Maga zine van de Oogvereniging Nummer 1 ma art 2015

Oog
Oogarts Hans Lemij:

Glaucoom: wees er vroeg bij!

Welk optisch hulpmiddel past bij jou?
Drempels overwinnen doe je samen!

redactioneel

Een nieuwe lente, een nieuw

geluid. Dat geldt ook voor Oog,
het nieuwe magazine van de
Oogvereniging dat voor je ligt.
Bij de opzet en het ontwerp van
dit nieuwe magazine hebben wij aangestuurd op
rust en toegankelijkheid voor mensen met een
oogaandoening.
Een testteam met betrokken leden van de
Oogvereniging keek mee naar de eerste schetsen
van Oog. Dat leverde waardevolle informatie op.
Bijvoorbeeld: plaats de titels van artikelen liever
nder de foto op de omslag in plaats van in de
foto. En: zet geen witte tekst op een rode achtergrond, of tekst in fotos.

Oog is een blad dat wil inspireren. Met interviews,

persoonlijke verhalen, reportages, nieuwsberichten en achtergrondartikelen. Er is veel
om uit te kiezen. Een artikel over het belang van
vroegdiagnostiek bij glaucoom bijvoorbeeld.
Of het low vision-onderzoek in vijf stappen. Lees
je liever persoonlijke verhalen? Ga dan meteen
naar Het Gesprek. Of naar De Partner van ,
waarin de ziende partners van mensen met een
visuele beperking centraal staan. Nieuwsgierig?
Blader dan snel verder! Veel leesplezier!

Joke van der Leij

hoofdredacteur Oog
redactieoog@oogvereniging.nl

Actueel
Ziende(r)ogen werkt!
Op 17 januari 2015 vond in Utrecht de eerste
lustrumeditie van de slechtziendendag Ziende(r)
ogen plaats met als thema: Ziende(r)ogen werkt!
Zon 300 deelnemers lieten zich inspireren door
presentaties en workshops over werk vinden en
behouden, ICT, netwerken, energiebalans en nog
veel meer. Op de banenmarkt vonden heel wat
speeddates plaats en Karin Bloemen stal de show
met haar aanstekelijke optreden. Voor herhaling
vatbaar, vond iedereen. Volgend jaar dus weer.
Met een andere, minstens zo inspirerende
invulling. Mis het niet!
Karin Bloemen (foto: Gerben Grotenhuis)

Oog maart 2015

Ja argang 1 nummer 1 ma art 2015

Oog
7 Het gesprek

20 Vol Leven

Kom op, gewoon den!

Jellie Tiemersma, blond, blind en
een bitch, vertelt hoe zij in het
leven staat en wat haar inspireert.

Drempels overwinnen doe je samen!

Project Mentor Support
voor jongeren met een visuele
beperking. Meedoen kan
nog steeds!

11 Zicht op Zorg

25 Uitgelicht

Glaucoom: wees er vroeg bij!

Hoogleraar glaucoommanagement Hans Lemij over het
belang van een snelle, betrouwbare diagnostiek van glaucoom.

Steppen voor PXE

Behandeling PXE in zicht dankzij
succesvolle fondsenwervingsacties
patinten.

16 Met behulp van

28 Partner van

Welk optisch hulpmiddel past bij jou?

Deel 1 uit een serie over hulpmiddelen en alles wat daarmee
samenhangt. Dit keer: het low
vision-onderzoek.

Af en toe wil ze mijn ogen lenen

Roland Beenen is partner van
Anita. Hij is ziend, zij is blind.
Hoe is dat voor hem?

EN VERDER
4 In het nieuws
10 Column
19 Oogvereniging in actie
30 Vraagbaak Ooglijn

Oog maart 2015

 In het nieuws

Tekst: Trea Scholten

Pas op voor onbetrouwbare stamceltherapie!

Wetenschappelijke onderzoekers die experimentele behandelingen bij mensen uitvoeren,
moeten dit melden op www.clinicaltrials.gov.
Zo weten onderzoekers via deze site van
elkaar waar ze mee bezig zijn.

Voor patinten is deze site echter een verwarrende bron van informatie omdat er zowel
wetenschappelijk verantwoorde, als zeer
onverantwoorde studies op staan. Dat schrijven
vooraanstaande Nederlandse oogartsen in een
brandbrief aan oogpatinten.

Zij waarschuwen voor de experimentele behandeling met stamceltherapie van Weiss & Levy die op
deze site staat. Aangeboden voor mensen met
allerlei oogaandoeningen zoals glaucoom, opticus
atrofie, RP en natte en droge leeftijdsgebonden
MD. Deelname aan deze studie kost een flinke som
geld en de effectiviteit hiervan is uiterst twijfelachtig, schrijven oogspecialisten prof. Cremers
en dr. Van Schooneveld als hoofdondertekenaars
van deze brief. Trap er niet in. Dit is geen onderzoek, dit is verdienen aan andermans ellende!
www.oogvereniging.nl

Be My Eyes-app
Stel: je bent slechtziend of blind en wilt weten
wat de houdbaarheidsdatum van een pak
melk is. Lastig, vond de slechtziende Deen
Hans Jrgen Wiberg. Het bracht hem op het
idee voor de app Be My Eyes.

Een team van programmeurs en creatievelingen

ging enthousiast aan de slag. Het concept achter
deze app is even simpel als briljant. Via een
videoverbinding zorgt de app dat een blinde of
slechtziende direct contact krijgt met een ziende
vrijwilliger die helpt kijken. Zo kunnen blinden en
slechtzienden om hulp vragen en anderen via een
live videoverbinding tijdelijk hun ogen uitlenen.
De app koppelt automatisch zienden en slechtzienden aan elkaar. Be My Eyes richt zich vooral
op kort contact en simpele hulpvragen. Kijken
of de melk niet over de datum is bijvoorbeeld.
Of het juiste potje uit de kelder pakken. Simpel
voor wie goed ziet, vaak lastig voor wie visueel

beperkt is. De app is in Denemarken een groot

succes en sinds januari wereldwijd beschikbaar.
Voorlopig is de app nog gratis. Maar de makers
hebben al gemeld dat hun financiering in september 2015 op is. Mogelijk moet je er dan toch
voor gaan betalen.
www.bemyeyes.org

Oog maart 2015

 In het nieuws

Maak kans op voelboek Feestmaal voor de Koning

Uitgeverij Lemiscaat en Koninklijke Visio
ontwikkelden samen de tactiele versie van
het prentenboek Feestmaal voor de koning
van Marilies Verhelst met prenten van
Linde Faas.

Alle prenten in dit boek zijn voelbaar gemaakt

zodat ook kinderen met een visuele beperking
de illustraties kunnen ervaren. De teksten zijn in
zwart-wit n braille. Oudere kinderen kunnen het
verhaal meelezen met de brailletekst. Bij het boek
hoort ook een cd. Het verhaal gaat over Koning
Leeuw die voor zijn verjaardag van Vogelspin een
verrukkelijke feesttaart krijgt. Bovenop de taart
ligt een mals stukje vlees, zijn lievelingskostje.
Maar als Vogelspin even niet kijkt, is het vlees van
de taart. Vogelspin gaat in de jungle op zoek naar
de dader.

Nieuwsgierig naar dit unieke voelboek?

Stuur dan een e-mail naar redactieoog@oog.nl,
vertel in 50 woorden waarom je dit boek graag
wilt en maak zo kans op een gratis exemplaar!

Feestmaal voor de Koning

ISBN 978 904 770 46 45
44,95

Ziezo-beurs

Gratis workshops Apple

Wil je weten welke mogelijkheden er zijn

om met een visuele beperking zo onbeperkt
mogelijk te leven? Kom dan naar de ZieZobeurs, de grootste oogbeurs van Europa.

De Apple Store in Amsterdam geeft

wekelijks een aantal gratis workshops.
Speciaal voor blinden en slechtzienden.

Bijna 75 exposanten presenteren een uitgebreid

aanbod aan hulpmiddelen en
diensten op het gebied van
wonen, werken, lezen, leren
en ontspannen, kortom:
leven met een visuele beperking. Daarnaast kun
je tal van workshops en presentaties volgen en
hulpmiddelen uitproberen.
911 april 2015, Expo Houten
Toegang gratis, vooraf aanmelden: www.ziezo.org

Er zijn twee workshops. Visuele hulpmiddelen

in OS X, gaat over hulpmiddelen in OS X waarmee
blinden en slechtzienden hun Mac computer
kunnen gebruiken. Tijdens de workshop komen
onderwerpen als VoiceOver, dicteerfunctie,
schermvergroting en contrastinstellingen aan bod.
De tweede workshop heet Visuele hulpmiddelen
in iOs 8. Hier leer je hoe de iPad, iPhone en
iPod touch te gebruiken.
www.apple.com/nl/retail/amsterdam

Oog maart 2015

Advertentie

Psychologisch Adviesbureau Chance4change, gevestigd in Driebergen, is

er voor iedereen met vragen over studie, loopbaan of werk. Maar je kunt er
ook terecht voor alle vragen over het omgaan met je ziekte of handicap.
De eigenaar van Chance4change is
Wilma Boelman. Ziij is geregistreerd
psycholoog en werkt volgens de richtlijnen van het Nederlands Instituut voor
Psychologen. Dit betekent dat zij geheimhoudingsplicht heeft en voldoet aan
strikte eisen voor kwalitiet en deskundigheid.
Wilma (1958) is getrouwd en moeder
van drie volwassen kinderen. Vanaf haar
geboorte is zij ernstig slechtziend en
sinds enkele jaren ook slechthorend.
De eerste jaren van mijn loopbaan heb
ik gewerkt als maatschappelijk werker
met uiteenlopende doelgroepen. Later
ben ik ook afgestudeerd in de gezondheidspsychologie en werkte ik jarenlang
bij Bartimus. Sinds 2011 heb ik mijn
eigen adviesbureau, geeft Wilma als
uitleg. Mijn drijfveer om juist mensen
met een ziekte of handicap te begeleiden, ligt in mijn eigen ervaring met het
leven met een visuele beperking. Ik weet
hoe moeilijk het kan zijn om je beperking
te accepteren en je zelfstandigheid te
behouden. Maar ik heb ook geleerd dat
een beperking je ontplooiing en je geluk
niet in de weg hoeft te staan.

