Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 8

s] tkfO{ 3/ lgdf{0f ub}{} x'g'x'G5 <

;"rgf ljefuåf/f juL{st[ …sÚ ju{sf] klqsf ca tkfO{sf] ;]jfdf 5 vgfn xf8{j]o;{{
xfdLsxf“ 58, l;d]G6, ss{6kftf, /+u/f]ug, kfOk lkml6ªsf
;fy} 3/ lgdf{0fsf nflu ;Dk"0f{ ;fdfgx¿ ;'ky d'Nodf
pknAw u/fOG5 .
gf]6 M lu§L, afn'jf / 9+'uf 9'jfgLsf] nflu 6\ofS6/sf] klg Joj:yf 5 .

k6s k6s k|f]= uf]kfn vgfn


;]jf ug]{ df}sf
lbg'xf]; vgfn xf8{jo
] ;{
pd]zrf}s -d]g/f]8_ 3f]/fxL gu/kflnsf–!! bfª
kmf]g )*@–%^@*&$, df]= (*%&*#)&*$

jif{ !@, c+s !), @)^^ df3 !) ut] cfOtaf/ NauloJanaUbhar Weekly 24 Jan 2010 k[i7 ;+Vof M * d"No ?= % .–

;+oGqk|lt d ljZj:t 5', sfnf] afbn l5§} x6\5 M k|r08 Pdfn]


sf7df8f} + ÷ PsLs[ t g] s kf
;ef;b\x?åf/f cfk\mg}
g]tfx?nfO{ sfjf{xLsf] dfu
k|r08n] cfGbf]ngaf6 s'g} klg ePsf] lyof] . pxfF n ] ;+ o Gq
sf7df8f}+÷kf6L{ gLlt ljk/Lt kf6L{ ;lrj lji0f' kf}8n ] dfly klg
dfcf] j fbLsf cWoIf k| r 08n] ljb]zLsf] cufl8 3'F8f 6]Sg] lbgsf] lgdf{0fn] cfd g]kfnL hgtfdf sfd u/]sf] eGb} g]skf Pdfn]sf sf/afxLsf] dfu u/]sf 5g\ .
pRr:t/Lo /fhg}lts ;+oGqaf6} cGTo u/fP/} 5f8\g] bfjL;d]t gofF /Qm;~rf/ u/] s f] ;d] t ;ef;b\ x ?n] cfkm\ g } kf6L{ s f a}7sdf ;ef;b\ /Tgf u'?ªn]
jt{dfg ult/f]wsf] cGTo x'g]df ug{'eof] . atfpg' ePsf] 5 . …;+ljwfg g]tfx?nfO{ sf/afxLsf] dfu u/]sf kf6L{ s f] 3f] i f0ff kqdf k| T oIf
cfkm" ljZj:t ePsf] atfpg' o;} a Lr cWoIf k| r 08n] n]vgsf lglDt / zflGt k|lqmof 5g\ . kf6L{df u'6aGbL u/]sf] eGb} lgjf{rgaf6 sfo{sf/L k|wfgdGqL
ePsf] 5 . ;Kt/Lsf] /fhlj/fhdf zlgaf/ sf7df8f}+sf] uf]s0f{df ;kmn agfpg jftfj/0f aGb}5Ú Pdfn]sf ;ef;b\x?n] k|wfgdGqL 5flgg] :ki6 Joj:yf xF ' b fxF ' b }
zlgaf/ sf] l rnf / ldlynf lgld{t ;lxbkfs{sf] pb\3f6g ub}{ pxfFn] eGg'eof], …;a}n] ;+oGqnfO{ dfwjs' d f/ g] k fn, cWoIf sfFu; ]| ;Fu ldn]/ ;+;baf6 5flgg]
/fHo:t/Lo ;efdf af]Nb} pxfFn] ;+oGqn] /fi6«kltsf] sbdaf6 ;'? ;xof]u u/f}+ .Ú cWoIf k|r08n] emngfy vgfn / s]kL cf]nLdfly k|wfgdGqLsf] kIfdf dt xfNg
;+oGqsf] klxnf] a}7sd} /fi6«kltsf] ePsf] /fhgLlts ult/f]w cGTosf] ;+ l jwfg ;efsf] lgjf{ r gdf sf/afxLsf] dfu u/]sf x'g\ . lgb]{zg lbg] ;lrj kf}8]ndfly
sbdsf ljifodf 5nkmn ug{] ljifodf 5nkmn z' ? ug' { n ] hgtfn] lbPsf] Dof08]6cg';f/ l;+ x b/af/df lxhf] ljxfg sf/afxLsf] dfu ug{e' of] . a}7sdf
Ph]08fdf sf+u|]; / Pdfn] tof/ ;'wf/sf] ;+s]t b]lvPsf] atfpg' cufl8 a9] ;d[4 g]kfn agfpg a;] s f] Pdfn] ;+ ; bLo bnsf] ;lrj kf}8]nn] zf;sLo :j?k
ePsfn] lgsf; lg:sg]df cfkm" ePsf] 5 . …cfsfzdf sfnf ;lsg] atfpg' eof] . …cGtl/d a}7sdf ;ef;b l5l/ª z]kf{n] lgwf{/0f ;ldltdf s]xL ;ef;b\x?n]
u'6aGbL u/]/ kf6L{nfO{ Wj:t agfpg] a}7s alx:sf/ u/]sf] ljifonfO{
ljZj:t ePsf] :ki6 kfg'{eof] . afbnx? d8fl/g] klg u/]sf 5g\, ;+ljwfgsf] dd{ / efjgfcg';f/ v]n eO/x]sf] eGb} pgLx?dfly lnP/ To:tf ;ef;b\x?nfO{ sf/jfxL
t/ o;df if8\oGq eP dfcf]jfbLn] g] k fnL hgtfn] nf] s tGqsf] ;+ljwfg ;efsf] lgjf{rgdf g]kfnL kf]v/fdf ;~rf/sdL{dfem af]Nb} sf/afxLsf] dfu u/]sf 5g\ . /fHosf] ug'k{ g]{ dfu u/]kl5 ljjfb ePsf]
cfGbf]ngsf] cfFlwa]x]/L ;[hgf ug]{ ljlwdfkm{t\ h;nfO{ zflGt k|lqmof, hgtfn] JoQm u/] s f] cledt pRr:t/Lo /fhgLlts ;+oGqn] zf;sLo :j?k lgwf{/0f ;ldltsf] lyof] . a}7sdf ;xefuL k|wfgdGqL
cWoIf k| r 08n] r] t fjgL;d] t ;+ljwfg lgdf{0fsf] g]t[Tj ug]{ ;+ljwfg lgdf{0fsf] k|lqmofnfO{ /fli6«o ;xdltsf] ;/sf/ agfpg a}7sdf klg kf6L{ lg0f{o ljkl/t g]kfn / cWoIf vgfnn] ljutdf
lbg'eof] . cWoIf k|r08n] ef/tsf] lhDd] j f/L lbof] of] kf6L{ n fO{ lgisif{ d f k' ¥ ofpg' xf] Ú pxfF n ] kxn ug{'kg]{ atfpg' eof] . sfª\u|];sf] kIfdf dtbfg ug{ ePsf ulNtaf6 lzIfflnb} ;'wf/ ub}{
x]kfxf k|j[lQsf sf/0f cfkm"x? kG5fpg] hf] xs{tx? ePsf 5g\, eGg'eof], …To;kl5 xfdL ;d[4 Ps};fy ( xhf/ ! ;o %( hgf lgb]z
{ g lbPsf] eGb} ;ef;b\x?n] hfg] k|ltj4tf JoQm u/]sf lyP .
cfGbf]ngdf plqPsf] :ki6 kfb}{ tL sxL g sxL zflGt, ;+ljwfg, g]kfn lgdf{0fsf] qmddf uof}+ eg] dfcf]jfbLdf k|j]z
p;n] ca c+u|]hsf] kfnfsf] h:t}
x}sd rnfpg] z}nL kl/jt{g ug{sf
nf]stGq / g]kfnL hgtfsf efjgf
Pj+ cfsf+Ifflj?4 kl/nlIft x'g]
gofF g] k fn lgdf{ 0 fsf] k| l qmof
z'?jft x'g5 ] .Ú ;+ljwfg lgdf{0fsf]
zlgaf/ /fhlj/fhsf]
/+ u zfnfdf ldlynf, dw] z /
k|ultgu/ v'nf lbzfd'Qm If]q
;'/]zs'df/ rf]w/L÷l;;xlgof l;;xlgofsf k|frfo{ s[i0fk|;fb
nflu ;f]Rg afWo x'g'kg]{ atfpg' u/] s f 5g\ Ú pxfF n ] eGg' e of] . lhDd] j f/L g] k fnL hgtfn] sf] l rnf /fHoåf/f ;+ o ' Q m?kdf
eof] . ;a} c;dfg ;lGw ;Demf}tf pRr:t/Lo /fhgLlts ;+oGq aGg' dfcf]jfbLnfO{ lbPsf] eGb} pxfFn] cfof]lht cfd ;efdf ljleGg …k"0f{ ;kmfO{df k|lta4tf, xfdL kf}8n] , zf]ef zdf{, uh]Gb| axs/L,
x? vf/]hL, ;':tf / sfnfkfgLsf] / /fhlglts ult/f] w cGTo dfcf]jfbLlj?4 if8\oGq ug]{x? kf6L{ kl/Tofu u/L ( xhf/ ! ;o ;a}sf] Ps} k|lta4tfÚ eGg] gf/fsf ltnsaxfb' / s] ; L, lzj
kL8faf6 g] k fnLx?sf] d' l St sfo{;l" rsf] klxnf] Ph]08fdf k|jz] nf]stGq / zflGts} lj/f]wL /x]sf] %( hgfn] PsLs[ t g] s kf ;fy l;;xlgof uflj;sf] zdf{nufotn] af]Ng'ePsf] lyof] .
nufotsf] ljifonfO{ lnO{ ubf{ oL sfnf afbnx? x6\ g ] ;d] t atfpg' eof] . o;} a Lr dfcf]jfbLdf k|j]z u/]sf 5g\ . k| u ltgu/ ahf/nfO{ v' N nf sfo{qmddf l;;xlgof uflj; ;lrj
dfcf] j fbL clGtd n8fO{ + d f ljZjf; klg cfkm" d f hfu] s f] PsLs[ t g] s kf dfcf] j fbLsf o;/L k| j ] z ug] { k| d ' v lbzfd'Qm If]q 3f]if0ff ul/Psf] 5 . d+unk|;fb rf}w/Ln] l5§} l;;xlgof
plqPsf] hfgsf/L lbFb} cWoIf k|r08n] ;f] cj;/df atfpg' pkfWoIf 8f=afa' / fd e§/fO{ n ] JolQmTjx?df–afF s L * k] h df ;jf] { b o pdflj l;;xlgofsf] uflj;nfO{ v'Nnf lbzfd'Qm If]q
cfof] h gfdf zlgaf/ Ps 3f] i f0ff ug] { tof/L eO/x] s f]

dfcf]jfbLåf/f 5fgljg cfof]u u7g j8f ;/f]sf/ sfo{ q mdsf] cfof] h gf u/L
k| u ltgu/ ahf/nfO{ v' N nf
atfpg'eof] . pxfFn] ;g\ @)!$
;Dddf bfª lhNnfnfO{ v' N nf
hLjg xdfn÷k'/Gwf/f
s] x L lbgcl3 ;~rf/
lxgfldgfsf] oyfy{ 5fgljg ul/
hgtf ;fd' Nofpg] hgfPsf] 5 .
o;}aLr s]xL ;do cl3b]lv
k'/Gwf/f uflj;sf] ljleGg If]qdf
;ldlt u7g
bfª÷
lbzfd'Qm If]q 3f]if0ff ul/Psf] xf] .
;jf] { b o pdflj l;;xlgof
lj=Jo=;= sf cWoIf zfGt/fh
lbzfd'Qm If]q 3f]if0ff ug]{ nIo
/x]sf] klg hfgsf/L u/fpg'eof] .
pdfljsf lzIfs lgd{n zdf{sf]
dfWodx?df k| s flzt k| ; fl/t s] x L lbgcl3 ljleGg ;~rf/ clgolGqt ?kdf sf7 s6fg tyf bfª÷3f] / fxL gu/kflnsf–( kGyLsf] cWoIftf Pj+ vfg]kfgL tyf :jfutaf6 z'? ePsf] sfo{qmdsf]
lgdf{0ffwLg bfª k'/Gwf/f–;'v]{t dfWodx?df ;f] ;8sv08sf] t:s/L eO/x]sf] eGb} PsLs[t afx'g8fF8fdf zlgaf/ ;DkGg j8f:t/Lo
e]nfn] uf]ljGb kGtsf] cWoIftfdf j8f ;/;kmfO{ l8lehg sfof{nosf ;~rfng lji0f' vgfnn] ug'{ePsf]
;8sv08sf] cfly{s clgoldttf tLgj6} ;ldltsf s]xL kbflwsf/Ln] g]skf dfcf]jfbL @) g+= Pl/ofn] lgldQ k|dv ' ls/0f kf}8n] sf] k|dv
' lyof] eg] jfnsGof o'jf Snjn]
af/] PsLs[t g]skf dfcf]jfbL @) cfly{s lxgfldgf u/]sf] ;dfrf/ ;f]sf] klg lg/LIf0f tyf lgoGq0f ;/f]sf/ ;ldlt u7g u/]sf] 5 . ;ldltsf
kbflwsf/Lx?df pkfWoIf ;lrj cfltYodf ;DkGg sfo{ q mddf yf? ;d'bfosf ljljw ;+:s[ltdf
g+= Pl/ofn] 5fgljg ug]{ ePsf] 5 . k|sflzt ePsf] lyof] . ;dfrf/ ug{ cfof]u agfPsf] 5 . uh]Gb|l;+x v8\sf, sf]iffWoIf ltnaxfb'/ vfg] k fgL l8lehg sfof{ n osf cfwfl/t uLt g[To k|:t't u/]sf]
5fgljgsf] nflu PsLs[ t lhNnf ;Nnfxsf/ zflGt k'g / ;b:ox?df gf/fo0f e§, lbg]z OlGhlgo/ ltns Gof}kfg], pdflj lyof] .
dfcf]jfbL @) g+= Pl/ofn] kf6L{sf bfª–;'vt
{] a'9fsf] ;+of]hsTjdf u7g ul/Psf]
blnt dlxnf s]Gb|sf] cWoIfdf u'Ktf
ljs, dfof l8;L / bf]0f{ cf]nL /xg'ePsf]
yf?jfg /fHo ;ldlt ;Nnfxsf/ cfof]udf ;b:ox? lblnk e08f/L, 5 . e] n fn] cf] d eQm 8fF u Lsf]
kbd /;fOnLsf] ;+of]hsTjdf % ;8sv08 ljjfb anjL/ a'9f, d:taxfb'/ v8\sf / ;+of]hsTjdf /fdhL rf}w/L, ltnaxfb'/
;b:oLo 5fgljg cfof]u u7g u/]sf] uDd/ l8;L /x]sf 5g\ . cfof]un] s];L, lnnfaxfb'/ s];L, xs{axfb'/ s];L, t'n;Lk'/÷÷blnt dlxnf Pstf /xg'ePsf] 5 . ;+ljwfgsf] d'n
5 . dfcf]jfbLsf] oxL df3 # / $ k|sflzt ePkl5 :yfgLoaf;Lsf] clgolGqt ?kdf sfl6Psf sf7sf] dfwj nf]xgL / OZj/ l8;L /xg'ePsf] s]Gb|sf] rf}yf] dxflwj]zg tyf 5}7f}+ cfwf/, dlxnf clwsf/ ;ef;b\sf]
ut] a;]sf] a}7sn] o:tf] lg0f{o u/]sf] kxndf 5fgljg ;+3if{ ;ldlt klg lg/LIf0f / lgoGq0fsf] nflu kxn ;Nnfxsf/ ;ldlt u7g ul/Psf] 5 . ;fwf/0f ;ef zlgaf/ t'n;Lk'/df ;/f]sf/Ú eGg] d'n gf/fsf ;fy
xf] . cfof]usf ;b:ox?df PsLs[t u7g ul/Psf] 5 . t/, ;8s lgdf{0f ug] { atfPsf] 5 . To;} u /L j8fsf] ;8s rf}8f tyf lj:tf/ ;DkGg ePsf] 5 . dxflwj]zgaf6 ;DkGg dxflwj] z gaf6
dfcf]jfbL bfª lhNnf ;b:o Hjfnf, sfo{df ;DalGwt ;/sf/L lgsfon] k~rs'n]df klg x'g] u/]sf] cj}w ug{ ut cfly{s jif{ gu/kflnsfaf6
k|fKt b'O{ nfv / dGqfnoaf6 k|fKt lgd{nfs'df/L u'Ktfsf] cWoIftfdf !& gjlgjf{ l rt cWoIf u' K tfn]
w|j' / anjL/ a'9f tyf g/axfb'/ cem;Dd klg cflwsfl/s?kdf s'g} sf7 t:s/ lgoGq0f ug{ l8NnL bz nfv /sdsf] vr{ ljj/0f af6f] ;b:oLo gofF sfo{;ldlt lglj{/f]w k|ltj4tf JoQm ug'e { Psf] lyof] .
vqL /x]sf 5g\ . k|ltlqmof lbPsf 5}gg\ . o;n] emg} a'9fyf]sLsf] ;+of]hsTjdf /d]z lgdf{0f ;ldltsf ;+of]hs /fdhL rf}w/Ln] lgjf{lrt ePsf] 5 . ;ldltsf sfo{ q mddf lgjf{ r g ;ldltsf
cfof]un] lgdf{0ffwLg k'/Gwf/f– ljifo /x:odo agfPsf] 5 . rf}w/L, ltns e08f/L / kbd zfx k]z ug'{ePsf] lyof] . ;f] vr{ ljj/0f kbflwsf/Lx?df pkfWoIf ldgf ;+ o f] h s l8NnL/fh lwtfn,
;'vt{] ;8sv08sf] k'/Gwf/f xfk'/–] sf7 t:s/L;DaGwL 5fgljgsf ;b:o /x]sf] 5fgljg ;ldlt u7g e]nfdf ;j{;Ddltn] kf; u/]sf] lyof] . g]kfnL, dxf;lrj l;tf/f g]kfnL, ;b:ox? ;'snfn ljs / uf]ljGb
PSn]j/ v08df ePsf] cfly{s nflu csf]{ ;ldlt u/]sf] 5 . e] n fdf 3f] / fxL –afF s L * k] h df ;lrj lnnf kxf8L / sf]iffWoIf v8\sf, k|ltlglwx? lxd' g]kfnL,
;zLsnf g]kfnL /xg'ePsf] 5 . zfGtf g] k fnL, ynlj/ ;' g f/,

