Professional Documents
Culture Documents
+ogqk - LT D LJZJ:T 5', SFNF) Afbn L5 ) X6/5 M K - R08: DFCF) Jfblåf/F 5Fgljg Cfof) U U7G
+ogqk - LT D LJZJ:T 5', SFNF) Afbn L5 ) X6/5 M K - R08: DFCF) Jfblåf/F 5Fgljg Cfof) U U7G
;"rgf ljefuåf/f juL{st[ …sÚ ju{sf] klqsf ca tkfO{sf] ;]jfdf 5 vgfn xf8{j]o;{{
xfdLsxf“ 58, l;d]G6, ss{6kftf, /+u/f]ug, kfOk lkml6ªsf
;fy} 3/ lgdf{0fsf nflu ;Dk"0f{ ;fdfgx¿ ;'ky d'Nodf
pknAw u/fOG5 .
gf]6 M lu§L, afn'jf / 9+'uf 9'jfgLsf] nflu 6\ofS6/sf] klg Joj:yf 5 .
jif{ !@, c+s !), @)^^ df3 !) ut] cfOtaf/ NauloJanaUbhar Weekly 24 Jan 2010 k[i7 ;+Vof M * d"No ?= % .–
dfcf]jfbLåf/f 5fgljg cfof]u u7g j8f ;/f]sf/ sfo{ q mdsf] cfof] h gf u/L
k| u ltgu/ ahf/nfO{ v' N nf
atfpg'eof] . pxfFn] ;g\ @)!$
;Dddf bfª lhNnfnfO{ v' N nf
hLjg xdfn÷k'/Gwf/f
s] x L lbgcl3 ;~rf/
lxgfldgfsf] oyfy{ 5fgljg ul/
hgtf ;fd' Nofpg] hgfPsf] 5 .
o;}aLr s]xL ;do cl3b]lv
k'/Gwf/f uflj;sf] ljleGg If]qdf
;ldlt u7g
bfª÷
lbzfd'Qm If]q 3f]if0ff ul/Psf] xf] .
;jf] { b o pdflj l;;xlgof
lj=Jo=;= sf cWoIf zfGt/fh
lbzfd'Qm If]q 3f]if0ff ug]{ nIo
/x]sf] klg hfgsf/L u/fpg'eof] .
pdfljsf lzIfs lgd{n zdf{sf]
dfWodx?df k| s flzt k| ; fl/t s] x L lbgcl3 ljleGg ;~rf/ clgolGqt ?kdf sf7 s6fg tyf bfª÷3f] / fxL gu/kflnsf–( kGyLsf] cWoIftf Pj+ vfg]kfgL tyf :jfutaf6 z'? ePsf] sfo{qmdsf]
lgdf{0ffwLg bfª k'/Gwf/f–;'v]{t dfWodx?df ;f] ;8sv08sf] t:s/L eO/x]sf] eGb} PsLs[t afx'g8fF8fdf zlgaf/ ;DkGg j8f:t/Lo
e]nfn] uf]ljGb kGtsf] cWoIftfdf j8f ;/;kmfO{ l8lehg sfof{nosf ;~rfng lji0f' vgfnn] ug'{ePsf]
;8sv08sf] cfly{s clgoldttf tLgj6} ;ldltsf s]xL kbflwsf/Ln] g]skf dfcf]jfbL @) g+= Pl/ofn] lgldQ k|dv ' ls/0f kf}8n] sf] k|dv
' lyof] eg] jfnsGof o'jf Snjn]
af/] PsLs[t g]skf dfcf]jfbL @) cfly{s lxgfldgf u/]sf] ;dfrf/ ;f]sf] klg lg/LIf0f tyf lgoGq0f ;/f]sf/ ;ldlt u7g u/]sf] 5 . ;ldltsf
kbflwsf/Lx?df pkfWoIf ;lrj cfltYodf ;DkGg sfo{ q mddf yf? ;d'bfosf ljljw ;+:s[ltdf
g+= Pl/ofn] 5fgljg ug]{ ePsf] 5 . k|sflzt ePsf] lyof] . ;dfrf/ ug{ cfof]u agfPsf] 5 . uh]Gb|l;+x v8\sf, sf]iffWoIf ltnaxfb'/ vfg] k fgL l8lehg sfof{ n osf cfwfl/t uLt g[To k|:t't u/]sf]
5fgljgsf] nflu PsLs[ t lhNnf ;Nnfxsf/ zflGt k'g / ;b:ox?df gf/fo0f e§, lbg]z OlGhlgo/ ltns Gof}kfg], pdflj lyof] .
dfcf]jfbL @) g+= Pl/ofn] kf6L{sf bfª–;'vt
{] a'9fsf] ;+of]hsTjdf u7g ul/Psf]
blnt dlxnf s]Gb|sf] cWoIfdf u'Ktf
ljs, dfof l8;L / bf]0f{ cf]nL /xg'ePsf]
yf?jfg /fHo ;ldlt ;Nnfxsf/ cfof]udf ;b:ox? lblnk e08f/L, 5 . e] n fn] cf] d eQm 8fF u Lsf]
kbd /;fOnLsf] ;+of]hsTjdf % ;8sv08 ljjfb anjL/ a'9f, d:taxfb'/ v8\sf / ;+of]hsTjdf /fdhL rf}w/L, ltnaxfb'/
;b:oLo 5fgljg cfof]u u7g u/]sf] uDd/ l8;L /x]sf 5g\ . cfof]un] s];L, lnnfaxfb'/ s];L, xs{axfb'/ s];L, t'n;Lk'/÷÷blnt dlxnf Pstf /xg'ePsf] 5 . ;+ljwfgsf] d'n
5 . dfcf]jfbLsf] oxL df3 # / $ k|sflzt ePkl5 :yfgLoaf;Lsf] clgolGqt ?kdf sfl6Psf sf7sf] dfwj nf]xgL / OZj/ l8;L /xg'ePsf] s]Gb|sf] rf}yf] dxflwj]zg tyf 5}7f}+ cfwf/, dlxnf clwsf/ ;ef;b\sf]
ut] a;]sf] a}7sn] o:tf] lg0f{o u/]sf] kxndf 5fgljg ;+3if{ ;ldlt klg lg/LIf0f / lgoGq0fsf] nflu kxn ;Nnfxsf/ ;ldlt u7g ul/Psf] 5 . ;fwf/0f ;ef zlgaf/ t'n;Lk'/df ;/f]sf/Ú eGg] d'n gf/fsf ;fy
xf] . cfof]usf ;b:ox?df PsLs[t u7g ul/Psf] 5 . t/, ;8s lgdf{0f ug] { atfPsf] 5 . To;} u /L j8fsf] ;8s rf}8f tyf lj:tf/ ;DkGg ePsf] 5 . dxflwj]zgaf6 ;DkGg dxflwj] z gaf6
dfcf]jfbL bfª lhNnf ;b:o Hjfnf, sfo{df ;DalGwt ;/sf/L lgsfon] k~rs'n]df klg x'g] u/]sf] cj}w ug{ ut cfly{s jif{ gu/kflnsfaf6
k|fKt b'O{ nfv / dGqfnoaf6 k|fKt lgd{nfs'df/L u'Ktfsf] cWoIftfdf !& gjlgjf{ l rt cWoIf u' K tfn]
w|j' / anjL/ a'9f tyf g/axfb'/ cem;Dd klg cflwsfl/s?kdf s'g} sf7 t:s/ lgoGq0f ug{ l8NnL bz nfv /sdsf] vr{ ljj/0f af6f] ;b:oLo gofF sfo{;ldlt lglj{/f]w k|ltj4tf JoQm ug'e { Psf] lyof] .
