GIO L ISLAM

V NHU CU CA CON NGI

:
Alhamdulillah, xin chn thnh ca ngi v t n Allah ng Duy Nht nhn loi tn th.
Cu xin s tt lnh an bnh cho v Thin S cui cng, v khng c s gi no khc xut hin sau
Ngi, cu s an bnh tt lnh cho gia quyn, cng nhng bng hu v nhng ai tin theo Ngi cho
n ngy Cui cng...
S truyn b v thuyt ging gio l Islam bng mi hnh thc hay mi phng tin l iu
cn thit cho mi tng lp v mi lc mi ni. Cho nn, chng ti nhn thy bi thuyt ging hm
nay qua ti: "Gio l Islam v nhu cu con ngi cn n n" l iu rt quan trng v
cn thit trong vic lm sng t Islam cho mi ngi cng hiu.
Bi thuyt ging ny s c chia ra hai phn:
1. Gio l Islam v s tt lnh ca n.
2. Nhu cu m con ngi cn n n.
Th nht: Hu nh tt c ngi Muslim hay mt ngi ngoi o no cng u tin rng
mi khi Thng (Allah) mun gi thin kinh ca Ngi xung cho nhn loi th Ngi gi s gi
ca Ngi truyn b tn gio ca Ngi, l tn gio Islam, bi tn gio ca Ngi gi xung cho
nhn loi t thi u tin ca v Nabi Adam , cn v Rosul u tin l Rosul Nuh v v S
gi cui cng ca Islam l Rosul Thin S Muhammad . Xin nhc li, t tin ca nhn loi l Nabi
Adam v cc v Nabi sau cng u l nhng ngi i theo Islam v ch tn th Mt ng
Allah Duy Nht, ch cho n khi xy ra vic tn th ng ng hay tn th nhng thn linh khc
cng chung vi Allah l vo thi i ca Nabi Nuh ...1

Ch thch: Ti sao c s khc bit dng ch gia Nabi v Rosul khi c hai u ng ngha l S gi ca Allah: Nabi l
s gi c Allah truyn xung truyn b trong cng ng ngi v ang i theo tn gio Islam, chc v Nabi l
ch khuyn bo v gio hun cho ngi dn Muslim hiu bit gio l Islam. Cn ch Rosul cng ng ngha l Nabi,
nhng c cht khc bit l Rosul c trng trch i truyn b Islam cho tt c mi ngi, d l Muslim hay khng phi l
Muslim, v Rosul phi c nhim v tranh u vi nhng ngi no chng i Islam. Cho nn, nu da vo l thuyt ca
Ahlussunah wal Jamaah th chc v Rosul cng l chc v ca Nabi, nhng ch c chc v Nabi th khng th gi l
Rosul.
Chanlyislam

ng Ibnu Abbas (R) thut li: Vo thi ca Thin S Nuh (A)* bng nhin ngi dn t sng
tc ra nhng bt tng (nhng v hin nhn ngoan o) ri h tn th nhng bt tng ng ng
vi Allah... Bi l do l nhng v tin nhn ca h trc th khng chu dy d cho con chu
hiu bit v Tawhid Islam, cho nn sau ny con chu thiu kin thc v Tawhid tn gio ca mnh
nn h (con chu) c thn nhin t to ra nhng hnh tng ca nhng ngi thy c cng dy d
h, hay h t sng ch ra nhng bt tng ca nhng ngi c o hnh nh: "Sawa-u, Yagutha, YaUqo, v Nasro..." h chim ngng ri sau mang tnh cch tn vinh ri tn th nhng bt
tng ngang bng vi Allah, v c th ngy ny qua thng n nhng con chu cng lm lc cho
rng nhng bt tng () l thn thnh s ban b, chng , bo h cho h... y l l do khi u
ca s tn th nhng hnh nh v bt tng ngang hng vi Allah.
*Da vo Hadith soheh u cho rng: V Rosul u tin c Allah gi xung trn gian l Thin S
Nuh (A).
Tt c nhng v s gi (Nabi hay Rosul) c Allah gi xung trn gian t thi khai thin lp a
(Nabi Adam) cho n v s gi cui cng l Thin s Muhammad (saw), u l nhng v mang s
mng Islam n, nh Allah phn:
( :
91 : . )
"Qu tht, Chnh o (Din) i vi Allah l Islam..." Surah 3:19.
Qua ngha ca cu kinh trn, Allah xc minh Islam l tn gio m Ngi ch chp nhn duy nht
m thi ch khng c tn gio no khc, sau Ngi cn qu quyt v iu ny dng kinh khc
na l:
58: . )) (( :
"V ai tm kim mt o no khc hn Islam th iu (c mun) ca y s khng bao gi
c (Allah) chp thun, v i ny y s l mt trong nhng k b thua thit." Surah 3:85.
Qua ngha ca cu kinh Quran trn, Allah phn bo cho con ngi bit l mi con
ng a n tn gio hay chn tn gio khc tin theo th u b bc b, mi con ng chn la
khc ngoi Islam ra u v ch, ngoi ra Allah cn khng nh ch c tn gio Islam mi c
Ngi chp nhn, bt c tn gio no khc ngoi Islam ra u b Ngi khc t, qua li phn ca Ngi
nh sau:
3 : .)) (( :
"...Ngy nay, TA hon chnh tn gio ca cc ngi v chn Islam lm tn gio ca cc
ngi..." Surah 5:3
Allah truyn lnh cho Thin s Muhammad (saw) i truyn b cho nhn loi bit rng l
Ngi hon chnh tn gio Islam ban cho nhn loi qua s truyn b ca Thin s (saw), y l
Ngi ban n lc hng phc cho nhn loi, nhng Ngi ch hi lng chp nhn nhng ai chn Islam
lm tn gio ca h m thi.

Chanlyislam

Qua ngha ca cu kinh Quran trn c bit, tn gio m Thin s Muhammad (saw)
c Allah chn truyn b l Islam v cng l tn gio ca cng ng do Ngi hng dn
gio hun truyn b li cho n ngy cui cng, cng th l tn gio ca tt c nhng v s gi
trc kia c Ngi gi xung trn gian ny, v Ngi cn nhn mnh qua li phn ca Ngi nh sau:

(( :
93: .))
"Ngi qui nh cho cc ngi tn gio (Islam) m Ngi truyn xung cho Nuh v l ci
(tn gio) m TA mc khi cho Ngi v cng l tn gio m TA truyn cho Ibrahim v
cho Musa v Isa, phn bo: Hy thnh lp tn gio v ch phn chia (thnh gio phi) trong
. i vi nhng ngi th a thn, iu m Ngi mi h chp nhn tht l kh khn. Allah
chn cho Ngi ngi no Ngi mun v hng dn v vi Ngi ngi no hng quay v sm
hi." Surah 42:13
Qua ngha ca cu kinh ny chng minh mt cch tht sng t l Ngi chn Islam l
tn gio duy nht cho nhn loi ch khng c tn gio no khc, ai khng chp nhn Islam th khng
c Ngi tha nhn...
Trong on kinh m Allah phn: "...m TA mc khi cho Ngi" hi Nabi
Muhammad (saw) cng nh Ta mc khi cho Nabi Nuh (A) dng ln tn gio Islam v ku gi
qun chng noi theo nh Ngi vy... Allah phn on kinh khc:
903 : .)) (( :
"V hy cng nhau nm vng si dy (Islam) m Allah ging ra cho cc ngi v ng chia
r nhau..." Surah 3:103
V Allah phn on khc:
908 : .)).. (( :
"V ng tr thnh nh nhng ai chia r (tn gio) v tranh chp ln nhau sau khi tip
thu cc bng chng r rt, v h l nhng k s nhn mt s trng pht v cng to ln." Surah
3:105.
Hiu qua ngha ca on kinh trn, Allah truyn Islam cho cng ng chng ta cng nh
Ngi truyn xung cho cng ng trc kia... Nh Allah phn:
...(( :
93: .))
"Ngi qui nh cho cc ngi tn gio (Islam) m Ngi truyn xung cho Nuh v l ci
(tn gio) m TA mc khi cho Ngi v cng l ci m TA truyn xung cho Ibrahim
v cho Musa v Isa, phn bo: Hy thnh lp tn gio v ch phn chia (thnh gio phi) trong
..." Surah 42:13.
Chanlyislam

 (( :
: .)) *
931-930
"V ch ai t la di bn thn (linh hn) mnh mi b tn ngng ca Ibrahim bi TA (Allah)
chn Ngi (lm mt nh lnh o) trn gian ny, v i sau chc chn Ngi s
trong hng ng ca nhng ngi lng thin. V hy nh li khi Rabb ca Ngi (Ibrahim)
phn bo Ngi: Hy thn phc Rabb ca v tr v mun loi. V Ibrahim truyn bo
iu cho cc con ca Ngi, v Yacob cng lm y nh th, cn dn cc con: Ny cc con!
Qu tht Allah chn Din (Islam) cho cc con, bi th cc con ch cht trong tnh trng ngi
Muslim(thn phc)." Surah 2 : 130-132.
Qua ngha ca dng kinh Qur'an trn, Allah phn cho nhn loi bit l Thin s Ibrahim
(A) gio hun v di chc cho con chu l phi i theo con ng hng o ca Islam, sau
Nabi Yacob (A) cng nhn nh v li di chc nh Nabi Ibrahim, trc th Nabi Nuh (A) nhc
nh v di chc cho con chu phi theo Islam, qua li phn ca Allah trong Surah Yunus (A) v
cu chuyn ca Nabi Nuh (A) nh sau:
21 : .)) ... (( :
"...v Ta nhn lnh phi l mt ngi Muslim (thn phc Ngi)." Surah 10:72.
Allah phn v Nabi Musa (A) ni vi qun chng:
58 : .)) (( :
"V Musa bo: Ny hi dn Ta! Nu cc ngi tht s tin tng ni Allah th hy ph thc cho
Ngi nu cc ngi l nhng ngi Muslim(thn phc." Surah 10: 84.
Allah phn v b Bilquis nh sau:

88 : .)) (( :
"...Nng tht ln: Ly Rabb ca b ti! B ti lm hn tm hn ca b ti. V b ti cng vi
Sulayman xin np mnh thn phc Allah, Rabb ca v tr v mun loi." Surah 27:44
Qua nhng bng chng c th t nhng ayat (dng kinh) trn cho chng ta bit r Islam l
tn gio ca nhng v s gi v thin s ca Allah trc kia c truyn xung cho ton nhn
gian, v l tn gio duy nht m Allah chn la v chp nhn, ngoi Islam ra khng c tn gio
no khc c Allah chp nhn v y cng l tn gio duy nht m Allah ra lnh cho nhng v s
gi, thin s ca Ngi truyn b v dng ln d phi hy sinh c tnh mng...
(Bi ny c thuyt ging v in ra trong cuc ging thuyt do Lin hip Islam (Robitgoh) t chc
vo ma Hajj nm 1386.H trang 162-168 ti Mecca. Saudi Arabia).

