REPUBLIKA E MAQEDONISE

MINISTRIA PER TRANSPORT DHE LIDHJE

PROGRAMI NACIONAL
PER INFRASTRUKTUREN HEKURUDHORE
2008 2012

Shkup, korrik 2007

PERMBAJTJA
1. HYRJE
1.1 HISTORI E SHKURTER E HEKURUDHAVE TE MAQEDONISE
1.2 INFRASTRUKTURA HEKURUDHORE NE RAPORT TE FQINJEVE
1.3 PERPARESITE E INFRASTRUKTURES HEKURUDHORE
2. GJENDJA TEKNIKO-TEKNOLOGJIKE E INFRASTRUKTURES
HEKURUDHORE
2.1 MJETET THEMELORE TE INFRASTRUKTURES HEKURUDHORE
2.1.1 INFRASTRUKTURA NDERTIMORE
2.2 INSTALIMET ELEKTROTEKNIKE
a-INSTALIMET STABILE PER TERHEQJE ELEKTRIKE DHE RRJET
KONTAKTUES
b-INSTALIMET SINJALIZUESE SIGURUESE DHE TELEKOMUNIKATIVE
c-KALIMET RRUGORE
2.3 OBJEKTE TE TJERA INFRASTRUKTURORE
3. REHABILITIMI DHE ZHVILLIMI I INFRASTRUKTURES HEKURUDHORE
3.1 PERMIRESIMI I GJENDJES SE INFRASTRUKTURES HEKURUDHORE
3.1.1 MIREMBAJTJA E INFRASTRUKTURES HEKURUDHORE
3.1.2 HYRJA E INVESTIMEVE
3.1.2.1 HYRJA E INVESTIMEVE NE INFRASTRUKTUREN EKZISTUESE
HEKURUDHORE
a-INSTALIME ELEKTROTEKNIKE
b-PUNET NDERTIMORE
c-MEKANIZMI
4. PERMBLEDHJE
5. SHTOJCA

VIZIONI
Permiresimi i parametrave themelore te infrastruktures hekurudhore, me cka
e njejta duhet te siguroje vend te barabarte dhe te rendesishem ne sistemin ofrues
hekurudhor Evropian dhe ti aformoje treguesit e vet komparativ (krahasues):
- Siguri
- Mbrotje
- Transport kualitativ
- Konkurrence ne tregun transportues
Pjesemarrja ne komunikacionin hekurudhor nderkombetar eshte e
kushtezuar nga disa faktore qe duhet te realizohen, qe nje hekurudhe te jete pjese e
korridorit nderkombetar. Kjo para se gjithash ka te beje me shpejtesite dhe pajimin e
hekurudhave me pajisje dhe instalime ne perputhje me programin dhe
rekomandimet e UIC-it.

MISIONI
Transponim i teresishem i Direktivave te Unionit Evropian te pakos se pare dhe te
dyte, si dhe implementimi i Ligjit per hekurudha dhe Ligjit per siguri ne
komunikacionin hekurudhor

Direktivat e UE 2001/12
Direktivat e UE 2001/13
Direktivat e UE 2001/14
Ligji per hekurudhat (Gazeta zyrtare e Republikes se Maqedonise
nr.64/05 dhe 24/07)
Ligji per siguri ne komunikacionin hekurudhor (Gazeta zyrtare e
Republikes se Maqedonise nr.40/07).

Ne perputhje me nenin 48, paragrafi 2 i Ligjit per hekurudha (Gazeta zyrtare e

Republikes se Maqedonise nr.64/05 dhe 24/07), Kuvendi i Republikes se
Maqedonise ka sjelle:

PROGRAM NACIONAL
PER INFRASTRUKTUREN HEKURUDHORE
2008 2012

1. HYRJE
Infrastruktura hekurudhore eshte e definuar ne nenin 14 te Ligjit per hekurudha
(Gazeta zyrtare e Republikes se Maqedonise nr.64/05 dhe 24/07) dhe i perfshin:
- Hekurudhat me rresht te larte dhe te ulet
- Stacionet hekurudhore
- Objektet, instalimet dhe pajisjet e hekurudhave
- Sistemet sinjalizuese siguruese
- Sistemet e telekomunikimit dhe informative qe bejne pjese ne komunikacionin
hekurudhor
- Ndertesat, depot dhe objektet e tjera ndertimore te stacioneve hekurudhore qe
jane ne funksion te organizimit, rregullimit te komunikacionit hekurudhor dhe
mirembajtjes se infrastruktures
- Toka qe funksionalisht i perket hekurudhes dhe nen te, si dhe objektet e rripit
hekurudhor

- Hapesira ajrore mbi hekurudhen ne lartesi prej 12m, gjegjesisht 14m mbi zdrukthin
e siperm te binarit te largpercuesit me tension prej 220KV.

