Glossary (Fjalorth)

Fjalorth i Termave
Ky fjalorth sht nxjerr nga Standardet Ndrkombtare t Raportimit Financiar (SNRF) dhe Standardet
Ndrkombtare t Kontabilitetit (SNK) t emetuar nga BSNK deri m 31 nntor 2006. Lidhja bhet me
numrin e standardit dhe t paragrafit.

N fjalorth prfshihen edhe pjes t nxjerra nga Kuadri pr prgatitjen dhe paraqitjen e pasqyrave
financiare.Lidhja me Kuadrin paraprihet nga germa F.
Lidhjet e bra m posht n (kllapa) tregojn variacione t vogla pr sa i takon mnyrs s shprehjes s
fjalive.
Politikat kontabl

Parimet, bazat, konvencionet, rregullat dhe

praktikat specifike q zbaton nj njsi ekonomike
pr prgatitjen dhe paraqitjen e pasqyrave
financiare.

SNK 8.5

Fitim kontabl

Fitimi ose humbja e nj periudhe prpara zbritjes s

shpenzimeve tatimore.

SNK 12,5

Kontabiliteti mbi
bazn e t drejtave
dhe detyrimeve t
konstatuara

Efektet e transaksioneve dhe t ngjarjeve t tjera

njihen kur ndodhin (dhe jo ku arktohen ose
paguhen mjete monetare apo mjete ekuivalente me
to) dhe ato kontabilizohen n librat kontabl dhe
raportohen n pasqyrat financiare t periudhave me
t cilat lidhen.

F.22

Mungesa t
akumulushme te
kompensuara

Mungesa t kompensuara t cilat mbarten dhe

mund t prdoren n periudhat e mvonshme nse
nuk sht prdorur plotsisht kuota q i takon
punonjsit pr periudhn aktuale.

SNK 19.13

Data e blerjes

Data m t ciln blersi merr efektivisht n kontroll

t blerin.

SNRF 3 A

Treg aktiv

Nj treg n t cilin ekzistojn t gjitha kushtet e

mposhtme:

SNK 36.6, SNK 38.8

SNK 41.8

(a)

artikujt q tregtohen brenda nj tregu

jan homogjen;

AG71

(b)

mund t gjenden n do ast blers dhe

shits me vullnet t plot; dhe

(c)

publiku ka dijeni pr mimet.

Nj instrument financiar konsiderohet si i kuotuar

n nj treg aktiv nse mimet e kuotuara
deklarohen n mnyr t menjhershme dhe
rregullisht nga bursa, tregtari i burss, komisionari i
burss, grupi i industris, shrbimi i vendosjes s
mimeve ose agjencia rregullatore dhe kto mime
prfaqsojn transaksione tregu faktike t cilat
ndodhin rregullisht me kushtet e tregut dhe midis
palve t palidhura.
Hipotezat aktuariale

IASCF 1

muarjet m t mira dhe objektive t nj njsie

ekonomike n lidhje me ndryshoret demografike
dhe financiare t cilat do t prcaktojn koston e
ofrimit t prfitimeve t pas-punsimit.

SNK 19.7273

Glossary (Fjalorth)

Fitime dhe humbje

aktuariale

(a)

Rregullime t llogaris s eksperiencs

(efektet e diferencave midis hipotezave
aktuariale t mparshme dhe asaj q ka
ndodhur n t vrtet); dhe

(b)

Efektet e ndryshimeve n supozimet

aktuariale

SNK 19.7

Vlera aktuale
aktuariale e
prfitimeve pr
pension t premtuara

Vlera aktuale e pagesave t pritshme q u bhen

punonjsve ekzistues ose t mparshm nga nj
skem pensionesh, q i ngarkohet shrbimit q
sht realizuar.

SNK 26.8

Ngjarje q
korrigjohen pas dats
s bilancit

Shih ngjarje pas dats s bilancit

SNK 10.3

Dat e marrveshjes
(pr nj kombinim
biznesi)

Data kur arrihet nj marrveshje substantive midis

palve t cilat kombinohen dhe, n rastin e njsive
ekonomike t regjistruara n burs, kur kjo
marrveshje i njoftohet publikut. N rastin e nj
blerjeje t detyruar, data m e par n t ciln sht
arritur nj marrveshje substantive midis palve q
kombinohen sht data kur nj numr i
mjaftueshm i pronarve t njsis s bler e kan
pranuar ofertn e njsis blerse pr t marr nn
kontroll njsin e bler.

SNRF 3 A

Veprimtari bujqsore

Menaxhimi nga ana e nj njsie ekonomike e

shndrrimit biologjik t aktiveve biologjike pr
shitje, pr ti kthyer n produkte bujqsore ose n
aktive t tjera biologjike.

SNK 41.5

Prodhim bujqsor

Produkti i mbledhur i aktiveve biologjike t njsis

ekonomike.

SNK 41.5

Kosto e amortizuar e
nj aktivi financiar
ose pasivi financiar

Shuma me t ciln matet nj aktiv financiar ose nj

pasiv financiar me vlern e njohjes fillestare minus
amortizimin progresiv duke prdorur metodn e
interesit efektiv t diferencs midis shums
fillestare dhe shums s maturuar, dhe minus
zbritjet (drejtprdrejt ose prmes prdorimit t
llogaris s zbritjes) pr zhvlersim ose mosarktim.

SNK 39.9

Amortizim
(zhvlersimi) 1

Akordimi i rregullt i shums s amortizuesme t

nj aktivi gjat jets s vet t dobishme.

SNK 36.6

Shtimi i vlers pr
aksion t zakonshm
prmes paksimit t
numrit t aksioneve

Rritje e fitimeve pr aksion ose ulje e humbjes pr

aksion e cila rrjedh nga supozimi se jan
konvertuar instrumentet e konvertueshme, se jan
ushtruar opsionet ose t drejtat e blerjes s
aksioneve, ose se jan emetuar aksionet e
zakonshme pas prmbushjes s kushteve t
prcaktuara.

SNK 33.5

SNK 36.6
SNK 38.8

SNK 38.8

N rastin e nj aktivi jo material, n anglisht prdoret termi 'amortisation', n vend t termit t prdorur prgjithsisht
'depreciation'. T dy kta terma, kan t njjtin kuptim, amortizim.

IASCF

Glossary (Fjalorth)

Aktiv

Nj burim:

aktive t mbajtura
nga nj fond i
prfitimeve afatgjata
t punonjsve

SNK 38.8 (F.49(a))

(a)

nn kontrollin e nj njsie ekonomike si

rezultat i ngjarjeve n t shkuarn; dhe

(b)

nga i cili priten t hyjn n njsin

ekonomike prfitime t ardhshme
ekonomike.

Aktive (me prjashtim t instrumenteve financiare

t patransferueshme t emetuara nga njsia
raportuese) t cilat:
(a)

mbahen nga nj njsi ekonomike (fond) e

cila sht e ndar ligjrisht nga njsia
raportuese dhe ekziston vetm pr t
paguar ose pr t financuar prfitimet e
punonjsve; dhe

(b)

jan n dispozicion pr tu prdorur

vetm pr t paguar ose financuar
prfitimet e punonjsve, nuk jan n
dispozicion t kreditorve t njsis
raportuese (edhe n rastin e falimentit)
dhe nuk mund ti kthehen njsis
raportuese, me prjashtim t rasteve kur:
(i)

ose aktivet e mbetura t fondit

mjaftojn pr t prmbushur t
gjitha detyrimet e lidhura t
prfitimeve t punonjsve, n
kuadr t planit ose t njsis
raportuese; ose

(ii)

aktivet i kthehen njsis

raportuese pr ta rimbursuar pr
prfitimet e punonjsve t cilat
jan paguar.

SNK 19.7

pjesmarrje

Njsi ekonomike, prfshir nj njsi ekonomike t

pathemeluar si shoqri aksionere apo me
prgjegjsi t kufizuar, si sht nj shoqri
komandite, tek e cila investuesi ka nj influenc t
ndjeshme dhe e cila nuk sht as filial as nj interes
n nj siprmarrje t prbashkt.

SNK 28.2

aktive financiare t
vlefshme pr shitje

Aktive financiare jo derivative t cilat jan

prcaktuar si t vlefshme pr shitje ose nuk jan
klasifikuar si

SNK 39.9

(a)

hua dhe llogari t arktueshme,

(b)

investime t mbajtura deri n datn e

maturimit, ose (c) aktive financiare me
vlern e drejt nepermjet fitimit ose
humbjes.

fitimet baz pr
aksion

Fitimi ose humbja e cila u caktohet titullarve t

kapitalit neto t zakonshm t shoqris mm
(numruesi) e pjestuar me numrin mesatar t
ponderuar t aksioneve t zakonshme t pashlyera
gjat periudhs (emruesi).

SNK 33.10

aktiv biologjik

Bim ose kafsh e gjall.

SNK 41.5

IASCF 3

Glossary (Fjalorth)

Transformim
biologjik

Proceset e rritjes, transformimit, prodhimit dhe

shumzimit t cilat shkaktojn ndryshime cilsore
ose sasiore n nj aktiv biologjik.

SNK 41.5

kostot e huamarrjes

Kostot e interesit dhe kostot e tjera t cilat i lindin

nj njsie ekonomike n lidhje me marrjen hua t
fondeve.

SNK 23.4

biznes

Nj grup i integruar akvitetesh dhe aktivesh t

drejtuara dhe menaxhuara me qllim realizimin e:

SNRF 3 A

(a)

nj kthimi pr investuesit; ose

(b)

kostove m t ulta ose prfitimeve t

tjera ekonomike drejtprdrejt dhe n
mnyr t prpjestueshme pr titullart e
pronesise ose pr pjesmarrsit.

N prgjithsi, nj biznes konsiston n faktor,

procese q u aplikohen faktorve dhe produkte q
dalin nga kto procese, t cilt prdoren ose do t
prdoren pr t nxjerr t ardhura. Nse sht i
pranishm emri i mir n nj grup aktivetesh dhe
aktivesh t transferuara, ky grup i transferuar
konsiderohet se prbn nj biznes.
kombinim biznesi

Bashkimi i njsive ekonomike ose bizneseve n nj

njsi raportuese.

SNRF 3 A

kombinim biznesi q
prfshin njsi ose
biznese me kontroll t
prbashkt

Nj kombinim biznesi n t cilin t gjitha njsit

ekonomike ose bizneset pjesmarrse n fund
kontrollohen nga e njjta pal ose t njjtat pal si
prpara ashtu edhe pas kombinimit, dhe n t cilin
kontrolli nuk sht kalimtar.

SNRF 3 A

kapital

Sipas konceptit financiar t kapitalit, ai prbhet

nga parat e investuara ose fuqia blerse e
investuar, aktivet neto ose kapitali neto i njsis
ekonomike. Koncepti financiar i kapitalit prdoret
nga shumica e njsive ekonomike. Sipas konceptit
fizik t kapitalit, ai prbhet nga aftsia
shfrytzuese, kapaciteti prodhues i njsis
ekonomike i mbshtetur, pr shembull, n njsi
produkti n dit.

F.102

kapitalizimi

Njohja e nj kostoje si pjes e kostos s nj aktivi.

SNK 23.11

vler kontabl (neto)

Shuma me t ciln njihet nj aktiv n bilanc.

SNK 40.5
SNK 41.8

vler kontabl (neto)

(e nj aktivi afatgjat
material t investuar)

Shuma me t ciln njihet nj aktiv n pasqyrn e

pozicionit financiar.

vlera kontabl (neto)

(e toks, ndrtess,
makinerive dhe
pajisjeve)

Shuma me t ciln njihet nj aktiv pas zbritjes s

amortizimit t akumuluar dhe humbjeve t
akumuluara nga zhvlersimi.

vler kontabl (neto)

e nj aktivi

Shuma me t ciln njihet nj aktiv n pasqyrn e

pozicionit financiar pas zbritjes s amortizimit t
akumuluar dhe humbjeve t akumuluara nga
zhvlersimi prkats.

IASCF

SNK 16.6

Glossary (Fjalorth)

mjete monetare

Mjete monetare n ark dhe depozita pa afat.

SNK 7.6

ekuivalent t
mjeteve monetare

Investime afatshkurtra tejet likuide t cilat mund t

konvertohen menjher n shuma t njohura
mjetesh monetare dhe t cilat kan nj risk t
pandjeshm t ndryshimit t vlers.

SNK 7.6

flukse mjetesh
monetare

Hyrje dhe dalje t mjeteve monetare dhe t

ekuivalentve t mjeteve monetare.

SNK 7.6

njsi q gjeneron
mjete monetare

Grupi m i vogl i identifikueshm i aktiveve q

gjeneron t hyra n mjete monetare t cilat n
prgjithsi jan t pavarura nga t hyrat n mjete
monetare nga aktivet e tjera ose grupe t tjera t
aktiveve.

SNRF 5 A

transaksion pagese i
bazuar n aksione i
shlyer n mjete
monetare

Transaksion pagese i bazuar n aksione prmes t

cilit njsia ekonomike blen mallra ose shrbime
duke krijuar detyrimin pr ti transferuar mjete
monetare ose aktive t tjera furnitorit t mallrave
ose shrbimeve kundrejt shumave t cilat
mbshteten n mimin (ose vlern) e aksioneve t
njsis ekonomike ose n instrumente t tjera t
kapitalit t vet t njsis ekonomike.

SNRF 2 A

lshuesi

Titullari i nj police n nj kontrat risigurimi.

SNRF 4 A

ndryshimi i muarjes
kontabl

Nj rregullim n vlern kontabl (neto) t nj aktivi

ose pasivi, ose n shumn e konsumit periodik t
nj aktivi, q rrjedh nga vlersimi i statusit t
tanishm dhe prfitimeve dhe detyrimeve t
ardhshme t aktiveve dhe pasiveve. Ndryshimet e
muarjeve kontabl rrjedhin nga informacionet e
reja ose zhvillimet e reja dhe, pr rrjedhoj, nuk
jan ndreqje gabimesh.

SNK 8.5

kategori aktivesh

Grupim aktivesh me karakter t ngjashm dhe

prdorim t ngjashm n operacionet e njsis
ekonomike.

SNK 16.37, SNK 36.127,

SNK 38.119

kategori
instrumentesh
financiar

Grupim i instrumenteve financiar i cili bhet n

baz t karakterit t informacionit t deklaruar dhe
i cili merr n konsiderat karakteristikat e
instrumenteve financiar.

SNRF 7.6

familjar t afrt t
individit

Antar t familjes t cilt mund t pritet t

influencojn ose t influencohen nga individi n
marrdhniet e tyre me njsin ekonomike. Ndr to
mund t prfshihen:

SNK 24.9

kursi i mbylljes

IASCF 5

(a)

partneri me t cilin jeton individi dhe

fmijt e individit;

(b)

fmijt e partnerit me t cilin jeton

individi; dhe

(c)

personat e varur t individit ose t

partnerit me t cilin jeton individi.

Kurs kmbimi i astit (spot) m datn e bilancit.

SNK 36.6

SNK 8.5

SNK 21.8

Glossary (Fjalorth)

fillimi i afatit t
qiras

Data prej s cils qiramarrsi ka t drejt t

ushtroj t drejtn e tij pr t prdorur aktivin e
marr me qera. Kjo sht data e njohjes fillestare t
qeras (domethn, njohja e aktiveve, pasiveve, t
ardhurave ose shpenzimeve t cilat rrjedhin nga
qeraja, sipas rastit).

SNK 17.4

kompensim

Prfshin t gjitha prfitimet e punonjsve (sikurse

prkufizohen n SNK 19), prfshir prfitimet e
punonjsve pr t cilat aplikohet SNRF 2.
Prfitimet e punonjsve jan t gjitha format e
shprblimit t paguara, t pagueshme ose t
siguruar nga njsia ekonomike, ose n emr t
njsis ekonomike, n kmbim t shrbimeve q i
bhen njsis ekonomike. Ato prfshijn edhe
shprblime t tilla t paguara n emr t nj
shoqrie mm t njsis ekonomike, t lidhura me
njsin ekonomike. Kompensimi prfshin:

SNK 24.9

(a)

prfitime afatshkurtra t punonjsve, si

jan pagat, rrogat dhe kontributet e
sigurimeve shoqrore, leja vjetore me t
drejt rroge dhe leje smundjeje me t
drejt rroge, pjesmarrja n fitime dhe
shprblimet pr performancn (nse jan
t pagueshme brenda 12 muajve pas
fundit t periudhs) dhe prfitime jo
monetare (si jan kujdesi shndetsor,
strehimi, automjeti dhe mallra ose
shrbime
pa
pages
ose
t
subvencionuara) pr punonjsit aktual;

(b)

prfitime
pas
prfundimit
t
marrdhnieve t puns, si jan
pensionet, prfitime t tjera pleqrie,
sigurimi i jets pas prfundimit t
marrdhnieve t puns dhe kujdes
shndetsor
pas
prfundimit
t
marrdhnieve t puns;

(c)

prfitime t tjera afatgjata, prfshir leje

afatgjata ose leje studimi, pagesa t
paaftsis pr pun afatgjata dhe, nse
nuk jan t pagueshme trsisht brenda 12
muajve pas fundit t periudhs,
pjesmarrje n fitime, shprblime pr
performancn dhe kompensime t shtyra;

(d)

perfitimet nga ndrprjerja e mardhnieve

t puns; dhe

(e)

pagesa t bazuara n aksione.

prbrs i nj njsie
ekonomike

Operacionet dhe flukset monetare t cilat mund t

dallohen qart, pr qllime operative dhe t
raportimit financiar, nga pjesa tjetr e njsis
ekonomike.