vqL /x]sf 5g\ . k|ltlqmof lbPsf 5}gg\ . o;n] emg} a'9fyf]sLsf] ;+of]hsTjdf /d]z lgdf{0f ;ldltsf ;+of]hs /fdhL rf}w/Ln] lgjf{lrt ePsf] 5 . ;ldltsf sfo{ q mddf lgjf{ r g ;ldltsf
cfof]un] lgdf{0ffwLg k'/Gwf/f– ljifo /x:odo agfPsf] 5 . rf}w/L, ltns e08f/L / kbd zfx k]z ug'{ePsf] lyof] . ;f] vr{ ljj/0f kbflwsf/Lx?df pkfWoIf ldgf ;+ o f] h s l8NnL/fh lwtfn,
;'vt{] ;8sv08sf] k'/Gwf/f xfk'/–] sf7 t:s/L;DaGwL 5fgljgsf ;b:o /x]sf] 5fgljg ;ldlt u7g e]nfdf ;j{;Ddltn] kf; u/]sf] lyof] . g]kfnL, dxf;lrj l;tf/f g]kfnL, ;b:ox? ;'snfn ljs / uf]ljGb
PSn]j/ v08df ePsf] cfly{s nflu csf]{ ;ldlt u/]sf] 5 . e] n fdf 3f] / fxL –afF s L * k] h df ;lrj lnnf kxf8L / sf]iffWoIf v8\sf, k|ltlglwx? lxd' g]kfnL,
;zLsnf g]kfnL /xg'ePsf] 5 . zfGtf g] k fnL, ynlj/ ;' g f/,
bfªdf afbL hfltsf] cj:yf 5 . ;g\ !((! sf] hgu0fgf xf] . o' u cg' s ' n rNg ;Sg' r]tgfsf] sdL bl/b|tfsf] sf/0fn]
geP;Dd k|lt:kwf{ ug{ ufx|f] x'g] eGb} lgb]z{ s nfld5fg]n] k'/fgf] z}nL / lj1fkgdf
Wofg glbbf lgIf]k ;+sngdf sdL cfPsf] atfpg' eof] . jflif{sf]T;jsf] cj;/df
@% jif{;Dd c6'6 ;]jf u/]sf sd{rf/Lx?nfO{ sb/kq, ;]jfkbs / !) xhf/
?k}ofF k|bfg ul/Psf] lyof] . o;/L ;Ddflgt x'gx] ?df Clif/fh b]jsf]6f, e'kfn
cg' ; f/ afbLx?sf] hg;+ V of pko'Qm jftfj/0f tof/ kf/L ;do ljs6 7fpFdf a:g] z'?df ;fF:s[lts yfkf, rGb|bj] lu/L / kf]if0f/fh nfld5fg] /xg'ePsf] 5 . o;}u/L @) jif{ ;]jfcjlw
&,)*@/x] s f] Pp6f tYofÍdf ;fk]If ?kdf ljZj eft[Tj kljq gfrufg ub}{ cfPsf] atfpFl5g\ k'us] f sd{rf/LnfO{ kfFrxhf/ gub;lxt ;Ddfg kq lbOPsf] lyof] . h;df
pNn] v ul/Psf] 5 . pgLx? dfgjLo ;Gb]z lbg' ;+:s[ltsf] t'n;Lk'/ uf]6Lvf]nfdf a:g] zld{nf lrGtfk|;fb uf}td, zflns/fd h};L, gdk|;fb e';fn, jf;'bj] cfrfo{, ch'g{ l;+x
dWoklZrd / ;' b " / klZrdsf ;xL ;Ddfg / dd{ 1fg xf] . afbL .o; hfltsf sltko 3tL{ If]qL, ;'lgns'df/ >]i7, /fdaxfb'/ a'9fyf]sL, g/axfb'/ a:g]t / s]z/ yfkf
kxf8L / t/fO{sf lhNnfx? ljz]if g]kfnL ;dfhdf b]lvPsf wfld{s, dlxnfx? hf]lvdk"0f{ k]zfdf nfUg /xg'ePsf] 5 . ;f] ;df/f]xdf k"j{ sd{rf/Lx?nfO{ klg ;Ddfg ul/Psf] lyof] .
u/L bfª, ;Nofg, /f]Nkf, ?s'd, ;fdflhs c;dfgtf hftLo lje]b afWo ePsf 5g\ . afbL hflt sfo{qmdsf] ;~rfng lvdaxfb/ clwsf/Ln] ug'e{ Psf] lyof] .
hgs g]kfnL b}n]v, hfh/sf]6, afFs], alb{of /
s}nfnLdf 5l/P/ /x]sf 5g\ .