Chanlyislam

Thc t th s tn th Allah duy nht (Tawhid) m ngi Muslim phi thi hnh l ch tn
th Allah qua hnh ng, s hnh o, v nht l trong tm linh con ngi phi tin tng tuyt i
Allah duy nht, nhng danh tnh, c tnh tuyt i ca Allah dng ln tn gio, thi hnh nhng
gio l bt buc, trnh xa nhng iu cm, thi hnh bt c nhng gio lut m Allah phn lnh
phi thun phc, khng c chia r gia anh em ri a n b phi hay trng phi trong Islam,
ngay c vi nhng v s gi trc kia, ngi Muslim phi tuyt i tin tng khng c bt knh
mt v no, nh Allah phn:
93: .)) (( :
"...Hy thnh lp tn gio v ch phn chia (thnh gio phi) trong ..." Surah 42:13
S thnh lp tn gio c ngha: Hon ton thun phc, chp nhn, chp chnh thi hnh theo
mt cch tuyt i, biu hin, tuyn dng tn gio l cao c, truyn b cho nhng ai khng hiu
bit, thi hnh v lun lm cho tn gio c sng ng, on kt nht tr trong mi gio iu ng
tht, khng c chia r, phn tn... nh vy mi nht tr on kt c cng ng v ting ni Islam
duy nht to nn sc mnh trc nhng k chng i ph hoi...
Qu trnh lch s cho chng ta bit l nhng v s gi ca Allah c lnh dng ln tn
gio Islam bng mi cch, ngha l d c b chng i, gian nan kh cc n u, h cng c gng
lp nghip o php cho vn ton m khng mt s gi no c tnh chia r hay bt ng, h u tn
knh nhng v tin nhim, tin nhn ca h. Nh ting ni ca Islam lc no cng thng nht v on
kt nn ngi Muslim thi to dng c mt th ng vng mnh v pht trin tn gio d
ng trc mi s e da ca k th, v cui cng Allah cho h thnh cng trn i ny v
Ngy Sau.
Tt c nhng v s gi t thi Nabi Adam (A) n v Nabi cui cng l Nabi Muhammad
(saw) u c Allah gi xung truyn b con ngi thi hnh theo Islam, trn phng din l
thuyt tn th th d thi Thin s no i na th tt c u tn th Allah duy nht, mc d gio l
khc nhau, nhng tt c u tin tng Allah, tin nhng v thin thn, tin nhng thin kinh do
Ngi truyn xung, tin tt c nhng v s gi ca Allah, tin Ngy tn th v tin tin nh do
Allah an by... Cho nn, tt c nhng g m Thin s Muhammad (saw) truyn ging bt buc chng
ta phi noi theo v thi hnh mt cch chnh t ng n, khng c bt ng chia r thnh gio phi
v khng c chp nhn nhng gio l hay cch hnh o no khng c bng chng c th, v l
s thm vo nn hy cnh gic nhng iu mi l ... Ngi Muslim lun cao tn gio Islam v
tm cch truyn b n, v Islam l tn gio ca con ng sng, hp thc trong mi hon cnh v thi
gian, v l tn gio chn chnh ng tht, a con ngi n s on kt nht tr vi nhau v
thnh cng hnh phc i ny cng nh Ngy Sau.
Tn gio m Nabi Nuh (A), Nabi Hud (A), Nabi Soleh (A) v nhng v s gi sau u l
mt, l tn gio Islam m gio lut hc do Allah a xung theo l thuyt tn th: Ch tin tng
Allah duy nht v tin tng nhng v s gi m Ngi truyn xung trong mi th h hay mi
cng ng qun chng trc kia, tuy nhin mi s gi u c mt gio l ring bit cho mi cng
ng ca h, hp thc vi mi trng ca ngi dn ang sinh sng, nh Allah phn:

85: .)) .. (( :
Chanlyislam

"...TA (Allah) qui nh cho tng (S gi) trong cc ngi mt h thng lut php (Shirah)
v mt l li (Minhar)." Surah 5:48.
Tht vy, nhu cu cn thit tm hiu v kin thc ca con ngi u khc nhau, mi thi
i c mt kin thc v hiu bit gii hn no , thi i dao kim, nguyn t hay tin hc khng th
ging nhau, hon cnh hay mi trng sng cng khc nhau. V vy m Allah gi xung nhng v
s gi vo mi thi i ca mi th h theo h thng lut php v l li khc nhau mi ngi p
ng c s mng v gio lut ca Ngi... V cng l s Tinh Khn, Huyn B, Khoan Dung,
Qun L Cao C ca Allah, ng gi xung gio lut vo thi ca Nabi Nuh (A) vi qun chng
thi i khng sao so snh vi qun chng kh tin b vn minh vo thi i ca Nabi Musa (A)...
Nu da vo hai th h , chng ta s thy s kin thc hiu bit v cuc sng khc nhau tht xa...
Tuy vy, vi s Thng Lm, Hiu Bit tuyt i ca Allah truyn xung nhng gio lut
p dng vo cuc sng khc nhau, nhng s vic rt quan trng m mi thi i ca mi s gi
u phi thi hnh ging nhau l: L thuyt tn th Allah duy nht khng c s ng ng
, tin tng tuyt i Allah, tin tng tt c nhng v s gi m Ngi gi xung, tin tng
nhng v thin thn ca Ngi, tin tng Ngy Sau, tin tng tt c nhng thin kinh m Ngi
gi xung, tin tng tin nh ca Ngi an by, tin tng tuyt i v vic dng ln tn gio v
i theo lut l h thng ca Islam a ra, chp chnh thi hnh theo nhng g Thin s Muhammad
(saw) ra lnh v c gng ht kh nng trnh nhng g Ngi cm... iu ny, tt c mi v s
gi hay Thin s ca Allah u thng nht thi hnh v ku gi mi cng ng thi hnh theo, nh
Allah phn:

36 : .)) .. (( :
"V chc chn TA c mt S gi n cho mi cng ng (vi Mnh lnh): Hy th phng
Allah v trnh xa T thn." Surah 16:36.
l hnh thc awah hay c gi l s truyn b tn gio cho con ngi ca mi thi i,
ch tn th Allah Duy Nht ch khng c s ng ng (Shirk) , v Ngi dng ln s
Solah, nhn chay... Nh Allah phn:
18 : .)).. (( :
"V khng mt S gi no c c phi n trc Ngi m TA khng mc khi cho y
bo ni: Khng c Thng no khc ch c TA (Allah), bi th hy th phng ring TA."
Surah 21: 25.

(( :
.)) *
51-59 :
"V (hy nh) khi nhn li Giao c ca cc Nabi, Allah phn: TA (Allah) ban cho cc ngi
Kinh sch v L sng sut Khn ngoan, ri mt S gi (ca TA) n gp cc ngi xc nhn
li iu cc ngi ang gi, cc ngi phi tin ni Y v gip Y. (Allah) phn (hi): Cc ngi
Chanlyislam

c ng v nghim tc nhn iu ny lm mt Giao c ca TA vi cc ngi hay khng? (Cc

Nabi) tha: Chng ti ng . (Allah) phn: Th cc ngi hy xc nhn i v TA cng xc
nhn vi cc ngi * Bi th, ai quay b i sau th l nhng k dy lon, bt tun." Surah 3:
81-82.
(( :
936 : .))
"Hy bo h (hi ngi Muslim): Chng ti tin tng ni Allah v nhng iu (Mc khi)
c ban xung cho chng ti v nhng iu c ban xung cho Ibrahim, v Ismael v
Ishaq v Yacob v cc b lc (ca Israel) v nhng iu c ban xung cho cc Nabi (tip
thu mc khi) t Rabb ca H; chng ti (ngi Muslim) khng phn bit k th V (Nabi) no
trong H (cc Nabi ca Allah) v chng ti l nhng ngi Muslim (thn phc Allah." Surah
2:136.
Qua nhng bng chng c th trn, tt c nhng v s gi ca Allah c gi xung vi s
mng truyn b ging nhau trn phng din th phng hay l thuyt tn th Allah duy nht, nn
chng ta khng c phn bit k th vi bt c nhng v s gi no ca Allah nh Ngi phn
trn. Tuy nhin, v vn gio lut hay l li thc hnh th li khc nhau ty thuc vo thi i vi
tin trin vn minh khc nhau, mi thi i c mt s hiu bit kin thc khc nhau, nn vi Hng
n, Huyn B ca Allah a xung nhng gio lut khc nhau con ngi ty m thi hnh
vi kh nng c th ca h... Cho nn nhiu gio l c bt buc cho cng ng ny m khng bt
buc cho cng ng khc, cng vy c nhiu gio l b cm (Haram) trong cng ng ny li c
php trong cng ng khc... l s thng lm, huyn b ca Allah. Cng vy, chng ta thy nhiu
gio l rt khc khe vi cng ng no , nhng li d dng hay khng khc khe vi cng ng
khc, v nhng l do chnh ng nn Allah gi nhng v s gi gii thch, gio hun qun
chng da vo kh nng hiu bit v ty vo gio l ca thi i ... i khi chng ta khng th hiu
c v n ch c hiu vi ngha en hay ngha bng ca n, v cng l l d cn phi c
gii thch ngha ni dung qua nhng v hc gi hay nh thng thi hc ca Islam, nh Allah
phn:
(( * :

969-960: .)) ...
"V v nhng vic lm sai quy ca ngi Do Thi nn TA (Allah) cm h dng mt s thc
phm tt v sch c chp thun cho h, v v vic h cn tr a s nhn loi theo Con
ng ca Allah * V v h ly tin li cho vay (Riba) m h b cm thu trc , v v h
n cp ti sn ca thin h mt cch bt chnh, cho nn TA (Allah) chun b sn cho
nhng k khng c c tin trong bn h mt s trng pht au n." Surah 4:160-161.
Qua ngha ca on kinh trn, Vinh Quang ni Allah Cao C cho chng ta bit l Ngi
cm b tc Do Thi ca nhng ngi "Yahuy" khng c n nhng iu tt lnh m trc kia
Allah cho php h n, v l do h phm phi trng ti m Allah ngn cm. i vi thin s
Muhammad (saw) l v thin s cui cng ca Allah, nn Ngi c Allah ban cho nhng gio
l qung b, tng qut hn cho c nhn loi v loi Jinn (ma qu) ch khng phi ch mt cng ng
Chanlyislam

no d duy nht cho n ngy tn th. V vy, nhng gio lut hc cui cng c tnh cch rng ri,
hu ch, t nh v thch hp hn i vi nhng gio lut hc trc kia, v sau thin s Muhammad
(saw) khng cn c thin s no khc xut hin trn tri t na... qua li phn ca Allah nh sau:
80 : .)).. (( :
"(Nabi) Muhammad khng phi l ngi cha ca mt ai trong s n ng ca cc ngi.
Ngc li, Ngi l Rosul (S gi) ca Allah v l n tn (s gi cui cng) ca cc Nabi. V
Allah Hng Bit ht mi vic." Surah 33:40.
Qua nhng on kinh Quran v nhng Hadith ca Rosul (saw) xc nhn r rng: Khng
c s gi hay thin s no khc xut hin sau Nabi Muhammad (saw), v Allah ra lnh cho ngi
Muslim phi lun nh v t n Ngi v iu ny v cng l s quan trng v cn thit nht tn
gio Islam.
Tt c ngi Muslim u thng nht rng: Nhng ai tuyn truyn hay mo danh cho rng s
c Nabi hay s gi khc xut hin sau Nabi Muhammad (saw), th l s gi di, la gt, v h tr
thnh Kafir (bt tin), nu h khng n nn sm hi v li xo tr gi di lng gt trn, mu m ca
h khng cn nm trong gio lut hc Islam na, ngha l h khng cn l thuc trong cng ng
ca ngi Muslim.
Allah gi Nabi Muhammad (saw) xung cho ton nhn gian, qua nhng bng chng trong
kinh Quran v nhng Hadith ca Ngi ni l: Ngi c gi xung cho ton dn gian, k c
loi Jinn (ma qu) khng phn bit ngi Arab, hay mu da sc tc no c, v s mng cui cng
ny ko di n ngy tn th. Qua li phn ca Allah nh sau:
(( :