SNRF 5 A

instrument financiar i
prbr

Nj instrument financiar i cili, nga kndvshtrimi i

emetuesit, prmban si element pasivi ashtu edhe
element kapitali neto.

SNK 32.2829

pasqyra financiare t
konsoliduara

Pasqyra financiare t nj grupi t cilat paraqiten si

pasqyra t nj njsie ekonomike t vetme.

SNK 27.4

IASCF

SNK 28.2

Glossary (Fjalorth)

kontrat ndrtimi

Kontrat e negociuar posarisht pr ndrtimin e

nj aktivi ose t disa aktiveve t cilt kan lidhje
ose vartsi t ngusht me njra tjetrn pr sa i takon
projektit teknik, teknologjis dhe funksionit ose pr
sa i takon qllimit ose prdorimit final t tyre.

SNK 11.3

detyrim konstruktiv

Nj detyrim i cili rrjedh nga veprimet e njsis

ekonomike, sipas t cilit:

SNK 37.10

(a)

n kuadr t nj modeli t vendosur nga

praktika n t shkuarn, politikat e
publikuara ose nj deklarat specifike
ekzistuese, njsia ekonomike u ka
shprehur palve t tjera se do t pranoj
disa prgjegjsi t caktuara; dhe

(b)

pr pasoj, njsia ekonomike ka krijuar

nj parashikim t mirqen nga ana e
palve t tjera se do ti prmbush kto
prgjegjsi.

aktiv i kushtzuar

Nj aktiv i mundshm i cili lind nga ngjarjet e

shkuara dhe ekzistenca e t cilit do t konfirmohet
vetm nga ndodhja ose mosndodhja e nj ose m
shum ngjarje t pasigurta t ardhshme t cilat nuk
jan trsisht n kontrollin e njsis ekonomike.

SNK 37.10

pasiv i kushtzuar

(a)

Nj detyrim i mundshm i cili lind nga

ngjarjet e shkuara dhe ekzistenca e t cilit
do t konfirmohet vetm nga ndodhja ose
mosndodhja e nj ose m shum ngjarje t
pasigurta t ardhshme t cilat nuk jan
trsisht n kontrollin e njsis
ekonomike; ose

SNK 37.10, SNRF 3.A

(b)

nj detyrim i tanishm i cili lind nga

ngjarjet e shkuara por nuk njihet sepse:
(i)

nuk ka t ngjar q do t
krkohen flukse dalse burimesh
q
trupzojn
prfitime
ekonomike pr t shlyer
detyrimin; ose

(ii)

shuma e detyrimit nuk mund t

matet me besueshmri t
mjaftueshme.

qira eventuale

Ajo pjes e pagesave t qeras e cila nuk sht nj

shum fikse por bazohet n vlern e ardhshme t
nj faktori i cili ndryshon (prqindja e shitjeve t
ardhshme, vlera e prdorimit t ardhshm, treguesit
e mimeve t ardhshme, shkallt e ardhshme t
interesit n treg).

SNK 17.4

marrveshje
eventuale e aksioneve

Nj akt-marrveshje pr emetimin e aksioneve e

cila varet nga prmbushja e disa kushteve t
pcaktuara.

SNK 33.5

IASCF 7

Glossary (Fjalorth)

aksione t zakonshme
t emetueshme me
kusht

Aksione t zakonshme t emetueshme pr shum

pak ose aspak mjete monetare ose shuma t tjera
nse prmbushen kushtet e prcaktuara n nj aktmarrveshje eventuale.

SNK 33.5

kontrat

Marrveshje mes dy ose m shum palve e cila ka

rrjedhoja t qarta ekonomike t cilave palt kan
shum pak ose aspak mundsi tu shmangen,
zakonisht ngaq akt-marrveshja i nnshtrohet
sistemit ligjor. Kontratat mund t ken nj
shumllojshmri formash dhe nuk sht e thn t
jen gjithmon me shkrim.

SNK 32.13

kontroll (i nj njsie
ekonomike)

Fuqia pr t rregulluar politikat financiare dhe

operative t nj njsie ekonomike, n mnyr q t
merren prfitime nga aktivitetet e saj

SNRF 3.A
SNK 24.9
SNK 27.4
SNK 28.2,

aktive t shoqeris
tregtare

Aktivet, me prjashtim t emrit t mir, t cilat

japin kontribut n flukset monetare t ardhshme si
t njsis q gjeneron t ardhura, q sht n
shqyrtim, ashtu edhe t njsive t tjera q gjeneroj
t ardhura.

SNK 36.6

korridor

Nj spektr i muarjes m t mir t njsis

ekonomike n lidhje me detyrimet e prfitimeve t
pagueshme pas prfundimit t marrdhnieve t
puns.

SNK 19.95

kosto

Shuma e paguar n mjete monetare ose ekuivalente

t mjeteve monetare ose vlera e drejt e shumave t
tjera t dhna pr t bler nj aktiv n momentin e
blerjes ose t ndrtimit, ose, n ato raste kur
zbatohet, shuma q i ngarkohet atij aktivi n
momentin e njohjes fillestare n prputhje me
krkesat e SNRF-ve t tjera, si pr shembull SNRF
2.

SNK 16.6

metoda e kostos

Metod kontabiliteti pr nj investim, sipas s cils

investimi njihet si kosto. Investuesi i njeh t
ardhurat nga investimi vetm pr aq sa investuesi
arkton shprndarje nga fitimet e akumuluara nga i
investuari t cilat lindin pas dats s blerjes.
Shprndarjet e arktuara prtej fitimeve t tilla
konsiderohen si rikuperim i investimit dhe njihen si
zbritje e kostos s investimit.

SNK 27.4

kosto e inventarve

T gjitha kostot e blerjes, kostot e transformimit

dhe kosto t tjera t lindura pr ti sjell inventart
n vendin dhe gjendjen n t ciln ndodhen.

SNK 2.10

kosto e blerjes

Prfshin mimin e blerjes, taksat e importit dhe

tatime t tjera (prve atyre q jan t
rikuperueshme pr njsin ekonomike nga
autoritetet) dhe transportin, trajtimin n lvizje dhe
kosto t tjera t ngarkueshme drejtprdrejt mbi
blerjen e artikullit. Skontot, zbritjet tregtare dhe
zra t tjer t ngjashm jan t zbritshm gjat
prcaktimit t kostove t blerjes.

SNK 2.11

IASCF

SNK 38.8
SNK 40.5

Glossary (Fjalorth)

kontrat kosto plus

Kontrat ndrtimi sipas s cils kontraktorit i

rimbursohen kostot e lejueshme ose kosto t tjera t
prcaktuara, plus nj prqindje e ktyre kostove ose
nj mim fiks.

SNK 11.3

kostot e tranformimit

Kosto t cila lidhen drejtprdrejt me njsit e

prodhimit, si sht puna e drejtprdrejt s bashku
me nj shprndarje t rregullt t shpenzimeve t
prgjithshme variabile dhe fikse t prodhimit t
cilat lindin gjat shndrrimit t lndve n produkte
t gatshme.

SNK 2.12

kostot e nxjerrjes
jasht prdorimit

Kost rritse t cilat i ngarkohen drejtprdrejt

nxjerrjes jasht prdorimit t nj aktivi, prjashtuar
kostot e financave dhe shpenzimet e tatimeve mbi
t ardhurat.

SNK 36.6

kostot pr shitje

Kostot rritse t cilat i ngarkohen drejtprdrejt

nxjerrjes jasht prdorimit t nj aktivi (ose grupit
q bn nxjerrjen nga prdorimi), prjashtuar kostot
e financave dhe shpenzimet e tatimeve mbi t
ardhurat.

SNRF 5 A

rreziku i kredis

Rreziku q njra pal e nj instrumenti financiar

mund ti shkaktoj humbje financiare pals tjetr
nse nuk arrin t prmbush nj detyrim.

SNRF 7 A

rreziku i valuts

Rreziku q vlera e drejt ose flukset monetare t

ardhshme t nj instrumenti financiar mund t mos
jen t qndrueshm pr shkak t ndryshimeve t
kursit t kmbimit valutor.

SNRF 7 A

aktiv afashkurtr

Aktiv i cili prmbush njrin prej kritereve t

mposhtme:

SNRF 5 A SNK 1.57

kosto aktuale

IASCF 9

(a)

pritet t realizohen ose synohet pr tu

shitur ose konsumuar gjat ciklit normal
t shfrytzimit t njsis ekonomike;

(b)

mbahet kryesisht
tregtohet;

(c)

pritet t realizohet gjat 12 muajve pas

dats s bilancit;

ose (d)

prbn mjete monetare ose ekuivalent i

mjeteve monetare (sikurse prkufizohet
n SNK 7) nse nuk sht i kufizuar q t
mos kmbehet ose prdoret pr t shlyer
nj pasiv pr t paktn 12 muaj pas dats
s bilancit.

me

qllim

q t

Shuma n mjete monetare ose ekuivalente t

mjeteve monetare e cila do t duhej t paguhej nse
i njjti aktiv ose nj aktiv ekuivalent do t blihej n
at moment. Shuma e paskontuar n mjete
monetare ose ekuivalente t mjeteve monetare me
t ciln do t duhej t shlyhej nj detyrim n at
moment.

F.100(b)

Glossary (Fjalorth)

pasiv afatshkurtr

Pasiv i cili prmbush njrin prej kritereve t

mposhtme:
(a)

pritet t shlyhet gjat ciklit normal t

shfrytzimit t njsis ekonomike;

(b)

mbahet kryesisht
tregtohet;

(c)

pritet t shlyhet gjat 12 muajve pas dats

s bilancit; ose

(d)

njsia ekonomike nuk e ka t drejtn e

pakushtzuar pr ta shtyr shlyerjen e
pasivit pr t paktn 12 muaj pas dats s
bilancit. T gjitha pasivet e tjer
klasifikohen si jo afatshkurtr.

me

qllim

SNK 1.60

q t

kosto aktuale e
shrbimit

Rritja e vlers aktuale t detyrimit pr prfitime t

prcaktuara nga shrbimi i punonjsve n
periudhn aktuale.

SNK 19.7

tatimi aktual

Shuma e tatimeve t pagueshme (t rikuperueshme)

n lidhje me fitimin e tatueshm (humbjen
tatimore) pr periudhn.

SNK 12.5

reduktim (i nj skeme
prfitimesh t
prcaktuara)

Reduktimi ndodh kur nj njsi ekonomike:

SNK 19.111

(a)

tregon angazhimin pr t br nj
reduktim t konsiderueshm t numrit t
punonjsve t mbuluar nga skema; ose

(b)

i ndryshon kushtet e nj skeme

prfitimesh t prcaktuara n mnyr t
atill q nj element i konsiderueshm i
shrbimit t ardhshm t punonjsve
ekzistues nuk kualifikohet m pr
prfitimet, se kualifikohet vetm pr
prfitime t reduktuara.

data e kmbimit

Kur arrihet nj kombinim biznesi me nj

transaksion t vetm, data e kmbimit sht data e
blerjes. Kur nj kombinim biznesi prfshin m
shum se nj transaksion kmbimi, pr shembull
kur arrihet me faza prmes blerjeve t
njpasnjshme t aksioneve, data e kmbimit sht
data kur njihet secili investim n pasqyrat
financiare t blersit.

SNRF 3 A

data kalimit n SNRF

Fillimi i periudhs m t par pr t ciln njsia

ekonomike paraqet informacion t plot krahasues
sipas SNRF-ve n pasqyrat e veta t para financiare
sipas SNRF-ve.

SNRF 1.A

diferenca te
prkohshme t
zbritshme

Diferenca t prkohshme midis vlers kontabl

(neto) t nj aktivi ose pasivi n bilanc dhe bazs
prkatse tatimore e cila rezulton n shuma q jan
t zbritshme gjat prcaktimit t fitimit t
tatueshm (humbjes s tatueshme) t periudhave t
ardhshme n t cilat rikuperohet ose shlyhet shuma
kontabl e aktivit ose pasivit.

SNK 12.5

10

IASCF

Glossary (Fjalorth)

kosto e supozuar

Nj shum e prdorur si tregues zvendsues i

kostos ose kostos t amortizuar m nj dat t
caktuar. Zhvlersimi ose amortizimi i mpasshm
supozon q njsia ekonomike ka br njohjen
fillestare t aktivit ose pasivit m datn e caktuar
dhe se kostoja ka qen e barabart me koston e
supozuar.

SNRF 1.A

aktive pr tatime t
shtyra

Shuma e tatimeve mbi t ardhurat e rikuperueshme

n periudhat e ardhshme n lidhje me:

SNK 12.5

(a)

diferencat e prkohshme t zbritshme;

(b)

mbartjen e humbjeve
paprdorura; dhe

tatimore

(c)

mbartjen e
paprdorur.

tatimore

krediteve

pasive pr tatime t
shtyra

Shuma e tatimeve mbi t ardhurat e pagueshme n

periudhat e ardhshme n lidhje me diferencat e
prkohshme t tatueshme.

SNK 12.5

pasiv pr prfitime t
prcaktuara

Shuma gjithsej neto e shumave t mposhtme:

SNK 19.54

(a)

vlera aktuale e detyrimit t prfitimeve t

prcaktuara m datn e bilancit;

(b)

plus fitimet aktuariale (minus humbjet

aktuariale) q nuk njihen;

(c)

minus kostot e shrbimeve t shkuara q

nuk jan njohur ende;

(d)

minus vlern e drejt m datn e bilancit

t aktiveve t skems (nse ka) nga t
cilat do t shlyhen drejtprdrejt detyrimet.

detyrimi pr
prfitimet e
prcaktuara (vlera
aktuale)

Vlera aktuale, pa zbritur aktivet e skems, e

pagesave t ardhshme t krkuara pr shlyerjen e
detyrimit q rrjedh nga shrbimi i punonjsve n
periudhn e tanishme dhe periudhat e mparshme.

SNK 19.7

skemat e prfitimeve
t prcaktuara

Skemat e prfitimeve t pas-punsimit me

prjashtim t skemave t kontributeve t
prcaktuara.

SNK 19.7

skemat e prfitimeve
t prcaktuara

Skema t prfitimeve pr pensine n t cilat shumat

q paguhen si prfitime pensioni prcaktohen
prmes lidhjes me nj formul e cila zakonisht
mbshtetet n fitimet e punonjsve dhe/ose
vjetrsia n pun.

SNK 26.8

skemat e
kontributeve t
prcaktuara

Skema t prfitimeve t pas-punsimit n t cilat

njsia ekonomike paguan kontribute fikse n nj
njsi ekonomike tjetr (fond) dhe nuk ka
kontributin konstruktiv pr t paguar kontribute t
tjera nse fondi nuk mban aktive t mjaftueshme
pr ti paguar t gjitha prfitimet e punonjsve q
kan lidhje me shrbimin e punonjsve n
periudhn e tanishme dhe periudhat e mparshme.

SNK 19.7

IASCF 11

Glossary (Fjalorth)

skemat e
kontributeve t
prcaktuara

Skema t prfitimeve pr pensine n cilat shumat

q paguhen si prfitime pensioni prcaktohen nga
kontributet q futen n nj fond s bashku me
investimin e fitimeve po n at fond.

SNK 26.8

prgjegjsi q
demonstrohet

Nj njsi ekonomike tregon prgjegjsi q

demonstrohet pr t paguar prfitimet nga
ndrprerja e marrdhnieve t puns vetm kur
njsia ekonomike ka nj skem zyrtare t
hollsishme pr ndrprerjen e marrdhnieve t
puns dhe nuk ka mundsi realiste trheqjeje.
Skema e hollsishme prfshin, minimalisht:

SNK 19.134

(a)

vendin, funksionin dhe numrin e prafrt

t punonjsve shrbimi i t cilve do t
ndrpritet;

(b)

prfitimet nga ndrprerja e marrdhnieve

t puns pr seciln klasifikim pune ose
funksion; dhe

(c)

kohn kur do t vihet n zbatim skema.

Zbatimi fillon sa m shpejt dhe periudha
kohore pr prfundimin e zbatimit sht e
till q t mos ket gjasa pr ndryshime t
konsiderueshme t skems.

prbrs depozite

Nj komponent kontraktual i cili nuk konsiderohet

si derivativ sipas SNK 39 dhe do t binte n
objektin e SNK 39 nse do t ishte nj instrument i
mvetshm.

SNRF 4.A

shum e
amortizueshme

Kostoja e nj aktivi, ose nj shum tjetr q

zvendson koston (n pasqyrat financiare), minus
vlern e mbetur t tij.

SNK 16.6, SNK 36.6,

SNK 38.8

Zhvlersimi
(amortizimi) 1

Akordimi i rregullt i shums s amortizuesme t

nj aktivi gjat jets s vet t dobishme.

SNK 16.6, SNK 36.6

mosnjohje
(regjistrimi i nj
instrumenti
financiar)

Fshirja e nj aktivi financiar ose pasivi financiar t

njohur m par nga bilanci i njsis ekonomike.

SNK 39.9

12

N rastin e nj aktivi jo material, n anglisht prdoret termi 'amortisation', n vend t termit t prdorur prgjithsisht
'depreciation'. T dy kta terma, kan t njjtin kuptim, amortizim.