Wilma vervolgt. Leven met een ziekte

of handicap vraagt veel van iemand. Je
moet stevig in je schoenen staan om het
in het leven te redden. Chance4change
biedt daarom: begeleiding bij verwerking
en het leren omgaan met je ziekte of
handicap, coaching bij onzekerheid of
gevoelens van minderwaardigheid, het
leren opkomen voor jezelf en bij vragen
rond identiteit en zingeving. Daarnaast
biedt Chance4change beroepskeuzeadvies en loopbaanadvies voor mensen
met een arbeidsbeperking en begeleiding voor ouders met een kind met een
handicap.
De werkwijze van Chance4change is
concreet en oplossingsgericht. Omdat
de praktijk klein is, kan flexibel en clintgericht gewerkt worden. De wachttijd
is kort, meestal kun je binnen een paar
dagen al terecht voor een gesprek. De
begeleidingsgesprekken kunnen ook
telefonisch of via skype plaatsvinden.
Ook e-mailcoaching behoort tot de
mogelijkheden. Voor meer informatie zie
www.chance4change.nu

Het gesprek

Kom op,
gewoon den!
Tekst: Lisette Hoes | Fotos: Lia Hoes

Jellie Tiemersma (47) voelt zich in de kracht van haar werkzame leven
en mikt op een carrire van nog vijfentwintig jaar. Ik begrijp niet dat
tweederde van de mensen met een visuele beperking thuis zit.

Oog maart 2015

Het gesprek

Wie de sociale media erop naslaat, krijgt al een

aardig beeld van Jellie Tiemersma uit Groningen.
Op Twitter (2.443 volgers) presenteert ze zich als
blond, blind en een bitch. Ik ben eigenlijk niet echt
blond, niet echt blind en eigenlijk ben ik ook best
leuk. Maar het bekt zo lekker.
Ze heeft zichzelf drie jaar geleden tijdens een
bijeenkomst met een paar woorden moeten
typeren. Ik wilde op dat moment bewust een
statement maken van mijn visuele beperking,
iets wat ik eerder nog nooit gedaan had omdat
ik dat niet nodig vond. Ik ben nu zover dat ik
aan mezelf en aan de buitenwereld toegeef dat
door mijn visuele beperking sommige dingen mij
meer energie kosten dan iemand die goed kan
zien. Zoals vandaag om met die sneeuw vanuit
Groningen naar Baarn te reizen. Dan loop ik wel
in mezelf te mopperen: als ik maar niet val, want ik
zie al geen diepte en door de sneeuw is de ondergrond niet te zien. Dan spreek ik mezelf toe: kom
op, gewoon den.

Onafhankelijkheid
De van origine Friese Jellie wil eigenlijk vooral
benadrukken dat ze dankzij haar beperking veel
heeft bereikt. Ik ben van jongsaf aan gewend om
altijd extra mijn best te doen; op de middelbare
school deed men in die tijd eigenlijk weinig extras
voor mij. Ik moest maar uitzoeken hoe ik de
lesstof tot mij nam. Ik had geluk dat ik goed kon
leren. Op het eindexamen vwo kreeg ik een
grootletter exemplaar: daar hebben de mensen
die om me heen zaten veel plezier van gehad.
Ze lacht. Ze wil zich niet als slachtoffer neerzetten, want zo voelt ze het ook niet. Natuurlijk
ben ik wel gepest vroeger omdat ik er anders
uitzag. En natuurlijk vond ik het vervelend dat
ik bij het touwtje springen altijd moest draaien
omdat ik niet kon inspringen, maar ik ben er heel
onafhankelijk door geworden. Als keerzijde van
diezelfde medaille noemt ze het feit dat ze het

lastig vindt om hulp te vragen. Hoewel ze daar

tegenwoordig ook haar weg in vindt. In de trein
maak ik altijd contact met andere reizigers.
Zo verlaag ik voor mezelf de drempel om iemand
om hulp te vragen, mocht het nodig zijn. Humor
doet het ook altijd goed. Dan steek ik tijdens een
vergadering hulpeloos mijn beide handen omhoog
en dan zeg: Tja, blind h. Dat zou ik jaren
geleden nooit gedaan hebben. Die eigenschap,
op het juiste moment de juiste vraag te stellen,
komt me ook zakelijk gezien goed van pas.

Zilveren trouwjurk
Liever kijkt Jellie vooruit. Er is nog zoveel te doen
en te zien. Ik heb glaucoom, geen ooglens en
een aandoening aan mijn netvlies en hoornvlies.
In mijn ene oog heb ik mt bril 20% zicht en
zonder bril 5%. Mijn andere oog is blind. Ik weet
niet of ik met mijn oogaandoeningen over tien

Oog maart 2015

Het gesprek

Ik droom van een eigen modelijn

jaar nog kan zien. Bovendien is mijn moeder jong
overleden en heb ik mijn eerste partner verloren.
De eindigheid is voor mij gevoelsmatig nooit ver
weg en dat maakt me gretig. Ik heb nu al weer
acht jaar een geweldige partner. We hebben een
openbare liefdesverklaring afgelegd en een feest
gegeven. Met mijn liefde voor mooie kleding wilde
ik natuurlijk wel een topjurk aan. Een prachtige,
zilveren jurk waarvoor ik twee keer naar Parijs
ben gereisd.

Superboek
Die gretigheid is terug te zien in haar carrire.
Ze heeft net afscheid genomen als interimdirecteur bij de Stichting Aangepast Lezen.
Met grove pennenstreken schetst ze het resultaat
van die twee jaren: We hebben 10% meer leden
gekregen, we hebben veel genvesteerd in de
samenwerking met Dedicon en de Christelijke
Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden.
Daardoor weten we elkaar beter te vinden en
kunnen we meer doen met hetzelfde budget.
Er is zelfs een nieuwe site in de lucht speciaal
gericht op kinderen: Superboek. Die twee jaren
bij de stichting vindt ze lang genoeg.
Maatschappelijk betrokken
Jellie bezint zich nu op de volgende fase van haar
bedrijf Personal Too. Alleen al het nadenken
hierover geeft mij energie. Ik hou ervan om heel
verschillende en steeds nieuwe dingen te doen.
Als ik voor mijn werk twee keer hetzelfde moet
doen, vind ik het bij wijze van spreken al routine.
Het liefst werkt ze aan meerdere opdrachten
tegelijk. Ze droomt van een eigen modelijn
Al is het maar n tas, maar dat moet dan wel
een topstuk worden maar maatschappelijke

betrokkenheid noemt ze de rode draad in haar

carrire. Ik kom zelf uit een beschermd protestant christelijk milieu en ik had natuurlijk mijn
visuele beperking. Ik werk graag voor instellingen
die zich inzetten voor mensen met ogenschijnlijk
minder kansen en mogelijkheden.
Ik wil uitdragen dat je met een sterke wil, met
hard werken en met een beetje geluk, heel veel
kunt bereiken. Ze volgde onlangs een leergang
bij de Comenius Leergangen waar per vakgebied
toonaangevende hoogleraren lezingen geven.
Heel inspirerend. Het was een investering in
mezelf. Samen met mensen uit verschillende
disciplines als kunst, economie en journalistiek in
de schoolbanken te zitten: dat voelde echt als een
verrijking en het gaf me een frisse kijk op
de wereld. Lees verder op blz. 10

Oog maart 2015

Het gesprek

column

Non-verbale communicatie
Die gedrevenheid en ambitie zit haar ook weleens
in de weg. Daar doelt ze op in de omschrijving
bitch. Ik wil presteren! Ik eis niet alleen veel van
mezelf maar ben ook veeleisend naar anderen.
Dat is als leidinggevende soms lastig. Ik kan
weinig begrip opbrengen voor iemand die het
bijvoorbeeld te veel vindt om voor zijn werk om
half 7 s morgens de trein te nemen. Ze investeert
veel in haar werk. Vergaderingen zit ze het liefst
zelf voor. Dan ben ik in control. Vooraf kijk ik of
de deelnemers op LinkedIn staan zodat ik alvast
wat uiterlijke kenmerken kan zien. Ik onthoud de
informatie die mensen plaatsen, zodat ik ook wat
kan teruggeven aan iemand. Ik herken mensen
meestal niet aan hun gezicht, maar wel aan hun
stem. Omdat de non-verbale communicatie voor
mij lastig te volgen is, vraag ik altijd aan mensen
om het te zeggen als ik bijvoorbeeld te veel praat.

De naam van het beestje

Ambassadeurs
Voor Jellie is het vanzelfsprekend dat ze werkt.
Het is voor haar dan ook onbegrijpelijk dat
tweederde van de blinden en slechtzienden niet
deelneemt aan het arbeidsproces. Ik zou graag
willen weten hoe dat komt. Ik functioneer toch
ook gewoon? Met wat eigen aanpassingen en
wat aanpassingen in de omgeving moeten toch
meer mensen met een visuele beperking aan het
werk kunnen? Ik vind het belangrijk dat mensen
maatschappelijk actief zijn. Het lijkt me een goed
plan om uit de groep werkenden met een visuele
beperking een aantal ambassadeurs te rekruteren
die dit uitdragen. Ik zou daar graag een rol in
willen spelen.

Mijn zoon is maatschappelijk

blind, zo las ik in een verslag.
Maatschappelijk blind. Ik vroeg me
af wat dat betekende. Heeft hij
geen oog voor de recente ontKarel Greve wikkelingen? Geen gevoel voor
maatschappelijke verhoudingen of
gedraagt hij zich onaangepast? Maar nee, het viel
gelukkig mee. Het bleek zorgverlenersprietpraatjargon te zijn. Maskerende vaagtaal. Dat was me al
eerder opgevallen.
Ik kwam bijvoorbeeld de Society for the rehabilitation of the visually challenged tegen. Ja, ja,
visueel uitgedaagd, ik las het goed. Voor iemand
die blind is. Alsof hij niet genoeg ziet omdat hij
de uitdaging niet aangaat. En hij moet bovendien
gerehabiliteerd worden. Wanneer ik mijn zoon
zou voorstellen naar een programma van deze
club te gaan, dan weet ik zijn antwoord al.
Luidkeels schalt hij Amy Winehouse They tried
to make me go to rehab, but I said, no, no, no!
Want hij heeft zijn bekomst wel van dit versluierende taalgebruik.
Zo sprak men over hem, in een gesprek met zijn
klassendocent, als de visueel beperkte brailleleerling. Een gesprek waar hij nota bene gewoon zelf
bij aan tafel zat. Het lijkt wel alsof we de handicap
gewoon niet durven te benoemen.
Toen ik jong was spraken mijn tantes besmuikt
achter hun hand dat die en die K had. Moeten we
nu gaan zeggen dat iemand B is? Nee, mijn zoon
noemt zichzelf met gevoel voor understatement
een blinde mol. Daarmee is zijn handicap meteen
duidelijk. En ik, ik richt me op een sport waarin
het hebben van een handicap juist een pre is. Al zal
het nog wel even duren voordat ik bij dat golfen
een behoorlijke handicap heb, want volgens mijn
zoon bak ik er helemaal niets van.

zicht op zorg

11

Glaucoom:
wees er vroeg bij!
Tekst: Jeroen Wapenaar

Een snelle, betrouwbare diagnostiek van glaucoom is heel belangrijk.

