrtak
cuma - petak
cumartesi - subota
pazar - nedelja

Mrzim ponedeljak

Mrzim ponedeljak

bugn - danas
dn - jue
yarn - sutra
evvelki gn, evvelsi gn - prekjue
br gn - prekosutra
Bugn gn ne?
Koji je danas dan?
ki gn nce.

Mrzim ponedeljak

Ali danas je utorak?!

Pre dva dana.

gn - dan (24 sata)
gnduz - dan, dok ima svetla
gece - no
sabah - jutro
le - podne
leden sonra - posle podne
akam - vee
gece - no
gece yars - pono
dn akam - jue uvee
yarn sabah - sutra ujutru
hafta ii radna nedelja
hafta sonu vikend
geen hafta prola nedelja
gelecek hafta sledea nedelja
tarih - datum
bugnn tarihi - dananji datum (todays date)
Bugnn tarihi ne?
Koji je danas datum?
............................................................................................................
Godinja doba i meseci

mevsim - godinje doba

mevsimler - godinja doba
ay - mesec
aylar - meseci
yl, sene - godina (arap. sene)
asr, yzyl - vek

Prolee i jesen, moe i ovako da se kae:

ilkabahar - bahar
sonbahar - gz

Bu ay hangi ay?
Koji je ovo mesec?
be ay nce - pre pet meseci
yarm sene - pola godine
geen yl - prole godine
...........................................................................................................
Porodica i familija
Aile ve akraba

ocuk - dete
kz se koristi i za: devojica, devojka
torun - unuk, unuka
..........................................................................................................................

GRAMATIKA
Prisvojne zamenice - yelik zamirleri
eng: Personal possessive pronouns
Bez poznavanja prisvojnih zamenica nemogue je sastaviti i prostu reenicu:
Kako se zove?
U turskom se to pitanje postavlja kao u engleskom:
What is your name ( Koje je tvoje ime)
Da bi mogli da zaponemo razgovor- upoznavanje, moramo da nauimo prisvojne zamenice. Naravno, i
prisvojne zamenice su u formi sufiksa. Nije teko, videete.
Prisvojni sufiksi - yelik ekler
a) re na koju dodajemo sufiks se zavrava suglasnikom

a e i o u - poslednji samoglasnik u rei na koju dodajemo prisvojni sufiks

Primeri za prvu kolonu iz tabele ( a )
arkada - drug
Benim arkadam
Moj drug
Senin arkadan
Tvoj drug
Onun arkada
Njegov/njen drug
Bizim arkadamz
Na drug
Sizin arkadanz
Va drug
Onlarn arkadalar
Njihov drug
arkadalar- drugovi
Benim arkadalarm
Senin arkadalarn
Onun arkadalar
Bizim arkadalarmz
Sizin arkadalarnz
Onlarn arkadalar

Moji drugovi
Tvoji drugovi
Njegovi/njeni drugovi
Nai drugovi
Vai drugovi
Njihovi drugovi

Njihov drug, njihovi drugovi- isto se kae, Onlarn arkadalar.

Ne moe da se kae arkadalarlar.

ad - ime
Benim adm Onur.
Senin adn Kerem.
Onun ad Deniz.

Moje ime je Onur.

Tvoje ime je Kerem.
Njeno ime je Deniz.

Za persiranje se koristi sizin, mnoina, kao u srpskom.

Sizin adnz Nadida.
Vae ime je Nadida.
........................................
b) re na koju dodajemo sufiks se zavrava samoglasnikom

Primer za drugu kolonu iz tabele ( e i )

anne - majka
Benim annem
Moja majka
Senin annen
Tvoja majka
Onun annesi
Njegova, njena majka
Bizim annemiz
Naa majka
Sizin anneniz
Vaa majka
Onlarn anneleri
Njihova majka
Negacija
Na kraju reenice se doda re deil na koju su zalepljeni lini sufiksi (ei kolona).
Ben senin arkadan deilim.
Sen benim arkadam deilsin.
O benim arkadam deil.
Biz sizin arkadalarnz deiliz.
Siz bizim arkadalarmz deilsiniz.
Onlar bizim arkadalarmz deiller.

Ja nisam tvoj drug.

Ti nisi moj drug.
On nije moj drug.
Mi nismo vai drugovi.
Vi niste nai drugovi.
Oni nisu nai drugovi.

Upitni oblik
Zavisno od poslednjeg samoglasnika u prethodnoj rei na kraju reenice se dodaju:
m mi mu m + lini sufiksi
m mi mu m = da li
a ei ou
Sen benim arkadam msn?
Ben senin arkadan mym?
Deilsin!
O senin arkadan m?

Da li si ti moj drug?
Da li sam ja tvoj drug?
Nisi!
Da li je on tvoj drug?

teyze - tetka
Sen benim teyzem misin?

Da li si ti moja tetka?

Senin annen retmen mi?

Sen doktor musun?

Da li je tvoja majka uitelj?

Da li si ti doktor?

.....................................................................................
Da vidimo kako izgleda to tursko skraivanje reenica korienjem sufiksa:
Benim arkadam.

Moj drug.

Sen benim arkadamsn.

Arkadamsn.

Ti si moj drug.

Arkadamsn
drug

moj si

Benim annem.
Sen benim annemsin.
Annemsin.

Moja majka
Ti si moja majka.

Annemsin
majka moja si
..............................................................................................

Vebanje
Upoznavanje
yi gnler. Benim adm Onur. Sizin adnz ne?
Benim adm Sedef.
Memnun oldum.
Ben de memnun oldum.
Sizin adnz ok gzel.
Teekkrler.
Dobar dan. Moje ime je Onur. Kako se Vi zovete?
Moje ime je Sedef.
Drago mi je.
I meni je drago.
Vae ime je veoma lepo.
Hvala.
Prevedite reenice:
Ti si moja majka.
Ti nisi moja majka.
Da li si ti moja majka?
Moja majka je advokat.
Tvoja majka nije advokat.
Da li je njegova majka advokat?
Ne. Njegova majka nije advokat.
Njegova majka je doktor.

Turski jezik 3

Fiiller - glagoli
fiil - glagol
U turskom jeziku glagoli se zavravaju sa mak i mek.
Deo ispred mak i mek je koren glagola. Na koren se dodaju razliiti sufiksi.
aou
mak

ei
mek

- poslednji samoglasnik u korenu glagola

Ako u korenu glagola postoji samo jedan samoglasnik, on se uzima kao polazna taka za dodavanje sufiksa.
Lista glagola
sa leve strane su glagoli koji se zavravaju sa mak, sa desne glagoli koji se zavravaju sa mek, postavila sam
primere za svaki samoglasnik (crveno obojeno)

Glagolske imenice
Jednostavno se formiraju, samo se izostavi slovo k na kraju glagola.
yazma - pisanje
renme - uenje
okuma - itanje
.....................................................................................................................

imdiki zaman
Sadanje vreme
eng: Present continuous tense
imdi - sada
imdiki zaman se gradi tako to se na koren glagola dodaju odreeni sufiksi na koje se zalepe lini sufiksi.
Sufiksi za imdiki zaman su: yor, yor, iyor, uyor, yor
Razlikujemo dva sluaja: kada se koren glagola zavrava suglasnikom i kada se koren glagola zavrava

samoglasnikom.
1.Koren glagola se zavrava suglasnikom
glagol + yor iyor uyor yor + lini sufiksi
Vokalna harmonija - pravilo
a
yor

ei
iyor

ou
uyor

yor

a ei ou - poslednji samoglasnik u glagolu na koji dodajemo sufikse.

Lini sufiksi su uvek iz tree kolone (o u) jer je poslednji vokal o u nastavku yor.
sevmek - voleti
sev - iyor -um
Ben seviyorum
Sen seviyorsun
O seviyor
Biz seviyoruz
Siz seviyorsunuz
Onlar seviyorlar

Ja volim
Ti volis
On,ona,ono voli
Mi volimo
Vi volite
Oni vole

Seni seviyorum.
Volim te.
gelmek -doi
Ben geliyorum.
Ja dolazim.
komak - trati
Ben kouyorum.
Ja trim.
2.Koren glagola se zavrava samoglasnikom
glagol + yor + lini sufiksi
yrmek - hodati
yr - yor -um
Ben yryorum
Sen yryorsun
O yryor
Biz yryoruz
Siz yryorsunuz
Onlar yryorlar

Ja hodam
Ti hoda
On hoda
Mi hodamo
Vi hodate
Oni hodaju

2* Kada se koren zavrava samoglasnicima a, e

slova a,e se izbace iz korena i ispred yor se ubaci samoglasnik u skladu sa vokalnom harmonijom.
Slova a,e ne mogu biti ispred y.
balamak - poeti
Ben balyorum
Sen balyorsun

Ja poinjem
Ti poinje

Ne moe da se kae: Ben balayorum.

Negacija
ispred yor se dodaju m
a
m

ei
mi

mi mu m

ou
mu

Ben gelmiyorum
Sen komuyorsun
O sevmiyor

Ja ne dolazim
Ti ne tri
On ne voli

Upitni oblik
glagol + ( i u ) yor ...

mu + lini sufiksi

Uvek je mu zbog o u yor.

Izuzetak je tree lice mnoine (lini sufiks ostaje uz glagol).
bilmek - znati
Ben biliyor muyum?
Sen biliyor musun?
O biliyor mu?
Onlar biliyorlar m?

Da li ja znam?
Da li ti zna?
Da li on zna?
Da li oni znaju?

Trke biliyor musun?

Da li zna turski?
Evet, biliyorum.
Da, znam.
Hayr, bilmiyorum.
Ne, ne znam.
..................................
Ako pitanje ne poinje sa da li ve sa ta ...
Ne yapyorsun?
ta radi?
Kitap okuyorum.
itam knjigu.
Kada u reenici postoje dva glagola, prvi je u infinitivu a drugi u odreenom obliku
(vreme, lice)
Ben renmek istiyorum.
Ja
uiti
elim

Turski jezik 4

Padei
tur: smin halleri
isim - imenica, hal - stanje

eng: noun states

U turskom jeziku postoji 5 padea i ne zovu se kao nai padei (na kraju lekcije sam postavila sliku sa nazivima
turskih padea).
Meutim, osim ovih pet, ima jo sluajeva kada se na imenicu dodaju nastavci.
Da bi bilo jednostavnije za razumevanje, padee u objasniti koristei nau podelu.
Padei u srpskom jeziku su: nominativ, genitiv, dativ, akuzativ, vokativ, instrumental, lokativ.
Ovoj listi emo dodati jedan turski pade - ablativ.
.......................................................................................
Iza imena osoba, gradova i drava stavlja se apostrof pre sufiksa.

1. Nominativ
Ko?
ta?
Kim? Ne?
Nominativ nema sufikse (nastavke).

eng: what, who

Bu bir ev.
Ovo je jedna kua.
ev - kua
U srpskom jeziku ne naglaavamo da je to jedna kua, ali, u turskom se menja znaenje ako se izbaci re bir.
Bu ev.
Ova kua.
........................................................................

2. Genitiv
Pade koji oznaava pripadnost.
Od koga? iji? Od ega?
Kimin?
a
n
nn

ei
in
nin

ou
un
nun

n
nn

eng: whose

- poslednji samoglasnik u rei na koju se dodaje sufiks

U prvom redu su nastavci koji se dodaju na re koja se zavrava suglasnikom (Tarkan).

U drugom redu su nastavci koji se dodaju na re koja se zavrava samoglasnikom. (Marko)
Tarkan'n en gzel arks.
Tarkanova najlepa pesma.
ark - pesma
arks - njegova pesma (s-prisvojni sufiks)
gzel - lepa
en gzel - najlepa

Marko'nun evi.Markova kua.

Fatmagl'n suu ne?

ta je Fatmagulina krivica?
What is Fatmagl's fault?
Kod nas je prevedeno: ta je skrivila Fatmagul?
su - krivica, greka
benim suum - moja krivica
senin suun - tvoja krivica
onun suu - njegova, njena krivica
ne - ta

Rahmi Ketenci
Fatmagl'n abisi, Mukaddes'in kocas
Mukaddes Ketenci
Fatmagl'n yengesi, Rahmi'nin kars
abi - stariji brat
yenge - snaja
koca - mu, suprug
kar - ena, supruga
Umesto koca i kar moe da se kae i e (mu, ena)
Rahmi'nin ei, Mukaddes'in ei (Rahmijeva ena, Mukadesin mu)
Genitivne veze je sjajno objasnio neko ko se potpisao sa S.
Pogledajte u komentarima ispod lekcije, 28 nov 2013.

3. Dativ
Oznaava kretanje ka neemu.
Kome? Ka emu?(Gde)
Kime? Nereye?
a o u
a ya na

engl: to, towards

e i - poslednji samoglasnik u rei na koju se dodaje sufiks

e ye ne

gitmek - ii
Yarn stanbul'a gidiyorum.
Sutra idem u Istanbul.
Eve gidiyorum.
Idem kui.
Evime gidiyorum.
Idem mojoj kui.

(ev-im-e... im - prisvojni sufiks)

Sufiksi ya ye se koriste iza rei koje se zavravaju samoglasnikom.