1.1 Histori e shkurter e Hekurudhave te Maqedonise

Fillimi i Hekurudhave te Maqedonise daton qysh prej vitit 1873 kur eshte
leshuar ne eksploatim hekurudha Selanik-Shkup.
Ne vitin 1945 nga ana e Drejtorise aleate te Hekurudhave eshte formuar
Drejtoria shteterore per Hekurudha ne Shkup
Ne vitin 1963 Drejtoria shteterore per hekurudha transformohet ne
Ndermarrje Transportuese Hekurudhore (NTH) Shkup
Ne vitin 1977 NTH Shkup transformohet ne Organizate Transportuese
Hekurudhore (OTH) Shkup
Ne vitin 1990 eshte kryer transformim organizativ dhe eshte kthyer emri NTH
Shkup
Ne vitin 1993 NTH Shkup transformohet ne Hekurudhat e Maqedonise
(HM) dhe behet anetare e Shoqates se hekurudhave nderkombetare (UICInternational Union of Railways)
Me Ligjin per transformimin e NP Hekurudhat e Maqedonise (Gazeta zyrtare
e RM. nr.29/2005) ne vitin 2007 do te kryhet ndarja ne dy subjekte te reja:
1. Ndermarrja publike per Infrastrukture hekurudhore Hekurudhat e
Maqedonise Shkup;
2. Shoqata aksionare per Transport Hekurudhat e Maqedonise Transport SHA
Shkup
Qeveria e Republikes se Maqedonise ne mbledhjen e mbajtur me 08.05.2007 i solli
Vendimet per themelimin e dy subjekteve te reja juridike (Gazeta zyrtare e RM.
nr.58/2007)
Infrastruktura hekurudhore e Maqedonise
ne raport te fqinjeve
Rruget tokesore (infrastruktura hekurudhore dhe rruga kryesore) jene resurset e
vetme per lidhje transportuese ne Republiken e Maqedonise, si vend tipik
kontinental, me vendet e rajonit dhe me gjere, kur behet fjale per transport te
mallrave.
Ne aspekt te infrastruktures hekurudhore, vetem Korridori 10 hekurudhor, si nje
prej korridoreve me te rendesishem dhe me te gjate pan-evropiane, i lidh vendet e
Evropes qendrore dhe juglindore dhe me pjesen e vet jugore, kalon neper
Maqedoni, ne mes st.hek. Tabanovce dhe Gjevgjeli, i lidh Serbine, Malin e Zi dhe
Greqine.
Republika e Maqedonise permes hekurudhes Gj. Petrov Vollkove Gj. Jankoviq
eshte e lidhur me Kosoven, ndersa hekurudha Manastir-Kremenice eshte e lidhur
me Greqine. Ne vitin 1984 eshte nderprere komunikacioni ne segmentin ManastirKremenice.
Lidhja hekurudhore me Republiken e Bullgarise dhe Republiken e Shqiperise
eshte parapare nepermjet ndertimit te Korridorit 8 si pjese e korridoreve pan-

evropiane 10, qe do ti lidhin Detin e Zi dhe Detin Adriatik permes hekurudhes

Burgas-Sofje-Shkup-Durres.
Ne Republiken e Maqedonise duhet te ndertohen segmentet ne vijim nga
Korridori 8:
- Kumanove - Kriva Pallanke - Kufiri me Republiken e Bullgarise qe eshte ne
ndertim, dhe
- Kercove Struge - Kufiri me Republiken e Shqiperise.
1.3 Perparesite e hekurudhes
Edhe pse pjesemarrja e transportit hekurudhor eshte shume e vogel ne
transportin e pergjithshem te mallrave dhe udhetareve na raport me transportin
tokesor, duhet te theksohen perparesite ekologjike, hapesinore, energjetike dhe
perparesi te tjera te komunikacionit hekurudhor nga ai tokesor, edhe ate:
1. Harxhimin specifik te energjise:
- Ne komunikacionin e udhetareve eshte 3,5 here me e vogel nga komunikacioni
rrugor,
- Ne komunikacionin e mallrave eshte 8,7 here me e vogel nga komunikacioni
rrugor.
2. Transmetimi specifik i gazrave helmues, krahasuar me vleren e te gjithe
gazrave helmues ne komunikacion:
- Ne komunikacionin e udhetareve eshte 8,3 here me e vogel nga komunikacioni
rrugor,
- Ne komunikacionin e mallrave eshte 30 here me e vogel nga komunikacioni
rrugor.
3. Siguria ne komunikacionin hekurudhor eshte afersisht 24 here me e mire nga
siguria ne komunikacionin rrugor.
4. Zenia e hapesires, gjate depertimit te njejte, te hekurudhes eshte 2 deri 3
here me e vogel nga autostrada.
Te dhenat e lartpermendura qarte e tregojne perparesine e hekurudhes ne raport
te transportit tokesor.

2. GJENDJA TEKNIKO-TEKNOLOGJIKE E INFRASTRUKTURES

HEKURUDHORE
2.1. mjetet themelore te infrastruktures hekurudhore

Infrastruktura ndertimore

Infrastruktura hekurudhore, ne aspekt te hekurudhave, perbehet prej 699km

hekurudhe te hapur, 226km kolovoze stacionesh dhe 160km kolovoze
industriale. Hekurudhat jane me karakter publik, pervec atyre industriale

Te gjithe hekurudhat jane te kolovozit normal me gjeresi prej 1435mm

Ne rrjetin hekurudhor ka 1968 kalime prej betoni dhe prej guri dhe ura me
gjatesi te pergjitheshme prej 4927metra, 129 kalime te celikut dhe ura me
gjatesi te pergjitheshme prej 2380 metra dhe 42 tunele prej 18533 metrash.

Numri i pergjithshem i pragjeve te drunjta te kolovozeve te vendosur eshte

1.014.502 cope, pragjet e betonit te kolovozeve 19312 pragje te kthyera prej
druri 2597 3 dhe 3464 pragje te drunjta per ura.
Hekurudha

km.

Viti i
ndertimit

Binare te
vendosur
49

Vjet.
rresht.
eperm
30

Shpejtesia
per vozitje
km/ore
100/75

Tabanovce-Shkup

49,80

1888

Shkup-Veles

48,74

1873

49

25-31

90/80

Veles-Gjevgjeli

113,92

1873

49

15-35

100/80

Shkup- Vollkove-kufi

31,68

1874

49

23-31

100/85

Gj. Petrov-Kercove

103,00

1952/69

49

34

100/50

Veles-Manastir

128,87

1931/36

49

9-37

100/50

Manastir-Kremenice

16.70

1894

69

30

Gumno -Sapotica

29,43

1957

tipa te
ndryshem
35

45

35

Gradsko-Shivec

16,33

1983

49

19

50

Veles-Kocan

85,58

1925-

45,8,35

11-38

70/50

Zajas-Tajmishte

6,60

1969

49

33

40

Nyja e Shkupit

37,30

1971

49

31

100/40

2.2

Instalimet elektroteknike

a) Instalimet stabile per elektroterheqje dhe rrjet kontaktues

Nga gjatesia e pergjithshme e hekurudhave te NP HM, jane te elektrifikuara 233km
hakurudhe e hapur dhe 83 stacione kolovozesh, qe eshte 33,3% ne aspekt te gjatesise se
hekurudhes se hapurm gjegjesisht 34,2% me stacionet e kolovozeve. Behet fjale per
magjistralen Tabanovce-Gjevgjeli.
Per funksionimin e rrjetit kontaktues ekzistojne instalime per elektro terheqje: NenStacione elektroterheqese (SET), Instalime per seksion (IS) dhe Instalime per seksion me
seksion neutral (ISN) Hekurudha e elektrifikuar eshte e pajisur me pajisje per telekomande
me instalimet per elektroterheqje.