Wie er te laat bij is, kan volledig blind worden. Een goede samenwerking
tussen optometristen en oogartsen helpt patinten.

Alleen je oogdruk laten meten is niet voldoende (foto: Joke van der Leij)

Ben je 40-plusser en komt glaucoom in je familie voor? Laat dan onderzoeken of je zelf ook glaucoom hebt. Dat adviseert oogarts en hoogleraar glaucoommanagement Hans Lemij. Hij werkt als oogarts in
het Oogziekenhuis Rotterdam en is voorzitter van de Nederlandse
Glaucoom Groep.

Oog maart 2015

zicht op zorg

12

Sluipende ziekte
Glaucoom staat bekend als een sluipende ziekte.
De meeste mensen met deze oogaandoening
hebben jarenlang nauwelijks klachten. Maar als
glaucoom niet goed behandeld wordt, kun je
uiteindelijk volledig blind worden. In zijn spreekkamer ziet Hans Lemij elke dag de gevolgen van
te laat gestelde diagnoses. Mensen die net met
pensioen zijn en volledig visueel beperkt zijn.
Dat is toch verschrikkelijk. Heb je je hele leven
gewerkt, kun je je eigen kleinkinderen niet meer
zien. En het had niet gehoeven.
Om te voorkomen dat glaucoom ook jouw ogen
ernstig aantast, is het dus belangrijk om er vroeg
bij te zijn. Zeker als het in je familie voorkomt, is
de kans dat je zelf glaucoom krijgt aanmerkelijk
groter. Dit verband is er met name bij broers en
zussen. Mensen met een donkere huid lopen ook
een groter risico.
Ook leeftijd is een belangrijke risicofactor, hoewel
de aandoening al op relatief jonge leeftijd kan
ontstaan. Wordt glaucoom ontdekt door je
optometrist of oogarts, dan kun je het goed onder

Glaucoom in beeld
1 Doorsnede van het oog

Hoornvlies

Iris

Lens

controle houden. Maar als het pas in een laat

stadium wordt ontdekt, dan loop je het risico om
inderdaad volledig blind te worden. Momenteel
zijn er volgens Hans Lemij in Nederland zon
100.000 tot 150.000 mensen met glaucoom.
En de helft weet het niet.

Aanwijzingen voor glaucoom

Je laten onderzoeken kan het beste via een
zorgketen van huisarts, optometrist en oogarts,
benadrukt de hoogleraar. Omdat een verhoogde
oogdruk de bekendste aanwijzing is voor glaucoom, kan het aantrekkelijk lijken om bij de
dichtstbijzijnde opticien langs te gaan. Maar alleen
de oogdruk meten is niet voldoende. Ongeveer
de helft van alle glaucoompatinten heeft een
normale oogdruk. Is de oogdruk wel verhoogd,
dan betekent dat slechts in 10 procent van de
gevallen dat er al sprake is van glaucoom.
Om echt goed te kunnen signaleren of er al
glaucoom is opgetreden, of dat het zich mogelijk
kan gaan ontwikkelen, moeten nog twee testen
gedaan worden. Een gezichtsveldonderzoek is
nodig. Het gezichtsveld is het hele gebied dat

( Het Oogziekenhuis Rotterdam, illustratie: Ritzen-Design-Consult)

2 Detaildoorsnede
gezond oog

3 Open kamerhoekglaucoom

4 Nauwe- of gesloten
kamerhoekglaucoom

Kamerwater
Normale afvoer
kamerwater

Afvoer kamerwater
inwendig verstopt

Afvoer kamerwater
afgesloten door iris

zicht op zorg

13

we kunnen overzien terwijl we rechtuit kijken.

Bovendien moet de toestand van de oogzenuw
en zenuwvezellaag worden beoordeeld. Vooral
afwijkingen van de oogzenuw en de zenuwvezellaag zijn een cruciale aanwijzing. Afwijkingen in
het gezichtsveld komen meestal pas op latere
leeftijd voor, aldus Hans Lemij. De toestand van
de oogzenuw kan op twee manieren goed bepaald
worden. Door een oogarts of iemand die daar
speciaal voor is opgeleid. Of met speciale apparatuur, zoals een OCT-scanner. Hiermee maak je een
scan van het netvlies. Bovendien kan het apparaat
de dikte en het volume van weefsellagen meten.

Optometrist vinden
De meeste opticiens hebben geen OCT-scanner,
vandaar dat Lemij aanraadt om voor een goede
optometrist te kiezen. Met zon OCT kun je veranderingen zorgvuldig vaststellen en dat is cruciaal.
Je kunt scherp in de gaten houden of iemand al
echte behandeling nodig heeft of pas over een
paar jaar hoeft terug te komen. Bovendien zijn
optometristen beter opgeleid om in te schatten
wat ze waarnemen. Sommigen werken bij een
opticien, anderen in ziekenhuizen. Via de praktijkzoeker op de website van Optometristen
Vereniging Nederland (OVN) zijn de optometristen
te vinden. Alle bij de OVN aangesloten optometristen zijn gediplomeerd, aangezien optometrist
een beschermd beroep is. Dit in tegenstelling tot
de opticien. Op de website is ook te zien of
de optometrist in jouw omgeving momenteel
aan de kwaliteitseisen voldoet.
Kwaliteit omhoog
Wat is dat eigenlijk, een goede optometrist?
Hans Lemij: Een optometrist die zelfkritisch is
en goed meedenkt met de oogarts. En zijn beperkingen kent en actief bijschoolt. Die verder duidelijke, uitgebreide informatie aan een oogarts geeft
over wat hij of zij ziet en hoort van de patint.

(Foto: Gerben Grotenhuis)

Hans Lemij: Glaucoom is een

sluipende ziekte, je merkt niet
snel dat het mis gaat
En een degelijk oogheelkundig onderzoek verricht. Want dan kan een oogarts bij twijfelgevallen
een zo gedegen mogelijke afweging maken.
Ook is het belangrijk dat optometristen bijblijven
in nieuwe ontwikkelingen, vindt Annemieke
Coops. Zij was de afgelopen zes jaar beleidsadviseur voor de Optometristen Vereniging
Nederland (OVN). Ze werkte ook mee aan de
Richtlijn Glaucoomonderzoek, die in 2012 werd
gepubliceerd. Deze richtlijn maakte de OVN in
samenwerking met leden van het Nederlands
Oogheelkundig Gezelschap, waaronder Hans
Lemij. De nieuwe richtlijn kwam er omdat optometristen nu zon belangrijke filter zijn. Het is heel
belangrijk dat patinten kunnen vertrouwen op
de kwaliteit van de optometrist. Door onderwijs,
technische ontwikkelingen en goede samenwerking is de kwaliteit al flink omhoog gegaan.

lees verder op blz. 15

Oog maart 2015

Advertentie

IVA Print & Drukwerk

IVA Kantoormachines

IVA Communicatie

IVA Signing

IVA Kantoormeubilair

IVA Ontwerp

IVA Printshop

IVA Kantoorartikelen

IVA Webdesign

www.ivagroep.nl

zicht op zorg

vervolg van blz. 13

Momenteel loopt een onderzoek om vast te

stellen of de richtlijn doet wat het doel was: met
verwijscriteria de diagnostiek door optometristen
verbeteren. De signalen zijn volgens Coops positief. Het lijkt erop dat verwijzingen door optometristen grotendeels terecht waren.
Een terechte verwijzing betekent dat glaucoom
in een zodanig stadium was dat de clint op korte
termijn moest terugkomen voor controle.
Uit het onderzoek blijkt ook dat niet alle optometristen de benodigde apparatuur hebben.
Dat zou onder andere met kosten te maken
hebben. Als je kiest voor een optometrist buiten
het ziekenhuis, is het dus raadzaam om te
informeren naar de apparatuur.

Optimale zorgketen
Dankzij e-health is de samenwerking tussen
optometristen en oogartsen verder verbeterd.
Zo heeft Hans Lemij een verbinding met het
KSYOS Telemedisch Centrum. Met KSYOS kunnen
optometristen digitaal fotos en andere informatie
uitwisselen met oogartsen. Ik krijg van zon
twintig optometristen fotos en informatie over
metingen van oogdruk, brilsterkte, of het in
de familie voorkomt.
De hoogleraar noemt dit een prachtige vorm
van geneeskunde. Want zo hoeven patinten
alleen naar het ziekenhuis als ze echt behandeling nodig hebben. De zorgketen is dan optimaal.
Aangezien er steeds meer patinten zijn en relatief
minder artsen is dat essentieel.
Telemedicine
Voor patinten is zogenaamde telemedicine echt
een uitkomst, voegt Coops toe. Want de patint
hoeft niet perse naar het ziekenhuis, omdat een
oogarts al op afstand meekijkt. Een optometrist
kan de diagnose stellen, en bij twijfel kan een
oogarts snel feedback geven.

15

Discipline in het druppelen

is heel belangrijk
De totaalkosten van het systeem van KSYOS zijn
140 euro per patint. Dit wordt vergoed door
zorgverzekeraars, maar het komt wel ten laste
van het eigen risico. Ook de diagnostiek door
een oogarts, al gauw minimaal 150 euro, telt mee
voor het eigen risico. Als je voor een optometrist
bij een opticien kiest moet je de rekening zelf
betalen. Zorgverzekeraars vergoeden zon
onderzoek nog niet.