Trkiye'ye gidiyorum.
Idem u Tursku.
Ne moe da se kae gitiyorum.
gitmek, u sadanjem vremenu (imdiki zaman) kada je iza t neki samoglasnik t prelazi u d.
To nije uvek sluaj, npr kapatmak zatvoriti
Ben kapatiyorum ja zatvaram.
Sufiksi na ne se dodaju iza prisvojnih sufiksa koji se zavravaju samoglasnikom.
(tree lice jednine i mnoine).
araba - auto, kola
arabama
ka mom autu
arabana
ka tvom autu
arabasna
ka njegovom autu
arabamza
ka naem autu
arabanza
ka vaem autu
arabalarna
ka njihovom autu

4. Akuzativ
Koga? ta?
Kimi? Ne?
kimi- za ljude i ivotinje, ne-za stvari, objekte...
a ei ou
i
u

Dva primera sa glagolom grmek - videti.

Akuzativ koristite kada ste videli neto konkretno, neto odreeno...
Ne/kimi grdn?
ta/koga si videla?
Evi grdm.
Videla sam kuu. (odreenu kuu, ne bilo koju)

I saw the house.

Bir ev grdm.
Videla sam jednu kuu. (neku, bilo koju)

I saw a house.

Kediyi grdm.
Videla sam maku. (odreenu maku, ne bilo koju)
Bir kedi grdm.
Videla sam jednu maku. (neku, bilo koju)
kedi-maka
kedi-y-i
ubacuje se y jer dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga.
...........................
Kada sufiks za pade dodajemo iza prisvojnih sufiksa koji se zavravaju samoglasnikom (tree lice jednine i
mnoine) pre sufiksa za pade ubacuje se slovo n.
Evlerini grdm.
Video sam njihovu kuu.
ev-leri-ni
...................................................................

5. Lokativ
Pade za lokaciju, gde se neko, neto nalazi.
Gde? Gde je? Kod koga?
Nere? Nerede? Kimde?
a o u
da ta nda

e i
de te nde

Kitap masada.
Knjiga je na stolu.
kitap - knjiga
masa - sto
Anne nerede? Anne evde.
Gde je majka? Majka je u kui.
Hasan okulda deil.
Hasan nije u koli.
okul - kola
Nastavci ta te kada se re zavrava slovima f p k s t.
(Fe Paa oK HaSTa)
Snfta oturuyorum.
Sedim u uionici.
snf - uionica
Nastavci nda nde, ako postoje dve imenice onda se drugoj imenici dodaje nastavak.

Dil kursunda.
Na kursu jezika.
ocuk parknda.
U dejem parku.
....................................
Ben neredeyim?
Sen neredesin?
O nerede?
Biz neredeyiz?
Siz neredesiniz?
Onlar neredeler?

Gde sam ja?

Gde si ti?
Gde je on?
Gde smo mi?
Gde ste vi?
Gde su oni?

Ben okuldayim.
Ja sam u koli.
.............................................

6. Vokativ
Dozivanje, pozivanje, uzvik, obraanje nekome. Ne postoji u turskom. Kada se nekome obraamo, kada nekoga
zovemo, kaemo:
Milan gel - Milane doi
Hasan gel - Hasane doi
Abla gel - Sestro doi
............................................

7. Instrumental
S kim? S im?
Kimle?
a o u
la yla

eng: with, by, and

e i
le yle

Hasan Aye'yle konuuyor.

Hasan razgovara sa Aje.
Aye, zavrava se samoglasnikom pa se ubacuje y ispred sufiksa.
Arabalaryla gidiyoruz.
Idemo sa njihovim kolima.
araba-lar-yla
Umesto sufiksa moe da se upotrebi re ile - sa.
Hasan ile Aye tv seyrediyor.
Hasan gleda tv sa Aje.
..............................................

8. Ablativ

Od koga? Odakle? Od kada, iz, kroz

Kimden? Nereden?
(u govornom jeziku nereden =nerden)
a o u
dan tan ndan

eng: where from, by, since, through

e i
den ten nden

evden - iz kue
evimden - iz moje kue
Nastavci ndan nden se dodaju iza prisvojnih sufiksa koji se zavravaju samoglasnikom (tree lice jednine i
mnoine).
evlerinden - iz njihove kue
ev-leri-nden
.........................
dan, den, tan, ten + beri = od

(since)

Sabahtan beri yamur yayor.

Od jutros pada kia.
Jo nekoliko primera:
Hasan Trkiye'den geliyor.
Hasan dolazi iz Turske.
gelmek-doi
Aye tatilden dnd.
Aje se vratila sa odmora.
tatil - odmor
dnmek - vratiti se
Tren tnelden geiyor.
Voz prolazi kroz tunel.
...........................................
Line zamenice se menjaju po padeima.

ins: moe da se kae na oba naina

ben - ja
benim - moj
bana - meni
beni - mene
bende - kod mene
benimle - sa mnom
benden - od mene
Beni seviyor musun?
Da li me voli?
Gel benimle.
Poi sa mnom.
E sad, zato je ovo ovako, ne znam, ali sufiksi za ablativ se koriste i u ovim reenicama:
Senden nefret ediyorum.
Mrzim te.
Ne moe da se kae: Seni nefret ediyorum.
Benden neden nefret ediyorsun?
Zato me mrzi?
Senden nefret etmiyorum.
Ne mrzim te.
Pazartesi'den nefret ediyorum.
Mrzim ponedeljak.
........................................

Vebanje

Dodavanje sufiksa u skladu sa vokalnom harmonijom.

Koja reenica je tana?
1. Sutra idem u Bodrum.
a) Yarn Bodrum'ta gidiyorum.
b) Yarn Bodrum'e gidiyorum.
c) Yarn Bodrum'ya gidiyorum.
d) Yarn Bodrum'a gidiyorum.

2. On ivi u Ankari.
a) O Ankara'ya yayor.

b) O Ankara'da yayor.
c) O Ankara'dan yayor.
d) O Ankara'de yayor.
3. Dolazim iz Izmira.
a) zmir'de geliyorum.
b) zmir'dan geliyorum.
c) zmir'e geliyorum.
d) zmir'den geliyorum.
.............................

smin halleri
Da ste uenik u Turskoj, padee bi uili po nazivima na donjoj slici.

Turski jezik 5

Gemi zaman - di
Prolo vreme
eng: Past simple tense
gemek - proi
I prolo vreme se gradi dodavanjem nastavaka na koren glagola.
Nastavci za prolo vreme su d di du d.
glagol + d di du d + lini nastavci
Lini nastavci za prolo vreme nisu isti kao lini nastavci iz prve lekcije:
Ben - m
Sen -n
O-/
Biz - k
Siz - nz niz nuz nz
Onlar - lar ler
Vokalna harmonija
a ei ou - poslednji samoglasnik u glagolu
d di du d
aou
lar

eiou
ler

Kada su poslednja slova u korenu glagola: f p k h s t nastavci su t ti tu t.

..............................................................................................................................

anlamak - razumeti
anla-d-m
Ben anladm
Razumeo sam
Sen anladn
Razumeo si
O anlad
Razumeo je
Biz anladk
Razumeli smo
Siz anladnz
Razumeli ste
Onlar anladlar
Razumeli su
sevmek - voleti
Ben sevdim
Sen sevdin
O sevdi
Biz sevdik
Siz sevdiniz
Onlar sevdiler

Voleo sam
Voleo si
Voleo je
Voleli smo
Voleli ste
Voleli su

gelmek -doi
Ben geldim
Sen geldin
O geldi
Biz geldik
Siz geldiniz
Onlar geldiler

Doao sam
Doao si
Doao je
Doli smo
Doli ste
Doli su

komak - trati
Ben kotum
Sen kotun
O kotu
Biz kotuk
Siz kotunuz
Onlar kotular

Trao sam
Trao si
Trao je
Trali smo
Trali ste
Trali su

almak - raditi
Ben altm
Radio sam
Sen altn
O alt
Biz altk
Siz altnz
Onlar altlar
..........................................................................
Negacija
glagol + ma me + d di + nastavci m n / k nz niz lar ler
Nastavci za negaciju su ma me.
Po vokalnoj harmoniji iza ma me slede nastavci za prolo vreme d di.
Znai, u negaciji nemamo nastavke du d, zato u drugom licu moine (siz-vi) nema nastavaka nuz i nz.
Vokalna harmonija
a ou
ei
ma
me
Primeri:

- poslednji samoglasnik u glagolu

anlamak
Ben anlamadm
Sen anlamadn
O anlamad
Biz anlamadk
Siz anlamadnz
Onlar anlamadlar
sevmek
Sevmedim
Sevmedin
Sevmedi
Sevmedik
Sevmediniz
Sevmediler

Nisam razumeo
Nisi razumeo
Nije razumeo
Nismo razumeli
Niste razumeli
Nisu razumeli

Nisam voleo
Nisi voleo
Nije voleo
Nismo voleli
Niste voleli
Nisu voleli

napomena:
nema potrebe da se koriste ben,sen,o,biz,siz,onlar zato to se po nastavku vidi o kojem licu se radi, sevdim,
sevmedim, zbog slova m na kraju jasno je da je u pitanju prvo lice jednine. Isto je i u srpskom, ne moramo da
kaemo ja nisam voleo, dovoljno je rei nisam voleo.
......................
Upitni oblik
Gradi se veoma jednostavno.
Posle pozitivnog oblika dodaju se rei m mi mu m (da li)
Ben anladm m?
Ben sevdim mi?
Ben kotum mu?
Ben grdm m?

Da li sam razumeo?
Da li sam voleo?
Da li sam trao?
Da li sam video?

grmek - videti
................................................
Tabela linih sufiksa za prolo vreme
olmak - biti

zengin - bogat
Zengin oldum
Zengin deildim.

Bio sam bogat (Zengindim, moe i tako da se kae)

Nisam bio bogat.

Zengin miydim?
Evdeydik.
Evde deildik.
Evde miydik?

Da li sam bio bogat?

Bili smo u kui
Nismo bili u kui
Da li smo bili u kui?

Evde-ydik
mi-ydik
Kada se re zavrava samoglasnikom, ispred sufiksa za prolo vreme se ubacuje slovo y.
.....................
gen - mlad, mlada
Gentm.
Bio sam mlad, bila sam mlada
Gen deildim. Nisam bio mlad
Gen miydim?
Da li sam bio mlad?
FPKHST
posle ovih slova, slovo d prelazi u t pa su lini sufiksi: tm tim tum tm
Reenica koja moe da vam pomogne da zapamtite ova slova:
Fe Paa oK HaSTa
Fe paa je mnogo bolestan

itd...

Turski jezik 6

Gelecek zaman
Budue vreme
Budue vreme se gradi tako to se na koren glagola dodaju nastavci acak, ecek i na njih se zalepe lini sufiksi.
glagol + acak, ecek + lini sufiksi

(lini sufiksi, lekcija turski 1)

Vokalna harmonija
aou
ei
acak
ecek
.......................................................................................
Kada se koren glagola zavrava suglasnikom
k -
kada lini sufiks poinje samoglasnikom, slovo k u acak ecek se pretvara u .
kapatmak - zatvoriti
kapat - aca - m
Ben kapatacam
Sen kapatacaksn
O kapatacak
Biz kapatacaz
Siz kapatacaksnz
Onlar kapatacaklar
gelmek - doi
gel - ece - im

Ja u zatvoriti
Ti e zatvoriti
On e zatvoriti
Mi emo zatvoriti
Vi ete zatvoriti
Oni e zatvoriti

Ben geleceim
Sen geleceksin
O gelecek
Biz geleceiz
Siz geleceksiniz
Onlar gelecekler

Doi u
Doi e
Doi e
Doi emo
Doi ete
Doi e

t- d
u glagolu gitmek, ako je iza t samoglasnik, t prelazi u d.
gitmek - ii, otii
gid - ece - im
Ben gideceim
Sen gideceksin
O gidecek
Biz gideceiz
Siz gideceksiniz
Onlar gidecekler

Otii u
Otii e
Otii e
Otii emo
Otii ete
Otii e

U govornom jeziku kae se:

Ben gidicem
Biz gidicez
Kada se koren glagola zavrava samoglasnikom
Dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga pa se ubacuje slovo y izmeu.
aramak - traiti
ara-y-aca-m
Ben arayacam
Sen arayacaksn
O arayacak
Biz arayacaz
Siz arayacaksnz
Onlar arayacaklar
sylemek - priati
syle-y-ece-im
Ben syleyeceim

Ja u traiti
Ti e traiti
On e traiti
Mi emo traiti
Vi ete traiti
Oni e traiti
Ja u priati

....................................................................................
Negacija
glagol + ma me + acak, ecek + lini sufiksi
aou
ma

ei
me

Poto su sufiksi za negaciju ma me, uvek se ispred acak, ecek ubacuje slovo y.
gelmek
gel-me-y-ece-im
Ben gelmeyeceim
Sen gelmeyeceksin

Ja neu doi

Ti nee doi

O gelmeyecek
Biz gelmeyeceiz
Siz gelmeyeceksiniz
Onlar gelmeyecekler

On nee doi
Mi neemo doi
Vi neete doi
Oni nee doi

unutmak - zaboraviti
unut-ma-y-aca-m
Ben unutmayacam
Sen unutmayacaksn
O unutmayacak
Biz unutmayacaz
Siz unutmayacaksnz
Onlar unutmayacaklar

Ja neu zaboraviti
Ti nee zaboraviti
On nee zaboraviti
Mi neemo zaboraviti
Vi neete zaboraviti
Oni nee zaboraviti

Seni unutmayacam - Neu te zaboraviti

....................................................................................
Upitni oblik
glagol + acak, ecek ...... m mi + lini sufiksi
gelmek
Ben gelecek miyim?
Da li u doi?
Sen gelecek misin?
Da li e doi?
O gelecek mi?
Da li e doi?
Biz gelecek miyiz?
Da li emo doi?
Siz gelecek misiniz?
Da li ete doi?
Onlar gelecekler mi?
Da li e doi?
.........................................................................................................
zengin - bogat
olmak - biti
Zengin olacam. Biu bogat.
ol - aca - m
Zengin olmayacam. Neu biti bogat.
ol-ma-y-aca-m
Zengin olacak mym? Da li u biti bogat?