b) Instalimet sinjalizuese-siguruese dhe telekomunikative

- Instalimet sinjalizuese-siguruese
Me pajisjet sinjalizuese-siguruese elektro-rele jane te pajisura te gjitha stacionet e
hekurudhes magjistrale Tabanovce-Gjevgjeli (Korridori 10), ndersa hapesirat ndermjet

stacioneve nga Tabanovca deri ne Klisure me pajisje elektro-rele me bllok automatik dhe
kalime rrugore.
Perfundimi i teresishem i hekurudhes Tabanovce-Gjevgjeli do te realizohet me pajimin me
pajisje autostop dhe pajisje per lokomotiva dhe telekomande per komunikacion ne
periudhen e ardhshme.
Ne nivel te rrjetit te NP HM me pajisje elektro-rele jane te siguruara 31 stacione.
Ne hekurudhen Gjorce Petrov Kercove, segmenti Gj.Petrov-Gostivar eshte i
pajisur me pajisje mekanike dhe elektro-mekanike sinjalizuese siguruese.
Hekurudha Veles-Manastir eshte e pajisur me pajisje elektro-mekanike dhe
mekanike sinjalizuese dhe siguruese, pervec stacionit hekurudhor Manastir, i cili eshte i
pajisur me pajisje elektro-rele sinjalizuese siguruese.
Hekurudha Veles-Kocan eshte e pajisur me pajisje elektromekanike sinjalizuese
siguruese.
Gjate vitit 2001 ka arritur pajisja per sigurim te 15 kalimeve rrugore me pajisje
automatike me sinjale ndricuese per drejtimin Shkup-Kercove (grant nga US TDA), kurse
montimi i te ciles duhet te perfundoje periudhen e ardhshme.

Nuk kane perfunduar investimet e filluara per:

Udheheqje nga larg me komunikacionin
Instalimet APB dhe sigurimi i kalimeve rrugore ne segmentin Klisure-Gjevgjeli.
Instalimet per ndalim automatik (Pajisje auto stop).

- instalime telekomunikative
Pergjate hekurudhes se magjistrales Tabanovce - Gjevgjeli eshte vendosur nje kabllo
nentokesore prej bakri, kurse si sisteme per lidhje perdoren pajisje elektro-rele, me
frekuence te larte, pajisje stacionare dhe ofruese telefonike dispecere, dispecer telefonik
qendror per komunikacion dhe terheqje.
Ne stacionet hekurudhore Shkup, Veles, Gjevgjeli, Manastir, Kumanove, Gostivar dhe
Kercove ekzistojne centrale TAH (telefonike automatike hekurudhore).
Ne hekurudhen Veles-Manastir dhe Veles-Kocan, si sistem per lidhje perdoret radio-rrjeti.
Me kete perkohesisht tejkalohet problemi i afatshmerise se sistemit ekzistues dhe tjetersimit
sa me te shpeshte te telave ajror telefonik prej bakri qe sillte deri te prishja e rregullsise dhe
sigurise ne komunikacion.
Per te pasur nje rrjet i integruar komunikativ eshte siguruar kabllo optike, per te cilin u
sigurua grant nga USA TDA. Rrjeti i integruar komunikativ planifikohet qe ta mbuloje
Korridorin 10 dhe pjesen e ndertuar te Korridorit 8.

c) Kalime rrugore
Ne territorin e NP HM ka 119 kalime ne dy nivele dhe gjithsej 291 kalime
rrugore ne nivel sipas programit per siguri te kalimeve rrugore. Siguria e tyre eshte 64 me
sinjalizim automatik, me shenja 209 rrugore te komunikacionit, me 8 mbrojtese forcuese, 1
pa mbrojtese dhe 9 kalime rrugore qe ruhen me rrojtare.
Siguria e ketille e kalimeve rrugore eshte e pamjaftueshme per mirembajtje ne
nivelin e duhur te sigurise ne komunikacionin hekurudhor.
Ekziston Program per pajimin, mirembajtjen dhe mbrotjen e kalimeve rrugore
me menyren e financimit.

2.3. Objektet e tjera te infrastruktures

Per realizimin e funksionit te transportit, NP HM ka 132 vende zyrtare per pranim
dhe pajim te udhetareve dhe mallrave prej te cilave 49 jane stacione dhe rreth 319 objekte
me te medha, mes te cilave jane edhe hapesirat e magacinave, siperfaqe manipuluese,
kolovoze, punetori (te stacionuara dhe levizese) etj.
Eshte evidente qe viteve te fundit nuk ndahen mjete te vecanta per mirembajtjen e
rregullt dhe investuese te ketyre objekteve.

Vende zyrtare
1. Stacione
- ngarkuese
- te perziera
- sipas llojit (Trubareve)
2. Udhekryqe
3. Vende pajisese
4. Vende udhekryqe
5. Vende per ngarkim
6. Vendqendrime
7. Depo
GJITHSEJ

Numri
49
4
44
1
6
4
4
2
61
6
132

3. REHABILITIMI DHE ZHVILLIMI

I INFRASTRUKTURES HEKURUDHORE
Ne nje gjendje kur transporti hekurudhor po perjeton vrullin e tij parashtrohet pyetja
se si te pranohet volumi i ritur i punes dhe njeherit te garantohen faktoret kryesor
sigurues, shpejtesia dhe siguria ne transport, pjesemarrja aktive ne transportin
hekurudhor nderkombetar dhe plotesimin e nevojave te shfrytezuesve.
Hekurudhat e Maqedonise ne periudhen e ardhshme duhet ti kushtoje vemendje te
posacme Korridorit 10 sepse thuajse i tere transporti i mallrave (rreth 94%) kryhet
neper Korridorin 10 dhe prej ketu ky korridor paraqet resor i rendesishem per
ekzistimin e tyre.
Ne politiken zhvilluese per infrastrukturen hekurudhore, Hekurudhat e Maqedonise
duhet te parashikojne dy periudha:
1. Periudha e pare prej v.2008 deri 2012.
Permiresim te gjendjes se tanishme te infrastruktures, ku do te permiresohet
edhe niveli i mirembajtjes se infrastruktures, kurse me investime te caktuara edhe
gjendja e teresishme e infrastruktures - siguria e shpejtesise se vozitjes prej 120
km/ore gjegjesisht eliminimin e te gjitha ngushticave per realizimin e atij qellimi dhe
zvogelimin e pritjes neper manipulimet kufitare.
2. Periudha e dyte, pas vitit 2012
Komponenta zhvilluese, ku me investime te rendesishme ne Korridorin 10 dhe
perfundimin e ndertimit te Korridorit 8, Hekurudhat e Maqedonise, e me kete edhe
Republika e Maqedonise, nuk do te lejojne te jene te rrethuara nga korridoret
hekurudhore pan-evropiane dhe ne aspekt te transportit hekurudhor.