Trouw aan behandeling

Als je hoort dat je glaucoom hebt, kan je maar
beter trouw zijn aan de behandeling. Discipline in
het druppelen is volgens Hans Lemij heel belangrijk. Dat zou voor mensen wel eens lastig kunnen
zijn, realiseert hij zich. Neem een antibioticakuur
van een week. Als de laatste dagen goed gaan
laten veel mensen de antibiotica al staan.
Bij glaucoom zijn de bijwerkingen van die druppels
vaak vervelender, want echte visuele klachten
krijg je pas laat. Omdat glaucoom zon sluipende
ziekte is, merk je niet snel dat het mis gaat. Je kunt
maanden niet gedruppeld hebben en vervolgens
van de oogarts horen dat alles er goed uit ziet.
Toch blijven druppelen, raadt Hans Lemij aan.
Want een bril helpt echt niet meer in de latere
fases van glaucoom. Je wilt toch geen ellendige
oude dag hebben? Bij glaucoom heb je dat als
patint in ieder geval grotendeels zelf in de hand.
www.optometrie.nl/praktijkzoeken
www.oogvereniging.nl

Oog maart 2015

met behulp van

16

Welk optisch hulpmiddel

past bij jou?
Tekst: Joke van der Leij

Als je een visuele beperking hebt, dan heb

je vaak hulpmiddelen nodig om optimaal te
blijven functioneren. Maar wat is er allemaal
op dit gebied en waar moet je op letten?
Deze rubriek gaat over hulpmiddelen en alles
wat daarmee samenhangt. Dit keer aandacht
voor het low vision-onderzoek.

Mensen met low vision hebben een lage gezichtsscherpte. Je hebt dan moeite met het onderscheiden van details. Volgens het Nederlands
Oogheelkundig Gezelschap (NOG) is er sprake van
slechtziendheid als de gezichtsscherpte van het
best gecorrigeerde oog met een bril of contactlens tussen de 0,3 (30%) en 0,05 (5%) bedraagt.
Ook mensen met een zeer beperkt gezichtsveld
(kokergezichtsveld) en een normale gezichtsscherpte, zoals bij Retinitis pigmentosa (RP),
worden beschouwd als slechtziend. Een oogarts
stelt vast wat de medische oorzaak van de slechtziendheid is. Wanneer hij het gezichtsvermogen
niet kan verbeteren, verwijst hij door naar een
low vision-spreekuur of revalidatie-instelling.
Dit is bedoeld voor iedereen die door zijn visuele
beperking bepaalde activiteiten helemaal niet, of
veel minder goed kan uitvoeren en daardoor niet
meer optimaal kan functioneren.

Waar?
De low vision-specialist werkt vaak in een ziekenhuis, gespecialiseerde optiekzaak of optometriepraktijk, of in centra voor blinde en slechtziende
mensen. Aanbieders van low vision-onderzoek
zijn onder andere Elvea, Low Vision Totaal, Ergra
Low Vision, Bartimus en Koninklijke Visio. Deze
gespecialiseerde centra houden spreekuren op
locaties in het hele land, vaak in samenwerking
met regionale of academische ziekenhuizen.
Bartimus, Visio en Ergra werken bijvoorbeeld
samen met het VUmc in Amsterdam. Elvea en Visio
onder andere met het LUMC in Leiden. Ben je niet
in staat om een low vision-spreekuur te bezoeken,
dan kun je meestal ook vragen om een onderzoek
thuis te laten doen.

Door wie?
Een low vision-onderzoek wordt uitgevoerd door
een low vision-specialist, een special opgeleide
opticien, technisch oogheelkundig assistent (TOA),
orthoptist of optometrist. Ter voorbereiding
op het low vision-onderzoek krijg je meestal
bij de oogarts al een vragenlijst mee. Door zelf
van tevoren na te gaan wat er precies niet meer
lukt door je visuele beperking, kun je straks het
gesprek met de low vision-specialist beter voeren.

Oog maart 2015

met behulp van

17

Het low vision-onderzoek in 5 stappen

De intake

Het low vision-onderzoek start met

een gesprek over de situaties en taken
waarvoor je een optisch hulpmiddel nodig hebt.
Wil je bijvoorbeeld beter een boek kunnen lezen,
prijskaartjes in winkels kunnen zien of tv kijken?
Of wil je juist je hobby weer kunnen uitoefenen?
Ook zien op het werk, op school/opleiding en
thuis komen aan bod. Net als eventuele eerdere
ervaringen met hulpmiddelen. Daarnaast
bespreekt de low vision-specialist wat je kunt
verwachten van hulpmiddelen.

Leesproef met de letterkaart (foto: Koninklijke Visio)

Realiseer je wel, dat je met optische hulpmiddelen

niet scherper gaat zien. Hulpmiddelen vergroten
dingen, zodat je bepaalde taken of activiteiten
makkelijker kunt uitvoeren en beter kunt functioneren. Zo voel je je minder afhankelijk van je
omgeving en ervaar je een betere kwaliteit van
leven. Een low vision-onderzoek duurt gewoonlijk
zon 45 minuten.

De oogmeting

Na de intake volgt een oogmeting om

precies te bepalen wat je nog ziet.
De gezichtsscherpte van elk oog afzonderlijk
zonder of eventueel met bril wordt gemeten aan
de hand van een pasbril en een leesproef met de
zogenaamde Snellen-letterkaart. De visus wordt
uitgedrukt in een getal. Bij slechtziendheid is dat
0,3 (30%) of minder.
Bartimus en Visio voeren standaard een uitgebreid visueel functieonderzoek uit. Dit houdt in
dat zij naast de gezichtsscherptebepaling, brilmeting en leesproef ook meten wat je overzicht is
(gezichtsveld) en hoe je contrastwaarneming is.
Maar ook hoe goed je kleuren en diepte kunt zien
en hoe lang het duurt voordat je weer kunt zien
als je van een zonnige omgeving in een donkere
omgeving komt (adaptietijd). Dit is nodig om je
totale visuele functioneren op school, werk, in
je dagelijks leven en vrije tijd in kaart te brengen
en een passend advies te kunnen geven over de
meest geschikte visuele aanpassingen en hulpmiddelen. Dit onderzoek duurt meestal anderhalf uur.
Of zon uitgebreid onderzoek zinvol is, hangt af
van je persoonlijke behoeften en mogelijkheden.
Low vision-specialisten van bijvoorbeeld Ergra en
Elvea sturen je altijd door naar Visio of Bartimus
als blijkt dat je extra aanpassingen of aanvullende
trainingen en begeleiding nodig hebt.

Oog maart 2015

met behulp van

Zelf uitproberen

Op basis van de uitkomsten van de

oogmeting en het gesprek krijg je een
advies op maat voor bepaalde hulpmiddelen. Dit
kan variren van een telescoop/loepenbril voor tv
kijken en een eenvoudige handloep voor de prijskaartjes in de winkel tot een stabiel hulpmiddel
voor langdurig lezen. Je kunt ze direct uitproberen. Samen met de low vision-specialist bepaal
je welk hulpmiddel voor jou het beste werkt. Je
oefent ook meteen om het hulpmiddel te leren
gebruiken. Visio en Bartimus maken ook gebruik
van speciale testruimtes waarin je allerlei soorten
hulpmiddelen en verlichting kunt uitproberen en
ervaren.

18

Aanvraag en vergoeding

Zodra is bepaald wat je nodig hebt,

informeert de low vision-specialist de
oogarts over de uitkomsten van het onderzoek en
het voorgestelde advies. Is de oogarts akkoord,
dan verzorgt de low vision-specialist meestal de
aanvraag. Verwijst de oogarts naar Bartimus of
Visio, dan geeft hij meestal vooraf al akkoord en
wordt hij achteraf op de hoogte gesteld.
Veel low vision-hulpmiddelen worden grotendeels
vergoed door de meeste zorgverzekeraars.
Hulpmiddelen die buiten de vergoedingenlijst
vallen, zoals de meeste handloepen, moet je zelf
betalen. Voor de vergoeding van een duurder
hulpmiddel is soms een aanvullende motivatie van
een low vision-specialist nodig, waarin hij duidelijk
maakt waarom het duurdere hulpmiddel voor jou
het beste werkt. In het meest ongunstige geval
moet je de kosten voor zon duurder hulpmiddel
zelf dragen. Na het akkoord van de zorgverzekeraar zorgt de low vision-specialist ervoor dat je
het hulpmiddel krijgt, voorzien van een persoonlijke uitleg over het gebruik ervan.

(foto: Ergra Low Vision)

Nazorg en begeleiding

De meeste low vision-specialisten

zullen nagaan of je tevreden bent met
het hulpmiddel en hoe het gaat. Maar wees ook
zelf kritisch. Trek aan de bel als je niet tevreden
bent of als je nog wat extra uitleg nodig hebt om
je hulpmiddel te gebruiken. Een hulpmiddel wordt
alleen een succes als de begeleiding in het gebruik
en de nazorg goed is!

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met low

vision-specialisten Alida Kadijk van Ergra Low Vision
en Margot Apeldoorn van Koninklijke Visio.
Volgende keer in deze rubriek: hulpmiddelen voor
verlichting.
Low vision-onderzoek
www.visio.org
www.bartimeus.nl
www.ikwilbeterzien.nl
www.elvea.nl
www.lowvisiontotaal.nl

Oog maart 2015

19
IN ACTIE

De Oogvereniging komt op voor de positie van

mensen met een oogaandoening. Wat we doen,
hoe, en met welk resultaat, lees je in deze rubriek.

Project Met het oog op werk

Werken aan meer banen

Mensen met een oogaandoening hebben veel
minder vaak een betaalde baan (39%) dan
andere groepen mensen met een beperking
(60%). En al helemaal in vergelijking met
mensen zonder beperking (72%).

Om hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten

is de Oogvereniging gestart met het project Met
het oog op werk. Hiermee willen we de belemmeringen voor arbeidsparticipatie van blinden
en slechtzienden zoveel mogelijk wegnemen.
Ons streven is om jaarlijks zon 50 werkzoekende
blinden en slechtzienden aan een betaalde baan
te helpen.

Speeddaten
Het project loopt van 20152018 en bestaat uit
een aantal deelprojecten. We organiseren onder
andere een werkgeversdag waar werkgevers
en werkzoekenden elkaar kunnen ontmoeten
en waar je als werkzoekende kunt speeddaten,

Oogzorg beter bereikbaar

voor allochtonen
Voor mensen met een oogaandoening
bestaan in Nederland allerlei voorzieningen
en mogelijkheden. Maar vooral mensen van
niet-Nederlandse afkomst weten deze niet
altijd even goed te vinden.