985 : .))
"Hy bo (h): Hi nhn loi! Ta l S gi ca Allah c c phi n cho tt c cc ngi;
(Allah) ng ang thng tr cc tng tri v tri t, khng c Thng no khc c, duy ch
Ngi (l Thng ); Ngi ban s sng v gy cho cht. Bi th, hy tin tng ni Ngi v S
gi ca Ngi, mt Nabi khng bit ch. Ngi cng tin tng ni Allah v cc Li phn ca
Ngi. Hy tun theo Ngi, cho cc ngi c hng dn ng ng." Surah 7: 158.
Hiu qua ngha ca on kinh trn, Allah a ra iu kin l mun c hng dn ng
ng l phi i theo s gio hun hng dn ca thin s Muhammad (saw) v tin tng Ngi,
v vy khng c s hng dn v khng c s tin tng ngoi tr i theo con ng sunnah v
nhng g do Ngi hng dn v ku gi phi noi theo, v trnh nhng g Ngi khng cho php v
l s mng ca Ngi... Allah phn lnh nh sau:
39 : . )) (( :
"Hy bo (h hi Muhammad): Nu cc ngi thc s yu thng Allah, th hy theo Ta, Allah
s yu thng cc ngi (tr li) v tha ti cho cc ngi bi v Allah Hng Tha Th, Rt mc
Khoan dung." Surah 3:31.
Chanlyislam

Allah ra lnh cho s gi Muhammad (saw) ca Ngi truyn cho con ngi qua li phn
trn ( ngha cu kinh trn), cho nn khng c con ng no thc s yu thng Allah v mong
c Ngi tha th ngoi tr con ng duy nht l yu thng v noi theo sunnah ca Ngi, nu
c nh vy Allah mi hi lng thng yu v tha th cho chng ta...V Allah phn chng
khc nh sau:
15 : .)) .. (( :
"V TA (Allah) ch c phi Ngi (Muhammad) lm mt Ngi mang tin mng v mt Ngi
cnh co cho (tt c) nhn loi nhng a s con ngi khng bit." Surah 34: 28.
C ngha l: Allah gi s gi Muhammad (saw) n ton nhn gian, khng phn bit dn tc,
mu da, a v...nn khng c s phn bit giai cp, chc phn v k th trong Islam...Allah phn
chng khc:
9: .)) (( :
"Phc thay (Allah) ng ban Tiu chun (phn bit phc v ti) xung cho ngi ti trung
(Muhammad) ca Ngi Ngi tr thnh mt v Cnh co cho mun loi (ngi v jinn)."
Surah 25:1
C ngha l Allah truyn xung thin kinh Quran cao qu v km theo thin s truyn
b gio hun hng dn, phn tch cho ton nhn loi bit v phc v ti, em tin mng v cnh co
con ngi to s hnh phc thnh cng cho con ngi i ny cng nh ngy Sau.
Nhng Hadith lin quan v ngha trn:
( : :
. .)
ng Jaabir (R) thut li li ca Rosul (saw) ni nh sau: "Mi Nabi (S gi) c gi
xung cho cng ng ring t ca h, cn Ta th c gi xung cho ton dn gian." Hadith do Al
Bukhory v Muslim ghi li.
( :
. .)
ng Abi Musa As Aary (R) thut li li ca Rosul (saw): "Th vi ng nm ly linh hn
ca Ta, bt c mt ai t cng ng ngi Do Thi hay Thin Cha gio c nghe n Ta m khng
tin tng nhng g Ta c gi xung truyn b, ri cht i trong s bt tin s b y vo a
ngc." Hadith do Muslim ghi li.
Hadith trn mang ngha tng qut khng ring g vi hai cng ng trn, m bt c ai trn
th gian ny c nghe n Islam do Nabi Muhammad (saw) truyn b m khng tin tng v noi
theo con ng gio hun hng dn ca Nabi Muhammad (saw), nu cht i trong tnh trng th
s b y vo a ngc. y cng l s mng cao c m Rosul (saw) c truyn xung cho ton
nhn gian, ngay c vi ngi Do Thi, Thin Cha v tt c, v cng l nhu cu cn thit m con
Chanlyislam

ngi cn n Islam v gio lut ca n. Ai tin tng v noi theo th s c hnh phc, sung sng,
an tm thnh cng trn i ny v ngy Sau, v cng l hng n phc lc m con ngi cn
phi t n Allah, cn ai khng tin theo s hi hn v b trng pht au n sau ny, qua li phn ca
Allah:
(( * :
.98-93: .))
" l nhng gii hn qui nh bi Allah. V ai vng lnh Allah v S gi ca Ngi th s c
chp nhn vo Thin ng bn di c cc dng sng chy, vo trong i i, v l
mt s thnh tu v i * Ngc li, ai khng vng lnh Allah v S gi ca Ngi v vi phm
cc gii hn ca Allah th s sa Ha ngc v trong i i v s hng chu mt s trng
pht nhc nh." Surah 4:13-14.
l nhng gii hn m Allah v thin s cui cng ca Ngi qui nh trong Islam, nn
ngi Muslim lc no cng sng trong s t do nhng vi gii hn no , nu khng th th gian
bt an v t do qu ng m con ngi vi dc vng y tham lam khng y c nhm mt m chy
theo...
Allah phn chng khc:
2: .)) ...(( :
"...V vt (vic) g m S gi ban cho cc ngi th hy nhn n v vt (vic) g m S gi cm
th hy t khc n. V hy s Allah bi v, qu tht, Allah rt nghim khc trong vic trng
pht." Surah 59:7
: ( :
.)
Rosul (saw) ni: "Tt c cng ng ca Ta u c vo Thin ng ngoi tr nhng ai
khng tin theo Ta", nhng v bn hu ca Ngi nghe vy lin hi: Tha Thin s! Ai l nhng
ngi khng tin theo Ngi. Rosul (saw) tr li: "Nhng ai tin v chp hnh theo Ta th c vo
Thin ng, cn nhng ai khng tin v khng chp hnh theo Ta th l ngi bt tun Ta."
Qua Hadith trn chng minh v s mng tng qut, rng ri ca Thin s Muhammad
(saw) c gi xung cho ton dn gian v cng l v Thin s cui cng khng cn s gi no xut
hin sau Ngi na, v vy nhng gio lut ca Ngi mang xung c tnh cch tng qut v vn
ton hn tt c, cho nn cng ng ca Ngi cng l cng ng tt lnh nht. Nh Allah phn:
990 : .)) ..(( :
"Cc ngi ( hi Muslim) l mt Cng ng (ummah) c gy dng ( lm gng) cho nhn
loi..." Surah 3: 110
3 : .)) ..(( :
Chanlyislam

10

"...Ngy nay, TA hon chnh tn gio ca cc ngi cho cc ngi v hon tt n hu ca

TA cho cc ngi v chn Islam lm tn gio ca cc ngi..." Surah 5:3
Allah phn cho nhn loi bit l Ngi hon tt tn gio cho mi cng ng, tn gio ca
cng ng trc cng l tn gio Islam m Allah chn cho h, mi cng ng c S gi ca
h hon tt trong phm vi v gii hn ca cng ng ty thuc cuc sng ca h... Tuy nhin, i vi
cng ng cui cng th Allah gi xung cho ton dn gian vi nhng gio lut hon chnh v tng
qut hn hp thc vi thi i ca h d i vi ngi noi theo l giu hay ngho, n l hay t do,
mnh hay yu u thch hp cho tt c cho n ngy Cui cng. Vi s hu ch tin nghi ca gio l,
chng ta khng th no m cho ht nhng n hu, hng n , m ty vo s hiu bit ca mi
ngi p dng vo cuc sng v thu nhn kin thc t ph bin hay pht trin tn gio da
vo s hiu bit ca mnh... Allah phn nh sau:

(( * :
91-95 : .))
"Ri TA t Ngi (Muhammad) trn con ng (lut php) ca cng vic (tn gio). Bi th,
hy tun theo n v ch tun theo nhng iu c mun ca nhng k khng bit g * Qu
tht, chng chng gip c Ngi thot khi (s trng pht ca) Allah. V nhng k lm
iu sai quy l bn b tn tr ln nhau. Ngc li, Allah l ng Bo V ca nhng ngi
ngay chnh s Allah." Surah 45:18-19.
Qua ngha ca on kinh trn, Allah phn cho nhn loi bit l Ngi t Thin s
Muhammad (saw) trn con ng thc thi gio lut ca Ngi, c ngha Rosul (saw) gii thch v
truyn b tn gio mt cch chn chnh v ng tht khng c s nghi ng trong ... Cho nn bt
buc cho ngi Muslim phi tuyt i tun theo v thi hnh nhng g Rosul (saw) truyn ging,
ngoi tr nhng g c bit l gio lut dnh ring cho Thin S... Sau Allah phn vi
ngha: "...v ch tun theo nhng iu c mun ca nhng k khng bit g". Allah cnh gic
Nabi v ton th ngi Muslim hy phng, ch nghe theo li ngt ngo xi dc ca nhng ngi
khng hiu bit v gio l, m chy theo dc vng tham lam ca con ngi, i sai lm vi con
ng ca tn gio... nhng ngi , h khng gip ch c g cho chng ta m cn gy tai hi
thit thi cho chng ta na...
Thc t, mi vic mi iu u do s an by qun l ca Allah, khng mt ai c th thay i
hay khng c chng i vi Allah c, nh Ngi gip , che ch v ban s thnh cng cho
thin s ca Ngi, d c xy ra bao nhiu cc kh gian nan ri cui cng Thin s ca Ngi cng
thnh cng. D vi gi no, thin s ca Allah khng bao gi nghe theo nhng g bt tun vi Allah,
v Allah bo v Ngi t dc vng tham lam v s xi dc ca shayton cng nh con ngi. Mc
ch y l Allah cnh tnh chng ta trnh nhng iu tai hi sai lm, to cho chng ta cuc sng
lnh mnh hnh phc, mun c nh vy khng g hn l nm cht thin kinh Quran v sunnah
ca Rosul (saw) m p dng v chp chnh.
: As shaariayh theo t ng Arab c ngha l: Con ng chn chnh a n s thnh
cng, hnh phc. N cn c ngha bng l: Con ng chn chnh, ng tht a n ni c ngun
nc hay c ngha l a n s sng nh Allah phn vi ngha: "TA to ra tt c s sng
t nc." V vy, m tt c nhng gio l do nhng v s gi t trc em xung mt cch r rng,
Chanlyislam