IASCF

Glossary (Fjalorth)

derivativ

Nj instrument financiar ose kontrat tjetr q bie

n objektin e SNK 39 (shih paragraft 2-7) q i ka
t trija kto karakteristika t mposhtme:
(a)

vlera i ndryshon n kundrprgjigje t

ndryshimit t nj norme t prcaktuar
interesi,
mimi
t
instrumenteve
financiare, mimi mallrash baz, kurs
kmbimi valutor, indeksi mimesh ose
normash interesi, indeksi t kredive ose
vlersimit t riskut kreditor ose ndryshore
t tjera, me kusht q n rastin e
ndryshores jofinanciare ndryshorja nuk
sht specifike pr nj pal t kontrats
(ndonjher e quajtur baz);

(b)

nuk krkon investim neto fillestar ose

krkon nj investim neto fillestar i cili
sht m i vogl nga do t krkohej pr
lloje t tjera kontratash t cilat do t
priteshin t kishin nj reagim t ngjashm
ndaj ndryshimeve t faktorve t tregut;
dhe

(c)

shlyhet m nj dat t ardhshme.

SNK 39.9

instrumente finaciare
derivative

Instrumente financiare si jan opsionet financiare,

kontratat e ardhshme, kontratat shkmbimi t
interesit dhe t monedhs, q krijojn t drejta dhe
detyrime t cilat kan efektin e transferimit t midis
palve t instrumentit t nj ose m shum
rreziqeve financiare t vetvetishm n nj
instrument financiar parsor ku mbshtetet
derivativi. N fillim, instrumentet financiare
derivativ i japin njrs pal t drejtn kontraktuale
pr t kmbyer aktivet financiare ose pasive
financiare me nj pal tjetr sipas kushteve t cilat
kan mundsi t jen t favorshme, ose i japin
njrs pal detyrimin kontraktual pr t kmbyer
aktive financiare ose pasive financiare me nj pal
tjetr sipas kushteve t cilat kan mundsi t jen t
pafavorshme. Megjithat, n prgjithsi ato nuk
rezultojn n nj transferim t instrumentit
financiar parsor n t cilin mbshteten n fillim t
kontrats, dhe nj transferim i till nuk ndodh me
domosdo as n maturimin e kontrats. Disa
instrumente kan brenda tyre edhe t drejtn edhe
detyrimin pr kryerjen e kmbimit. Ngaq kushtet e
kmbimit prcaktohen n fillim t ekzistencs s
instrumentit derivativ, me ndryshimin e mimeve
n tregjet financiare kto kushte bhen ose t
favorshme ose t pafavorshme.

AG15AG16

zhvillim

Aplikimi i rezultateve nga puna krkimoreshkencore ose i njohurive t tjera pr nj plan ose
skem pr prodhimin e lndve, mjeteve,
produkteve, proceseve, sistemeve ose shrbimeve
t reja ose t prmirsuara ndjeshm, prpara
fillimit t prodhimit ose prdorimit industrial.

SNK 38.8

IASCF 13

Glossary (Fjalorth)

fitimet pr aksion t
paksuara

Fitimi ose humbja e cila u caktohet titullarve t

kapitalit neto t zakonshm t shoqris mm
(numruesi) e pjestuar me numrin mesatar t
ponderuar t aksioneve t zakonshme t pashlyera
gjat periudhs (emruesi), t dyja t rregulluara
me efektet e t gjitha aksioneve t zakonshme
potencialiasht t paksueshme.

SNK 33.31

paksim

Ulje e fitimeve pr aksion ose rritje e humbjes pr

aksion e cila rrjedh nga supozimi se jan
konvertuar instrumentet e konvertueshme, se jan
ushtruar opsionet ose t drejtat e blerjes s
aksioneve, ose se jan emetuar aksionet e
zakonshme pas prmbushjes s kushteve t
prcaktuara.

SNK 33.5

aksione t zakonshme
potencialiasht t
paksueshme

Aksione t zakonshme potenciale konvertimi i t

cilave n aksione t zakonshme do t ulte t
ardhurat pr aksion ose do t rriste humbjet pr
aksione nga operacionet e vazhdueshme.

SNK 33.41

kontrat sigurimi e
drejtprdrejt

Kontrat sigurimi e cila nuk sht kontrat

risigurimi.

SNRF 4 A

metod e
drejtprdrejt e
raportimit te flukseve
t mjeteve monetare
nga aktivitetet
operative

Metod sipas s cils deklarohen kategorit

kryesore t arktimeve bruto n mjete monetare
dhe t pagesave bruto n mjete monetare.

SNK 7.18(a)

operacion i ndrprer

Komponent i nj njsie ekonomike i cili ose sht

hequr nga njsia ose sht klasifikuar si i mbajtur
pr shitje dhe:

SNRF 5 A

14

IASCF

(a)

prfaqson nj linj kryesore biznesi ose

zon gjeografike kryesore operacionesh;

(b)

sht pjes e nj plani t vetm t

bashkrenduar pr t hequr nj linj t
mvetshme kryesore biznesi ose zon
gjeografike operacionesh ose

(c)

sht nj filial i bler me qllimin e vetm

pr tu rishitur.

Glossary (Fjalorth)

tipar i pjesmarrjes
s lir

E drejta kontraktuale pr t marr, krahas

prfitimeve t garantuara, prfitime t tjera:
(a)

t cilat kan gjasa t jen nj pjes e

ndjeshme e prfitimeve kontraktuale
gjithsej;

(b)

shuma e t cilave ose koha kur jepen, me

kontrat, i lihet n dor emetuesit; dhe

(c)

t cilat, me kontrat, bazohen n:

(i)

rezultatin e nj grupi t
prcaktuar kontratash ose nj
lloji t prcaktuar kontrate;

(ii)

kthimet e realizuara dhe/ose t

parealizuara t investimeve n
nj grup t prcaktuar aktivesh
t mbajtur nga emetuesi; ose

(iii)

fitimin ose humbjen e shoqris

tregtare, fondit ose njsis
ekonomike q e emeton
kontratn.

SNRF 4 A

grup i nxjerr jasht

prdorimit

Grup aktivesh pr tu nxjerr jasht prdorimit,

prmes shitjes ose nj mnyre tjetr, s bashku, si
grup, n nj transaksion t vetm, dhe pasivet e
shoqruara drejtprdrejt me ato aktive t cilat do t
transferohen prmes transaksionit. Grupi prfshin
edhe emrin e mir t bler n nj kombinim biznesi
nse grupi sht nj njsi q gjeneron mjete
monetare dhe t cilit i sht akorduar emri i mir
sipas krkesave t paragrafve 80-87 t SNK 36
ose nse sht nj operacion brenda nj njsie t
till q gjeneron mjete monetare.

SNRF 5 A

dividentt

Shprndarje t fitimeve te titullart e instrumenteve

t kapitalit t vet n prpjestim me titujt e tyre n
nj klas t caktuar t kapitalit.

SNK 18.5

jeta ekonomike

Ose:

SNK 17.4

metoda e interesit
efektiv

IASCF 15

(a)

periudha gjat s cils nj aktiv pritet t

jet i pdorueshm ekonomikisht nga nj
ose m shum prdorues; ose

(b)

numri i njsive t prodhimit ose njsive t

ngjashme t cilat pritet t prftohen nga
aktivi nga nj ose m shum prdorues.

Metod e llogaritjes s kostos s amortizuar t nj

aktivi financiar ose pasivi financiar (ose grupi
aktivesh ose pasivesh financiare) dhe e
shprndarjes s t ardhurave nga interesi ose
shpenzimeve t interesit gjat periudhs prkatse.

SNK 39.9

Glossary (Fjalorth)

norma e interesit
efektiv

Norma me t ciln skontohen n mnyr precize

pagesat ose arktimet e muara t ardhshme n
mjete monetare gjat jets s pritshme t
instrumentit financiar ose, kur sht e
prshtatshme, gjat nj periudhe m t shkurtr, t
vlers kontabl (neto) t aktivit financiar ose
pasivit financiar. Gjat llogaritjes s norms
efektive t interesit, njsia ekonomike bn nj
muarje t flukseve monetare duke marr n
konsiderat t gjitha kushtet kontraktuale t
instrumentit financiar (pr shembull, opsionet pr
parapagim, pr blerje ose t ngjashme) por nuk
merr n konsiderat humbjet e ardhshme kreditore.
Llogaritja prfshin t gjitha tarifat dhe pikt e
paguara ose t arktuara midis palve t kontrats
t cilat jan pjes e pandar e norms efektive t
interesit (shih SNK 18), kostot e transaksionit dhe
t gjith primet dhe zbritjet e tjera. Ekziston nj
hipotez se flukset monetare dhe jeta e pritshme e
nj grupi instrumentesh financiare t ngjashme
mund t mohet n mnyr t besueshme.
Megjithat, n ato raste t rralla kur nuk sht e
mundshme t bhet nj muarje e sakt e flukseve
monetare ose jets s pritshme t nj instrumenti
financiar (ose grupi instrumentesh financiare),
njsia ekonomike prdor flukset monetare
kontraktuale gjat periudhs s plot kontraktuale
t instrumentit financiar (ose grupit t
instrumenteve financiare).

derivativ t prfshir

Komponent i nj instrumenti hibrid (t kombinuar)

i cili prfshin edhe kontrat baz jo derivateve, me efekt q disa flukse monetare t instrumentit t
kombinuar t ndryshojn n mnyr t ngjashme
me nj derivativ t veuar. Nj derivativ i prfshir
bn q t ndryshojn disa ose t gjitha flukset
monetare q n nj rast tjetr do t krkoheshin nga
kontrata t ndryshoheshin sipas nj norme t
prcaktuar interesi, mimi t instrumenteve
financiare, mimi mallrash baz, kurs kmbimi
valutor, indeksi mimesh ose normash interesi,
indeksi t kredive ose vlersimit t riskut kreditor
ose ndryshore t tjera, me kusht q n rastin e
ndryshores jofinanciare ndryshorja nuk sht
specifike pr nj pal t kontrats; Nj derivativ q
i bashklidhet nj instrumenti financiar por me
kontrat sht i transferueshm vemas pa u varur
nga instrumenti n fjal, ose ka nj kundrapal t
ndryshme nga kundrapala e instrumentit, nuk sht
derivativ i prfshir por nj instrument financiar i
mvetshm.

SNK 39.10

prfitimet e
punonjsve

T gjitha format e shumave q jep nj njsi

ekonomike n kmbim t shrbimit t kryer nga
punonjsit.

SNK 19.7

16

IASCF

Glossary (Fjalorth)

punonjsit dhe t
tjer q kryejn
shrbime t ngjashme

Individ t cilt realizojn shrbime personale pr

njsin ekonomike dhe, ose
(a)

individt konsiderohen si punonjs pr

qllime ligjore ose tatimore,

(b)

individt punojn pr njsin ekonomike

nn drejtimin e saj n t njjtn mnyr
sikurse
edhe
individt
t
cilt
konsiderohen si punonjs pr qllimet
ligjore ose tatimore, ose

(c)

shrbimet q realizohen jan t ngjashme

me ato q realizohen nga punonjsit. Pr
shembull, ky term pfshin t gjith
personelin drejtues, domethn ata
persona q kan autoritetin dhe
prgjegjsin pr planifikimin, drejtimin
dhe kontrollimin e aktiviteteve t njsis
ekonomike, prfshir edhe drejtort joekzekutiv.

SNRF 2 A

vlera specifike e
njsis ekonomike

Vlera aktuale e flukseve monetare q pret nj njsi

ekonomike t krijoj nga prdorimi i vazhduar i nj
aktivi dhe nga heqja (shitja) e ktij aktivi n fund t
jets s vet t dobishme ose q pret njsia
ekonomike t lindin n momentin e shlyerjes s nj
pasivi.

SNK 16.6, SNK 38.8

kapitali neto

Interesi i mbetur n aktivet e njsis ekonomike pas

zbritjes s t gjitha pasiveve t ksaj njsie.

F.49(c)

instrument kapitali
neto

Nj kontrat e cila evidenton nj interes t mbetur

n aktivet e nj njsie ekonomike pas zbritjes s t
gjitha pasiveve t ksaj njsie.

SNK 32.11, SNRF 2.A

instrument kapitali
neto i dhuruar

E drejta (e kushtzuar ose e pakushtzuar) mbi nj

instrument t kapitalit neto t njsis ekonomike e
cila i jepet nj pale tjetr nga njsia ekonomike,
sipas nj akt-marrveshjeje pr pages t bazuar n
aksione.

SNRF.2 A

metoda e kapitalit
neto

Metod kontabiliteti sipas s cils investimi njihet

fillimisht me koston e vet dhe m pas rregullohet
pr ndryshimet pas blerjes n pjesn q ka
investuesi n aktivet neto t t investuarit. Fitimi
ose humbja e investuesit prfshin pjesn q ka
investuesi n fitimin ose humbjen e t investuarit.

SNK 28.2

transaksion pagese i
bazuar n aksione i
shlyer n mjete t
kapitalit neto

Transaksion pagese i bazuar n aksione n t cilin

njsia ekonomike merr mallra ose shrbime n
form shlyerje pr instrumentet e kapitalit neto t
njsis ekonomike (prfshir edhe aksione ose
opsione aksionesh).

SNRF 2 A

IASCF 17

SNK 31.3

Glossary (Fjalorth)

ngjarje pas dats s

bilancit

Jan ato ngjarje, t favorshme ose t pafavorshme,

t cilat ndodhin midis dats s bilancit dhe dats
kur autorizohet nxjerrja e pasqyrave financiare.
Mund t identifikohen dy lloj ngjarjesh:
(a)

ato t cilat japin informacion pr kushtet

q kan ekzistuar n datn e bilancit
(ngjarjet rregulluese pas dats s bilancit);
dhe

(b)

ato t cilat tregojn pr kushtet q kan

lindur pas dats s bilancit (ngjarjet jo
rregulluese pas dats s bilancit);

SNK 10.3

diferenc kmbimi

Diferenca q rrjedhin nga prkthimi i nj numri t

caktuar njsish t nj monedhe n nj monedh
tjetr me kurse kmbimi t ndryshme.

SNK 21.8

kurs kmbimi

Raporti i kmbimit pr dy monedha.

SNK 21.8

shpenzime

Paksime t prfitimeve ekonomike gjat periudhs

kontabl n formn e flukseve dalse ose paksim
t aktiveve ose rritje t pasiveve t cilat ojn n
paksim t kapitalit neto, prve atyre q lidhen me
shprndarjet pr pjesmarrsit n kapitalin neto.

F.70(b)

rregullime t
eksperiencs

Efektet e diferencave midis supozimeve aktuariale

t mparshme dhe asaj q ka ndodhur n t vrtet.

aktive t
eksploruarimit dhe
vlersimit

Shpenzime t eksplorimit dhe t vlersimit q

njihen si aktive n prputhje me politikn kontabl
t njsis ekonomike.

SNRF 6 A

eksplorimi dhe
vlersimi i burimeve
minerare

Krkimi i burimeve minerare, prfshir mineralet,

naftn, gazin natyror dhe burime t ngjashme t
parigjenerueshme pasi njsia ekonomike ka marr
t drejtat ligjore pr eksplorim n nj zon
specifike, si edhe prcaktimi i realizueshmris
teknike dhe leverdishmris tregtare t nxjerrjes s
burimit minerar.

SNRF 6 A

vlera e drejt

Shuma me t ciln mund t kmbehej nj aktiv, ose

me t ciln mund t shlyhej nj detyrim, midis
palve me vullnet dhe dijeni t plot, n nj
transaksion t kryer n mnyr t vullnetshme
midis palve t palidhura me njra-tjetrn.

SNK 2.6
SNK 16.6
SNK 17.4, SNK 18.7
SNK 19.7
SNK 20.3
SNK 21.8
SNK 32.11
SNK 36 6 SNK 38.8
SNK 39.9
SNK 40.5
SNK 41.8, SNRF 1.A,
SNRF 3.A, SNRF 4.A,
SNEF 5.A SNRF 2.A

18

IASCF

Glossary (Fjalorth)

vlera e drejt minus

kostot pr shitje

Shuma e prftueshme nga shitja e nj aktivi n nj

transaksion t kryer n mnyr t vullnetshme
midis palve t palidhura me njra-tjetrn, minus
kostot e nxjerrjes jasht prdorimit.

SNK 36.6

HPDP (hyrje e par

dalje e par)

Supozimi se shiten m par artikujt e inventarit t

cilt jan bler ose jan prodhuar m par, dhe, pr
rrjedhoj, n fund t periudhs n inventar mbeten
ata artikuj t cilt jan bler ose prodhuar m von.

SNK 2.27

qera financiare

Nj kontrat qeraje e cila n thelb transferon t

gjitha rreziqet dhe prfitimet q lidhen me
pronsin e nj aktivi. N fund t periudhs, titulli i
pronsis edhe mund t transferohet edhe mund t
mos transferohet.