hf]lvdk"0f{ ofqf ug{ afWo xfFl;k'/af;L


s' G tf e08f/L NofP/ af6f] dd{t ul/Psf] lyof] .
;ldltsf ;b:ox?df ddtf rf}w/L,
;/Ltf g]kfnL, clgtf g]kfnL, od'gf
kl/of/, 5lj s];L / dfofl;+x g]kfnL
t'u+ bWjh rf}w/Lnufotn] lgjf{lrt
sfo{;ldltsf] sfo{sfn ;kmntfsf]
z'esfdgf lbPsf lyP .
u'0f:t/Lo O§fsf] 5gf]6, ;'Gb/ 3/sf] agf]6
xfF l ;k' / af6 kms] { k l5 …af6f] k"0f{ ?kdf aGb x'g] cj:yf
lhNnfsf] ljs6 kxf8L uflj; cfPkl5 :yfgLoaf;L;Fu 5nkmn ejg lgdf{0fsf nflu dgsfdgf O§f pBf]u Sjf8L
xfFl;k'/sf afl;Gbfx? hf]lvdk"0f{ u/]/ af6f] dd{t u¥of}+Ú– dfcf]jfbL bfªåf/f pTkflbt u'0f:t/Lo O{§f k|of]u u/L ;w}el/
ofqf ug{ afWo ePsf 5g\ . xfFl;k'/ uflj; O{~rfh{ cd/ a'9fn] 9'Ss /xf}+ .
lalu|Psf] af6f] clxn];Dd dd{t eg] –…af6f] dd{tdf vr{ ePsf] laqmL l8kf]
x' g g;Sbf pgLx? Hofgsf] kfFr nfv ?k}of ltg{} afFsL 5 .Ú ;lxb pd]zdfu{ 3f]/fxL, bfª dgsfdgf O§f pBf]u
kmf]g M )*@–%^@@)( Sjf8L bfª kmf]g g+= )*@–^(@#($
hf]lvd df]n]/ ofqf ul//x]sf xfn;Dd klg ;f] af6f] u|fe]n
5g\ . jLkL dfu{ cGtu{t kg]{ x'g g;Sbf jiff{ofdsf rf/ dlxgf lk|m Û lk|m Û lk|m Û
3f]/fxLb]lv xfFl;k'/ ;8sv08 af6f] k"0f{ ?kdf aGb x'g] u/]sf]
cToGt} hL0f{ cj:yfdf /x]sf] 5 eg] lxpFbofddf klg uf8Lx? bfª lhNnfsf ;Dk"0f{ If]qx?df ;a}eGbf ;:tf]df ;lhn};Fu
5 . /fdk'/ uflj;sf] lgoldt rNb}gg\ . hL0f{ ;8ssf Pscfk;df s'/f ug{ ;lsg] / ljZjsf ljleGg d'n'sdf e/kbf]{;Fu s'/f
l;dntf/fb]lv xfFl;k'/ uflj;–# sf/0f lgoldt uf8L grNbf ug{ ;lsg] UTL df]afO{nsf] Pp6f l;d lsGbf csf]{ l;d l;Q}df
ha/sf] 6 ;Ddsf] ;8s 7fpF – /x]sf] :yfgLoaf;L g'df yfkfn] xfFl;k'/sf] ha/sf]6;Dd lxpFbdf ofq'x? cTofjZos sfdsf nflu pknAw eO/x]sf] hfgsf/L u/fpFb5f}+ .
7fpFdf elTsPsf] 5 . af6f]df hfgsf/L lbg'eof] . af6f] hL0f{ dfq b}lgs Pp6f uf8L hfG5 . k}bn lx8\g'kg]{ afWotf /x]sf] ef/tsf] nflu k|ltldg]6 ?=#.– df s'/f ug{ ;lsg]
$÷% j6f vf]N;fvf]N;L /x]sf ePsf sf/0f ;jf/L ;fwg klN6g] jiff{t\sf rf/ dlxgfdf uf8L aGb :yfgLo a[å 6]saxfb'/ dx/fn] laqm]tf
5g\ . h;sf sf/0f uf8L efl;g] 8/n] ofq'x? 7fpF–7fpFdf cf]n{g] x' g ] u/] s f] :yfgLoaf;Ln] atfP . ljsf; lgdf{0fsf sfo{x? hou'? 6]8
« ;{ sf7df08f}+
;d:of /x] s f] :yfgLoaf;Ln] u5{g\ . …sfvdf ;fgf] gfgL / hfgsf/L lbP . ;w}+ ;b/d'sfd / ;'ud 7fpFx?df bfªsf nflu cflwsfl/s ljqm]tf
atfP . ch'g{ vf]nfb]lv xfFl;k'/sf] ;fdfgx? x'G5g\Ú :yfgLo g'df hL0f{ eP/ af6f] k"0f{?kdf aGb dfq s]Gb|Lt ul/Psf] eGb} oxfFsf
/fgLaf;;Ddsf] sl/a ^ yfkfn] eGg'eof]– …uf8Laf6 k6s– x'g] cj:yf cfPkl5 ut d+l;/df :yfgLoaf;Ln] /fHon] b'ud{ If]qnfO{ /tg /]l8of] ;]G6/
lsnf]ld6/ af6f] ;a}eGbf hL0f{ k6s cf] n { b f x} / fg} x' G 5 .Ú :yfgLo dfcf]jfbLsf] kxndf 8f]h/ klg x]g{ dfu u/]sf 5g\ . zfx ejg t'n;Lk'/, bfª kmf]g M )*@–%@!^!!, (&%*%))%)!
jif{ !@, c+s !), @)^^ df3 !) ut] cfOtaf/ ;fdlosL @
k|sfzs M lgd{n cfrfo{
;Dkfbs M chobLk zdf{
sfo{sf/L ;Dkfbs M x'dk|;fb a:ofn
;x–;Dkfbs M l8NnL dNn pk–;Dkfbs M k|sfz rf}w/L
Joj:yfks M uf]ljGb v8\sf sDKo'6/ ;]l6ª M nIdL rf}w/L
åGå lgDTofp“b} /IffdGqL ef/tLo ljb]zdGqL kmls{Ps} lbg ef/tn] g]kfndf zflGt
sfof{no M 3f]/fxL–!! sf7]sf]xn, bfª ;Demf}tfljkl/t xltof/ leq\ofpg] sfd u¥of] . xltof/ k|jz ]
d'b|0f M ‘k|ltef ckm;]6 k|;] ’ 3f]/fxL, bfª u/]sf] b'O{ lbgkl5 ef/tLo ;]gfWoIf lbks sk'/ g]kfn
E-mail : naulojanaubhar@gmail.com
kmf]g÷k\mofS; M )*@–%^!&@% e|d0fdf cfP . ToxL lbg /IffdGqLn] kqsf/ ;Dd]ng u/]/
;}Go etL{ ug]{ / xltof/ vl/b ug]{ pb\3f]if;d]t ul/g\ .
o;/L ef/tLo of]hgfdf g]kfnsf] zflGt k|lqmof / ;+ljwfg
u0f]z cf]nL lgdf{0f e8\sfpg vf]lhb}5 . To;df jt{dfg ;/sf/ k"0f{
;xof]u ug{ tof/ /x]sf] b]lvG5 .
;DkfbsLo
kl5Nnf] ;dodf pRr:t/Lo ;+oGqn] ;a}eGbf 7"nf] bn ag]klg k|ltkIfdf /xg k|es' f] Ozf/fdf ag]sf] s7k'tnL xf] / g]kfnL

/IffdGqL, ;/sf/ / bnfnLs/0f /fhg}lts uTofj/f]w cGTo ug]{ tof/L


ul//x]sf] 5 . o;n] zflGt k|s[ofnfO{
6'ª\uf]df k'¥ofpg / ;dod} ;+ljwfg
afWo PsLs[t g]skf dfcf]jfbLn] jt{dfg
;/sf/ ;+ljwfg lgdf{0f / zflGt k|so[ fk|lt
uDeL/ gePsf] cf/f]k nufPsf] 5 . To;}u/L
:jfwLgtfdf ef/tLo x:tIf]k :ki6 5 .
ef/tLo ljb]zdGqL kmls{Ps} lbg
ef/tn] g]kfndf zflGt ;Demf}tfljkl/t
;+ljwfg ;efsf] ;do;Ldf glhlsb} hfFbf /fhgLlts kl/b[Zodf unt lgdf{0f ug{ hf]8an u/]sf] 5 . To;}u/L of] ;/sf/ ljb]zL k|es ' f] Ozf/fdf ag]sf] xltof/ leq\ofpg] sfd u¥of] . xltof/
kfqx?sf] rnv]n klg a9\b} uPsf] b]Vg ;lsG5 . hlt ;do glhlsb} hfG5 dfcf] j fbL ;] g fsf] ;dfof] h g tyf / b]zLljb]zL ldn]/ ;+ljwfg ;ef eª\u k|j]z u/]sf] b'O{ lbgkl5 ef/tLo ;]gfWoIf
Tolt g} tL kfqx? ;txdf b]lvb} hfGf' clgjfo{ g} x'g hfG5 . zflGt k|s | o[ f Joj:yfkg ug{ k|wfgdGqLsf] g]t[Tjdf ul/ ;}lgs zf;g nufpg / åGå lgDTofpg lbks sk'/ g]kfn e|d0fdf cfP . ToxL
/x]sf] ;]gf ;dfof]hg ljz]if ;ldltn] vf]hs ] f] cf/f]k nufpFb} cfPsf] 5 . ;/sf/df lbg /IffdGqLn] kqsf/ ;Dd]ng u/]/
ljkl/t cleJolQm lbP/ /IffdGqL hglj/f]wL lsQfdf pleg k'us ] L l5g\ eg] of]] klg ;]gf Joj:yfkgsf] sfo{df dxTjk"0f{ a;]sf oL bnx?sf] cleJolQm / l5d]sL ;}Go etL{ ug]{ / xltof/ vl/b ug]{
;/sf/ g} kl/jt{gsf] cj/f]wssf] ?kdf hgtfsf] cufl8 v8f ePsf] 5 . sbd rfn] s f] 5 . cof] U o dflgPsf eP/ klg cfGtl/s dfldnfdf ;w}+ x:tIf]k pb\ 3 f] i f;d] t ul/g\ . o;/L ef/tLo
hgck]Iff / rfxgfnfO{ nft df/]/ ljb]zLsf] :jfy{ k"/f ug]{ bnfnLs/0f ePsf] n8fs'x?sf] alxu{dg k|so[ f cufl8 a9]sf] ul//xg] ef/tsf] s[ofsnfkn] /fli6«otf / of] h gfdf g] k fnsf] zflGt k| l qmof /
of] ;/sf/n] clxn] b]zdf :j]R5frfl/tfsf] zf;g rnfO/x]sf] 5 . 5 . To;} u l/ ;+ j } w flgs ;ldltx?n] :jfwLgtfsf kIfdf bx|f] ?kdf plePsf] ;+ljwfg lgdf{0f e8\sfpg vf]lhb}5 .
lhDd]jf/L, dof{bf / k|so[ feGbf aflx/ uP/ af]Ng] /IffdGqL ljBf e08f/Lsf cfk\mgf k|ltj]bgx? a'emfO;s]sf 5g\ . dfcf]jfbLnfO{ kfvf nufpg h'g;'s} xs{t To;df jt{dfg ;/sf/ k"0f{ ;xof]u ug{
o;/L xfdLn] rfx]sf] s'/f bnx?aLrsf] ug{ ;Sg] b]lvPsf] 5 . dfcf]jfbLn] p7fPsf] tof/ /x]sf] b]lvG5 . lsgeg] aGb} gaGg]
kl5Nnf cleJolQmx?n] lj:tf/} ult lng nfu]sf] zflGt k|so[ fnfO{ efF8g\ ] / o'4 nfdf] åGå / c;dembf/Lsf aLraf6 klg ;+ljwfg ;ef / hgtfn] rfx]sf] zflGt ;/sf/ / aGb} gaGg] dfG5] dGqL,
dRrfpg] clek|foaf6 JoQm ul/Psf] s'/f a'em\ g ufx|f] 5}g . cfk\mg} kf6L{sf kfpFb} uO/x]sf] cg'e"t x'g yfn]sf] 5 . k|so[ f lgisif{df k'u] j}bl] zs x:tIf]ksf/L k|wfgdGqL ePsf 5g\ . hgtfn] ;8sdf
g]tf k|wfgdGqL g} ;]gf ;dfof]hg ljz]if ;ldltsf] k|dv ' /x]sf] cj:yfdf p;n] t/, o;}a]nf jt{dfg ;/sf/sf /IffdGqL / b]zLo bnfnx?sf] clei6 k"/f gx'g] k'¥ofPsf dflg;nfO{ ef/tLo qm]gn] tfg]/
u/]sf] lg0f{o cfkm"nfO{ dfGg] gx'g] / ;]gf ;dfof]hg klg x'g g;Sg] cleJolQm ljBfb]jL e08f/L g]kfnL hgtfsf] rfxgf x]t'n] pgLx?n] cQflnP/ zflGt k|s[of PSsf;L ;/sf/df k'¥ofPkl5 dflnssf]
pgL cfkm}eGbf klg leqaf6 s'g} cb[Zo zlQmn] af]Ng nufPsf] xf] eGg]df s'g} / efjgfljkl/t cfk\mgf cleJolQmx? efF8g\ / ;+ljwfg gagfpg] v]ndf nfu]sf nflu g"gsf] ;f]emf] jt{dfg ;/sf/n] ug]{
lbb} lx8]sL 5g\ . pgL t Pp6f kfq dfq 5g\ . dfwj g]kfn, sk'/ / e08f/Lsf g} eof] . To;} n ] ;Dk" 0 f{ b] z eQm,
z+sf 5}g . lsgeg] o;eGbf cl3 klg pgLn] w]/} k6s zflGt / ;+ljwfgnfO{ x'g\ . jt{dfg ;/sf/ g} jf:tjdf ;+ljwfg cleJolQm o;}sf pkh x'g\ . j]i6 ldlgi6/ u0ftGqjfbL, zflGt / gofF ;+ljwfg rfxg]
cj?4 kfg]{ o:tf cleJolQmx? of]hgfa4 9+un] lbb} cfO/x]sL l5g\ . b]zdf lgdf{ 0 f, zflGt :yfkgfh:tf s' / fdf k|0ffnL ePsf] xfd|f] b]zdf k|wfgdGqL zlQmx? ca Psh'6 x'g h?/L 5 .
cu|ufdL kl/jt{g geO{ k'/fg} bf;Tj / bnfnL ug]x{ ?sf] k|eT' jnfO{ sfod afws b]lvPsf] cg'e"lt x'g yfn]sf] 5 . ;j]; { jf{ x'G5 . p;n] ;/sf/, ;+ljwfg / g] k fnL hgtfn] nfdf] ;dob] l v
/flv/fVg] dg;fo cg'?k g} Tof] zlQmn] pgnfO{ l;v08Lsf] ?kdf pEofO{ o:tf k|wfgdGqLn] dfcf]jfbLnfO{ …ln§]Ú agfpg] k|rlnt P]g sfg"glj?4 hfg] s;}nfO{ klg cu|ufdL g]kfn rfx]sf 5g\ . ;fdGtjfbsf]
cleJolQm lbPsf] s] x L ;dod} x6fpg ;S5 . t/, k|wfgdGqL g]kfn cGTokZrft\ km] l / nf] s tGqwf/Lx?
hglj/f]wL s'/fx? af]Ng nufO/x]sf]] 5 . g]kfndf ;]gf ;dfof]hg x'gx' G' g eGg] e08f/Ln] km]l/ u}/lhDd]jf/ cleJolQm cfkm}nfO{ / cfk"m k|dv ' ePsf] ;ldltnfO{ /fhtGqsf] :yfg cf]u6\g cfPsf 5g\ .
l;w} x:tIf]ksf/L cleJolQm lbg] ef/tLo ;]gf k|dv ' lbks sk'/ g]kfn lelqg'cl3 lbO;s]sL 5g\ . r'gf}lt lbbf klg s]xL af]Ng ;Sb}gg\ . a? Tof] eGbf a9L b]z g} ef/tnfO{ a'emfpg]
ToxL s'/f /IffdGqLn] u/]/ pgLnfO{ :jfut ug'{ of]hgfljxLg sfo{ / ;fdfGo g] k fn ;/sf/ / tTsfnLg lg/Lx ag]/ pgsf k5fl8 gnfUg c?nfO{ ;Defjgf b]vfPsf 5g\ . ca b]z g} g/x]
s'/f dfq dfGg ;lsb}g . ef/tLo ;]gf k|dv ' sk'/ / ToxfFaf6 bh{gf}+ uf8Ldf dfcf] j fbLaLr ePsf] a[ x t zflGt cfu|x u5{g\ . g]kfnh:tf xNsf k|wfgdGqL xfdL sxfF /xf}+nf < To;sf/0f ;a}n] b]z
xltof/ Ps};fy g]kfn lelqg'nfO{ ;+of]u dfq dfGg ;lsGg . ef/tLo ljb]zdGqL ;Demf}tfdf dfcf]jfbL n8fs'sf] ;dfof]hg Oltxf;d} lj/n} xf]nfg\ . x'g t pgn] arfcf} + / oL ljb] z L bnfnnfO{
ug]{ pNn]v 5 . ;Demf}tfdf ;]gf ;dfof]hg, slxNo} klg g}ltstf, nfh, OHht ;f]rg] g\ . :jfledfgLx? ldn] / nv] 6 f} + . xfdLn]
s[i0ffsf] g]kfn e|d0f ;lsPsf] ef]lnkN6} oxfFsf u[xdGqL ;}Go cª\usf k|dv' x?nfO{ /]vb]v / k'gM:yf{kgf ljz]if sldl6 agfP/ t/, cem} + klg pgL g} l tsxLg eP/ ljb]zL x:tIf]ksf] t k|ltsf/ ug{' 5 g}
lnP/ ef/t k'Ug'nfO{ ;fdfGo kl/36gfsf ?kdf dfq sbfkL lng ;lsb}g . ug]{ s'/f pNn]v 5 . pgn] ljz]if ;ldltsf] u}/lhDd]jf/ cleJolQm lbg] /IffdGqLsf] b]zLo bnfnnfO{ klg lrg]/ pgLx?nfO{
/IffdGqLeGbf sdhf]/ / lg/Lx 5g\ of] b]zsf k|wfgdGqL . ljjfbf:kb lg0f{o klg gdfGg] / Pshgf klg ;]gfdf ;kmfof lbb} lx8\5g\ . of] h:tf] nfrf/Lkg pt}lt/ nv]6\g'k5{ . pgLx? t of] b]zdf
/IffdGqLsf cleJolQmnfO{ JolQmut dfq ePsf] elg hf]lug vf]Hg] k|wfgdGqLn] ;dfof]hg gx'g] atfP/ a[xt zflGt c? s] x'g ;S5 < ptf ef/t ;/sf/n] åGå a9fpg rfxG5g\ . hgtfnfO{ n8fP/
pgLnfO{ avf{:t ug]{ s'/f t s] ;fdfGo :ki6Ls/0f lng] cfF6;d]t b]vfpg ;Demf}tfljkl/t cleJolQm lbOg\ . pgn] lbkssk'/sf] cleJolQmsf] af/]df / jt{dfg :jfy{ l ;l4 ug{ rfxG5g\ . /IffdGqL
of] s'/f Tolta]nf lbPsL l5g\, hlta]nf ;/sf/n] e08f/Lsf] af/]df Pp6} wf/0ff ljBfb] j L e08f/Lsf cleJolQm ToxL
;s]sf 5}gg\ . /IffdGqLn] u/]sf] s'/fdf s'g} ;Totf gePsf] k|li6s/0f ;+ljwfg lgdf{0f, zflGt k|so[ f ;sf/fTds k|i6\ofP– …pgsf egfO{ JolQmut x'g\ .Ú s] zflGt k|s[of efF8\g] / b]zdf åGå a9fpg]
;bgdf lbP/ dfq dfwj g]kfnn] zflGtlj/f]wL rnv]n a9fpFb} u/]sL lbzflt/ cufl8 al9/x]sf] 5 . To;}u/L ;fj{hlgs kb wf/0f u/]sf JolQmsf of]hgfcGtu{t xf] . of] of]hgf ef/tsf]
/IffdGqLnfO{ cfk\mgf] sfvL slxn];Dd Roflk/xg ;Snfg\ < cfk\mg} kf6L{sf] csf]{ of]u klg h'/fOg\ pgn] . ;]gf ;fj{hlgs ljifodf cleJoQm s'/f lghL xf] / o;sf sfof{Gjogstf{ g]kfnsf
Pp6f dGqLnfO{ sfa'df /fVg g;s]sf k|wfgdGqLsf] of] xljut b]v]/ hgtf ;dfof] h gsf ljkIfdf u} / lhDd] j f/ x'g ;S5g\ < csf]{ s'/f ;dfof]hgsf] af/]df jt{dfg zf;s / logsf ;Nnfxsf/x?
bz{s eP/ Joª\Uok"0f{ xfF;f] xfF:g'afx]s c? s] ug{ ;lsG5 / < hgtfaf6 cleJolQm lbg] ef/tLo ;]gfWoIf lbks b'jn} ] k|i6 kfg]{ si6 u/]gg\ . o;n] s] x' g \ . xfdL ;a} n ] ;f] r f} + ljBfb] j Lsf
sk'/ g]kfn cfP . To;sf/0f lbks sk'/b]lv :ki6 kf5{ eg] pgLx? zflGt / ;+ljwfg egfO{n] zflGt k|s[of, gofF ;+ljwfg /
k/fho ef]us ] fx?n] b]zsf] afu8f]/ ;DxfNf]/ zflGTf / ;+ljwfg agfpF5f}+ eg]/ dfwj g]kfn / ljBfb]jL e08f/L;Dd rfxg] nf]stGqjfbLsf gf8L 5fd]sf x'g\ . gofF g]kfn lgdf{0fdf sxfFg]/ ;xof]u k'U5
b]zdf ufO{hfqf b]vfO/x]sf 5g\ . ef/tLo 6]sf;f]df s';L{ hf]ufO/fv]sf cfOk'Ubf oL egfO{x? ;+of]un] dfq} cfPsf pgLx?sf] cfufdL sbd rfNg] < o;n] t åGå rfxg]nfO{ k|f]T;flxt /
dfwj g]kfnn] d hgtfaf6 k/flht ePsf] dfG5] x'F eGg] s'/f lal;{P/ 5}gg\, l;nl;n]jf/ / of]hgfa4 tl/sfn] of]hgfcGtu{t g} o:tf s[ofsnfk ePsf ljb]zLsf] g]kfn lgNg] of]hgfnfO{ dfq
cfkm"nfO{ lgs} zlQmzfnL 7fGg] u/]sf 5g\ . s7k'tnLsf] ?kdf plePsf] of] cfPsf 5g\ . ;+ljwfg ;efsf] r'gfjdfkm{t\ 5g\ . dfcf]jfbLn] eg]em+} jt{dfg ;/sf/ dnhn u5{ .
;/sf/ hgtfsf] rfxgfcg';f/ cl3 a9\g]eGbf ;Qfsf nflu bnfnL ug]{
s'/fnfO{ g} k|fyldstf lbP/ cfk\mgf xs{tx? b]vfO/x]sf] 5 .
hgtfn] h'g ;kgf ;fFr/] ljZjf;sf ;fy dfcf]jfbLnfO{ :yfg lbPsf x'g\
‘bf;9'u+ f ’sf] ;]G;/dfly ljBfkltsf] vf]O{ PG;/ <
clxn] xfd|f] d'n'sdf Pp6f ;/sf/ ;kmn eof] eg] pQm lkmNddf bf; x6]/ kf6L{sf] k|d'v dfl/bf 5fgljg gug]{,
To;cg';f/ clxn] oxfF s]xL eO/x]sf] 5}g . dfcf]jfbLn] cu|ufdL kl/jt{gsf] 5 . To;nfO{ sltkon] Aof6«Laf6 rNg] 9'Ëf dfq} afFsL /xg]5 . /, bz{sx?n] clg ToxL kf6L{sf] g]t[Tjdf ag]sf]
;+ljwfg agfpF5 eGg] ljZjf; u/]/ g} ;a}eGbf 7"nf] bn agfPsf x'g\ . hgtfsf] …/f]af]6Ú xf] eG5g\, s;}n] cfk\mg} k|f0faf6 9'Ëf x]g{ xndf k:g] 5}gg\ lsgls xfd|f] ;/sf/n] cfk\mg} g]tfsf] xTof 5fgljgdf
rfxgfcg';f/ cfk\mgf] n'6sf] ;Qf u'Dg] u/L ;+ljwfg aGg lbg' xFb' g} eg]/ g} rNg] …chLjsf] hLjÚ xf] eG5g\ . s;}n] d'n'sdf df6f]eGbf 9'Ëf g} a9L 5 . ;xof] u k' ¥ ofpg] p2] Z on] agfPsf]
clxn]sf ;Qfwf/Lx? dfcf]jfbLnfO{ bdg u/]/ ls/fgf nufpg] WofpGgdf nfu]sf] xfQLsf b]vfpg] bfFth:t} xf] eG5g\ k|;u+ cln 3'dfp/f] nfUof] ls < s] lkmNdnfO{ lsg s}FrL rnfpg] <
sltkon] rkfpg] bfFt log} x'g\ eG5g\ . ug',{ of] 36gf, kl/36gf g} o:t} 3'dfp/f] ljr/f o:tf] k|Zg ;f]Wg]nfO{ s] yfxf
b]lvPsf] 5 . ljb]zLsf] cf8df s';L{ hf]ufO/fV5' / p;sf] :jfy{df wSsf k'Ug] v}/, h;n] h] eg]klg afO;] a/fHo"x?sf] 5 . xfd|f] d'ns
' sf jt{dfg d'VodGqL ldi6/ < bf;9'Ëf hqf] Tolt 7"nf] sf08sf]
;+ljwfg aGg lbGg, ;+ljwfg gag]sf] bf]if klg dfcf]jfbLdfly g} nufP/ hgtfsf] ;dy{ g df Pdfn] eGg] kf6L{ s f e" k " dfs'g] Tolta]nf Pdfn] gfdsf] kf6L{df ljifodf jt{dfg ;/sf/ df}g a:g] s'/}
;dy{g a6'N5' / s';L{ l6sfO/fV5' eGg] e|d ;Qfdf a;]sfx?n] kfln/fVg' Tof] xtf{stf{ dfs'g] hL ;/sf/sf] d'Vo ;xfos lyP . kf6L{ k|dv ' lyP dbg x'bF g} . To;n] cfjZos 5fgljg lxhf]
lk;fasf] Ifl0fs Gofgf] t x'g ;Snf t/ To:tf blIf0fkGyL / cltjfbL ;f]rx? s';L{df a;]sf 5g\ . pgn] b'O{–b'O{ e08f/L pkm{ jt{dfg /IffdGqL Ho"sf klt . klg u/]sf] lyof], cfh klg ul//x]sf] 5
lsgf/f nfUg] s'/f lglZrt 5 . bnleqsf hglj/f]wL blIf0fkGyLx?sf] jr{Zjn] 7fpFaf6 cTolws ax'dtsf ;fy ;+ljwfg lemdlemd kfgL k/]sf] laxfg, lqz'nLsf] / ef]ln klg ul//xg] 5 . dbgsf] xTof
;efsf] lgjf{rgdf xf/ vfPsf x'g\ . dfly–dfly ;8sdf x'Ols/x]sf] 6\ofS;L s;n] u¥of] eGg] t plxNo} dfs'g] dfsf{
sf+u; |] / Pdfn] ;fF3l' /b} uPsf] kf6L{n] dx;'; ug{ ;Sg'k5{ / pgLx?nfO{ xfjL ;fob To;s} k|ltkmn pgn] Tof] s';L{ bf;9'Ëf k'Ug]lalQs} ;'Olsof] lqz'nLsf] P08 sfh' sfG5f sDkgLn] xfdLn] yfxf
x'gaf6 /f]Sg ;s] dfq zflGt k|so[ fn] lglZrt ult lng ;Snf g t kf6L{eGbf kfPsf x'g\ ls < pgsf] ;/sf/df Pshgf ulx/fO{df . 6\ofS;Ldf lyP ltg} kf6L{ k|dv
' kfPsf 5f}+ eg]/ elg;s]sf 5g\ . a]Ssf/df
u'6 alnof] eP/ l;Ëf] zflGt k|so[ f g} w/fkdf kg]{ vt/f ;Qf kIf bnx?af6} dGqL 5g\– /IffdGqL ljBfb]jL pkm{ jt{dfg /IffHo"sf >Ldfg\ / csf{ Ps jl/i7 . clxn] dbgsf xTof/fnfO{ vf]Hg nfu]/
a9]/ uPsf] 5 . cljBfklt e08f/L . pgL klg dfs'gh ] :t} wf}–wf} kfPsf s';L{, kf6L{ / kb k|lti7f
clxn] zflGt / ;+ljwfg lgdf{0f k|so[ fk|lt hgtfsf] rf;f] / lh1f;f a9\b} r'gfjdf cTolws dtsf ;fy k/flht ufp“n] ofqL u'dfP/ sf] a;f];\ @) jif]{ e\mofnvfgfdf .
ePsL lyOg\ . log} dfs' g ] / 58\s] gh/ t/, lj8Dagf Û oL dfsf{ sDkgLx?
uO/x]sf] 5 . of] ljb]zLsf] cf8df ag]sf] ;/sf/n] b]zsf] ;+ljwfg s;/L agfpg cljBfklth:t} cTolws ax'dtsf ;fy r'k nfu]klg cfk\mg} >Lxh'/ lqz'nLdf
;S5 < hgtfn] k|Zg dfq geO{ cu|ufdL ;+ljwfg / zflGt k|so[ f 6'Ëf]df k'Ug'k5{ k/flht ePsf …xfd|f k/d\lk|o x?jf pgLx? t uP uP ;w}s + f nflu . t/, hlDkª u/]bl] v >Lxh'/s} 36gfdf cfwfl/t
eg]/ bjfj lbg ;8sdf plqg yfn]sf 5g\ . /fli6«o :jfwLgtf, zflGt k|so[ f / g]tf u0fx?sf] ;d"xn] ag]sf] jt{dfg dfs'g] dfsf{ P08 sfh' sDkgLn] pgLx? lkmNd 8lDkª xf]p~h]n;Dd cljBfklt
gofF ;+ljwfg olta]nf hgtfsf k|f0flk|o Ph]08fx? x'g\ . oL tLg Ph]08fx?sf] ;/sf/ xfd|f] ;fd" 5 . s;/L, lsg / s;n] ubf{ lqz'nLlt/ uP rflxF lsg df}g xF < vfnL ;]gf ;dfof]hg
g]tT[ j hgtfsf] dt kfPsf] 7"nf] bnn] ug'k{ 5{ eGg] rfxgf klg hgtfsf] /x]sf] xfd|f] d'ns
' sf] oxL jt{dfg kl/k|I] odf st} vf]hg] g\ . c?n] t vf]hg] g\ /], s]xL ug'x{ G' g, xltof/ rflxof] . ljz]if ;ldltsf]
s]xL gofF o'jfx? ldn]/ Pp6f lkmNd 5}g t/ ltg} dtL lalu|PsL >LdtLn] ;d]t cfb]z dfGg s'g} h?/L 5}g . a[xt
5 . bafj / cfGbf]nglagf zflGt, ;+ljwfg, /fli6«otf / gful/s ;jf]R{ rtfsf] agfP5g\– …bf;9'ËfÚ . bf;9'Ëf lkmNdsf] vf]lhgg\ lsg dfl/P d]/f klt eg]/ . zflGt ;Demf}tfsf] cf}lrTo ;dfKt eO;Sof]
axfnL x'g] l:Yflt gb]lvPkl5 ca hgcfGbf]ngsf] csf]{ pef/ gNofP k|fKt sxfgL em08} b'O{ bzsklxn]sf] 36gfdf ltg} dbgsf] /x:odo d[ T o' s f] h:tf s'/fdfq} slt ul//xg' k¥of xf]nf .
clwsf/x? klg u'Dg] / vf]l;g] vt/f a9\b} uO/x]sf] 5 . clxn] ;txdf b]lvPsf cfwfl/t sxfgL /x]5 . /, clxn] Tof] vf]hLdf nfu]sf] lkmNd bf;9'ËfnfO{ ltg} slxn]sfFxL o;f] hLGbuLsf] /+usf, dbgsf]
oyfl:yltjfbL / blIf0fkGyL cltjfbLx?nfO{ lsgf/f gnufpFbf;Dd hgtfn] lkmNd oxL …x?jfx?sf] dxfg\ ;/sf/Ún] dfs'g] dfsf{ P08 sfh' sfG5f sDkgL / >LdtLsf s'/f klg ug'; { \ xf] dGqLHo" .
:yfoL zflGt / gofF ;+ljwfg kfpg] s'/f s7Lg aGb} uPsf] 5 . t;y{ hgtfsf] u7g u/]sf] ;]G;/ af]8{n] s8f s}FrL dlte|i6 >LdtLsf] ;/sf/n] s8f s}FrL dbgnfO{ ;'OSofpg] sf] xf] < o;f] v';S' s
rnfPsf] 5 . ;]G;/ af]8{sf] s}FrLn] rnfPsf] 5 . bf;9'Ëfdf ;]G;/ ePsf] elglbP t emg\ sfd} vQd . sfh'
cfGbf]ngsf] anaf6 dfq} ca :jfwLgtfnfO{ arfpFb} cu|ufdL u0ftGqdf k'Ug lkmNdnfO{ o;/L sf6\g vf]h]sf] 5 ls xf]xNnfn] clxn] ;a}nfO{ ttfPsf] 5 . sfG5fn] ;'Gb}gg\ Sof . ls s;f] <
;lsG5 eGg] x]Ssf ;a} kl/jt{gsfdL b]zjf;Ln] /fVg h?/L 5 . olb ;]G;/ s}FrLn] ;fFlRrs} lkmNd sf6\g w]/n
} ] k|Zg ug{ yfn]sf 5g\ clxn], cfk\mg} gaunle.yatri@gmail.com
jif{ !@, c+s !), @)^^ df3 !) ut] cfOtaf/ ljrf/÷/fhgLlt #