4. FINANCIMI I INFRASTRUKTURES
HEKURUDHORE
Financimi i infrastruktures sipas nenit 56 te Ligjit per hekurudha (Gazeta
zyrtare e Republikes se Maqedonise, nr 64/05 dhe 24/07) kryhet ne pajtim me
planin vjetor per vitin ne vijim.
Mjetet per financim te infrastruktures hekurudhore do te sigurohen ne kete
menyre:
1. Mjetet per financimin e ndertimit te infrastruktures hekurudhore do te sigurohen
nga:
Buxheti i RM
kredi dhe hua
burime tjera
2. Mjetet per financimin e rikonstruimit, rinovimit, mirembajtjes dhe mbrojtjes se
infrastruktures hekurudhore do te financohen nga:
Kompenzimi per perdorimin e infrastruktures hekurudhore

Mjetet nga Buxheti i Republikes se Maqedonise ne vlere prej minimum

0.3% nga te ardhurat e planifikuara tatimore ne Buxhetin qendror te
Republikes se Maqedonise per vitin ne vijim.
Buxhetet e njesive te vetqeverisjes lokale per financimin e sherbimeve me
interes publik per infrastrukturen hekurudhore
pjese nga investimet e vendit dhe te huaja
burime te tjera.

5. Permiresimi i gjendjes se
infrastruktures hekurudhore
Periudha e permiresimit te gjendjes se infrastruktures hekurudhore duhet ti
perfshije keto aktivitete:
-

Ngritja e nivelit te mirembajtjes se infrastruktures hekurudhore

Investime per permiresimin e parametrave te infrastruktures hekurudhore per
shpejtesite e vozitjes deri ne 120 km/ore
5.1

Mirembajtja e infrastruktures hekurudhore

Ne periudhen prej pavaresise te Republikes se Maqedonise ne mirembajtjen

e infrastruktures hekurudhore ndermerren vetem intervencat e nevojshme dhe
urgjente per mirembajtjen e aftesise funksionale-teknike, per zhvillimin normal te
procesit transportues dhe garantimin e sigurise ne te. Kjo varet prej mjeteve te
pamjaftueshme financiare te Hekurudhave te Maqedonise sepse nuk jane siguruar
burime te forta financimi, ku perkrahja e shtetit eshte me vlere te vecante.
Ne kete periudhe jane shfrytezuar rezervat e perhershme te pajisjeve dhe
materialeve, te cilat me kalimin e kohes jane shterruar. Jane shfrytezuar edhe mjete
me te vogla nga shteti qe kane qene te ndara nga Buxheti i Republikes se
Maqedonise per vitin 2002-2007. Me keto elemente drejtpersedrejti ndikohet edhe
ne konkurrencen e transportit hekurudhor ne tregun e sherbimeve transportuese.
Rreth 94% te volumit te transportit kryhet ne hekurudhen magjistrale. Ajo
eshte e ndertuar ne periudhen e viteve 1873-1888. Gjate periudhes se eksploatimit,
ajo mirembahej dhe ka qene e modernizuar, e rinovuar, jane riparuar kthesa me
radiuse me te vegjel, eshte bere elektrifikim dhe sigurim me sisteme sinjalizuesesiguruese dhe telekomunikuese. Gjithashtu jane zgjeruar disa kapacitete
stacionesh, jane ndertuar kolovoze te rinj stacionesh dhe objekte te tjera te
nevojshme. Por ne 16 vitet e fundit, gjendja e mirembajtjes eshte ne kufirin minimal
dhe kjo behet me qellim qe te realizohen standardet e percaktuara me dispozitat e
UIC-it.
Volumi i rritur i transportit per rreth 40% gjate vitit 2006 dhe tendenca e rritjes
qe po pritet ne periudhen e ardhshme, do te thote qe duhet te rritet edhe niveli i
mirembajtjes dhe zhvillimit te infrastruktures hekurudhore, e me qellim qe te krijohen
kushte per pranimin e volumit te ritur.

Por duke i vleresuar mundesite e kufizuara te shtetit, ne aspekt te ndarjes se

mjeteve me te medha materiale, programi nacional parasheh vetem mjetet e
nevojshme per mirembajtje te rregullt dhe investuese.
Parashikimet themelore:
- shkalla e rritur e zhvillimit te prodhimtarise industriale;
- volumi i ritur i transportit ne komunikacionin hekurudhor te mallrave dhe
udhetareve;
- kompenzim per shfrytezimin e infrastruktures hekurudhore 30%
gjegjesisht 35% nga te ardhurat e transportit;
- pjesemarrja e shtetit ne financimin dhe mirembajtjen e infrastr. hekurudhore
- cregjistrim i borxheve gjate vitit 2008.
5.1.1 Harxhimet per mirembajtje te infrastruktures
Ne materialet harxhuese eshte perfshire materiali i nevojshem me qellim qe te
kryhet pershtatje ndaj mirembajtjes se rregullt dhe investuese te hekurudhave,
instalimet ofruese dhe instalimet elektro-teknike, ne perputhje me programin tanime
te proklamuar per permiresimin e gjendjes se infrastruktures hekurudhore per
sigurim te shpejtesise se vozitjes prej 120 km/ore ne Korridorin 10 kurse per
hekurudhat e tjera mirembajtje funksionale e jo vleresim te perkohshem te brutos
vjetore te kaluar. Ne harxhimet materiale jane perfshire edhe harxhimet per
rregullimin e komunikacionit, mirembajtjen e stacioneve, inspektim teknik te
vagonave, harxhimet e administrates, harxhimet per enegjine elektrike te harxhuar
dhe ndonje lloj tjeter te energjise.
Ne harxhimet jomateriale jane perfshire harxhimet per ushqim, transport,
shumave globale ditore dhe harxhime te tjera jometariale (anetaresime, kontribute,
revizione etj.)
Sherbimet i perfshijne harxhimet e nevojave te tjera per mirembajtje investuese
te infrastruktures dhe sherbime te tjera (poste, komunalie, uje, sherbime
transportuese etj.)
Rritja e amortizimit eshte ne perputhje me aktivimin e investimeve ne
infrastrukture.
Harxhimet e amortizimit varen nga numri i te punesuarve. Ne fillim te vitit 2008
numri i te punesuarve do te jete 1510 punetore. Me modernizimin e infrastruktures
me mjetet nga Huaja nga Banka boterore, planifikohet zvogelimi i te punesuarve, e
me kete edhe furnizimi i mekanizmit nga prilli i vitit 2008 zvogelimi i 90 punetoreve
me aktivizimin e telekomandes, me cka ulen edhe harxhimet per rroga.
Ne suazat e harxhimeve financiare p jesen me te madhe e perbejne kamatat
per vitin ne vijim dhe kamatat per servisim te kredive nga shteti. Gjate vitit 2008
eshte parapare qe te shlyhen kredite e mbritura, gjegjesisht ato kredi qe deri tani
shteti i servonte per jasht, ndersa NP HM i paguante ne kundervlere te denarit.

