Vlerat e caktuara t energjis q merr nj elektron n atom,quhet nivel energjetik dhe elektronet

q i prkasin nj niveli energjetik formojn nj shtres elektronike.

N atomin e nj elementi shprndarja e elektronve npr nivele dhe nnnivele energjetike bhet
sipas parimit t qndrueshmeris.Sipas ktij parimi mbushen m par me elektrone nivelet dhe
nnnivelet q kan energji m t vogl e m pas ato q kan energji m t lart.
Nivelet energjetike (shtresat) paraqiten me shkronja apo numra K=1, L=2, M=3, N=4, O=5, P=6,
Q=7 ndrsa nnnivelet me shkronjat s, p, d, f.

[redakto] Orbitalet atomike

Pjesa e hapsirs rreth brthames ku probaltiteti (besueshmria) i ndodhjs s elektronve sht
m e madhe quhet orbitale atomike. Ato mund t karakterizohen edhe si re elektronike. Forma e
saj prcaktohet nga numri kuantik sekondal apo orbital (l). Kshtu orbitalet s q kan vlern l=0
dhe kan form sferike ndrsa orbitalet p q kan vlern l=1 kan formen e 8 s zgjatur.
Orbitalet atomike jan t orientuara n hapsir n drejtim t bushtit t koordinatave x, z, y dhe si
t tilla shnohen si px, py dhe pz. N qendr t orbtit ndodhet brthama, ndrsa elektroni lviz
rreth saj dhe krijon at q quhet re elektronike.
N nj orbitale atomike m s shumti mund t vendosen dy elektrone dhe ato duhen t kene
spine(kahe) t kundrta.

[redakto] Numrat kuantik

do elektroni mund ti prshkruhen 4 numra kuantik t cilt tregojn shtresn,nnshtresn
,orbitalen dhe kahun e rrotullimit t elektronit.Numrat kuantik t elektronit jan :
-numri kuantik kryesor (n)
-numri kuantik sekondar apo orbital (l)
-numri kuantik magnetik orbital (m)
-numri kuantik spin (s)

1. Numri kuantik kryesor prcakton nivelet energjetike(shtresat) t elektronit n atomin

prkates. Vlera e ktij numri sht numr pozitiv n=1, 2, 3-7 (ku K=1, L=2, M=3, N=4,
O=5, P=6, Q=7) ku sa m e madhe t jet vlera e n-s, aq ma e madhe do t jet distance
e elektronit nga brthama. Ai gjithashtu prcakton numrin maksimal t elektronve q
mund t gjenden n nj nivel energjetik, e q shprehet me Karin :

Xe=2*n^2 si p.sh n=1 -> Xe=2*1^2=2

n=2 -> Xe=2*2^2=8

Orbita e Pare
Orbita e Dyte

1=2 elektrone
2=8 elektrone

n=1
n=2
n=3
n=4

2. Numri kuantik sekondar apo orbital (l) paraqet nnnivelin (nnshtresen) energjetike.
Vlerat e numrit kuantik sekondar (l) jan t kushtzuar nga vlera e numrit kuantik kryesor
(n). Kshtu pr n t dhn l merr vlerat l=0, 1, 2, 3-(n-1) :
l=0
l=0, 1
l=0, 1, 2
l=0, 1, 2, 3

s
s, p
s, p, d
s, p, d, f

Gjithashtu l percakton numrin maksimal te elektroneve ne nje nenivel energjitik

X= 2(2l+1)

Psh 2(2*2+1) = 2(4+1)= 2*5 = 10

Numri kuantik sekondar gjithashtu prcakton edhe formn e orbitals atomike. Pr n=2 / l ka dy
vlera l=0 dhe l=1 kjo do t thot q ky nivel i ka dy nnnivele. Per n=3 / l ka tre vlra l=0; l=1;
l=2 kjo do t thot q ky nivel i ka tre nnnivele

l=0
l=1
l=2
l=3

3. Numri kuantik magnetik (m), sht madhsi vektoriale qe prcakton orientimin

hapsinor t orbitales atomike, si pasoj e vetive magnetike t elektronve. Vlerat e
numrit kuantik magnetik (m) mund t jen vlera t numrave q sillen prej +l n zero e
deri ne-l. Kshtu p.sh :
m=
0
(1 orbitale s)
m=
+1, 0, -1
(3orbitale p)
m=
+2, +1, 0, -1, -2
(5 orbitale d)
m=+3, +2, +1, 0, -1, -2, -3 (7orbitale f)

Numri i orbitale t nj nnniveli t dhne jepet nga formula :

m=2l+1
p.sh l=2
m=2(2)+1=4+1=5 (do t thot nnniveli i 3 i ka 5 orbitale=orbitalja d)

4. Numri kuantik i spinit, prcakton kahun e rrotullimit t elektronit rreth bushtit t vet.
Eksperimentalisht sht vertetuar q elektroni n atom mund t formoj dy lloj fushash
magnetike, njra pr shkak t rrotullimit rreth brthames atomike, pr arsye paraqitet
momenti magnetik orbital dhe e dyta pr shkak t rrotullimit rreth boshtit t vet, pr
arsye paraqitet momenti magnetik i spinit. Ai merr dy vlera :

s=+ dhe s=-

N do orbitale atomike vendosen vetm elektronet q i kan spinet e kundrta.