SNK 17.4

aktiv financiar

Nj aktiv i cili sht;

SNK 32.11

(a)

mjet monetar;

(b)

instrument kapitali neto i nj njsie

ekonomike tjetr;

(c)

e drejt kontraktuale:

(d)

IASCF 19

(i)

pr t marr mjete monetare ose

aktive t tjera financiare nga nj
njsi ekonomike tjetr; ose

(ii)

pr t kmbyer aktive financiare

ose pasive financiare me nj
njsi ekonomike tjetr sipas
kushteve
t
cilat
jan
potencialisht t favorshme pr
njsin ekonomike; ose

nj kontrat e cila do t shlyhet ose mund

t shlyhet me instrumentet e kapitalit neto
t vet njsis dhe e cila sht:
(i)

nj instrument jo derivativ pr t
cilin njsia ekonomike sht e
detyruar ose mund t jet e
detyruar t marr nj numr t
ndryshueshm instrumentesh t
kapitalit neto t vet njsis; ose

(ii)

nj derivativ i cili do t shlyhet

ose mund t shlyhet jo prmes
kmbimit t nj shume fikse
mjetesh monetare ose aktivesh
t tjera financiare pr nj numr
fiks instrumentesh t kapitalit
neto t vet njsis. Pr kt
qllim instrumentet e kapitalit
neto t njsis ekonomike nuk
prfshijn ato instrumente t
cilat jan kontrata pr marrje ose
dhnie t instrumenteve t
kapitalit
neto
t
njsis
ekonomike.

Glossary (Fjalorth)

aktiv ose pasiv

financiar me vlern e
drejte nepermjet
fitimit ose humbjes

Aktiv financiar ose detyrim financiar i cili plotson

njrin prej kushteve t mposhtme:
(a)

(b)

kontrat garancie
financiare

20

IASCF

SNK 39.9

klasifikohet si i mbajtur pr tregtim. Nj

aktiv financiar ose detyrim financiar
klasifikohet si i mbajtur pr tregtim nse:
(i)

sht bler ose ka lindur

kryesisht me qllimin e shitjes
ose riblerjes n t ardhmen e
afrt;

(ii)

sht pjes e nj portofoli

instrumentesh financiare t
identifikuara
t
cilat
menaxhohen s bashku dhe pr
t cilat ka informacion se koht
e fundit kan treguar se mund
sjellin fitim n periudhn
afatshkurtr; ose

(iii)

sh
nj
derivativ
(me
prjashtim t derivativit q sht
kontrat garancie financiare ose
nj instrument mbrojts i
prcaktuar dhe efektiv).

n momentin e njohjes fillestare sht

caktuar nga njsia ekonomike me vlern e
drejt prmes fitimit ose humbjes. Njsia
ekonomike mund ta prdor kt
prcaktim t vlers vetm kur ia lejon
SNK 39 paragrafi 11A (derivativt e
prfshir) ose kur kjo gj on n nj
informacion m aktual, sepse ose:
(i)

eliminon apo ul ndjeshm nj

mosprputhje t matjes ose
njohjes (q njihet ndonjher si
mosprputhje kontabl) e cila
do t lindte nga matja e aktiveve
dhe pasiveve ose njohja e
fitimeve
dhe
humbjeve
mbshtetur n baza t ndryshme;
ose

(ii)

menaxhohet nj grup aktivesh

financiare,
detyrimesh
financiare, ose t dyja, dhe
vlersohet performanca n baz
t vlers s drejt sipas nj
strategjie t dokumentuar t
menaxhimit t riskut ose t
investimeve,
dhe
jepet
informacion pr kt grup
brenda njsis ekonomike po
mbi kt baz pr personat
kryesor drejtues (si prcaktohet
n SNK 24).

Kontrat e cila i krkon emetuesit t bj pagesa t

pcaktuara pr t rimbursuar zotruesin pr nj
humbje q i shkaktohet pr shkak t mospagess n
afat nga ana e nj debitori sipas kushteve fillestare
ose t ndryshuara t instrumentit t borxhit.

SNRF 4 A
SNK 39.9

Glossary (Fjalorth)

instrument financiar

Cdo kontrat e cila on n lindjen e nj aktivi

financiar pr nj njsi ekonomike dhe nj detyrimi
financiar ose instrument kapitali neto pr nj njsi
ekonomike tjetr.

SNK 32.11

detyrim financiar

Nj pasiv i cili sht;

SNK 32.11

(a)

(b)

detyrim kontraktual:
(i)

pr ti dhn mjete monetare ose

aktive t tjera financiare nj
njsie ekonomike tjetr; ose

(ii)

pr t kmbyer aktive financiare

ose pasive financaire me nj
njsi ekonomike tjetr sipas
kushteve
t
cilat
jan
potencialisht t pafavorshme pr
njsin ekonomike; ose

nj kontrat e cila do t shlyhet ose mund

t shlyhet me instrumentet e kapitalit neto
t vet njsis dhe e cila sht:
(i)

nj instrument jo derivativ pr t
cilin njsia ekonomike sht e
detyruar ose mund t jet e
detyruar t jap nj numr t
ndryshueshm instrumentesh t
kapitalit neto t vet njsis; ose

(ii)

nj derivativ i cili do t shlyhet

ose mund t shlyhet jo prmes
kmbimit t nj shume fikse
mjetesh monetare ose aktivesh
t tjera financiare pr nj numr
fiks instrumentesh t kapitalit
neto t vet njsis. Pr kt
qllim instrumentet e kapitalit
neto t njsis ekonomike nuk
prfshijn ato instrumente t
cilat jan kontrata pr marrje ose
dhnie t instrumenteve t
kapitalit
neto
t
njsis
ekonomike.

pozicion financiar

Marrdhnia e aktiveve, detyrimeve dhe kapitalit

neto t nj njsie ekonomike, si raportohen n
bilanc.

F.47

rrezik financiar

Rreziku i nj ndryshimi n t ardhmen i nj norme

t prcaktuar interesi, mimi t instrumenteve
financiare, mimi mallrash baz, kurs kmbimi
valutor, indeksi mimesh ose normash interesi,
indeksi t kredive ose vlersimit t riskut kreditor
ose ndryshore t tjera, me kusht q n rastin e
ndryshores jofinanciare ndryshorja nuk sht
specifike pr nj pal t kontrats.

SNRF 4 A

IASCF 21

Glossary (Fjalorth)

pasqyra fianciare

Nj paket e plot pasqyrash financiare prmban:

(a)

nj bilanc;

(b)

nj pasqyr
shpenzimeve;

(c)

nj pasqyr e ndryshimeve ne kapital, ku

tregohen, ose:

ardhurave

SNK 1.8, (F.7)

dhe

(i)

t gjitha ndryshimet n kapitalin

neto; ose

(ii)

ndryshimet n kapitalin neto, t

cilat nuk kan ardhur nga
transaksionet me zotruesit e
kapitalit neto t kryera nga
pozita e tyre si t till;

(d)

nj pasqyr e fluksit t mjeteve monetare;

dhe

(e)

shnimet, q prfshijn nj prmbledhje

t politikave kontabl m t rndsishme
dhe shnime t tjera shpjeguese.

veprimtari financuese

Veprimtari t cilat ojn n ndryshime n madhsi

dhe prbrje t kapitalit neto t kontribuar dhe t
huamarrjeve t njsis ekonomike.

SNK 7.6

angazhim i
prcaktuar

Nj akt-marrveshje me detyrim ligjor, pr

kmbimin e nj sasie t pcaktuar burimesh me nj
mim t prcaktuar m nj dat ose data t
prcaktuara n t ardhmen.

SNK 39.9

angazhim blerje i
prcaktuar

Nj akt-marrveshje me nj pal t palidhur, me

detyrim ligjor pr t dyja palt dhe zakonisht
ligjrisht e e detyrueshme pr zbatim, e cila

SNRF 5 A

(a)

prcakton t gjitha kushtet me rndsi,

prfshir
mimin
dhe
afatet
e
transaksioneve, dhe

(b)

prfshin stimuj negativ pr mosprmbushje t kontrats t cilt jan

mjaftueshmrisht t lart pr t rritur
mundsin e prmbushjes s kontrats.

pasqyrat e para
financiare sipas
SNRF-ve

Pasqyrat e para financiare vjetore n t cilat njsia

ekonomike ka prdorur Standardet Ndrkombtare
t Raportimit Financiar (SNRF), prmes nj
deklarate t qart dhe t plot pr pajtueshmrin
me SNRF-t.

SNRF 1.A

periudha e par e
raportimit sipas
SNRF-ve

Periudha e raportimit e cila mbyllet n datn e

raportimit t pasqyrave t para financiare sipas
SNRF-ve t nj njsie ekonomike.

SNRF 1.A

prdorues pr her t
par

Nj njsi ekonomike e cila paraqit pasqyrat e para

t veta financiare sipas SNRF-ve.

SNRF 1.A

kontrat me mim
fiks

Kontrat ndrtimi n t ciln kontratori bie dakort

me nj mim fiks t kontrats, ose nj shkall fikse
pr njsi t produktit, q n disa raste i nnshtrohet
klauzolave pr prshkallzimin e kostove.

SNK 11.3

22

IASCF

Glossary (Fjalorth)

shpenzime t
prgjithshme fikse t
prodhimit

Jan ato kosto t drejtprdrejta t prodhimit t cilat

mbeten relativisht t pandryshueshme pavarsisht
ndryshimit t vllimit t prodhimit, si sht, pr
shembull, amortizimi dhe mirmbajtja e ndrtesave
dhe pajisjeve t fabrikave, dhe kostot e drejtimit
dhe administrimit t fabriks.

SNK 2.12

transaksion i
parashikuar

Nj transaksion jo i detyrueshm por i pritshm n

t ardhmen.

SNK 39.9

monedh e huaj

Nj monedh e cila nuk sht monedha funksionale

e njsis ekonomike.

SNK 21.8

transaksion n
monedh t huaj

Nj transaksion i cili shprehet ose krkon shlyerje

n nj monedh t huaj.

SNK 21.20

operacion i huaj

Nj njsi ekonomike e cila sht filial, pjesmarrje,

siprmarrje e prbashkt ose deg e njsis
raportuese, aktivitetet e s cils mbshteten ose
kryhen n nj vend ose n nj monedh e cila nuk
sht vendi ose monedha e njsis raportuese.

SNK 21.8

hua t falshme

Hua pr t cilat huadhnsi merr prsipr t heq

dor nga e drejta e arktimit t saj sipas disa
kushteve t prcaktuara.

SNK 20.3

Monedha funksionale

Monedha e mjedisit ekonomik parsor n t cilin

ushtron aktivitet njsia ekonomike.

SNK 21.8

financim (i
prfitimeve t paspunsimit)

Kontribute nga nj njsi ekonomike dhe ndonjher

edhe nga ana e punonjsve t saj, pr nj njsi
ekonomike ose fond, i cili ligjrisht sht i ndar
nga njsia raportuese dhe nga e cila paguhen
prfitimet e punonjsve.

SNK 19.49

financim (i
prfitimeve t
pensionit)

Transferim i aktiveve n nj njsi ekonomike

(fond) i mvetshm nga njsia ekonomike e
pundhnsit pr t prmbushur detyrimet e
ardhshme pr pagimin e prfitimeve t pensionit.

SNK 26.8

prfitim ekonomik i
ardhshm

Potenciali pr t kontribuar, drejtprdrejt ose jo, n

nj fluks mjetesh monetare ose ekuivalente t
mjeteve monetare pr njsin ekonomike. Mund t
jet potencial produktiv i cili sht pjes e
aktiviteteve t shfrytzimit t njsis ekonomike.
Potenciali mund t marr edhe formn e mundsis
s konvertimit n mjete monetare ose ekuivalente
t mjeteve monetare ose edhe t aftsis pr t
paksuar flukset monetare dalse, si pr shembull
kur nj proces prodhimi alternativ i ul kostot e
prodhimit.

F.53

Fitime neto

Rritje t prfitimeve ekonomike dhe, si t tilla, nuk

ndryshojn n natyr nga t ardhurat.

F.75

vijimsia

Pasqyrat financiare prgatiten sipas parimit t

vijimsis me prjashtim t rasteve kur drejtuesit
kan n plan ta likuidojn njsin ekonomike ose t
ndrpresin tregtimin ose nuk kan asnj rrug tjetr
realiste prve ktij veprimi.

SNK 1.2324

IASCF 23

(F.23)

Glossary (Fjalorth)

emri i mir

Prfitime ekonomike t ardhshme t cilat lindin nga

aktive q nuk mund t identifikohen apo t njihen
vemas.

SNRF 3 A

qeveria

Qeveria, agjencit qeveritare dhe organe t

ngjashme qofshin vendore, qendrore ose
ndrkombtare.

IAS 20.3

ndihma qeveritare

Veprime t marra nga qeveria t prcaktuara pr ti

dhn nj prfitim ekonomik nj njsie ekonomike
ose nj game njsish ekonomike t cilat plotsojn
disa kritere t caktuara.

IAS 20.3

grante qeveritare

Ndihm nga qeveria n formn e transferimeve t

burimeve nj njsie ekonomike n kmbim t
prmbushjes s disa kushteve n t shkuarn ose t
ardhmen, q lidhen me aktivitete e shfrytzimit t
njsis ekonomike. N grantet qeveritare nuk
prfshihen ato forma t ndihms qeveritare t
cilave nuk mund tu vihet n mnyr t arsyeshme
nj vler, dhe ato transaksione me qeverin t cilat
nuk mund t dallohen nga transaksionet normale
tregtare t njsis ekonomike.

IAS 20.3

dat e grantit

Data m t ciln njsia ekonomike dhe nj pal

tjetr (duke prfshir nj punonjs) bien dakort pr
nj marrveshje pagese t bazuar n aksione, e cila
sht ather kur njsia ekonomike dhe pala tjetr
ka t njjtin kuptim t afateve dhe kushteve t
marrveshjes. M datn e grantit njsia ekonomike
i jep pals tjetr t drejtn mbi mjetet monetare,
aktive t tjera ose instrumente t kapitalit neto t
njsis ekonomike, nse plotsohen konditat e
prfitimit, nse ka. Nse kjo marrveshje i
nnshtrohet nj procesi miratimi (pr shembull, nga
ana e aksionarve), data e grantit sht data kur
merret miratimi.

SNRF 2 A

grante pr aktive

Grante qeveritare, kushti parsor i t cilve sht q

njsia ekonomike e cila i prmbush kushtet pr
kto grante duhet t blej, t ndrtoj ose t marr
n pronsi aktive afatgjata. Mund t vendosen edhe
kushte t tjera shtes t cilt e kufizojn llojin ose
vendndodhjen e aktiveve ose periudhn gjat s
cils merren n pronsi ose mbahen kto aktive.

IAS 20.3

grante pr t ardhura

Grante t qeveris prve atyre t cilat jan dhn

pr aktive.

IAS 20.3

investimi bruto n
qira

Totali i:

SNK 17.4

grup

24

(a)

pagesave minimale t qiras t

arktueshme nga ana e qiradhnsit sipas
nj kontrate qiraje financiare, dhe

(b)

Ndonj vler e mbetur e pagarantuar e

cila lind pr qiradhnsin.

Nj shoqri mm s bashku me t gjitha filialet e

saj. SNK 21.8,

IASCF

SNK 41.8

SNK 21.8
SNK 27.4

Glossary (Fjalorth)

skemat e
administrimit (t
prfitimeve t
punonjsve) n grup

Nj bashkim i skemave t mvetshme t

pundhnsve t cilat bashkohen pr tu dhn
mundsi pundhnsve pr ti bashkuar aktivet e
tyre pr qllime investimi dhe pr t zvogluar
kostot e menaxhimit dhe administrimit t
investimeve,
por
ndrkoh
krkesat
e
pundhnsve t ndryshm mbahen t veuara n
mnyr q prej ktyre skemave t prfitojn vetm
punmarrsit prkats.

SNK 19.33

grup aktivesh
biologjike

Nj bashkim i kafshve ose bimve t gjalla t

ngjashme.

SNK 41.5

prfitime t
garantuara

Pagesa ose prfitime t tjera mbi t cilat nj

policmbajts ose investues i caktuar ka nj t
drejt t pakushtzuar e cila nuk i nnshtrohet
vullnetit t emetuesit t kontrats.

SNRF 4 A

element i garantuar

Nj detyrim pr t paguar prfitimet e garantuara, i

prfshir n nj kontrat e cila prmban nj tipar t
pjesmarrjes s lir.

SNRF 4 A

vler e mbetur e
garantuar

(a)

Pr nj qiramarrs, ajo pjes e vlers s

mbetur e cila garantohet nga qiramarrsi
ose nga nj pal e lidhur me qiramarrsin
(shuma e garancis e cila sht shuma
minimale q, n nj rast eventual, bhet e
pagueshme); dhe

SNK 17.4

(b)

Pr nj qiradhns, ajo pjes e vlers s

mbetur e cila garantohet nga qiramarrsi
ose nga nj pal e tret e palidhur me
qiradhnsin q financiarisht sht e aft
t prmbush detyrimet e garancis.

t korrat

Shkputja e prodhimeve bujqsore nga nj aktiv

biologjik ose ndrprerja e proceseve jetsore t nj
aktivi biologjik.

SNK 41.5

efektiviteti i
mbrojtjes

Shkalla me t ciln ndryshimet n vlern e drejt

ose n flukset monetare t elementeve t mbrojtur
t cilt lidhen me nj risk t mbrojtur kompensohen
me ndryshimet n vlern e drejt ose n flukset
monetare t instrumenteve mbulues (shih SNK 39,
paragraft G105-AG113).