/ hftLo 5'jf5't c;dfg hftLo
lje]b / hftLo 5'jf5't h:tf
g] k fnsf] klZrd lhNnf bfª,
Ko"7fg, ?s'd, hfh/sf]6, ;'vt{] , lzIfs b/aGbL ldnfg l5§} ul/g]
lj/tfsf] ufyf ufpg] dfbn, afF;'/L, ;'Nkf agfpg] cdfgjLo ;+ : sf/nfO{ x6fpg afFs,] alb{of / s}nfnL, s~rgk'/df 3f]/fxL÷
fxL÷lhNnf lzIff clwsf/L w|'j/fh s];Ln] cfufdL z}lIfs
o'4z}nLsf] lglDt ;Nnfx ;'emfj afbL k'?ifx?sf] d'Vo / k/Dk/fut ;/sf/L cw{ ;/sf/L / lghL :t/n] ;d]t a;f]af; u/]sf] atfpg' x'G5 . ;q z'? x'g'cufj} ljBfyL{ ;+Vofsf] cg'kftdf lzIfsx?sf] 3/kfos
lbg] ljleGg 36gfsf] phfu/ ub}{ k]zf xf] eg] dlxnfx?n] ltgsf klg s]xL ;s[otfnfO{ ;dfnf]lrt cfly{s, ;fdflhs, z}lIfs cflb kg]{ u/L b/aGbL ldnfg ul/g] atfpg' ePsf] 5 . ;/:jtL dfWolds
gofF o'usf] hu]gf{ ug'{g} afbL dflns / gofF u| f xssf] sbd dflgG5 . If]qdf cToGt} kL5l8Psf] 5 . o; ljBfno sf7]sf]n 3f]/fxLsf] laxLaf/ ;DkGg @(cf}F jflif{s pT;j tyf
;d'bfosf] hLjgz}nL / ;+:s[lt dgf]/~hgsf nflu gfrufg ug{d ' f ctM ;dfhdf b]lvPsf wfld{s, hfltsf] k/Dk/fut d'Vo k]zf dfbn cljefjs lbj;sf cj;/df k|d'v cltlysf] cf;gaf6 af]Nb} s];Ln]
xf] . dfgjLo hLjgdf ;+:s[ltsf] dfq} ;Lldt ul/Psf] lyof] . ;fdflhs Pjd\ ;fF:s[lts / ljs[lt agfpg], ahfpg], hfn a'Gg]df g} ljBfyL{ g} gePsf 7fpFdf lzIfs y'lk|Psf] cj:yf pTkGg x'g glbg]
ulx/f] 5fk /xG5 .To;sf/0f lxhf]cfh s]xL afbL dlxnfx? lj;+ult / c;dfgtfnfO{ x6fO Ps 5g\ . afbL hfltx?sf] d'nynf] atfpg'eof] . ljBfyL{ 36\b} hfg] lzIfs a9\b} hfg] cj:yfnfO{ hlt;'s}
g]kfnL snf / ;+:s[ltsf] hu]gf{ kl/jf/sf] u'hf/fsf nflu ahf/ lje]b /lxt ;dfhsf] lgdf{0f ug{ ;Nofg /x]sf] s'/f atfpg' x'G5 cj/f]w cfPklg z}lIfs u'0f:t/ a9fpg clgjfo{ ldnfg ul/g] pxfFsf]
ug{ sltko jfbL ;d'bfox? uLt cf;kf;df ljleGg cfo nfUg'kg]{ cj:yf clxn]sf afbL ;NofgL /fhfsf] b/af/df gfRg] hf]8 lyof] . …hlt;'s} ckmjfx km}nfPklg ldnfg u/]/} b]vfOlbg]
ufP/, gfr]/ 3/3/df k'uL dfu]/ cfh{gd"ns Joj;fo ;~rfng ;d'bfo tyf cfd blnt ju{x?df ufpg] ub{y] / alS;; cflbn] hLjg k|of;df 5f}F .Ú pxfFn] eGg'eof] . ljBfno Joj:yfkg ;ldltsf cWoIf
vfg afWo ePsf 5g\ . o;/L Ps ul//x]sf] kfOG5 . of] afbL hfltsf] of] lhDd]jf/L /x]sf] 5 . ;dtf wfGgsf nflu cGt/df /fhf eut e08f/Lsf] cWoIftfdf ePsf] sfo{qmddf clwsf/L s];Ln]
;dodf snfsfl/tfsf] If] q ;fIf/tf b/ dw] z sf] ] eGbf d"ns ;dGjosf/L ;dfhsf] o;/L /hf}6fx?sf] pGd'ng;Fu} xfdLx? ;/:jtL dfljsf nflu * nfv @% xhf/ a/fa/sf] ljBfno ef}lts
c+ufn]sfx?nfO{ ul/jaLsf] sf/0f t'ngfTds ?kdf a9L b]lvG5 . dfq ;kmn ;dfhsf] lgdf{0f ug{ klg b]zsf ljleGg 7fpFdf 5l/g ;'wf/ of]hgfsf] ah]6 lbg];d]t 3f]if0ff ug'{ePsf] lyof] . jflif{sf]T;jsf]
x'g;Dd kL8f / 7"nfj8fsf] c5't #$=% k|ltzt 5 . ;lsG5 . g] k fndf blntx?sf] kUof} . gfrufg ubf{ ub}{ afbL cj;/df ljBfnodf ;/:jtL k"hf ug'{sf ;fy} ljBfyL{n] ljljw
;+1f lbb} lkm/Gt] hLjg latfpFb} jfWofTds kl/l:yltdf cj:yf sdhf]/L eO ;fdflhs dlxnfx?af6 ljgf afa'sf 5f]/f5f]/L uLtg[To k|:t't u/]sf lyP . sfo{qmdsf] ;~rfng lzIfs lji0f'dl0f
c:tJo:t ePsf 5g\ . afbL vf]nfsf] lsgf/df cJo:t hLjg s'/Llt af6 kLl8t klg afbL ;d'bfo hGdg yfn] k l5 pgLx?nfO{ bfxfnn] ug'{ePsf] lyof] .