z'l4s/0f;Fu hf]l8Psf s]xL ;jfn / qmflGtsf/Lx?sf] bfloTj


x'g t lxhf] klg klxnf]k6s ;j{xf/fjfbL hLjgz}nLsf] cEof;, ;d[4 kfg{ / To;sf] g]tT[ jof]Uo 3lge"t?kdf o; ljifodf ax; / eO;s]sf] 5 . h;/L sDo'lgi6 x'gs ' f]
u0ftGqsf] gf/f cufl8 ;fbf{ g]kfnsf ;j{xf/f juL{o :jfy{;uF Psfsf/ x'bF } kf6L{ agfpgsf] nflu ljleGg ?k, cGt/;+3if{ ;~rfng ug{'kg]{ xf] Pp6f cfwf/e"t ;t{ åGåfTds
3f]/ blIf0fkGyL /fhg}lts kf6L{x?b]lv cfTd;+3if{, cGt/;+3if{ / ju{;3+ if{df /+u / axfgfdf k|jz ] ug{ vf]lh/x]sf] ;lsPsf] 5}g . lrlgofF qmflGtsf P]ltxfl;s ef}ltsjfbL x'g' xf] .
lnP/ dfS;{jfbsf] zf:qLo hf]vgf Psfsf/ x'g] s'/fx? g} d'Vo ?kn] lrGtg, Jojxf/ / sfo{zn } Llj?4 cu'jf dfcf]n] pgs} kfnfsf b]vs ] f To;}u/L sDo'lgi6 kf6L{sf] sfo{stf{
x]b{} cfk\mg} cfFvf cufl8 vlgb} /x]sf] hf]l8Psf x'g\ . z'l4s/0fsf] csf]{ kf6f] h]xfb 5]8g\ klg h?/L 5 . ;d:ofx? lgisif{ / ;+in]if0fx?nfO{ x'gs' f] csf]{ ;t{ kf6L{sf] sfo{lbzfk|lt
;fdGtjfbsf] lrxfgnfO{ b]Vg g;Sg] pk/f]Qm k|j[lQsf] kIfkf]if0f ug{ olb ;fFlRrs} z'l4s/0fsf] dd{ xfdLn] clxn] klg uDeL/tfk"js { :ki6 / To;nfO{ nfu" ug{ ;Ifd x'g'
dfS;{jfbL k08fx?sf] lj/f]wsf] g;Sg] jf ?kfGt/0f x'g grfxg] / cfjZostfk|lt :ki6 eP/ hfg] cfTd;ft ug{ ;s]gf}+ eg] qmflGt xf] . sDo'lgi6 kf6L{sf] sfo{stf{ klg
;fdgf ug{ ' k /] s } xf] xfdLn] . k|jl[ QnfO{ lg?T;flxt ug{' klg xf] . xf] eg] of] s'g} JolQm, g]tT[ j jf clgjfo{ ePh:t} qmflGts} bf}/fgdf eO/xg] t/ sfo{lbzf / To;nfO{ nfu"
k|df]b lwtfn s7k'tnLx?sf] lglDt qmflGtsf] s'/f h;/L xfdL qmflGt / k|ltqmflGtsf] sld6L ljz]ifsf] dfq lhDd]jf/Lsf] b]vf kg]{ c;fjwfgL / cfk\mg} ug]{ ;jfndf c:ki6tfn] l;+u}
xf];\ of ;fd|fHojfbL / lj:tf/jfbL Oltxf;sf] rrf{ u5f},{+ To;/L xfdL ljifo x'g ;Sb}g . h;sf] dd{ gofF cfTdut sdhf] / Lsf sf/0fn] cfGbf]ngnfO{ Iflt dfq k'¥ofpF5 .
h;/L g]kfnL ;dfh cfh Pp6f zlQmx?;Fu ;+3if{ u/L :jfwLg tyf :jod\ n ] qmflGt ;DkGg vfnsf r'gf}ltx?sf] ;fdgf ub}{ k|ltqmflGtx? klg clgjfo{ x'g g t o:tf] k|sf/sf] sdhf]/Ln]
;+qmd0fsfnLg cj:yfaf6 u'hb| 5 } ;fj{ef}d d'ns ' lgdf{0f ug]{ s'/f km]l/ eO;s]kl5sf] k|ltqmflGtsf] cg'ej qmflGt ;DkGg ug{ nfossf] kf6L{ hfg]5g\ . hgtfsf] ;]jf ug]{ Ifdtf g} /fV5 .
To;/L g} xfd|f] kf6L{ PsLs[t g]skf xfF:of:kb nfUg ;S5 . t/, s;}n] ug{ kfPsf 5}gf}+ . t/, Tof] cg'ej agfpg] jf lg/Gt/ qmflGtsf] Oltxf; ;fIfL 5, ljrf/wf/fTds z'l4s/0fsf] gf/f;Fu of] kIfnfO{
dfcf] j fbLdf klg To;k| s f/sf dfGg] jf s'/f;Fu ;RrfO{sf] s'g} geP klg cf+ l zs cg' e jaf6 l;4fGt;Fu hf]l8Psf] sf/0fn] l;+uf] /fhg} l ts sfo{ l bzf lagfsf] clgjfo{?kdf hf]8/] n}hfg h?/L 5 .
;+qmd0fnLg nIf0fx? JoQm eO/x]sf n] g b] g xF ' b } g . ;fd| f HojfbL, u'lh|Psf] Oltxf; xfdL;Fu klg 5 . kf6L{kl+ Qmsf] d'2f aGg cfjZos 5 . lbzfljxLg lqmofzLntfn] s;}n] sfo{lbzfs} rrf{ ubf{ ;f+u7lgs
5g\ . ljrf/wf/fTds, /fhg}lts, lj:tf/jfbL zf]ifs tyf bnfn g] k fndf klxnf] r f] 6 L t/, z'l4s/0fn] s]Gb| kf6L{sf] s]Gb|Lo qmflGtsf/L cfGbf]ngsf] g]tT[ j u/]sf] sfo{lbzfsf] af/]df klg rrf{ ug{k' g]{
;f+u7lgs, ;fF:s[ltsnufotsf gf]s/zfxL ju{sf] gfª\ue ] mf/ kfb}{ ;fdGtjfblj/f]wL qmflGt ;DkGg sld6L g} xf], h;sf] cfbz{nfO{ 5}g . ha qmflGtsf/L bz{g / x'G5 . ;f+u7lgs sfo{lbzfk|ltsf]
If]qx?df ;+qmd0fsfnsf] k|efj Pp6f :jfwLg hgtfsf] ;+3Lo eof], ;+ljwfg ;efsf] r'gfjdfkm{t\ k5\ o fP/ x/] s kf6L{ ;b:on] sfo{lbzfd} ljrng cfpF5, To;sf OdfGbfl/tfsf] cefjn] ubf{ k}bf x'g]
kof{Kt dfqfdf b]Vg ;lsG5 . u0ftGq lgdf{0f ug{' cfhsf] ;RrfO{ dfcf]jfbL kf6L{ b]zsf] ;a}eGbf 7"nf] cGt/;+3if{ rnfpg ;sf];\ . kf6L{, k| e fj / c;/x? kf6L{ / c/fhstfsf] ;d:of cfGbf]ngsf]
hlt;Sbf] rfF8f] of] cj:yfnfO{ kf/ xf] . j:t'ut cg'sn " tfsf] lx;fan] kf6L{sf] ?kdf :yflkt dfq ePg qmflGt / cfGbf]ngsf] vf]n cf]9/] } sfo{stf{x?sf hLjgsf ;a} kIfx?df lglDt Pp6f dxTjk"0f{ afws ag]/
u/L cfufdL qmflGt / cfGbf]ngsf] x] g ] { xf] eg] g] k fndf klg :jtM b]vf k5{g\ . pleg] u5{ . ;f+ u 7lgs k4lt
af6f] / nIo 7f]; ug{' clxn]sf] kl/jt{gsf/L k|jl[ Q g} xfjL h;sf] tfhf pbfx/0f vf]Hg k|lqmofx?sf] af/]df k|lzlIft ug{,
qmflGtsf/Lx? ;fd' plePsf] 5 . qmflGtsf/Lx?sf] kf6L{, qmflGt / cfGbf]ngsf] vf]n cf]9/] } kf6L{ / qmflGtlj/f]wL cGt sxL hfg'kb}g{ , g]skf To;k|lt kmnfd] cg'zf;g sfod
dxTjk" 0 f{ sfo{ e f/ / uDeL/ ax' d tsf] sf/0fn] ubf{ cfr/0fx? ug],{ JolQmut :jfy{nfO{ qmflGtsf] :jfy{eGbf w]/} x]/] k'U5gfdsf] Pdfn] kf6L{nfO{ g} ug{sf] nflu d]xgt ug{k' g]{ cfjZostf
r'gf}ltsf] ljifo xf] . ?kfGt/0fsf/L cfGbf]ngsf] . g t Tof] kf6L{leq cToGt a9]/ uPsf] 5 . b'lgofFsf]
g]kfnL qmflGt / qmflGtsf/L cfwf/e"ld cToGt pj{/ 5 . dfly /fVg], cfk\mgf sdLsdhf]/Lx? n'sfpg c?sf k|ltqmflGt x'gsf] nflu ;a}eGbf pGgt k|sf/sf] hgjfb -
cfGbf]ng xfn cfP/ Pp6f ljlzi6 j:t' u t kl/l:yltsf] ;dfhd} qmflGt x'g h?/L Democracy_ k| o f] u ug] {
k|sf/sf] uDeL/ r'gf}lt / dxfg cg' s " n tf;F u } cfTdut sdLsdhf]/Lx? vf]Hb} lx8\g] k|jl[ Q lgZro klg z'l4s/0fsf] eof] . ha p;sf] Wo] o ;lxt lx8] s f sDo' l gi6
;Defjgfx?aLrsf] s'Og]6f]df cfP/ tof/Lsf] kIfnfO{ xfdLn] dd{;uF ;xdt x'g ;Sb}g . h'g k|jl[ Q z'l4|s/0fsf] afws ju{;+3if{sf] l;4fGtnfO{ qmflGtsf/Lx? g} ;a}eGbf a9L
plePsf] 5 . o;sf] cfk\mg} ljz]iftf dha't agfpFb} n}hfg'kg]{ ltnf~hnL lbP/ ju{ cg'zfl;t klg x'g h?/L 5 .
/ ult 5, cfk\mg}vfn] r'gf}ltx? 5g\ . cfjZostf b]lvG5 lsgeg] 5 Tof] qmflGtsf/L cfGbf]ngdf nfu]sf] wld/f] xf] . h;sf] ;dGjojfb / ;+;b\jfbdf hgjfbsf] gfddf cg'zf;gljxLg
olb cfk\mgf] cufl8sf ljlzi6 j:t'ut÷cfTdut cg'sn " tf c;/ w]/} s'/f aaf{b eO;s]kl5 dfq b]vf k5{ . o;sf] ktg eof] , To;kl5 c/fhstf xf];\ of s]lGb|otfsf] gfddf
k|sf/sf r'gf}lt / glhs} /x]sf / k|lts"ntfx? lg/k]If s'/f hLjgsf cGo ;a} kIfx?df b]vf kg]{ JolQms]lGb|t gf]s/zfxL k|jl[ Q
;Defjgfx?nfO{ g] k fnsf xf]Ogg\ tL Pscsf]d{ f klg j}1flgs pkrf/ ljlw eg]sf] qmflGt / ;j{xf/f ju{nfO{{ klg ToxL vfnsf] :vngsf] xf];\ b'jn } ] hgjfbL s]Gb|Lotfsf] ;]jf
qmflGtsf/Lx?n] 7Ls 9ª\un] 7Dofpg ablng ;Sg] s'/f x'g\ . ofqf z'? eof] h'g cfh x}g e|li6s/0fdfq u5{g\ .
/ uDeL/tfk"js { qmflGt k|so[ fsf] To;}n] Pp6fnfO{ dxTj lbbf s]Gb|ljGb'df /fv]/ ;+3if{ rnfpg' g} xf] . ;+:yfut eO;s]sf] 5 . b'O,{ cGwlj/f]w of cGw;dy{g
g]tT[ j ug{ ;s]gg\ eg] k|fKt x'g csf] { n fO{ uf} 0 f ;lDemg] Pdfn]sf sltko ;f]emf / oL b'jy} /L k|jl[ Qn] ;w}el/ cfGbf]ng
;Sg] tTsfnsf pknlAwx? klg uNtLaf6 aRb} kl/l:yltsf] 7Ls ;/sf/sf] g]tT[ j klg u¥of] . h'g kf6L{ / qmflGtlj/f]wL cfr/0fx? ug],{ OdfGbf/ sfo{stf{x?df qmflGtk|ltsf] of kf6L{leq u'6 / k'm6 ;[hgf ug]{
;+:yfut x'g g;Sg] vt/f a9]/ cfFsng u/]/ cufl8 a9\g' g} kf6L{n] ;/sf/sf] klg k|ltlglwTj JolQmut :jfy{ n fO{ qmflGtsf] ef]s t x'g ;S5 t/ qmflGtsf/L jf qmflGtsf] ofqfdf cj/f]w ug]{
uPsf] 5 eg] qmflGtsf] sfo{lbzfnfO{ qmflGtsf/Lx?sf] a'l4dfgL 7x5{ . uYof] { Toltv] / k| l tqmflGtsf/L :jfy{eGbf w]/} dfly /fVg], cfk\mgf sfo{lbzf / cfbz{lagfsf] qmflGtk|ltsf] sfd ub}{ cfPsf 5g\ . cfnf]rgfTds
yk ;d[4 agfpFb} Tof] sfo{lbzfcg'?k cfh dfcf]jfbL kf6L{leqsf] nIf0fx? b]lvPs} x'g\ . of] jf Tof] sdLsdhf]/Lx? n'sfpg c?sf ef]s lgbfPsf] a]nf ltvf{ nfUbf ;kgf r]t åGåjfbnfO{ dnhn ug]{ xltof/
cfk\ m gf] 6fpsf] d f cfkm} cfuf] ;f+u7lgs hLjgdf h'g vfnsf] ?kdf To;sf ax' c foflds sdLsdhf]/Lx? vf]Hb} lx8\g] k|jl[ Q b]v/] ltvf{ d]6g\ s ' f] lgolteGbf csf]{ xf] . cfnf]rgfTds r]t;lxtsf]
;NsfP/ cufl8 a9\g] cfF6 ug]{ xf] ;fF : s[ l ts ljrf/wf/fTds, nIf0fx?n] clxn] klg ;tfO/x]sf lgZro klg z'l4s/0fsf] dd{;uF s] x'g ;S5 / . h;sf] kl/0ffd:j?k lqmofzLn ;xof]4fn] dfq qmflGtsf/L
eg] g] k fnsf] qmflGt k| s [ o fn] ;f+u7lgs x}l;ot ljBdfg 5 5g\ . To;}n] k|ltqmflGt eg]sf] g ;xdt x'g ;Sb}g . h'g k|j[lQ /fhgLlts ?kdf ;+;bjfb / ju{ g]tT[ j / ljrf/nfO{ ;w}el/ b'3l{ 6t
u'0ffTds kmGsf] dfb}{ cufl8 a9\g] To;nfO{ ca km]l/ Psk6s qmflGtsf] s'g} 7"nf] PSsf;L eoeLt agfpFb} z'l4|s/0fsf] afws 5 Tof] qmflGtsf/L ;dGjojfb, ;fF : s[ l ts ?kdf x'gaf6 arfpF5 / cfGbf]ngsf] c;n
;Defjgf klg TolQs} 5 . qmflGtsf cg's"ntfdf hah{:t eTsfpg / t;f{pbF } cfpg] hGt' xf] g To;sf] cfGbf]ngdf nfu]sf] wld/f] xf] . pkef] Q mfjfb, cfly{ s ?kdf of] 4 f aGg ;S5 . qmflGtsf/L
r'gf}ltsf] ?kdf xfd|f] ;fd" v8f ePsf h?/L 5 . olb z'l4s/0f zAb nflu qmflGt g} x'g h?/L 5 . h;sf] c;/ w] / } s' / f aaf{ b PghLcf]jfb gjwgf9\ox?sf] pbo cfGbf] n g / g] t [ T jnfO{ ls t
dxTjk"0f{ kxf8x? ;fdGtjfb, kmnfSg] ljifoj:t'dfq xf]Og eg] k|ltqmflGt o:tf] vt/gfs ;'Id eO;s]kl5 dfq b]vf k5{ . o;sf] ;du|df >dhLjL ju{ / sDo'lgi6 cGw;dy{sx?n] w/fkdf kf/]sf x'g\
;fd|fHojfb, lj:tf/jfb / bnfn To;n] ;':tfP/ dGb ult ePsf efO/; xf] hf] ;Qf, kf6L{ g]tT[ j, j}1flgs pkrf/ ljlw eg]sf] qmflGt kf6L{sf] vf]n cf]9/] k|ltlqmofjfbsf] ls cGwlj/f]wLx?n] . oL s'/fx?k|lt
tyf gf]s/zfxL kFh " LjfbdWo] Pp6f qmflGtsf/L lbdfudf gofF phf{, kf6L{ sld6L jf JolQm hxfFleq klg / ;j{xf/f ju{nfO{{ s]Gb|ljGb'df /fv]/ ;] j f oxL g} k| l tqmflGt jf sfo{stf{kl+ QmnfO{ ;r]t agfpg' /
kxf8nfO{ xfdLn] kG5fO;s]sf 5f}+ . pT;fx / ultsf] /Qm;~rf/ ug{ 3l6t x'g ;S5 . ctM ;f+u7lgs ;+3if{ rnfpg' g} xf] . lj;h{gjfbsf] clGtd kl/0flt xf] . To:tf gsf/fTds k|jl[ Q;Fu lg/Gt/
gjcf} k lgj] l zs ;fd| f HojfbL h?/L 5 . qmflGtlj/f]wL k|jl[ Qx?nfO{ z'l4s/0fdf Wofg lbg ;lsPg eg] cfh klg xfd|f] qmflGtsf/L /f]u eg]sf] t /f]u g} xf], h'g /f]un] ;+3if{ ug{' cfjZos 5 .
x:tIf]k / zf]if0fsf h/fx? sf6\b} tnb] l v dfly;Dd a] g sfj / k|ltqmflGtnfO{ 6]jf k'¥ofpgsf] nflu cfGbf]ngdf b]vf k/]sf] hah{:t c?nfO{ l;Wofof] To;n] xfdLnfO{ eg] tLg, cGt/;+3if{sf] s'/f p7\bf
ltgsf dltof/ 3/]n' bnfn tyf gfª\ue] mf/ kfg{ klg TolQs} h?/L of] Pp6f o:tf] cg'sn " ;do xf] r'gf}lt xf], qmflGtsf/L l;4fGt / s]xL ub}g{ eg]/ ;f]Rg' d"vt{ fdfq xf] . b'O{j6f cltjfbL a'emfO{x? xfd|f]
gf] s /zfxL kF " h LjfbL ju{ n fO{ 5 . z'l4s/0f cgGtM ;fF:s[lts hltv]/ qmflGtlj/f]wL rl/q, cfr/0f cfbz{cg'?k xfdLn] cfk"mnfO{ abNg] ctM z'l4s/0f;Fu hf]8]/} cfd cfGbf]ngdf JofKt 5g\ . klxnf] t
lj:yflkt gubf{;Dd g]kfnsf] qmflGt ?kfGt/0f of ;j{xf/fs/0feGbf k[ys / ;F:s[ltx? kf6L{jl/kl/ a];/L of ;dfhsf] lk5l8Psf] l;4fGt / kf6L{kl+ Qmleq rnfpg'kg]{ ax;sf s]xL cGt/;+3if{nfO{ g} OGsf/ ug],{ To;af6
k|so[ f / cfGbf]ng cem} 3lge"t / ljifo x'g ;Sb}g . h;;Fu d'ntM v]ln/fv]sf 5g\ . h;tkm{ ;Rrf cfbz{cg'?k qmflGtsf/L l;4fGt / ljifoj:t'x?df rrf{ ug{ h?/L 5 . eoeLt x'g] . bf];f| ,] cGt/;+3if{kl| tsf]]
hl6n ;+3if{sf df]8x?af6 cufl8 ljrf/wf/fTds z'l4|s/0f, ljrf/wf/f qmflGtsf/Lx?sf Wofg uP/ dfq} cfbz{nfO{ abNg] < clxn] klg aflx/ Ps, /fhg}lts sfo{lbzfsf] unt a'emfO{s} sf/0fn] ubf{ To;nfO{
a9\5 eGg] s'/fdf s'g} z+sf /xGg . ;+:s[lt, /Lltl/jfh / cfgLafgLx?df xFb' g} , qmflGtsf/L sfo{lbzfn] kf6L{nfO{ / leq hlt Jojl:yt / dxTjsf] ;jfndf dfly g} rrf{ qmflGtsf] lxtdf afFsL % k]hdf