5.1.2. Te ardhurat e infrastruktures hekurudhore

Llogarite jane bere me varianten kur transporti te ndaje 35% nga te ardhurat e
transportit per shfrytezimin e infrastruktures. Me perpunimin e studimit per qasje ne
infrastrukturen hekurudhore (gje qe pritet deri ne fund te vitit 2007) saktesisht do te

definohet taksa per qasje, qe do ti paraprije revidimi i Programit nacional,

perkatesisht pershtatja e saj me taksen per qasje.
Infrastruktura realizon edhe te ardhura personale, e ato jane: te ardhura nga
qirate (dhenie me qira te hapesirave perskaj hekurudhes dhe objekteve), garim i
vagonave, mirembajtja e kolovozeve industriale, sigurimin e sherbimeve informative
etj.
Duhet te theksohet se te ardhurat qe realizohen nga komunikacioni i udhetareve
jane minimale, ndersa harxhimet te larta. Prandaj, duhet patjeter qe te gjendet
menyre dhe metodologji qe te mbulohen harxhimet qe do ti kete infrastruktura nga
zhvillimi i komunikacionit te udhetareve (do te vijoje studim per PCO), posacerisht qe
komunikacioni i udhetareve kerkon standarde me te larta per mirembajtjen e
objekteve te infrastruktures per realizimin e tyre, shpejtesi me te medha, me shume
ndalesa dhe nisje, sigurimin e trases se vozitjes ku kryqezimet dhe ndalesat gjate
vozitjes duhet te vihen ne minimum (per keto arsye standardet me te larta per
komunikacionin e udhetareve kane koeficient prej 20% me te madh nga
komunikacioni i mallrave).
Te ardhurat e planifikuara ne infrastrukturen hekurudhore per periudhen e viteve
2008-2012 nuk jane te mjaftueshme per mbulesen e harxhimeve me kete program
per mirembajtjen e rregullt investuese te infrastruktures hekurudhore. Prandaj,
infrastruktura ne kete periudhe ka pamje negative cka eshte e nevojshme qe te
parashihen mjete financiare ne Buxhetin e Republikes se Maqedonise per vitet 20082012.

Mirembajtja e rregullt dhe investuese e infrastruktures

(mil. den.)
pershkrimi
-te ardhura
personale dhe te
ardhura nga
akcizat e
transportit te
udhetareve
-30% nga te
ardhurat e
transportit
-35% nga te
ardhurat e
transportit
-me 30% te
ardhura nga
transporti
- me 30% te
ardhura nga
transporti

abela nr.1
2008

2009
2010
te ardhurat

2011

2012

144,00

149,00

156,00

167,00

174,00

576,90

593,70

612,30

624,30

648,00

673,05
692,65
714,35
gjithsej te ardhura

728,35

756,00

720,90

742,70

768,30

791,30

822,00

817,05

841,65

870,35

895,35

930,00

harxhimet per
mirembajtje
harxhime
materiale
sherbime
amortizim
rroga
harxhime
jomateriale
harxhime te tjera
kamata dhe te
dalurat financiare

1073,96

890,56

915,96

938,90

968,30

155.11
72.70
214,00
316,95
100,20

169.00
75.20
249,00
281,16
87,00

176.50
79.70
268,00
278,06
86,50

180.40
80.30
273,00
291,50
87,00

184.20
82.20
278,00
310,00
87,20

25,00

25,00

25,00

25,00

25,00

190,00
4,20
2,20
nevoja per buxhet

1,70

1,70

43,55

38,30

- me 30% te
ardhura nga
transporti

256,91

48,91

45,61

5.2. Investimet
Planet investuese per infrastrukturen hekurudhore te Republikes se
Maqedonise per periudhen 2008-2012 i perfshijne investimet ne infrastrukturen e
perhershme
5.2.1 Investimet ne infrastrukturen e perhershme
Investimet ne infrastrukturen e perhershme hekurudhore ne periudhen
20008-2012 do te kontribojne ne permiresimin e gjendjes se saj.
Ato jane te dedikuara per:
a.
b.
c.
d.
e.