Turski jezik 7
Vebanje

U ovoj lekciji emo vebati neke do sada nauene stvari. Preveemo tekst audio lekcije
Gospodin Bari - Bar bey
U turskom jeziku re gospodin dolazi posle imena, a ne ispred prezimena.
..........................
U tekstu postoje: prisvojni sufiksi, imdiki zaman, padei (lekcije 2,3,4).
Zadatak:
pauzirajte video i na papiru napiite:
a) rei u kojima postoje prisvojni sufiks i pade
b) rei u kojima postoji pade
c) glagol u sadanjem vremenu, pozitivan oblik
d) glagol u sadanjem vremenu, negativan oblik
Koliko padea je korieno u ovom tekstu i koji su to padei?
Koliko glagola postoji u ovom tekstu i koji su to glagoli?
........................
Nemojte da gledate tekst ispod slike, probajte sami :)
Prisvojni sufiks i pade
iine, evine
i - posao
ii - njegov posao
iine - ka njegovom poslu ( mi kaemo - na posao)
ev - kua
evi - njegova kua
evine - ka njegovoj kui
Padei
okulda, evde
u koli, u kui (lokativ)
okula
ka koli, u kolu (dativ)
Glagoli u sadanjem vremenu, imdiki zaman
gitmek - ii
gidiyor, gitmiyor
yemek - jesti
yiyor
gelmek - doi
geliyor
yapmak - raditi, praviti
yapyor, yapmyor
okumak - itati
okuyor
dinlemek - sluati
dinliyor
oturmak - sedeti
oturuyor
resim yapmak - crtati, slikati
resim yapyor
Moda su vas zbunile rei yiyor- on jede, dinliyor- on slua.
Podseanje, trea lekcija, slova a,e ispred yor postaju i.
yemek - jesti
Ben yiyorum
Ja jedem
Sen yiyorsun
Ti jede
O yiyor
On jede
Biz yiyoruz
Mi jedemo
Siz yiyorsunuz
Vi jedete
Onlar yiyorlar
Oni jedu

Ne moe da se kae Ben yeyorum, ben dinleyorum.

yemek je takoe i hrana, jelo
yemek yapmak - praviti jelo, yemek piirmek - kuvati jelo
Novi momenat koji se pojavio u audio lekciji, sufiks dir.
retmendir
Reeno je da tree lice jednine glagola biti nema sufikse.
Nema ih u govornom jeziku. Nije greka ako se sufiks ne koristi. Ipak, ova audio lekcija bi trebala da prikae
turski jezik sa gramatikim pravilima i zato je korien sufiks dir.
Tree lice jednine, sufiksi za glagol biti: dr dir dur dr.
Ben retmenim - Ja sam uitelj
retmen-im
uitelj-sam
Sen retmensin - Ti si uitelj
retmen-sin
uitelj-si
O retmen - On je uitelj (u govornom jeziku - On uitelj)
retmen-dir
uitelj-je
...............................................................................
Nove rei u lekciji:
her- svaki, svakog eng:every
le yemeini - ruak (podnevno jelo)
le - podne
hi -nita
hi bir ey - nita
ey -neto, stvar
yorgun - umoran
Ben yorgunum, sen yorgunsun, o yorgun(dur)
yalnz - samo
kapal - zatvoren
resim yapmak - crtati, slikati
..................................................................................
Prevod teksta
Gospodin Bari
Gospodin Bari ide na posao svakog jutra u 8 sati.
On je nastavnik u koli.
Gospodin Bari rua u koli.
Dolazi kui u 6 sati.
Kui nita ne radi, zato to je veoma umoran.
Samo ita novine, slua radio.
Gospodin Bari subotom i nedeljom ne ide u kolu,zato to je kola zatvorena.
Subotom i nedeljom on sedi u kui, ita knjigu, crta crte.
.................................................................................
Audio snimak je preuzet sa sajta Turkish class
son
(kraj)

Turski jezik 8

Ev ve daire
Kua i stan

ev - kua
pencere - prozor
kap - vrata
tavan aras - potkrovlje
bodrum - podrum
garaj - garaa

at - krov
kiremit - crep
baca - dimnjak
duman - dim

bahe - bata
bahe kaps - kapija
it -ograda
eme - esma
ip - konopac
mandal - tipaljka
hortum - crevo za zalivanje
avlu - bata ispred kue, okruena zidom visine 2m
................................

apartman - zgrada
daire - stan
kat - sprat
zemin kat - suturen, prizemlje
en st kat - poslednji sprat
asansr - lift
merdiven - stepenice
balkon
teras
Bu apartman on katl.

Ova zgrada ima deset spratova (ova zgrada je desetospratnica).

Bu apartmanda krk daire var.
U ovoj zgradi ima 40 stanova.
Her katta drt daire var.
Svaki sprat ima etiri stana.

Prostorije i nametaj
oda - soba, prostorija
eyalar - nametaj
Mutfak - kuhinja

buzdolab - friider
frnl ocak - poret
ocak - plinski poret
bulak makinesi - maina za pranje sudova
tezgah - element gde je sudopera, radna ploa
mutfak lavabo - sudopera
musluk - slavina, esma
deterjan, snger
p kutusu,p kovas - kanta za ubre
Yemek odas - trpezarija
masa - sto
sandalye - stolice
Pribor za jelo

kak - kaika
atal - viljuka
bak - no
bardak - aa
fincan - olja
tabak - tanjir
cezve - dezva
aydanlk - ajnik
tencere - erpa, lonac
tepsi - posluavnik

Oturma odas - dnevna soba

oturma grubu, koltuk takm garnitura (trosed, dvosed, fotelja)
ke takm - ugaona garnitura
kanepe - kau, kanabe
koltuk - fotelja
sehpa - stoi, klub sto

televizyon sehpas - stoi za TV

ifonyer - komoda sa fijokama
ekmece - fijoka
bfe, vitrin - vitrina (bfe nije bife!)
kitaplk - polica za knjige
tablo - slika
avize - luster
plafonyer avize - plafonjera
lamba - lampa
masa lambas - stona lampa
hal - tepih
perde - zavese
mine - kamin
televizr - televizor
kl tablas - pepeljara
Yatak odas - spavaa soba
karyola- krevet
yatak - duek (ali i krevet)
yastk
yorgan
araf
battaniye - ebe
dolap, gardrop - orman
alma odas - radna soba
bilgisayar kompjuter
alma masas - radni sto
alma masalar - radni stolovi
blgsayar masas - sto za kompjuter
ocuk odas - deja soba
ocuk karyolas - deiji krevet

Banyo - kupatilo
Tuvalet - toalet, wc
lavabo
kvet - kada
du kabin
klozet - wc olja
sifon - vodokotli
fayans - ploice
kombi - bojler
amar makines maina za ve
sa kurutma makinasi - fen za kosu
kurutmak suiti
havlu - pekir
pekr - stara re, nije vie u upotrebi
di fras etkica za zube
di macunu - pasta za zube
ampuan ampon
tra kp pena za brijanje
traolmak brijati se
kait papir
tuvalet kaidi toalet papir
Hol, koridor - hodnik
asklk - iviluk
ask - vealica
ayna - ogledalo
t masas - daska za peglanje
t -pegla

Turski jezik 9

U ovoj lekciji emo uiti brojeve i pojmove vezane za brojeve: koliko je sati, u koliko sati...

Brojevi
say - broj
saylar - brojevi
saymak - brojati
rakam - cifra

0 sfr
1001 binbir
2000 iki bin
10.000 on bin
1.000.000 bir milyon
1.000.000.000 bir milyar
buuk - polovina, pola
virgl - zarez
1,3 - bir virgl
1,5- bir buuk
0,5 - sfr virgl be( ovo je izuzetak )
buuk se koristi i za vreme, tada oznaava polovinu sata, 30 min.
yarm - polovina, pola, koristi se kao pridev, ne koristi se sa brojevima.
yarm saat - pola sata
yarm ekmek al - kupi pola hleba

........................................................................

Redni brojevi - Sra say

broj - nc - samoglasnik po vokalnoj harmoniji
Ako se broj zavrava suglasnikom dodaje se odgovarajui samoglasnik ispred nc
birinci - prvi
ikinci - drugi
nc - trei
drdnc - etvrti
beinci - peti
altnc - esti
yedinci - sedmi
sekizinci - osmi
dokuzuncu - deveti
onuncu - deseti

drt, t prelazi u d jer je ispred samoglasnika

yirmi beinci - dvadeset peti

ellinci - pedeseti
sonuncu - poslednji
(son - kraj)
.........................................................................
Zbirni brojevi
na broj se dodaju prisvojni sufiksi (tabele u lekciji 2), obratite panju na vokalnu harmoniju.
bir-imiz -mz
birimiz - jedan od nas
ikimiz - nas dvoje
mz - nas troje
drdmz - nas etvoro
beimiz - nas petoro
altmz - nas estoro
biriniz - jedan od vas
ikiniz - vas dvoje
nz - vas troje
drdnz - vas etvoro
beiniz - vas petoro
altnz - vas estoro
birleri - jedan od njih
ikileri -. njih dvoje
leri - njih troje
drtleri - njih etvoro
beleri - njih petoro
altlar - njih estoro
Sadece ikimiz.
Samo nas dvoje
U kombinaciji sa padeima (lekcija 4)
nominativ:
genitiv:
dativ:
akuzativ:

ikimiz
ikimizin
ikimize
ikimizi

mz
mzn
mze
mz

lokativ:
instrum:
ablativ:

ikimizde
ikimizle
ikimizden

mzde
mzle
mzden

kimize biletleri aldm.

Kupio sam karte za nas dvoje.
almak - kupiti
Beinizi seviyorum, ama onu sevmiyorum.
Vas petoro volim ali njega/nju ne volim.
Ikimizden biri - jedan (neko) od nas dvoje
hepimiz - mi svi
hepiniz - vi svi
hepinize selam - pozdrav svima vama
biri, birisi, birileri - neko
............................................................................................................................................

Saat ka?
Koliko je sati
saat - sat
dakika -minut
saniye sekunda
eyrek - 15 minuta
buuk - 30 minuta
Kada se govori vreme re saat moe da se izostavi.
07:00 - saat yedi
07:05 - yediyi be geiyor
07:15 - yediyi eyrek geiyor
07:20 - yediyi yirmi geiyor
07:30 - yedi buuk
07:40 - sekize yirmi var (do osam dvadeset ima)
07:45 - sekize eyrek var
07:55 - sekize be var
08:00 - sekiz
08:05 - sekizi be geiyor
08:15 - sekizi eyrek geiyor
08:20 - sekizi yirmi geiyor
08:30 - sekiz buuk
08:40 - dokuza yirmi var
08:45 - dokuza eyrek var
08:55 - dokuza be var
09:00 - dokuz
Za okrugle sate i pola sata nema nastavaka, u ostalim sluajevima ima.
Kada se broj zavrava samoglasnikom, ubacuje se slovo y pre nastavaka.
Do tridesetog minuta na sat se lepe sufiksi za akuzativ.
sat + , i, u, ... minut geiyor
a ei ou - poslednji samoglasnik u broju
i
u

Od tridesetog minuta na sat se lepe nastavci za dativ.

sat + a, e ... minut var
aou
a

e i - poslednji samoglasnik u broju

e

...........................................................................................................................

Saat kata?
U koliko sati?
Konser saat kata?
Yarn akam sekiz buukta.
U koliko sati je koncert?
Sutra uvee u 20:30.
aou
da ta

e i - poslednji samoglasnik u broju

de te

Nastavci ta te se stavljaju kada se re/broj zavrava nekim od slova: f p k h s t

(Fe Paa oK HaSTa)
birde ikide te drtte bete altda yedide sekizde dokuzda onde on birde on ikide
eyrekte buukta
08:00 - sekizde (u 8 sati)
08:05 - sekizi be gee, sekiz bete (u ovoj varijanti sat nema sufiks ve minut)
08:15 - sekizi eyrek gee, sekiz eyrekte, sekiz on bete
08:20 - sekizi yirmi gee, sekiz yirmide
08:30 - sekiz buukta
08:40 - dokuza yirmi kala, sekiz krkta
08:45 - dokuza eyrek kala
08:55 - dokuza be kala
09:00 - dokuzda (u 9 sati)
Do tridesetog minuta:
sat + i u ... minut gee
Od tridesetog minuta
sat + a, e ... minut kala
Moe da se kae:
08:30 - sabah sekiz buukta
20:30 - akam sekiz buukta
Napomena:
Nekada vreme govore i ovako:
18:20 - on sekiz yirmi
....................................................................................................................................
Mnogima je ovo komplikovano.
Kada sam bila u Turskoj, nisam koristila sve sufikse i rei geiyor, var, gee, kala.
U uho su mi lako ule kombinacije sa da de ta te, a ostalo pobrkam, spetljam se...