o'jf >d zlQm / j}bl] zs /f]huf/


/ut / kl;gf tL k/fO{ d'ns ' df rflxg] olt 7"nf] >dzlQm ljb]z lj|l6; ;fd|fHojfbn] Tof] ;fx;, kfl/Psf 5g\ . of] gfnfos k'/fgf] NofPsf] o'jf :j/f]huf/ sfo{qmd
vlr{G5g\ . olt 7"nf] phf{zLn o'jf knfog x' g ' d f b] z sf] ;du| axfb'/L / n8fs'kgsf] k|of]u u/L /fHo;Qfn] olt 7"nf] o'jf zlQm h'g sfo{qmdn] a]/f]huf/L hgtfnfO{
>dzlQm ljb]z knfog xFb' f ufpFdf ljsf;sf lglDt b' b { z f g} ;fd|fHo km}nfpg] ;f]r + n] u/]sf] ;g\ ljb]z v]b]/ j}b]lzs /f]huf/Laf6 cfkm} /f]huf/L ug{nfO{ @ nfv;Dd
z+s/ e§/fO{ cfkmGtsf] d[To'kl5 nf; p7fpg] dfGg'k5{ . oL eofgs b'/fj:yfsf] !*!( sf] uf] v f{ etL{ s ] G b| s f] olt ljb]zL d'b|f lelqof], u/LaLsf] C0f cg'bfg lbg lg0f{o ul/Psf]
o'jf klg kfpg ufx|f] eO;s]sf] af/] d f xfd| f ] b] z sf] /fHo;Qf ;' ? jftb] l v g} g] k fnL o' j fx? ;+Vof olt 36\of] eg]/ g]kfn lyof] . To:t} ;:tf] ;xsf/L
5 . of] zlQm ufpFdf afcfdf / ;~rfngsf] 7] S sf lnPsf lj|l6; ;]gfdf egf{ x'g yfn] / hgtfnfO{ e|ldt kfl//x]sf] 5 . k;ncGtu{t pkef]QmfnfO{ ;:tf]
oltv]/ xfd|f] b]zsf] /fhgLlts cfkmGtsf] d[To'kl5sf] zf]s ljb]zL /fhgLlts kf6L{ / g]tfn] slxn] ToxL a] n fb] l v z' ? ePsf] ;Dk"0f{ g]kfnL hgtfn] a'e\mg'kg]{ d"Nodf j:t' pknAw u/fpg] /
cGof}ntf, cl:y/tf / lvrftfgLsf uNnL / sf]7Ldf dhb"/L ub{} dgfpg a'e\mg] x'g\ < of] /f]u, ef]s, zf]s /f]huf/Lsf] lglDt lj|l6; ;]gfdf clgjfo{ s'/f] s] xf] eg] j}b]lzs hgtfnfO{ ;xsf/Ldf ;xefuL u/fO{
sf/0f cfly{ s , ;fdflhs, ljjz ePsf] 5 . clxn] vf8L d'ns ' / a]/f]huf/Ln] lklN;Psf cfd egf{ eO{ nfx'/] aGg] of] k/Dk/f /f]huf/Ln] xfdL / xfd|f] b]zsf] cfo:t/ a9fpg] p2]Zon] NofPsf]
/fhgLlts zf]if0f, pTkL8gn] hgtf / ;fpbL c/a b' a O, stf/, pTkLl8t c+u|]hn] cfly{s :t/ psf:g] xf]Og emg\kl5 o'jf :j/f]huf/ / ;:tf] ;xsf/L
cfqmfGt ag]sf 5g\ . lbgk|ltlbg ax/fOg, dn] l ;of, s' j ] t , >dhLjL gofF ;+ljwfgdf o'jfx?nfO{ ef/t 5f]8]/ emg\ bL3{sfnLg ?kdf xfdL u/LaL k;nsf] sfo{qmdnfO{ /fhgLlts
a]/f]huf/L, e|i6frf/L, /f]u, ef]s / n]jgfgh:tf d'n'sdf dfq} !( ;j{xf/f
zf]sn] 56k6fO/x]sf 5g\ . a]/f]huf/L nfveGbf a9L o' j fx? g' g sf] j u L { o :jb]zd} /f]huf/L lbg, ;Lk uul/Psf] Pkl5
;g\
/ a]/f]huf/Lsf] ef;df efl:;/xg]
5f}+ . lsgeg] Tof] j}bl] zs /f]huf/L
:jfy{ s f sf/0f afO; bnLo
s7k'tnL Pdfn] g]tT[ jsf] ;/sf/n]
/ e| i 6frf/L lbg b' u ' 0 ff /ft 6\ o fAn] 6 vfP/ >d / kl;gf h g t f s f ] Ifdtfsf] ljsf; ug{ 5'§} o'jf !(%) sf] eg]sf] lr/sfnsf] nflu xf]Og a]kQf agfPsf] 5 . u/LaL, cefj
rf}u0' ffsf] b/n] j[l4 eO/x]sf] 5 . aufpg afWo 5g\ . ha ls g]kfnsf] k|Zg xf] . c;dfg Ifl0fs xf] . Psl5g ;f]rf}+ t clxn] / a] / f] h uf/Ln] 56\ k 6fO/x] s f
To:t} hg;+Vof klg tLj|t/?kdf clxn]sf] 3/kl/jf/ ;+Vof #^ nfv g]kfnLx? dGqfnosf] Joj:yf ul/g'k5{ . ;lGwn] k'gM g]kfn o'jf lsgL ;:tf] nufO/x]sf hgtfsf] klxnf] rfxgf / cfu|x s]
j[l4 eO/x]sf] 5 eg] /f]huf/Lsf 5 . o;n] s] b]vfpF5 eg] cfwf ld7f] dl;gf] ;Dk"0f{ o'jfnfO{ /fHon] /f]huf/L lg/Gt/tf tL d'n'sn] /f]huf/L aGb ul/lbP/ xf] eg] hgkIfLo sfo{qmd h'g;'s}
cj;/x? hg;+ V of j[ l 4sf] 3/kl/jf/ ;+Vofsf] k|To]s 3/af6 vfg] / lbof] / of] ;a} g]kfnL o'jfnfO{ lkmtf{ k7fO{ kf6L{n] NofPsf] ePklg To;nfO{
cg'kftdf a9\g'sf] ;f6f] 36\b} Ps hgf tL d' n ' s df dfq} ; ' l s n f ] lbg'k5{ / /f]huf/L lbg g;s] l j b ] z sfd lbPgg\ eg] / tL nfvf}+ o'jfx? sfof{Gjog x'g lbg'k5{ eGg] xf] .
uO/x]sf] 5 . k|To]s jif{ # nfveGbf /f]huf/Lsf] lglDt k'us] f] tYofÍn] nufpg] /x/} o'jf a]/f]huf/ eQf lbg'k5{ . knfog x'g] :jb] z kmls{ P eg] g] k fn / g]kfn clxn] of] b'bz { fdf x'gs
' f
a9L o' j fzlQm g] k fnsf] >d b]vfpF5 . To:t} l5d]sL d'n's / x / d f k/Dk/fsf] g]kfnLsf] xfnt s] x'\G5 < To;}n] w] / } sf/0fdWo] /fhgLlts
ahf/df plqG5 cyf{t !* jif{ ef/tdf cfocfh{g ul/ 3/Jojxf/ c f k \ m g f ] clgdfq o'jfn] ;fFlRrs} gofF c G T o ca of] b]zsf] /fHo;Qfn] g]kfnL :jfy{kl" t{k0" f{ afFb/] k|jl[ Q klg Pp6f
k'uL >d ug{ zf/Ll/s, dfgl;s / rnfpgsf] nflu ^) nfvsf] 3/af/L g]kfnsf] cg'el" t ug]5{ g\ . ug{lt/ xfd|f] o'jfx?nfO{ /f]huf/Lsf] lglDt ljb]z sf/0f xf] . To;}n] ;du| b]z /
z}lIfs?kdf of]Uo x'G5g\ . t/ tL xf/fxf/Ldf g]kfnLx? ToxfF /x]sf] 5f]8]/ ljb]z b ] z s f v]bg\ ] xf]Og . :jb]zd} pBf]uwGbf hgtfsf] enfO{ lglDt kf6L{ut tyf
tLg nfvdWo] Ps nfv hltn] dfq b]lvG5 . bf}l8g] / cfk\mgf] hGde"ldd} >d zf;sx? nfUg' / /fHon] vf]nL /f]huf/Lsf] cj;/ lgdf{0f JolQmut :jfy{eGbf dfly p7\g /
/f]huf/Lsf] cj;/ kfpF5g\ / afFsL #) xhf/eGbf a9L t g]kfnL / kl;gf aufP/ h] klg ug{ /f] h uf/Lsf cj;/x? vf] n L ug{ ' k 5{ . clgdfq} g] k fnsf] afFb/] k|jl[ Qsf] cGTo x'g h?/L 5 .
b'O{ nfv o'jf zlQm a]/f]huf/Lsf] o'jfx? ef/tLo ;]gfdf sfo{/t ;lsG5 eGg] s'/fnfO{ la;]{/ of] o'jfnfO{ :jb]zd} /f]huf/L lbg] a]/f]huf/L ;d:of ;dfwfg x'G5 . ca aGg] gofF ;+ l jwfgdf
rk]6fdf lk/f]lnG5g\ / To;kl5 /xL aln af]sf]h:t} aGg ljjz ljb] z Lsf] u' n fdL ug{ hfg] sfd slxNo} u/]g . a? o;sf] g]kfnLdf Pp6f pvfg k|rngdf o'jfx?nfO{ :jb]zd} /f]huf/L lbg,
ef/t, ;fpbL c/a, stf/, b'aO{, kfl/Psf 5g\ . clxn] vf8L d'n's k/Dk/fsf] yfngL ;g\ !*!$ b]lv ljkl/t tL ljb]zL d'n'snfO{ s'g} 5 …afF b /n] cfk\ m gf] 3/ klg ;Lk Ifdtfsf] ljsf; ug{ 5'§} o'jf
dn]l;of, O/fs, ckmuflg:tfg, ;fpbL c/a, stf/, b'aO, s'j]t, !*!^ ;Dd g] k fn / lj| l 6; /f]stf]s g]kfnL o'jfx? ;:tf] agfpFbg} , csf{sf] 3/ klg agfpg dGqfnosf] Joj:yf ul/g'k5{ .
s'j]t, n]jgfgnufotsf ljb]zL dn] l ;of dfq} k| T o] s lbg ^ ;fd|fHojfbaLrsf] o'4kl5 ePsf] >ddf lsGg cfu| x u¥of] / lbb}g eTsfOlbG5 .Ú oxfF To:t} ;Dk"0f{ o'jfnfO{ /fHon] /f]huf/L
uNnL–uNnLdf rf}sLbf/L sf]7L / - ;oeGbf a9L g] k fnL o' j fx? ;g\ !*!^ sf] ;'uf}nL ;lGwkl5 o'jfx?nfO{ /f]huf/Lsf] lglDt ljb]z eO/x]sf] 5 . ;+ljwfg ;efsf] lbg'k5{ / /f]huf/L lbg g;s] o'jf
Home worker_ s'NnL sfd ul/ /f]huf/Lsf] lglDt ljb]z knfog 9f]sf v'n]sf] xf] . knfog x'g emg\ k|>o lbof] . r'gfjkl5 ;a}eGbf 7"nf] bnsf] a]/f]huf/ eQf lbg'k5{ . clgdfq
df]6f] sdfO{ ug]{ / cfly{s hLjg eO/x]sf 5g\ . b]zsf] cfly{s g]kfnL o'jfsf] ;fx;, axfb'/L h;n] ubf{ clxn] g]kfnL o'jfx? ?kdf pkl:yt ePsf] PsLs[t o'jfn] ;fFlRrs} gofF g]kfnsf]
:t/ ;kfg]{ cfz}cfzdf hjfgLsf] ljsf;, pGglt / k|ultsf] lglDt / n8fs'kg b]v]/ crDd ePsf] ;:tf] >ddf lslgg / a]lrg afWo g]skf dfcf]jfbL g]tT[ jsf] ;/sf/n] cg'e"lt ug]{5g\ .
jif{ !@, c+s !), @)^^ df3 !) ut] cfOtaf/ $
;+:d/0f l8lj tfdfª ;ftfsf] sljtf
df6f]sf nflu p7]sf dgx?
d'6e' l/ df6f]sf] dfof ;fFr/] kmls{bf pgLx?n] xfdL plePs} 7fpFdf cfP/ l/kf]l6{Ë u5{;\ eGb} ufnL ub}{
;':tf uf“lhPsf] a]nf
sfnfkfgLdfly anft\ eO/x]sf] a]nf
lx/fnfn s]=;L=