Instalime elektroteknike
Rikonstruim dhe rinovim te pjeseve te vecanta te Korridorit 10
Furnizim me mekanizem per mirembajtje
Tjeter (pajisje dhe pune ndertimore ne ndertesat e stacioneve)
Pagesa e kredive
)

Instalimet elektroteknike

1. Udheheqja nga larg e komunikacionit mundeson udheheqje qendrore te

komunikacionit te Korridorit 10. Vlera e investimit arrin ne 830.000 euro dhe
financohet nga nje kredi e Bankes boterore. Kjo mundeson udheheqje me efikase te
komunikacionit dhe zvogelimin e numrit te te punesuarve per 90 punetore.
2. Sistem telekomunikativ qe bazohet ne nje kabllo optike dhe instalime
percjellese multiplekse. Investimi eshte ne rrjedhe e siper dhe me realizimin e tij do

te mundesohet rrjedhe me e shpejte e informacioneve me kapacitet te madh dhe

mundesi per dhenie me qira. Financimi i perundimit te investimit (kabllo ne relacion
Veles - Gjevgjeli dhe sisteme percjellese) ne vlere prej 1.300.000 euro eshte
siguruar me kredi nga Banka boterore (TTFS).
3. Sistemi informativ per infrastrukturen mundeson zgjedhje te strategjise
optimale per mirembajtje, planifikim te punes dhe evidentim te realizimit. Funksioni i
sistemit bazohet ne informacionet e regjistruara ne cfaredo lloj forme (makina te
ndryshme matese; incizime apo informacione te regjistruara me dore) aftesi per
parashikimin e zhvillimit te procesit dhe mundesi per nderrimin e rregullave te
mirembajtjes. Investimi ne vlere prej 600.000 euro eshte siguruar me kredi nga
Banka boterore.
4. Sigurimi i 6 kalimeve rrugore ne relacionin Veles - Manastir me instalime
automatike elektroteknike, siguron zvogelimin e numrit te te punesuarve per 12 dhe
pengese me te vogel te komunikacionit tokesor. Vlera e investimit arrin ne 600.000
euro.
5. Sigurimi i 14 kalimeve rrugore ne relacion Gjorce Petrov - Gostivar me
instalime automatike elektroteknike, siguron mbrojtje me te madhe ne
komunikacion. Per 13 kalimet rrugore eshte donuar pajisje nga Qeveria Amerikane
(TDA), ndersa per nje kalim rrugor (Kondove) eshte e nevojshme te furnizohet
pajisje tjeter. Vlera e investimit arrin ne 750.000 euro.
6. Nxemja e kthesave paraqitet si nevoje e zvogelimit te numrit te punesuarve
dhe pamundesia qe kthesat te pastrohen me dore si deri tash. Kjo eshte me rendesi
per Korridorin 10 ku kemi udheheqje qendrore te komunikacionit. Vlera e investimit
arrin ne 300.000 euro.
7. Sistemi i optimizimit te ngarkeses kulmore te elektroterheqjes duhet te
mundesoje zvogelim te ngarkeses kulmore dhe me kete do te mudesohet edhe
kursim i dukshem i rrymes elektrike te elektroterheqjes.
8. Sistemi i Pranuesit-ranzhues-Trubareve me sigurim minimal qe do te
mundesoje udheheqje qendrore te kthesave dhe varesisht nga gjendja e sinjaleve
mundesohet siguri me e madhe, force me e madhe dhe zvogelim i numrit te
punesuarve ne 15. Do te sigurohet vetem pjesa e domosdoshme per zhvillimin e
komunikacionit. Vlera e investimit arrin ne 400.000 euro.
9. Lidhja Raspatnica B - Maxhari mundeson lidhje direkte per trenat qe
udhetojne ne relacion Selanik-Zhelezare dhe me kete edhe ulje te kohes se
udhetimit per 30 minuta. Lidhja praktikisht funksionon, eshte e nevojshme aktivizimi i
saj, elektrifikimi i kolovozit ne gjatesi prej 700m dhe ndryshim ne sigurim (sigurimin e
Pranuesit). Vlera e investimit arrin ne 200.000 euro.
10.
Sigurimi i Pajiseses-ranzhuese-Trubareve me sigurim minimal qe do te
mundesoje udheheqje qendrore me kthesat dhe varesisht nga gjendja e sinjaleve
mundesohet siguri me e madhe ne komunikacion, fuqi me e madhe dhe zvogelim te
numrit te te punesuarve per 15 punetore. Do te sigurohet vetem pjesa e
domosdoshme per zhvillimin e komunikacionit. Vlera e investimit arrin ne 400.000
euro.
11.
Sigurimi i Gjorce Petrov me sigurim minimal qe do te mundesoje
udheheqje minimale me kthesat dhe varesisht nga gjendja e sinjaleve mundesohet
siguri me e madhe, fuqi me e madhe dhe zvogelim te numrit te te punesuarve per
15 punetore. Vlera e investimit arrin ne 400.000 euro.
12.
Sigurimi i Vollkove me sigurim minimal qe do te mundesoje udheheqje
minimale me kthesat dhe varesisht nga gjendja e sinjaleve mundesohet siguri me e
madhe, fuqi me e madhe dhe zvogelim te numrit te te punesuarve per 15 punetore.
Vlera e investimit arrin ne 400.000 euro.