;d'bfosf] 7"nf] lx:;f cfly{s latfpg afWo afbL ;d'bfosf] g} 5 . csf{tkm{ Ps t blnt To;df ;dfhn] 3[0ffsf] b[li6n] x]g{ yfNof] .
ljifdtf / ;fdflhs lt/:sf/
;x] / e" l dxLg hLjg latfpg
afWo 5g\ . afbL hfltsf] ;fdflhs
ljz]if sfo{qmd ;~rfng ug{]
qmddf xfd|f] b]z g]kfn ax'hflt,
ax' e flifs, ax' w fld{ s /
klg dlxnf x'gfn] ;dfhdf t];f| ]
bhf{sf] hLjg latfpg afWo afbL
dlxnfsf] l:ylt cem a9L gfh's
blnt ePs} sf/0f o; hfltsf
dlxnfn] lrof k;n yfk] /
cfTdlge{ t fsf] af6f] ckgfpg
ljljw 1fg–lj1fg
:t/ kxf8L lxGb' hflt ;d"xdf ax';fF:s[lts ePsfn] ;dfhnfO{ /x]sf] atfpg' x'G5 3f]/fxL–!) sL ;s]sf 5}gg\ . To; cj:yfaf6 != lbge/df dflg;sf] nDafO{ kl/jt{g x'G5 . /fte/df cf/fd
;a}eGbf tNnf] cj:yfdf /x]sf] ;b\ e fa ;xsfo{ ;lxi0f' t f, sdnf afbL . sltko dlxnfx? 5'6sf/f kfpg ;a} kIfaf6 / u/]kl5 laxfg p7\bf xfd|f] nDafO{ ;aeGbf w]/} x'G5 . laxfg /
5 . uGwj{ hfltsf] t' n gfdf kf/:kl/s ;dGjoaf6 cu|ultdf hLjgsf c? gb]lvPkl5 klg To; ljz]iftM /fHoaf6 ljif]z kxn ;fFemsf] nDafO{df #÷$ OGreGbf clnslt a9Lsf] km/s kb{5 .
afbLx?sf] hg;+Vof a9L /x]sf] dfu{ klxNofpg' gofF o'usf] dfu sfdddf ;+nUg ePsf] kfOG5 . yflng' k5{ . lbge/df hlt a9L lxF8\of] ToxL cg'kftdf z/L/ v'lDrP/
laxfgeGbf ;fFemsf] nDafO{ sd x'g] ub{5 . xfd|f] d]?b08sf
cª\ux?df cfPsf] ;ª\s'rgsf sf/0f o;f] x'g] ub{5 .
cgf}7f] ;+;f/ @= cfsfzsf] slt :yfgx? o:tf 5g\ hxfF tf/fx? /x]sf 5}gg\ .
o:tf :yfgx?df tf/fd08n /x]sf] x'G5 . o:tf] sfnf] tf/fd08n
cfuf] a]r/
] hLjg u'hf/f ldl;Psf] w'nf] / jfo'n] ag]sf] x'G5 .
#= /ftf] em08fn] ljb|f]x jf sflGtsf] ;+s]t ub{5 .
$= g]kfnsf] ;a}eGbf 7"nf] c~rn s0ff{nL xf] eg] ;a}eGbf ;fgf]
l;Q}df kfOg] cfuf] klg af/f /fd|} u'hf/f rNg] u/]sf] 5 . ufpFdf s;}sf] d[To' eP cfuf] cfuf] a] r ] / hUuf hdLg / c~rn dxfsfnL xf] .
lhNnfdf lsGg' k 5{ < ;' G bf …xfn} d}n] xhf/ ?k}ofdf cfuf] a]Rg 3f6df cfpg] va/ ;'grfFbL kfOGYof]Ú, pgn] eg] %= u/La dfG5]sf] ;aeGbf 7"nf] ;DklQ p;sf] cfTdljZjf; g} xf] – :j]6 df8]g{
crDd nfU5 . emg\ crDd nfUbf] a]r+]Ú r}gk'/sf u'N6]gL dflNnsn] pgLx?nfO{ lbOG5 . …3f6d} uP/ clxn] d"No 36\b} uPsf] 5 . ^= ;a}eGbf sfG5f] lhNnf eg]/ sflnsf]6nfO{ lrlgG5 .
s'/f s] eg] oxfFsf 8f]d ;d'bfo eg]– …;DkGg JooQmn] cem a9L uP/ d[tssf kl/jf/sf] ;fdYo{ 8f]daf6 lslgPsf] lslgPsf] &= dfgj z/L/sf] ;a}eGbf alnof] j:t' bfFtdf kfOg] Ogfd]n xf] .
cfuf] a]r]/} u'hf/f rnfO/x]sf klg lbG5g\ .Ú pgn] Ps d'¶L x]/]/ d"No tf]S5f}+Ú xl/n] eg] . cfuf]n] lrtf hnfP, d[tssf] *= kf]yL la/fnf]nfO{ /fgL elgG5 eg] kf]yL afFb/nfO{ ;'Gb/L elgG5 .
5g\ . cfuf] 8]9 xhf/;Dd a]rs ] f] atfP . …df]ndf]nfO{sf qmddf w]/} klg kfpg cfTdfn] rL/ zflGt kfpg] ljZjf; (= ;+ljwfg;efsf] lgjf{rgdf k|ToIf l;6df Pp6f klg l;6
htftt} l;Q}df kfOg] cfuf] clGtd ;+:sf/sf nflu cfuf] ;lsG5 . yf] / } d f klg lrQ /x]sfn] of] rng a9]sf] yf? glhTg] !^ j6f bnn] ;dfg'kfltsaf6 l;6 kfPsf 5g\ <
oxfFsf rf}w/L, yf?nufot dw]zL lsGg}kg]{ wfld{s dfGotf /x]sf] a'emfpg'kg]{ x'G5 . sNof0fsf/L s] G b| L o ;b:o !)= :ofp / u'nfkm lah'nL lgsfNg ;lsg] kmnkm"n x'g\ <
;d'bfodf lrtf hnfpg] 8f]d oxfF k':tf}b]lv of] rng rNb} ;/b/ kfF r ;o ?k} o f x[bogf/fof0f rf}w/Ln] atfP . !!= sfnf] d}bfgdf l;kfxL k/]6 v]N5g\– ds} e'6]sf] .