11

chn chnh to s tt lnh cho qun chng, em li s an lnh, hnh phc thnh cng cho con
ngi i ny v Ngy Sau... Cn gio l hay gio lut hc m Thin s cui cng ca chng ta
em n cng tt lnh vn ton, r rng nh nh sng bnh minh, khng c mt s m m hay nghi
ng , v lc no Allah cng che ch v bo v i vi nhng ai c ph hoi n Islam.
.) ( : ( ) :
.) ( :
Trong Hadith soheh ghi li li ca Rosul (saw) nh sau: "Ta c gi xung vi s tinh
khit v d dng." V Rosul (saw) c ni: "Qu tht tn gio ny l mt tn gio d dng khng c
mt cht s h thiu st , ngoi tr nhng ai c chp vu khng n." Khi Rosul (saw) gi ng
Muaz (R) v ng Abu Musa (R) i truyn b Yemen Ngi cn dn h nh sau: "Hy to s d
dng ch ng khc khe, hy gii p v gii quyt vn ch ng c vn , cng nhau hp tc
tng tr ch ng to s bt ng chia r." Hadith soheh ghi li.
l gio lut v tn gio Islam lun to s d dng, thch hp ng n, tha th rng lng,
chn chnh, tt lnh cho con ngi trong mi hon cnh mi thi gian thch hp vi cuc sng
ca con ngi, to dng hnh phc, lnh mnh, thnh thi, thnh cng trn i ny v hnh phc
sung sng mi mi ngy Sau.
Ving Quanh ni Allah Ti Cao gi xung thin s cui cng du dt hng dn cho
chng ta vi gio lut hon ho, tt lnh v thch hp nht vi cuc sng hin ti cng nh ngy mai,
lun to dng cuc sng lnh mnh vn ton, cnh gic chng ta t iu xu xa bt lnh bt an, lun
cnh tnh con ngi n cuc sng an nhn hnh phc i ny v ngy Sau. Gio l Islam to
dng mi c hi tt lnh lin h gia n l vi ng To Ha, v s rng buc tm linh vi bn
thn ca mnh, lun lun ty sch tinh thn, v quan trng nht l tn gio lun to s trong sch
thanh tnh bn thn, nht l ni tm ca con ngi sng lnh mnh v p dng gio lut ng
tht, nh m trnh c nhng s li cun m hi a n s lm ln v thit hi. l nhng g
m Allah ban xung cho nhn loi trong thin kinh ca Ngi l lun to s tt lnh ng tht
trong tim v th thc bn ngoi...
C rt nhiu Hadith m Rosul (saw) ni lin quan n s d dng trong sch ni tm, v
ni tm rt quan trng, nu n khng c trong sch thanh tnh, th bn ngoi cng khng th no
hon ho c thi hnh gio l v nhng g c giao ph trng trch bn thn vi ngi bn
cnh, v mi ngi c c tnh, t cch v th cht khc nhau, nn cn phi thanh tnh trong sch ni
tm mi to c s chn tht s hnh o, giao dch gia n l vi nhau. V vy, m Allah
phn rt nhiu on kinh trong thin kinh Quran ca Ngi lin quan n vic cnh gic, lun s hi
Allah mt cch chn tht, lun cnh gic d trong tnh th no, lun ngh n Allah v lun ph thc
cho Ngi, lun thnh tht trong mi s hnh o hnh ng mi to dng c c tin chn tht, qua
nhng s vic , nn Allah lun rng buc s th vi s tha th, hi lng ca Ngi m cho vo
thin ng l ti v n l lun lun chn thnh, thng yu thn phc theo mnh lnh ca Ngi, lun
lun chn chnh v phng cnh gic trong mi vic. Nh s chn thnh, t gim st bn thn
m con ngi tr thnh n l chn thnh, lun knh s, thn phc Allah v chp chnh thi hnh theo
nhng g m Rosul (saw) truyn dy mt cch nghim chnh, khng ngn ngi v lo s, m bt
chp chp nhn tt c d vi hon cnh no nh Allah phn:
Chanlyislam

12

91 : .)) (( :
"Qu tht, nhng ai s ng Rabb (Allah) V hnh ca h th s c tha th v c phn
thng rt ln." Surah 67:12.
Allah phn lnh v nhng ai bit s Ngi mt cch chn tht, lun cao danh ngha
chn l ca Ngi v lun sng trong s gim st lo u s st hnh pht ca Ngi. Nu c nh vy
th Ngi s ban phn thng cho tht ln lao khng th so snh c. Nh Ngi phn:
86 : .)) (( :
"V cho ai s ng trc mt Rabb ca y th s c hai Ngi vn." Surah 55: 46.
3-1 : .)) .. * ..(( :
"...Bi th, hy th phng Allah, thnh tm thn phc ring Ngi * H vic sng bi chn
thnh khng phi ch dnh ring cho Allah ..." Surah 39:2-3
990 : .)) .. (( :
"...Do ai k vng c gp li Rabb ca y, th nn lm vic thin v trong vic th phng
Raab (Allah) ca y, ch nn dng mt ai lm v hp tc ca Ngi." Surah 18: 110
Tt c nhng dng kinh trn c truyn xung Mecca, m i tng l nhng ngi
Muslim n l trung kin ca Allah, i hi h phi c c tin Ngi, l lun tin tng, s hi, t
ht hy vng v ph thc Ngi duy nht khng c s ng ng, t hp vi Ngi, nh Ngi phn:
13 : .)) ...(( :
"...v hy ph thc cho Allah nu qu v c c tin thc s." Surah 5:23.
88 : .)).. ..(( :
"...Allah s a mt m ngi m Ngi s yu thng v h s yu thng Ngi..." Surah 5:54
39 : .)).. (( :
"Hy bo (h hi Muhammad): Nu cc ngi thc s yu thng Allah, th hy theo Ta, Allah
s yu thng cc ngi ( tr li ) v tha ti cho cc ngi bi v Allah Hng Tha Th, Rt
mc Khoan dung." Surah 3:31
Qua nhng on kinh trn, con ngi phi bit thng yu Allah, lun cao danh ngha ca
Islam v chnh ngha ca Ngi, c gng thi hnh ngha v ca Islam i hi ri ph thc tt c cho
Ngi. Mt khi n l hay b ti hiu r ngha v danh gi, hay t tnh tuyt i ca Ngi th h s
ph thc v lun lun ngh v tin tng Ngi, thi hnh v tm nhng l do chnh ng m c gng
ht mnh thc hnh ri ph thc cho Ngi, v ch c Ngi duy nht mi ban b che ch cho, nh

Chanlyislam

13

vy m n l hnh o mt cch ng n, hon thin v lun lun t ht nim tin Ngi, nh Ngi
phn:

30 : .))... (( :
" (l vic thi hnh hajj). V ai tn trng nhng gii hn cm ca Allah th l iu tt cho y
i vi Rabb ca y..." Surah 22:30

31 : . )) (( :
"(Vic lm Hajj) nh th. V ai tn trng cc Biu hiu ca Allah (trong lc dng l) th l c
lng s Allah." Surah 22: 32
Trn y l nhng dng kinh Quran cao qu, nhc nh con ngi v bn phn cao c l lun
cao danh ngha v thi hnh bn phn cao qu m Allah a ra, tn trng nhng Biu hiu ca
Ngi, nht l trong lc thi hnh Hadj hay bt c gio lut no, nh m to c s thanh tnh
trong sch trong lng v lun bit s Allah, tn trng nhng gii hn m Islam a ra thi hnh v
p dng vo cuc sng m trnh nhng iu bt lnh, thi hnh ng n nhng gio lut v tn
nhim m Allah giao ph v nhng tn nhim vi con ngi.
Vinh Quang ni Allah ban xung nhng gio lut to cho con ngi lun c lng trong
sch, tm hn thanh tnh l lc no cng lun rng buc vi Allah v tri tim lc no cng vui v qua
c tin ni Ngi. Ngi ban xung gio lut bt buc con ngi phi lun lun sch s thn th
cng nh ni tm, l vn v sinh sau khi i tiu tin hay i tin, sau khi v chng gn gi vi
nhau, sau khi mng tinh, hay sau khi ph n dt kinh nguyt v mu sanh, nh nhng s th ny m
Allah tha th v ty sch ti li. V cng th, vn v sinh thn th l iu kin u tin bc
vo s solah (s hnh l) l bt buc phi c nc solah (wudu) trc, v s hnh l l nn tng cn
bn quan trng th nh sau Shahaatainy (hai cu tuyn th), v Allah ra lnh cho n l phi solah
trong mt ngy mt m nm ln trong gi gic khc bit nhau, m nguyn thy ca n l nm chc
ln... Allah ng Thng Lm, Qun L, Khoan Dung nn Ngi bt li cn nm ln, nhng nu ai
thi hnh n mt cch nghim trang, chnh t ng n th s c phc nh nm chc ln... gi gic
m Allah n nh cng l mt cch n l lun nh v ngh n Ngi trong qu o lun
chuyn ca mt ngy mt m n l khng qun n Ngi m t gic l lc no Ngi cng bn
cnh chng ta...
S solah Al Fajar (Subh - hng sng) l bt u ca ban ngy sau mt gic ngh ngi ca ban
m yn tnh, thc dy vi s tnh to trong tim sau nhng cuc chy ua mt nhc ca ngy qua,
c nghe Imam c ln ting nhng dng kinh cao qu ca Allah, nh n thm vo tri tim ca
con ngi bt u cuc sng mi vi s tng nh n Allah con ngi lun quan tm n
vic tn th v s hi Allah, nn thnh tm trung trc trong cng vic lm bun bn ca h m trnh
xa nhng iu bt lnh, gian di. Sau , n gi solah Dhur (tra) nhc nh v hng dn con
ngi tr v vi s hnh o cnh gic, nu h c lm g khng ng th h lin thc tnh m cu
xin v ngh n Allah... K n l gi solah Asar (x chiu), l gi m con ngi thi hnh c
nhng g hu ch cho cuc sng i ca h, ln c bn trong ni tm m h thi hnh qua, vi kt
qu ca cng vic nng nhc mt mi ca mt ngy tri qua. Vi kt qu , h chm dt vic lm
kim n ca mt ngy, nhng li bt u ban m vi gi solah Magrib (sau khi mt tri ln) v ri
Chanlyislam

