PRIPREMA ZA I KOLOKVIJUM

Drava je specifina ogranizacija koja na odreenoj teritoriji vri suverenu vlast i

stvara i primjenjuje pravo.
ELEMENTI DRAVE
DRUTVENE NORME su pravila ponaanja o ponaanju ljudi u drutvu, koje pred
pojedince postavlja drutvo i koje su usmjereni na svijest i volju subjekta prava.
Normiranje ponaanja ljudi u drutvu je prolo 2 faze:
Norme koje stvara neorganizovano drutvo
Norme koje stvara i primjenjuje organizovano drutvo.

Norme neorganizovanog drutva:

Obiaji
Moral
NORME KOJE STVARA I PRIMJENJUJE ORGANIZOVANA ZAJEDNICA- DRAVA

Pravo predstavlja skup, sistem pravnih normi koje stvara i koje primjenjuje drava
na svojoj teritoriji i time regulie brojne i raznovrsne drutvene odnose.
PRAVNA NORMA
Pravna norma je osnovna elija prava.
Pravna norma se definie kao pravilo ponaanja koje primjenjuje i sankcionie
drava.
Pravna norma se sastoji od 4 elementa :
pretpostavka dispozicije
dispozicija
pretpostavka sankcije
sankcija

PRAVNI AKTI
Pravni akt je forma ili oblik u kom se ispoljavaju pravne norme. Pravne norme se
dijele na opte i pojedinane, pa i pravni akti, kao oblik u kom se one ispoljavaju,
mogu biti opti i pojedinani.
Pravnim aktima se stvaraju pravne norme.
Pravni institut (ili pravna ustanova) definiemo kao skup pravnih normi kojima se
regulie jedan odreeni drutveni odnos ili grupa istovrsnih drutvenih odnosa.
Naime, jedan drutveni odnos regulie vei broj normi koje se povezuju i ine
cjelinu. Ta cjelina se u pravu naziva pravni institut.
Pravni sistem
PRIPREMA ZA I KOLOKVIJUM
SUBJEKTI PRAVA
Biti subjekt prava znai biti nosilac prava i obaveza.
Subjekti prava su fizika i pravna lica!
Pravna sposobnost je sposobnost da se bude subjekt prava tj. nosilac prava i
obaveza.
Fizika lica stiu pravnu sposobnost roenjem, a gube smru.
Poslovna sposobnost je sposobnost subjekata da aktima svoje volje zakljuuju
pravne poslove i tako stiu prava i obaveze.
Poslovna sposobnost se u naem pravu stie sa navrenih osamnaest godina.
Punoljetstvom fiziko lice stie potpunu poslovnu sposobnost. Poslovna sposobnost
fizikih lica je opta, to znai da mogu da zakljuuju sve pravne poslove u skladu
sa svojim potrebama i interesima, naravno u skladu sa pravnim propisima.
PRIPREMA ZA I KOLOKVIJUM
Lica do 18. godina su poslovno nesposobna maloljetnici.

Lica do 14. godina su potpuno poslovno nesposobna mlai maloljetnici, a lica od

14 do 18 godina imaju ogranienu poslovnu sposobnost stariji maloljetnici.

Sa 15 godina lica stiu radnu sposobnost.

Potpunu poslovnu sposobnost stiu i maloljetnici sa navrenih 16. godina
zakljuenjem braka. To je tzv. emancipacija. Eventualni prestanak braka do 18.
godine ne povlai izmjene u steenoj poslovnoj sposobnosti.
Deliktna sposobnost je sposobnost lica da odgovaraju za tetne posljedice svojih
radnji ili proputanja. Sva poslovno sposobna lica su i deliktno sposobna.
Deliktna sposobnost se u naem pravu stie sa 14. godina.
Atributi fizikog lica su:
Lino ime;
Prebivalite, boravite i
Dravljanstvo.
Pravna lica stiu pravnu sposobnost osnivanjem a gube prestankom, gaenjem.
Poslovnu sposobnost stiu registracijom a gube gaenjem.
Poslovna sposobnost pravnih lica je potpuna i specijalna.
PRIPREMA ZA I KOLOKVIJUM
Osnivanje pravnih lica osnivaima i uesnicima omoguava:
1) ostvarivanje trajnih i nadindividualnih ciljeva;
2) lake zasnivanje pravnih odnosa i uee u pravnom prometu;
3) obezbjeuje lake i sigurnije namirenja povjerilaca to je tzv. garantna funkcija
pravnih lica i
4) ograniava rizike i eventualnu odgovornost to je tzv. limitativna funkcija pravnih
lica.
PRIPREMA ZA I KOLOKVIJUM
Naziv ili firma