Govorila sam brojeve, za jutro dodam sabah, za vee akam i kraj prie.
08:40 sabah sekiz krk
Ipak, moda e nekada nekome od vas ovo zatrebati, pa eto...nek' se nae...
.................................................................
Igrica, vraanje kusura.
da zatvorite poetni prozor i pokrenete igricu, kliknite na plavu strelicu dole desno gde pie kapat. Kliknete na
novi ili papirnatu novanicu i miem prevucite na dlan, na kraju kliknite na zeleno dugme (kontrol et -proveri)
da vidite da li ste dobro vratili kusur. Ako jeste, pisae kutlarm (estitam). Jedna lira ima 100 kurua.
Igrica
.................................................................................

Vebanje:
27 - yirmi yedi
51 - elli bir
87 - seksen yedi
104 - yz drt
138 - yz otuz sekiz
229 - iki yz yirmi dokuz
300 - yz
1765 - bin yedi yz altm be
25.000 - yirmi be bin
3.000.000 - milyon
8,52 - sekiz virgl elli iki
14,8 - on drt virgl sekiz
48,012 - krk sekiz virgl sfr on iki
104,25 - yz drt virgl yirmi be
Turski jezik 10

Zapovedni nain (imperativ)

kae se zapovedni nain, ali, to nije uvek forma nareivanja, to moe da bude i savet, preporuka, molba. Evo
tabele i par primera.

ei

ou

- poslednji samoglasnik u glagolu

Ben, Biz - ne postoji imperativ za prvo lice jednine i mnoine

Sen - nema sufiks, samo se koristi koren glagola (deo ispred mak i mek).
O - ima sufiks koji je inae sufiks za sen - ti. Ovo moe malo da vas zbuni.
Siz - krai sufiksi se koriste u svakodnevnom govoru, dui sufiksi se koriste u nekom formalnom obraanju, npr:
Molimo vas veite pojaseve.
kapatmak - zatvoriti
Kapat
Zatvori
Kapatsn
Neka zatvori
Kapatn
Zatvorite
Kapatsnlar Neka zatvore
gelmek - doi
Gel
Doi
Gelsin
Neka doe
Gelin
Doite (mnoina i jednina, persiranje)
Gelsinler Neka dou
gitmek - otii
Git
Idi,Odlazi
Gitsin
Neka ide, Neka ode
Gidin
Idite, Odlazite
Gitsinler
Neka idu, Neka odu
Bana bir kahve getir.
Donesi mi kafu.
Lepe zvui ako se doda i re molim - ltfen.
getirmek - doneti, poneti
Beni dinle.
Sluaj me.
dinlemek - sluati
Negacija
koren glagola + ma me + nastavci iz tabele (kolone a ei)
Poto se ma i me zavravaju sa a i e, u negaciji se ne koriste sufiksi iz kolona ou .
Gelme
Gelmesin
Gelmeyin
Gelmesinler

Ne dolazi
Neka ne doe
Ne dolazite
Neka ne dolaze

Kapatma!
Ne zatvaraj!
Gitme!
Ne idi!
Siz, sufiks poinje samoglasnikom pa se izmeu ubacuje slovo y.
kapatmayn - ne zatvarajte
gitmeyin - ne idite
gelmeyin - ne dolazite
.........................................

Gelme! Gitme!
Lii na glagolske imenice, iz konteksta reenice se vidi da li je gl.imenica ili imperativ u pitanju.
Napomena: u imperativu ne postoji upitni oblik.

Turski jezik 11

ABLR - EBLR
Moi
Kada neto moemo, znamo da radimo, uradimo, napravimo...
eng: can, be able, be capable, to know how
glagol + abilir, ebilir + lini sufiksi (kolona ei)
aou
abilir

ei
ebilir

- poslednji samoglasnik u korenu glagola na koju dodajemo abilir, ebilir

Lini sufiksi su iz ei kolone zato to je slovo i poslednji samoglasnik u reima abilir, ebilir.
....................................................................
konumak - priati
konu-abilir-im
Ben konuabilirim
Sen konuabilirsin
O konuabilir
Biz konuabiliriz
Siz konuabilirsiniz
Onlar konuabilirler

Ja mogu da priam
Ti moe da pria
On moe da pria
Mi moemo da priamo
Vi moete da priate
Oni, one mogu da priaju

ngilizce konuabilirim.
Ja mogu da priam engleski. (I can speak english)
gitmek - ii
(kada je iza slova t neki samoglasnik, t prelazi u d )
gid-ebilir-im
Ben gidebilirim
Ja mogu da idem
Sen gidebilirsin
Ti moe da ide
O gidebilir
On moe da ide
Biz gidebiliriz
Mi moemo da idemo
Siz gidebilirsiniz
Vi moete da idete
Onlar gidebilirler
Oni, one mogu da idu
Kada se koren glagola zavrava samoglasnikom, onda se slovo y ubacuje ispred abilir, ebilir (poznat razlog,
dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga).
havlamak - lajati
havla-y-abilir-ler
Kpekler havlayabilirler.
Psi mogu da laju.
............................
Negacija

glagol + ama, amaz, eme, emez + lini sufiksi (kolone a ei)

U negaciji nema rei abilir, ebilir.
Ben nema sufiks im ve je sufiks samo slovo m.
Ben, Biz - ama, eme
Sen, O, Siz, Onlar - amaz, emez
aou
ama, amaz

ei
eme, emez

konumak
konu-ama-m
Ben konuamam
Sen konuamazsn
O konuamaz
Biz konuamayz
Siz konuamazsnz
Onlar konuamazlar

Ja ne mogu da priam
Ti ne moe da pria
On ne moe da pria
Mi ne moemo da priamo
Vi ne moete da priate
Oni, one ne mogu da priaju

Hayvanlar konuamazlar.
ivotinje ne mogu da priaju.
gitmek - ii
gid-eme-m
Ben gidemem
Sen gidemezsin
O gidemez
Biz gidemeyiz
Siz gidemezsiniz
Onlar gidemezler

Ja ne mogu da idem
Ti ne moe da ide
On ne moe da ide
Mi ne moemo da idemo
Vi ne moete da idete
Oni,one ne mogu da idu

Kada se koren glagola zavrava samoglasnikom, onda se slovo y ubacuje ispred ama, amaz, eme, emez.
yalan sylemek - lagati
syle-y-eme-m
Ben yalan syleyemem
Sen yalan syleyemezsin
O yalan syleyemez
Biz yalan syleyemeyiz
Siz yalan syleyemezsiniz
Onlar yalan syleyemezler
.........................

Ja ne mogu da laem
Ti ne moe da lae
On ne moe da lae
Mi ne moemo da laemo
Vi ne moete da laete
Oni, one ne mogu da lau

Upitni oblik
glagol + abilir, ebilir ... mi + lini sufiksi ( ei kolona)
m mi mu m - da li
U upitnom obliku se koristi samo mi jer je poslednji samoglasnik u abilir i ebilir slovo i.
gitmek
Ben gidebilir miyim?

Da li mogu da idem?

Sen gidebilir misin?

O gidebilir mi?
Biz gidebilir miyiz?
Siz gidebilirmisiniz?
Onlar gidebilirler mi?

Da li moe da ide?
Da li moe da ide?
Da li moemo da idemo?
Da li moete da idete?
Da li mogu da idu?

Satran oynayabilir misin?

Ume li da igra ah?
(Can you play chess?)
oynamak - igrati
Abilir, ebilir se koriste i kada se trai dozvola, doputenje da se neto uradi.
Primer, kucate na vrata ordinacije lekara.
Ben girebilir miyim?
Da li mogu da uem?
girmek - ui
Vi moete da uete, dovoljno je da napravite korak... nije stvar u tome da li moete fiziki da uete, vi traite
doputenje da uete. eng: to be allowed to do something
......................................................................................................................................

umak - leteti
ku - ptica
Kular uabilirler.
Kartal uabilir.
Her ku uabilir mi?
Hayr.
Hangi kular uamazlar?
Deve kuu uamaz.
Penguenler uamazlar.
Ptice mogu da lete.
Orao moe da leti.
Da li svaka ptica moe da leti?
Ne.
Koje ptice ne mogu da lete?
Noj ne moe da leti.
Pingvini ne mogu da lete.
.........................................................................................................

Promena po vremenima
gelmek - doi
Sadanje vreme, Geni zaman
Ben gelebilirim.
Ja mogu da doem.
Ben gelemem.
Ja ne mogu da doem.
Ben gelebilir miyim?
Da li mogu da doem?
Sadanje vreme - imdiki zaman
Izbaci se ir iz abilir, ebilir, znaenje je isto kao u geni zaman.
gel-ebil-iyor-um
Ben gelebiliyorum.
Ben gelemiyorum.
(ne moe da se kae gelemeyorum, ovo je objanjeno u lekciji 3)
Ben gelebiliyor muyum?
Prolo vreme, Gemi zaman - di
Ben gelebilirdim.
Mogao sam da doem.
Ben gelemedim.
Nisam mogao da doem.
Ben gelebilir miydim? Da li sam mogao da doem?
Prolo vreme, imdiki zamann hikayesi
gel-ebil-iyor-dum
Ben gelebiliyordum.
Ben gelemiyordum.
Ben gelebiliyor muydum?
Budue vreme, Gelecek zaman
Ben gelebileceim.
Moi u da doem.
Ben gelemeyeceim.
Neu moi da doem.
Ben gelebilecek miyim? Da li u moi da doem?
....................................................................
Podseanje, da uoite razliku izmeu negativnih oblika.
geldim - doao sam
gelmedim - nisam doao
gelemedim - nisam mogao da doem
geleceim - doi u
gelmeyeceim - neu doi
gelemeyeceim - neu moi da doem
.....................................................................
Ben kendime gelemiyorum! Sen bana bunu nasl yapabilirsin?
Ne mogu da doem k sebi! Kako moe ovo da mi radi?
yapmak - raditi, uraditi, napraviti neto...
....................................................................................................................................
Kivi umak istedi
Kivi je eleo da leti

Turski jezik 12

Geni zaman
Sadanje vreme
eng: Present simple tense
(ako znate engleski razlika izmeu geni i imdiki zamana e vam biti lako razumljiva, pogledajte kraj
lekcije)
geni - irok
ovo sadanje vreme se koristi za radnje koje se ponavljaju:
svakog dana - her gn, svake nedelje - her hafta, svakog jutra, meseca, godine...
Ide uz rei:
uvek - her zaman
esto - sk sk
ponekad - bazen
nikad - asla
uglavnom - genellikle
Her gn st ierim.
Svakog dana pijem mleko.
imek - piti
Genellikle ie otobsle giderim ama bazen yrrm.
Uglavnom idem autobusom na posao ali ponekad hodam (idem peke).
yrmek - hodati
Geni zaman moe da se koristi i za dogaaje koji e se desiti u budunosti ( i u srpskom imamo tu varijantu).
Na kraju razgovora, kada se pozdravljaju Turci kau:
Grrz.
Vidimo se.
grmek - videti se, sastati, se, nai se
I mi se nekada tako pozdravljamo, ne kaemo videemo se, ve kaemo, vidimo se.
Evo jo jednog primera gde se sadanje vreme koristi za neto to e se desiti u budunosti:
Snav yarn 10'da balar.
Ispit poinje sutra u 10.
...........................................................................
U ovom sadanjem vremenu postoje etiri grupe glagola:
1) Jednosloni glagoli iji se koren zavrava samoglasnikom.
glagol + r + lini sufiksi
okumak - itati
oku -r-um
Ben okurum
Sen okursun
O okur
Biz okuruz
Siz okursunuz
Onlar okurlar

Ja itam (I read)
Ti ita
On ita
Mi itamo
Vi itate
Oni,one itaju

2) Jednosloni glagoli iji se koren zavrava suglasnikom.

glagol + ar, er + lini sufiksi

ar
aou

er
ei

bakmak - gledati
bak-ar-m
Ben bakarm
Sen bakarsn
O bakar
Biz bakarz
Siz bakarsnz
Onlar bakarlar

Ja gledam
Ti gleda
On gleda
Mi gledamo
Vi gledate
Oni gledaju

komak - trati
Biz her sabah koarz.
Mi trimo svako jutro.
yapmak - raditi (eng: to do)
Ne yaparsn?
ta radi?

Ne yapyorsun? (im.zam)
ta sada radi?

ofr ne yapar? ofr araba srer.

ta radi voza? Voza vozi kola.
srmek- voziti
Za oekivati je da e glagol grmek - videti imati ovakav oblik:
Ben grerim
Ali, nije tako! Idemo na treu grupu glagola :)
3) Jednosloni glagoli iji se koren zavrava slovima l, r, n.
glagol + r ir ur r + lini sufiksi
r
a

ir
ei

ur
ou

Ovo ne vai za sve glagole iji se koren zavrava slovima l, r, n.