14

n gi Isa (ti) m con ngi khng dt ngh v tng nim n Allah, nh m h lun t gic v
kim tho hnh vi cng vic lm ca h lun tranh u ni tm v s li cun xi dc bn
ngoi, nh s solah m h lun ngh v thng yu Allah ng To Ha an by tt c...
Ngoi nm gi solah bt buc ra, Allah cn ban cho n l nhng c hi hay dp tt lnh khc
l nhng solah t nguyn, lm thm c phc nh solah: Solah sunnah Ad Duha 2, sunnah trc v
sau Dhur, sunnah sau Magrib, sunnah trc v sau Isa, solah At Tahadjud (ban m) solah witr 3...
Ngoi solah ra cn c vic tng nim nhc nh Allah, nh zikkir, cu xin s tha th (Istigfar), u-a,
v bao nhiu s hnh o khc na m lc no n l cng c th hnh o c t trong tm n s
hnh ng bn ngoi... Bn cnh , mi ln trc khi thi hnh solah, Allah ra lnh cho thin s
ca Ngi truyn dy l phi ku gi tp hp qun chng li cng nhau solah tp th (Jamaah)
mt ni no (Masjid, hay ni t hp)... trong li ku gi ny bao gm nhng li xc nhn hay
shahadah tuyn th ch chp nhn c Allah duy nht tn th, thin s Muhammad (saw) l s gi
ca Ngi... v trong c cu: "Hayya alas solah... Hy n solah" ri li Takbir tng nim cao
danh ngha ca Allah, v cui cng l lc no n l cng nhc li li tuyn th ch c Allah duy nht
tn th v Muhammad ( saw) l s gi ca Ngi, l cha kha vo Islam v cht i trong li
tuyn th ny s c ln thin ng.
Ngi Muslim lun lun nghe v rng buc vi ting gi m t Islam gi l Al Azan (li ku
gi khi n gi solah) nm ln trong mt ngy mt m Masjid, bt c u d ngay c nh, trn
tu hay ngoi ch... Mt khi ting gi c ct ln, ngay c cy ci, chim chc hay bt c g nghe
c s l nhn chng cho ngi gi vo ngy Sau nh ngha Hadith m Rosul (saw) ni.
Sau Allah li ban lnh v zakat (b th) ly mt t l no (2,5%) ca ngi giu c
phn chia cho ngi ngho kh, cng l si dy rng buc v tng thn tng tr thng cm
gia ngi giu v ngi ngho. Qua s zakat ny c rt nhiu ngha: Ngi giu c lun ngh n
anh em ngho kh ca h, gip nhng tr m ci, gip nhng ngi mi v o gp kh khn
b ngn cch vi gia nh, nhng b con gn ngho kh, nhng ngi b bt lm t binh, nhng
ngi thiu n khng cch no tr n, tr tin cho cng chc i thu thu, gip phng tin to
dng o gio nh tr tin cho thy c dy hc, xy ct trng hc bnh x, cu tiu cng cng hay
nhng iu ch li chung khc... Quan trng nht trong vic zakat l lm sch ha tm hn, ch k
keo kit, bo th v trong sch gia sn m h c Allah ban cho, h xut ra zakat c Allah hi
lng chp nhn s hnh o tt lnh ca h nh Allah phn:

(( :

60 : .))
"Tht ra, ca b th ch dnh cho ngi ngho, ngi thiu thn, ngi thu v qun l ca b
th, nhng ngi m tm lng ca h va mi hi ha (vi chn-l ca Islam), nhng ngi b
giam cm (n l hay t binh chin tranh), nhng ngi mc n, dng phc v Chnh ngha
2

)- Sau khi mt tri mc khong mt ting ko di n gn tra, hay trc gi Dhur khong mt ting. Solah gm c 4
rak'at t nguyn.
3

)- Bt u sau solah Isa cho n gn Fajar, solah mt hoc ba hoc nm hoc hn na, s l ty kh nng, Rosul (saw)
khng bao gi b s solah ny, mc d n khng phi l bt buc.
Chanlyislam

15

ca Allah v nhng ngi l ng xa. l Mnh lnh ca Allah bi v Allah Bit ht, Rt
mc Sng sut." Surah 9:60
l nn tng cn bn th ba ca tn gio, nhc nh ngi giu lun c dp t n Allah
ban b s giu sang cho h, v nh s xut zakat , h c gn gi v lm hi lng Allah, bng
cch xut ra nhng g h c Allah ban cho gip anh ch em ngho kh ca h, to si dy
thng cm rng buc vi nhau trong tnh tng thn tng tr v sch ha tm lng keo kit v ch
k ca ngi giu c, nn nh ng tin to nn nhiu li ch cho c nhn v cng ng x
hi...
K tip l nn tng th t, l s nhn chay, hu nh mi ngi trong chng ta u bit n,
n mang li rt nhiu ch li cho c nhn v cng ng. Sau mt nm n ung no n, bao nhiu mu
m xu hay nhng cht d tha li trong mnh, nh s nhn chay n ty ra nhng cht d tha
v lm cho s tiu ha tun hon trong con ngi c d dng hn, trn phng din tinh thn to
cho con ngi bt i s t cao, keo kit m thu hiu c hon cnh ca ngi ngho thiu thn.
Khi nhn chay, ngi nhn chay mi cm nhn c s kh khn i kh ca ngi thiu thn ngho
nn, thiu n thiu ung nh th no? Nh s nhn chay con ngi mi hiu thu v hc hi c
hon cnh ngho nn, thiu thn m thng cm nhiu hn vi anh em ngho kh ca h, nh m
bt i s thm mun khao kht ca dc vng v tham lam, hc hi c s i khc trong mi hon
cnh, v thng Ramadan c khi ri vo ma h, ma thu, ma ng hay khc na, cng l s mu
nhim ca Allah. V nht l nhn c tinh thn t li n ting ni, nhn n nhn ung v nhn c dc
vng ban ngy ca h vi mc ch duy nht l vng lnh Allah.
S nhn chay c rt nhiu iu tt lnh, phn thng v phc c ch c Allah bit c
m thi, qua Hadith soheh m Rosul (saw) ni nh sau:
( : ( ) :

.)
"Tt c nhng s hnh o ca con chu Nabi Adam lm mt (vic tt lnh) s c (Allah) tng ln
mi ln cho n by trm ln) Allah phn: "Ngoi tr s nhn chay, bi v s nhn chay thuc v
TA, TA s bi thng xng ng v h b dc vng, thc n thc ung v TA, i vi ngi nhn
chay c hai ci vui, mt ci vui khi n gi x chay v mt ci vui na khi h gp Ch Nhn ca h,
mi hi ming ca ngi nhn chay i vi Allah nh mi thm ca Misk." Hadith Soheh.
K l Hajj nn tng th nm trong Islam, c nhiu iu rt tt lnh, l iu lin h v
gn gi vi Allah, v Allah m h xa qu hng, xa nh xa gia nh, b cng n vic lm, tin ca
p li gi ca Allah n thi hnh Hajj v ving thm Baitulloh (cn nh ca Allah), l ni linh
thing v cao qu nht trn a cu m mi ngi Muslim u ao c c n mt ln trong i
ngi hnh o, v s gn gi v phc lc ca n khng th din t c, ch c ai n mi
cm nhn c, cng to cho con ngi hc hi c s tinh khit, nhn nhc, kin nhn, chu
ng thanh sch ha ni tm v s hnh o bn ngoi, hc hi c s tha th, du dng, thng cm
v s Allah, lun mong c Allah hi lng ban b tha th v chp nhn s hnh o ca mnh...

Chanlyislam

16

Allah ra lnh v vic lm Hajj, l bt u bng s mc l phc Ehrom v Talbiyah 4 (hay

li chp nhn n trnh din Ngi) nh: "Labbaikollah humma labbai..." Khi mc l phc c bit
ny con ngi cm nhn thay i hn h, t cch n mc v h khng c mc g nh thng
ngy, m ch qun mnh vi trng phn di v mt mnh khc phn trn, u trn khng c
i nn v chn ch c mang dp. H i Tawwaf by vng quanh Kab'ah v i b qua li by ln
gia hai i "As Sofa" v "Al Marwah", ri phi c mt ti "Arafat" ngy mng 9/12 HL, ri n
Musdalifah, ling Muna, dng hin con vt t l cho Allah... v nhng gio lut khc m
ngi i lm Hajj phi thi hnh, lm trn bn phn cao qu linh thing trn m nhng ngi khc
khng c thi hnh, v n ch c thi hnh nhng ni c bit m thi...5
Ngoi vic thi hnh nhng gio lut Hajj ra, ngi Muslim cn c c hi ngn vng tt p
khc na l c gp v quen bit nhng anh em Muslim khc hc hi chia s vui bun vi nhau,
dp ny cng l dp nhng v lnh o tinh thn ca ngi Muslim bn phng n hi hp v
cng nhau gii quyt vn bt ng tranh chp trong cng ng anh em Muslim tm gii php
tt lnh cng nhau pht trin v cng c tn gio sau ny, l mt dp tht him c v hu ch m tn
gio khc khng th c c nh Allah phn:
15 : .)).. (( :
" cho h chng kin nhng mi li c ban cp cho h..." Surah 22:28.
Hajj l mt c hi t hp ln lao nht trong th gii ca ngi Muslim, nn ngi Muslim
n khng ch l thi hnh Hajj khng thi m cn phi hc hi thm v cch sng ha ng
gia anh em Muslim t khp th gii n vi trnh hc vn, vn ha phong tc tp qun mu da
khc nhau... Cu xin vi Allah chp nhn s hnh o v ban cho h "Hajjul Mabrouk..." hay c
Allah tha th ti li cho h nh h mi ra i...
Chng ta nhc phn trc v bn phn v trch nhim ca mi s gi l truyn b v to
dng ln tn gio ca Allah trn tri t ny, nht l v thin s cui cng ca chng ta l v thin s
cao c nht trong nhng v s gi c Allah gi xung, Ngi l Imam ca tt c v cng l v
thin s cui cng trn th gian ny c gi xung hon tt tn gio Islam c t xa... V
Islam hon tt, hon ho do Nabi Muhammad (saw) truyn b, s mng ca Ngi chm dt
nhng s mng ca mi ngi Muslim cn ko di mi cho n ngy tn th, v cng l bn phn
v trch nhim ca mi ngi Muslim chng ta phi hc hi truyn b li nhng g m Rosul (saw)
li mt cch chn thnh ng tht, m mi ngi trong chng ta c y thc bi chng ta
l ngi i theo con ng sunnah ca Rosul (saw), nn phi thi hnh mt cch nghim chnh v tt
lnh cho nhng ngi khng hiu bit v ngn cn nhng g bt lnh xy ra trong tn gio...
Lin quan n nhng g ni trn, th hin qua li ni ca Rosul (saw) qua Hadith soheh
nh sau.
4

)- Ehram: L b l phc hai mnh vi trng, mt qun phn di thn mnh v mt qun thn trn, tt c ngi n
ng u mc nh nhau d l vua cha, dn thng cng nh khi cht mi ngi Muslim ch c qun ba mnh vi. Cn
ph n th mc kn o nh lc solah. Talbiyah l li: Chp nhn ting gi ca Allah n trnh din Ngi vi tt c
lng chn tht khng ng ng thn linh khc vi Ngi.
5

)- Ni thi hnh Hajj l Makkah, Arafat, Musalifah v Muna m thi. Thuc Saudi Arabia.