Pravno lice dobija naziv osnivanjem. Naziv tj. firma pravnog lica je sadran u
osnivakim i drugim aktima pravnog lica. Pod tim nazivom pravna lica se registruju,
tj. upisuju u odgovarajue registre (npr. privredna drutva u Crnoj Gori se upisuju u
Centralni registar Privrednog suda).

Sjedite je mjesto u kom pravno lice obavlja svoju djelatnost. Ukoliko pravno lice
obavlja djelatnost u vie mjesta, sjedite je mjesto u kom se nalazi njegova uprava.
Sjedite pravnog lica se odreuje osnivakim aktom i upisuje u javne registre.

Dravljanstvo--Pravna lica stiu dravljanstvo osnivanjem. Dravljanstvo pravnog

lica se odreuje na osnovu njegovog sjedita. Pravna lica se osnivaju i posluju u
skladu sa propisima drave na ijoj teritoriji imaju sjedite. Prema tome, na
osnivanje, rad, prava i obaveze zaposlenih, upravljanje, sticanje i raspodjelu profita,
prestanak i dr. primjenjuje se pravo drave ije je dravljanin pravno lice.
Prema ZOPD-u, oblici obavljanja privrednih djelatnosti su:
Preduzetnik;
Ortako drutvo OD;
Komanditno drutvo KD;
Drutvo sa ogranienom odgovornou DOO;
Akcionarsko drutvo - AD;
Dio stranog drutva.
Preduzetnik individualni trgovac.
U Crnoj Gori djelatnost preduzetnika je regulisana na nivou naela (pojam,
odgovornost i registracija).
Individualno organizovano preduzee u formi preduzetnika nema poseban pravni
subjektivitet. To znai da nema posebnu imovinu, pa sva prava, obaveze i imovina
steena kroz ovu pravnu formu pripadaju preduzetniku trgovcu.
PREDNOSTI PREDUZETNIKA:
-Puna vlast u upravljanju
-Lako formiranje
-Minimalne formalnosti
Niski trokovi organizacije

Poreske pogodnosti
Nedjeljiv profit

NEDOSTACI PREDUZETNIKA:
Neograniena odgovornost
Nemogunost odravanja trajnosti vlasnitva
Nepostojanje diverziteta u odluivanju
Tekoe u prenosu vlasnitva
Ograniena sposobnost poveanja kapitala
ORTAKLUK JE ODNOS IZMEU LICA KOJA OBAVLJAJU DJELATNOST U CILJU STICANJA
PROFITA. SVA DRUTVA IJI LANOVI NEMAJU OGRANIENU ODGOVORNOST SU
ORATKLUCI.
ORTAK MOE BITI FIZIKO I PRAVNO LICE.
U PRAVU CRNE GORE NEMA SVOJSTVO PRAVNOG LICA.
U ODNOSIMA IZMEU ORTAKA PRIMJENJUJE SE PRAVILO SLOBODE UGOVORANJA,
NORME KOJE UREUJU MATERIJU SU DISPOZITIVNE.
ODGOVORNOST - Svaki ortak je neogranieno solidarno odgovoran za obaveze firme
i obaveze koje su stvorili ortaci za vrijeme dok je bio ortak.
ZASTUPANJE - Svaki ortak je zastupnik firme i lanova ortakog drutva u cilju
obavljanja poslova ortakluka. Radnje koje ortak vri na uobiajeni nain i na nain
na koji ih vri firma, obavezuju ortake i firmu, osim ako je ortak izvrio radnju na
koju nije ovlaen, a lice sa kojim je zakljuio ugovor je znalo ili je moglo znati za
nedostatak ovlaenja .
PRESTANAK DRUTVA
Sporazum ortaka.
kada je zakljuen na odreeno vrijeme, istekom vremena;
kada je zakljuen radi obavljanja posla, nakon to je posao obavljen;
kada je zakljuen na neodreeno vrijeme davanjem obavjetenja od strane ortaka
ostalim ortacima.
smru ili steajem bilo kojeg ortaka, osim ako nije drugaije ugovoreno.