kl/jf/af6 lsGg} kg]{ x'G5 . cfPsf] 5 . af/f / k;f{ s f rngrNtL 5 . t/, lgSs} ljkGg …To;}n] hlt;'s} df]n tf]s]klg !@= ;k{ uO;s]kl5 uf]xL s'6L s] kmfObf– df}sf r's]kl5 r'/Lkm"/L
To;dfly dxFuf]df lsga]r x'g] clwsf+z uflj;sf cflbaf;Ln] kl/jf/ eP bfnrfdndf klg lrQ ldnfP/ cfuf] lsGg] u/]sf 5f}+Ú b]vfP/ sfd nfUb}g .
ePsfn] lgDg juL{o kl/jf/sf] cfuf] lsGg] u/]sf 5g\ . a'emfpFb} cfPsf] xl/n] atfP . klxn] pgn] eg] !#– gofF ;+s6af6 dfq gofF k|fKtLsf] kfb'e{ fj x'g;S5 –dfS;{,P+uN] ; .
jif{ !@, c+s !), @)^^ df3 !) ut] cfOtaf/ &
;dfrf/ ljljw
;lxbsf] ;Demgfdf zflns lgdf{0f
3f] / fxL÷
fxL÷bfªdf klxnf] k 6s atfpFb} afFrs] fx?n] pgLx?sf] ;kgf :yfgLo lgsfosf] d'nu]6d} tfnf
hgo' 4 sf ;lxbsf] ;Demgfdf ;fsf/ kfg'{k5{ eGg'eof] . ;f] bfª÷
bfª÷:yfgLo lgsfox?df ;/sf/n] k6s–k6s u/]sf ;xdlt sfof{Gjog
zflns lgdf{ 0 f ul/Psf] 5 . cj;/df yf?jfg /fHo ;ldlt gu/]sf] eGb} laxLaf/b]lv :yfgLo lgsfosf sfof{nox?sf] d'nu]6d} tfnf
hgo'4sf] qmddf ;lxb ePsL 3f]/fxL ;b:o tyf !) g+ Pl/of OGrfh{ nufOPsf] 5 . :yfgLo lgsfo ;+o'Qm cfGbf]ng s]Gb|Lo ;dGjo ;ldltsf]
gu/kflnsf–* a8x/fsL /fdk'/f ljKnjn] ;fdflhs ljs[ l t cfJxfgdf b]zJofkL?kdf sfof{nosf] d'nu]6d} tfnf nufOPsf] xf] .
3tL{ s f] ;Demgfdf zflns / lj;+ultsf] cGTo / lbuf] zflGt cfGbf]ngsf sf/0f bfªsf :yfgLo lgsfodf k"0f{?kdf k|efj k/]sf] 5 . laxLaf/
k|ltIffno lgdf{0f ul/Psf] xf] . :yfkgf ug{ ;lxbn] b]vfPsf] af6f]df / z'qmaf/ s'g} sfd x'g ;s]g . ut k'; !# ut] :yfgLo ljsf; dGqfno /
PsLs[t dfcf]jfbL !) g+ Pl/ofsf] lg/Gt/ cufl8 a9\g] k|ltj4tf JoQm cfGbf]ng/t sd{rf/LaLr @! lbgleq dfu k"/f ug]{ ;xdlt ePsf] lyof] . t/
!% xhf/ / ;lxbsf kl/jf/n] ! ug'e{ of]] . tf]lsPsf] ;do lalt;Sbf klg ;/sf/n] jf:tf gu/]kl5 df3 & ut]bl] v k'gM
nfv *) xhf/ u/L @ nfv a/fa/sf] hgd'lQm ;]gfsL ;b:o /x]sL cfGbf]ng z'? ug{ afWo ePsf] cfGbf]ng/t kIfn] hgfPsf] 5 . ;xdlt sfof{Gjog
nufgLdf lgdf{0f ul/Psf] pQm ;lxb 3tL{nfO{ )%( d+l;/ !# ut] / :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL @)%^ sf] rf}yf] ;+zf]wg gx'bF f;Dd cfGbf]ng
zflns / k|ltIffnosf] Ps};fy ut 3/d} ;' l t/x] s f] a] n f ;] g fn] hf/L /xg] pgLx?sf] c8fg 5 . laxLaf/b]lv :yfgLo lgsfosf lhNnf ljsf;
a'waf/ pb\3f6g ul/Psf] 5 . PsLs[t lu/km\tf/kl5 a]kQf kf/]/ xTof ;ldlt, gu/kflnsf / uflj; sfof{nosf sfdsfh 7Kk ePsf 5g\ . g]kfn /fli6«o
dfcf]jfbL !) g+= Pl/of / ;lxb u/]sf] lyof] . hgo'4sf] qmddf sd{rf/L ;+u7g :yfgLo lgsfo lhNnf ;ldlt bfªsf cWoIf d'lQm/fd ;'jb] Lsf
kl/jf/sf] cfof]hgfdf cfof]lht Ps bfªdf zxfbt k|fKt u/]sf s/La cg';f/ bdsn, PDj'nG] ;nufotsf cltcfjZos ;'ljwfafx]ssf ;a} ;]jfx?
sfo{qmdsfaLr dfcf]jfbL bfªsf tLg ;osf] ;+ V ofdf /x] s f kmf]6f] M k|sfz rf}w/L clglZrtsfnLg ?kdf aGb ul/Psf] 5 . kfFr a'bF ] dfu k"/f gx'bF f;Dd cfGbf]ng
O{Grfh{ ljdnn] zflnsdf dfNof{k0f ;lxbx?sf] ;+emgfdf k|ltIffno / 3f]/fxL gu/kflnsf–* df ev{/} lgdf{0f ul/Psf] s'g} ;Demf}tfdf g6'lËg] ;d]t pgn] atfP .