Ima ukupno 13 ovakvih glagola:
almak - kupovati
bilmek - znati
bulmak - nai
gelmek - doi
kalmak - ostati
olmak - biti
lmek - umreti
durmak - stati
grmek - videti
varmak - stii (negde)
vermek - dati
vurmak - kucati, lupati, pucati
sanmak-misliti

almak- kupovati
al-r -m
Ben alrm
Sen alrsn
O alr
Biz alrz
Siz alrsnz
Onlar alrlar

Ja kupujem
Ti kupuje
On kupuje
Mi kupujemo
Vi kupujete
Oni kupuju

grmek - videti, gledati

gr-r-m
Ben grrm
Ja vidim
Sen grrsn
Ti vidi
O grr
On vidi
Biz grrz
Mi vidimo
Siz grrsnz
Vi vidite
Onlar grrler
Oni vide
Sk sk rya grrm.
esto sanjam.
rya grmek - sanjati (videti san)
sk sk - esto
4) Viesloni glagoli
Ako se koren glagola zavrava samoglasnikom: r + lini sufiksi
Ako se koren glagola zavrava suglasnikom: r ir ur r + lini sufiksi
yaamak - iveti
yaa-r-m
Ben yaarm
Ja ivim
Sen yaarsn
Ti ivis
O yaar
On ivi
Biz yaarz
Mi ivimo
Siz yaarsnz
Vi ivite
Onlar yaarlar
Oni ive
Nerede yaarsn? Belgrat'ta yaarm.
Gde ivi? ivim u Beogradu.
horlamak - hrkati
horla-r-m
Ben horlarm
Ja hrem
almak - raditi (eng: to work)
al-r-m
Ben alrm
Ja radim
Sen alrsn
Ti radi
O alr
On radi
Biz alrz
Mi radimo
Siz alrsnz
Vi radite
Onlar alrlar
Oni rade

gndermek - slati, poslati

gnder-ir-im
Ben gnderirim Ja aljem
.......................................................................
Negacija
glagol + ma, maz, me, mez + lini sufiksi (kolone a ei)
Ben nema sufiks im ve je sufiks samo slovo m.
Ben, Biz - ma, me
Sen, O, Siz, Onlar - maz, mez
ma maz
aou
gitmek-ii
git-me-m
Ben gitmem
Sen gitmezsin
O gitmez
Biz gitmeyiz
Siz gitmezsiniz
Onlar gitmezler

me mez
ei

Ja ne idem (I don't go)

Ti ne ide
On ne ide
Mi ne idemo
Vi ne idete
Oni ne idu

O bira imez.
On ne pije pivo.
imek - piti
Primeujete da vam je ova negacija nekako poznata...to je zato to lii na negaciju odmoi. Razlika je samo u
jednom slovu i na osnovu toga postoji razlika u reenicama.
Primer:
Ben ingilizce konuamam - Ja ne mogu da priam engleski (abilir ebilir)
Ben ingilizce konumam - Ja ne priam engleski (geni zaman)
........................................................................
Upitni oblik
glagol + r, ar, er, r, ir, ur, r ..... m mi mu m + lini sufiksi
okumak - itati
oku-r mu-y-um
Ben okur muyum?
Sen okur musun?
O okur mu?
Biz okur muyuz?
Siz okur musunuz?
Onlar okurlar m?

Da li ja itam?
Da li ti ita?
Da li on ita?
Da li mi itamo?
Da li vi itate?
Da li oni itaju

Onlar, lini sufiks ide uz glagol.

Jo jednom da napomenem, nema potrebe da se govori ben, sen,o, biz, siz onlar, zato to je iz sufiksa jasno o
kojem licu se govori. I u srpskom ne mora da se kae ja, ti...

.........................................................................................................................
Gazete okur musun?
Evet, her gn okurum. Sen?
Hayr, gazete okumam.
Da li ita novine?
Da, svakog dana itam. Ti?
Ne, ne itam novine.
Gramatiki bi bilo ispravnije rei gazete'yi... ali, u govoru nekada nema sufiksa za pade.
( u ovom sluaju akuzativ -koga,ta).
Turci nekada koriste idiki zaman i kada bi po gramatici trebalo koristiti geni zaman, pa tako uz rei her gn,
her hafta... moe da stoji glagol u imdiki zamanu.
Gore napisan dijalog moe da se odvija i korienjem imdiki zamana.
Gazete okuyor musun?
........................................
Za one koji znaju engleski jezik, evo razlike izmeu ova dva sadanja vremena:
Present simple tense (Geni zaman)
I do
I read, I do not read, Do I read?
Present continuos tense ( imdiki zaman)
I am doing
I am reading, I am not reading, Am I reading?

Turski jezik 13

Ovo prolo vreme se dosta koristi ali malkice je nezgodno za objanjavanje pa sam ga zato ostavila za kraj
lekcija o vremenima. Kao i prethodno prolo vreme (obino prolo vreme, lekcija 5) i ovo se zove Gemi
zaman.
Najjednostavniji nain da se napravi razlika je ako se iza naziva vremena doda -di ili -mi.
Ovo prolo vreme Turci uglavnom zovu Mi'li Gemi zaman a obino prolo vreme zovu
Di'li Gemi zaman. Znai, razlika u nazivu se pravi naglaavanjem sufiksa koji su tipini za ova dva prola
vremena (mi, di).

Gemi zaman

- mi

Prolo vreme
eng: story past tense
Ovo je poslednje vreme od pet glavnih vremena koja postoje u turskom jeziku.
Ovaj oblik prolog vremena lako ete prepoznati u govoru jer ima specifian nastavak mi.
E sad, kada se koristi ovo "pripovedako" vreme...
Koristi se kada se pria o neemu to nismo videli ili uli lino pa prenosimo ta smo uli od drugih, ili ta smo
proitali u novinama, videli na televiziji.
Koristi se i kada priamo o neemu ali nismo sasvim sigurni da li je tako bilo. Znai, pretpostavlja se da je neto
bilo, da je neko neto rekao, uradio...ali, moe da postoji dilema, sumnja...
glagol + m mi mu m + lini sufiksi

gitmek - ii, otii

Ben gitmiim
Otiao sam, valjda, verovatno
Sen gitmisin
Otiao si, valjda, verovatno
O gitmi
Otiao je, otila je, valjda, verovatno
Biz gitmiiz
Siz gitmisiniz
Onlar gitmiler
U prvom licu ovo deluje malo apsurdno jer valjda znamo ta smo radili, uradili, ali, ovaj oblik se koristi u sluaju
kad nismo sasvim sigurni da smo to neto uradili.
Kada nas neko podseti da smo to neto uradili, onda to kaemo u obinom prolom vremenu.
To bi bilo neto u ovom stilu:
Da li si u ponedeljak otiao kod Marka posle kole?
Otiao sam. (gitmiim, nisi sasvim siguran, prisea se)
Marko mi je rekao da si bio kod njega.
Aha, otiao sam. (gittim, setio si se da si bio kod Marka)
Nadam se da e vam sledei primeri pomoi da shvatite ovo mi vreme.
Kazim:
Sedef:
Kazim:
Sedef:
Kazim:
Sedef:
Kazim:
Sedef:
Kazim:

Merhaba. Nasilsin?
Iyiyim, sen?
Ben de iyiyim saol.
Ali neden gelmedi?
Onu aradm, annesiyle konutum. Okula gitmi.
Ama bugn cumartesi?!
aramba gun okulda yangn kt ve ders yoktu.
Vay, inanamyorum! Yangn neden kt?
Yangn elektrik kontandan km.

Be dakika sonra...
Sedef:
Kazim:
Sedef:
Kazim:

Bugn hava ok souk.

Ali'nin ablas hastaym.
Nerden biliyorsun?
Nurcan teyze dedi.

yangn - poar
kmak - izai
yangn kmak - izbijanje poara
vay - oh! (eng: wow!)
inanmak - verovati
inanmyorum - ne verujem
inanamyorum - ne mogu da verujem
hastaym - bolesna je (reeno je u prolom vremenu a odnosi se na sadanje)
Nurcan teyze - Ali'nin annesi
demek - rei
Kazim je priao sa Alijevom majkom, to je injenica, on je priao i zato je to izreeno
u obinom prolom vremenu koje ima sufikse - d di du d konutum
podseanje, lekcija 5
kada su poslednja slova u korenu glagola f p k h s t, nastavci su t ti tu t.
Verovatnoa je velika da je Ali otiao u kolu, ali, ko zna, moda i nije...moda je njegova

majka slagala, moda je Ali slagao majku... zato nije reeno gitti ve gitmi.
U Alijevoj koli je u sredu izbio poar, to je injenica, yangn kt.
Kau da je poar izbio zbog elektrinih instalacija, da li ba zato? Zato je yangn km.
......................
Evo jo jednog primera sa glagolom kmak:
Kerem evden kt m?
Da li je Kerem izaao iz kue?
Evet, kt.
Izaao je. (lino si video da je izaao iz kue)
Evet km.
Izaao je. (nisi video momenat kada je Kerem izaao ali pretpostavlja da je izaao jer ga nema u kui).
..............................
Zeynep Aliden ayrlm.
Zejnep je raskinula sa Alijem (razila se od Alija).
ayrlmak - razii se, razdvojiti se, rastati se,
Pria se da su se razili, ali, da li je stvarno tako ili je ogovaranje u pitanju...
...........................
Negacija
glagol + ma me + m mi + lini sufiksi
okumak - itati
Ben okumamm
Sen okumamsn
O okumam

Nisam itao
Nisi itao
Nije itao

Upitni oblik
glagol + m mi mu m .... m mi mu m + lini sufiksi
okumak
Ben okumu muyum?
Sen okumu musun?
O okumu mu?

Da li sam itao?
Da li si itao?
Da li je itao?

.....................................
Lepa pesma u kojoj postoji Gemi zaman -miFerhat Ger - Unutmu oktan

Tek ynm sendin izini kaybettim

Bir iz bir yn olmadan dtm yollara
Bir saa arptm, bir sola arptm

Savrulduka savruldum hep kmazlara

nladka adn kulam kapattm
Bir son veremedim iimdeki tiz lklara
Hep sendeydi aklm, bedeni aldattm
Savrulduka savruldum koldan kollara
Bakmad gitti dnmedi bile arkasna
Edim boynumu aresizce galip gelen gururuma of
Duydum ellere yarm
yerini yeller alm oktan
Bense kendimi salm
yreini yaralar sarm yoktan
Bir kz bir olu varm
kendi hayatna dalm
En acs da beni hatrlamam unutmu oktan.
............................
hatrlamak - seati se
O hatrlamam - Ne sea se (ne moe se garantovati da se ne sea, moda se i sea)
unutmak - zaboraviti
unut-mu-um
Ben unutmuum - Zaboravio sam, verovatno
eng: I must have forgotten
Sen unutmusun - Zaboravio si
O unutmu - Zaboravio je, zaboravila je, verovatno
Beni unutmu - Zaboravila me je
On tako misli, tako je uo, ali to moda nije tano.
Pozdrav :)

Turski jezik 14

Dnya
Mavi gezegen
Re dnya ima dva znaenja:
dnya - svet world

Dnya - Planeta Zemlja Planet Earth

Mavi gezegen - plava planeta
Byk patlama - veliki prasak big bang
uzay - kosmos, svemir
Uzay ne kadar byk?
Koliki je velik svemir?
Gne sistemi ve gezegenler
Sunev sistem i planete
Merkr, Vens, Dnya, Mars, Jpiter, Satrn, Urans, Neptn
(Pluton se vie ne ubraja u planete)

gne - sunce
kamer, ay - mesec
yldz - zvezda
yldzlar - zvezde
gk - nebo
..............................................................................................................................................

Dnya haritas
harita - mapa
Ktalar ve okyanuslar
kta - kontinent
okyanus - okean
ktalar:
Avrupa, Asya, Amerika, Afrika, Avustralya, Antarktika
okyanuslar:

Byk okyanus, Pasifik - Tihi okean, Pacifik

Atlas okyanusu, Atlantik - Atlantski okean
Hint okyanusu -Indijski okean
Kuzey buz okyanusu, Arktik okyanusu - Severni ledeni okean, Arktiki okean
Gney okyanusu - Juni okean
(severni i juni okean se po nekim podelama ne smatraju zasebnim okeanima)
kuzey kutbu - severni pol
gney kutbu - juni pol
kutup - pol
ada - ostrvo
deniz - more
nehir - reka
gl - jezero
da - planina
l - pustinja
Dnya'nn en byk adas - Grnland
Najvee svetsko ostrvo - Grenland
Dnya'nn en uzun nehirleri - Nil ve Amazon
Najdue reke na svetu - Nil i Amazon
Dnya'nn en byk gl - Hazar gl, Hazar denizi
Najvee svetsko jezero - Kaspijsko jezero-more

Dnya'nn en derin gl - Baykal gl

Najdublje jezero na svetu - Bajkalsko jezero
En byk derinlik - 1637m
(najvea dubina)
Dnya'nn en yksek da - Everest Da, 8848m
Najvia planina na svetu - Mont Everest

Dnya'nn en byk l - Sahra l, Byk Sahra

Najvea pustinja sveta - Sahara
..............................................................................................................................................

Komparacija prideva
pozitiv
gzel
byk

komparativ
daha gzel
daha byk

superlativ
en gzel
en byk

Kada se neto poredi (komparativ) dodaje se dan, den.