Dat moet anders. Daarom organiseren de

Stichting Gezondheid Allochtonen Nederland
(SGAN), Visio, Bartimus en de Oogvereniging
gezamenlijk voorlichtingsbijeenkomsten speciaal
voor deze groep.
Mehmet Uygun: 06 15 00 06 23 / m.uygun@sgan.nl

(foto: Gerben Grotenhuis)

vertelt Roos, projectleider en themacordinator

Werk bij de Oogvereniging. Verder is er het coaches-deelproject, waarbij slechtziende en blinde
jongeren bij hun zoektocht naar een baan worden
gecoacht door mensen die zelf ook een visuele
beperking hebben en hierin al meer ervaring
hebben. Wij willen ook onze kennis blijven delen
met arbo-artsen, UWV- en re-integratiebureaus en
andere partijen die blinde en slechtziende mensen
begeleiden bij het vinden van een baan.
www.oogvereniging.nl
Blijf op de hoogte van vacatures voor mensen met
een visuele beperking: roos.hoelen@oogvereniging.nl

Deel je ervaringen!
De Oogvereniging gaat alle effecten van
het nieuwe zorgstelsel en de gevolgen
van de Participatie- en Quotumwet
via de Ooglijn volgen.

Doel: knelpunten in kaart brengen. Die informatie gebruiken we om verbeteringen en aanpassingen te bepleiten bij overheid en relevante
organisaties. Hoe meer mensen hun ervaringen
delen, hoe beter we jouw belangen dus kunnen
behartigen!
ooglijn@oogvereniging.nl
030 294 54 44

VOL LEVEN

20

Project Mentor Support

Drempels overwinnen
doe je samen!
Tekst: Marie-Jeanne Bisscheroux
Fotos: Michiel Wijnbergh

Nieuwe activiteiten ondernemen, die je nog niet eerder aandurfde. Samen met een
mentor die je daarbij op weg helpt. Dat maakt het nieuwe project Mentor Support
mogelijk voor jongeren met een visuele beperking. Wat mogen zij van dit project
verwachten?
Je bent jong en je wilt wat. Een avond naar de
disco of de kroeg, je lekker uitleven in de sportschool, een feestje organiseren, een open dag van
een universiteit bezoeken Klinkt heel gewoon.
Maar als je jong bent n slechtziend of blind, kun
je er tegenop zien om dit soort activiteiten te
ondernemen. Met het project Mentor Support
willen de initiatiefnemers Bartimus Sonneheerdt,
ZonMw en de Vrije Universiteit (VU) Amsterdam
verandering hierin brengen. We willen deze
jongeren helpen de hobbels in hun dagelijks leven
te overwinnen, zodat zij actief kunnen meedoen
in de samenleving aan de dingen die zij belangrijk
vinden, aldus Eline Heppe. Zij is als pedagogisch
wetenschappelijk onderzoeker aan de VU bezig
met dit promotieproject.

Steuntje in de rug
Mentor Support komt voort uit ruim 20 jaar
onderzoek naar het sociale netwerk en de psychosociale ontwikkeling van jongeren met een visuele

beperking. In die onderzoeken gaven jongeren

aan dat zij wel ondersteuning konden gebruiken
op sociaal vlak, vervolgt Eline. Bijvoorbeeld
om hun sociaal netwerk te vergroten, om een
geschikte vervolgopleiding of bijbaantje te vinden.
Of om hobbys buitenshuis te kunnen ontwikkelen. Tussen het 16e en 21ste jaar is elke jongere
op zoek naar de eigen identiteit. Omdat jongeren
met een visuele beperking daarbij juist een
steuntje in de rug kunnen gebruiken, bieden wij
hen de mogelijkheid dit samen met een mentor
te doen. Zo kunnen zij op een veilige manier
uitvinden wat hun kracht is, maar ook wat de
valkuilen zijn en wat zij daaraan kunnen doen.

Samen op pad
Mentor Support start dit voorjaar 2015 en heeft
een doorlooptijd van een jaar. 120 jongeren
kunnen meedoen en ongeveer 40 mentoren.
Eline: Als jongere onderneem je een jaar lang
elke maand een activiteit samen met je mentor.

Oog maart 2015

Daarbij bedenk je zlf wat je graag wilt doen of

ontdekken. De motivatie komt dus grotendeels
uit jezelf, dat is belangrijk, vinden wij. Naast de
maandelijkse activiteiten heb je wekelijks contact
met je mentor, via e-mail of social media. De
mentoren zijn vrijwilligers van ongeveer 25 tot
35 jaar. Mensen die zelf niet zo lang geleden ook
allerlei drempels hebben overwonnen, en die hun
ervaringen graag willen delen met anderen. De
mentor fungeert als rolmodel, maar bovenal als
klankbord, iemand met wie je leuke en leerzame
ervaringen kunt opdoen. De mentor denkt met je
mee en geeft tips hoe je bepaalde activiteiten kunt

aanpakken of anders kunt doen. Alle mentoren

volgen een mentortraining en begeleiden daarna
n, maximaal twee jongeren.

Aanpak onderzoek
Het doel van Mentor Support is ook onderzoek:
in hoeverre kan een mentor jongeren met een
visuele beperking helpen om hun sociale participatie te vergroten? Hoe wordt dit onderzocht?
Voordat het traject start, wordt iedereen genterviewd , licht Eline toe. Daarbij bespreken we
bijvoorbeeld hoe je je voelt en hoe je met anderen
omgaat. Vervolgens word je ingedeeld in n van

Oog maart 2015

VOL LEVEN

22

de drie groepen in het project. Er is n groep

met mentoren die zelf ook een visuele beperking
hebben, n groep met mentoren znder visuele
beperking. De derde groep is een zogenaamde
controle-groep. Deze bestaat uit jongeren die
hun gewone ondersteuning krijgen, maar geen
Mentor Support. De jongeren in de groep met
een mentor beantwoorden voorafgaand aan het
traject een aantal vragen. Bijvoorbeeld: wat wil
je bereiken met Mentor Support? En wat heb je
nodig om je doel te bereiken? Het gaat daarbij om
activiteiten die sociale participatie stimuleren, op
het gebied van werk en school, vrijetijdsbesteding
of sociale relaties. Na afloop van het traject
interviewen we de jongeren nogmaals om te
onderzoeken of zij baat hebben gehad bij de mentorbegeleiding. En of er verschil is tussen begeleiding door een mentor mt of zonder visuele
beperking. Als het onderzoek positief uitpakt, dan
kan Mentor Support voor alle jongeren met een
visuele beperking beschikbaar worden.

Inspiratiebron
En van de mentoren die meedoen aan Mentor
Support is Joost van Loon, 30 jaar. Op zijn 24ste
kreeg hij de ziekte van Leber, Lebers opticusatrofie (LOA) om precies te zijn. Binnen n
jaar tijd werd ik praktisch blind, vertelt Joost.
Gelukkig kon ik na een traject basis- en
arbeidsrevalidatie bij Visio Het Loo Erf in
Apeldoorn mijn hbo-studie Personeel en Arbeid
toch afronden. Daarna volgde ik nog de studie
Personeelswetenschappen aan de Universiteit
van Tilburg. Het gaat goed met Joost. Momenteel
werkt hij als arbeidsdeskundige en trainer bij
Babbage, een bedrijf dat mensen met een visuele
beperking helpt bij het toegankelijk maken van
informatie. Daar maakt hij jongeren en studenten
wegwijs op het gebied van hulpmiddelen en
werkprocessen voor blinden en slechtzienden in
studie- en werksituaties. Joost: Het valt mij op

Eline: Je verzint zlf wat je

graag wilt doen of ontdekken

dat jongeren met een visuele beperking vaak niet

goed op de hoogte zijn van de mogelijkheden.
Ook voelen zij zich vaak onzeker over hun studie.
Omdat ik door mijn visuele beperking zelf de
nodige obstakels heb moeten overwinnen, denk
ik dat ik een inspiratiebron kan zijn voor deze
jongeren. Ik help hen graag op weg door mijn
persoonlijke ervaringen te delen en te vertellen
hoe ik heb geleerd om mijn visuele beperking
binnen mijn studie en werk te compenseren.

Oog maart 2015

VOL LEVEN

23

Meedoen aan Mentor Support?

Ben jij (of ken jij) iemand tussen de 16 en 21 jaar
met een visuele beperking? En lijkt het je leuk om
mee te doen aan Mentor Support? Dat kan! Wat
het je oplevert? In elk geval 12 leuke activiteiten
waar je veel van opsteekt. Samen met een
mentor werk je aan jouw toekomst. Bovendien
help je met jouw ervaringen toekomstige andere
jongeren met een visuele beperking.
Mentor Support zoekt ook nog enkele mentoren.
Vrijwilligers van ongeveer 25 tot 35 jaar, met of
zonder visuele beperking. Pas jij in dit profiel en
help je graag jongeren met een visuele beperking
op weg? Meld je aan!
www.mentorsupport.nl

Meer zekerheid
Vanuit zijn wetenschappelijke achtergrond vindt
Joost het interessant om een bijdrage te leveren
aan het onderzoek van Mentor Support. Maar ik
vind het ook leuk om als mentor op een breder
terrein te kunnen adviseren: niet alleen op het
gebied van studie en werk, maar juist ook op het
sociale vlak. Zelf ben ik best wel sociaal ingesteld,
ik onderneem veel. Maar veel jongeren die slecht
of niet zien, vinden het heel spannend om uit gaan.
Of dat nu naar een discotheek is of naar een voetbalwedstrijd. Zodra het gaat om grote groepen
mensen, voelen zij zich onzeker en vinden ze het
moeilijk om contact te leggen met anderen. Ik zie
het als mijn taak om met de jongere te sparren:
hoe kun je dit aanpakken? Door mijn zekerheid
over te brengen, hoop ik hem of haar te helpen
zich ook zekerder te voelen.
Een ander punt is energie. Als je blind of slechtziend bent, kosten eenvoudige bezigheden vaak al
veel energie, aldus Joost. Je voelt je daardoor snel
moe en dat maakt je beperkt inzetbaar.

Joost: Jongeren met een

visuele beperking zijn vaak
niet goed op de hoogte van
de mogelijkheden
Het is dan handig om te leren hoe je je energie
beter kan doseren en compenseren. Hoe kun je
je ogen op een andere manier gebruiken en leren
vertrouwen op hulpmiddelen, met bijvoorbeeld
spraak of braille? Ik hoop dat ik een band kan
opbouwen met de jongere die ik ga begeleiden.
Maar het belangrijkst is dat de jongere met
Mentor Support nieuwe dingen leert en meer
zelfvertrouwen krijgt. Daar draag ik graag aan bij.