Pp6f x'“sf/ hlGdPsf] 5 ;8sdf


Sofd/f km'6fOlbg] wDsL lbP . xfdL tL xs{tx? Sofd/fdf s}b lu4sf] cfqmd0f s7f]/ aGb} ubf{
ul//xFbf cln k5fl8 ;'/Iffsf nflu vl6Psf g]kfn k|x/Lsf hjfgx? ar]/fsf] arfpmdf s'v'/L tlD;PsL 5] cfFugdf
xf], h'n'z lgl:sPsf] 5 cr]n
xft afFw/] 6'n6' n' ' x]l//x]sf lyP . s:tf] lj8Dagf Û Psflt/sf /fli6«otfsf] kIfdf
;'/IffsdL{ cfkm\g} e"lddf klg lgz:q eP/ r'krfk a:g ljjz x'g] kz'kltgu/ / 6gsk'/ b'v]sf] a]nf
aneb| / elQm yfkfsf ;Gtfgx?
csf{lt/sfn] eg] g]kfnL e"lddf a;]/ cfkm\gf] ;Ldf If]qsf] kmf]6f] lnbf h'd'{/fpFb} 5g\ cr]n
b;uhf If]q sf6]/ xltof/;lxt nv]6g\ cfpg] . lj:tf/jfbL rl/qsf] u'dfPsf l6i6f / sfFu8f vf]Hb}
;8s–;8sdf pln{/x]5 cr]n g]kfnL dg
gfËf] ?k t ToxL b]lvof] . dgleq ckdfg, 3[0ff / cfqmf]zsf] cfFwL df6f] hf]l8Psf] 5 dg;Fu
;Nanfof] t/ r'krfk kmls{gl' ;jfo s'g} ljsNk lyPg . dgx? hf]l8Psf 5g\ df6f];Fu}
To;}n] t k/tGqdf lklN;Psf tgx?
ulh{/x]5g\ ;u/dfyfsf] km]bLaf6
dxfg j} 1 flgs cNj6{ tkfO{+ klg cfpg' eGg'eof] . d t n}hfg kfgL hDdf ug]{ p2]Zon] ;'/IffsdL{ cfkm\g} e"lddf klg gfnfkfgLsf] la/f;t c+ufNb}
cfOG:6fOgn] ;fk]Iftfjfbsf] wd{;s+ 6df k/]+ . ^ ah] uf8L lx8\g,] PstkmL{ ?kdf lgdf{0f ul/Psf] lgz:q eP/ r'krfk a:g ljjz sfnfkfgL arfpg s'lb/x]5g\
l;4fGt k|ltkfbg u/]kl5 o;sf] % t alh;s]sf] lyof] . bfO{nfO{ /l;ofjfn v'bn { f]6g afFw lyof] . x'g] csf{lt/sfn] eg] g]kfnL g]kfnLsf kfO{nfx?
k'li6sf nflu lbOPsf] pbfx/0f l5§} cf]6Laf6 lgsfn]/ l:ylt h;sf sf/0f jif]g{ L xhf/f}+ x]S6/ e"lddf a;]/ cfkm\gf] ;Ldf If]qsf] /fli6«otfsf] s0ff{nL alu/x]5
lgs} /dfOnf] nfu]sf] lyof] . ;fdfGo eof] / Eofpg] eP hfG5' g]kfnL e"ld / a:tLx? 8'afgsf] kmf]6f] lnbf b;uhf If]q sf6]/ a[4 a'afx?sf] g;f–g;fdf
Pp6f k|]dLsf cfkm\gf] lk|osf] eg]/ s'l//x]+ t/ & aHbf klg df/ v]Kg ljjz 5g\ . ToxL afFw xltof/;lxt nv]6\g cfpg] . b]zk|]dsf] ;Ktsf];L 5fn dfl//x]5
kvf{Od{ f a:bf p;nfO{ kfFr ldg]6 sfd ePg . To;kl5 d]/f] ;':tf lg/LIf0f ug{ xfd|f] 6f]nL hfFb} lyof}+ . lj:tf/jfbL rl/qsf] gfËf] ?k afnsx?sf] 5ftLdf
n8\g}k5{ eG5g\ cfhfbLsf] n8fO{
;do slt nfdf] x'G5 eg] ToxL hfg] OR5f To;} ;':tfP/ uof] . la8Djgf Û ef/tLo ;Ldf ;'/Iff t ToxL b]lvof] . dgleq ckdfg, lbbLalxgL / cfdfx?
;do pgLx?sf] ldngkZrft\ t/ ;+of]u Û s= afbnn] cfkm\gf] an P;P;aLn] ToxfF hfg glbg] 3[0ff / cfqmf]zsf] cfFwL ;Nanfof] /ut kl;gf aufpg'k5{ eG5g\ b]zsf] nflu
cfgGbfg'el" t ul//x]sf] a]nf slt cfs{df k/]sf] v'b{nf]6g afFw va/ ToxfF l :yt g] k fnsf t/ r'krfk kmls{g'l;jfo s'g} ;f/f g]kfnL bfh'efO{x?
5f]6f] x'G5 . ;fFRr} Û cfkm\g} lg/LIf0fsf] sfo{qmd Ps lbgkl5 k|zf;gdfkm{t\ k7fO;s]sf] /x]5 . ljsNk lyPg . 9flnPsf ;Ldf:tDex? p7fpg
cg'el" tdf bfFHbf of] l;4fGtsf] @* ut] dfq to ug'{ ePsf] /x]5 . xfdL t s] j n /fhgLlts cln k5fl8 kms]{/ Pp6f cl3 al9/x]5g\ g]kfnLx?
u'bL e]§fPsf] cg'el" t x'bF f]/x]5 . pkfWoIf o'j/fh rf}nufO{n] of] g]t[Tj;lxt kqsf/ 6f]nL / s]xL ufpFdf k'Uof}+ . ToxfF :s'nsf] cfk\mgf] 3/ arfpg
oxfF d]/f] ;Gbe{ g]kfnL hfgsf/L u/fpFb} dnfO{ klg hfg lgz:q k|x/L 6f]nLsf ;fy ;Ldf k|fË0fdf ;efsf] tof/L e}/x]sf] cl/ª\ufnsf] eGbf s7f]/ dg lnP/ . )^^ df3 ;Nofg
/fli6«otfsf] xf] . g]kfn–ef/t eGg' ePkl5 Tof] Ps lbgkl5sf] tyf afFw lg/LIf0f e|d0fsf nflu lyof] . rf}/sf] csf]{ s'gfdf
;Ldf If]qsf] lg/LIf0f e|d0fsf]
a]nf d}n] o:t} cg'e"lt u/]+ .
sfo{qmd d]/f] nflu P]ltxfl;s
cj;/ aGg k'Uof] .
g uPsf lyof}+ . hf]8 h'n'd ug]{
dg;fo lyPg . hfg glbPkl5
:yfgLo sd/]8x?n] vfgf
ksfpFb} lyP . of] b[Zon] ljut pgn] la;]s
{ f] v';L
olta]nf g]kfnsf] /fhgLlts @^ ut] pkfWoIf o'j/fh xfd|f] s] g} nfUYof] / Û xfdLeGbf bz jif{sf] hgo'4sf] tfhf
tktk kl;gfsf] yf]kf
eLd s'dfvL
j[Qdf /fli6«o :jfwLgtsf] k|Zg rf}nfufO{;lxt xfdL tLg hgfsf] b'O{ tLg ;o ld6/ k/sf] b'/Ldf cg'e"lt u/fof] . kf6L{ g]tf,
s]Gb|Lo d'2f ag]/ 5fO/x]sf] 5 . 6f] n L sn+ s Laf6 a; r9] / P;P;aLsf ;z:q hTyf t}gfy sfo{stf{, k|x/L, kqsf/ u/L ;o pgsf] si68Lk"0f{ psfnL ofqf
!(!^ sf] ;'uf}nL ;lGwkZrft\ a'6jntkm{ x'Olsof}+ . Tof] /ft lyP . b; uhf j/} pleP/ dw'/f] eGbf a9Ln] Pp6} d]zdf a;]/ ;fFem laxfg 5fs 6fg{
cw{–;fdGtL / cw{–cf}klgj]l;s eft vfof}+ . s]xLa]/d} sfo{qmd jif}{el/sf] >d
t/, pgL slxNo} ePgg\ v';L
cj:yfaf6 u'lh|/x]sf] g]kfn z'? eof] . d~rdf jQmfx?n] b'Mvsf] ef/L af]s]/ hLGbuL u'hfl//x] klg
olta]nf km]l/ ef/tLo P;P;aLsf] /j}ofsf] eT;{gf a? Pp6f lIflthdf d':s'/fO/x]5
lj:tf/jfbsf] gfËf] x:tIf]ksf] ul//xFbf d]/f cfFvf eg] j/Lkl/ pgn] la;]{sf] v';L
lzsf/ ag]sf] 5 . /fhgLlts, ;' / Iffdf vl6Psf xfd| f
cfly{s, ;fF:s[lts / ef}lts cfuf]sf] syf k9] pgn]
k|x/Lx?dfly ljz]if kl//xGYof] . d[To'sf b:tfj]hx?df
tyf ef}uf]lns ?kdf k|e'Tj clg Psl5g cl3sf] P;P;aL :jfyL{ dg j]STofP/
lj:tf/ ub}{ cfPsf] ef/tLo hjfgx?;Fu t'ngf ug{ k'Uy]+ . lg:jfyL{ dgsf] l;9L r9]
zf;sn] olta]nf g]kfnL hgtfn] oxLg]/ cfOG;6fOgsf] NofKr] u/] b]z / b'lgofFsf] nflu
cfkm\gf] d'lQmsf vflt/ hgtGqsf] ;fk]Iftfjfbsf] lgod ljz]if :d/0f Hjfnfd'vLsf] ofqfdf
n8fO{+ lhTg} nfu]sf] a]nf ;a} e}/xGYof] . h:tf] ls ljut b; sk6x? lj?4 klg le8]
If]qaf6 Ps;fy x:tIf]k tLj| kf/L jif{] hgo'4 sfndf xf];\ of 5n5fdlj?4sf] df]rf{df
g]kfnL /fli6«o :jfledfgdfly zflGtk"0f{ cfGbf]ngx?df, hlxn] pgL cfF;';Fu v]n]÷xfF;f];Fu /dfP
k|xf/ dfq u/]sf] 5}g, l;+u} klg hgtfsf] cfGbf]nglj?4 cflv/ pgn] km]l/ klg u'dfP v';L
lvTsf 5f]8]/ xfF;]sf] 5
hgd'lQm cfGbf]ngnfO{ klg /fli6«o :jfwLgtfsf nflu /fli6«o hfu/0f tyf e08fkmf]/ zf;sx?n] pkof]u ug]{ tL k|x/L pgn] la;]{sf] v';L
t'xfpg] if8\oGq ul//x]sf] 5 . cleofgsf] qmddf ut kf}if @* ut] ;Ldf cjnf]sgsf nflu / ltgsf HofbtLn] hGdhft
b]zsf] oxL k[i7e"lddf PsLs[t ;':tfsf] g]kfn–ef/t ;LdfIf]qdf k'u]sf] dfcf]jfbL 6f]nL . ju{ zq' h:tf] nfUg], Tof] 8«]; pgL :kftsf dfG5] slxNo} xfb}{gg\
g]skf dfcf]jfbLn] hgtGq cyf{t\ b]Vbf g} 3[0ff k}bf x'g] oL dgdf pgnfO{ la;f}gL klg rflxb}g
6f]nLsf] dfcf]jfbL dxf;lrj afbnn] g]tT[ j ug{e
' Psf] lyof] . pgL g'lgnf 9Lsf lkP/ klg afFR5g\
gful/s ;jf]R{ rtfsf] n8fO{ lhTg PsfPs bof knfO/x]sf] lyof] .
/fli6«o :jfwLgtfsf] n8fO{+ klg a' 6 jndf :yfgLo ljBfyL{ b]lvg] afFwsf] gh/ u/]/ s= lg/Lx h:tf, ljr/f Û eGg dg pgL d[To'df klg /D5g\
wf]sflj?4sf] n8fO{df
;Fu} lhTg'kg]{ 7DofO{sf ;fy sd/]8x?;Fu latfof}+ / laxfg} afbn;lxtsf] 6f]nL k5fl8 kmSof]{ . nflu/x]sf] lyof] . ;fFRr} x/]s ljZjf;sf] ;+vgfb u5{g\
b] z Lo bnfn Pj+ ef/tLo dxf;lrj s= afbn;lxtsf] kf6L{ kqsf/x? oyf:yfgdf pleP/ s'/f ;fk]lIft x'G5 eGg] s'/f of] if8\oGqsf kvf{n eTsfpg
lj:tf/jfb lj?4 cfGbf]ngsf] 6f]nLsf] ;Dks{df k'Uof}+ . cfjZos sf]xL lkmN8 l/kf]6{ ug{ / sf]xL ;Gbe{df k"li6 e}/x]sf] lyof] . d'6'd} ;s]6 ;NsfpF5g\
pb\ 3 f] i f u/] s f] 5 . o;} tof/Lkl5 laxfg gf} ah] xfdL kmf]6f] lvRg s]Gb|Lt ePsf lyP . ;of}+ :yfgLo hg;d'bfosf] Pp6f lIflthdf lvTsf 5f]8]/
cfGbf]ngsf] sfo{qmdcGtu{t a' 6 jnsf] klZrd blIf0f d klg Sofd]/f 3'dfpFb} kmf]6f] pkl:yltdf sfo{ q mdnfO{ b'Mvsf] dxf;fu/df /Drfpg]
;Ldf If]qdf ef/tLo kIfåf/f v'bn { f]6gtkm{ nlDsof}+ . lnO/x]sf] lyP . PSsf;L l;ÝL / ;Daf]wg ub}{ s= afbnn] g]kfn v';Lsf] d}dQtflj?4
cltqmldt e"ld tyf PskIfLo t/fO{sf kmfF6, pTkfbgzLn dfG5] s/fPsf] :j/ Ps;fy sfgdf b'O{ 9'ËfaLrsf] t?n geO{ pgL csf]{ n8fO{df lg:s]sf 5g\
?kdf lgld{t afFwsf] lg/LIf0f pj{/e"ldx? kf/ ub}{ lbgsf] P3f/ 7f]lSsg cfof] . cfjfhlt/ gh/ 8fOgfdfO6 ePsf]n] w]/} k|];/ jf:tljs v';Lsf] k|fKtLdf
ug]{ sfo{qmd dfcf]jfbL s]Gb|Lo ah]lt/ xfd|f] 6f]nL /l;ofjfn bf}l8g;fy b'O{ hgf P;P;aLsf lbP k8\lslbg] r]tfjgL;lxt pgL hLjgd/0fsf] o'4df 5g\
of] b'lgofFdf /ldt] Pp6f v';L
;ldltn] to u/]sf] lyof] . To; k'Uof] . hxfF g]kfn–ef/taLrsf] #@ hjfg P;Pncf/ af]s]/ kqsf/ g]kfnL :jfwLgtf / d[t cj:yfdf ljnLg x'g]5
lg/LIf0f 6f] n L;F u ljBfyL{ gDa/ kLn/ ufl8Psf] lyof] . 6f]nLlt/ bf}8\b} cfO/x]sf lyP . cfTd;Ddfgsf] x]Ssf /fVg Pp6f gofF laxfgLsf ;fy
;+u7gsf] tkm{af6 klg ;–;gf klxnf] k 6s b' O { b] z aLrsf] ltgLx?n] kqsf/x?nfO{ ToxfFaf6 ef/tLo kIfnfO{ cfu|x ug{e' of] . d':s'/fpbf] cfef agL
6f]nL;lxt ;xefuL x'g] sfo{qmd ;Ldfgfdf pleg k'Ubf gf}nf] cg'el" t uOxfn eGb} s/fpFb} klg lyP . pxfFn] /fli6«o :jfwLgtfsf] nflu Pp6f a]Un} pT;fxdf
clvn qmflGtsf/Ln] 7f]; u¥of] . e}/x]sf] lyof] . To;df klg cfkm\gf] kqsf/x? cfZro{ dfGb} cf–cfkm\g} lg/Gt/ nl8/xg hg;d'bfonfO{ hlGdg]5 csf]{ gofF v';L . )^^ k'; #) P]/fjtL, Ko"7fg
kf6L{ g]tT[ jsf ;fy ljBfyL{ 6f]nL e"ld ldlrPsf] kL8f af]s]/ kf6L{ :yfgdf v8f /xL ultljlw hf/L cfXjfg ub}{ cfk\mgf] kf6L{ b]z
;xefuL aGg] ePkl5 cfkm" klg
;xefuL x'g kfOPnf eGg] rfxgf
g]tT[ j / kqsf/x?sf] 6f]nL;lxt
Tof] 7fpFdf pFlebf ;fFRr} /fi6«kd]| sf]
/fv] . c6]/ u/]sf] b]v]kl5
ltgLx?n] kqsf/x?nfO{ cfkm"lt/
d' Q m geP;Dd nl8/xg]
k| l tj4tf JoQm ug' { e of] . of] s:tf] nf]stGq <
dgdg} hflu/x]sf] lyof] . t/ efjgf 5rlNs/x]sf] lyof] . df6f]sf] af]nfP . ;fob cufl8 a9] 76fpFnf sfo{qmd ;ls;Sbf d leq emGsf/ a'9fdu/
sf] sxfF hfg] eg] / 7f] ; dfof slt ;+j]bgzLn x'G5 eGg] eGg] ;f]rs] f lyP xf]nfg\ . pgLx? Pp6f c7f]6 ;NanfO/x]sf] lyof] lbglbg} b]z b'lv/x]5 u5{g\ hgtfsf] s'/f
gePsfn] cj;/ gkfOPnf ls klxnf]rf]6L ulx/f] ul/ cg'el" t glhs} cfPkl5 xfdL qmdzM kl5 ls ;fFRr} xfdL b[9tfk"j{s d]rLsfnL emg\–emg b'lv/x]5 clg ltg}n] w:5g\
eGg] lrGtf klg plQ g} lyof] . u/]+ . ;Ldf :tDenfO{ c+ufnf]df x6\g yfNof}+ . pgLx?n] xfdL n8\g5 ] f}+ / Pslbg d'Qm x'g5
] f}+ . ldRg]x?n] xfd|f] df6f] ldlr/x]5 cfkm\g} /fi6«nfO{
o;} a]nf x]6f}8+ faf6 bfh' la/fdL a]l//xf}+ h:tf] nfUof] . ;+ej lyPg, plePs} 7fpFdf cfP/ l/kf]l6{Ë lsgls xfdL aneb|sf ;Gtfg t/ af]Ng'kg]{x? af]Nb}gg\ leqleq} wfl/nf] 5'/f
eP/ sf7df8f}+ cfpg'eof] . d 6f]nL cufl8 al9;s]]sf] lyof] . u5{;\ eGb} ufnL ub}{ Sofd/f xf}+ . oxL b[9efjsf ;fy d'6e' l/ vf]Ng'kg]{ s'/f vf]Nb}gg\ of] s:tf] nf]stGq <
s] P d;L lzIf0f c:ktfndf xfdL tLg hgf Psl5g /f]lsb} km'6fOlbg] wDsL lbP . xfdL tL df6f]sf] dfof ;fFr]/ a'6jn clg 5n{Ë ePsf] 5 b'lgofFn] tfnL ahfP
bfh'sf] pkrf/lt/ Jo:t ePF . ;Ldf :tDenfO{ :k;{ ub}{ s]xL xs{tx? Sofd/fdf s}b ul//xFbf kmls{of}+ . clg /ftL g} hf/L gfnfosx?sf] gfËf] gfr oxfF lhTg]x?n] xfg'{kg]{
@^ ut] cf]6Ldf bfh'sf] ck|];g kmf]6f] lnof}+ / afFwlt/ nfUof}+ . cln k5fl8 ;'/Iffsf nflu /fVof}+ sd{If]q sf7df8f}sf] slxn] ef]sfgfËfsf] xfg]{x? dfly uP
eO/x]sf] lyof], df]afOnsf] 3G6L xfdL hfFb} u/]sf] Tof] 7fpF vl6Psf g]kfn k|x/Lsf hjfgx? ofqf . 5fltdfly gfR5g\ s] x'g ;S5
slxn] sfnfkTy/sf] s'gfdf xfF:5g\ b]z / hgtfsf] lglDt
aHof] . dxf;lrj lxdfn zdf{n] ef/tn] cfkm\gf] e"lddf 8'afg x'g xft afFw/] 6'n6' n
' ' x]l//x]sf lyP . df3 *, )^^, sf7df08f}+ /, u5{g\ b]zsf] s'/f of] eGbf 7"nf] ;hfo <<
;':tf hfg] uf8L tof/ ePsf] 5 glbg / cfkm"n] rfx]sf] 7fpFdf s:tf] lj8Dagf Û Psflt/sf kanchho.tamang@gmail.com ;fdgf kl/jf/
jif{ !@, c+s !), @)^^ df3 !) ut] cfOtaf/ %
sd 5}gg\ cNk;+Vos sf]/L ;d'bfosf kL8f 9'jfgLsf nflu vRr/df g} lge{/ ^% jifL{o e'nO{ sf]/Ln] atfP . d]u/fh v8\sf÷?s'd
/fp6] hfltnfO{ /fHob]lv ljleGg cfw'lgs k|ljlwsf] ljsf;;Fu}
;+3 ;+:yfx?n] ;xof]u u/] . cfkm\gf ;jf/L ;fwgn] cfkm\gf] lj:tf/
dfux?nfO{ /fHo:t/;Dd k'¥ofP . a9fO/x]sf] a]nf ?s'dsf] u|fdL0f
t/, sf]/L ;d'bfon] s]xL ug{ e] u xf] ; \ of ;b/d' s fd g}
g;s]sf]n] k5fl8 k/]sf] pgsf] 9'jfgLsf nflu 3f]8f vRr/d}
b'v;] f] 5 . sf]/L ;d'bfosf o'jfx? lge{/ /xg'kg]{ cj:yf 5 . kl5Nnf]
cfkm\gf] hftLo klxrfgsf] nflu / ;dodf lhNnfsf s]xL uflj;df
pTyfgsf] nflu s]xL ug{ g;s]sf]n] ;8s oftfoftsf] ljsf; ePklg
g} hftLo klxrfg x/fpg yfn]sf] 9'jfgL ug{ vRr/x?sf] a9L k|of]u
:yfgLo ZofdsnL sf]/L atfpFl5g\ . ul/Psf] xf] .
To:ff] t cS;'nL8fF8fsL /fdb'nf/L
sf]/Lsf] ;d:of klg ZofdsnL / t/ ;8s oftfoftsf] ljsf;
e'nO{sf] eGbf km/s 5}g . ul/jL, gk'u]sf u|fdL0f If]qsf afl;Gbf
clzIff / ;'s'Djf;L ;d:ofsf] tyf Jofkf/Lx? b}lgs pkef]Uo
sf/0f slxn]sfxL t /f]u ef]sn] j:t' n ufot cGo dfn;fdfg
56\k6fpg' k/]sf] /fdb'nf/Ln] b'v; ] f] 9'jfgLsf nflu dxËf] ef8f lt/]/
k|sfz rf}w/L÷bfª ju{sf] ?kdf x]/s
] f]n] cfkm\gf] hftLo kf]lvg\ . …ut ;fn uflj;n] % ePklg vRr/ k|of]u ug{ afWo
cNk;+Vos ?kdf /x]sf] sf]/L klxrfg / ;+:s[lt nf]k e};s]sf] xhf/sf] nufgLdf Pp6f s'jf ePsf 5g\ . ef}uf]lns ljs6tfsf
;d'bfosf kL8fx? emg\kl5 emg\ pgLx? atfpF5g\ . cNk;+Vos lgdf{0f agfOlbPsf] 5, pgn] elgg\, sf/0f ;8s oftfoft ePklg Jofkf/Lx?n] cfu|x ug]{ ;d]t pgn] bfª–;Nofg–?s' d hf] 8 \ g ]
ylkb} uPsf 5g\ . dhb'/L u/]/ ?kdf /x]sf] ju{nfO{ dfly p7fpg …kfgLafx]s ;a}yf]s lsg]/ vfg'k5{ .Ú ;b/d'sfddf cfjZos afn'jf atfP . $# j6f uflj; /x]sf] /fKtL nf] s dfu{ g} kSsL x' g
;'sD' af;L hLjgn] dfq} eljiosf] /fHo g} ulDe/ gePkl5 sf]/L 5f]/f5f]/L kfngkf]if0fb]lv k9fpg ;fg{ tyf ufpF–ufpFdf ;d]t hfg ?s'ddf ;8sn] s]xL uflj;df g;s] s f] cj:yfdf lhNnfleq}
af6f] gb]v]kl5 pgLx?nfO{ yk ;d'bfosf ;d:ofx? Ho"s F fToF" 5g\ . n]vfpg w]/} ufx|f] ePsf] pgn] ;Sg] ePsfn] oxfFsf] 9'jfgL ;]jf 5f]Pklg To;sf] cj:yf Hofb} /fd|f] ;8ssf] sNkgf ug'{ d'v{tf
kL8fsf] dxz'; ePsf] 5 . ufF;, pgLx?nfO{ s'g} klg kl/jt{gsf] atfOg\ . ;/sf/n] u/La pk]lIft vRr/df lge{/ /x]sf] xf] . vRr/sf] bogLo 5 . sRrL ;8s ePsfn] x'G5 . ToxL ;8s klg jiff{ofddf
af;, skf;b] l v ljsf;sf dxz'; x'g ;s]sf] 5}g . ;'sD' jf;L ju{ klg g]kfnL g} x'g\ egL dfly Joj;fo ub} { cfPsf ?s' d klg ;w} + e l/ ;jf/L ;fwgaf6 lau|]/, klx/f]n] 5]s]/ aGb x'g]
k"jf{wf/;Ddsf] ;d:ofn] u|l;t sf]/L ;d:ofn] dfly p7\g g;s]sf sf]/L p7fpg ljljw lsl;dsf uf]tfdsf]6sf Zofd a'9fn] b}lgs ;fdfg 9'jfgL ufx|f] kg]{ cj:yf ub{5 . uf8L gu'8]kl5 ;fdfg
;d'bfosf] /fHodf kx'r F' gk'Ubf kL8f ;d'bfo;Fu cfkm\gf] gfddf Ps 6'qmf sfo{qmdx? Nofpg'kg]{ pgLx?sf] vRr/af6 ;fdfg 9'jfgL ug'{kg]{ 5 . dfn;dfg cf];f/k;f/ ug{ 9'jfgLsf] dfWofd 3f]8f vRr/sf]
dxz'; ug{ yfn]sf x'g\ . hdLg ;d]t 5}g . 5 t s]jn dfu /x]sf] 5 . o:tf pk]lIft ePsf]n] slQ klg km';{b gx'g] lhNnfsf s]xL 7fpFdf uf8L, 6«s, ljsNk g} 5}g . nueu lhNnfsf
gf/fo0fk'/–% a]nj' fdf !@ 3/ P]nfgL ;'Vvf 8fF8f]dfq} . k':tf}b+ l] v nf]kf]Gd'v hfltsf] hLjg:t/ dfly atfP . u|fdL0f e]udf nf]slk|otf 6\ofS6/n] sfd u/]klg clwsf+z ;a} uflj;sf ;j{ ; fwf/0f /
/ cS;'nL8fF8fdf /x]sf % 3/ u/L ToxL 7fpFdf a;]sf]n] cfkm\gf] p7fpg / pgLx?sf] klxrfg, sdfpg ;kmn vRr/ Joj;fodf 7fpFdf 3f]8f vRr/ g} k|of]u x'g] Jofkf/Lx? 3f]8f vRr/nfO{ g}
!& 3/w'/L ;+Vofdf /x]sf] of] /xg;xg k/Dk/f ;a} ljl;{;s]sf] ;+:s[ltnfO{ arfpg, nf]kf]Gd'v hflt nfu]sf pgn] dfn;fdfg 9'jfgL ?s' d k] p 3fsf g/la/ v8\ s f 9'jfgLsf] ;fwgsf ?kdf k|of]u
;d'bfosf] k'Vof}n { L k]zf w/fkdf sf]/L ;d'bfo ;ft k':tf;Dd Ps} hghfltsf] clwsf/sf] nflu ug{ b} l gs :yfgLoaf;L / atfpF5g\ . ub}{ cfO/x]sf 5g\ .
k/]kl5 clxn] dhb'/L k]zf c+ufn]/ 7fpFdf a;f]af; u/]klg clxn];Dd lqmofzLn ;+ 3 ;+ : yfx?,
hLJfg lgjf{ x ul//x] s f 5g\ . s'g} pGglt / k|ult ug{ g;s]sf] ;/f]sf/jfnfx?, ;/sf/L lgsfox?n]
k'vf{bl] v ;'u+ /' / a+u/' sf /f}xF ? vl/b
laqmL ug]{ Joj;fo w/fkdf k/]kl5
atfpF5g\ .
cfkm'x? klZrd s0ff{nLsf
sf]/L ;d'bfonfO{ k|f]T;fxg ug]{
lsl;dsf sfo{qmdx? NofO{ ;xof]u
k'mnaf/L uflj;sf] sfof{no, bfª
dhb'/L k]zf c+ufNg pgLx? afWo /fp6] hflteGbf klg sd ;+Vofdf k'¥ofpg ;s] tL ;d'bfon] s]xL cf=j= @)^%÷)^^ df k'mnaf/L uflj; bfªdf ;~rfng ul/Psf of]hgf tyf sfo{qmdx?
ePsf x'g\ . /fHon] g} pk]lIft /x]sf]n] /fHodf kx'rF k'Ug g;s]sf] /fxtsf] dxz'; ug{ ;Sy] ls < ;DalGwt ;/f]sf/jfnf ;j{;fwf/0fsf] nflu of] ;"rgf k|sflzt ul/Psf] Joxf]/f hfgsf/L u/fOG5 .
/fli6«o :jfwLgtfsf nflu ljzfn cfd;ef cf=j= @)^%÷)^^ df ;~rfng ePsf of]hgfx? M–