13.
Sigurimi i Zhelezara jugore me sigurim minimal qe do te mundesoje
udheheqje minimale me kthesat dhe varesisht nga gjendja e sinjaleve mundesohet
siguri me e madhe, fuqi me e madhe dhe zvogelim te numrit te te punesuarve per
15 punetore. Vlera e investimit arrin ne 400.000 euro.
14.
Sigurimi i Jegunovces me sigurim minimal qe do te mundesoje
udheheqje minimale me kthesat dhe varesisht nga gjendja e sinjaleve mundesohet
siguri me e madhe, fuqi me e madhe dhe zvogelim te numrit te te punesuarve per
15 punetore. Vlera e investimit arrin ne 400.000 euro.
15.
Sigurimi i stacionit Tetove me sigurim minimal qe do te mundesoje
udheheqje minimale me kthesat dhe varesisht nga gjendja e sinjaleve mundesohet
siguri me e madhe, fuqi me e madhe dhe zvogelim te numrit te te punesuarve per
15 punetore. Vlera e investimit arrin ne 400.000 euro.
(pozicionet prej 4 -11 eshte parapare qe te financohen nga Buxheti i Republikes se
Maqedonise, apo nga mjetet e amortizimit, nese shteti e mbulon ndryshimin negativ
ne mirembajtjen, me cka amortizimi do te mund te shfrytezohet per investime).
b) pune ndertimore
Percaktimi strategjik i Hekurudhave te Maqedonise eshte rikonstruim i Korridorit 10
per shpejtesine prej 120 km/ore (radius minimal 800). Ky percaktim del nga:
- parametrat e hekurudhave ne gjatesi prej 126 km (59% nga gjatesia e hekurudhes)
mundesojne shpejtesi prej 10 km/ore (eshte i nevojshem nje korrekcion parcial ne
gjatesi prej 8 km).
- hekurudha siguron komunikacion te perzier me nje pjesemarrje shume te vogel te
komunikacionit te udhetareve (ne thelb kjo eshte hekurudhe per komunikacion te
mallrave);
1)
Hekurudha ne relacionin Nogaevci - Demir Kapi eshte me
parametra te mira dhe mundeson levizje me shpejtesi prej 120 km/ore ne 90% te
trases;
Ne kete relacion rinovimi i fundit eshte bere ne periudhen 1968-1971. Ne
hekurudhat me volum te vogel, pragjet duhet te zevendesohen pas 40 apo 50
viteve, varesisht nga gjendja e hekurudhes dhe kualiteti i pragjeve.
Realizimi i ketij projekti eshte i domosdoshem per shkak te vjetersise se elementeve
te ndertuara, e njeherit edhe rikonstruimit te pjeseve me shpejtesi te zvogeluar.
2)
Hekurudha ne relacion Miravci - Smokvica eshte me parametra te
mira dhe mundeson levizje me shpejtesi prej 120 km/ore ne 90% te trases.
Ne kete relacion rinovimi i fundit eshte bere ne periudhen 1968-1971. Ne
hekurudhat me volum te vogel, pragjet duhet te zevendesohen pas 40 apo 50
viteve, varesisht nga gjendja e hekurudhes dhe kualiteti i pragjeve.
Realizimi i ketij projekti eshte i domosdoshem per shkak te vjetersise se elementeve
te ndertuara, e njeherit edhe rikonstruimit te pjeseve me shpejtesi te zvogeluar.
3)
Hekurudha Kumanove - Deladrovci eshte me parametra te keqia
dhe eshte e nevojshme te ndertohet trase e re per shpejtesine 120 km/ore (radius
minimal 800);
Hekurudha eshte e rrafshet dhe vleresohet qe 2.000.000 euro per km. do te
jene te nevojshme (gjithsej 24,000.000 euro). Financimi eshte nga Buxheti i
Republikes se Maqedonise apo nga fonde paraqasese te UE-se.

4)
Me rikonstruimin e hekurudhes ekzistuese ne gjatesi prej 16 km ne
relacion Kremenice-Manastir riparohet lidhja hekurudhore Greqi - Manastir.
Hekurudha eshte ne rafsh, relativisht e lehte per realizim dhe vlera arrin ne
5.500.000 euro.

c) mekanizimi
Me kredine tanime te aktivizuar nga Banka boterore qe do te realizohet ne vitin 2008
permiresohet gjendja e mekanizmit qe eshte i nevojshem ne procesin e
mirembajtjes (2,90 mil. euro)
Per mobilizimin e teresishem dhe permiresimin e efikasitetit te mirembajtjes se
infrastruktures, duhet te behet furnizim plotesues i mekanizmit, gje qe do te
realizohet nga Buxheti i RM- se, nga mjetet per amortizim. Efikasiteti i rritur do ta
siguroje numrin e zvogeluar te te punesuarve.
1. Njezet makina servise per instalimet elektroteknike jane te nevojshme per
grupet servisore (mirembajtesit) per instalimet sinjalizuese siguruese (12),
instalimet telekomunikative (6) dhe instalimet elektroterheqese dhe CDU (2).
Keto makina jane te llojeve te ndryshme dhe duhet te mundesojne
mirembajtje efikase, per dallim nga praktika e deritanishme e shfrytezimit te
trenave te udhetareve. Rritet efikasiteti i mirembajtjes dhe krijohet mundesi
per zvogelimin e te punesuarve. Vlera e investimit arrin ne 300.000 euro.
Furnizimi me lokomotiva te vogla motorike per mirembajtje te rrjetit
kontaktues eshte i nevojshem per shkak te vjetersise se lokomotivave te
vogla motorike, difekteve te shpeshta dhe mirembajtjes joefikase. Personat
qe kujdesen nuk jane ne gjendje qe ta ruajne rrjetin kontaktues sepse nuk
kane lokomotiva motorike te gjendje te mire. Vlera e investimit arrin ne
825.000 euro.
2. Te gjashte makinat hekurudhore/rrugore me bartje te vogel jane te nevojshme
per kontrollim te hekurudhes, lemim te binareve dhe organizim te punes me
volum te vogel te gjashte segmenteve. Organizata e SHPP bazohet ne 10
segmente, numrin e zvogeluar te punetoreve dhe organizimin e punes me
transport personal (per hekurudhat krahasuese). Vlera e investimit arrin ne
600.000 euro.
3. Tre lokomotivat e vogla motorike jane te nevojshme per tri segmentet per
organizimin e puneve me volum te madh. Vlera e investimit arrin ne
2.400.000 euro.

Investimet ne infrastrukture
mil.den.
abela nr.2
n.r
pershkrimi
1 Investime
1.1
1.2
1.3
1.4

Invest.-iet
Pune ndertimore
Mekanizimi
Pajisje per infr. dhe
ndertim-ndertesa,
stacione
1.5 Pagesa e kredive
2
Konstrukcioni
financiar
amortizim*
-buxheti

2008

2010

2011

2012

882,64

727.71

776.01

1270.93

1320.29

223.24
338.24
247,53
49.20

66,11
522.75
49,20
73.80

70,73
553.50
49,20
92.25

49.20
1076.25
49.20
92,25

49,20
1137.75
36.90
92,25

24,43
882,64

15,85
727.71

10,33
776.01

4,03
1.270.93

4,19
1.320.29

214,00
322.39

249,00
478.71

268,00
508.01

273,00
518.23

278,00
562.59

479,70

479,70

-UE
- Banka boterore

2009

346.25

* nese Shteti e mbulon ndryshimin negativ qe paraqitet gjate mirembajtjes se

infrastruktures, atehere amortizimi do te mund te perdoret per investime.

RIKAPITULLIM I MJETEVE TE NEVOJSHME

PER INFRASTRUKTUREN
mil.den.
abela nr. 3
n.r
pershkrimi

2008

I.

2009

2010

2011

2012

MJETET E NEVOJSHME

1 mirmebaj.rregullt
investuese
2 Investime

1.073.96

890.56

915.96

938.90

968.30

882,64

727.71

776.01

1270.93

1320.29

1.956,60

1.618.27

1.691.97

2.209.83

2.288.59

31.81

26.31

27.51

35.93

37.21

Gjithsej
infrastruktura
Gjithsej
infrastruktura
(mil. euro).