Lepi, vei...od koga, ega...
Sedef Leyla'dan daha gzel.
Sedef je lepa od Lejle.
Sedef en gzel kz.
Sedef je najlepa devojka.

Dnya'nn en gzel plajlar.

Najlepe plae sveta.
..............................................................................................................................................
Video snimci, emisije na turskom: Sahara, Severni pol, okeani (BBC), na mom
twitter profilu Twitter locikus
..............................................................................................................................................
doa - priroda
insan, insanlar - ovek, ljudi
bitki, bitkiler - biljka, biljke
hayvan, hayvanlar - ivotinja, ivotinje
O ljudima, biljkama i ivotinjama u narednim lekcijama.
Turski jezik 15

nsanlar
Ljudi

insan - ovek
erkek - mukarac
kadn - ena
bebek - beba
ocuk - dete
olan, erkek ocuk - deak
kz - devojica, devojka
gen - mlad
yal - star
iyi - dobar
kt - lo

zeki, akll - pametan

aptal, salak, beyinsiz, mal - glup, tupav
zayf - mrav
iman - debeo
uzun - visok
ksa - nizak
gzel - lep (za ene)
yakkl - lep, zgodan ( za mukarce)
irkin - ruan

davran - ponaanje
karakter - karakter

mutlu - srean
mutsuz - nesrean
neeli - veseo
zgn - tuan
sinirli - nervozan
kzgn - ljut
kskan - ljubomoran
gerizekal - idiot, moron
Sen bir gerizekalsn. Ti si idiot.
deli, lgn - lud
Sen deli misin? Da li si lud? Are you crazy?
...........................................................................................................................

Vcut
vcut - telo
vcudumuz - nae telo
can - dua
ruh - duh

kafa, ba - glava
yz - lice
sa - kosa
aln - elo
gz - oko
gzler - oi
ka - obrva
kirpik - trepavica
gz bebei - zenica
burun - nos
kulak - uho
az - usta

dudak - usna
di - zub
dil -jezik
yanak - obraz
ene - brada chin
byk - brkovi
sakal - brada beard
boyun - vrat
omuz - rame
kol - ruka
dirsek - lakat
el - aka
parmak - prst
ba parmak - palac
trnak - nokat
ggs - grudi
..........................

srt - lea
karn - stomak
kala - kuk
popo - zadnjica
bacak - noga
diz - koleno
ayak - stopalo
topuk - peta
ayak parmaklar - noni prsti

kara gzl - crnook

gzluk - naoare
...........................................................................................................................

nsan anatomisi
deri - koa
iskelet - skelet
kemik - kost
kafatas - lobanja
omurga - kima
omur - prljen
kaslar - miii

beyin - mozak
kalp - srce
akcierler - plua
sa akcier - desno pluno krilo
sol akcier - levo pluno krilo

mide - eludac
karacier - jetra
safra kesesi - u
pankreas - pankreas
barsak - crevo
ince barsak - tanko crevo
kaln barsak - debelo crevo
bbrek - bubreg
mesane, idrar kesesi - beika
rahim - materica
rahim boynu - grli materice
Srtnz m aryor?
Da li vas bole lea?
Srtm aryor.
Bole me lea.
................................................................................................................
evlenmek - udati se, oeniti se
bekar - slobodan, neoenjen, neudata
evli - oenjen, udata

single

boanmak - razvesti se
boanm - razveden, razvedena

urski jezik 16

Bitkiler
Biljke

bitki - biljka
kk - koren
gvde - stablo
yaprak - list
iek - cvet
imen - trava
aa -drvo
orman - uma

Amazon yamur ormanlar

Amazonska kina uma
Amazon rainforest
oksijen - kiseonik

Yaprak dken aalar - listopadno drvee

mee- hrast
kayn - bukva
hlamur - lipa
hu - breza
akaaa - javor
nar - platan
akasya - bagrem
kavak - topola
Yaprak dkmeyen aalar - zimzeleno drvee

ne yaprakl aalar, ibreli aalar - etinarsko drvee

ine yaprakllar, ibreliler - etinari
ine - igla
gknar, kknar - jelka
ladin - smreka
am - bor
karaam - crni bor
saram - beli bor
servi - tuja

defne - lovor (nije etinar ali je zimzelena biljka)

.................................................................................................................................................

Meyveler
Voe

ceviz - orah
fndk - lenik
badem - badem
fstk - pista
yer fst - kikiriki
kestane - kesten
hindistan cevizi - kokos
.................................................................................................................................................

Sebzeler
Povre
karpuz - lubenica
kavun - dinja

..................................................................................................................................

buday - penica
msr - kukuruz
eker pancar - eerna repa
Buday ekmei - penini hleb

Turski jezik 17

Hayvanlar
ivotinje

hayvan - ivotinja
yavru - mladunac
etiller - mesojedi
otullar - biljojedi
hem etil hem otul hayvanlar - svatojedi

omurgallar - kimenjaci
memeliler - sisari
kular - ptice
srngenler - gmizavci
balklar - ribe
amfibiler - vodozemci
........................................................................
evcil hayvanlar - domae ivotinje
kpek - pas

yavru kpek - tene

kedi - maka
at - konj
inek - krava
koyun - ovca
kuzu - jagnje
kei - koza
domuz - svinja
domuzcuk - prase
eek - magarac

tavuk - kokoka
horoz - petao
civciv - pile
hindi - urka
rdek - patka
kaz - guska

....................................................................................................................................................

kurt - vuk
ay - medved
tilki - lisica
geyik - jelen
tavan - zec
kirpi - je

fil - slon
zrafa - irafa
deve - kamila
maymun - majmun
empanze - impanza
goril - gorila
orangutan - orangutan
su aygr - nilski konj
kanguru - kengur
kemiriciler - glodari
sincap - veverica
kunduz - dabar
inilla - inila
hamster, crlak san - hrak
fare - mi
san - pacov
Byk kediler - velike make
link: Turska vikipedija, make
aslan - lav
erkek aslan - lav mujak
dii aslan - lavica
kaplan - tigar

kular - ptice
Kuadas - ostrvo ptica
gvercin - golub
(ostrvo/poluostrvo u Kuadasiju na turskom se zove Gvercin adas)
kartal - orao
bayku - sova
kuu - labud
papaan - papagaj
karga - vrana

srngenler - gmizavci
ylan - zmija
kertenkele - guter
timsah - krokodil
kaplumbaa - kornjaa
amfibiler - vodozemci
kurbaa - aba
semender - dadevnjak

Deniz hayvanlar - morske zivotinje

balk - riba
balina - kit
mavi balina - plavi kit
katil balina - kit ubica (orka)
yunus - delfin
kpek bal - ajkula
byk beyaz kpek bal - velika bela ajkula
deniz yldz - morska zvezda
midye - koljka
deniz anas - meduza
...........................................................
omurgaszlar - beskimenjaci

bcekler - insekti
ar - pela
yaban aris - osa
sarca, eek ars - strljen
bombus - bumbar
uur bcei - buba mara
sinek - muva
sivri sinek - komarac
kelebek - leptir
akrep - korpija
rmcek - pauk
karnca - mrav
salyangoz - pu
solucan - glista, crv

..............................................................................
Sajt sa prelepim fotografijama ivotinja
Male slike koje sam postavila su sa sajta kaliteliresimler
U galeriji ima mnogo fotografija raznih ivotinja, slike su u velikom formatu sa turskim nazivima.
.....................................................

Udala se zbog para :)

Turski jezik 18

Nereli
Odakle
Nereli
odakle

Nerede
Gde

where from

Nerelisin?
Odakle si?
imenica + l li lu l + lini sufiksi
Ben nereliyim?
Sen nerelisin?
O nereli?
Biz nereliyiz?
Siz nerelisiniz?
Onlar nereliler?

Odakle sam
Odakle si
Odakle je
Odakle smo
Odakle ste
Odakle su

Yer edatlar

Prilozi za mesto

Trkiye
Ben Trkiyeliyim
Sen Trkiyelisin
O Trkiyeli
Biz Trkiyeliyiz
Siz Trkiyelisiniz
Onlar Trkiyeliler

Ja sam iz Turske
Ti si iz Turske
On je iz Turske
Mi smo iz Turske
Vi ste iz Turske
Oni su iz Turske

Ben Trkiyeliyim. Sen nerelisin?

Ben ngiltereliyim.
Ja sam iz Turske. Odakle si ti?
Ja sam iz Engleske.
Ben Belgratlym.
Ja sam iz Beograda.
Kada pitamo nekoga odakle je, moe da se koristi i re nereden.
Nereden
odakle where from
Neredensin (nerdensin)?
Odakle si?
Ben Trkiye'denim.
Ja sam iz Turske.
Ben ngiltere'denim.
Ja sam iz Engleske.
Ben Amerika'danm.
Ja sam iz Amerike.
......................................................
Nerede
gde
where
Ben neredeyim?
Sen neredesin?
O nerede?
Biz neredeyiz?
Siz neredesiniz?
Onlar neredeler?

Gde sam ja?

Gde si ti?
Gde je on?
Gde smo mi?
Gde ste vi?
Gde su oni?

Razgovor preko mobilnog:

Selam, neredesin?
Evdeyim.
Ne yapyorsun?
Hi, oturuyorum. Sen?
Ben de evde oturuyorum.
Zdravo, gde si?
U kui sam.
ta radi?
Nita, sedim. Ti?
I ja sedim u kui.

ben de - i ja, i meni, i meni takoe

Glagoli oturmak i yaamak
oturmak - sedeti, stanovati negde
yaamak - iveti, iveti negde
zmir'de yayorum.
ivim u Izmiru.
zmir'de oturuyorum.
Stanujem u Izmiru.
Znai, kada je znaenje - stanovati, svejedno je koji e se od ova dva glagola upotrebiti.
Sedef nerede yayor?
Sedef stanbul'da yayor.
Gde ivi Sedef?
Sedef ivi u Istanbulu.
..............................................................................................................

Yer edatlar
Prilozi za mesto
Prepositions of place (in, on, between, in front of...)
edat - prilog
edatlar - prilozi
.......................
stnde - na
altnda - ispod
zerinde - iznad, na
yannda - pored
arkasnda - iza
nnde - ispred
yakn, yaknnda - blizu
arasnda - izmeu
ortasnda - u sredini neega (npr. u sredini prostorije)
karsnda - naspram
kesinde - u oku (ke - oak)
iinde - u , unutra
dnda - napolju, izvan
napomena:
kada je neto na neemu, u govoru ne prave razliku izmeu stnde i zerinde.
..............................
imenica +

n in un n ..... lokacija + lini sufiksi

nn nin nun nn

a
n nn

ei
in nin

masa - sto
Pored stola.

ou
un nun

n nn

Masann yannda.
Ti si pored stola.
Sen masann yanndasn.
aa - drvo
Ispod drveta.
Aacn altnda.

(kada je ispred samoglasnika --> c)

Ti si ispod drveta.
Sen aacn altndasn.
sinema - bioskop
Ispred bioskopa.
Sinemann nnde.
Mi smo ispred bioskopa.
Biz sinemann nndeyiz.
nnde-y-iz
ev - kua
Pas je ispred kue.
Kpek evin nnde.
..............................................
Knjiga je na stolu.
Moe da se kae na tri naina:
Kitap masada. Kitap masann stnde. Kitap masann zerinde.
yldz - zvezda
yldzlar - zvezde
Ispod zvezda.
Yldzlarn altnda.
..................................

Veba
Poveite reenice sa slikama.
avize - luster
top - lopta
kutu - kutija
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)

Kitap masann stnde A

Avize masann zerinde.
Top kutunun iinde.
Top iki masann arasnda.
Kutu masann yannda.
Kutu masann nnde.
Top masann altnda.
Kutu masann arkasnda.

Turski jezik 19

Yemek

Turska kuhinja je prilino opirna tema, ovo je lekcija o hrani uopteno.

isto da napomenem, Turska je raj za vegetarijance.

yemek - jelo, hrana

yemek - jesti
imek - piti
kahvalt - doruak
le yemei - ruak
akam yemei - veera
yemek yapmak - pripremati jelo
yemek piirmek - kuvati jelo
sebzeli yemekler - jela sa povrem, vegetarijanska hrana
etli yemekler - jela sa mesom
abuk hazrlanan yemekler - brza hrana eng: fastfood
................................
su - voda
ekmek - hleb
ya - ulje
zeytinya - maslinovo ulje
zeytin - maslina
yumurta - jaje
pirin - pirina (ria)
bal - med
reel - dem
marmelat - marmelada
kuburnu reeli - dem od ipka
kuburnu marmelat - marmelada od ipka
margarine - margarin
mayonez - majonez

st rnleri - mleni proizvodi

st - mleko
kei st - kozje mleko
peynir - sir
kaymak
tereya - puter (maslac)
yourt
Re yourt je turskog porekla. Ono to Turci zovu yourt kod nas je kiselo mleko.
ayran
je tean, podsea na na jogurt, mea se sa hladnom vodom, obino se doda i so.