Oog maart 2015

Advertenties

Stand-By verzorgt computer trainingen, verricht

werkplek onderzoeken en draagt oplossingen aan
op het gebied van computeraanpassingen voor
werknemers met een visuele handicap.

Hardlopen en Nordic Walking voor iedern

met een visuele beperking

Waar anderen ophouden, gaat Stand-By verder.

Stand-By is pas tevreden wanneer de vraag
volledig is beantwoord en/of het probleem geheel
is opgelost naar tevredenheid van de klant.
Stand-By geeft trainingen in de bestaande software
pakketten, zowel onder Windows als onder iOS.
De op maat gesneden ICT-trainingen hebben als
doel mensen met een visuele handicap aan het
werk te houden of te krijgen.
Kijk voor meer info op de website
www.stand-by.nu of bel 06-143 40 301

Kijk op www.runningblind.nl
voor een Running Blind regio
bij jou in de buurt

T. 070 383 62 69 | www.slechtzienden.nl | info@slechtzienden.nl

VERNIEUWDE SCAN 2 VOICE, DE BEELDSCHERMLOEP EN VOORLEESAPPARAAT IN N !

Scan2Voice is het ALL-IN-ONE instrument voor slechtzienden.
Scan2Voice maakt een foto van uw document en vergroot dit op uw
beeldscherm of u kunt het laten voorlezen door een vriendelijke stem.
Nieuw! Hoge resolutie: 350 dpi bij A4 - 4128 x 3096 pixels (13MP);
Nieuw! Vergroting tot 70X;
Nieuw! Versneld opstartproces;
Aan te sluiten op uw eigen computer;
E-mail en Internet kunnen voorgelezen worden;
Meerdere talen en stemmen mogelijk;
Teksten zijn gemakkelijk te bewerken;
Spiegelfunctie en bordfunctie: bijvoorbeeld om op school het schrijfbord vergroot te kunnen zien;
Gemakkelijk in te klappen en mee te nemen onderweg.
Wilt u meer informatie? Kom naar onze stand op de ZieZo beurs op 9, 10 en 11 april in Houten.
Daar presenteren wij ook het MISS ELLY VOORLEESAPPARAAT waarmee boeken, post, tijdschriften,
bijsluiters van medicijnen en alle andere gedrukte of getypte teksten, zonder hulp van anderen en in
verschillende talen en stemmen, voorgelezen kunnen worden.

UITGELICHT

25

Behandeling PXE in zicht

Tekst: Joke van der Leij

PXE is een uiterst zeldzame bindweefselziekte die ogen, huid en bloedvaten aantast.
Behandeling hiervoor bestaat niet. Nog niet. Want heel recent ontdekten Utrechtse
wetenschappers dat bestaande medicijnen, zogenaamde bisfosfonaten, zouden kunnen
werken voor PXE-patinten. Mede dankzij een fondsenwervingsactie van de PXEvereniging is ruim 3 ton ingezameld voor onderzoek om dit uit te testen.
De meester van de lagere school vond dat hij zijn
nek wat beter moest wassen. Omdat het er zo
groezelig uitzag. Het bleken kleine bultjes waarvoor de huisarts een zalfje gaf. Hans Traag (55) uit
Bilthoven kreeg pas in 1999 de diagnose PXE, maar
realiseert zich dat hij eigenlijk al heel jong kenmerkende symptomen had. Het kwartje viel pas toen
ik in 1999 ik was toen 39 ineens slecht ging
zien. Ik herinner me dat ik mijn dochter op schoot
had en haar gezicht wazig en heel vervormd zag.
Eenmaal bij de oogarts in Utrecht was de diagnose
snel gesteld: PXE. En de kans op genezing was nul.

Erfelijke, zeldzame ziekte

Pseudo Xanthoma Elasticum (PXE) komt in
Nederland naar schatting voor bij zon 1 op de
25.00050.000 mensen. Wereldwijd zijn er zon
150.000 mensen met PXE. De ziekte wordt veroorzaakt door een erfelijke fout in het ABCC6-gen
legt Wilko Spiering uit. Hij is internist-vasculair
geneeskundige bij het UMC Utrecht en specialist
op het gebied van PXE. Dat leidt tot een versnelde
verkalking in elastische weefsels van de huid, het
netvlies en vaatwanden. PXE komt al op jonge
leeftijd voor. Meestal vanaf 3040 jaar, maar mijn
jongste patint is 15. Omdat PXE zo zeldzaam is,
worden de symptomen ook door zorgprofessionals niet altijd goed herkend. Mensen lopen soms
jaren rond met PXE zonder dat ze dit weten.

Dirk Krul kan dit laatste uit eigen ervaring bevestigen. Hij is voorzitter van de patintengroep PXE
van de Oogvereniging. Pas na een second opinion
bij een oogarts in Nijmegen kreeg ik de diagnose
PXE. Intussen was er wel een jaar voorbij. Kostbare
tijd waarin je al ernstige schade kunt oplopen.
Daarom is bekendheid met deze aandoening zo
belangrijk.

Wilko Spiering (foto: UMC Utrecht)

Met Wilko Spiering hebben wij al jaren een goed

contact, vervolgt Dirk. Samen hebben wij ons
hard gemaakt voor de oprichting van het Landelijk
Expertisecentrum PXE (LEP) in Utrecht dat nu
anderhalf jaar actief is. Wilko: In de korte tijd
van haar bestaan heeft het LEP inmiddels al ruim

Oog maart 2015

Uitgelicht

100 mensen met PXE gezien en enorm veel kennis

opgebouwd. Dat is uniek in de wereld.

Bisfosfonatenonderzoek
Het LEP heeft ook tot doel nieuw wetenschappelijk onderzoek te doen om de diagnostiek en
behandeling bij PXE-patinten te verbeteren,
vertelt Wilko. Zo toonden Utrechtse wetenschappers onlangs aan dat PXE-patinten geen
inorganisch pyrofosfaat (PPi) aanmaken. Dit is een
stofje dat vaatverkalking afremt en voorkomt dat
je op jonge leeftijd vaatproblemen krijgt.
Deze stof kunnen we technisch niet toedienen.
Maar er is wel een bestaande medicijngroep,
de zogenaamde bisfosfonaten, die op PPi lijken.
Deze bleken succesvol bij zogenaamde PXE-muizen
en bij kinderen met een PXE-achtig ziektebeeld
dat gepaard ging met ernstige verkalkingen.
We denken dat bisfosfonaten ook positief zouden
kunnen werken bij mensen met PXE.
Deze onderzoeksresultaten waren voor mij de
aanleiding om een onderzoeksproject aan te
vragen bij de stichting Vrienden UMC Utrecht. We
willen weten of bisfosfonaten ook vaatverkalking
bij PXE-patinten kunnen tegengaan of stabiliseren.
En of je dit medicijn veilig kunt toepassen. Voor dit
onderzoek is een bedrag van ruim 3 ton nodig.

We hebben nog zon

50 PXE-patinten nodig
Fonds PXE
Als onderdeel van de Oogvereniging kunnen we
niet zelf geld inzamelen voor wetenschappelijk
onderzoek op het gebied van PXE, vertelt Dirk
Krul. Daarom is de Stichting Fonds PXE opgericht.
De financiering van het project van Wilko Spiering

26

Landelijk Expertisecentrum PXE

In het Landelijk Expertisecentrum PXE (LEP) in het
UMC Utrecht kunnen patinten terecht bij alle
noodzakelijke experts op het gebied van PXE. Het
team bestaat uit een internist-vasculair geneeskundige, oogartsen gespecialiseerd in netvliesaandoeningen, radiologen, een vaatchirurg, een
klinisch geneticus en een dermatoloog. Hierdoor
kan in n dag al het noodzakelijke onderzoek
worden gedaan om een zo goed mogelijk beeld
te krijgen van de (mogelijke) aantasting van de
ogen, bloedvaten en huid. Afhankelijk van de
bevindingen krijgen patinten behandelingen op
maat om de gevolgen van PXE zo goed mogelijk te
bestrijden.

was ons eerste doel. We hebben toonaangevende wetenschappers benaderd en gevraagd

om aanbevelingen te schrijven voor zijn onderzoeksproject. Op deze manier is de helft van het
bedrag bijeengebracht dankzij subsidies van het
Innovatiefonds Zorgverzekeraars, het Oogfonds
en de Oogvereniging. De rest is gedoneerd door
mensen binnen n buiten de Oogvereniging.
Binnen een half jaar hebben we het totaal
benodigde bedrag binnengehaald.

Goedkeuringscommissie
Het onderzoeksvoorstel van Wilko Spiering
ligt nu ter beoordeling bij de Medisch Ethische
Toetsingscommissie. We hopen snel groen licht
te krijgen zodat we in april dit jaar kunnen starten.
We zijn al druk bezig zoveel mogelijk mensen met
PXE te vragen om deel te nemen aan het onderzoek. Om een goede onderzoeksgroep te kunnen
samenstellen hebben we nog zon 50 PXE-patinten
nodig. Samen met PXE-Nederland hopen we die
mensen te bereiken.

Oog maart 2015

Uitgelicht

27

Actie Hans Traag: steppen voor PXE

Small Step, Giant Leap
Hans Traag heeft zich inmiddels al aangemeld als
deelnemer. Voor mijn ogen zal het niet meer
helpen. Met mijn linkeroog zie ik centraal circa
15% en rechts circa 10%. Daar moet ik het mee
doen. Ik doe vooral mee voor alle jonge mensen
wereldwijd met PXE bij wie de ziekte mogelijk kan
worden afgeremd. Zo kan hun kwaliteit van leven
worden behouden en misschien zelfs worden
verbeterd. Doneren voor PXE kan trouwens ook
nog steeds. Onder de slogan Small Step, Giant
Leap for PXE wil ik mij laten sponsoren voor
een soort marathon op de step van circa 45 km
langs de grenzen van de gemeente De Bilt. Wat
mij verbindt met PXE-onderzoekers? We willen
allebei grenzen verleggen om verder te komen.
De opbrengsten komen ten goede aan het
PXE-onderzoek.

