KOLEGATIVNE OSOBINE RASTVORA

Haris Husic IV-7

Engleski hemiar Tomas Graham 1860 godine je opazio da neke tvari kao sto
su elatina bjelance i krob ne prolaze kroz opne vrlo malih pora, kakva je npr
opna od celofana. Ulije li se npr u vreicu od celofana otopina elatine i
natrijeva hlorida (NaCl) te vrecica stavi u posudu kroz koju tee voda uskoro ce
u vreici zaostati samo cista otopina elatine. Natrijev i hloridni joni prolaze
kroz vrlo male pore vreice od celofana, dok zelatia ostaje unutar vreice.
Graham je odvajanje tvari opnama s malim porama nazvao DIJALIZA.

Dijaliza se u savremenoj medicni koristi za uklanjanje tetnih tvari primjera

uree (Co(NH2)2 iz krvi bolesnika sa osteenim fungcijama bubrega. Graham je
dalje opazio da se tvari koje dijalizuju (prolazak kroz pore celofana )mogu
kristalizovati pa je nazvao KRISTALOIDI. Tvari koje ne dijaliziraju i ne
krstaliziraju kao sto su elatina i skrob nazvao je KOLOIDI prema grkoj rijei
kolla-ljepilo..pod koloidnim rastvorima koloidima danas disperzni sistemi
nalaze na granici izmedju pravih rastvora ili molekulskih disperznih sitstema i
grubo disperznih sistema koloidne cestice s veliine priblizno od 100nm (10 -9
do 10 -7m ) Granica izmedju pravih rastvora koloidno disperznih i grubo
disperznih sistema nije otra.

Dispergirane estice u koloidnim sistemima mogu se sastojati samo od 1

molekule npr. Bjelanevine i sintetskog polimera.U koloidno disperznim
sistemima razlikujemo disperznu fazu plin, tekucina ili vrsta tvar i disperzno
stredstvo koja takodje moze biti plin tekucina ili vrsta tvar. Zavisno od
agregatnog stanja disperzne faze i disperznog sredstva koloidno disperni sistemi
imaju razlite nazive. Ako je vrsta faza dispergirana u tekucini npr atomi zlata u
vodi ili vrstoj tvari (grozdova atom zlata u staklu ) tada se takav sistem zole
SOL

Krute tvari i tekucie dispergirane u plinu dimu, magli nazivamo AEROSOL :

Disperzni sistemi u kojima je jedna tekucina dispergirana u drugoj naziva se
emulzija (mlijeko itd )

Koloidi se dijele u dvije grupe:

1) LIOFILNE

2) LIOFOBNE

LIOFILNI KOLOIDI su oni koji lako dispergiraju u otapalu pri cemu dolazi do
SOLVACIJE : Solvacija liofobnih koloida u polovnim otapalima uvjetovana je
prisustvom polarnih skupina (-OH ; -COOH ; -COO - ; -SH ,-NH2 ) na povrsini
njihovih estica to su stabilne otopine vrlo visoke atomske mase.

LIOFOBNI KOLOIDI su disperzni sistemi koji se sastoje od hemijski razlicitih

faza. Oni s termodinamiki nestabilni i lako KOAGULIRAJU tj prelazi u grubo
disperzni sistem. Ako je diperzni sistem voda tada govorim o HIDROFILNIM I
HIDROFOBNIM koloidima. Koloidno disperzni sistemi mogu nastati uglavnom na
2 naina :

Ili disperzijom ili kondenzacijom

Disperzne metode podrazumijevaju prelaz iz molekulsko-diperznog sistema u

koloidno diperzni.

OSMOTSKI PRITISAK RASTVORA

Osmoza je prolazak molekula rastvaraca kroz polupropustljivu

membranu iz rastvora manje u rastvor vece koncentracije radi
izjednacavanja koncentracije . Pri tome estice rastvorene tvari udaraju
u polupropusnu membranu i nastaje osmotski pritisak.

Naucnik Van Hof dokazao da je osmotski pritisak jednak pritisku koji bi

izazvale cestice rastvorene tvari kada bi se nalazile u istoj zapremini u
gasovitom stanju. stoga se za izracunavanje osmotskog pritiska moze
primijeniti opca jednacina gasnog stanja

jednaini gasnog stanja p se izrazava u Pa a

zapremina u m3 . Ukoliko zapreminu izraavamo u litrima
onda pritisak treba izraziti u kPa jer se tada vrijednost
ne mijenja
kPal = 103 Pa 10

-3

m3 = Pa m3


Koliki
je osmotski pritisak u rastvoru na temperaturi od 25
a) 2 % rastvora H2SO4 gustine 1,25 g/cm3 a stepen
jonizacije 95 %
b) 1 % rastvora H3PO4 gustine 1,1 g/cm3 i stepena
jonizacije 28 %

a)