Kuvana jela
Za nazive kuvanih jela potrebno je da znate nazive povra (lekcija 16).
dolmak - napuniti, popuniti
dolma - re dolma se odnosi na jelo gde je neto napunjeno, sa mesom, bez mesa.
punjene paprike, punjene tikvice, punjen patlidan...
biber dolma - punjena paprika
biber - paprika
Na slici:
etli kabak dolmas - punjena tikvica (fil sa mesom)

sarmak - uviti, zaviti

sarma od listova groa, kupusa
yaprak sarma - sarma od lista vinove loze
yaprak - list
Yaprak sarma nasl yaplr?

et - meso
tavuk eti, pili eti - piletina
civciv - pilence, malo uto

pili - kad poraste pile

tavuk - kokoka
dana eti - teletina
sr eti - govedina
domuz eti - prasetina
koyun eti - ovetina
kuzu eti - jagnjetina
kei eti - kozje meso
balk eti, balk - riba
Zaini
tuz - so
eker - eer
toz biber - mlevena paprika (aleva paprika)
karabiber - biber
tarn - cimet
kimyon - kim
zencefil - umbir
soya sosu
maydanoz - perun
bir demet maydanoz - vezica peruna
Tatllar - slatkii
ikolata
pasta - torta
kek - kola
ikolatal pastalar ve kekler - okoladne torte i kolai
meyveli pastalar ve kekler - vone torte i kolai
baklava, kurabiye
dondurma - sladoled
stla = st + pirin (sutlija)

ecekler - Pia

Alkolsz iecekler - bezalkoholna pia

scak iecekler - topla pia
kahve - kafa
Trk kahvesi
cappucino
espresso
nescafe
nescafe stl - nes sa mlekom
ay - aj od biljke aj
bitki ay - biljni aj (nana, ipak, kamilica...)
scak ikolata - topla okolada
souk iecekler - hladna pia
meyve suyu - sok
limonata - limunada

Alkoll iecekler (iki) - alkoholna pia

alkol - alkohol
bira - pivo
rak
arap - vino
krmz arap - crveno/crno
beyaz arap - belo
pembe arap - roze
viski, rom, gin, brendi, likr, votka, ampanya, kokteyl
............................................................................................
Spremanje hrane
mangal, zgara,barbek - rotilj
elektrikli mangal,elektrikli zgara - elektrini rotilj
tost makinesi
soymak - ljutiti
doramak - sei

tartmak - izmeriti
kartrmak - meati
kzartmak - priti
blmek - presei na pola, prepoloviti
tatmak - probati
srmak - gristi, zagristi
inemek - vakati
Lokanta - restoran
yemek listesi, yemek mens, men
iecek mens
tatl men
fiyat listesi - cenovnik
hesap - raun
garson - konobar
afiyet olsun - prijatno
erefe! iveli!
Kada zovete konobara:
Garson, bakar msnz. Yemek listesi ltfen.
Trk mutfa
Turska kuhinja

Turkish cuisine

yemek tarifleri - recepti

tarif - recept
malzemeler - sastojci
yapl - priprema
Sajtovi sa receptima - ima ih bezbroj, ova dva su samo primer:
Ne piirsem?
Yemek tarifleri

Turski jezik 20

VAR

YOK

U turskom jeziku rei var i yok se koriste za oznaavanje pripadnosti i postojanja.

var - ima, postoji
eng: to have, it exists, there is, there are
yok - nema, ne postoji
eng: not to have, it doesn't exist, there isn't, there aren't
Pripadnost
U turskom jeziku ne postoje glagoli imati i nemati. Mi kaemo: ja imam kuu, ti ima kuu...
U turskom se pripadnost izraava na drugaiji nain, koriste se prisvojni sufiksi i rei var i yok (izuzetak je
budue vreme).
Sadanje vreme
Benim evim var
Senin evin var
Onun evi var
Bizim evimiz var

Imam kuu (moja kua ima, postoji)

Ima kuu
Ima kuu
Imamo kuu

Sizin eviniz var

Onlarn evleri var

Imate kuu
Imaju kuu

Benim evim yok

Nemam kuu (moja kua nema, ne postoji)
Senin evin yok
Nema kuu
Onun evi yok
Nema kuu
Bizim evimiz yok Nemamo kuu
Sizin eviniz yok
Nemate kuu
Onlarn evleri yok Nemaju kuu
Postavljanje pitanja
Za postavljanje pitanja koriste se: m mi mu m.
U ovom sluaju, zbog vokalne harmonije, koriste se samo m mu.
a
ei ou
m mi mu m
Senin evin var m?
Senin evin yok mu?

Da li ima kuu?
Ti nema kuu?

U naem jeziku upitni oblik je isti kao i negacija, razlika je u intonaciji.

Benim, senin, onun... mogu da se izostave jer se po sufiksu koji je zalepljen na re ev vidi o kojem licu se radi.
Prolo vreme
Na var i yok se dodaju sufiksi za prolo vreme, lekcija 5
vard
yoktu
Senin evin vard.
Senin evn yoktu.

Imao si kuu.
Nisi imao kuu.

Postavljanje pitanja
Senin evin var myd?
Senin evin yok muydu?

Da li si imao kuu?
Nisi imao kuu?

Ne moe da se kae yokdu zato to se slovo d pretvara u slovo t kada se nalazi posle fpkhst.
Fe Paa oK HaSTa
Fe paa je mnogo bolestan.
Ve sam ranije napisala da ova reenica ba i nije neka, svakako ne postoji neko ko se zove Fe, ali, reenica je
sjajna da se zapamte slova - suglasnici za koje vai ovo pravilo.
Budue vreme
Za iskazivanje pripadnosti u buduem vremenu ne koriste se rei var i yok ve se koristi re olacak (budue
vreme od glagola olmak - biti). Budue vreme, lekcija 6
olacak - bie, postojae
olmayacak - nee biti, nee postojati
Senin evin olacak.
Senin evin olmayacak.

Imae kuu.
Nee imati kuu.

Postavljanje pitanja
Senin evin olacak m?
Senin evin olmayacak m?
......................

Da li e imati kuu?
Nee imati kuu?

Da sumiram na jednom mestu:

Postojanje
Sokakta ne var?
Sokakta arabalar var.
Evde ka oda var?
Evde oda var.
Bahede kpek var.

Turski jezik 21

Sufiksi: li, siz, lik, ken, deminutiv

Sufiksi: li siz
a
ei ou
l
li
lu
l
sz siz suz sz
sa - kosa
uzun sal kzlar - devojke sa dugom kosom

ksa sal kzlar - devojke sa kratkom kosom

sari sal - plavokos (sar -ut)
siyah sal -crnokos (siyah -crn)
sasz erkekler - mukarci bez kose
eker - eer
ekerli - sa eerom
ekerli kahve - kafa sa eerom
ekersiz kahve - kafa bez eera
Vokalna harmonija
U rei sa samoglasnik je a pa se stavljaju sufiksi l sz.
U rei eker poslednji samoglasnik je e pa se zato stavljaju sufiksi li siz.
gz - oko
yeil gzl kz - zelenooka devojka (devojka sa zelenim oima)
kara gzl - crnook, crnooka
terbiye - vaspitanje
terbiyeli - vaspitan
terbiyesiz - nevaspitan
i - posao
Burada ok isiz insan var.
Ovde ima puno nezaposlenih ljudi (ljudi bez posla).
........................................................................................
Sufiksi: lk lik luk lk
a
lk

ei
lik

ou
luk

lk

gzel - lep, lepa, lepo

gzellik - lepota
Bu ne gzellik!
What a beauty!
Kakva lepota!
(za ljude, prirodu...)
iyi - dobar, dobra, dobro
iyilik - dobrota
temiz - ist, ista isto
temizlik - istoa
ocuk - dete
ocukluk - detnjstvo
dost - prijatelj
dostluk - prjateljstvo

(arkada -drug)

Ovaj sufiks postoji i kod nas, nekada je zalepljen na rei koje su turskog porekla a nekada i na nae rei:
komiluk, ortakluk, nestaluk, lopovluk, bezobrazluk...
.....................................................................................
Sufiks: ken

ken - dok
eng: while
gitmek - ii
giderken - dok je iao/ila/ilo
Sabah okula giderken grdm seni.
Video sam te jutros dok si iao u kolu.
.........................................................................
Sufiks: inca
Audio lekcija 2
................................
Deminutiv
Deminutiv se takoe formira dodavanjem sufiksa.
a ei ou
ck cik cuk ck
Kod imenica koje na kraju imaju slovo k, slovo k se gubi.
iek - cvet
iecik - cveti
bebek - beba
bebecik - bebica
anne - majka, mama
anneciim - mamice, moja mamice (im- prisvojni sufiks)
anne - cik - im
k iz sufiksa cik prelazi u jer posle dolazi sufiks koji poinje samoglasnikom (im).
(Pravila za suglasnike, Turski jezik 1 )
baba - otac, tata
babacm - tatice, moj tatice
U govoru se uju kao: annecim, babacm
Mnogi tako i piu, ali, gramatiki je ispravno napisati: anneciim,babacm.
....................................

ay - medved

ayck - medvedi
oyuncak - igraka

Turski jezik 22

Izraavanje potrebe i moranja

eng: have to, need, need to, must
lazm - treba, potrebno
Bana kitap lazm.
Bana kitap lazm deil.
Bana kitap lazm m?

Treba mi knjiga. (Meni je potrebna knjiga)

Ne treba mi knjiga. (Meni nije potrebna knjiga)
Da li mi treba knjiga? (Da li je meni potrebna knjiga?)

Sana para lazm.

Sana para lazm deil.
Sana para lazm m?

Treba ti novac.
Ne treba ti novac.
Da li ti treba novac?

Za glagole
koren glagola + ma me + prisvojni sufiksi lazm
gitmek - ii
gitmem lazm
gitmen lazm
gitmesi lazm
gitmemiz lazm
gitmeniz lazm
gitmeleri lazm

treba da idem
treba da ide
treba da ide
treba da idemo
treba da idete
treba da idu

Eve gitmem lazm.

Eve gitmem lazm deil.
Eve gitmem mi lazm?
.........................................

Treba da idem kui.

Ne treba da idem kui.
Da li treba da idem kui?

Gerek
Umesto rei lazm moe da se koristi re gerek/gerekiyor.
Eve gitmem gerekiyor.
Treba da idem kui.
Eve gitmem gerekmiyor.
Ne treba da idem kui.
Eve gitmem gerekiyor mu? Da li treba da idem kui?
Okula gitmen gerek/gerekiyor.
Treba da ide u kolu.
gerek yok - nema potrebe
gerekirse - ako je potrebno
..................................................
htiya - potreba
Benim ihtiyacm
Senin ihtiyacn
Onun ihtiyac
Bizim ihtiyacmz
Sizin ihtiyacnz
Onlarn ihtiyalar

moja potreba
tvoja potreba
njegova potreba
naa potreba
vaa potreba
njihova potreba

(m, mi, ide ispred lazm)

-->c (pravila za suglasnike, Turski 1)

Benim bir kaleme ihtiyacm var.
Kaleme ihtiyacm yok.

Potrebna mi je olovka.
Nije mi potrebna olovka.

Arabaya ihtiyacm var.

Potrebna su mi kola.
Kaleme deil, bir telefona ihtiyacm var.
Ne treba mi olovka, treba mi telefon.
Na neto to nam treba/ne treba, lepe se sufiksi za dativ.
kalem- kaleme
araba- arabaya
yardm- yardma
yardm etmek - pomoi
yardm - pomo
Yardma ihtiyacm var.
Yardmna ihtiyacm var.
Yardmnza ihtiyacm var.

Potrebna mi je pomo.
Potrebna mi je tvoja pomo.
Potrebna mi je vaa pomo.

Yardma ihtiyacn var m?

Yardma ihtiyacnz var m?

Da li ti je potrebna pomo?
Da li vam je potrebna pomo?

(yardmn - tvoja pomo)

Yardmn iin teekkrler.

Hvala ti na pomoi.
Yardmnz iin teekkrler.
Hvala vam na pomoi.
.......................................................
Sufiksi: mal, meli - trebati, morati
koren glagola + mal meli + lini sufiksi
gitmek - ii
Eve gitmeliyim.
Eve gitmemeliyim.
Eve gitmeli miyim?

Treba da idem kui.

Ne treba da idem kui.
Da li treba da idem kui?

almak - raditi
ali-mal-y-m
almalym - Moram da radim.

Slovo y se ubacuje ispred linih sufiksa koji poinju samoglasnikom (prvo lice jednine i mnoine)
koren glagola + meli mal + d di + lini sufiksi za prolo vreme
Gitmeliydim.
Trebao sam da idem/ Trebalo je da odem
Gitmemeliydim. Nisam trebao da idem.
Gitmeli miydim? Da li sam trebao da idem?
.................................................

zorunda, mecbur
zorunda olmak, mecbur olmak
biti primoran na neto, morati uraditi neto, oseati obavezu da se neto uradi.

zorunda
Sadanje vreme
glagol (infinitiv) .... zorunda + lini sufiksi
Gitmek zorundaym.
Gitmek zorunda deilim.
Gitmek zorunda mym?

Moram da idem.
Ne moram da idem.
Da li moram da idem?