u/L pb\3f6g ug'e{ Psf] lyof] . ejgx? lgdf{0f ePklg zflns
sfo{qmddf k|d'v cltlysf]
cf;gaf6 af]Nb} OGrfh{ ljdnn]
lgdf{0f u/]sf] of] klxnf]k6s ePsf]
PsLs[t dfcf]jfbL !) g+= Pl/of
;lxb /fdk'/f 3tL{ ‘sljtf’sf] zflns
qmflGtsf/L bfªsf cWoIf a;Gt o;}aLr 3f]/fxL gu/kflnsfsf]
vfg]kfgL ;+:yfsf] ;fwf/0f;ef
bfª÷t'n;Lk'/–!) bdf/ufpFl:yt emfFqmL 9'ªu\ f vfg]kfgL pkef]Qmf
bf]0f{ s];L, bfª÷
k'/fgf] ;+:s[ltsf] cGTo u/L gofF OGrfh{ ljKnjn] atfpg' eof] . rf}w/L, du/ d'lQmdf]rf{sf s]Gb|Lo a8x/fl:yt gofFj:tL 6f]nnfO{ ;lxb tyf ;/;kmfO{ ;+:yfsf] 5}7f}+ ;fwf/0f;ef xfn} ;DkGg ePsf] 5 . ;+:yfsf cWoIf
;+:s[ltsf] hu]gf{ ug{ / ;lxbx?sf] sfo{qmddf ;lxbsf >Ldfg\ ;b:o bofhL /f]sf, :yfgLo ldgf /fdk'/f 6f]n 3f]if0ff ul/Psf] 5 . rGb|sfGt v/]nsf] cWoIftf Pjd\ lhNnf vfg]kfgL l8lehg sfof{nosf ;j–
;Ddfg Pj+ ;Demgfdf zflns tyf hgd' l Qm ;] g fsf ;b:o lu/Lnufotn] >4f~hnL JoQm sfo{qmddf k|dv ' cltlyn] /fdk'/f OlGhlgo/ ltns Gof}kfg]sf] k|dv ' cfltYodf ;DkGg ;efdf /fhg}lts bnsf
lgdf{0f ul/Psf] atfpg'eof] . pxfFn] lj/jxfb'/ a'9f, hgd'lQm ;]gfsf ug'{ePsf] lyof] . ;lxbsf a'jf 6f]n 3f]if0ff ug]{ k|:tfj /fv]kl5 k|ltlglw, t'n;Lk'/ vfg]kfgL ;+:yfsf s[i0f cfrfo{, ;/:jtL dflj bdf/ufpF lj=Jo=;=
;lxbx?sf] ;kgf cem}+ k"/f gePsf] a6flnog sdf08/ bLk, clvn s]zaxfb'/ 3tL{sf] cWoIftfdf ;of} + s f] ;+ V ofdf ;xefuL cWoIf afnf/fd uf}td, gd'gf dlxnf ;f=j=p=sf cWoIf s[i0fL uf}td nufotn]
;DkGg sfo{qmdsf] ;~rfng ;x– :yfgLoaf;Ln] tfnL ahfP/
k'/Gwf/fsf] ljsf;df kxn ul/g] ;]qm]6/L ;fsf/ yf?n] ug'e{ Psf] lyof] . k|:tfjsf] ;dy{g u/]sf lyP .
af]Ng'ePsf] lyof] . sfo{qmddf af]Ng] jQmfx?n] jiff{tsf] ;dodf af9Ln] vfg]kfgLsf]
d'xfg / kfOk aufP/ wldnf] kfgL lkpg'kg]{ afWotf ePsf] atfpFb} ;DalGwt
xfk'/]÷k'/Gwf/f uflj;sf] ef}lts
ljsf;sf nflu kxn tyf cg'udg
ug{ PsLs[t g]skf dfcf]jfbLn] ljefu
jg km8fgLnfO{ /f]Sg klg ljz]if kxn
ug]{ / xfk'/d] f lgdf{0f x'g uO/x]sf] l;d]G6
sf/vfgfnfO{ Jojl:yt ug{ klg kxn
k;naf6 ;x'lnot kfP ls;fgx?
Clifk| j n e§/fO
e§/fO{ ÷ xnjf/ k' ¥ ofpb} cfPsf] 5 . b} l gs
lgsfon] Wofg lbg cfu|x u/]sf lyP . ;efdf ;+:yfsf ;lrj wd{/fh cf]nLn]
;f+u7lgs k|ltj]bg / sf]iffWoIf tf/fk|;fb b]jsf]6fn] cfly{s k|ltj]bg k|:t't
ug{e' Psf] lyof] . ;+:yfsf] nflu dxTjk"0f{ e"ldsf lgjf{x u/]jfkt knDa/ lx/fnfn
v8\sf, sfof{no ;lrj ;'zLns'df/ sfk\mn], pkef]Qmfx? s[i0f s];L, wd{axfb'/ vqL
u7g u/]sf] 5 . pQm ljefun] uflj;sf] ug{] atfPsf] 5 . clxn] bfªdf w]/} ;xsf/L pkef] U o ;fdu| L bfn, rfdn, / r'8fdl0f ;fksf]6fnfO{ ;fwf/0f ;efdf ;Ddfg ul/Psf] lyof] .
;du| ljsf;sf nflu eGb} cfwf/e"t xfk' / ] d f ;lxbåf/ agfOg] ;+:yfx? :yfkgf ePsf 5g\ . lrgL nufotsf a:t'x? cGo
ljsf;sf of]hgfx? klg ;fj{hlgs
u/]sf] 5 . ljefusf k|d'v s[i0faxfb'/
o;} a Lr hgo' 4 , P] l txfl;s
hgcfGbf]ng tyf ;f] eGbf cl3sf
bfªsf ;xsf/L ;:yfn] ;a} 7fpFdf
;:tf] k;n vf] l nlbPsf] 5 .
k;ndf eGbf $ ?k}ofF ;:tf]
d' N odf kfOg] :yflgojf;L
dfnafxs oftfoft Joj;foLsf] e]nf
t'n;Lk'/÷÷/fKtL c~rn ;fgf dfnafxs oftfoft Joj;foL ;ldltsf]
v8\sfsf] kxndf tL of]hgfx? cg'udg ;Dk"0f{ dxfg ;lxbx?sf] ;Demgfdf cfk" m nfO{ cfjZoskg] { ;fdfg b'uf{nfn lwtfnn] atfpg' eof] . zlgaf/ t'n;Lk'/df Ps sfo{qmdsf] cfof]hgf u/L ;+:yfsf] pb\3f6g ul/Psf] 5 .