SNK 39.9

element i mbrojtur

Nj aktiv, nj pasiv, nj angazhim i prcaktuar, nj

transaksion i parashikuar me probabilitet t lart
ndodhjeje ose nj investim neto n nj operacion t
huaj i cili (a) e nxjerr zbuluar njsin ekonomike
ndaj rrezikut t ndryshimit t vlers s drejt dhe
flukseve monetare t ardhshme dhe (b) sht
prcaktuar si i mbrojtur (SNK 39, paragraft 78-84
dhe AG98-AG101, shtjellojn prkufizimin e
elementeve t mbrojtur).

SNK 39.9

IASCF 25

Glossary (Fjalorth)

instrument mbrojts

Nj derivativ i prcaktuar ose (vetm pr mbulimin

e rrezikut t ndryshimit t kurseve t ardhshme t
kmbimit valutor) nj aktiv financiar jo derivativ i
prcaktuar ose nj pasiv financiar jo derivativ i
prcaktuar vlera e drejt ose flukset monetare t t
cilit pritet t kompensojn ndryshimin e vlers s
drejt ose t flukseve monetare t nj elementi t
mbrojtur t prcaktuar (SNK 39, paragraft 72-77
dhe AG94-AG97 shtjellojn prkufizimin e nj
instrumenti mbrojts).

i mbajtur pr tregtim.

Shih aktiv ose pasiv financiar me vlern e drejt

nprmjet fitimit ose humbjes.

investime t mbajtura
deri n maturim

Aktive financiare jo derivateve me pagesa fikse ose

t prcaktueshme dhe me maturim fiks t cilat nj
njsi ekonomike ka synimin pozitiv dhe aftsin q
ti mbaj deri n maturim (shih SNK 39, paragraft
AG16-AG25), me prjashtim t atyre q:
(a)

n momentin e njohjes fillestare njsia

ekonomike i prcakton si me vlern e
drejt prmes fitimit ose humbjes.

(b)

njsia ekonomike i prcakton si t

disponueshme pr shitje; dhe

(c)

prmbushin prkufizimin e huave dhe

llogarive t arktueshme.

SNK 39.9

SNK 39.9

Njsia ekonomike nuk klasifikon asnj aktiv

financiar si t mbajtur deri n maturim nse ajo,
gjat vitit aktual financiar ose gjat dy vjetve
financiar t fundit, ka shitur ose ka riklasifikuar
m shum se nj shum jo t rndsishme t
investimeve t mbajtura deri n maturim prpara
dats s maturimit (m shum se t paprfillshme
n lidhje me vlern gjithsej t investimeve t
mbajtura deri n maturim) me prjashtim t
shitjeve ose riklasifikimeve t cilat:

me mundsi t lart
ndodhjeje

26

IASCF

(i)

jan kaq afr maturimit ose dats s

krkess pr blerje t aktivit financiar (pr
shembull, pr m pak se tre muaj prpara
maturimit) saq ndryshimet e norms s
interesit t tregut nuk do t kishin ndonj
efekt t ndjeshm n vlern e drejt t
aktivit financiar;

(ii)

ndodhin pasi njsia ekonomike ka

arktuar n mnyr t konsiderueshme t
gjith principalin fillestar t aktivit
financiar
prmes
pagesave
ose
parapagesave t planifikuara me grafik
kohor; ose

(iii)

i ngarkohen nj ngjarjeje t veuar e cila

nuk sht n kontrollin e njsis
ekonomike, nuk ndodh n mnyr
periodike dhe nuk mund t parashikohej
n mnyr t arsyeshme nga njsia
ekonomike.

Dika q sht m shum se e mundshme.

SNRF 5 A

Glossary (Fjalorth)

kontrat qiraje me
mundsi blerjeje

Prkufizimi i qeras prfshin edhe kontrata pr

marrjen me qera t nj aktivi t cilat prmbajn nj
klauzol e cila i jep qiramarrsit mundsin e
blerjes s titullit t aktivit nse plotsohen kushtet e
rna dakort. Ndonjher, kto kontrata njihen si
kontrata qiraje me mundsi blerjeje.

SNK 17.6

kosto historike

Nj baz matjeje sipas s ils aktivet

kontabilizohen me vlern e mjeteve monetare ose
ekuivalenteve t mjeteve monetare t paguara ose
me vlern e drejt t shums s dhn pr ti bler
n momentin e blerjes. Pasivet kontabilizohen me
vlern e shuamve t marra n kmbim t detyrimit,
ose n disa rrethana (pr shembull, n rastin e
taimeve mbi t ardhurat) me vlerat e mjeteve
monetare ose ekuivalenteve t mjeteve monetare t
pritshme pr tu paguar pr t prmbushur
detyrimin gjat zhvillimit normal t biznesit.

F.100(a)

hiperinflacion

Ulja e fuqis blerse t paras me nj shkall t

till aq sa krahasimi i shumave nga transaksionet
dhe ngjarjet e tjera t cilat kan ndodhur n koh t
ndryshme, madje edhe brenda t njjts periudh
kontabile,
on
n
rezultate
t
gabuara.Hiperinflacioni tregohet nga karakteristika
t mjedisit ekonomik t nj vendi, t cilat
prfshijn, ndr t tjera, si m posht:

SNK 29.23

humbje nga
zhvlersimi

(a)

publiku i gjer preferon ta mbaj pasurin

e vet n aktive jo monetare ose n
monedha t huaja t cilat jan relativisht
t qndrueshme. Shumat n monedh
vendase investohen menjher pr t
ruajtur fuqin blerse.

(b)

publiku i gjer i referohet shumat

monetare jo n lidhje me monedhn
vendase por n lidhje me nj monedh t
huaj relativisht t qndrueshme. mimet
mund t shprehn n kt monedh t huaj.

(c)

shitjet dhe blerjet me kredi kryhen me

mime t cilt kompensojn humbjen e
pritshme t fuqis blerse gjat periudhs
s kredis, edhe sikur kjo t jet e
shkurtr.

(d)

normat e interesit, pagat dhe mimet jan

t lidhura me nj indeks mimesh.

(e)

norma progresive e inflacionit gjat tre

vjetve t fundit i afrohet ose e kalon
normn 100%.

Shuma me t ciln vlera kontabl (neto) e nj aktivi

e tejkalon shumn e rikuperueshme t tij.

SNK 16.6
SNK 36.6
SNK 38.8

i pazbatueshm

IASCF 27

Zbatimi i nj krkese sht i pazbatueshm kur

njsia ekonomike nuk mund ta zbatoj edhe nse i
bn t gjitha prpjekjet e arsyeshme.

SNK 1.11
SNK 8.5

Glossary (Fjalorth)

norm interesi e
prcaktuar

fillimi i qeras

Vlera e prcaktueshme m qart midos:

(a)

norms q mbisundon pr nj instrument

t ngjashm t nj emetuesi me nj
vlersim t ngjashm t riskut t
kreditimit; ose

(b)

norms s interesit e cila skonton vlern

nominale t instrumentit me cmimin
aktual t shitjeve n mjeteve monetare t
mallrave ose shrbimeve.

Fillimi i qeras sht data m e hershme midis

dats s marrveshjes s qeras dhe dats s
angazhimit nga ana palve pr dispozitat kryesore
t kontrats s qeras. N kt dat:
(a)

Nj qera klasifikohet ose si qera e

zakonshme ose si qera financiare, dhe

(b)

N rastin e qeras financiare, prcaktohen

shumat q do t njihen me fillimin e
periudhs s qiras.

SNK 18.11

SNK 17.4

t ardhura

Rritje t prfitimeve ekonomike gjat periudhs

kontabl n formn e flukseve hyrse ose
prmirsimit t aktiveve ose n formn e uljes s
pasiveve, t cilat ojn n rritje t kapitalit neto,
prve atyre q lidhen me kontributet q vijn nga
pjesmarrsit n kapitalin neto.

F.70(a)

norm interesi rritse

e huamarrjes (pr
qeramarrsin)

Norma e interesit q do t duhej t paguante

qeramarrsi pr nj qera t ngjashme, ose, nse kjo
nuk sht e prcaktueshme, norma e interesit e cila,
n fillim t qeras, do t zbatonte qeramarrsi nse
do t merrte hua pr nj periudh t ngjashme dhe
me siguri t ngjashme, fondet e nevojshme pr t
bler aktivin.

SNK 17.4

metoda indirekte e
raportimit t flukseve
t monetare nga
veprimtarit e
shfrytzimit

Metod sipas s cils fitimi ose humbja rregullohet

pr efektet e transaksioneve t nj natyr jomonetare, pr cdo shtyrje ose rritje t arktimeve
ose pagesave t shkuara ose t ardhshme n mjete
monetare nga shfrytzimi dhe pr zrat e t
ardhurave ose shpenzimeve t cilat lidhen me
flukset monetare nga investimi ose financimi.

SNK 7.18(b)

kosto fillestare t
drejtprdrejta

Kosto rritse t cilat jan t lidhura drejtprsdrejti

me negocimin dhe organizmin e nj kontrate
qeraje, me prjashtim t rasteve kur kto kosto i
lindin qeradhnsit q sht prodhues ose tregtar.

SNK 17.4

aktiv siguracioni

Nj e drejt kontraktuale neto e nj siguruesi n

baz t nj kontrate sigurimi.

SNRF 4 A

kontrat sigurimi

Kontrat n baz t s cils njra pal (siguruesi)

pranon nj rrezik t ndjeshm sigurimi nga nj pal
t tjetr (policmbajtsi) duke rn dakort q ta
dmshprblej policmbajtsin nse nj ngjarje e
caktuar dhe e pasigurt e ardhshme (ngjarja e
siguruar) i sjell efekte negative policmbatsit. (Pr
orientim pr kt prkufizim, shih SNRF 4, Shtojc
B).

SNRF 4.A

28

IASCF

Glossary (Fjalorth)

pasiv sigurimi

Nj detyrim kontraktuale neto i nj siguruesi n

baz t nj kontrate sigurimi.

SNRF 4 A

rrezik sigurimi

Rrezik, me prjashtim t rrezikut financiar, i cili

transferohet nga zotruesi i kontrats tek emetuesi i
saj.

SNRF 4 A

ngjarje e siguruar

Nj ngjarje e pasigurt e ardhshme e cila mbulohet

prmes nj kontrate sigurimi dhe e cila krijon nj
rrezik sigurimi.

SNRF 4 A

sigurues

Pala e cila ka detyrimin n baz t nj kontrate

sigurimi pr ta dmshprblyer policmbajtsin nse
ndodh ngjarja e siguruar.

SNRF 4 A

aktiv jo-material

Aktiv jo-monetar i identifikueshm pa prbrje

fizike.

SNRF 3 A

kosto interesi (pr nj

skem t prfitimeve
t punmarrsve)

Rritja, gjat nj periudhe, e vlers aktuale t nj

detyrimi pr prfitime t prcaktuara e cila lind
ngaq prfitimet jan nj periudh afr shlyerjes.

SNK 19.7

norm interesi e
prcaktuar e qeras

Norma e skontimit e cila, n fillimin e qeras, bn

q vlera aktuale agregate e

SNK 17.4

(a)

pagess minimale t qerase dhe

(b)

vlers s mbetur t pagarantuar t jet e

barabart me shumn e
(i)

vlers s drejt t aktivit t

marr me qera dhe

(ii)

kostove
fillestare
t
drejtprdrejta t qeradhnsit.

SNK 38.8

rreziku i norms s
interesit

Rreziku q vlera e drejt ose flukset monetare t

ardhshme t nj instrumenti financiar mund t
ndryshojn pr shkak t ndryshimeve t norms s
interesit t tregut.

SNRF 7 A

raport financiar i
ndrmjetm

Nj raport financiar i cili prmban ose nj paket t

plot pasqyrash financiare (sikurse prshkruhen n
SNK 1) ose nj paket pasqyrash financiare t
shkurtuara (sikurse prshkruhen n SNK 34) pr
nj periudh t ndrmjetme.

SNK 34.4

periudh e
ndrmjetme

Nj periudh e raportimit financiar m e shkurtr se

nj vit financiar i plot.

SNK 34.4

Standarde
Ndrkombtare t
Raportimit Financiar
(SNRF)

Standardet dhe Interpretimet e miratuara nga Bordi

i Standardeve Ndrkombtare t Kontabilitetit
(BSNK). N to prfshihen:

SNK 1.11

IASCF 29

(a)

Standardet Ndrkombtare t Raportimit

Financiar;

(b)

Standardet
Ndrkombtare
Kontabilitetit; dhe

(c)

Interpretimet e nxjerra nga Komiteti

Ndrkombtar i Interpretimeve pr
Raportimin Financiar (KIRFN) ose ishKomiteti i Prhershm pr Interpretimet
(KIS).

SNK 8.5 SNRF 1.A

Glossary (Fjalorth)

vlera e perceptuar

Diferenca midis vlers s drejt t aksioneve pr t

cilat pala tjetr ka t drejtn (e kushtzuar ose t
pakushtzuar) t nnshkruaj ose t cilat ka t
drejt t marr, dhe mimit (nse ka) q i krkohet
ose do ti krkohet pals t tjetr pr t paguar pr
kto aksione. Pr shembull, nj opsion pr aksione
me mim ushtrimi prej 15 NJM1 pr aksion dhe me
vler t drejt prej 20 NJM e ka vlern e perceptuar
5 NJM.

SNRF 2 A

inventart

Aktivet:

SNK 2.6

(a)

q mbahen pr shitje n rrjedhn normale

t biznesit;

(b)

n proces prodhimi pr shitje; ose

(c)

n formn e materialeve ose furniturave

pr tu konsumuar gjat procesit t
prodhimit ose t kryerjes s shrbimeve.
Inventart prfshijn mallra t blera dhe
t mbajtura pr rishitje, duke prfshir,
pr shembull, mallra q blen dhe mban
pr rishitje nj shits me pakic, ose toka
apo prona t tjera t cilat mbahen pr
rishitje. Inventart prfshijn edhe
produktet e gatshme t prodhuara ose
prodhimin n proces t nj njsie
ekonomike dhe prfshijn materialet dhe
furniturat t cilat jan n pritje pr tu
prdorur n procesin e prodhimit. N
rastin e nj ofruesi shrbimesh, inventart
prfshijn kostot e shrbimit, ashtu si
prshkruhet n SNK 2, pr t cilat njsia
ekonomike nuk i ka njohur ende t
ardhurat e realizuara prej tyre.(shih SNK
18).

SNK 2.8

veprimtari investuese

Blerja dhe heqja e aktiveve afatgjata dhe

investimeve t tjera t cilat nuk prfshihen n
ekuivalentet e mjeteve monetare.

SNK 7.6

aktiv afatgjat
material i investuar

Pron (truall ose ndrtes, ose nj pjes e nj

ndrtese, ose t dyja bashk) t mbajtura (nga
pronari ose nga qeramarrsi me nj kontrat qeraje
financiare) me qllim arktimin nga qeraja ose
rritjen e vlers s kapitalit ose t dyja bashk, dhe
jo:

SNK 40.5

investitor n nj
siprmarrje t
prbashkt

30

(a)

pr tu prdorur pr prodhimin ose

furnizimin e mallrave ose t shrbimeve
ose pr qllime administrative; ose

(b)

pr tu shitur n rrjedhn normale t

biznesit.

Nj pal n nj siprmarrje t prbashkt e cila nuk

ka kontroll t prbashkt mbi kt siprmarrje t
prbashkt.

Zrat monetar jan shprehur n njsi monetare (NJM).

IASCF

SNK 31.3

Glossary (Fjalorth)

kontroll i prbashkt

Ndarje e kontrollit mbi nj aktivitet ekonomike, pr

t ciln sht rn dakort me an t nj kontrate.

SNK 24.9
SNK 28.2, SNK 31.3

Ndarja e kontrollit mbi nj aktivitet ekonomike, pr

t ciln sht rn dakort me an t nj kontrate;
Ekziston vetm kur vendimet strategjike ose
operative q lidhen me aktivitetin n fjal krkojn
plqimin unanim t palve t cilat jan
pjesmarrse n kontrollin e prbashkt
(pjesmarrs n siprmarrjen e prbashkt).
siprmarrje e
prbashkt

Marrveshje kontraktuale sipas s cils dy ose m

shum pal marrin prsipr nj aktivitet ekonomik i
cili sht subjekt i kontrollit t prbashkt.

SNK 31.3, SNRF 3.A

njsi ekonomike e
kontrolluar
bashkrisht

Siprmarrje e prbashkt e cila prfshin krijimin e

nj shoqrie tregtare, ortakrie ose ndonj form
tjetr njsie ekonomike n t ciln ka interes secili
pjesmarrs. Njsia ekonomike ushtron aktivitet n
t njjtn mnyr si njsit e tjera ekonomike, me
prjashtim t faktit q ka nj marrveshje
kontraktuale midis pjesmarrsve n siprmarrjen e
prbashkt e cila vendso kontroll t prbashkt mbi
aktivitetin ekonomik t njsis ekonomike.

SNK 31.24

Personeli drejtues
kryesor

Ata persona t cilt kan, drejtprdrejt ose jo,

autoritetin dhe prgjegjsin pr planifikimin,
drejtimin dhe kontrollimin e aktiviteteve t njsis
ekonomike, prfshir edhe drejtort (ekzekutiv ose
jo) t ksaj njsie ekonomike.

SNK 24.9

qera

Nj marrveshje sipas s cils qeradhnsi ia kalon

qeramarrsit t drejtn e prdorimit t nj aktivi pr
nj periudh t prcaktuar kohore, n kmbim t
nj pagese ose nj serie pagesash.