q m = of] h gfsf] gfd / :yfg÷sfo{ q md n=O{ /sd cg' b fg ?= >dbfg ef} l ts pkef] Q mf ;ldltsf
;+ = k| u lt cWoIfsf] gfd
s _ ;8stkm{
!= km"naf/L–# dem36'jf ;8s u|fe]n !,^@,*%%.– !,%),))).– !@,*%%.– !))% dbg l8;L
@= km"naf/L–$ /lgofk'/ ;8s u|fe]n !,&@,&@%.– !,%),))).– @@,&@%.– !))% nfnaxfb'/ g]kfnL
#= km"naf/L–* a/fv'6L ;8s u|fe]n !,(),&!^.– !,$),))).– %),&!^.– !))% k"0f{axfb'/ /f]sf
$= km"naf/L–( a/fv'6L ;8s u|fe]n !,(#,!#*.– !,$%,))).– $*,!#*.– !))% zDe' g]kfnL
v _ l;+ r fO{ t km{
!= k'mnaf/L–! bdf/ufpF / 8fF8fufpF df]6/ vl/b !,%@,!@*.– !,%),))).– @,!@*.– !))% v]d/fh clwsf/L
@= k'mnaf/L–@ l6s'nLufpF kfOk vl/b #^,*%).– #@,%)).– $,#%).– !))% /]zdaxfb'/ a:g]t
nf]s ;+:s[ltdf cfwfl/t;f]/7L gfr #= k'mnaf/L–@ dfemufpF kfOk vl/b @&,&@).– @%,))).– @,&@).– !))% k"0f{axfb'/ /]UdL
$= k'mnaf/L–@ cldn6f/L kfOk vl/b @&,))).– @%,))).– @,))).– !))% lsl;dnfn rf}w/L
;Nofg÷
;Nofg÷/fli6« o :jfwLgtfsf] lyP . ;efdf %= k'mnaf/L–@ df]6/kfOk vl/b #*,%**.– #%,))).– #,%**.– &%% cDd//fh rf}w/L
/Iffsf nflu b]zeQm u0ftGqjfbL ;Nofgsf] nf] s
zlQmx?nfO{ Psh'6 x'g cfXjfg ub}{ ;+:s[ltdf cfwfl/t ^= k'mnaf/L–@ bdfO{ 6f]n df]6/kfOk vl/b #^,(^).– #@,%)).– $,$^).– !))% uf]jw{g ljs
ut df3 $ ut] ;Nofg vn+ufsf] n'xflkª aguf/L g[To, k};/] L, &= k'mnaf/L–& luwlgof df]6/ kfOk vl/b &!,%)).– ^@,%)).– (,))).– !))% lty{/fh rf}w/L
d}bfgdf ljzfn cfd;ef ;DkGg eof] . ;f] / 7Lnufotsf *= k'mnaf/L–& luwlgof df]6/ kfOk vl/b &!,%)).– ^@,%)).– (,))).– &)% a'l4/fd rf}w/L
PsLs[t g]skf dfcf]jfbL ;Nofgsf] g[ T ox? k| : t' t u _ ljBfno ef} l ts ;' w f/
cfof]hgfdf ;DkGg ;efdf #% xhf/ ul/Psf] lyof] eg] != k|flj avl/of kvf{n lgdf{0f ^*,!%(.– %),))).– !*,!%(.– !))% ltns/fd /]UdL
a9L ;NofgL hg;d'bfosf] ;lqmo ;fdgf, k| l t/f] w , @= k|flj a/fv'6L kmlg{r/ vl/b %),))).– $%,))).– %,))).– !))% sdn kf}8]n
;xefuLtf /x]sf] lyof] eg] ;efnfO{ du/ / alnbfg #= dflj /lgofk'/ ef}lts ;'wf/ – ^),))).– – !))% vftfdf hDdf
PsLs[t dfcf]jfbLsf cWoIf k|r08 / ;fF:s[lts kl/jf/sf $= afnljsf; s]Gb| k'mnaf/L–* ;fgv'6L !),))).– !),))).– – !))% afa'/fd rf}w/L
g]tf k|efs/n] ;Daf]wg ug'e{ Psf] lyof] . snfsf/x?n] kmf]6f]x? M l8NnL dNn %= clDjs]Zj/L lgdflj k'mnaf/L–! vfg]kfgL %(,)#(.– %),))).– (,)#(.– !))% dfgaxfb'/ rf}w/L
;Nofg vn+ u fdf klxnf] k 6s qmflGtsf/L uLt 3_ ;fd'bflos ej ejgg lgdf{0f÷kmlg{r/ vl/b
cfpg'ePsf cWoIf k|r08n] dxfg\ g[Tox? k|:t't u/]sf lyP . lyof] . sfo{qmddf dfcf]jfbL du/fFt != Onfsf k|x/L sfof{no ejg lkl;l; !,#^,*@@.– !,)%,))).– #!,*@@.– !))% lji0f'axfb'/ v8\sf
hgo' 4 , hgcfGbf] n g nufot ;efcl3 ;ef;b\x?sf] g]tT[ jdf tLg /fHosf O{Grfh{ ;'bz{gnufot s]Gb|Lo
d'lQmcfGbf]ngdf ;Nofgsf] e"ldsf :yfgaf6 ljzfn h'n;' sfo{qmd:yndf ;b:ox? ;Gtf]if a'9fdu/, 6]saxfb'/ @= cltl/Qm x'nfs kmlg{r/ vl/b – !),))).– – !))% z]/axfb'/ ljs ;Demf}tfcg'f;f/
dxTjk"0f{ /x]sf] eGb} /fli6«otf /Iffsf k|j]z u/]sf] lyof] . ;ef;b\ 6]saxfb'/ a:g]t, k"0f{ 3tL{, l;hn, s0f{Wjh, s]Gb|Lo ª _ vfg] k fgLtkm{
nflu ;NofgL hgtfsf] hfu?stfsf] a:g]tsf] g]tT[ jdf /x]sf] h'n;' a/nfaf6, ;Nnfxsf/ x:taxfb'/ s];Lnufotsf] != k'mnaf/L–& cfdvf]nL l/ª s'jf lgdf{0f @&,))).– @%,))).– @,))).– !))% pdf yfkf
k|z;+ f ug'e{ of] . ;ef;b\ pdfsfGt zdf{sf] g]tT[ jdf /x]sf] ;xefuLtf /x]sf] lyof] . lhNnf O{Grfh{ @= k'mnaf/L–% 9sgf l/ªs'jf tyf df]6/ vl/b !,^*,@)&.– !,$%,))).– @#,@)).– *)% afa'/fd ljs
;efdf ;Nofgsf $& cf] 6 } h'n'; dfs]{af6 / ;ef;b\ Ps/fh /d]z sf]O/fnfsf] cWoIftf /x]sf] r_ k' n k' n ] ; f÷Xo' d kfOk
uflj;af6 b'O{ tLg cl3b]lv emf]nfdf e08f/Lsf] g] t [ T jdf /x] s f] h' ' n ' ; sfo{qmdsf] ;~rfng lhNnf ;]qm]6/L != k'mnaf/L–^ avl/of %@,@$@.– %),))).– @,@$@.– ()% lji0f'axfb'/ vqL
vfhf af]s/] ;j{;fwf/0f ;xefuL ePsf >Lgu/af6 sfo{ q md:yndf k' u ] s f] bz{gn] ug'{ePsf] lyof] . 5_ dfgjLo ;+ ; fwg÷sfo{ q md
z'l4s/0f;Fu ======= pkrf/ ug]{ ljlwsf] ?kdf o;nfO{ b[li6sf]0fn] ;DkGg k|ltefzfnL != jg dxf;+3 hgr]tgf tflnd – @),))).– – !))% k'mnaf/L dxf;+3 OsfO{
glnP/ cfnf] r gf gug] { JolQm;F u 5 . ctM OdfGbf/ @= kf/flnun sfo{qmd – ^,))).– – !))% ljdnf zdf{ -cWoIf_
ul/g] ljrf/wf/fTds ;+3if{sf] ?kdf pbf/tfjfbL k|jl[ Q b]vf kg{' . bf];f| ,] qmflGtsfl/tf;Fu ha b'lgofFsf] #= dlxnf :jf:Yo :jod\;]ljsf 8«]; vl/b – !*,%)).– – !))% l6sf clwsf/L -cWoIf_
ga'emL c:j:y lbzflt/ n}hfg] k|jl[ Q . cfnf]rgfnfO{ c:j:y ?kdf k|of]u ;a}eGbf pGgt j}rfl/s xltof/
klxnf] s'/f t cGt/;+3if{ kf6L{sf] ug{' jf cfnf]rgfk|lt c;lxi0f' åGåjfb hf]l8G5, Toltv]/ dfq cfj @)^%÷)^^ df ;~rfng x'g af“sL of]hgfx? M–
ultsf] ;|ft] xf] . bf];f| ] s'/f, b'lgofFsf] aGg' . oL b' j } - cfGbf]ng / qmflGtn] ult k|fKt qm= of] h gfsf] gfd n=O{ /sd cg' b fg ?= >dbfg pkef]Qmf ;ldltsf
x/]s j:t'df em}+ Pstf / ;+3if{sf] cfnf]rgf÷cfTdfnf]rgf_ g t xfd|f] ug{ ;S5 . ;fy} kf6L{sf] x/]s txsf] ;+ = cWoIfsf] gfd
lgod kf6L{leq klg nfu" x'G5 . ;r]t lglDt zAbf8Da/ of 9f]ª x'g sfo{stf{ Pp6f c;n ;+u7gstf{,
k|sf/n] To;nfO{ qmflGtsf/Lx?n] ;S5g\, g t cf}krfl/stf k"/f ug]{ ;s[o cfGbf]ngsdL{, k|efjsf/L s _ km"naf/L–^ avl/of dfgaxfb'/ kl/of/sf]
qmflGtsf] lglDt ;j{xf/f >dhLjL ;fdGtL sd{sf08Ldfq x'g\ . oL k|rf/s, s'zn k|lzIfs ;Fu;Fu} 3/g]/, lji0f' s];Lsf] 3/glhs, t]haxfb'/ -% j6f l/ª
ju{sf] lxt;Fu hf]8]/ ;~rfng ljifox? qmflGtsf/Lx?sf] lglDt x'g h?/L 5 . g]kfnLsf] 3/glhs k"j{6f]ndf u/L % j6f s'jf_
ug'k{ 5{ . PstfnfO{ s]Gb|ljGb'df /fv]/ hLjg bz{g aGg'kg]{ xf] . o; 5, xfd|f] cfbz{ / l;4fGt ;xL l/ªs'jf lgdf{0f (%,))).– – lji0f' vqL
gul/Psf] ;+ 3 if{ h8;' q jfbL ljifonfO{ bx|f;
] uF ks8]/ dfq xfdL 5 jf 5}g eGg] s'/f cfd hgtfn] v _ dfgjLo ;+ ; fwfg –
pu|jfdkGyL cj;/jfbdf hfG5 eg] cfkm}leqsf ;fdGtL tyf kFh " LjfbL yfxf kfpg] eg]sf] x/]s sfo{stf{x?sf] != dlxnf ;zlQms/0f – #),))).– –
;+3if{lagfsf] lg/k]If Pstf g} lrGtg ;+:s[ltsf lj?4 ;+3if{ ug{ Jojxf/ b]v/] } xf] . Jojxf/eGbf aflx/ @= hghflt dlxnf ;zlQms/0f – #),))).– ––
blIf0fkGyL cj;/jfbsf] lbzfdf lnP/ ;S5f}+ / Psn] csf{sf] /f]usf] /x]sf] l;4fGtsf] s'g} d"No xFb' g} . #= aLpmkFh
" L ;fdflhs kl/rfns – @),))).– – xfn ;DkGg eO;s]sf]
hfG5 . qmflGt / ju{sf] lglDt Pp6f klxrfg / lgbfg ug{ ;kmn x'G5f}+ . xfdLn] rfx] s f] ;dfhjfb, $= cfocfh{g sfo{qmd / dlxnf – @),))).– – xfn ;DkGg eO;s]sf]
qmflGt / ju{sf] ;+3if{ h'g k"jf{ux| / kfFr, nfn / lgk'0ftfaLrsf] ;fDojfb;Dd xfdL gk'Ubf;Dd %= åGåkLl8t cfocfh{g – @),))).– – –
k|ltzf]wx?af6 d'Qm x'G5 of] g} ;+of]hg Pp6f o:tf] xltof/ xf] To;sf] k|ltljDj b]lvg'kg]{ ynf] eg]sf] – xfn z'? eO;s]sf]
qmflGtsf/Lx?sf] j}1flgs gLlt xf] . h;n] x/] s qmflGtsf/Lx?nfO{ klg xfd|f] cfGbf]ng / kf6L{ g} xf] . ^= blnt cfocfh{g tyf ;Lkd'ns sfo{qmd !,)),))).– –
rf/, xfdLsxfF cfnf]rgf / ch]o lsNnfsf] ?kdf ju{bZ' dgsf] ctM ;f+:s[lts ?kfGt/0fdf cu'jfsf] &= ckfË sfo{qmd @),))).– –
cfTdfnf] r gfsf] ljifoj:t' lj?4 pEofpg ;kmn x'G5 . nfn e"ldsf lgjf{x ug{;Sg] JolQm *= afnaflnsf ;zlQms/0f – @),))).– – xfn ;DkGg eO;s]sf]
cf}krfl/stf lgjf{x ug]{ zAbx?df - Revolutionary _sf] ;DaGw dfcf]jfbL alg/xg ;Dej 5 ls u _ :jf:Yotkm{
dfq ;Lldt x'g] u/]sf 5g\ . o;df Pp6f ju{ ;r] t , OdfGbf/ 5}g < log} ljifoj:t'nfO{ cfwf/ != Onfsf km'naf/L :jf:Yorf}sL %),))).– – xfn z'? eO/x]sf]
klg b'O{vfn] clt g} b]lvg] u/]sf qmflGtsf/L hf]wfxf;Fu 5 eg] agfP/ cfGbf]ng / kf6L{leq 3lge"t rGb|axfb'/ 8f“uL -;lrj_
5g\ . klxnf] t cfnf]rgf 6fpsf] lgk'0f -Dialectical_ sf] ;DaGw ax; / cGt/;+3if{ ;~rfng ug{
b'vfOsf] ljifo aGg' / /f]usf] åGåfTds P]ltxfl;s ef}ltsjfbL cfjZos b]lvG5 . k'mnaf/L uflj; dem36'jf, bfª
jif{ !@, c+s !), @)^^ df3 !) ut] cfOtaf/ ^
;dfrf/ ljljw
;dfhdf dlxnfsf] cl:tTj
dlxnfx?nfO{ b] j L cjtf/ bfDnf]n] afFlwG5 . dlxnfn] k'?ifsf] x/]s txaf6} k5f8L kfl/Psf / pm afWo x'G5] . dlxnfn] km";{bsf]
ufpF kl/ifb\sf] clwsf+z ah]6 ljBfnodf
/f]Nkf÷tfnfjfª ufpF ljsf; ;ldltsf] ut ;ftf ;DkGg ufpF kl/ifb\n] @*
dfg]/ k'Hg] ;dfh klg olx xf] . OR5f ljkl/t :jtM :k"m{t ?kn] bljPsf dlxnfx? dlxnf ?kdf cfk\mgf] lg0f{o cfkm}ug{ nfv (# xhf/ ah]6 lalgof]hg u/]sf] 5 . ljlgof]lht ah]6dWo] clwsf+z ah]6
eg] c;fo lkl8t / ljw' j f s]xL sfd ug{ vf]h] slt s7f]/ clwsf/sf] gf/fnfO{ dgg ug{ kfOb}g lsg < dlxnf lx+;f lj?4 lzIff If]qdf nufOPsf] 5 . h;dWo] pRr dflj tfnfjfªsf] ef}lts k"jf{wf/sf]
dlxnfnfO{ af]S;Lsf] cf/f]k nufP/ ;hfo lbG5 ;dfhn] . cflv/ 8/fO/x]sf 5g\ . pgLx?sf] ;f]rdf cfjfh p7fpg], 3/b]lv aflx/ nflu !^ nfv, lgdflj cf?jf, lgdflj vf/fjfª / k|flj e:dfvf]/sf] ef}lts
dfgl;s / zfl//Ls oftgfx? lbg] slxn];Dd o:tf] kL8fdf dlxnfn] dlxnf eg] s f] dlxnf g} x f] , /x] / ;+ 3 if{ ug] { dlxnfb] l v k"jf{wf/sf] nflu !÷! nfv, k|flj lt/s'n,] k|flj wgyfª, k|flj l/rfjfª / k|flj
/ lb;f v'jfpg] h:tf cdfgjLo lhGbuL lhpg' kg]{ xf] < hªndf To;sf/0f dlxnf dfly hlt /fh u| f dL0f:t/df cfk\ m gf] rfxgf a'9fufpFsf nflu %)÷%) xhf/ 5'6o\ fOPsf] 5 . To;}u/L dlxnf tyf afnaflnsf
3[l0ft sfo{ ug]{ ;dfh klg olx a:g] r/fx? klg lgl:kmqmL / u¥of], hlt zf]if0f u¥of] Tolt g} cg' ; f/ lx8\ g ] dlxnfnfO{ pTyfgsf nflu @! xhf/, pk–:jf:Yo rf}sL tfnfjfªsf nflu $@ xhf/, uflj;sf]
xf] . Pp6L dlxnf ha ljwjf x'G5] :jtGq eP/ v' n f cfsfzdf cfkmgf] ljho ePsf] 7fG5g\ k9] rl/qxLgsf] bfu nufpF 5 j:t'ut ljj/0f / sDKo"6/ vl/bsf nflu ! nfv %) xhf/ / klZrd pRr kxf8L
ta p;nfO{ rl/qlxg / af]S;Lsf] /dfP/ pl8/x] s f x' G 5g\ eg] n]v]sf egfpFbfx? . k'?ifx?df ;dfhn] . cfhsf] @!cf}+ ztfAbLdf ul/aL lgjf/0f cfof]hgf Doflrª kmG8sf nflu &% xhf/ ljlgof]hg ul/Psf] 5 .
cf/f]k nufOG5 . klt ljof]udf dlxnf t Ps ljj]s / r]tgl;n h;/L ePklg dlxnfnfO{ klg dlxnfnfO{ v'§fdf nufpg] uflj; ;lrj sfzL/fd vqLsf] cWoIftfdf ;DkGg kl/ifb\df Plss[t g]skf
56\kl6PsL Pp6L dlxnf cfkm}df dfgj xf] . p;n] r/f;Ddsf] klg b}nf]s'rf]df g} l;ldt /fVg' kb{5 h'Qf;Fu bfFlhG5 eg] k'?ifnfO{ dfcf]jfbLsf a]bk|;fb dNn, Pdfn]sf lvdaxfb'/ 3tL{, sf+u|];sf vs{axfb'/
kL8fdf hln/x]sL x'G5] . p;nfO{ :jtGqtf / v';Lsf] hLGbuL lhpg / bf; agfP/ zf]if0f ug'{ kb{5 lz/df nufpg] 6f]kL;Fu t'ngf 8fFuLnufotsf] pkl:ylt /x]sf] lyof] .
;fGTjgf lbg'sf] ;f6f] pN6} ljleGg ul/G5 . of] s:tf] e]b\efj dlxnf
ls;Ldsf nfN5gf nufOg] cd[tf a'9fyf]sL / k'?ifdf < cfhsf] cfw'lgs hg>dbfgdf df]6/af6f] lgdf{0f
ul/G5 . k|s[ltn] lbPsf] b'O{hft cfhsf] @!cf}+ ztfAbLdf klg dlxnfnfO{ v'§fdf nufpg] ;+;f/df !*cf}+ ztfAbLsf] h:tf]
dlxnf / k'?if xf] . k'?if klg Jojxf/ ug]{ xf] eg] v} t kl/jt{g lnjfª÷/f]Nkfsf] h'Fuf/ uflj; j8f g+ $ / % sf
1fg]Gb| zdf{, lnjfª÷
dfgj xf] eg] dlxnf klg ToxL h'Qf;Fu bfFlhG5 eg] k'?ifnfO{ lz/df nufpg] 6f]kL;Fu x'g ;s]sf] < dlxnfnfO{ v'§fsf] :yfgLoaf;LGbfn] hg>dbfg u/L df]6/af6f] lgdf{0f u/]sf 5g\ . s/La
dfgj xf] . hlt k'?ifsf OR5f, t'ngf ul/G5 . of] s:tf] e]b\efj dlxnf / k'?ifdf < h'Qf ug]/ cGofo / cTofrf/ ug]{ Ps nfv a/fa/sf] >dbfgdf :yfgLoaf;Ln] h'Fuf/sf] g]kf{ ahf/b]lv
cfsf+Iff / rfxgfx? x'G5g\ Tolt cfhsf] cfw'lgs ;+;f/df !*cf}+ ztfAbLsf] h:tf] Jojxf/ ug]{ k'?ifnfO{ d eGg rfxG5' k'?ifsf] sf]O/fng]6f;Dd k'Ug] Ps lsld df]6/af6f] lgdf{0f u/]sf x'g\ . ;8s
dlxnfsf klg x' G 5g\ . t/ h:tf] OR5f / rfxgf dlxnfsf] lgdf{0f ePkl5 oftfoftsf ;fwgx? klg l5§} ;~rfng ul/g] atfOPsf]
dlxnfx? eg] dgsf ;f/f v';L xf] eg] v} t kl/jt{g x'g ;s]sf] < dlxnfnfO{ v'§fsf] klg x'G5, To;sf/0f pgLx?sf] 5 . ufpFd} ;8s ePkl5 cfkm"n] pTkfbg u/]sf j:t'x? ahf/;Dd
/ rfxgf dgleq bafP/ of] zf]if0f h'Qf ug]/ cGofo / cTofrf/ ug]{ k'?ifnfO{ d eGg rfxG5' rfxgfnfO{ a' e m] / dlxnf ;lhn} n}hfg ;Sg] ePsf]n] ;j{;fwf/0fdf v';L 5fPsf] 5 .
oQm ;dfhdf afFlr/x]sf 5g\ . k'?ifsf] h:tf] OR5f / rfxgf dlxnfsf] klg x'G5, clwsf/nfO{ k"0f{tf lbg Psk6s
Tof] zf]if0f / bdgdf 3/sf] r'nf]
rf]sf}df sfd ug]{b]lv clkm;df
To;sf/0f pgLx?sf] rfxgfnfO{ a'em]/ dlxnf clwsf/nfO{ aflx/L ;+;f/ lgofn]/ x]g{';\ tkfO{
cem} cF W of/f] o' u df x' g ' x ' G 5 .
xdf/ kx'/F f klqsf ljdf]rg
k"0f{tf lbg Psk6s aflx/L ;+;f/ lgofn]/ x]g; '{ \ tkfO{ cem} 3f]/fxL÷
fxL÷yf? ljBfyL{ ;dfhsf] jflif{s d'vkq -xdf/ kxF'/f_ sf]
sfd ug]{ dlxnfx? ;a} kb{5g\ . pHofnf] / cfw' l gs o' u df laxLaf/ Ps sfo{qmdsf] cfof]hgf u/L ljdf]rg ul/Psf] 5 . ;dfhsf
lxhf] klg ;dfhn] dlxnfnfO{ cFWof/f] o'udf x'gx' G' 5 . pHofnf] / cfw'lgs o'udf cfpg'xf]; / dlxnfnfO{ ;Ddfg cWoIf ;Gtf]if blxtsf] cWoIftfdf ;DkGg sfo{qmdsf] k|d'v cltly
k'?ifsf] dgf]/Ghgsf] ;fwg jf cfpg'xf]; / dlxnfnfO{ ;Ddfg ug{ l;Sg'xf];\ . ug{ l;Sg'xf];\ . ta dfq Pp6f xdf/ kxF'/fsf ;+/Ifs Pj+ j]; ;+:yfsf cWoIf l8NnLaxfb'/ rf}w/Ln]
of}g t[i0ff d]6\g] ;fwg 7fGYof] / c;n dfgj ePsf] ;fy{stf kfpg' pQm klqsfsf] ljdf]rg ug'e{ Psf] lyof] . sfo{qmddf ;dfhsf ;Nnfxsf/
cfhklg ToxL 7flg/x]sf] 5 . of] gkfpg' of] s:tf] cGofo xf] < eGg] gsf/fTds wf/0ff /x]sf] 5 . x'g]5 . dlxnfnfO{ v'§fsf] h'Qf ;f]utlj/ rf}w/L, ;flxTosf/ nf]s/fh k/fh'nL, sdndl0f b]jsf]6f,
zf] i f0fjfbL ;dfhdf hlt dlxnfnfO{ kl/jf/ / ;dfhn] dlxnf 3/b]lv aflx/ lg:s]kl5 7fg]/ zf]if0fug]{x? k'/fgf] ;+:sf/ kqsf/ ljk'n kf]v|]n, ;ljg lk|of;g, k/z'/fd zdf{, zfGtf rf}w/L
kl/jt{gsf gf/fx? 3lGsPklg aGws agfPsf] 5 . of] ;dfhleq cfkmgf] xf/ ePsf] cfefif ug'{ dfGg] b]lv cfhsf cfw'lgs dfgj nufotn] z'esfdgf lbg'ePsf] lyof] . sfo{qmddf klqsfsf] ;dLIff
dlxnfk| l t s' g } ;sf/fTds klg s]xL lzlIft / ljj]sl;n sxfF;Ddsf] Gofof]lrt s'/f xf] < egfpFbf s]xL lzlIft k'?ifx? klg /fKtL ;flxTo kl/ifb\sf cWoIf k'?iff]Qd vgfnn] ug'{ePsf] lyof] .
kl/jt{g cfPSf] 5}g\ . cfhklg k'?ifx? gePsf eg] kSs} xf]Ogg\ . 3/kl/jf/sf x/] s dxTjk" 0 f{ 5g\ . v'§fsf] h'Qf / dlxnfsf] lj/]Gb| rf}w/Lsf] :jfut dGtJojf6 z'? ePsf] sfo{qmdsf] ;~rfng
dlxnfnfO{ 3/kl/jf/ ;dfhsf] tL k9] n]v]sfx?n]g} dlxnfdfly lg0f{ox?df dlxnfnfO{ ;xefuL cl:tTj s] Pp6} xf] t < s] ledsfGt rf}w/Ln] ug'{ePsf] lyof] .
bf; 7flgG5 . Pp6f kl/jf/df ha zf]if0f / olx ;dfhsf] k'/fgf] u/fOb}g lsg <cflv/ dlxnfn] dlxnfsf] x}l;ot v'§fsf] h'Qf
5f]/f /5f]/Lsf] hGd x'G5 ToxL
lbg b]lvg} 5f]/f / 5f]/Ldflysf]
;+:sf/ u|x0fu/L /fv]sf 5g\ .
dlxnfx?sf] xs / clwsf/sf]
klg ;To / c;To s'/fx? 5'6o\ fP/
7f] ; lg0f{ o lbg ;S5g\ lg .
a/fa/ 5 t < ca ;a} dlxnfx?
blaPsf cfjfhx? k|:k'm6g ug{
s[lif ljsf; a}s $# aif{df
3f]/fxL÷
fxL÷s[lif ljsf; a}+s lnld6]8 lalxaf/b]lv $# jif{df k|j]z u/]sf] 5 .
e]be\ fjsf] vf8nsf] z'?jft x'G5 . ;Ddfg ug]{ k'?ifx? klg oxfF 3/kl/jf/sf] hlGh/leq afFlwPsL Psl9Ssf eP/ cl3 a9\g] a]nf ;f] cj;/df a}+sn] laxLaf/ cfk\mg} sfof{nodf Ps sfo{qmdsf] cfof]hgf u/L
ToxL vf8n kl5 lrl/bf lrl/bf gePsf xf]Ogg t/ To:tf k'?ifx? Ps dlxnf kL8} kL8fn] leqleq} cfO;s]sf] 5 . dlxnf d'lQmsf] $#cf}+ jflif{sf]T;j dgfPsf] 5 . tkfO{sf] 3/ cfFugsf] a}+s, s[lif ljsf;
k'g} g;lsg] u/]/ lr/f kb{5 . Psbd} sd 5g\ . dlxnfnfO{ bf; hln/x]sL x'G5] t/ cfk\mgf] hLjgsf] lglDt / cu|ufdL kl/jt{gzLn a}+s eGg] gf/fsf ;fy cfof]lht jflif{sf]T;j sfo{qmddf af]Nb} k|d'v cltly
5f]/LnfO{ 3/kl/jf/ / ;dfhn] x]g]{ agfP/ zf]if0f u/L /fhug{ kNs]sf lg0f{o p;n] cfkm} ug{ kfpFlbg . qmflGtsf nflu dlxnf d' l Qm s[lif ljsf; a}s lnld6]8 If]qLo sfof{no 3f]/fxLsf lgb]z{ s kf]if0f/fh nfld5fg]n]
b[li6sf]0f slt g/fd|f] 5 eg] 5f]/fn] zf]ifsx?n] slxn] a'emnfg v} kl/jf/n] vf] h LlbPsf] Pp6f cfGbf] n gdf xf] l dg' ckl/xfo{ …sÚ ju{sf] Ohfht k|fKt hgtfsf] 3/3/df k'u]sf] a}snfO{ k|efjsf/L agfpg
h] u/] klg 5'6 x'G5 . t/, 5f]/LnfO{ dlxnf clwsf/sf] s'/f < /fHosf] c~hfg dfG5];Fu lhGbuL lHfpg cfhsf] cfjZostf klg xf] . l5§} cleofg ;~rfng ul/g] atfpg' eof] .
clxn]sf] cj:yfdf sd{rf/Lx?sf] Jojxf/df kl/jt{g / ;]jfdf k|efjsfl/tf