Ortakluk prestaje nastupanjem nekog dogaaja koji ini nezakonitim nastavljanje

poslovanja firme ili onemoguava da njegovi lanovi nastave obavljanje djelatnosti
u ortakluku.

PREDNOSTI ORTAKLUKA:
-Participacija i fleksibilnost u upravljanju
-Minimalne formalnosti i regulacija
-Ne postoje zahtjevi u pogledu propisanog minimalnog kapitala za osnivanje drutva
-Niski trokovi organizacije
-Poreske pogodnosti
-Vea mogunost pribavljanja kapitala (u odnosu na preduzetnika)
NEDOSTACI ORTAKLUKA:
Neograniena odgovornost
Labavo struktuiran menadment
Neizvjesnost trajanja preduzea
Tekoe u prenosu udjela
Ograniena sposobnost poveanja kapitala
Pravni i organizacijski trokovi (u odnosu na preduzetnika)
KOMANDITNO DRUTVO (KD)- je drutvo jednog ili vie lica koja se zovu
komplementari i jednog ili vie lica koja se zovu komanditori i zajedno se nazivaju:
firma.
Kod ovog drutva postoje dvije kategorije lica- KOMANDITORI (odgovaraju do visine
svog uloga) I KOMPLEMENTARI (odgovaraju neogranieno solidarno).
Nema svojstvo pravnog lica, ali je poreski obveznik.
Komanditori nemaju pravo upravljanja, ali imaju pravo da ispituju poslovanje
drutva.
PREDNOSTI KOMANDITNOG DRUTVA:
Ograniena odgovornost za komanditore

Trajnost poslovanja
Raznovrsniji izvori kapitala
Prenosivost udjela u drutvu

NEDOSTACI KOMANDITNOG DRUTVA:

Neograniena odgovornost komplementara
Zabrana upravljanja poslovanjem za komanditore
Formalnosti i regulatorni zahtjevi
Pravni i organizacijski trokovi
Dvostruko oporezivanje
Drutvo sa ogranienom odgovornou (DOO) mogu osnovati fizika ili pravna lica,
ulaganjem novanih ili nenovanih sredstava u drutvo radi ostvarivanja profita, a
osnivai odgovaraju za obaveze drutva do iznosa svojih uloga.
Maksimalan broj lanova drutva je 30.
Zakon o privrednim drutvima utvruje da iznos osnovnog kapitala ne moe biti
manji od 1 evra.
Ima svojstvo pravnog lica u CG.
Jedini obavezan organ drutva je izvrni direktor.

PREDNOSTI DOO-a:
-Ograniena odgovornost svih lanova
Minimalna ogranienja u pogledu lanstva
Minimalni osnivaki kapital 1 euro
Vee mogunosti poveanja kapitala
Fleksibilnost upravljanja
NEDOSTACI DOO-a:
Ograniena prenosivost vlasnitva