Chanlyislam

17

.) ( :
"C phi trong con ngi c mt cc tht, nu cc tht tt th c thn th iu tt, nu cc tht
h hi th c thn th cng h hi lun, khng g hn l tri tim ca con ngi." Do hadith Soheh
ghi li.
Rosul (saw) cnh gic con ngi v s tt lnh ca tri tim : Nu tri tim khng tt th ton
th con ngi cng bnh hon, nu tri tim c tt lnh th thn th c lnh mnh cng trng v
tinh thn cng c phn khi sng sut, bit lo s thit hi, bit gip v thng ngi nh
thng bn thn... nn ni tm hay tri tim ca con ngi tt xu tht l quan trng m gio l rt
ch trng n vn ni tm. Qua Hadith m Rosul (saw) ni:
. .) ( :
"Qu vy! Allah khng nhn hnh nh b ngoi v tin bc gia ti ca cc ngi, nhng Ngi li nhn
vo tri tim v s hnh ng ca cc ngi." Al Bukhory v Muslim ghi li.
Rosul (saw) gii thch cho chng ta bit l ni m Allah nhn v cu xt l: Tri tim v s
hnh ng ca con ngi, tin bc ca ci, a v ca cc ngi hay hnh nh thn th n mc b
ngoi ca con ngi d p sang trng n u, i vi Allah khng thnh g c, ni m Ngi c
chp nhn v hi lng hay khng l tri tim ca cc ngi hay tin bc v hnh ng ca cc ngi
c s dng ng theo con ng mong mun ca Allah hay khng? l hai ni m Allah s nhn
n l tri tim v hnh ng ca chng ta. Mt khi tri tim c trong sch lnh mnh, lun s Allah
mt cch trung trc, thc tm v Ngi th cng vic bn ngoi cng ngay thng v trung trc ch v
Allah, d ngi khc c ganh t hay khng thch hnh ng ca mnh th ch c Allah mi l ng
Thng Lm v Qung b trn tt c.
Gio l cao qu ca Islam cng ch trng v quan tm n s lin h gia c nhn vi gia
nh, b con thn quyn bn b xa gn v c vi ton nhn loi... Allah a ra gio l v s lin h
gia nh, vic chia gia ti gia con ci cha m anh ch em trong gia nh, cho nn vn lin h, s
rng buc tnh mu m trong gia nh b con thn nhn trong Islam rt l quan trng, nh m to
dng gia nh lnh mnh, x hi vng chc, on kt, tng thn tng tr ln nhau, ngay c vic
cho php gia b con ci g vi nhau rng buc v m rng s lin h thn tc vi nhau, lin
quan n vn rng buc tnh mu m Rosul (saw) cnh co nh sau:
. . .) ( :
"Khng c ln Thin ng i vi ai ct t tnh mu m rut tht." Do hadith Soheh ghi li.

.)) (( * :
13-11 :
"Th phi chng, nu cc ngi quay lng (phn o) th c l cc ngi s lm iu thi nt
trn tri t v ct t tnh mu m rut tht * Chng l nhng k m Allah nguyn ra;
cho nn Ngi lm cho chng ic v m." Surah 47: 22-23
Chanlyislam

18

.) ( :
Qua Hadith soheh m Rosul (saw) c ni: "Nhng ai mun c Allah ban n lc (risqy) v
sng lu th hy rng buc tnh ngha mu m vi nhau." Do hadith Soheh ghi li.
l s lin h tt lnh ca ngi Muslim vi gia nh thn tc, lng ging, cng ng v c
nhn loi trn th gii trong mi vn quan h, giao t v nhu cu ca cuc sng trn trn gian ny.
Tnh ngha mu m thn tc rt quan trng trong Islam, qua l do thit cht tnh ngha Allah s
ban s giu c, bng lc v sng lu tt lnh trn trn gian ny.
Qua ngha ca dng thin kinh Quran v Hadith trn, Islam a ra tn ch l s thng
yu v hp tc giao thip, giao t gia anh em Muslim v nhn loi tht quan trng v cn thit, trc
tin l s lin h gia anh em Muslim vi nhau trong tnh ngha c tin ca Islam, n cn quan trng
hn tnh rut tht hay bn hu khng cng ch hng hay c tin, s lin h gia anh ch em Muslim
m Allah phn trong thin kinh Quran l huynh vi nhau, nn phi thng yu, tng thn
tng tr an kt vi nhau, sau mi n tnh ngha con ngi. Nh Allah phn:
11: .)) (( :
"Qu tht Cng ng ny ca cc ngi (cc Nabi) l mt Cng ng duy nht. V TA l Rabb
ca cc ngi. Bi th hy th phng TA." Surah 21:92.
(( :
29: .))
"V nhng ngi tin tng nam v n, l ng minh bo v ln nhau. H ra lnh lm iu tt
lnh v cm cn nhau lm iu d v nng dng l Solah v ng Zakat v tun lnh ca Allah
v S gi ca Ngi. l nhng ngi m Allah khoan dung bi v Allah Ton Nng, Thu
Sut (tt c)." Surah 9:71
903 : .)) .. (( :
"V hy cng nhau nm vng si dy (Islam) m Allah ging ra cho cc ngi v ng chia
r nhau..." Surah 3:103
Allah lnh cho ngi Muslim phi on kt vi nhau v nm vng si dy Islam l i theo
thin kinh Quran v sunnah ca Rosul (saw). Ch ng chia r ln nhau, l tn gio ca Allah
vy. V Allah phn on khc:
...(( :
1 :.))
"...Ngc li, hy gip nhau trong o c v s Allah ch tip tay cho nhau gy ti c v
hn th. Hy s Allah. Qu tht, Allah rt nghim khc trong vic trng pht." Surah 5:2
Qua ngha cao qu ca on kinh trn, Allah ra lnh cho ngi Muslim phi gip , hp
tc tip tay nhau trong o c v s Allah, mi ngi u c trch nhim v bn phn i vi nhau,
Chanlyislam

19

khng c ganh t, him khch, ch trch ln n ln nhau, khng c nghi ng d thm, ni xu v

n p hip bc nhau, khng c ct t quan h gia nh thn nhn b con xa gn, hay lng xm
v cng ng vi nhau... l s bo m an ninh, an tm cho mi ngi Muslim mt cch chn
thnh, cng s i hi ca tn gio phi c lng tin tng v thng yu ln nhau v tnh ngha
ca Islam.
S an ton trong Islam l hp tc, lin h tng thn tng tr nhau trong s tt lnh chnh
trc v cng bng, bnh ng v Allah, khuyn nh ngn cn nhau trnh nhng iu bt lnh tai hi
cho c nhn v on th, tn trng quyn hn c nhn v tp th cng ng, nh vy mi bo v v
trnh c s xi dc li cun, tranh chp ca k th lun to nhng mi lo u v chia r trong cng
ng ngi Muslim. S hp tc khng ring c nhn m c tp th ln chnh quyn, nu khng c s
lin h mt thit nh vy th d gy ra s bt ng v chia r, cng dn phi lun tun ch v lun
lm gng xy dng x hi cng ng, k th khng m hi v gy xo trn, v cng l s
cng c tn gio mt cch chn tht v Allah, th s c Ngi bo ton v ban thnh cng...
2 : .) (( :
"Hi nhng ai c nim tin! Nu cc ngi gip (Chnh ngha ca) Allah th Ngi s gip cc
ngi tr li v lm cho bn chn ca cc ngi ng vng chc." Surah 47:7
* ..(( :
40-41 : .))
"...V chc chn Allah gip ngi no gip (Chnh ngha ca) Ngi. Qu tht, Allah Rt
Mnh, Rt Quyn nng * Nhng ai nu TA thit lp trn tri t, s dng l Solah v ng
Zakat v ra lnh lm iu thin lnh (do Allah truyn) v cm lm iu c (do Allah cm). V
Allah l ng nm quyn chung quyt v mi vn ." Surah 22:40-41.
Allah rng buc v a iu kin l to s d dng ban s thnh cng cho ai gip lo
bo v v tranh u, on kt, tng thn tng tr nhau v Chnh ngha ca Ngi, nh vy mi c
thnh cng i ny v Ngy Sau.
Trong nhng iu tt lnh ca gio l Islam, l Allah a ra gio iu v t tnh ngha
anh em trong Islam l mt trong nhng c tin m ngi Muslim phi tn trng v th hin, phi
thng yu ln nhau trong mi iu tt lnh v khuyn nh nhau trnh xa nhng iu bt lnh nh
Allah phn vi ngha l: "Mi ngi Muslim u l huynh vi nhau" v Rosul (saw)
ni:
.) ( :
"Khng th tr thnh ngi tin tng c, ngoi tr khi no cc ngi thng yu anh em ca cc
ngi nh cc ngi thng yu bn thn ca cc ngi ." Do hadith soheh ghi li.
Qua Hadith khc Rosul (saw) c ni nh sau:

Chanlyislam

20

 : . ( :
.)
"Hy bnh vc v to s thnh cng cho ngi b bt cng hoc k gy ra s bt cng." Nghe vy
nhng ngi c mt ngc nhin hi: Tha s gi ca Allah, bnh vc ngi b bt cng l vic phi
lm, nhng cn ngi gy s ti sao li phi to s thnh cng cho h? Rosul (saw) tr li: " l
vic lm ngn cn ngi ng gy ra s bt cng." C ngha l ngn cn ngi gy ra s bt cng
khng cho ng ta gy s na, th k nh khng c s bt cng xy ra vi anh em ca h. Do
hadith soheh ghi li.
Nu nhng ngi Muslim lun ngh v quan tm n nhng vn h trng ny, th s to
cho x hi c lnh mnh, an khang, hnh phc, v danh d, lun an kt v thit chc tnh ngha
con ngi vi nhau.
S tt lnh khc ca gio l Islam l Allah to ra cn cn cng bng, cng l trong vic
giao t c x gia anh em Muslim v nhn loi, l s cng bng chnh trc, thanh lim trong vic
giao t x l trong cuc sng hng ngy, s cng bng chnh trc c da trn chn l ng tht d
gia anh em rut tht, thn nhn bn b, gia ngi ngho vi ngi giu, gia ngi yu th vi
ngi cm quyn, gia nhn cng th thuyn vi ch nhn... tt c u phi c x cng bng chnh
trc ging nhau ch khng c s che ch hay bao cp, n tnh , tt c u cng bng v c tn
nhim nh nhau, v s bt cng bng l mt trng ti trong Islam, nh Allah phn:
(( :
5 : .))
"Hi nhng ai c nim tin! Hy v cng l m hin ngang ng lm chng cho Allah. V ch
cho lng hn th i vi mt m ngi thi thc cc ngi hnh ng bt cng. Hy cng
bng : iu gn vi lng sng knh Allah. Hy s Allah. Qu tht, Allah rt Am tng mi
iu cc ngi lm." Surah 5: 8
(( :
938 : .))...
"Hi nhng ai c nim tin! Hy hin ngang bnh vc nn cng l nh l nhn chng cho Allah
du iu nghch vi bn thn ca cc ngi, nghch vi cha m v b con ca cc ngi, v
du cho y giu hay ngho th Allah vn k cn hai ngi (hn cc ngi). Bi th, ch lm
theo iu ham mun ca cc ngi s rng cc ngi c th lch lc..." Surah 4:135.
981 : .))... ..(( :
"...v khi cc ngi ni nng, hy cng bng trong li ni du rng n c nghch vi b con
rut tht i na..." Surah 6: 152.
Qua nhng on kinh trn, Allah ra lnh cho ton nhn loi phi i x cng bng vi
nhau ch khng c s bt cng n p, b phi, rut tht, bn b thn nhn, giu ngho... sau ny mi
Chanlyislam