(foto: Ed van Rijswijk)

Doorbraak
Rest nog n vraag. Stel dat het bisfosfonatenonderzoek succesvol is. Wanneer ligt een
concrete behandeling voor PXE dan binnen bereik?
Wilko Spiering: Het mooie is dat we de werking
van een bestaand medicijn onderzoeken. Als dit
onderzoek na drie jaar is afgerond en succesvol
zou zijn, dan kun je meteen met bisfosfonaten
gaan behandelen. En dat zou echt een enorme
doorbraak zijn voor alle circa 150.000 PXEpatinten wereldwijd.
Meer informatie, doneren en deelname aan
het onderzoek van Wilko Spiering:
www.pxe.nl
www.tempstudie.nl
www.umcutrecht.nl zoek: pxe
www.oogvereniging.nl zoek: ledengroep pxe

Oog maart 2015

PARTNER VAN

28

Roland & Anita

Tekst: Trea Scholten | Foto: Ed van Rijswijk

Hoe is het om partner van een slechtziende

of blinde te zijn? Ben je de ogen van de ander,
of juist niet? Hoe gelijkwaardig ben je eigenlijk? Deze keer vragen we het aan Roland
Beenen (47), adjunct-griffier bij de gemeente
Zeist. Hij is getrouwd met Anita (44).

Anita en ik waren collegas. Dat zijn we trouwens

nog steeds. Zij is juriste bij de gemeente Zeist en
ik werkte toen ik haar leerde kennen op de afdeling vergunningen. Er verschijnt een glimlach om
Rolands mond. Als er weer eens bezwaar tegen
een bouwvergunning besproken moest worden,
mocht ik naar Anita. Ik probeerde steeds vaker in
haar buurt te komen. Dat zij blind is, heeft bij mij
nooit voor enige reserves gezorgd. Welnee, ze
was, en is, zo mooi.

Jullie gingen al snel samenwonen

Ik woonde in een antikraakruimte, terwijl
Anita een flat in Zeist tot haar beschikking had.
De keuze om bij haar in te trekken was inderdaad
snel gemaakt. Het was even wennen. Ik ben nogal
ongestructureerd. Laat bijvoorbeeld makkelijk
post op een bureau slingeren. Terwijl Anita alles
netjes in mappen bewaard. Voor haar is het
prettig als dingen een vaste plek hebben. Dat vind
ik nu ook fijn. Ze is daar gelukkig niet heel rigide
in. In de keuken hebben we bijvoorbeeld een plek
voor het broodbeleg. Maar het is niet zo dat het
pak hagelslag voor de pot met pindakaas moet
staan.

Kijk jij anders, sinds je een relatie

met Anita hebt?
Dat wordt me vaak gevraagd, maar het is niet
zo. Ik kan geen voorbeeld verzinnen van iets wat
ik voordat ik Anita leerde kennen niet zag en
nu wel. Aan de andere kant; als ik met Anita in het
bos loop, dan vertel ik wel meer over wat ik zie.
Omdat het nu eenmaal leuker is om samen van
de eerste krokussen te genieten. Om maar iets
te noemen.

Af en toe wil ze
mijn ogen lenen
Zijn jullie gelijkwaardig?
Ik ben regelmatig haar ogen en begeleider.
Maar zo voelt het geenszins. Misschien dat de
buitenwereld daar anders tegenaan kijkt. Als wij
samen op de tandem stappen, voel ik me geen
leider. Natuurlijk, ik zie, dus ik let op de weg.
Maar zij ruikt bijvoorbeeld weer veel sterker.
Dan vraagt ze waar die geur vandaan komt. Dat
is vaak een grappig moment. Voordat zij haar zin
uitgesproken heeft, zijn we al meters verder en
is de geur verdwenen. In het huishouden zijn de
taken eerlijk verdeeld. Anita kookt en wast en ik
doe de administratie en de boodschappen. Dat
laatste is gewoon praktischer. Ik zie wat ik nodig
heb. Als Anita boodschappen doet, is ze veel meer
tijd kwijt. Die tijd gebruiken we liever om samen
te wandelen of fietsen.

Oog maart 2015

Jij bent wel haar chauffeur

We rijden bijna altijd samen naar ons werk.
Als ik s avonds tot laat een vergadering heb
en dat is vaak twee keer per week , dan blijft
Anita ook werken. We wonen in Olst, dat is een
reis van twee uur met het openbaar vervoer.
Anita werkt dan liever door. Het is ook gezellig
om samen naar huis te rijden!
Een dagje ruilen?
Natuurlijk gun ik het Anita om een dagje te
kunnen kijken. Om de kamer te zien, de zon, het
gras, kleuren en mij natuurlijk. Maar het kan niet,
dus heeft het weinig zin om bij dit soort zaken stil
te staan. Af en toe vraagt ze wel of ze mijn ogen
mag lenen. Omdat ze dan iets niet kan vinden.
Dan help ik haar.

Vind je het nooit vervelend dat ze jouw

gezichtsuitdrukking niet kan zien?
Ik kan me niet eens herinneren of ik er in het
begin van onze relatie moeite mee had. Nu in
ieder geval niet meer. Ze hoort aan mijn stem in
welke toestand ik ben. Ze voelt aan mijn houding
hoe ik me voel. Waar anderen verliefden naar
elkaars blikken kijken, raakt zij me letterlijk aan.
Dat blijft een prettig gevoel. Ook als je al jaren
getrouwd bent.
Aan het einde van het gesprek loopt Roland met
ferme pas weg om Anita te halen voor de foto.
Even later lopen ze samen naar de fotograaf. Af en
toe tikt Roland haar, bijna onzichtbaar, even aan.
Zodat ze weet welke kant ze op moet. Zijn ferme
pas is veranderd in een rustig loopje.

Oog maart 2015

30
OOGLIJN

ooglijn@oogvereniging.nl
030 294 54 44 (mado, 10.0015.30 uur)

Beeldschermloep aftrekbaar van belasting?

V: Binnenkort moet ik de aangifte Inkomstenbelasting voor 2014 doen. Kan ik een beeldschermloep met spraak van de belasting
aftrekken bij de specifieke zorgkosten?

A: Bij de berekening van aftrekbare zorgkosten

moet je er vanuit gaan dat alleen kosten die
voor eigen rekening kwamen in het jaar 2014
hiervoor in aanmerking komen. Je kunt dus
geen kosten aftrekken die vergoed zijn door
bijvoorbeeld je zorgverzekering. Ook je
eigen risico en eventuele eigen bijdragen kun
je niet aftrekken. De aftrekpost specifieke
zorgkosten bestaat uit verschillende onderdelen waaronder de hulpmiddelenzorg.

Meerkosten
Soms wordt de beeldschermloep met spraakfunctie in bruikleen verstrekt. Deze wordt dan
volledig vergoed. Maar het komt ook regelmatig
voor dat dit hulpmiddel in eigendom wordt verstrekt. Dan ontvang je een gedeeltelijke vergoeding. Bij de beeldschermloep is een maximumbedrag voor vergoeding vastgesteld. De meerkosten
die je maakt zijn aftrekbaar bij de aangifte inkomstenbelasting. Het deel dat de zorgverzekeraar
vergoedt kun je dus niet aftrekken.
Drempel
Je mag specifieke zorgkosten alln aftrekken
boven een bepaald drempelbedrag. De hoogte
van dit bedrag is afhankelijk van het totaal van
je inkomsten en aftrekposten in box n, twee
en drie. Uiteraard telt het persoonsgebonden
aftrekpost hierbij niet mee. Per jaar verschilt het
percentage waarmee de belastingdienst de hoogte
van je drempelbedrag berekent.

Meer weten?
Op de website van de Oogvereniging lees je meer
over de mogelijkheden om specifieke zorgkosten
af te trekken.
Kun je de informatie op meerkosten.nl niet lezen?
Bestel dan de gedrukte belastingbrochure bij
Ieder(in), 030 720 00 00.
www.oogvereniging.nl
www.meerkosten.nl
www.belastingdienst.nl zoek op: drempelbedrag
specifieke kosten berekenen

Heb je een vraag over leven met een

oogaandoening?
Of wil je je ervaringen met het nieuwe zorgstelsel
en/of de nieuwe Wmo en Participatiewet delen?
Bel of mail de Ooglijn!

Colofon
Oog, magazine van de Oogvereniging,
jaargang 1, nummer 1, maart 2015.
Oog verschijnt zes keer per jaar.
Oplage: 9.000 druk, 2.500 daisy-cd,
350 braille, 275 e-mail.
Nummer 2 verschijnt in de eerste
week van mei 2015.
Abonnement
Leden Oogvereniging gratis
Basiscontributie 27,50
NL29 RABO 0177 8855 05
t.n.v. Oogvereniging Nederland
030 299 28 78
www.oogvereniging.nl
info@oogvereniging.nl
Opzeggen vr 1 december

Oog volgende keer

Hulpmiddelen voor verlichting
Waarom is goed licht zo belangrijk
en waar moet je op letten als je betere
verlichting zoekt?

WebSight
Een nieuwe rubriek met updates uit de wereld van blinden en slechtzienden die actief zijn op Twitter, Facebook, blogs en websites.

Redactie
Joke van der Leij (hoofdredactie),
Trea Scholten, Lisette Hoes,
Jeroen Wapenaar,
Marie-Jeanne Bisscheroux
Postbus 2344
3500 GH Utrecht
030 299 28 78
redactieoog@oogvereniging.nl

Begin mei ontvang je het nieuwe nummer van Oog. Heb je een suggestie
voor een artikel, wil je reageren of vind je dat jouw verhaal in de rubriek
Partner van of Het Gesprek niet mag ontbreken? Laat het ons weten!
redactieoog@oogvereniging.nl
Postbus 2344
3500 GH Utrecht

Aan dit nummer werkten mee

Michiel Wijnbergh,
Gerben Grotenhuis, Ed van Rijswijk,
Lia Hoes, Karel Greven,
Alida Kadijk, Margot Apeldoorn,
Jannes Dijkhuizen, Mirjam Boers,
Karlijn de Winter, Arend van Dam

Bestuursbericht: twee vacatures in het bestuur

In juni loopt de bestuurstermijn van twee bestuursleden van
de Oogvereniging af. Het gaat om Freek Hoek, penningmeester
en Jan Vreeburg, vice-voorzitter en aandachtsveld patintenzaken.
Ruim vr de ledenraad van 27 juni a.s. vraagt de Oogvereniging hen
of zij nog voor een tweede termijn van drie jaar beschikbaar zijn.
Maar ook andere leden van de Oogvereniging die interesse
hebben voor een van deze bestuursfuncties, kunnen zich
hiervoor kandidaat stellen. Je kunt in overleg met het bestuur
van je ledengroep, of samen met ten minste negen andere leden,
kandidaten voordragen bij de benoemingscommissie.