Formalnosti prilikom osnivanja

Obaveze obavjetavanja
Ograniene mogunosti pribavljanja kapitala
Dvostruko oporezivanje
Akcionarsko drutvo je drutvo fizikih ili pravnih lica koje se osniva u cilju
obavljanja privredne djelatnosti, a iji je kapital podijeljen na akcije.
Minimalan osnivaki kapital u pravu Crne Gore je 25 000 eura.
Osnivai mogu biti fizika ili pravna lica (domaa ili strana bez ogranienja)
Moe biti i jednolano AD!
OSNIVANJE AD:
SIMULTANO (OSNIVAI OTKUPLJUJU SVE AKCIJE PRILIKOM OSNIVANJA) I
SUKCESIVNO (OSNIVAI OTKUPLJUJU DIO AKCIJA I RASPISAJU JAVNU PONUDU ZA
OTKUP PREOSTALIH).
Akcionar je fiziko ili pravno lice ija je odgovornost ograniena do visine uloga i
koje je vlasnik najmanje jedne akcije u AD.
Naelo jednakog tretmana akcionara koji posjeduju akcije istog roda.
Prava akcionara se mogu podijeliti na neimovinska (statusna) i imovinska.
AKCIJE-Akcija predstavlja interes u drutvu koji se sastoji od prava uea u
raspodjeli profita i drugih prava utvrenih Zakonom i statutom drutva.
Akcija se ne moe dijeliti na manje djelove.
Akcije se dijele se na obine i povlaene.
Povlaene akcije mogu biti kumulativne i nekumulativne.
ORGANI AKCINARSKOG DRUTVA :
Skuptina
Odbor direktora
Izvrni direktor
Sekretar
Revizor

Hijerarhijski najvaniji organ jer reprezentuje volju vlasnika. Svako AD mora imati
skuptinu. Prema l. 35. st. 2 ZOPD iskljuivo pravo skuptine AD je da:
1) vri izmjene i dopune statuta;
2) bira i razreava lanove odbora direktora i revizora;
3) odluuje o naknadama lanova odbora direktora;
4) usvaja finansijske izvjetaje i izvjetaj o poslovanju drutva;
5) donosi odluku o raspodjeli profita;
6) poveava ili smanjuje kapital drutva;
7) donosi odluku o emisiji hartija od vrijednost...

VRSTE SKUPTINE
Redovna skuptina - Akcionarsko drutvo je duno da odri skuptinu jednom
godinje. Prva godinje skuptina mora se odrati 18 mjeseci od odravanja
osnivake skuptine.
Vanredna skuptina.
ODBOR DIREKTORA
Odbor direktora je organ upravljanja i rukovoena drutvom.
U Crnoj Gori broj lanova mora biti najmanje 3.
lanovi odbora direktora duguju drutvu i akcionarima sledee obaveze:
1) fiducijarnu dunost;
2)Dunu panju u postupanju prema drutvu i njegovima akcionarima;
3)Dunost lojalnosti.
Izvrni direktor je inokosni izvrni organ odbora direktora za operativno voenje
poslova drutva. Izvrnog direktora imenuje odbor direktora. U njegovoj nadlenosti
je izvravanje naloga odbora direktora i sprovoenje odluka u pogledu: poslovanja i
zastupanja drutva, upravljanja imovinom drutva, zakljuivanjem ugovora,

otvaranja rauna, zapoljavanjem lica u drutvu, izdavanjem obaveznih naloga za

sve zaposlene i sl.
Za obavljane administrativnih dunosti u AD postoji sekretar. Njegove obaveze
ukljuuju: priprema dnevnog reda za skuptinu, objavljivanje izvjetaja, studija i
drugih publikacija odbora direktora i sl.
DIVIDENDA
Dividenda predstavlja isplatu dijela profita drutva njegovima akcionarima.
Odluku o raspodjeli dividende donosi skuptina AD.
Odluka o isplati dividende koju je donijela skuptina akcionara predstavlja obavezu
drutva prema njegovim akcionarima.
Isplauju se iskljuivo akcionarima koji su imali to svojstvo na dan donoenja odluke
o raspodjeli dividende.
PREDNOSTI AD:
Ograniena odgovornost
Trajnost poslovanja
Sposobnost poveanja kapitala
Centralizovano upravljanje
Prenosivost vlasnitva

NEDOSTACI AD:
Formalnosti prilikom osnivanja
Formalnosti tokom postojanja
Duplo oporezivanje
Pravni i drugi trokovi
REORGANIZACIJA I PRESTANAK PRIVREDNIH DRUTAVA
Instituti reorganizacije imaju osnovnu ideju speavanje prestanka i ozdravljenje
drutva, dok likvidacija dovodi do prestanka, odnosno gaenja drutva!

