Protokoli u neonatologiji

PRIMENA SURFAKTANTA U
NEONATOLOGIJI
Tatjana Jakii

DEFINICIJA
Surfaktant je hidrofobna lipidnoproteinska smea koja prekriva
povrinu alveola u pluima i spreava nastanak atelektaza.

PODELA
Prirodni;
Sintetski;

VRSTE I SASTAV
Prirodni
SASTAV
Doza

Preparat

Izvor

Fosfolipidi,
%

Surfaktant
proteini, %

mg/kg

ml/kg

Broj
doza

Curosurf

Svinjski

99

SPB, C (1)

100-300

1,15-2,5

Surfanta

Govei

84

SP-BSP-C (1)

100

Infasurf
(CLSE)
Alveofact
Surfactant 2
amnionske
tenosti
Surfaktant TA

Govei

95

SP-BSP-C (1)

90-100

Govei
Humani

88
95

SP-B, C (1)
SP-A, B, C (5)

150
60

1.2
3

4
4

Govei

84

SP-BSP-C (1)

100

47

Protokoli u neonatologiji

Sintetski
SINTETSKI SURFAKTANTI KOJI SU KLINIKI ISPITANI
Preparat
EXOSURF

TURFSURF
ALEC

DOZA

Izvor

Broj doza

mg/kg

ml/kg

DPPC
Heksodekanol
Tiploksapol
DPPC, Visoke
gustine

67,5

25

DPPC, PG

100

Farmakoloki oblici
CUROSURF

Pakovan u sterilnim boicama od 3ml (240 mg) i 1,5ml

(120mg);
uva se u friideru na temperaturi od +2 do +8 Co, zatien od
svetlosti.

EXOSURF

Pakovan u boicama u obliku liofiliziranog sterilnog praha pod

vakuumom zajedno sa boicom koja sadri 8 ml sterilne vode
za injekcije bez konzervansa.

MEHANIZAM DELOVANJA
Sniava povrinski napon alveola.
Omoguava:
Krae trajanje mehanike ventilacione potpore;
Krau primenu oksigenoterapije;
Smanjenje mortaliteta;
Kvalitetnije preivljavanje.

48

Protokoli u neonatologiji

INDIKACIJE
1. Respiratorni distres sindrom (RDS):
Profilaktika primena:
o Za novoroenad < 28 GN ili > 28 GN kod oekivane
nezrelosti plua;
Pre prvog udaha;
U toku prvih 15 minuta ivota;
Doputa ekstubaciju neposredno po aplikaciji;
Uz primenu NCPAP smanjuje potrebu za
mehanikom ventilacijom.

Terapijska primena:
o Rana, za novoroenad >32 GN:
Sa znacima RDS-a u razvoju;
Na mehanikoj ventilaciji sa FiO2>40%;
U toku prva dva sata ivota.
o Kasna, za zreliju novoroenad uzrasta od 2 do 48 h;
Na mehanikoj ventilaciji sa FiO2>50-60%.

2.
3.
4.
5.
6.

ARDS
MAS
PPHN
Kongenitalna dijafragmalna hernija
Hipoplazija plua

Pre primene surfaktanta potrebno je:

Uraditi Rtg plua i srca;

Plasirati arterijski i venski umbilikalni kateter;
Postaviti transkutani monitor Sat.O2 i PaCO2;
Uraditi ultrazvuni pregled CNS-a;
Proveriti poziciju endotrahealnog tubusa.

49

Protokoli u neonatologiji

Nakon postavljanja indikacije za primenu surfaktanta

neophodno je:
Stabilizovati kliniko stanje novoroeneta
mehanike ventilacije;
Stabilizovati arterijski pritisak;
Korigovati acido bazne poremeaje;
Korigovati anemiju.

primenom

DOZIRANJE
CUROSURF
Profilaktika doza 100 mg/kg (1,25 ml/kg);
Terapijska doza 100-200 mg/kg (1,25-2,5 ml/kg);
Ponovljena doza za novoroenad, koja zahtevaju primenu
mehanike ventilacije sa FiO2>30% nakon 12 i 24 h od
aplikovanja prve doze, iznosi 100 mg/kg (1,25 ml/kg).
EXOSURF
Profilaktika i terapijska doza 67,5 mg/kg (5 ml/kg);
Ponovljena doza za novoroenad koja zahtevaju mehaniku
ventilaciju sa FiO2>30% nakon 12 h od aplikovanja prve doze,
jeste 67,5 mg/kg (5 ml/kg).