Ontwerp
Conefrey/Koedam, coko.nl
Drukwerk & advertenties
IVA Groep bv
010 798 90 40
advertentiesoog@ivagroep.nl

Meer weten over de benoemingsprocedure, termijnen,

e-mailadressen en telefoonnummers? Kijk op www.oogvereniging.nl

a addvveerr tt o rr iiaal l

De
Webbox
lost
mijn
dilemma
op.....!
De Webbox2
De Webbox2
is niet
is niet
veel
veel
minder
minder
dan
daneen
een
wonderdoos
wonderdoos
Vroeg naar bed, geen TV op de slaapkamer en toch naar de TV luisteren!

ordt deWordt
ondertiteling
de ondertiteling
moeilijk
moeilijk
leeslees-meer
meer
aan
aantetepas
pasen
en in
in twee
tweeminuten
minuten
kankan
ar en zijn
baarde
enlettertjes
zijn de lettertjes
in de in
krant
de krant
te teeeneen
nieuw
nieuwboek
boek geregeld
geregeld zijn.
zijn.JeJe
leent
leent
Veronique
van
Velzen
(1971)
uit
op
de bank, op een ligstoel buiBovendien heb ik via de database van
ein? Dan
klein?
kanDan
de kan
Webbox2
de Webbox2
uitkomst
uitkomstuit lekker
uit
aan
aan
jezelf.
jezelf.
ten of in bed met de afstandsbediening
radiozenders, URLs en zenders uit de
eden. Een
bieden.
gebruiker
Een
vertelt.
vertelt. jaar
Arnhem
is gebruiker
sinds
anderhalf
in
de hand!
meest verre landen toegevoegd. Zo
Radiostations
Radiostations
in het bezit van een Webbox2.
hoor ik de lokale berichten van Quebec
en bewuste
Een bewuste
keuze was
keuze
het
was
zeker,
het zeker,
mijnmijnTenTen
tweede
tweede geniet
geniet ik
ik enorm
enormvan
van
allealle
VIRTUEEL BLADEREN
Canada, waar ik regelmatig op familieuze voor
keuze
de Webbox2.
voor de Webbox2.
Ik deed
Ik deed
ook vrij
ook vrijradiostations
radiostations die,
die, doordat
doordat dedenamen
namen
Voor het eerst heb ik het gevoel dat ik
bezoek ga.
Lang heb ik uit opmerkingen om mij
g overheen
lang
die over
keuze,
die ik
keuze,
had ik
lang
had
het
lang
het ideevanzelf
van
dein
de
zenders
zenders
zo
zo duidelijk
duidelijk
worden
een
weliswaar
virtueleworden
- biblio-uit-uithet beeld
gevormd
dat
deidee
Webt ik welbox
dat
genoeg
ik
wel genoeg
apparaten
apparaten
inwas
huis
in
had.
huis had.gesproken,
gesproken,
heelkan
makkelijk
makkelijk
tevinden
vinden
zijn.En eindelijk is met luister TV mijn
theek
mijn heel
weg
vinden.teMet
een zijn.
alleen
een apparaat
voor
en de Webbox2
Toen
de
Webbox2
eenmaal
eenmaal
genstalleerd
genstalleerd
Als
Als
laatste
laatste
wil
wil
ik
ik
noemen
noemen
de
de
makkelijke
makkelijke
beetje geluk hoor ik over een boek, en
dilemma opgelost van vroeg naar bed
oudere mensen met een leesbeperking
staat
het
eennieuwsverspreiding,
minuut
later op de boekenzonder
computer
en welke
braillekennis.
s bleek
was
pas
bleek
echt
pas
welke
echt
toegevoegde
toegevoegdemanier
manier
van
van
nieuwsverspreiding,
zeker
zekergaan, geen TV op de slaapkamer willen
Als
het
me niet boeit,Voor
is
hetmensen
er
ook hebben en toch een programma dat om
Aangezien
ikmij
een
computer
arde deze
waarde
voor
deze
voor
heeft.
mij heeft.
Tenheb
eerste
Tenmet
eersteookplank.
ook
voor
voor
de
de
verenigingen.
verenigingen.
Voor
mensen
schermlezer
en een
iPhone,
NOG
weer
af. computer
daar het
is daar
grote
hetgemak
grote
gemak
van
de
van
server
de serverdiezo
diegeen
geen
computer hebben
hebben is isdit ditelf uur begint, willen volgen.
JONG BEN en een fervent braillelezer,
n Aangepast
van Aangepast
Lezen Lezen
(bibliotheek
(bibliotheek
voorvoorabsoluut
absoluut
een
eenuitkomst.
uitkomst. Zo
Zoisisvoor
voor
mijmij
de de
En als ik niet meer wereldwijd wil
bleef dit beeld ongeschonden ergens in In de Promohoek met gesproken tijdsproken
gesproken
boekenboeken
en tijdschriften)
en tijdschriften)Webbox2
Webbox2veranderd
veranderd van
vaneen
eenonbekend
onbekend
zijn, start ik de SD-kaart en open een
mijn hersenpan rusten.
schriften is het beter toeven dan in de
ardoorwaardoor
je snel je
zelf
snel
boeken
zelf boeken
kan kan
toe-toe-apparaat
apparaatininniet
niet de
veel
veel
minder
minder
dan
dan
wachtkamer
van
tandarts
met
eeneeneenmap met een cd uit mijn eigen muziekegen en
voegen
verwijderen.
en verwijderen.
Dit
Dit jaar
ik
vind
echt
ik echtwonderdoos.
wonderdoos.
stapel
leesportefeuille bladen.
collectie.
Op
de Ziezobeurs
een vind
paar
gelen groot
een
voordeel.
groot
voordeel.
Er
komt
Er
komt
niemand
niemand
den ontmoette ik iemand van Solutions
ZAPPEN
Wilt ;VLU
u KL
meer
weten,
dan kunt
u mij altijd
Radio die mij de Webbox liet zien. Ja,
;VLU
>LIIV_
KL
>LIIV_
LLUTHHS
LLUTHHS
NL{UZ[HSSLLYK
NL{UZ[HSSLL
benaderen.
Mijn
e-mailadres
is
Ik
geniet
er
nu
ook
van
om
drie
radionatuurlijk
kun
je
alles
met
de
computer
^HZ
^HZ
ISLLR
ISLLR
WHZ
LJO[
WHZ
^LSRL
LJO[
[VLNL]VLNKL
^LSRL
[VLNL]VLN
+LaL[LRZ[PZ[V[Z[HUKNLRVTLUPUZHTLU
+LaL[LRZ[PZ[V[Z[HUKNLRVTLUPUZHTLU
^
LYRPUNTL[OL[IL[YLMMLUKL
^
LYRPUNTL[OL[IL[YLMMLUKL
tekst is geschreven
door Klarinne
Labooy
oud
voorzitter van
van de
Deze tekstDeze
is geschreven
door Klarinne
Labooy
oud
voorzitter
deOogvereniging
Oogvereniging
veroniquevanvelzen@upcmail.nl
programmas
tegelijk
te beluisteren.
wat je met
de Webbox
ookI
^HHYKLKLaL]VVYTPQOLLM[
^HHYKLKLaL]VVYTPQOLLM[
LKYPQMVMVYNHUPZH[PL
I
LKYPQMVMVYNHUPZH[PL
afdeling
Rotterdam.
Wilt
umaar
meer
informatie,
danmet
met 015-262
015-262
59
afdeling
Rotterdam.
Wilt
ukan,
meer
informatie,
belbel
dan
595555 Als
en Solutions Radio heeft mijn
vooral het gemak trok me aan. Waarom Radio1 een liedje laat horen, schakel ik
snel over naar Omroep Gelderland of
telefoonnummer.
zou ik het mezelf niet gunnen? Na acht
BNR.
uur achter de computer op het werk,

Webbox
Webbox2:
2:
Webbox 2:
Ik ben mr
Ik dan
ben mr dan
een DAISY-speler
een DAISY-speler
Ik ben mr dan
een DAISY-speler

biedt
biedt nieuws,
nieuws,
informatie
informatie
en ontspanning.
en ontspanning.
Is snel,
snel,slim
slim
enen
simpel
simpel
te bedienen
te bedienen
biedt nieuws, informatie en ontspanning
is snel, slim en simpel te bedienen
de
deTV-ondertiteling
TV-ondertiteling
spreek
spreek ik
ik ook
ookuit
uit

de TV-ondertiteling
spreek ik ook uit
...en
...en
ook
ook
hethet
laatste
laatste
nieuws
nieuws
en en
de dagelijks
de dagelijks
gesproken
gesproken
krant!
krant!
...en ook het laatste
nieuws en de dagelijks
gesproken krant!

...ik
...ik
ben
ben
tevens
tevens
een
een
(internet)
(internet)
radio
radio
ontvanger
ontvanger
ik word (onder
ik word (onder
voorwaarden)
voorwaarden)
vergoed vergoed
door de zorgverzekeraar
door de zorgverzekeraar
ik word (onder
voorwaarden) vergoed
door de zorgverzekeraar

...ik ben tevens

een (internet)
radio ontvanger

Wilt
Wilt
u de
u de
Webbox
Webbox
Wilt
u de
eens
eens
Webbox
bekijken?
bekijken?
eens
bekijken?
Bel ons
Bel
opons
nummer
op nummer

015-2625955
015-2625955
en vraagen vraag

naar Theo
naarofTheo
Claudia.
of Claudia.
Bel ons op nummer
Zij regelen
Zij regelen
het dan het
voordan
u! voor u!
015-2625955 en vraag
naar Theo of Claudia.
Zij regelen het dan voor u!

ORIONWebbox:
ORIONWebbox:
actuele
actuele
gesproken
gesproken
informatie
informatie
opopafroep!
afroep!
Meer informatie
Meer informatie
bel met
bel015-262
met 015-262
59 55
59 of
55 mail
of mail
naar
naar
ORIONWebbox:
actuele
gesproken
informatie op afroep!
info@orionwebbox.org
info@orionwebbox.org
of kijk
of
op
kijkwww.orionwebbox.org
op www.orionwebbox.org
Meer informatie bel met 015-262 59 55 of mail naar
info@orionwebbox.org of kijk op www.orionwebbox.org

ADV webbox A5.indd 1

21-01-15 16:06