Instititu reorganizacije su brojni:

smanjenje i poveanje kapitala;
preuzimanje duga;
sporazum sa povjeriocima;
prinudno poravnanje sa povjeriocima;
sporazuma sa lanovima;
prodaja dijela preduzea;
fuzije i podjele;
preuzimanje uea u kapitalu;
Instituti prestanka mogu biti dvojaki:
prestanak zbog nesposobnosti plaanja ili steaj;
prestanak u posebnim sluajevima i pored sposobnosti plaanja (dobrovoljna
likvidacija)
PRIPREMA ZA I KOLOKVIJUM
Likvidacija solventnog drutva

Likvidacija od strane lanova ili akcionara (istekom vremena ili ostvarenjem cilja,
prestankom prirodnih uslova za poslovanje i u drugim sluajevima predvienih
osnivakim aktom);
LIKVIDACIJA SE SPROVODI U POSTUPKU KOJI OBUHVATA:
IMENOVANJE LIKVIDATORA;
PRIJAVA REGISTRU I OBJAVA;
OZNAAVANJE U FIRMI;
PRIJAVA POTRAIVANJA POVJERILACA I UTVRIVANJE PORAIVANJA;

SASTAVLJANJE BILANSA NA POETKU I KRAJU POSTUPKA;

RASPODJELA IMOVINE;
NAMIRENJE POVJERILACA;
BRISANJE DRUTVA IZ REGISTRA;
POJAM STEAJA
STEAJ JE INSTITUT KOLEKTIVNOG NAMIRENJA POVJERILACA GENERALNIM
IZVRENJEM NA IMOVINI STEAJNOG DUNIKA.
Insolventna drutva
Sprovoenje:
Bankrotstvo
Reorganizacija

Steajni razlozi:
Trajnija nesposobnost za plaanje
Ne moe da odgovori svojim novanim obavezama 45 dana po dospjelosti
Potpuna obustava svih plaanja u periodu od 30 dana neprekidno
Prezaduenost
Pretpostavka postojanja steajnog razloga-45 dana od pokretanja izvrnog postupka
povjerilac nije naplatio svoje potraivanje
Lica ovlaenja za pokretanje postupka
Organi, stranke, povjerioci
Sprovodi se po slubenoj dunosti-naelo sudskog sprovoenja postupka
ODBOR POVJERILACA
Sastav: 3-5 povjerilaca sa najveim neobezbijeenim/djelimino obezbijeenim
potraivanjima
ISPLATNI REDOVI-- Prvi red-neisplaene bruto zarade zaposlenih i bivih zaposlenih,
u iznosu minimalnih zarada za posljednje dvije godine prije otvaranja steajnog
postupka, sa kamatom od dana dospijea do dana otvaranja steajnog postupka, te

potraivanja zaposlenih, prije i poslije podnoenje predloga za pokretanje steajnog

postupka, na ime povreda na radu kod steajnog dunika;
Drugi red-potraivanja po osnovu svih javnih prihoda dospjelih u posljednja tri
mjeseca prije otvaranja steajnog postupka, osim doprinosa za penzijsko i invalidsko
osiguranje zaposlenih;
Trei red-potraivanja ostalih steajnih povjerilaca, ukljuujui i potraivanja
povjerilaca preko iznosa iz prva dva reda
Razluni i izluni povjerilac
Stvar
Objekti stvarnih prava-stvari
Materijalni dio prirode koji se nalazi u vlasti fizikog ili pravnog lica, na kome moe
postojati pravo svojine ili neko drugo pravo
Uslovi:
Fiziki
Pravni
Akcije-dematerijalizovane
Stvari-podjela
Dravina
Dravina je faktika vlast na stvari (nije pravo !!!)
Ovlaenja:
Dranje
Korienje
Dralac nema pravo raspolaganja
Prostorni odnos i volja za dravinu
Znaaj-iskoriavanje stvari bez obzira na to da li postoji subjektivno pravo
Dravina-vrste