SNK 17.4

afati i qeras

Periudh e cila nuk mund t anulohet dhe pr t

ciln qeradhnsi ka lidhur kontrat pr ta marr
me qera aktivin, s bashku me periudha t tjera t
ardhshme pr t cilat qeradhnsi ka mundsin pr
t vazhduar mbajtjen me qera t aktivit, me ose pa
pagesa t tjera, kur, n fillim t qeras, mund t
parashikohet me siguri t arsyeshme se qeradhnsi
do ta ushtroj kt mundsi.

SNK 17.4

detyrim ligjor

Nj detyrim i cili rrjedh nga:

SNK 37.10

norm interesi rritse

e huamarrjes pr
qeramarrsin

IASCF 31

(a)

nj kontrat (prmes kushteve

shprehura ose t nnkuptuara);

(b)

legjislacioni; ose

(c)

veprime t tjera t ligjit.

Norma e interesit q do t duhej t paguante

qeramarrsi pr nj qera t ngjashme, ose, nse kjo
nuk sht e prcaktueshme, norma e interesit e cila,
n fillim t qeras, do t zbatonte qeramarrsi nse
do t merrte hua pr nj periudh t ngjashme dhe
me siguri t ngjashme, fondet e nevojshme pr t
bler aktivin.

SNK 17.4

Glossary (Fjalorth)

pasiv

Detyrim aktual i njsis ekonomike i cili ka lindur

nga ngjarje t shkuara, shlyerja e t cilave pritet t
shkaktoj flukse dalse t burimeve t njsis
ekonomike t cilt trupzojn prfitime ekonomike
ose potencial pr shrbim.

SNK 37.10

testi i
mjaftueshmris s
pasiveve

Nj vlersim pr at nse duhet t rritet apo jo vlera

kontabl (neto) e nj detyrimi sigurimi (ose vlera
kontabl neto e kostove prkatse t shtyra t
blerjes ose zvoglim i aktivet jo-materiale t
lidhura me t), n baz t nj shqyrtimi t flukseve
monetare t ardhshme.

SNRF 4 A

likuiditet

Pasja n dispozicion e mjeteve monetare n t

ardhmen e afrt pasi jan marr n konsiderat
angazhimet financiare pr periudhn.

F.16

rreziku i likuiditetit

Rreziku q nj njsi ekonomike do t has n

vshtirsi n lidhje me prmbushjen e detyrimeve
t cilat shoqrojn pasivet financiare.

SNRF 7 A

huat dhe llogarit e

arktueshme

Aktive financiare jo-derivative me pagesa fikse ose

t prcaktueshme t cilat nuk ofrohen pr shitje n
nj treg aktiv, me prjashtim:

SNK 39.9

(a)

t atyre q njsia ekonomike ka n plan ti

shes menjher ose n t ardhmen e
afrt, q do t klasifikohen si t mbajtur
pr tregtim, dhe t atyre q njsia
ekonomike, n momentin e njohjes
fillestare, i vlerson me vlern e drejt
prmes fitimit dhe humbjes;

(b)

t atyre q njsia i prcakton, n

momentin e njohjes fillestare, si t vna
n dispozicion pr shitje; ose

(c)

t atyre pr t cilat mbajtsi nuk e ka

rikuperuar n mnyr t konsiderueshme
t gjith investimin e vet fillestar, me
prjashtim t rastit kur kjo ka ndodhur pr
shkak t prkeqsimit t kredis, q
klasifikohet si e vlefshme pr shitje.

F.49(b)

Interesi i bler n nj grup aktivesh t cilat nuk jan

hua ose llogari t arktueshme (pr shembull, nj
interes pr nj fond t prbashkt investimesh ose
nj fond tjetr t ngjashm) nuk sht hua apo
llogari e arktueshme.
hua t pagueshme

Pasive financiare me prjashtim t llogarive t

pagueshme tregtare afatshkurtra me kushte normale
kredie.

SNRF 7 A

humbje

Ulje t prfitimeve ekonomike dhe, si t tilla, nuk

ndryshojn n natyr nga shpenzimet e tjera.

F.79

32

IASCF

Glossary (Fjalorth)

kusht tregu

Kusht n t cilin varet mimi i ushtrimit, interesi

ose e drejta e ushtrimit e nj instrumenti t kapitalit
neto i cili lidhet me mimin e tregut t
instrumenteve t kapitalit neto t njsis
ekonomike, si sht pr shembull sigurimi i nj
mimi aksioni t prcaktuar ose i shums s
prcaktuar t vlers s perceptuar t nj opsioni pr
aksione, ose arritja e nj objektivi t prcaktuar i
cili mbshtetet n mimin e tregut t instrumenteve
t kapitalit neto t njsis ekonomike n raport me
nj indeks t mimeve t tregut t instrumenteve t
kapitalit t vet t njsive ekonomike t tjera.

SNRF 2 A

rrezik tregu

Rreziku q vlera e drejt ose flukset monetare t

ardhshme t nj instrumenti financiar mund t mos
jen t qndrueshm pr shkak t ndryshimeve t
mimeve t tregut. Rreziku i tregut prfshin tre
lloje rreziku: rreziku i valuts, rreziku i norms s
interesit dhe rreziqe t tjera t lidhura me mimin.

SNRF 7 A

marrveshje per
mbrojtjen nga risku i
derivativeve

Marrveshje e cila parashikon q nj njsi

ekonomike e cila ndrmerr nj sr transaksionesh
financiare vetm me nj pal tjetr t bj nj
shlyerje t vetme neto pr t gjith instrumentetet
financiare q mbulohen nga akt-marrveshja n rast
t mos-prmbushjes, ose zgjidhjes, s njrs prej
kontratave.

SNK 32.50

prputhja e kostove
me t ardhurat

Proces n t cilin shpenzimet njihen n pasqyrn e

t ardhurave dhe shpenzimeve n baz t lidhjes
midis kostove t lindura dhe realizimit t zrave
specifik t t ardhurave. Ky proces prfshin njohjen
e kombinuar t t ardhurave dhe shpenzimeve t
cilat rrjedhin drejtprdrejt dhe bashkarisht nga i
njjti transaksion ose ngjarje t tjera. Megjithat,
zbatimi i konceptit t prputhjes nuk e lejon
njohjen n bilanc t atyre zrave t cilt nuk e
prmbushin prkufizimin e aktiveve dhe t
pasiveve.

F.95

me rndsi materiale

Mos-deklarimet apo keq-deklarimet e zrave kan

rndsi materiale nse do t ndikonin, vemas ose
bashkrisht,
n
vendimet
ekonomike
t
prdoruesve t cilat merren n baz t pasqyrave
financiare. Rndsia materiale varet nga
dimensioni dhe natyra e mos-deklarimit ose e keqdeklarimit, e gjykuar n baz t rrethanat. Faktor
prcaktues mund t jet dimensioni ose natyra e
zrit, vemas ose bashkrisht.

SNK 1.11

materialiteti

Informacioni ka rndsi materiale nse mosdeklarimi ose keq-deklarimi do t ndikonte n

vendimet ekonomike t prdoruesve q merren n
baz t pasqyrave financiare.

F.30

matje

Procesi i prcaktimit t shumave monetare me t

cilat njihen ose kontrabilizohen n bilanc dhe
pasqyrn e t ardhurave dhe shpenzimeve
elementet e pasqyrave financiare.

F.99

IASCF 33

SNK 8.5

Glossary (Fjalorth)

data e matjes

Data m t ciln matet pr qllimet e SNRF 2 vlera

e drejt e instrumenteve t dhna t kapitalit neto.
Pr transaksionet me punonjsit dhe t tjer q
kryejn shrbime t ngjashme, data e matjes sht
data e dhnies s instrumenteve. Pr transaksionet
me pal t cilat nuk jan punojs (dhe t tjer q
kryejn shrbime t ngjashme), data e matjes sht
data kur njsia ekonomike merr mallrat ose kur
pala tjetr realizon shrbimin.

SNRF 2 A

pagesa minimale te
qirase

Pegesat gjat periudhs s qiras t cilat bn ose i

krkohet t bj qiramarrsi, ku prjashtohet qiraja
eventuale, kostot e shrbimeve dhe tatimet q
paguan ose i rimbursohen qiradhnsit, s bashku
me:

SNK 17.4

(a)

pr qiramarrsin, shumat e garantuara nga

qiradhnsia ose nga nj pal e lidhur me
qiramarrsin; ose

(b)

pr qiradhnsin, vlera e mbetur e cila i

garantohet qiradhnsit nga:
(i)

qiramarrsi;

(ii)

nj
pal
e
qiramarrsin; ose

(iii)

nj pal e tret e palidhur me

qiradhnsin e cila sht e aft
nga ana financiare pr t
prmbushur
detyrimet
e
garancis.

lidhur

me

interesi i pakics

Ajo pjes e fitimit ose e humbjes dhe e aktiveve

neto t nj shoqrie filial q u ngarkohet interesave
t kapitalit neto t cilat nuk zotrohen, drejtprdrejt
ose jo drejtprdrejt, nga shoqria mm, prmes
shoqrive filial.

SNK 27.4, SNRF 3.A

aktive monetare

Fonde t mbajtura dhe aktive t arktueshme n

shuma fikse ose t prcaktueshme fondesh.

SNK 38.8

zra monetar

Njsit e monedhs t mbajtura nga njsia

ekonomike, si dhe aktivet dhe detyrimet pr t'u
arktuar ose pr t'u paguar me nj numr fiks ose t
prcaktuar njsish monedhe.

SNK 21.8
SNK 29.12

Fonde t mbajtura dhe zra t arktueshm n para.

skem (perfitimi) me
disa-pundhns

34

IASCF

Skema kontributesh t prcaktuara (ku nuk

prfshihen skemat shtetrore) ose skema
prfitimesh t prcaktuara (ku nuk prfshihen
skemat shtetrore) t cilat:
(a)

grumbullojn n nj vend aktive t

kontribuara nga njsi ekonomike t
ndryshme t cilat nuk jan n kontroll t
prbashkt; dhe

(b)

i prdorin kto aktive pr t siguruar

prfitime pr punonjsit e m shum se
nj njsie ekonomike, n baz t faktit q
nivelet e kontributeve dhe t prfitimeve
prcaktohen pa marr n konsiderat
identitetin e njsis ekonomike n t ciln
punojn punonjsit n fjal.

SNK 19.7

Glossary (Fjalorth)

njesi ekonomike e
prbashkt

Nj njsi ekonomike q nuk sht njsi ekonomike

n pronsi t investuesve, si sht nj shoqri
sigurimesh e prbashkt ose nj njsi ekonomike e
prbashkt tip kooperative, e cila ofron kosto m t
ulta dhe prfitime t tjera ekonomike pr
policmbajtsit ose pjesmarrsit e vet n mnyr
t drejtprdrejt dhe prpjestimore.

SNRF 3 A

aktive neto t
gatshme pr prfitime

Aktivet e nj skeme minus pasivet me prjashtim t

vlers aktuale aktuariale t prfitimeve pr pension
t premtuara.

SNK 26.8

Investimi neto ne nj
njsi ekonomike te
huaj

Shuma e interesit t njsis raportuese pr aktivet

neto t atij operacioni.

SNK 21.8

investimi neto n qira

Investimi bruto pr qiran i skontuar me nomrn e

interesit t nnkuptuar t qiras

SNK 17.4

vlera neto e
realizueshme

mimi i shitjes i vlersuar me muarje n rrjedhn

normale t biznesit minus kostot e muara t
prfundimit dhe kostot e muara q duhen pr
realizimin e shitjes.

SNK 2.6

Vlera neto e realizueshme ka t bj me shumn

neto t ciln parashikon t realizoj nj njsi
ekonomike nga shitja e inventarit gjat rrjedhs
normale t biznesit. Vlera e drejt reflekton shumn
pr t ciln i njjti inventar mund t shkmbehej n
treg midis blersve dhe shitsve t mirinformuar.
E para sht nj vler specifike pr njsin
ekonomike; e dyta nuk sht e till. Vlera neto e
realizueshme pr inventart mund t mos jet e
barabart me vlern e drejt minus kostot pr
shitjen.
neutraliteti

Mos-paragjykimi i informacionit q gjendet n

pasqyrat financiare.

F.36

ngjarje q nuk
korrigjohen pas dats
s bilancit

Shih ngjarje pas dats s bilancit

SNK 10.3

qira e paanulueshme

Kontrat qiraje e cila sht e anulueshme vetm:

SNK 17.4

(a)

me ndodhjen e nj eventualiteti;

(b)

me lejen e qiradhnsit;

(c)

nse qiramarrsi lidh nj kontrat t re

qiraje pr t njjtin aktiv ose nj aktiv
ekuivalent me t njjtin qiradhns; ose

(d)

kur qiramarrsi paguan nj shum t till

shtes vijimi i s cils dihet me siguri t
arsyeshme n fillim t qiras.

Aktiv jo afatshkurtr

Aktiv i cili nuk e prmbush prkufizimin e aktivit

afatshkurtr.

SNRF 5 A

kapaciteti normal i
pajisjeve t prodhimit

Prodhimi q pritet t arrihet mesatarisht gjat nj

numri periudhash apo sezonesh n kushte normale,
duke marr n konsiderat humbjen e kapacitetit q
rrjedh nga mirmbajtja e planifikuar.

SNK 2.13

IASCF 35

Glossary (Fjalorth)

shnime

Shnimet prmbajn informacione t tjera krahas

atyre q paraqiten n bilanc, pasqyrn e t
ardhurave dhe shpenzimeve, pasqyrn e
ndryshimeve n kapital dhe pasqyrn e flukseve
monetare. Shnimet ofrojn prshkrime narrative
ose nj zbrthim t zrave t deklaruar n kto
pasqyra si edhe informacion pr zrat t cilt nuk i
prmbushin kushtet pr t njohur n kto pasqyra.

SNK 1.11

ngjarje detyruese

Ngjarje e cila krijon nj detyrim ligjor ose

konstruktiv i cili bn q njsia ekonomike t mos
ket alternativ tjetr realiste prve shlyerjes s
ktij detyrimi.

SNK 37.10

detyrim

Detyrimi ose prgjegjsia pr t vepruar ose pr t

performuar n nj mnyr t caktuar. Detyrimet
mund t jen t zbatueshme ligjrisht si pasoj e
nj kontrate me vler ligjore ose nj krkese
ligjore. Megjithat, detyrimet lindin edhe nga
praktika normale e biznesit, nga zakoni dhe nga
dshira pr t ruajtur marrdhnie t mira biznesi
apo pr t vepruar n mnyr t barabart.

F.60

kompensim

Shih: kompensim (e drejta ligjore pr).

kontrat me kushte
rnduese

Kontrat n t ciln kostot e pashmangshme t

prmbushjes s detyrimeve t kontrats jan m t
mdha se prfitimet ekonomike q priten t
realizohen n kuadr t ksaj kontrate.

SNK 37.10

elje e bilancit sipas

SNRF-ve

Bilanci i nj njsie ekonomike (i publikuar ose i

papublikuar) m datn e kalimit n SNRF.

SNRF 1.A

veprimtari t
shfrytzimit

Aktivitete kryesore me t ardhura t nj njsie

ekonomike dhe aktivitete t tjera t cilat nuk jan
veprimtari investimi ose financimi.

SNK 7.6

cikl shfrytzimi

Periudha nga blerja e aktiveve pr prpunim deri n

realizimin e tyre n mjete monetare ose ekuivalente
t mjeteve monetare.

SNK 1.59

qira e zakonshme

Nj qira e cila nuk sht qira financiare.

SNK 17.4

Segment operacional

Segmenti operacional sht nj pjes prbrse e

nj njsie ekonomike:

SNRF 8 A

36

IASCF

(a)

i cili angazhohet n aktivitete biznesi prej

t cilave mund t nxjerr t ardhura dhe t
ket shpenzime (prfshir edhe ato t
ardhura dhe shpenzime t cilat kan lidhje
me transaksione me prbrs t tjer t s
njjtn njsi ekonomike),

(b)

rezultatet operative t t cilit shqyrtohen

rregullisht nga shefi i marrjes s
vendimeve n nivel operativ t njsis
ekonomike pr t marr vendime n lidhje
me burimet q do ti akordohen segmentit
dhe pr t vlersuar performancn e tij,
dhe (c) pr t cilin gjendet informacion
financiar diskret.

SNK 14.8

Glossary (Fjalorth)

opsionet, e drejta e
blerjes s aksioneve
dhe ekuivalentet e
tyre

Instrumente financiare t cilt i japin titullarit t

drejtn pr t bler aksione t zakonshme.

SNK 33.5

aksion i zakonshm

Instrument i nj njsie ekonomike i cili sht n

nivel m t ult se t gjitha klasat e tjera t
instrumenteve t kapitalit neto.

SNK 33.5

hua dhe t
arktueshme
fillestare

Shih huat dhe llogarit e arktueshme.

prfitime t tjera
afatgjata t
punonjsve

Prfitimet e punonjsve (prjashtuar prfitimet e

pas-punsimit dhe prfitimet nga ndrprerja e
marrdhnieve t puns) t cilat nuk maturohen
trsisht brenda 12 muajsh pas mbylljes s
periudhs n t ciln i realizojn punonjsit
shrbimet e lidhura me to.