21

ngi u phi ng trc cn cn cng bng chnh trc ca Allah, ch khng phi v ng A hay ng
B m n tnh thin v lm mt i s cng bng trn i ny...
S tt lnh ca gio l Islam m Allah a ra ty thuc vo hon cnh v thi i, da vo
cuc sng ca mi thi hp thc vi cuc sng ca mi cng ng, mi dn tc, mi ngn ng,
x hi khc nhau v vic giao t nh s thng mi bun bn, cuc sng hng ngy, thu nhp cng
n vic lm, giao thng, thng tin, gio dc... khng c gii hn nht nh trong , gio l ty thuc
vo cuc sng ca mi ni mi x thch hp vi cuc sng, ngay c vn ci g, ly d, cung
phng nui dng... nhng s giao t trong cuc sng hng ngy ca con ngi bt buc phi c s
cng bng cng l, trung trc , mi vic phi thch hp vi cng vic ca n v phi da vo
gio lut ca n ch khng c vt qu gii hn n nh... nh Allah phn:
9 : .)).. (( :
"Hi nhng ai c nim tin! Hy lm trn (tt c) cc ngha v..(uqud)." Surah 5:1. Dng kinh
ny rng buc v cu kt bi nim tin v ngha v.
..(( :
128 : .))...
"...Nhng Allah cho php bun bn v cm cho vay ly li..." Surah 2:275.
6 : .)).. ..(( :
"...V nu h cho con b th hy trang tri cho h..." Surah 65:6
Ngoi nhng dng kinh Quran cao qu trn, khng bit bao nhiu Hadith ca Rosul (saw)
dn gii v ch thch thm v nhng g lin quan n cuc sng hng ngy, nh vic bun bn, lm
n c nhn hay hp doanh, v nng nghip, canh nng, ci g, ly d, lut v cp dng nui nng
sn sc con ci, t chc hnh chnh... tt c nhng g lin quan n cuc sng thch hp vi hon
cnh v thi i ca cuc sng, to dng hnh phc m no, d dng v khim tn trong cuc sng vt
cht m Allah phn nh sau:
133 : .)) .. .. (( :
"...nhng ngi cha (ca a con) phi chu mi ph tn v n ung v may mc cho cc b m
mt cch t t..." Surah 2:233.
Chiu theo gio lut hc ca Islam, sau khi v chng ly d vi nhau, ngi chng cn c trch
nhim nui nng con ci v tr cp cho v c tin n mc b m c th d dng trong vic nui
con... Ngay c trong bi din thuyt trong lc Rosul (saw) i lm Hajj Wada' (Hajj t bit), Ngi
ni v tnh ngha v bn phn ca ngi chng l phi lo cung phng chu o cho v, Allah c phn
nh sau:

5: .)) (( :

Chanlyislam

22

"...V TA khng trng pht tr phi TA dng ln mt S gi." Surah 17-15. y l bng chng
c th m Allah gi S gi v s mng cao qu vi gio lut n khng mt ai chi ci c.
V Ngi phn on khc:

: . )998( (( :
"Allah khng phi l ng lm cho mt m ngi lc hng sau khi hng dn h tr
phi Ngi lm cho h thy r iu m h cn phi trnh. Bi Allah bit ht mi vic." Surah
9:115.

. : 88( .. (( :
"(Cc s gi n) vi nhng bng chng r rt v vi Kinh sch. V TA cng ban cho Ngi
Zikr ( Kinh Quran) Ngi gii thch r cho mi ngi bit v nhng iu m TA ban
xung cho h v h ngm ngh ?" Surah 16:44
Vinh Quang ni Allah, Ngi phn r rng l Ngi gi s gi n vi Kinh sch,
nhng v s gi gii thch r rng cho qun chng bit, v cng l bng chng xc tht
khng mt ai c th chi ci bin lun c sau ny.
ng Ibnu Al Quayim (r) gii thch trong cun kinh ca ng: "L mt iu tht tt lnh m
gio lut hc c gii thch mt cch r rng, minh bch ty theo kin thc hiu bit ca mi
ngi, mi vng, mi trnh hc vn..., d thnh th hay thn qu ho lnh cng c th hiu c
mt cch ng n v r rng, v mi a phng mi vng c trnh vn ha khc nhau... Cng
vy, thm tm ca mi ngi u c ngh khc nhau, ngi th ngh th ny ngi th ngh th kia,
v cng ty vo kh nng v mi trng sinh sng...
Nh thi ca Rosul (saw) lc Mecca tnh th v hon cnh, chu ng, mnh yu khc vi
lc Ngi n Al Medinah. cng l s mu nhim huyn b m Allah truyn gio lut thch
hp vi mi tnh th v hon cnh. Ngay c vn t dng gii thch hay thi hnh i lc ngi a
phng ny dng t "Al Bai-u" v "Al Hibbah", c ngha l s giao ko trong lc bun bn, i lc
li dng t "Aqah" cng ngha nh nhau... Khng khc g gio lut lin quan n vn ly d v
cho mn, lm cng, bun bn hay nhiu gio lut khc c p dng vo thi xa khng c p
dng vo thi nay. Cng vy, trong lc chinh chin, qun s ang tr vng t ca k th th khng
c php chp hnh x l nhng gio lut trng pht ti , v Rosul (saw) cm p dng ti vng
t ca k th, l do ti sao li b cm? Ti v nu p dng hnh lut trng tr trong vng t gn k
th, s rng ting n hay s xo trn c th xy ra gia hng ng a qun i n s bt ng chia
r v b k th li dng tnh th bt n tuyn truyn lm lung lai tinh thn, d bit rng phi
cht tay k trm ti vi bng chng c th, nhng tt hn l hon li ch ngy tr v vng t
Islam an bnh m chp hnh. V vy, ng Umar ibnu Al Khotob (R) ra lnh cho nhng v c trch
nhim khng c cht tay k trm vo nhng nm hn hn s gy ra nhiu iu bt lnh trm trng
hn, nh c th v bt bnh s gy ra cp git, git ngi. Nh Allah phn:
1: .)) ... (( :
"...Bi th hy tip thu (bi hc) cnh co, hi nhng k c i mt bit nhn!" Surah 59:2
Chanlyislam

23

81:.)) ..(( :
"...Chc chn kt cuc tt p s v tay ca nhng ngi ngay chnh s Allah." Surah 11:49.
905 : .)) (( :
"Nhng ch mng nhic nhng k (thn linh) m h van vi ngoi Allah bi v do thiu hiu
bit h c th mng nhic Allah tr li tr th." Surah 6:108.
Qua ngha ca nhng on kinh trn c bit i lc nhng v lnh o hay nhng ngi
c trch nhim phi bit ty c ng bin, phi da vo hon cnh v tnh th m x l, nh ng Ibnu
Al Qaiyum (r) gii thch: Nu trng hp mun thay i iu xu to s tt lnh m gp s
chng i c th gy ra s bt n hay bt lnh thm th lc chng ta khng nn thay i hay ci
cch m phi ty c m ng bin. Nh trng hp mt ngi n ng ung ru v c th lc rt
ln, nu chng ta ngn cn ng ta khng cho ung ru, nhng vi th lc v sc mnh ca ng ta c
th gy ra n mng, th lc ta phi chn cch d hn l b qua lc cng thng ny, m tm cch
khc i ph vi ng ta... V li ch chung m gio lut a ra gii php du dng, t nh hn
gii quyt mt cch tt p, lnh mnh v c kt qu hn l dng bin php mnh m khng to c
kt qu li gy thm hn th hay tai hi, l mc ch cao qu ca tm hn ca Islam vy. Cho nn
bt buc cho nhng v c trch nhim phi hiu bit r rng tnh hnh v l do x l cho thch hp
em li s hu ch tt lnh cho tt c, v cng ng ch ng v mt c nhn hay tnh cm no
...
L iu tt lnh khc trong Islam, gio lut cho php con ngi t do lm n, kinh t thng
mi to cuc sng m no giu c trong gii hn gio l cho php, c php cnh tranh lm giu
vi ng tin hay s lm n trong sch, ch khng c php la gt hay lm thit hi ngi khc
to li ch cho mnh, nh Allah phn vi ngha:
.156 : .))... ...(( :
"...N hng (phc) v iu tt m n lm ra v chu hnh pht v ti m n gy ra."
Surah 2:286. Ngha l mi ngi phi chu trch nhim vi nhng g mnh to hay gy ra.
V Rosul (saw) ni:
( :
.)
"Tt lnh hn cho cc ngi l cm dy thng ra ng n m kim ci v xch trn lng em v bn
m sinh sng, tt hn l nga tay xin ngi ta thch th cho khng thch th thi." Do hadith soheh
ghi li.
Ngi Muslim, c kh nng lao ng th cm (Haram) cho ngi i xin tin ca ngi
khc n, h phi lao ng bng mi cch nui bn thn, l trch nhim v bn phn ca con
ngi tt lnh hn l i nga bn tay ra xin ngi khc, mun cho th cho khng mun th thi. Khi
ngi ta hi Rosul (saw) v hnh thc lm n no tt lnh nht th Rosul (saw) tr li nh sau:
Chanlyislam

24

.) ( :
"Ngi n ng lm vic vi i bn tay v tt c mi s bun bn tt lnh." Ngha l dng bn tay
lao ng vi m hi nc mt kim tin sinh nhai v s bun bn mt cch chnh trc, ngay thng
th l kt qu kim c tt lnh nht.
( :
.)
"Khng c lng thc no tt lnh bng lng thc do hai bn tay (m hi nc mt) to ra v
Thin s Dawud (A) ca Allah to sinh nhai bng hai bn tay." Ngy xa Nabi Dawud (A) lm
ngh th rn st.
Gio l Islam ku gi con ngi phi lao ng, c gng lm vic t sinh nhai, v nhng g
h kim c th thuc v quyn s hu ca c nhn h, v gio l gt gao, khc khe ln n cm
tuyt i ngi Muslim chim ot dnh git ca ci ca ngi khc lm ca ring cho mnh,
ngay c ng chm n danh d ca ngi khc cng khng c hung chi n ca ci mu m ca
ngi khc. Gio l cao v ti sn mu m v danh d ca con ngi, l iu bt kh xm
phm m con ngi phi tuyt i tn trng nh Rosul (saw) ni:

( :
.)
"Hy cu xin vi Allah che ch v c gng lm nhng g anh c th lm c, ng hp tp, nu c
g xy ra, ng bao gi than vang, ti v hay bi v ti lm nn b th ny th kia... l do s an by
ca Allah nn mi nh vy, qu tht bi hay ti v l m ca cho hnh vi ca shaiton." Do Muslim
ghi li.
Tht t, nu chng ta nghin cu i xu vo nhng s hu ch ca gio l, chng ta khng th
no k ra cho ht, quan trng l gio l lun lun to s tt lnh hu ch cho con ngi v hin ti
cng nh qu kh m con ngi t khi ngh v hiu c.
S tt lnh khc ca gio l l a ra gii php n nn sm hi, chuc li ti li m mnh
gy ra to c hi thanh sch bn thn v em li tt lnh trnh xa nhng iu bt lnh, xu xa
thit hi khc... Gio l thi xa ca cng ng Muslim trc kia l mun sm hi chuc ti, h
phi t git bn thn h, nhng Allah li cm i vi cng ng ca Nabi Muhammad (saw) m ban
s n hu l ch n nn sm hi v ha hay th l khng ti phm na, nu c gy ra s bt cng vi
c nhn hay cng ng nh git tin bc ca ci ca ngi ta th gio l bt buc ngi phi tr
li s cng bng cho ch nhn, ch Allah khng quan h n ti gia con ngi vi nhau, hay c
ngha l Allah khng tha th cho k gy ra s bt cng , v y cng l s tt lnh ca tn gio l
lun to cho con ngi c hi c mt li thot thn v cnh tnh m tr v no chnh...
Tm li nh c trnh by trn, gio lut Islam c truyn xung cho nhn gian
mt cch hon chnh tt lnh khng c mt s so snh no bng, gio l ku gi con ngi phi lun
quan tm n vn cng bng cng l, chnh trc, thnh tm trong mi cng vic, k c vi th vt
Chanlyislam