ZATITA DRAVINE
-Samopomo i
-Dravinske tube
-Pravo na samopomo se dralac ostvaruje kada se ispune sljedei uslovi:
-da je smetanje, odnosno, oduzimanje dravine neovlaeno tj. da se ne zasniva
na zakonskom ovlaenju, odluci dravnog organa ili ovlaenju samog draoca
stvari;
-da je opasnost neposredna;
-da je samopomo nuna,
-da nain vrenja samopomoi odgovara prilikama u kojima se vri.
Dravinski sporovi se mogu pokrenuti podizanjem:
1 tube za povraaj dravine oduzete stvari (interdictum recuperandae
possessionis) i
2 tube zbog smetanja dravine (interdictum retinende possessionis).

Dravinske tube se podnose u roku od 30 dana od saznanja za oduzimanje stvari

(subjektivni rok), odnosno 1 godine od oduzimanja stvari (objektivni rok).
POJAM PRAVA SVOJINE
Pravo svojine je najire, u granicama zakona, pravo dranja, korienja i
raspolaganja jednom stvari.
Pravo svojine ine tri ovlaenja:
Ovlaenje dranja (ius possidendi);
Ovlaenje koritenja (sastoji se iz upotrebe stvari i pribiranja plodova);

Ovlaenje raspolaganja (moe biti pravno i faktiko raspolaganje);

Naini sticanja prava svojine dijele se u dvije velike grupe:

Derivativni (sticalac pravo svojine izvodi iz prava svog prethodnika i

Originarni (pravo svojine se zasniva na osnovu injenica koje su zakonom
predviene i ne postoji kontinuitet u sticanju prava svojine)
Predaja moe biti izvrena na razliite naine. Predaja moe da bude faktika,
simbolina i fiktiva.
1) Fizika predaja (prava predaja, tradittio vera);
2) Simbolina predaja-Predaja koja je izvrena odreenim znacima na osnovu kojih
zakljuujemo da je prenosilac imao namjeru da prenese pravo svojine na pribavioca
(npr. predaja kljueva automobila),
3) Fiktivna predaja, kako samo ime kae, ne postoji u konkretnom sluaju, ve se
prenos prava svojine vri na osnovu samog ugovora, ali se fingira da je izvrena
fizika predaja.
Za sticanje prava svojine na nepokretnim stvarima modus aquirendi je upis u
zemljine knjige!
Postoje tri sluaja fiktivne predaje i to:
1 tradittio brevi manu - (predaja kratkom rukom) Kad se pokretna stvar nalazi u
dravini sticaoca po nekom pravnom poslu, on stie pravo svojine na njoj u
momentu zakljuenja pravnog posla. l.34. st.3 Zakona o osnovnim svojinskopravnim odnosima (Na primjer, lice se nalazi u stanu po osnovu ugovora o zakupu.
Nakon odreenog vremena zakljui ugovor o kupovini stvari sa licem koje je vlasnik.
Bilo bi apsurdno da lice napusti stan, jer je prestao ugovor o zakupu, da bi se
ponovo uselilo i steklo pravo svojine) ;
2constitutum possessorium - postoji kada vlasnik prenese na pribavioca svojinu
samim ugovorom, a stvar i dalje dri kod sebe kao imalac nekog prava koje je ue
od prava svojine koje je prenio l.34. st.4 Zakona o osnovnim svojinsko-pravnim
osnosima (Vlasnik proda stvar, ali ostane u stanu kao zakupac);
3 cessio vindicationis je vid fiktivne predaje kod kod postoje tri lica i to vlasnik stvari
koji nema neposrednu ve samo posrednu dravinu, pribavilac stvari i tree lice kod
kog se stvar nalazi. Pravo svojine u ovom sluaju prelazi na pribavioca samim