SNK 19.7

rreziqe t tjera t
lidhurave mimin

Rreziku q vlera e drejt apo flukset monetare t

ardhshme t nj instrumenti financiar mund t
lvizin pr shkak t ndryshimeve t mimeve t
tregut (q nuk lidhen me rrezikun e norms s
interesit apo rrezikun e valuts), qofshin kto
ndryshime t shkaktuara nga faktor direkt t lidhur
me instrumentin financiar n fjal ose me
emetuesin e ktij instrumenti, apo ndryshime t
shkaktuara nga faktor t cilt prekin t gjith
instrumentet financiar t ngjashm q tregtohen n
treg.

SNRF 7 A

pasuri e zotruar nga

pronari

Pasuri e mbajtur (nga pronari ose nga qiramarrsi

n kuadr t nj qiraje financiare) pr prdorim ose
ofrim t mallrave ose shrbimeve ose pr qllime
administrative.

SNK 40.5

shoqri mm

Njsi ekonomike e cila ka nj ose m shum filiale.

SNRF 3 A
SNK 27.4

pjesmarrs

Pjesmarrs n nj skem prfitimesh pensioni dhe

persona t tjer t cilt kan t drejt t prfitojn
nga kjo skem.

SNK 26.8

detyrim i pashlyer q
i kalon afati

Thuhet q nj aktivi financiar i ka kaluar afati pr

tu shlyer kur pala tjetr nuk e ka br pagesn n
afatin e prcaktuar n kontrat.

SNRF 7 A

kosto shrbimi e t
kaluars

Rritja e vlers aktuale t detyrimit pr prfitime t

prcaktuara pr shrbimin e punmarrsve gjat
periudhave t mparshme, e cila n periudhn
aktuale rrjedh nga futja ose ndryshimet e
prfitimeve t pas-punsimit ose t prfitimeve t
tjera afatgjata t punonjsve. Kostoja e shrbimit e
t kaluars mund t jet ose pozitive (kur futen ose
prmirsohen prfitimet) ose negative (kur
paksohen prfitimet ekzistuese).

SNK 19.7

IASCF 37

Glossary (Fjalorth)

metoda e prqindjes
s prfundimit

Njohja e t ardhurave dhe shpenzimeve prmes

lidhjes me fazn e prfundimit t nj kontrate.
Sipas ksaj metode, t ardhurat nga kontrata
prputhen me kostot e kontrats t cilat kan lindur
gjat arritjes s fazs s prfundimit, ka on n
raportimin e t ardhurave, shpenzimeve dhe fitimit
q mund ti ngarkohet asaj pjese t puns q ka
prfunduar.

SNK 11.25

performanc

Marrdhnia midis t ardhurave dhe shpenzimeve

t nj njsie ekonomike, si raportohen n pasqyrn
e t ardhurave dhe shpenzimeve.

F.47

aktive t skems (t
nj skeme t
prfitimeve t
punonjsve)

(a)

Aktive t mbajtura nga nj fond i

prfitimeve afatgjata t punonjsve; dhe

SNK 19.7

(b)

polica kualifikuese sigurimesh.

policmbajts

Pala e cila ka t drejtn pr t marr dmshprblim

n baz t nj kontrate sigurimi nse ndodh ngjarja
e siguruar.

SNRF 4 A

skemat e prfitimeve
t pas-punsimit

Marrveshje formale ose joformale n kuadr t t

cilave nj njsi ekonomike ofron prfitime t paspunsimit pr nj ose m shum punmarrs.

SNK 19.7

prfitime t paspunsimit

Prfitime t punonjsve (prjashtuar prfitimet nga

ndrprerja e marrdhnieve t puns) t cilat jan t
pagueshme pas prfundimit t marrdhnieve t
puns.

SNK 19.7

aksione t zakonshme
potenciale

Instrument financiar ose kontrat e cila mund ti

jap t drejtn titullarit t vet pr t marr aksione
t zakonshme.

SNK 33.5

vler aktuale

muarje aktuale e vlers aktuale t skontuar t

flukseve monetare neto t ardhshme n rrjedhn
normale t biznesit.

F.100(d)

vler aktuale e nj
detyrimi prfitimi t
percaktuar

Shih Detyrimi pr prfitimet e prcaktuara (vlera

aktuale e).

SNK 19.7

Monedha e paraqitjes

Monedha n t ciln paraqiten pasqyrat financiare.

SNK 21.8

PPPK t mparshme

Baza kontabl t ciln ka prdorur nj prdorues

pr her t par menjher prpara prdorimit t
SNRF-ve.

SNRF 1.A

instrumente
financiare parsore

Instrumente financiare si pr shembull llogari t

arktueshme, llogari t pagueshme dhe letra me
vler t kapitalit neto t cilt nuk jan instrumente
financiar derivativ.

SNK 32.AG15

38

IASCF

Glossary (Fjalorth)

gabime t periudhs
s mparshme

probabilitet

Mos-deklarime ose keq-deklarime n pasqyrat

financiare t njsis ekonomike pr nj ose m
shum periudha t mparshme t cilat rrjedhin nga
mosprdorimi ose keqprdorimi i informacioneve
t besueshme t cilat:
(a)

kan qen n dispozicion n momentin e

autorizimit pr nxjerre t pasqyrave
financiare pr kto periudha; dhe

(b)

mund t priteshin n mnyr t arsyeshme

t gjeheshin ose t merreshin n
konsiderat gjat prcaktitjes dhe
paraqitjes t ktyre pasqyrave financiare.
Gabime t tilla prfshijn edhe efektet e
gabimeve matematikore, gabimet gjat
zbatimit t politikave kontabl, kontrollit
ose keqinterpretimeve t fakteve, dhe
rastet e mashtrimit.

SNK 8.5

Dika q ka m shum gjasa t ndodh se sa t mos

ndodh.

SNRF 3 A

fitim

Vlera e mbetur pasi jan zbritur shpenzimet

(prfshir veprimet rregulluese t ruajtjes s
kapitalit, kur ka) nga t ardhurat. do shum q
tepron mbi at q krkohet pr t ruajtur kapitalin
n fillim t periudhs sht fitim.

F.105, F.107

fitimi ose humbja e

periudhs

Nj z i veant n brendsi t pasqyrs s t

ardhurave dhe shpenzimeve n t cilin prfshihen
t gjith zrat e t ardhurave dhe shpenzimeve t
njohur n nj periudh, me prjashtim t rasteve
kur krkohet ndryshe nga nj Standard ose
Interpretim.

SNK 1.7881

metoda e kreditimit
pr njsi t
projektuar

Metod vlersimi aktuarial e cila konsideron se do

periudh shrbimi sjell nj njsi shtes t drejte pr
t prfituar dhe e mat do njsi vemas pr t
arritur deri n detyrimin prfundimtar ( ndonjher
njihet edhe si metoda e prfitimeve t akumuluara
n baz t shrbimit ose si metoda e prfitimeve t
matura n raport me vitet e shrbimit).

SNK 19.6466

toka, ndrtesa,
makineri e pajisje

Aktive materiale t cilt:

SNK 16.6

konsolidim
proporcional

IASCF 39

(a)

mbahen pr tu prdorur pr prodhimin

ose furnizimin e mallrave ose t
shrbimeve, pr tua dhn me qira t
tjerve ose pr qllime administrative;
dhe

(b)

pritet t prdoren gjat m shum se nj

periudhe.

Metod kontabiliteti dhe raportimi sipas s cils

pjesa e siprmarrsit n secilin prej aktiveve,
pasiveve, t ardhurave dhe shpenzimeve t nj
njsie ekonomike t kontrolluar bashkrisht
kombinohet z pr z me zra t ngjashm n
pasqyrat financiare t siprmarrsit ose raportohen
si zra t veant n pasqyrat financiare t
siprmarrsit.

SNRF 5 A

SNK 31.3

Glossary (Fjalorth)

zbatimi n
perspektiv

Zbatimi n perspektiv i nj ndryshimi n politikn

kontabl dhe i njohjes s efektit t nj ndryshimi t
nj muarjeje kontabl sht prkatsisht:
(a)

zbatimi i politiks s re kontabl pr

transaksionet, ngjarjet e tjera dhe kushtet
q ndodhin pas dats n t ciln
ndryshohet politika; dhe

(b)

njohja e efektit t ndryshimit t muarjes

kontabl n periudhn aktuale dhe
periudhat e ardhshme t prekura nga
ndryshimi.

SNK 8.5

provizion

Pasiv me afat ose vler q nuk dihet me siguri.

SNK 37.10

kujdes

Prdorimi i nj shkalle kujdesi gjat brjes s

gjykimeve t nevojshme pr brjen e muarjeve t
krkuara n kushtet kur nuk dihen me siguri gjrat,
n mnyr t atill q t mos mbimohen aktivet
ose t ardhurat dhe t mos nnmohen pasivet ose
shpenzimet.

F.37

opsione shitjeje (pr

aksionet e
zakonshme)

Kontrata t cilat i japin titullarit t drejtn pr t

shitur aksione t zakonshme me nj mim t
prcaktuar pr nj periudh t caktuar.

SNK 33.5

aktiv kualifikues

Aktiv i cili me domosdo krkon nj periudh t

konsiderueshme kohe pr t qen gati pr tu
prdorur sipas planit ose pr tu shitur.

SNK 23.4

polic sigurimi
kualifikuese

Polic sigurimi e emetuar nga nj sigurues i cili

nuk sht pal e lidhur (sipas prkufizimit n SNK
24) e njsis raportuese, nse t ardhurat nga
polica:

SNK 19.7

vlera e realizueshme

40

IASCF

(a)

mund t prdoren vetm pr t paguar ose

financuar prfitimet e punonjsve sipas
nj skeme prfitimesh t prcaktuar;

(b)

nuk jan n dispozicion t kreditorve t

njsis raportuese (edhe n rastin e
falimentit) dhe nuk mund ti paguhen, me
prjashtim t rasteve kur:
(i)

t ardhurat prfaqsojn aktive

t teprta t cilat nuk i nevojiten
polics pr t prmbushur t
gjitha detyrimet e prfitimeve t
punonjsve, q lidhen me t; ose

(ii)

t ardhurat i kthehen njsis

raportuese pr ta rimbursuar pr
prfitimet e punonjsve t cilat
jan paguar.

Shuma n mjete monetare ose ekuivalente t

mjeteve monetare e cila mund t prftohej
aktualisht nga shitja e nj aktivi prmes heqjes nga
prdorimi n mnyr t rregullt.

F.100(c)

Glossary (Fjalorth)

njohje

Procesi i futjes n bilanc ose n pasqyrn e t

ardhurave dhe shpenzimeve i nj zri i cili e
prmbush prkufizimin e elementit dhe kriteret e
mposhtme pr njohje:

shum e
rikuperueshme

(a)

ka t ngjar q t hyjn ose t dalin nga

njsia ekonomike prfitime ekonomike t
ardhshme t shoqruara me zrin n fjal;
dhe

(b)

zri n fjal ka nj kosto ose vler e cila

mund t matet me besueshmri.

Vlera e drejt minus kostot pr shitje ose vlera n

prdorim e nj aktivi (ose e nj njsie q gjeneron
mjete monetare), cilado qoft m e larta.

F.8283

SNK 16.6
SNK 36.6, SNRF 5.A

mimi neto i shitjes ose vlera n prdorim e nj

aktivi, cilado qoft m e larta.
mnyr e rregullt
blerjeje ose shitjeje

Blerja ose shitja e nj aktivi financiar me kontrat

kushtet e s cils krkojn lvrimin e aktivit brenda
afatit t prcaktuar n prgjithsi nga normativat
apo konvencionet e tregut prkats.

SNK 39.9

aktive risiguruese

T drejta kontraktuale neto t nj lshuesi n baz

t nj kontrate risigurimi.

SNRF 4 A

kontrat risigurimi

Kontrat sigurimi e lshuar nga nj sigurues

(risiguruesi) pr ta dmshprblyer nj sigurues
tjetr (lshuesi) pr humbjet e lidhura me nj apo
m shum kontrata t lshuara nga lshuesi.

SNRF 4 A

risigurues

Pala e cila ka detyrimin n baz t nj kontrate

risigurimi pr ta dmshprblyer lshuesin nse
ndodh ngjarja e siguruar.

SNRF 4 A

IASCF 41

Glossary (Fjalorth)

pal e lidhur

Nj pal sht e lidhur me njsi ekonomike nse:

(a)

SNK 24.9

drejtprdrejt ose jo drejtprdrejt prmes

nj apo m shum ndrmjetsve, kjo pal:
(i)

e kontrollon njsin ekonomike,

ose kontrollohet nga njsia
ekonomike, ose sht nn nj
kontroll t prbashkt me
njsin
ekonomike
(ktu
prfshihen shoqrit mm,
filialet dhe shoqrit simotra);

(ii)

ka nj interes n njsin
ekonomike, q i jep nj
influenc t konsiderueshme
mbi kt njsi ekonomike; ose

(iii)

ka kontroll t prbashkt mbi

njsin ekonomike;

(b)

pala sht shoqri me pjesmarrje (sipas

prkufizimit n SNK 28) e njsis
ekonomike;

(c)

pala sht nj siprmarrje e prbashkt n

t ciln sht siprmarrs njsia
ekonomike (shih SNK 31);

(d)

pala merr pjes n personelin drejtues

kryesor t njsis ekonomike ose t
shoqris mm t saj;

(e)

pala sht nj familjar i afrt i ndonjrit

prej personave t prmendur n pikat (a)
ose (d);

(f)

pala sht nj njsi ekonomike e cila

kontrollohet vemas ose bashkrisht,
influencohet ndjeshm ose ushtrohet n t
nj fuqi votuese e ndjeshme, drejtprdrejt
ose jo, nga ndonjri prej personave t
prmendur n pikat (d) ose (e); ose

(g)

pala sht nj skem prfitimesh t paspunsimit nga e cila prfitojn punonjsit

e njsis ekonomike ose t njsive
ekonomike q jan pal t lidhura t
njsis ekonomike.

transaksion me pal
t lidhura

Transferim i burimeve, shrbimeve ose detyrimeve

mes palve t lidhura, pavarsisht nse krkohet
apo jo nj mim.

SNK 24.9

prkatsia

Informacioni gzon cilsin e prkatsis

(aktualitetit) kur ndikon n vendimet ekonomike t
prdoruesve duke i ndihmuar t vlersojn ngjarjet
e shkuara, t tashme dhe t ardhshme ose duke
konfirmuar apo korrigjuar vlersimet e tyre n t
shkuarn.

F.26

besueshmria

Informacioni gzon cilsin e besueshmris kur

sht i lir nga gabimet me rndsi materiale dhe
nga shtrembrimet dhe kur prdoruesit mund t
mbshteten n t ngaq prfaqson me besim at q
pretendon se prfaqson ose q pritet n mnyr t
arsyeshme t prfaqsoj.

F.31

42

IASCF

Glossary (Fjalorth)

tipar i riprtritjes

Tipar i cili parashikon dhnie automatike t

opsioneve shtes pr aksione sa her q titullari i
opsionit ushtron opsionet e dhna m par duke
prdorur aksionet e njsis ekonomike, dhe jo
mjete monetare, pr t shlyer mimin e ushtrimit.

SNRF 2 A

opsion i riprtritjes

Nj opsion i ri aksionesh i cili jepet kur prdoret

nj aksion pr t shlyer mimin e ushtrimit t nj
opsioni aksionesh t mparshm.

SNRF 2 A

segment raportues

Segment operacional pr t cilin SNRF 8 krkon q

t jepet informacion.

SNRF 8.11

data e raportimit

Fundi (mbyllja) e periudhs m t fundit q

mbulojn pasqyrat financiare ose raporti financiar i
ndrmjetm.

SNRF 1.A

njsi raportuese

Njsi ekonomike pr t ciln ka prdorues q

mbshteten te pasqyrat financiare t prgjithshme
t njsis pr t nxjerr informacione t vlefshme
pr kta prdorues pr t marr vendime n lidhje
me akordimin e burimeve. Nj njsi raportuese
mund t jet nj njsi ekonomike e vetme ose nj
grup n prbrje t t cilit jan shoqria mm dhe
t gjitha filialet e veta.

SNRF 3 A

krkim

Investigim origjinal dhe i planifikuar i cili kryhet

pr t fituar njohuri dhe dije t reja shkencore ose
teknike.

SNK 38.8

vler e mbetur

Shuma e muar q do t prftonte aktualisht nj

njsi ekonomike nga heqja e nj aktivi, pas zbritjes
s kostove t muara t heqjes nga prdorimi, nse
aktivi e ka arritur vjetrsin dhe gjendjen n t
ciln konsiderohet se e ka mbaruar jetn e vet t
dobishme.

SNK 16.6

Program i cili planifikohet dhe kontrollohet nga

drejtuesit dhe i cili ndryshon n mnyr t
rndsishme ose:

SNK 37.10

ristrukturimi

(a)

objektin e biznesit q kryen njsia

ekonomike; ose

(b)

mnyrn n t ciln kryhet ky biznes.

F.8

SNK 38.8

skemat e prfitimeve
pr pensione

Marrveshje sipas t cilave nj njsi ekonomike

siguron prfitime pr punonjsit e vet n momentin
e ndrprerjes s marrdhnieve t puns ose pas
ktij momenti (n formn e nj t ardhure vjetore
ose n formn e nj shume t njhershme) kur kto
prfitime ose kontributet e pundhnsit pr to
mund t prcaktohen ose t mohen prpara
periudhs s daljes n pension n baz t
dispozitave t nj dokumenti ose n baz t
praktikave t njsis ekonomike. (Shih edhe
skemat e prfitimeve t pas-punsimit).