Prolo vreme
glagol (infinitiv) .... zorunda + y + d + lini sufiksi
Sufiks za prolo vreme je uvek d zbog slova a na kraju rei zorunda, ostali sufiksi za prolo vreme (di du d) se
ne koriste.
Eve gitmek zorundaydm.
Morao sam da idem kui.
Budue vreme
glagol (infinitiv) .... zorunda ...olacak + lini sufiks
olmak - biti
Eve gitmek zorunda olacam.
Morau da idem kui.
Eve gitmek zorunda olmayacam.
Neu morati da idem kui.

k -->

mecbur
koren glagola + maya meye..... mecbur + lini sufiksi
Eve gitmeye mecburum.
Moram da idem kui.
Hibir eyi yapmaya mecbur deilsin.
Nisi prinuen ni na ta / nita nisi u obavezi da uradi.
yapmak - raditi, uraditi
hibir ey - nita
................................
zorunda kalmak, mecbur kalmak
uradili ste neto nevoljno, niste imali nijednu drugu mogunost, bili ste primorani na neto
Zato si to uradio? Zato si otiao?
Odgovor na ovakva pitanja:
Mecbur kaldm - Morao sam
Zorunda kaldm - Morao sam
Kada nije u kombinaciji sa reima zorunda i mecbur, glagol kalmak ima drugaije znaenje.
kalmak - ostati, biti negde, boraviti negde

Turski jezik 23

Kondicional
eng: Conditional (if)
Ovo je poslednja stvar koju sam uila iz turskog. Kaem uila, jer ga jo nisam nauila. Teak je i za uenje i za

objanjavanje. U jednoj diskusiji o kondicionalu (meu nama amaterima, ne meu filolozima), gde su nakon
svakog objanjenja sledila pitanja u kojima je traeno da se to objanjenje objasni, jedan Turin je napisao: ''Ni
meni sada nita nije jasno. Ne znam zato je to tako, ali, tako je.''
Kada gledam serije na turskom, prepoznam kondicional pa mogu da razumem smisao izgovorenih reenica to
mi svakako stvara kompletniju sliku situacije koju gledam.
Onoliko koliko sam ga ja nauila, eto toliko u vama preneti ovde jer je ipak vaan za konverzaciju. Pa da
krenemo.
Kondicional, to su reenice ovog tipa:
Ako budem uio, poloiu ispit.
Da sam uio, poloio bih ispit.
U turskom jeziku kondicional se formira korienjem sufiksa sa se koji se kombinuju sa
sufiksima za vreme i linim sufiksima.
Lini sufiksi su isti kao u prolom vremenu Gemi zaman -di.
Ben - m
Sen - n
O- /
Biz - k
Siz - nz niz nuz nz (zbog vokalne harmonije nuz i nz se ne koriste)
Onlar - lar ler
aou
sa

ei
se

Pre nego to krenemo na glagole, evo primera sa var i yok.

varsa - ako ima, ako postoji
yoksa - ako nema, ako ne postoji
Param varsa Trkiye'ye gidebilirim.
Da imam novac mogla bih da odem u Tursku.
............................

Osnova kondicionala
koren glagola + sa se + lini sufiks
gelmek - doi
gel-se-m
gelsem
gelsen
gelse
gelsek
gelseniz
gelseler

ako doem, ako bih doao

ako doe, ako bi doao
ako doe
ako doemo
ako doete
ako dou

gelmesem
gelmesen
gelmese
gelmesek
gelmeseniz
gelmeseler

ako ne doem
ako ne doe
ako ne doe
ako ne doemo
ako ne doete
ako ne dou

U istim reenicama mogue je videti glagol u osnovnom kondicionalu ili glagol u Geni zaman kondicionalu.

Primeri
Biraz erken gelsen iyi olur.
Biraz erken gelirsen iyi olur.
Bilo bi dobro ako doe (ako bi doao) malo ranije.
biraz - malo
erken - rano
Bana sorsan, cevap vereceim.
Bana sorarsan, cevap vereceim.
Ako me pita, odgovoriu ti.
sormak - pitati
cevap vermek - odgovoriti

Geni zaman kondicional

koren glagola + sufiks za vreme + sa se + lini sufiksi
gelmek - doi
gel-ir-se-m
gelirsem
ako doem
gelirsen
ako doe
gelirse
ako doe
gelirsek
ako doemo
gelirseniz
ako doete
gelirseler
ako dou
gel-me-se-m
gelmesem
gelmezsen
gelmezse
gelmesek
gelmezseniz
gelmezseler

ako ne doem
ako ne doe
ako ne doe
ako ne doemo
ako ne doete
ako ne dou (moe da se kae i gelmezlerse)

O gelirse, ben gideceim.

Ako on doe, ja u otii.
grmek - videti
gr-r-se-m
Seni grrsem - Ako te vidim
Seni grmesem - Ako te ne vidim
Uz Geni zaman kondicional obino ide re eer. Izgovara se eer.
Ova re je na samom poetku reenice ime se jasno stavlja do znanja da e ta reenica biti u kondicionalu.
Sama re eer nema neko znaenje, iako ete nai da je njen prevod ako. Re ako su sufiksi sa se, oni su ti
koji formiraju kondicional a ne re eer.
Dakle, reenica e imati isto znaenje i prevod e biti isti, bez obzira da li postoji ili ne postoji re eer. U govoru
se esto koristi.
Eer ok almazsan, Trke orenemeyeceksin.
Ako ne radi puno, nee nauiti turski.
Eer o buraya gelmezse, ben oraya gitmeyeceim.

Ako on ne doe ovde, ja neu ii tamo.

Napomena: eer se ne koristi u reenicama u kojima je glagol u osnovnom kondicionalu.

imdiki zaman kondicional

koren glagola + sufiks za vreme + sa se + lini sufiksi
Iz serije Karadayi, razgovaraju Bahar i Feride, Bahar je na Mahirovoj strani:
soylemek - govoriti
Ya Mahir doru soyluyorsa?
A ta ako Mahir govori istinu?
ya - ta ako, a ta ako... what if...
Napomena: ne moe da se kae soyleyorsa, lekcija 3, slova a,e ne mogu biti ispred y.
Pesma
Yaln - Keyfi yolunda, ak sonunda
Eve senle dnyorsam
Evden senle kyorsam
Ako se sa tobom vraam kui
Ako sa tobom izlazim iz kue
dnmek - vratiti se
dn-yor-sa-m
dnyorsam - ako se vraam
dn-m-yor-sa-m
dnmyorsam - ako se ne vraam

Gemi zaman- di kondicional

Ako...
moe da se kae na dva naina:
koren glagola + sufiks za vreme + y + sa se + lini sufiksi
koren glagola + sufiks za vreme + lini sufiksi + sa se
grmek - videti
gr-d-y-se-m
gr-d-m-se
Ako sam video
Grdysem
Grdmse
Ako nisam video
Grmediysem
gr-me-di-y-se-m
Grmedimse
gr-me-di-m-se
Da...
koren glagola + sa se + y + sufiks za vreme + lini sufiks
Da sam doao
Gelseydim

gel-se-y-di-m
Da nisam doao
Gelmeseydim
gel-me-se-y-di-m
Keke gelseydin.
Eh, kamo sree da si doao / voleo bih da si doao
Keke gelmeseydin.
Kamo sree da nisi doao/ voleo bih da nisi doao/ bolje da nisi doao

Gelecek zaman kondicional

koren glagola + sufiks za vreme + sa se + lini sufiksi
Geleceksem - Ako budem doao (Ako u doi)
Gelmeyeceksem - Ako neu doi
Eer beni dinlemeyeceksen, eve gideceim.
Ako nee da me slua, otii u kui.
dinlemek - sluati
...............................
Kondicional u kombinaciji sa moi (abilir,ebilir)
Eer ok alrsam, snav geebilirim.
Ako puno radim, moi u da poloim ispit.
Kondicional u kombinaciji sa trebati, morati
Gitmeliysem - Ako treba da idem

Turski jezik 24

Zamenice
tur: zamirler
Line i prisvojne zamenice su obraene na samom poetku, u prvoj i drugoj lekciji.
U ovoj lekciji u obraditi ostale zamenice:
-pokazne
-povratne
-opte, neodreene, odrine
-upitne
......................................................................

Pokazne zamenice
eng: Demonstrative pronouns
Bu u O
Bu - ovaj, ova, ovo (neto to je blizu, moe da se dodirne)
u - taj, ta, to
(neto to je malo dalje)
O - onaj, ona, ono (neto to je daleko)

Bu kitap Ova knjiga

u kitap Ta knjiga
O kitap Ona knjiga

Bu kitaplar
u kitaplar
O kitaplar

Bu bir kitap Ovo je jedna knjiga

u bir kitap To je jedna knjiga
O bir kitap Ono je jedna knjiga

Ove knjige
Te knjige
One knjige
Bunlar kitaplar
unlar kitaplar
Onlar kitaplar

Ovo su knjige
To su knjige
Ono su knjige

Obratite panju na mnoinu!

U naem jeziku nije potrebno naglaavati da je to jedna knjiga, ali, u turskom se menja znaenje ako nema
rei bir.

Bu, u, O ne?
Za stvari i ivotinje
Bu ne? ta je ovo?
u ne? ta je to?
O ne? ta je ono?
Bu ne? Bu bir kitap.
ta je ovo? Ovo je jedna knjiga.
Bu, u, O kim?
Za ljude
Bu kim? Ko je ovo?
u kim? Ko je to?
O kim? Ko je ono?
Bu kim? Bu bir yazar.
Ko je ovo? Ovo je jedan pisac.
Bu ev kimin? Bu ev benim.
ija je ovo kua? Ovo je moja kua.
Ah, u kadnlar...
Ah, te ene....
buras - ovde
uras - tamo
oras - onde
Pokazne zamenice se menjaju po padeima.
Napravila sam tabelu sa svim kombinacijama.

bu - ovaj, ova, ovo

bunun - od ovog, od ove
buna - ovom, ovoj
bunu - ovog, ovu
bunda - kod ovog, kod ove
bununla - sa ovim, sa ovom
bundan - od ovog, od ove
...................................

Povratne zamenice
eng: Reflexive pronouns
Kendi - lino self,own
Na re kendi se dodaju prisvojni sufiksi, iza njih mogu biti sufiksi za padee.
Kendim - ja lino
Kendin - ti lino
Kendi(si) - on lino
Kendimiz - mi lino
Kendiniz - vi lino
Kendileri - oni lino

myself
yourself
himself/herself/itself
ourselves
yourselves
themselves

Kendime - mene, me, meni, sebi

Kendimden - od mene lino
Kendimle - sa mnom, sa sobom
Primer: priati sam sa sobom, koriste se sufiksi za dativ i instrumental.
Mi koristimo instrumental, Turci ee koriste oblik sa dativom.
Kendi kendime konuuyorum. (dativ)
Kendi kendimle konuuyorum. (instrumental)
Priam sam sa sobom.
Kendi kendine konuuyorsun. (kendin-e)
Pria sam sa sobom.

Kendi kendine konuuyor. (kendi-ne)

Pria sam sa sobom.
U govornom jeziku u treem licu jednine se izostavlja sufiks si.
Kendine iyi bak.
Pazi se, uvaj se.
bakmak - gledati, paziti, brinuti se o...
Kendime bakacam.
Paziu na sebe.
Kendim/kendime, primer da shvatite razliku:
Bu elbise kendim diktim.
Ovu haljinu sam sama saila.
Kendime bir elbise diktim.
Saila sam sebi jednu haljinu.
dikmek - iti
.............................

Opte, neodreene, odrine

eng: Indefinite pronouns
her - svaki, svaka, svako, svakog, svake
ey - stvar
her ey - sve
bir - jedan
birisi - neko
bir ey - neto
herkes - svako, svi
herhangi birisi - bilo ko
herhangi bir ey - bilo ta, ita
hi kimse - niko
hibir ey - nita
btn - svi
baz - neki

every,each
thing
everything
a,one
someone,somebody
something
everyone,everybody
anyone,anybody
anything
no one,nobody
nothing
all
some

Her ey gzel olacak.

Sve e biti lepo.
Her ey yolunda.
Sve je u redu.

(yol -put...u stilu, sve ide putem)

Birisi geldi.
Neko je doao.
Ben byle bir ey grmedim.
Ovako neto nisam video.
Herkes burada m?
Da li su svi ovde?

Herhangi bir ey deiti mi?

Da li se bilo ta promenilo?
Evde hi kimse yok.
Nema nikoga u kui.
Hibir ey umrumda deil.
Nita me ne zanima.
.....
Umrumda deil...
Ne zanima me, ne interesuje me, ba me briga

I don't care

Napomena:
i u turskom postoje jezike nedoumice oko pisanja:
hibir ey +
hibirey hi bir ey hi birey .....................................

Upitne zamenice
eng: Interrogative pronouns
Kim? Ko?
Ne? ta?

Who?
What?

U kombinaciji sa padeima

kim-ko, kimin-iji, kime-kome, kimi-koga, kimde-kod koga, kimle-sa kim, kimden-od koga
Kim temizledi bu oday?
Ko je oistio ovu sobu?

Kimi bekliyorsun?
Koga eka?
.............................
Yarn ne yapacaksn?
Yarn Ankara'ya gidiyorum.
Kimle gidiyorsun?
Babamla.
Ankara'da ne kadar kalacaksn?
Be gn.
ne kadar - koliko
..........
Napomena
Ovde ima i imenikih i pridevskih zamenica. Pokuala sam da ih razdvojim, ali, lekcija se onda mnogo
komplikuje. Oni koji studiraju turski to moraju da znaju, za nas ostale ovo je sasvim ok.