I I.

Konstrukcioni financiar
Gjithsej te
ardhura (35%)
- amortizimi
- UE

817,05
214,00

841,65
249,00

870,35
268,00

895,35
273,00
479,70

930,00
278,00
479,70

- Banka boterore
- Buxhet - 35%

346.24
579.31

527.62

553.62

561.78

600.89

RIKAPITULLIM I MJETEVE BUXHETORE TE NEVOJSHME DHE

TE LEJUARA PER
FINANCIM TE INFRASTRUKTURES
mil.den
abela nr. 4
n.r
pershkrimi

1 Investimet
2 Mirembajtja e
rregullt dhe
investuese me
35% nga te
ardhurat e
transportit
3. GJITHSEJ(1+2)me 35% nga te
ardhurat e
transportit
4. GJITHSEJ(1+2)
Mil. euro 35%

2008

2009

2010

2011

2012

I. Mjetet e nevojshme dhe te lejuara

322.39
478.71
508.01
518.23

562.59

256,91
579.30

48,91
527.62

45,61
553.62

43,55
561.78

38,30
600.89

9.41

8.57

9.00

9.13

9.77

4. PERMBLEDHJE
Ne permbledhjen e shkurter ne periudhen e kaluar jane numeruar te gjitha
problemet kryesore qe jane prezente ne infrastrukture, qe ne ate periudhe nuk jane
zgjidhur dhe paraqesin ngushtice per zhvillimin e komunikacionit.
Domethenia e hekurudhes per Republiken e Maqedonise dhe ekonomise se saj
eshte e madhe dhe paraqet nje prej lidhjeve te mundeshme me boten tjeter.
Infrastruktura dhe transporti paraqesin nje sistem integral, por kushtet e ketilla te
punes, te padefinuara dhe minimizimi i cilitdo lloj roli do ta coje tere sistemin ne
gjendje jofunksionale.
Gjindja e modusit per veprim te tyre integral, ne raporte objektivisht te rregulluara do
te jete ne funksion te punes se tyre te pa llogaritur, e me kete do te kete beneficion
ekonomia e Republikes se Maqedonise dhe subjektet ekonomike.
Cdo pengese e transportit hekurudhor dhe margjinalizim i tij, do te thote humbje e
funksionit themelor te hekurudhes, tregut te transportit, uljen e konkurrences, ritjen
e harxhimeve te transportit dhe shmangie e Republikes se Maqedonise nga
korridoret hekurudhore nderkombetare.
Prandaj gjate formimit te politikes se transportit te Republikes se Maqedonise, ne
periudhen e ardhshme transporti hekurudhor duhet te kete rol paresor.
Ne ate menyre edhe funksioni primar dhe themelor i transportit hekurudhor do te
jete pjese integrative e procesit te teresishem te integrimit te Republikes se
Maqedonise ne Unionin Evropian.

SH T O J C E
FORMULAR PER VLERESIM TE IMPLIKACIONEVE FINANCIARE

1. Titulli i propozimit:

2.

Ministria/Organi i administrates shteterore:

Propozim Programi nacional per infrastrukturen

hekurudhore 2008-2012

Ministria per Transport dhe Lidhje

3. Qellimi i propozimit:

4.

Lloji i propozimit:

5. Personi per kontakt dhe titulli i tij:

Mile Janakieski / Minister

6.

Tel./faks per kontakt apo -posta:

8.
8.

Aktiviteti:

Lloji i
kerkeses:

()

Rregullativa ne
lidhje me UE

()

Program i ri

()

Shperndarja e mjeteve nemes dy

programeve

()

Rregullative tjeter
e re

()

Zmadhimi/zvogeli
mi i programit
ekzistues

()

Bashkimi i dy apo me teper programeve

9.

Qellimi i kerkeses / aktiviteti i propozuar:

10.

Lidhje me program qeveritar:

11. Implikacione fiskale

(ne milion denare)

2010

2008

2009

GJITHSEJ:

579.30

527.62

553.62

GJITHSEJ:

579.30

527.62

553.62

2011

2012

. Harxhimet per propozimin

Rroga

Sherbime dhe mallra

Kapital
Transfere
B.

Mjetet e lejuara
per propozimin
Rroga

Sherbime dhe mallra

Kapital
Transfere
C.

Ndryshimi i mjeteve
te lejuara (B-)

561.78

600.89

 Rroga

Sherbime dhe mallra

Kapital
Transfere
D.

GJITHSEJ:
Mjetet ne dispozicion (anga
aktivitete te tjera apo programe te
organit)
Rroga

Sherbime dhe mallra

Kapital
Transfere
.

GJITHSEJ:
Neto implikacioni nga mjetet e organit
(C-D)
Rroga

Sherbime dhe mallra

Kapital
Transfere
GJITHSEJ:
F. Ritja / zvogelimi i ta ardhurave
G. Burime plotesuese te financimit apo
ndarje e harxhimeve
Burim: Buxheti qendror - Transfere
12 Nto ritja/zvogelimi i te punesuarve
lidhur me propozimin
13 Cfare garanci, hua apo detyrime te
tjera te verteta apo te mundeshme do
te dalin per Qeverine (e qe nuk jane
theksuar ne pikat 11 deri 11G)

14. Nese kjo paraqet kerkese per mjete

plotesuese ne vitin fiskal ne vijim apo
jasht ciklit normal per pergatitjen e
buxhetit, ju lutemi shkruani arsye:
15. Data e perfundimit te vleresimit:
16. Data e dorezimit te analizes prane
Ministrise se Financave per mendim:

17. Data e marrjes se pergjigjes nga

Ministria e Financave:
18. Ndryshimet qe kerkohen nga Ministria
e financave:
19. Pergjigja e Ministrise - Propozues:
20. Pergjigja e Ministrise se Finacave:
21. Valle mendimi i Ministrise se Financave
eshte dhene si shtojce:

0.00

0.00

0.00

22.

Lejuar/Data:
Nenshkrimi i sekretarit shteteror /
Drejtor i organit shteteror

Data:
27.07.2007

Data:
Nenshkrimi i Ministrit

27.07.2007