SNK 26.8

zbatim retrospektiv

Zbatimi i nj politike t re kontabl pr

transaksione, ngjarje t tjera dhe kushte, sikur t
ket qen zbatuar gjithmon kjo politik kontabl.

SNK 8.5

IASCF 43

Glossary (Fjalorth)

riparaqitja
retrospektive

Korrigjim i njohjes, matjes dhe deklarimit t

shumave t elementeve t pasqyrave financiare
sikur t mos ket ndodhur asnjher asnj gabim n
periudhat e mparshme.

SNK 8.5

kthimi nga aktivet e

skems (s nj plani
pr prfitimet e
punonjsve)

Interesa, dividend dhe t ardhura t tjera nga

aktivet e skems, s bashku me fitimet apo humbjet
e realizuara dhe t parealizuara t aktiveve t
skems, minus kostot e administrimit t skems
dhe minus tatimet e pagueshme nga vet skema.

SNK 19.7

rivlersim

Riparaqitje e aktiveve dhe pasiveve.

F.81

shuma e rivlersuar e
nj aktivi

Vlera e drejt e nj aktivi n datn e nj rivlersimi

minus amortizimin e akumuluar dhe humbjet nga
zhvlersimi i akumuluar.

SNK 16.31

t ardhura

Hyrje bruto t prfitimeve ekonomike gjat

periudhs, t cilat vijn nga veprimtaria e
zakonshme e nj njsie ekonomike kur kto hyrje
sjellin rritje n kapitalin neto, prjashtuar rritjet q
kan t bjn me kontributet e pjesmarrsve n
kapitalin neto.

SNK 18.7

blerje e anulluar

Blerje n t ciln blersi sht njsia ekonomike

interesat n kapitalin neto t s cils jan bler
ndrsa njsia emetuese sht e blera. Pr shembull,
kjo mund t ndodh kur nj njsi ekonomike
private bn nj marrveshje q t blihet nga nj
njsi ekonomike publike m e vogl n mnyr q
t arrij t rregjistrohet n nj burs.

SNRF 3.21

prfitimet q vijn
nga nj aktiv i dhn
me qira

Prfitimet mund t prfaqsohen nga pritshmria e

shfrytzimit fitimprurs gjat jets ekonomike t
aktivit dhe e fitimit nga rritja e vlers ose realizimi
i vlers s mbetur.

SNK 17.7

rreziqet e lidhura me
aktivin e dhn me
qira

Rreziqet prfshijn mundsin e humbjeve nga

kapaciteti i pashfrytzuar ose amortizimi
teknologjik dhe nga ndryshueshmri t kthimeve
pr shkak t kushteve t ndryshueshme ekonomike.

SNK 17.7

transaksion i shitjes
dhe marrjes me qira

Shitja e nj aktivi dhe rimarrja me qira e po t

njjtit aktiv. Pagesa e qeras dhe mimi i shitjes
zakonisht kan ndrvarsi sepse negociohen n
paket.

SNK 17.58

pasqyra financiare
individuale

Pasqyra t paraqitura nga nj shoqri mm, nj

investues n nj siprmarrje ose nj siprmarrs n
nj njsi ekonomike t kontrolluar bashkrisht, n
t ciln investimet llogariten n baz t
pjesmarrjes s drejtprdrejt n kapitalin neto dhe
jo n baz t rezultateve t raportuara dhe t
aktiveve neto t njsive ekonomike ku investohet.

SNK 27.4, SNK 28.2,

SNK 31.3

kompensim (e drejta
ligjore pr)

E drejta ligjore e nj debitori, sipas nj kontrate apo

nj dokumenti tjetr, pr t shlyer ose pr t
eliminuar t gjith ose nj pjes t nj shume q i
detyrohet nj kreditori, n kmbim t nj shume q
duhet tia paguaj kreditori atij.

SNK 32.45

44

IASCF

Glossary (Fjalorth)

shlyerja (e
detyrimeve pr
prfitimet e
punonjsve)

Transaksion i cili eliminon t gjitha detyrimet e

mtejshme ligjore ose konstruktive pr nj pjes
ose pr t gjitha prfitimet e ofruara n baz t nj
skeme prfitimesh t prcaktuara, pr shembull,
kur bhet nj pages me nj shum t njhershme
n mjete monetare pr pjesmarrsit n skem ose
n emr t tyre n kmbim t t drejtave t tyre pr
t marr prfitime t prcaktuara t pas-punsimit.

SNK 19.112

data e shlyerjes

Data kur nj njsi ekonomike jep ose merr nj aktiv

financiar.

AG56

vlera e shlyerjes

Shumat e paskontuara t mjeteve monetare ose

ekuivalenteve t mjeteve monetare q priten t
paguhen pr t shlyer pasivet n rrjedhn normale
t biznesit.

F.100(c)

opsion aksioni

Kontrat e cila i jep titullarit t saj t drejtn, por jo

detyrimin, pr t nnshkruar aksione t njsis
ekonomike me nj mim t fiksuar ose t
prcaktueshm pr nj periudh specifike kohore.

SNRF 2 A

marrveshje pr
pages e bazuar n
aksione

Marrveshje midis njsis ekonomike dhe nj pale

tjetr (prfshir nj punonjs) pr t filluar nj
transaksion pagese t bazuar n aksione, q i jep t
drejtn pals tjetr t marr mjete monetare ose
aktive t tjera t njsis ekonomike kundrejt
shumave t cilat bazohen n mimin e aksioneve
apo instrumenteve t tjera t kapitalit neto t
njsis ekonomike ose t marr instrumente t
kapitalit neto t njsis ekonomike, nse plotsohen
konditat e kushtzimit, nse ka.

SNRF 2 A

transaksion pagese i
bazuar n aksione

Transaksion prmes t cilit njsia ekonomike merr

mallra ose shrbime n form vlere pr
instrumentet e kapitalit neto t njsis (prfshir
aksione ose opsione t aksioneve), ose blen mallra
ose shrbime pr shuma t cilat mbshteten n
mimin e aksioneve t njsis ekonomike ose n
instrumente t tjera t kapitalit t vet t njsis
ekonomike.

SNRF 2 A

shits jopronar

Njsi ekonomike q shet aktive financiare t cilat i

ka marr hua dhe pronar i t cilave nuk sht ende.

.AG15

prfitime t
punonjsve
afatshkurtra

Prfitimet e punonjsve (prjashtuar prfitimet nga

ndrprerja e marrdhnieve t puns) t cilat
maturohen trsisht brenda 12 muajsh pas mbylljes
s periudhs n t ciln i realizojn punonjsit
shrbimet e lidhura me to.

SNK 19.7

influenc e
konsiderueshme

Fuqia pr t marr pjes n vendimet pr politikat

financiare dhe operative t nj njsie ekonomike,
por jo pr t mbajtur nn kontroll kto politika.
Influenca e konsiderueshme mund t fitohet prmes
pronsis s aksioneve, prmes statutit ose me an
t nj marrveshjeje.

SNK 24.9, SNK 28.2

SNK 31.3

aftsi paguese

T kesh n dispozicion mjete monetare gjat nj

periudhe m afatgjat pr t prmbushur
angazhimet financiare me tu maturuar.

F.16

IASCF 45

Glossary (Fjalorth)

kurs kmbimi i astit

(spot)

Kursi i kmbimit pr nj lvrim t menjhershm.

SNK 21.8

skema shtetrore (t
prfitimeve t
punonjsve)

Skema t prfitimeve t punonjsve t krijuara me

ligj pr t mbuluar t gjitha njsit ekonomike (ose
t gjitha njsit ekonomike t nj kategorie t
veant, pr shembull t nj industrie t veant)
dhe t administruara nga pushteti qendror ose
vendor ose nga nj organ tjetr (pr shembull nj
agjenci autonome e krijuar posarisht pr kt
qllim) q nuk i nnshrkohet kontrollit apo
influencs s njsis raportuese.

SNK 19.37

filial

Njsi ekonomike, prfshir edhe njsit ekonomike

t paregjistruara si shoqri aksionere ose me
prgjegjsi t kufizuara, si jan ortakrit, e cila
kontrollohet nga nj njsi ekonomike tjetr (e cila
njihet si shoqria mm).

SNRF 3 A

prevalimi i
prmbajtjes mbi
formn

Parimi q transaksionet dhe ngjarjet e tjera

llogariten dhe paraqiten sipas prmbajtjes dhe
realitetit ekonomik t tyre dhe jo thjesht sipas
forms ligjore t tyre.

F.35, (SNK 8.710)

baza tatimore e nj
aktivi ose detyrimi

Shuma q i ngarkohet aktivit ose pasivit pr

qllime tatimore.

SNK 12.5

shpenzim tatimor (e
ardhur tatimore)

Shuma totale e prfshir n llogaritjen e fitimit ose

humbjes pr periudhn duke marr n konsiderat
taimin aktual dhe tatimin e shtyr. Shpenzimi
tatimor (e ardhura tatimore) prbhet nga
shpenzimi pr tatimin aktual (e ardhura nga tatimi
aktual) dhe shpenzimi pt tatimin e shtyr (e
ardhura pr tatimin e shtyr).

SNK 12.5

ngjarje e tatueshme

Ngjarje pr t ciln qeveria, ligjvnsi ose ndonj

autoritet tjetr ka vendosur tia nnshtroj tatimit.

fitim i tatueshem
(humbje e tatueshme)

Fitimi (humbja) e nj periudhe, e llogaritur sipas

rregullave t vendosura nga autoritetet tatimore,
mbi t cilat jan t pagueshme (t rikuperueshme)
tatimet mbi t ardhurat.

SNK 12 5

diferenca t
prkohshme t
tatueshme

Diferenca t prkohshme t cilat do t ken si

rezultat shuma t tatueshme n llogaritjen e fitimit
t tatueshm (humbjes s tatueshme) t periudhave
t ardhshme kur rikuperohet ose shlyhet vlera
kontabl neto e aktivit ose pasivit.

SNK 12.5

diferenca te
prkohshme

Diferencat midis vlers kontabl (neto) t nj aktivi

ose pasivi n bilanc dhe bazs s tij tatimore.
Diferencat e prkohshme mund t jen:

SNK 12.5

46

IASCF

(a)

diferenca t prkohshme t tatueshme; ose

(b)

diferencat e prkohshme t zbritshme.

SNK 27.4
SNK 28.2

Glossary (Fjalorth)

prfitimet nga
ndrprjerja e
marrdhnieve t
puns

dat tregtimi

Prfitime t punonjsve t pagueshme si rezultat i:

(a)

vendimit t nj njsie ekonomike pr t

ndrprer marrdhniet e puns t nj
punonjsit prpara dats normale t daljes
n pension; ose

(b)

vendimit t nj punonjsi pr t pranuar t

largohet vullnetarisht nga vendi i puns
n kmbim t ktyre prfitimeve.

SNK 19.7

Data kur nj njsi ekonomike angazhohet t blej

ose t shes nj aktiv.

SNK 39

kostot e transaksionit
(t instrumenteve
financiare)

Kosto shtes t cilat jan t ngarkueshme

drejtprdrejt mbi blerjen, emetimin ose heqjen e nj
aktivi financiar ose detyrimi financiar (shih SNK
39, Paragrafi AG13). Kosto shtes sht ajo e cila
nuk do ti kishte lindur njsis ekonomike nse kjo
nuk do ta kishte bler, emetuar apo hequr
instrumentin financiar.

SNK 39.9

pasiv tranzitor
(skemat e prfitimeve
t prcaktuara)

Pr nj njsi ekonomike n prdorimin pr her t

par t SNK 19:

SNK 19.154

(a)

vlera aktuale e detyrimit n datn e

prdorimit pr her t par;

(b)

minus vlern e drejt, m datn e

prdorimit pr her t par, t aktiveve t
skems (nse ka) nga t cilat do t
shlyhen drejtprdrejt detyrimet;

(c)

minus koston e shrbimit e t kaluars q

do do t njihen n periudhat e
mvonshme.

.AG55

aksione t thesarit

Instrumentet e kapitalit neto t nj njsie

ekonomike, t mbajtura nga njsia ekonomike ose
nga antar t tjer t grupit t konsoliduar.

SNK 32.33

zbrthim, detajim

I konsideroj komponentt e nj kontrate sikur t

ishin kontrata t mvetshme.

SNRF 4 A

kuptueshmria

Informacioni q jepet n pasqyrat financiare ka

cilsin e kuptueshmris kur sht i kuptueshm
pr prdoruesit t cilt kan njohuri t arsyeshme
pr biznesin dhe veprimtarit ekonomike dhe
kontabilitetin si edhe vullnetin pr ta studiuar
informacionin me korrektes t arsyeshme.

F.25

t ardhura financiare
t pafituara

Diferenca midis:

SNK 17.4

(a)

investimit bruto n qira, dhe

(b)

investimit neto n qira.

vler e mbetur e
pagarantuar

Ajo pjes e vlers s mbetur t aktivit t dhn me

qira, realizimi i s cils nga ana e qiradhnsit nuk
sht e sigurt ose sht e garantuar vetm nga nj
pal e lidhur me qiradhnsin.

SNK 17.4

jet e dobishme

Periudha e mbetur e muar, q nga fillimi i afatit t

qiras, pa u kufizuar nga afati i qiras, gjat s cils
pritet t konsumohen nga njsia ekonomke
priftimet ekonomike t trupzuar n aktiv.

SNK 17.4

IASCF 47

Glossary (Fjalorth)

jet e dobishme

Ose:
(a)

(b)

vler n prdorim

SNK 16.6
periudha gjat s cils nj aktiv pritet t
jet i pdorueshm ekonomikisht nga nj
njsi ekonomike; ose

SNK 36.6
SNK 38.8

numri i njsive t prodhimit ose njsive t

ngjashme t cilat pritet t prftohen nga
aktivi nga nj njsi ekonomike.

Vlera aktuale e flukseve monetare t ardhshme t

muara q priten t krijohen nga prdorimi i
vazhduar i nj aktivi dhe nga heqja e ktij aktivi n
fund t jets s vet t dobishme.

SNRF 5 A
SNK 36.6

Vlera aktuale e flukseve monetare t ardhshme q

priten t rrjedhin nga nj aktiv ose nj njsi q sjell
mjete monetare.
shpenzime t
prgjithshme t
prodhimit variabl

Ato kosto jo t drejtprdrejta t prodhimit t cilat

ndryshojn n mnyr t drejtprdrejt, ose thuajse
t drejtprdrejt, me ndryshimin e vllimit t
prodhimit, si pr shembull, materialet indirekte dhe
puna indirekte.

SNK 2.12

siprmarrs

Pal n nj siprmarrje t prbashkt e cila ka

kontroll t prbashkt mbi kt siprmarrje t
prbashkt.

SNK 31.3

kushtzoj

T shndrruarit n nj t drejt. N nj marrveshje

pr pages t bazuar n aksione, e drejta e pals
tjetr pr t marr mjete monetare, aktive t tjera
ose instrumente t kapitalit neto t njsis
ekonomike bhet nj e drejt me plotsimit t
konditave kushtzuese t prcaktuara.

SNRF 2 A

prfitime t
kushtzuara

Prfitime e drejta pr t cilat, sipas kushteve t nj

skeme t prfitimeve pr pension, nuk kushtzohen
me marrdhnie pune t vazhduara.

SNK 26.8

prfitime t
punonjsve t
kushtzuara

Prfitime t punonjsve t cilat nuk kushtzohen

me marrdhnie pune t ardhshme.

SNK 19.7

Konditat e
kushtzimit

Kushte t cilat duhen plotsuar nga pala tjetr pr

t fituar t drejtn pr t marr mjete monetare,
aktive t tjera ose instrumente t kapitalit neto t
njsis ekonomike sipas nj marrveshje pr
pages t bazuar n aksione. Konditat e kushztimit
prfshijn kushte shrbimi, q i krkojn pals
tjetr t kryej nj periudh t prcaktuar shrbimi,
dhe kushte performance, q krkojn arritjen e
treguesve t prcaktuar t performancs (si pr
shembull nj rritje e prcaktuar e fitimit t njsis
konike gjat nj periudhe t prcaktuar kohore).

SNRF 2 A

periudha e
kushtzimit

Periudha gjat s cils duhet t plotsohen konditat

kushtzuese t nj marrveshjeje pr pages t
bazuar n aksione.

SNRF 2 A

e drejta e blerjes

Instrument financiar i cili i jep titullarit t drejtn

pr t bler aksione t zakonshme.

SNK 33.5

48

IASCF

Glossary (Fjalorth)

Formula e llogaritjes
se kostos mesatare te
ponderuar

Sipas ksaj formule, kostoja e secilit artikull

prcaktohet nga mesatarja e ponderuar e kostos s
artikujve t ngjashm n fillim t periudhs dhe
kostoja e artikujve t ngjashm t bler ose t
prodhuar gjat periudhs. Mesatarja mund t
llogaritet periodikisht, ose sa her q bhet hyrje
artikujsh, n varsi t rrethanave t njsis
ekonomike.

SNK 2.27

numri mesatar i
ponderuar i
aksioneve t
zakonshme t
pashlyera gjat
periudhs

Numri i aksioneve t zakonshme t pashlyera n

fillim t periudhs, i rregulluar me nurmin e
aksioneve t zakonshme t ribler nga njsia
ekonomike ose t emetuar gjat periudhs,
shumzuar me nj faktor ponderues kohor.

SNK 33.20

IASCF 49