bfªdf afbL hfltsf] cj:yf 5 . ;g\ !((! sf] hgu0fgf xf] . o' u cg' s ' n rNg ;Sg' r]tgfsf] sdL bl/b|tfsf] sf/0fn]
geP;Dd k|lt:kwf{ ug{ ufx|f] x'g] eGb} lgb]z{ s nfld5fg]n] k'/fgf] z}nL / lj1fkgdf
Wofg glbbf lgIf]k ;+sngdf sdL cfPsf] atfpg' eof] . jflif{sf]T;jsf] cj;/df
@% jif{;Dd c6'6 ;]jf u/]sf sd{rf/Lx?nfO{ sb/kq, ;]jfkbs / !) xhf/
?k}ofF k|bfg ul/Psf] lyof] . o;/L ;Ddflgt x'gx] ?df Clif/fh b]jsf]6f, e'kfn
cg' ; f/ afbLx?sf] hg;+ V of pko'Qm jftfj/0f tof/ kf/L ;do ljs6 7fpFdf a:g] z'?df ;fF:s[lts yfkf, rGb|bj] lu/L / kf]if0f/fh nfld5fg] /xg'ePsf] 5 . o;}u/L @) jif{ ;]jfcjlw
&,)*@/x] s f] Pp6f tYofÍdf ;fk]If ?kdf ljZj eft[Tj kljq gfrufg ub}{ cfPsf] atfpFl5g\ k'us] f sd{rf/LnfO{ kfFrxhf/ gub;lxt ;Ddfg kq lbOPsf] lyof] . h;df
pNn] v ul/Psf] 5 . pgLx? dfgjLo ;Gb]z lbg' ;+:s[ltsf] t'n;Lk'/ uf]6Lvf]nfdf a:g] zld{nf lrGtfk|;fb uf}td, zflns/fd h};L, gdk|;fb e';fn, jf;'bj] cfrfo{, ch'g{ l;+x
dWoklZrd / ;' b " / klZrdsf ;xL ;Ddfg / dd{ 1fg xf] . afbL .o; hfltsf sltko 3tL{ If]qL, ;'lgns'df/ >]i7, /fdaxfb'/ a'9fyf]sL, g/axfb'/ a:g]t / s]z/ yfkf
kxf8L / t/fO{sf lhNnfx? ljz]if g]kfnL ;dfhdf b]lvPsf wfld{s, dlxnfx? hf]lvdk"0f{ k]zfdf nfUg /xg'ePsf] 5 . ;f] ;df/f]xdf k"j{ sd{rf/Lx?nfO{ klg ;Ddfg ul/Psf] lyof] .
u/L bfª, ;Nofg, /f]Nkf, ?s'd, ;fdflhs c;dfgtf hftLo lje]b afWo ePsf 5g\ . afbL hflt sfo{qmdsf] ;~rfng lvdaxfb/ clwsf/Ln] ug'e{ Psf] lyof] .
hgs g]kfnL b}n]v, hfh/sf]6, afFs], alb{of /
s}nfnLdf 5l/P/ /x]sf 5g\ .
/ hftLo 5'jf5't c;dfg hftLo
lje]b / hftLo 5'jf5't h:tf
g] k fnsf] klZrd lhNnf bfª,
Ko"7fg, ?s'd, hfh/sf]6, ;'vt{] , lzIfs b/aGbL ldnfg l5§} ul/g]
lj/tfsf] ufyf ufpg] dfbn, afF;'/L, ;'Nkf agfpg] cdfgjLo ;+ : sf/nfO{ x6fpg afFs,] alb{of / s}nfnL, s~rgk'/df 3f]/fxL÷
fxL÷lhNnf lzIff clwsf/L w|'j/fh s];Ln] cfufdL z}lIfs
o'4z}nLsf] lglDt ;Nnfx ;'emfj afbL k'?ifx?sf] d'Vo / k/Dk/fut ;/sf/L cw{ ;/sf/L / lghL :t/n] ;d]t a;f]af; u/]sf] atfpg' x'G5 . ;q z'? x'g'cufj} ljBfyL{ ;+Vofsf] cg'kftdf lzIfsx?sf] 3/kfos
lbg] ljleGg 36gfsf] phfu/ ub}{ k]zf xf] eg] dlxnfx?n] ltgsf klg s]xL ;s[otfnfO{ ;dfnf]lrt cfly{s, ;fdflhs, z}lIfs cflb kg]{ u/L b/aGbL ldnfg ul/g] atfpg' ePsf] 5 . ;/:jtL dfWolds
gofF o'usf] hu]gf{ ug'{g} afbL dflns / gofF u| f xssf] sbd dflgG5 . If]qdf cToGt} kL5l8Psf] 5 . o; ljBfno sf7]sf]n 3f]/fxLsf] laxLaf/ ;DkGg @(cf}F jflif{s pT;j tyf
;d'bfosf] hLjgz}nL / ;+:s[lt dgf]/~hgsf nflu gfrufg ug{d ' f ctM ;dfhdf b]lvPsf wfld{s, hfltsf] k/Dk/fut d'Vo k]zf dfbn cljefjs lbj;sf cj;/df k|d'v cltlysf] cf;gaf6 af]Nb} s];Ln]
xf] . dfgjLo hLjgdf ;+:s[ltsf] dfq} ;Lldt ul/Psf] lyof] . ;fdflhs Pjd\ ;fF:s[lts / ljs[lt agfpg], ahfpg], hfn a'Gg]df g} ljBfyL{ g} gePsf 7fpFdf lzIfs y'lk|Psf] cj:yf pTkGg x'g glbg]
ulx/f] 5fk /xG5 .To;sf/0f lxhf]cfh s]xL afbL dlxnfx? lj;+ult / c;dfgtfnfO{ x6fO Ps 5g\ . afbL hfltx?sf] d'nynf] atfpg'eof] . ljBfyL{ 36\b} hfg] lzIfs a9\b} hfg] cj:yfnfO{ hlt;'s}
g]kfnL snf / ;+:s[ltsf] hu]gf{ kl/jf/sf] u'hf/fsf nflu ahf/ lje]b /lxt ;dfhsf] lgdf{0f ug{ ;Nofg /x]sf] s'/f atfpg' x'G5 cj/f]w cfPklg z}lIfs u'0f:t/ a9fpg clgjfo{ ldnfg ul/g] pxfFsf]
ug{ sltko jfbL ;d'bfox? uLt cf;kf;df ljleGg cfo nfUg'kg]{ cj:yf clxn]sf afbL ;NofgL /fhfsf] b/af/df gfRg] hf]8 lyof] . …hlt;'s} ckmjfx km}nfPklg ldnfg u/]/} b]vfOlbg]
ufP/, gfr]/ 3/3/df k'uL dfu]/ cfh{gd"ns Joj;fo ;~rfng ;d'bfo tyf cfd blnt ju{x?df ufpg] ub{y] / alS;; cflbn] hLjg k|of;df 5f}F .Ú pxfFn] eGg'eof] . ljBfno Joj:yfkg ;ldltsf cWoIf
vfg afWo ePsf 5g\ . o;/L Ps ul//x]sf] kfOG5 . of] afbL hfltsf] of] lhDd]jf/L /x]sf] 5 . ;dtf wfGgsf nflu cGt/df /fhf eut e08f/Lsf] cWoIftfdf ePsf] sfo{qmddf clwsf/L s];Ln]
;dodf snfsfl/tfsf] If] q ;fIf/tf b/ dw] z sf] ] eGbf d"ns ;dGjosf/L ;dfhsf] o;/L /hf}6fx?sf] pGd'ng;Fu} xfdLx? ;/:jtL dfljsf nflu * nfv @% xhf/ a/fa/sf] ljBfno ef}lts
c+ufn]sfx?nfO{ ul/jaLsf] sf/0f t'ngfTds ?kdf a9L b]lvG5 . dfq ;kmn ;dfhsf] lgdf{0f ug{ klg b]zsf ljleGg 7fpFdf 5l/g ;'wf/ of]hgfsf] ah]6 lbg];d]t 3f]if0ff ug'{ePsf] lyof] . jflif{sf]T;jsf]
x'g;Dd kL8f / 7"nfj8fsf] c5't #$=% k|ltzt 5 . ;lsG5 . g] k fndf blntx?sf] kUof} . gfrufg ubf{ ub}{ afbL cj;/df ljBfnodf ;/:jtL k"hf ug'{sf ;fy} ljBfyL{n] ljljw
;+1f lbb} lkm/Gt] hLjg latfpFb} jfWofTds kl/l:yltdf cj:yf sdhf]/L eO ;fdflhs dlxnfx?af6 ljgf afa'sf 5f]/f5f]/L uLtg[To k|:t't u/]sf lyP . sfo{qmdsf] ;~rfng lzIfs lji0f'dl0f
c:tJo:t ePsf 5g\ . afbL vf]nfsf] lsgf/df cJo:t hLjg s'/Llt af6 kLl8t klg afbL ;d'bfo hGdg yfn] k l5 pgLx?nfO{ bfxfnn] ug'{ePsf] lyof] .
;d'bfosf] 7"nf] lx:;f cfly{s latfpg afWo afbL ;d'bfosf] g} 5 . csf{tkm{ Ps t blnt To;df ;dfhn] 3[0ffsf] b[li6n] x]g{ yfNof] .
ljifdtf / ;fdflhs lt/:sf/
;x] / e" l dxLg hLjg latfpg
afWo 5g\ . afbL hfltsf] ;fdflhs
ljz]if sfo{qmd ;~rfng ug{]
qmddf xfd|f] b]z g]kfn ax'hflt,
ax' e flifs, ax' w fld{ s /
klg dlxnf x'gfn] ;dfhdf t];f| ]
bhf{sf] hLjg latfpg afWo afbL
dlxnfsf] l:ylt cem a9L gfh's
blnt ePs} sf/0f o; hfltsf
dlxnfn] lrof k;n yfk] /
cfTdlge{ t fsf] af6f] ckgfpg
ljljw 1fg–lj1fg
:t/ kxf8L lxGb' hflt ;d"xdf ax';fF:s[lts ePsfn] ;dfhnfO{ /x]sf] atfpg' x'G5 3f]/fxL–!) sL ;s]sf 5}gg\ . To; cj:yfaf6 != lbge/df dflg;sf] nDafO{ kl/jt{g x'G5 . /fte/df cf/fd
;a}eGbf tNnf] cj:yfdf /x]sf] ;b\ e fa ;xsfo{ ;lxi0f' t f, sdnf afbL . sltko dlxnfx? 5'6sf/f kfpg ;a} kIfaf6 / u/]kl5 laxfg p7\bf xfd|f] nDafO{ ;aeGbf w]/} x'G5 . laxfg /
5 . uGwj{ hfltsf] t' n gfdf kf/:kl/s ;dGjoaf6 cu|ultdf hLjgsf c? gb]lvPkl5 klg To; ljz]iftM /fHoaf6 ljif]z kxn ;fFemsf] nDafO{df #÷$ OGreGbf clnslt a9Lsf] km/s kb{5 .
afbLx?sf] hg;+Vof a9L /x]sf] dfu{ klxNofpg' gofF o'usf] dfu sfdddf ;+nUg ePsf] kfOG5 . yflng' k5{ . lbge/df hlt a9L lxF8\of] ToxL cg'kftdf z/L/ v'lDrP/
laxfgeGbf ;fFemsf] nDafO{ sd x'g] ub{5 . xfd|f] d]?b08sf
cª\ux?df cfPsf] ;ª\s'rgsf sf/0f o;f] x'g] ub{5 .
cgf}7f] ;+;f/ @= cfsfzsf] slt :yfgx? o:tf 5g\ hxfF tf/fx? /x]sf 5}gg\ .
o:tf :yfgx?df tf/fd08n /x]sf] x'G5 . o:tf] sfnf] tf/fd08n