zakljuenjem ugovora, a tree lice e kasnije biti duno da stvar preda pribaviocu.
l.34 st.5 Zakona o osnovnim svojinsko-pravnim osnosima.
Sticanje od nevlasnika
Sticanje od nevlasnika je izuzetak od pravila da niko na drugog ne moe prenijeti
vie prava nego to sam ima!
Sticanje od nevlasnika postoji ukoliko su ispunjeni sljedei uslovi:
da je u pitanju pokretna stvar;
da je sticalac savjestan;
da postoji punovaan teretan ugovor usmjeren na sticanje prava svojine;
da je stvar predata sticaocu.
Sticanje od nevlasnika
Sticanje od nevlasnika je izuzetak od pravila da niko na drugog ne moe prenijeti
vie prava nego to sam ima!
Sticanje od nevlasnika postoji ukoliko su ispunjeni sljedei uslovi:
da je u pitanju pokretna stvar;
da je sticalac savjestan;
da postoji punovaan teretan ugovor usmjeren na sticanje prava svojine;
da je stvar predata sticaocu.

Odraj je sticanje prava svojine na osnovu dravine koja ima odreeni kvalitet i koja
je trajala odreeno vrijeme. Za odraj se kae da predstavlja trijumf fakata nad
pravom!
Dejstvo odraja se ogleda u tome to nevlasnik protekom zakonom predvienih
rokova postaje vlasnik, a dotadanji vlasnik gubi pravo svojine!
Za sticanje svojine redovnim odrajem neophodno je postojanje kvalifikovane
dravine (zakonita, savjesna i prava) i protok vremena (tri godine za pokretne,
odnosno 10 godina za nepokretne kod vanknjinog odraja)!
Vandredni odraj se odlikuje manjom kvalifikovanou dravine (dravima mora biti
savjesna) i duim rokovima (za pokretne stvari 10, a za nepokretne stvari 20
godina)!

Tube za povraaj stvari

-Reivindikaciona tuba (actio rei vindicatio) je tuba koju podnosi vlasnik stvari koji
nije dralac protiv draoca koji nije vlanik stvari. Da bi uspio u tubenom zahtjevu
mora dokazati injenice koje su dovele do sticanja prava svojine;
-Publicijanska tuba je tuba za povraaj stvari koju podnosi uzukapioni dralac
protiv sadanjeg draoca, dokazujui da je imao dravinu podobnu za redovni
odraj!
-Negatorna tuba je tuba koju podie vlasnik stvari zbog smetanja, uznemiravanja
prava svojine! Ovom tubom se zahtijeva povraaj u preanje stanje, obustava
ponaanja kojim se vlasnik uznemirava i zabrana daljeg uznemiravanja vlasnika!

SUSVOJINA
Susvojina postoji kada dva ili vie lica imaju pravo svojine na istoj stvari i to svao
prema svom udjelu!
Unutar odnosa meu suvlasnicima svaki od njih ima pravo na dio koji mu
omoguava participaciju u vrenju svog prava, uz ogranienja koja su nametnuta
pravima drugih suvlasnika.
ZAJEDNIKA SVOJINA
Zajednika svojina je pravo svojine koje imaju dva ili vie lica na istoj stvari, ali tako
da njihovi udjeli nijesu odreeni ni realno ni idealno.
Udjeli zajedniara nijesu odreeni, ali su odredivi!
Postoji vie oblika zajednike svojine: zajednika svojina branih drugova,
zajednika svojina lanova porodine zajednice i zajednika svojina naslednika!
ETAZNA svojina je pravo svojine na posebnim djelovima zgrade sa kojima su
neraskidivo povezana odreena prava na zajednikim djelovima zgrade i na
zemljitu na kom je zgrada podignuta.
Sredstva obezbjeenja potraivanja se dijele u dvije velike grupe i to: stvrana i lina.
Stvarna sredstva obezbjeenja su:

runa zaloga,
hipoteka,
kaucija i
kapara.
Lina sredstva obezbjeenja su:
jemstvo,
ugovorna kazna i
odustanica.
RUNA ZALOGA
Zalono pravo na pokretnim stvarima se naziva i runa zaloga ili samo zaloga.
Runa zaloga je akcesorno pravo i ustanovljava se ukoliko postoji potraivanje koje
se ovim putem obezbjeuje. Runa zaloga se moe zasnovati na osnovu ugovora
(najei sluaj), sudske odluke ili zakona!Za nastanak rune zaloge nije neophodno
da je stvar predata povjeriocu, ve je dovoljno da se ona ne nalazi kod dunika
zalogodavca.

HIPOTEKA
Hipoteka je zalono pravo na nepokretnoj stvari, na osnovu kog hipotekarni
povjerilac ima pravo da naplati potraivanje koje dunik nije isplatio o dospjelosti iz
vrijednosti hipotekom optereene nepokretnosti i to prije docnijih hipotekarnih
povjerilaca i prije svih ostalih, obinih, hirografernih povjerilaca.
SLUZBENOSTI POJAM I VRSTE
Slubenosti su stvarna prava iji je titular ovlaen da u izvjesnoj mjeri iskoriava
tuu stvar ili da zahtijeva od njenog vlasnika da je na odreeni nain ne
upotrebljava.
Slubenosti su stvarna prava na tuoj stvari, a dijele se na:
1 stvarne i
2 line.

-Stvarne slubenosti

Stvarna slubenost je pravo vlasnika jedne nepokretnosti da, za potrebe svoje

nepokretnosti, vri odreene radnje na nepokretnosti drugog vlasnika ili da
zahtijeva od njega da se uzdrava od odreenih radnji na svojoj nepokretnosti, koje
bi inae imao pravo da vri. Objekt stvarnih slubenosti su nepokretnosti.
Kod stvarnih slubenosti postoje dva dobra: povlasno i posluno dobro.
Promjena vlasnitva ne dovodi do gaenja slubenosti, a prenos se vri automatski
prenosom prava svojine!
Line slubenosti su slubenosti ustanovljene u korist odreenog lica (fizikog ili
pravnog). Kod linih slubenosti ne postoji povlasno, ve samo posluno dobro, a
sadrina linih slubenosti se sastoji u iskoriavanju tog (poslunog) dobra.
Najvanije line slubenosti su: plodouivanje, upotreba i pravo stanovanja.
Primjer 1. Obiaji su:
Pravila ponaanja koja se dugo ponavljaju
Pravila ponaanja koja proistiu iz uma
Pravila ponaanja koja nastaju dugotrajnim ponavljanjem u slinim situacijama, tako
da se javlja svijest o njihovoj obveznosti
Pravila koja propisuje i sankcionie drava.
VJEZBE:
Primjer 2. Preduzetnik odgovara:
1-Neogranieno solidarno,
2-Ogranieno,
3-Ogranieno solidarno,
4-Nita od ponuenog.
Primjer 3. Vie pravnih normi koje reguliu iste ili sline odnose, ine:
1-Granu prava,
2-Pravni institut,
3-Oblast prava,
4-Pravni sistem.
Primjer 4. Pravo svojine se titi putem:

1-Konfesornih tubi,
2-Petitornih tubi,
3-Posesornih tubi,
4-Samopomoi.
Primjer 5. Element drave nije:
teritorija,

Primjer 6. Obavezni organi AD su :

1-Izvrni direktor,
2-Skuptina
3-Skuptina, Odbor direktora, izvrni direktor, sekretat, revizor
4-Nema obavezne organe.

Primjer 6. Rok za prijavu potraivanja u steajnom postupku iznosi:

1-1 godina,
2-60 dana,
3-30 dana,
4-3 godine.