tyf ;fj{hlgs ul/Psf x'g\ . PsLs[t g]skf dfcf]jfbL bfª @) g+= cfk\mg} 7fpFdf Tof] klg cToGt …d"No;'rL leQfdf 5 7"nf cIf/df ;ldltsf cWoIf k|d] axfb'/ zdf{sf] cWoIftf Pj+ oftfoft Joj;foL dxf;+3sf
k'/Gwf/f uflj;nfO{ ef}lts ljsf;sf Pl/ofn] k'/Gwf/fsf] xfk'/]df ;lxbåf/ sd d"Nodf kfPkl5 ;j{;fwf/0fsf] cfkm" n ] lng] ;fdfg ;lhn} s]Gb|Lo ;lrj ;'/z] xdfnsf] k|dv ' cfltYodf ;DkGg sfo{qmddf af]Ng] jQmfx?n]
lx;fjn] dfly p7fpg ljefun] af6f], lgdf{0f ug]{ ePsf] 5 . d'xf/df v';Lsf] nx/ 5fPsf] 5 . 5' 6 \ o fpg ;lsG5Ú pxfF n ] oftfoft Joj;foLx? ldn]/ cl3 a9\gk' g],{ uf8L rfnsx?nfO{ /fHon] lgo'lQm
vfg]kfgL, l;rfO{ ljh'nL, k'n tyf lzIff, dfcf]jfbLsf] oxL df3 # / $ ut] ;xsf/L k;nx?n] b} l gs eGg'eof] . *)hgf ;b:ox?sf] lbg'kg]{ wf/0ff JoQm u/]sf lyP . sfo{qmddf odsfGt e08f/L, OZj/L kf08],
:jf:Yonufot ljifodf ljz]if kxn ug]{ k'/Gwf/fsf] au/k'/df a;]sf] a}7sn] o:tf] pkef]Uo a:t'x? pkef]Qmf ;dIf z]o/ /x]sf] ptm ;xsf/L k;ndf pd]z dHu}ofF, d]3/fh e';fn, k|d] of]uL, ljZj/fh uf}tdnufot] af]Ng'ePsf]
atfPsf] 5 . To;}u/L ljefun] ljBfnosf] lg0f{o u/]sf] xf] . xfk'/] ahf/ k|j]zsf] ;lhn} k' ¥ ofpg k| l t:kwf{ d f pkef]Qmfx?sf] ;'ljwfsf nflu ;a} lyof] . ;f] cj;/df uf8L rfns uf]ljGb of]uL / Jofkf/L odk|;fb v/fnnfO{
:t/ ;'wf/ tyf u'0f:t/Lo lzIff / lzIfs k"j{k§L agfOg] ;f] åf/sf] nfut %) plqPsf 5g\ . pgLx?n] aflx/} ls;Ldsf ;fdfgx? /flvPsf] ;Ddfg ul/Psf] lyof] . sfo{qmddf ;+:yfsf] cfly{s k|ltj]bg sfof{no ;lrj
kbk"lt{, ;'Vvf 7fpFdf l;rfO{sf] Joj:yf, xhf/ nfUg] cg'dfg ul/Psf] 5 . af]8d{ f ;a}n] b]Vg] u/L ;fdfgx?sf] ;~rfng ;ldltsf cWoIf u0f]z Zofds'df/ dHu}ofFn] k|:t't ug'e{ Psf] lyof] . gf]lv/fd ljsn] ;~rfng ug'e{ Psf]
bIf :jf:YosdL{ s f] ;+ V ofdf j[ l 4, To;sf] nflu d:taxfb'/ v8\sf ;+of]hs d"No / k;n v'Ng] / aGb x'g] lul/n] hfgsf/L lbg' eof] . sfo{qmddf ;xefuLx?nfO{ adaxfb'/ a'9fyf]sLn] :jfut ug'e{ Psf] lyof] .
;~rf/sf] nflu 6fj/sf] Ifdtf j[l4 /x]sf] % ;b:oLo ;ldlt klg lgdf{0f ;do n] v LlbP/ c? ptf $% ;b:osf] z]o/ /x]sf]
ug{k' g]{ cfjZostf /x]sf] atfPsf] 5 .
;fy} :yfgLo :t/df ljB'tLs/0fsf]
ul/Psf] 5 . h;df ;lxb kl/jf/ uf]kL
cf]nL tyf ;b:ox? 5jL ljs, 8Dd/
k;njfnfx?nfO{ r'gf}lt lbPsf
5g\ . ;xsf/Ldf s]xL ePklg ;:tf]
k|sl[ t ax'pb]ZoLo s[lif ;xsf/L
;+:yf ljhf}/Ln] ahf/sf] efpeGbf
uxFa' fnL v]taf/Ld} ;'Sof]
lnjfª÷
lnjfª÷;dodf kfgL gkbf{ o;kfnL /f]Nkfsf ls;fgx? dsf{df k/]sf 5g\ .
;DefjgfnfO{ Vofn u/L To;tkm{ cfn] / l6sf/fd vqL /xg'ePsf] 5 . d"Nodf ;fdfgx? kfOg] ePsf]n] % ?k} o fF sddf ;] j fu| f xLnfO{ wfg / ds} kl5sf] k|d'v vfBfGg uxF' afnL kfgLsf] cefjn] v]taf/Ld} ;'Sg
nfUg'kg],{ P]nfgLdf a;]sfnfO{ nfnk"hf{ ;f] ;ldltn] ;lxbåf/ lgdf{0ffy{ nfUg] o; k|lt ;j{;fwf/0fx?sf] cfsif{0f ;fdfg ljqmL ul//x]sf] jtfPsf] yfn]kl5 emg} pgLx? lrlGtt b]lvPsf 5g\ . /f]Nkfsf] clwsfz+ e"–efux?