TEHNIKA PRIMENE SURFAKTANTA

CUROSURF

50

Neposredno pre upotrebe potrebno je zagrejati boicu, polako,

do 37 Co, stavljanjem u inkubator tokom jednog sata ili
zagrevanjem u termostatiki kontrolisanoj sredini tokom tri
minuta;
Okretati boicu gore dole dok suspenzija ne postane
homogenizovana, izbegavajui nastanak pene;
Tanu dozu aspirirati sterilnim pricem i iglom;
Dekonektirati novoroene sa respiratora i aplikovati Curosurf
u vidu bolus doze, tokom 10-20 sekundi, pomou katetera koji
je plasiran kroz endotrahealni tubus;

Protokoli u neonatologiji

Kraj katetera mora biti iznad kraja endotrahealnog tubusa;

Nakon aplikacije potrebno je manuelno ventilirati novoroene
tokom 1-2 minuta, koristei isti procenat kiseonika kao pre
tretmana;
Po primeni leka, u narednih 12 asova, nije poeljno raditi
endotrahealnu aspiraciju osim u vitalnim indikacijama.

EXOSURF
Neposredno pre upotrebe rastvoriti prah u originalnom
rastvarau, a potom dobijenu suspenziju aspirirati u sterilan
pric;
Aplikovati lek kroz specijalan nastavak na tubusu tokom 15-20
minuta, sinhrono u skladu sa mehanikim udasima ne
prekidajui mehaniku potporu;
Po primeni leka ne vriti endotrahealnu aspiraciju najmanje
naredna 2 asa, osim u sluaju vitalne indikacije.

MONITORING DETETA
Nakon aplikacije surfaktanta:
Kontrolisati gasne analize:
o U prvih sat vremena na 15 minuta;
o U drugom satu na 30 minuta;
o U daljem toku na 60 minuta u zavisnosti od klinikog
stanja deteta, saturacije hemoglobina kiseonikom
merene transkutanim pulsnim oksimetrom i prethodnih
gasnih analiza;
Uraditi kontrolni Rtg plua i srca 60 minuta od primene leka;
Parametre mehanike ventilacije smanjivati u skladu sa
klinikim stanjem, saturacijom hemoglobina kiseonikom,
merene transkutanim pulsnim oksimetrom i gasnim analizama.
* Potrebno je:
Pre svega, smanjivati koncentraciju kiseonika u udahnutom
vazduhu do FiO2 21%. Potom, u zavisnosti od Sat.O2, PaO2,
PaCO2, smanjivati maksimalni inspiratorni pritisak i zadatu
frekvencu.
51

Protokoli u neonatologiji

MOGUE KOMPLIKACIJE TERAPIJE

Tranzitorna hipoksemija praena bradikardijom (nastaje zbog

opstrukcije disajnih puteva volumenom primenjenog leka ili
stimulacije vagusa);
Asimetrino primenjen surfaktant zbog neadekvatne pozicije
endotrahealnog tubusa;
Pluna hemoragija i DAP (posledica bolje ventilacije i
smanjenja plune vaskularne rezistencije praene L-D antom.

LITERATURA

52

1.

Collaborative European Multi Centre Study Group. Pediatrics

1988; 683-691.

2.

Creuwels L.A.J.M. et al. The Pulmonary Surfactant System:

Biochemical and Clinical Aspect. Lung 1997 : 175 : 1-39.

3.

Greenough A, Surfactant in: Rennie JM, Roberton NRC. ed.

Textbook of Neonatology, 3rd ed, Edinburgh: Churchil
Livingstone; 1999; 467 - 476.

4.

Henry L. Halliday Clinical Trials of Surfactant Replacement

in Europe. BiolNeonate 1997 : 71 (Suppl 1 ) : 8-12.

5.

Schwantz RM, Luly AM, Scanlon JW, and Kellogg RJ. Effect
of Surfactant on Morbidity, Mortality and Resource Use in
Newborn Infants Weighing 500-1500 g. N Engl: J Med 1994;
330: 1476-1480.

6.

Whitsett JA, Weaver TE. Hydrophobic Surfactant Proteins in

Lung Function and Disease. N Engl: J Med 2002; 347: 21412148.