25

cng khng c git hi n mt cch v l, bt cng, i x t t bnh ng vi ngi giu cng

nh ngi ngho, tr con nh ngi ln, khng c s khc bit mu da dn tc, lun lun cng bng
chnh trc trn ht... cng l iu xc nhn s mu nhim huyn b ca ng To Ha,
truyn xung nhng gio lut tuyt ho, qung b v chnh trc nhn loi p dng n v da vo
nhng gio lut trn chng minh s ng tht v hin din ca Nabi Muhamamd (saw) m Allah
gi xung truyn b chn l ng tht ca Allah, v to mi s tt lnh cho con ngi qua
nhng s ci cch v cuc sng hng ngy, bi b ch n l, nu cao danh d ca ph n, em li
s cng bng bc i chnh trc cho cuc sng c an bnh, y tnh thng yu ln nhau v lun tao
dng c hi tt lnh cho con ngi... hy vng nhng iu trn lm sng t v phn th nht m ti
trnh by chng ta tip tc phn th nh ca ti m nay.
Tht t! Con ngi rt cn thit n gio l Islam, gio l em li s hu ch cho con
ngi p dng lin quan v o v i ni chung, gio l lun lun to dng cho con ngi con
ng chn chnh, chnh trc to s thnh cng i ny cng nh ngy Sau. V vy m Allah
phn trong thin kinh ca Ngi l: Gio l hay tn gio Islam l con ng chnh trc ngay thng, l
con ng r rng, sng sut ai i theo th s thnh cng, ai chi t th s lc lm, khng khc g nh
chic tu ca Nabi Nuh (A), nhng ai bc ln th trnh c i hng thy cn ai khng chp
nhn bc ln th b cht chm... l con ng chnh trc m tn gio Islam a ra, ai chp
nhn th s c thnh cng cn ai chi t th s tht bi lm than... ch c Allah duy nht mi thay
i v bin ha c...
V vy! Con ngi rt cn n gio lut hc ca Islam, v n l con ng hng dn cch
hnh o v sng cho p i tt o th gian ny, trong gio lut Islam hng dn con ngi
mi phng cch v mi phng tin gii p vn , s cng bng cng l phi c tn trng
tuyt i, ngay c trong lnh vc kinh t thng mi m ngy nay ngi ta u cng nhn l ng
li ca Islam lun nm gia chnh sch ca h thng qun l thc hnh ca ch x hi, cng sn
hay t bn, v gio lut ph ch t bn v trch nhim v t do qu ng, k giu vi ngi
ngho c mt cuc sng qu chnh lch, ngc li gio lut ca Islam lun l trung dung gia chnh
sch, ch ny hay ch n m quan trng l em li s hu ch gi tr cho con ngi m khng
mt ai b tht thi, hay vt cht gia ti khng b hoan ph v ch nh chng ta thng thy s bt
cng chnh lch gia ngi giu vi ngi ngho, gia quc gia tin b giu c vi quc gia ang
pht trin v ngho kh, Islam lun chn con ng trung dung hp thc ha vi mi hon cnh
v con ngi nh Allah phn:
. 11( (( :
"V ch tri cht bn tay ca ngi vo c (nh k h tin) cng ch ging n ra qu xa tm
vi (nh k hoang ph) s rng ngi ngi xung b ch bai v ngho kh." Surah 17:29.
.62( (( :
Allah phn v hnh nh ca ngi n l ca ng Khoan dung nh sau: "V nhng ai khi
tiu dng khng phung ph cng khng keo kit m gi mc trung bnh gia hai thi cc ."
Surah 25: 67.

Chanlyislam

26

Khi con ngi hiu r rng v ngha ca nhng dng kinh Quran trn, th s hiu vn
lin h cn thit gia tn gio v cng ng quc gia, gia thin kinh Quran v cy kim hay sng
n nh th no??? Islam lun ku gi phi hnh x tt lnh trong mi cng vic, phi tranh u t
dc vng tham lam bn thn n bn ngoi, tiu xi s dng mt cch ng ch, khng c keo
kit v phung ph, lun cnh tnh thn phc theo gio lut ca Allah a ra v thn phc mnh lnh
gio hun ca Nabi Muhammad (saw), ngi Muslim lun cu xin vi Allah tha th nhng li lm
qu kh v thi hnh tt p hn hin ti v ngh n tng lai to dng cuc sng lnh mnh
hnh phc i ny v ngy Sau, ngi Muslim khng c php tch ri khi tn gio vi cuc
sng, v ngc li ngi Muslim cng lun sng tt o p i, v hai cuc sng rng buc lin
quan, tng tr, thit cht cn k vi nhau khng tch ri c nh Allah phn:
(( :
. .85(
"Qu tht! Allah ra lnh cho cc ngi phi giao hon tn vt (amanah) v li cho ch nhn ca
n v khi cc ngi xt x ngi ta, hy xt x vi cng bng. Qu tht, tuyt ho thay iu
m Allah dng khuyn dy cc ngi. Qu tht Allah l ng Hng Nghe v l ng Hng
Thy (mi vic)." Surah 4:58
ngha ca dng kinh Quran hm cho tt c mi ngi d l v lnh o ton quc gia,
lnh o tinh thn hay bt c ai c trch nhim k c c nhn trong on th iu nh nhau, h u
phi chp chnh thi hnh nh nhau... Qua dng kinh cao qu ny, ai ni rng: o v i khng
i chung vi nhau hay tn gio l ch trong Masjid, nh hay nh th ni tn th, cn i l quc
gia, nn h mun a ra hnh lut no th a, l iu sai lm m h ngh xu v khng ng
v Allah v s gi ca Ngi. V Islam l con ng dy cho con ngi sng ha ng v hp thc
ha gia i v o, cho nn con ngi c o c mi c hnh kim tt v nh vy mi tr thnh
cng dn tt c trch nhim vi quc gia t quc ca h.
(( :
. .(122)
"C th no mt ngi cht (tm linh) c TA (Allah) ban cho s sng v nh sng nh
y c th bc i thong dong gia thin h, ngang bng vi mt m nhn trong u-m m hn
khng bao gi thot ni? Vic lm ca nhng k khng c c tin t ra hp dn i vi chng
ging nh th." Surah 6: 122.
ngha ca dng kinh l: Nhng ai c hng dn ta nh s sng, cn nhng ngi bt
tun khng c c tin ta nh k lm than, sai lm en ti, nhng ai nghe v thi hnh theo th s
c thnh cng, cn khng th s gnh ly s tht bi, v Allah phn:
18 : .)) .. (( :
"Hi nhng ai c nim tin ! Hy p li ku gi ca Allah v ca S gi (Muhammad) khi Ngi
ku gi cc ngi n vi iu lm cho cc ngi sng..." Surah 8: 24 .

Chanlyislam

27

Hiu qua ngha ca dng kinh ny, ai nghe theo Allah v S gi ca Ngi th ging nh
ngi sng, cn ngc li th nh k cht, sng vi thn xc nhng khng c hn. V vy, gio lut
ca Islam l gio lut em li s sng ng cho con ngi, nu ai nm vng theo n, ngc li th
khng th kim c s an nhn bnh thn trong tm v cuc sng bn ngoi, nh Allah phn:
(( :
.. 81(
"V ng nh th, TA mc khi cho Ngi Tinh thn theo Mnh Lnh ca TA. (Trc ).
Ngi khng h bit kinh sch v c tin. Nhng TA lm cho N (Qur'an) thnh mt ngun
sng m TA dng hng dn ngi no TA mun trong s by ti ca TA. V qu tht,
Ngi hng dn (nhn loi) n con ng ngay chnh." Surah 43:52.
Qua dng kinh cao qu trn Allah cho bit l Ngi truyn xung s mng qua s truyn b
ca Thin s Muhammad (saw) nh mt ngun sng, to dng cuc sng hnh phc, an bnh, m
h nhn thc c qua s truyn dy , nh m to c cuc sng hnh phc v thnh cng
da theo con ng ngay chnh, chnh trc, ng tht, sng t nh ban ngy. Ngc li ai khng theo
th s lm than v tht bi, cuc sng nh nc chy v ngun m khng em li s ch li g nh
ngi sng m khng c linh hn, khng gi tr m c vy cho n ngy la trn. Allah phn:
. )88( (( (( :
"Phi chng Ngi ngh a s bn chng nghe hoc hiu n ? Chng chng khc no th
vt; khng, chng lc ng rt xa." Surah 25:44
.)91( (( (( :
"...cn nhng k khng c nim tin th hng lc ( i ny), v chng n ung nh th vt; v
ch ca chng s l La (ca Ha ngc." Surah 47: 12.
l cuc sng ca ngi bt tn, h ch bit hng th cuc i v cho rng cuc i l ni
n chi, hng th ri cht i l ht, h khng quan tm v bit g khc hn l chy ua theo dc
vng thi qu ca h, khng khc g ngi m ic v cm... Ngc li ngi tin tng th lun sng
mt ngy cho ng ngy v chun b cho ngy sau, v l n lc ln lao m Allah ban cho nn
h lun cm t ng To Ha ban cho h v lo hnh trang cho ngy Sau.
Tm li, Islam l con ng sng i ny v chun b cho ngy Sau, tn gio Islam l gii
php cho con ngi lun c phng cch i ph vi mi tnh hung v hon cnh d kh
khn n u, tn gio by bt s bt cng, k th, tranh chp bt ng, lun tn trng ln nhau, mi
ngi u c quyn hn ging nhau trc Allah, khng c trng giu khinh khi k ngho hay mu da
sc tc a v. Cho nn gio lut Islam rt quan trng con ngi p dng v cn n d bt c thi
gian v lnh vc no, quan trng l con ngi cn phi hc hi cho ng m p dng theo, nu c
nh vy s thnh cng i ny cng nh ngy Sau.
Cu xin vi Allah ban s hiu bit ng tht cho chng ta p dng ng theo nhng g
Rosul (saw) truyn dy, c hng dn theo con ng ngay thng chnh trc to dng cuc
Chanlyislam

28

sng lnh mnh, hnh phc v thnh cng. Cu xin vi Allah ban mi iu tt lnh, an bnh, an
khang v on kt thng nht trong cng ng anh ch em Muslim cng c v pht trin Islam.
Cu xin s an lnh bnh yn cho v s gi cui cng, cng gia quyn, bng hu v nhng ngi noi
theo cho n ngy Tn th.

Do Ibnu Hosen chuyn ng t bi Ging thuyt ca c Sheikh Ben Baz (r) c

ng trn tp san ca Robitogh (Lin Hip Islam th gii) vo ma Hajj nm 1586.H trang
162-186 ti Mecca, Saudi Arabia. Thng 6-2013.

Chanlyislam

29