ljt/0f ug{k' g],{ emf]nË' ] k'nsf] Joj:yf /sd ;xof]u ug{ ;a} ;+3;+:yfx?nfO{ / rf;f] a9b} uPsf] kfO{G5 . 5 . PsLs[t dfcf]jfbL g]tT[ jsf] l;+rfO{/lxt ePsfn] aflngfnL nufPkl5 cfsfz] kfgLsf] af6f] x]/]/ cfsfz
x'gk' g]{ atfPsf] 5 . ;fy} k'/Gwf/f uflj;sf] cfu|x ug]{ lgdf{0f ;ldlt ;+of]hs d:t ut ;fpgdf xnjf/df v'ns ] f] ;/sf/n] ufpF ufpFdf …;xsf/L x]g'{sf] ljsNk 5}g . lhNnfsf] hª\sf]6, sf]6ufpF, h'Fuf/, v'u|L, g'jfufpF,
ljsf;df 6]jf k'¥ofpg ahf/nfO{ Jojl:yt v8\sfn] hgfpg'ePsf] 5 . @)^! ;fndf kmQ :d[lt ;xsf/L ;+:yf clxn] 3/3/df esf/LÚ eGg] gf/fsf ;fy h]b\jfª, yjfª, g'jfufpF, lnjfª, 3tL{ufpF, ldlemªnufotsf uflj;sf s]xL
ug'k{ g]{ / pkef]Uo j:t'sf] d"No lgwf{/0f ;f]xL 7fpFdf agfOPsf] ;lxb :d[lt u|fxsx?sf] cfs{if0fsf] s]Gb| ag]sf] k|To]s ;xsf/L nfO{ !÷! nfv :yfgx?df l;+rfO{ ePklg cGo :yfgx?df eg] l;+rfO{sf] ;'ljwf gePsfn]
x'gk' g]{ klg atfOPsf] 5 . To:t} ljefun] k|ltIffno tTsflng zfxL g]kfnL ;]gfn] 5 . o; ;+:yfn] ;a} nfO{ kfoskg]{ cg'bfg lbPkl5 ;xsf/L vf]Ng]x?sf] cfkm"x?n] ;f]r]cg'?k pTkfbg x'g g;s]sf] s[ifsx? atfpF5g\ .
k'/Gwf/fdf w]/} cl3b]lv eO/x]sf] cToflws eTsfPsf] lyof] . 7fpFdf ;:tf] k;n vf]nL ;]jf ;+Vofdf a[l4 ePsf] xf] .
b lI f0 f
af6
xfd|f] ;+:yf blnt dlxnf Pstf s]Gb| s]Gb|Lo ;ldlt t'n;Lk'/ bfªsf] oxL df3 ( ut] bfp/f rflxof] eg] xfdL 5“b5
} f}+ .
xfdLsxf“ uf]lnof sf7, l:6k bfp/f ;'ky d"Nodf kfOg'sf ;fy} u|fxs
zlgaf/sf lbg ;DkGg 5}7f}+ ;fwf/0f ;ef tyf rf}yf] dxflwj]zgaf6 lglj{/f]w lgjf{lrt ju{n] vl/b ug]{ %) So"lkm6eGbf dflysf] lr/fg / b'O;{ o s]hLeGbf a9Lsf]
x'ge' Psf gofF sfo{;ldltsf cWoIf >L lgd{nfs'df/L u'Ktf cGo kbflwsf/Lx?df l:6k bfp/f rfx]df %) k|ltzt ef8fdf 5'6;lxt ljqmL eO/x]sf] 5 .
k|f=] lnnfw/ s];L
pkfWoIf ldgf g]kfnL, dxf;lrj l;tf/f g]kfnL, sf]iffWoIf zzLsnf g]kfnL, dfpG6 Pe/]i6 sfi7 pBf]u
;lrj lnnf kxf8L, ;fy} ;b:ox? ddtf rf}w/L, ;l/tf g]kfnL, clgtf t'n;Lk'/–( bf]3/], bfª kmf]g (*%&*@)!&%
g]kfnL, od'gf kl/of/, 5lj s];L / dfofl;+x g]kfnLnfO{ xflb{s cfef/ JoQm
ub{5f}+ . ;fy} pxfFx?sf] ;kmn sfo{sfnsf] sfdgf Pjd\ awfO{ 1fkg ub{5f}+ . ;dj]bgf
xfd|f] kf6L{ PsLs[t g]skf dfcf]jfbL !% g+=
t'ªu\ bWjh rf}w/L – sfo{qmd ;+of]hs a;Gt g]kfnL – ;fdflhs kl/rfns Pl/ofcGtu{t $ g+= jf8{ ;b:o tyf g]kfn blnt
e/t g]kfnL – sfo{qmd clws[t zfGts'df/ g]kfnL – ;fdflhs kl/rfns d'lQm df]rf{ PsLs[tsf] lhNnf ;lrjfno ;b:o Pjd\
!% g+= Pl/of cWoIf s=zfGtf g]kfnLsf] a'jf nfnl;+x
uf]kfn g]kfnL – n]vfkfn cfgGb g]kfnL – ;fdflhs kl/rfns afbL
afbLsf] oxL df3 # ut] *^ jif{sf] pd]/df c;fdlos
;~holjqmd g]kfnL – ;fdflhs kl/rfns ;l/tf g]kfnL – ;fdflhs kl/rfns hGd M !(() lgwg ePsf] va/n] xfd|f] kf6L{ ddf{xt ePsf] 5 .
l;tf/f g]kfnL – ;fdflhs kl/rfns k|ldnf g]kfnL – ;fdflhs kl/rfns d[To' M )^^÷!)÷# b'Mvsf] o; 38Ldf d[tsk|lt xflb{s >4f~hnL Pjd\
zf]s;GtKt kl/jf/hgdf ;dj]bgf k|s6 ub{5f}+ .
blnt dlxnf Pstf s]Gb| s]Gb|Lo sfof{no kl/jf/ rGb| /}bf; -;]qm]6/L_
tyf ^ g+= j8f kl/jf/
k|bLk cf]nL -;]qm]6/L_ tyf
!% g+=Pl/of kl/jf/
t'n;Lk'/, bfª PsLs[t g]skf dfcf]jfbL