cfuf] a]r/
] hLjg u'hf/f ldl;Psf] w'nf] / jfo'n] ag]sf] x'G5 .
#= /ftf] em08fn] ljb|f]x jf sflGtsf] ;+s]t ub{5 .
$= g]kfnsf] ;a}eGbf 7"nf] c~rn s0ff{nL xf] eg] ;a}eGbf ;fgf]
l;Q}df kfOg] cfuf] klg af/f /fd|} u'hf/f rNg] u/]sf] 5 . ufpFdf s;}sf] d[To' eP cfuf] cfuf] a] r ] / hUuf hdLg / c~rn dxfsfnL xf] .
lhNnfdf lsGg' k 5{ < ;' G bf …xfn} d}n] xhf/ ?k}ofdf cfuf] a]Rg 3f6df cfpg] va/ ;'grfFbL kfOGYof]Ú, pgn] eg] %= u/La dfG5]sf] ;aeGbf 7"nf] ;DklQ p;sf] cfTdljZjf; g} xf] – :j]6 df8]g{
crDd nfU5 . emg\ crDd nfUbf] a]r+]Ú r}gk'/sf u'N6]gL dflNnsn] pgLx?nfO{ lbOG5 . …3f6d} uP/ clxn] d"No 36\b} uPsf] 5 . ^= ;a}eGbf sfG5f] lhNnf eg]/ sflnsf]6nfO{ lrlgG5 .
s'/f s] eg] oxfFsf 8f]d ;d'bfo eg]– …;DkGg JooQmn] cem a9L uP/ d[tssf kl/jf/sf] ;fdYo{ 8f]daf6 lslgPsf] lslgPsf] &= dfgj z/L/sf] ;a}eGbf alnof] j:t' bfFtdf kfOg] Ogfd]n xf] .
cfuf] a]r]/} u'hf/f rnfO/x]sf klg lbG5g\ .Ú pgn] Ps d'¶L x]/]/ d"No tf]S5f}+Ú xl/n] eg] . cfuf]n] lrtf hnfP, d[tssf] *= kf]yL la/fnf]nfO{ /fgL elgG5 eg] kf]yL afFb/nfO{ ;'Gb/L elgG5 .
5g\ . cfuf] 8]9 xhf/;Dd a]rs ] f] atfP . …df]ndf]nfO{sf qmddf w]/} klg kfpg cfTdfn] rL/ zflGt kfpg] ljZjf; (= ;+ljwfg;efsf] lgjf{rgdf k|ToIf l;6df Pp6f klg l;6
htftt} l;Q}df kfOg] cfuf] clGtd ;+:sf/sf nflu cfuf] ;lsG5 . yf] / } d f klg lrQ /x]sfn] of] rng a9]sf] yf? glhTg] !^ j6f bnn] ;dfg'kfltsaf6 l;6 kfPsf 5g\ <
oxfFsf rf}w/L, yf?nufot dw]zL lsGg}kg]{ wfld{s dfGotf /x]sf] a'emfpg'kg]{ x'G5 . sNof0fsf/L s] G b| L o ;b:o !)= :ofp / u'nfkm lah'nL lgsfNg ;lsg] kmnkm"n x'g\ <
;d'bfodf lrtf hnfpg] 8f]d oxfF k':tf}b]lv of] rng rNb} ;/b/ kfF r ;o ?k} o f x[bogf/fof0f rf}w/Ln] atfP . !!= sfnf] d}bfgdf l;kfxL k/]6 v]N5g\– ds} e'6]sf] .
kl/jf/af6 lsGg} kg]{ x'G5 . cfPsf] 5 . af/f / k;f{ s f rngrNtL 5 . t/, lgSs} ljkGg …To;}n] hlt;'s} df]n tf]s]klg !@= ;k{ uO;s]kl5 uf]xL s'6L s] kmfObf– df}sf r's]kl5 r'/Lkm"/L
To;dfly dxFuf]df lsga]r x'g] clwsf+z uflj;sf cflbaf;Ln] kl/jf/ eP bfnrfdndf klg lrQ ldnfP/ cfuf] lsGg] u/]sf 5f}+Ú b]vfP/ sfd nfUb}g .
ePsfn] lgDg juL{o kl/jf/sf] cfuf] lsGg] u/]sf 5g\ . a'emfpFb} cfPsf] xl/n] atfP . klxn] pgn] eg] !#– gofF ;+s6af6 dfq gofF k|fKtLsf] kfb'e{ fj x'g;S5 –dfS;{,P+uN] ; .
jif{ !@, c+s !), @)^^ df3 !) ut] cfOtaf/ &
;dfrf/ ljljw
;lxbsf] ;Demgfdf zflns lgdf{0f
3f] / fxL÷
fxL÷bfªdf klxnf] k 6s atfpFb} afFrs] fx?n] pgLx?sf] ;kgf :yfgLo lgsfosf] d'nu]6d} tfnf
hgo' 4 sf ;lxbsf] ;Demgfdf ;fsf/ kfg'{k5{ eGg'eof] . ;f] bfª÷
bfª÷:yfgLo lgsfox?df ;/sf/n] k6s–k6s u/]sf ;xdlt sfof{Gjog
zflns lgdf{ 0 f ul/Psf] 5 . cj;/df yf?jfg /fHo ;ldlt gu/]sf] eGb} laxLaf/b]lv :yfgLo lgsfosf sfof{nox?sf] d'nu]6d} tfnf
hgo'4sf] qmddf ;lxb ePsL 3f]/fxL ;b:o tyf !) g+ Pl/of OGrfh{ nufOPsf] 5 . :yfgLo lgsfo ;+o'Qm cfGbf]ng s]Gb|Lo ;dGjo ;ldltsf]
gu/kflnsf–* a8x/fsL /fdk'/f ljKnjn] ;fdflhs ljs[ l t cfJxfgdf b]zJofkL?kdf sfof{nosf] d'nu]6d} tfnf nufOPsf] xf] .
3tL{ s f] ;Demgfdf zflns / lj;+ultsf] cGTo / lbuf] zflGt cfGbf]ngsf sf/0f bfªsf :yfgLo lgsfodf k"0f{?kdf k|efj k/]sf] 5 . laxLaf/
k|ltIffno lgdf{0f ul/Psf] xf] . :yfkgf ug{ ;lxbn] b]vfPsf] af6f]df / z'qmaf/ s'g} sfd x'g ;s]g . ut k'; !# ut] :yfgLo ljsf; dGqfno /
PsLs[t dfcf]jfbL !) g+ Pl/ofsf] lg/Gt/ cufl8 a9\g] k|ltj4tf JoQm cfGbf]ng/t sd{rf/LaLr @! lbgleq dfu k"/f ug]{ ;xdlt ePsf] lyof] . t/
!% xhf/ / ;lxbsf kl/jf/n] ! ug'e{ of]] . tf]lsPsf] ;do lalt;Sbf klg ;/sf/n] jf:tf gu/]kl5 df3 & ut]bl] v k'gM
nfv *) xhf/ u/L @ nfv a/fa/sf] hgd'lQm ;]gfsL ;b:o /x]sL cfGbf]ng z'? ug{ afWo ePsf] cfGbf]ng/t kIfn] hgfPsf] 5 . ;xdlt sfof{Gjog
nufgLdf lgdf{0f ul/Psf] pQm ;lxb 3tL{nfO{ )%( d+l;/ !# ut] / :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL @)%^ sf] rf}yf] ;+zf]wg gx'bF f;Dd cfGbf]ng
zflns / k|ltIffnosf] Ps};fy ut 3/d} ;' l t/x] s f] a] n f ;] g fn] hf/L /xg] pgLx?sf] c8fg 5 . laxLaf/b]lv :yfgLo lgsfosf lhNnf ljsf;
a'waf/ pb\3f6g ul/Psf] 5 . PsLs[t lu/km\tf/kl5 a]kQf kf/]/ xTof ;ldlt, gu/kflnsf / uflj; sfof{nosf sfdsfh 7Kk ePsf 5g\ . g]kfn /fli6«o
dfcf]jfbL !) g+= Pl/of / ;lxb u/]sf] lyof] . hgo'4sf] qmddf sd{rf/L ;+u7g :yfgLo lgsfo lhNnf ;ldlt bfªsf cWoIf d'lQm/fd ;'jb] Lsf
kl/jf/sf] cfof]hgfdf cfof]lht Ps bfªdf zxfbt k|fKt u/]sf s/La cg';f/ bdsn, PDj'nG] ;nufotsf cltcfjZos ;'ljwfafx]ssf ;a} ;]jfx?
sfo{qmdsfaLr dfcf]jfbL bfªsf tLg ;osf] ;+ V ofdf /x] s f kmf]6f] M k|sfz rf}w/L clglZrtsfnLg ?kdf aGb ul/Psf] 5 . kfFr a'bF ] dfu k"/f gx'bF f;Dd cfGbf]ng
O{Grfh{ ljdnn] zflnsdf dfNof{k0f ;lxbx?sf] ;+emgfdf k|ltIffno / 3f]/fxL gu/kflnsf–* df ev{/} lgdf{0f ul/Psf] s'g} ;Demf}tfdf g6'lËg] ;d]t pgn] atfP .
u/L pb\3f6g ug'e{ Psf] lyof] . ejgx? lgdf{0f ePklg zflns
sfo{qmddf k|d'v cltlysf]
cf;gaf6 af]Nb} OGrfh{ ljdnn]
lgdf{0f u/]sf] of] klxnf]k6s ePsf]
PsLs[t dfcf]jfbL !) g+= Pl/of
;lxb /fdk'/f 3tL{ ‘sljtf’sf] zflns
qmflGtsf/L bfªsf cWoIf a;Gt o;}aLr 3f]/fxL gu/kflnsfsf]
vfg]kfgL ;+:yfsf] ;fwf/0f;ef
bfª÷t'n;Lk'/–!) bdf/ufpFl:yt emfFqmL 9'ªu\ f vfg]kfgL pkef]Qmf
bf]0f{ s];L, bfª÷
k'/fgf] ;+:s[ltsf] cGTo u/L gofF OGrfh{ ljKnjn] atfpg' eof] . rf}w/L, du/ d'lQmdf]rf{sf s]Gb|Lo a8x/fl:yt gofFj:tL 6f]nnfO{ ;lxb tyf ;/;kmfO{ ;+:yfsf] 5}7f}+ ;fwf/0f;ef xfn} ;DkGg ePsf] 5 . ;+:yfsf cWoIf
;+:s[ltsf] hu]gf{ ug{ / ;lxbx?sf] sfo{qmddf ;lxbsf >Ldfg\ ;b:o bofhL /f]sf, :yfgLo ldgf /fdk'/f 6f]n 3f]if0ff ul/Psf] 5 . rGb|sfGt v/]nsf] cWoIftf Pjd\ lhNnf vfg]kfgL l8lehg sfof{nosf ;j–
;Ddfg Pj+ ;Demgfdf zflns tyf hgd' l Qm ;] g fsf ;b:o lu/Lnufotn] >4f~hnL JoQm sfo{qmddf k|dv ' cltlyn] /fdk'/f OlGhlgo/ ltns Gof}kfg]sf] k|dv ' cfltYodf ;DkGg ;efdf /fhg}lts bnsf
lgdf{0f ul/Psf] atfpg'eof] . pxfFn] lj/jxfb'/ a'9f, hgd'lQm ;]gfsf ug'{ePsf] lyof] . ;lxbsf a'jf 6f]n 3f]if0ff ug]{ k|:tfj /fv]kl5 k|ltlglw, t'n;Lk'/ vfg]kfgL ;+:yfsf s[i0f cfrfo{, ;/:jtL dflj bdf/ufpF lj=Jo=;=
;lxbx?sf] ;kgf cem}+ k"/f gePsf] a6flnog sdf08/ bLk, clvn s]zaxfb'/ 3tL{sf] cWoIftfdf ;of} + s f] ;+ V ofdf ;xefuL cWoIf afnf/fd uf}td, gd'gf dlxnf ;f=j=p=sf cWoIf s[i0fL uf}td nufotn]
;DkGg sfo{qmdsf] ;~rfng ;x– :yfgLoaf;Ln] tfnL ahfP/
k'/Gwf/fsf] ljsf;df kxn ul/g] ;]qm]6/L ;fsf/ yf?n] ug'e{ Psf] lyof] . k|:tfjsf] ;dy{g u/]sf lyP .
af]Ng'ePsf] lyof] . sfo{qmddf af]Ng] jQmfx?n] jiff{tsf] ;dodf af9Ln] vfg]kfgLsf]
d'xfg / kfOk aufP/ wldnf] kfgL lkpg'kg]{ afWotf ePsf] atfpFb} ;DalGwt
xfk'/]÷k'/Gwf/f uflj;sf] ef}lts
ljsf;sf nflu kxn tyf cg'udg
ug{ PsLs[t g]skf dfcf]jfbLn] ljefu
jg km8fgLnfO{ /f]Sg klg ljz]if kxn
ug]{ / xfk'/d] f lgdf{0f x'g uO/x]sf] l;d]G6
sf/vfgfnfO{ Jojl:yt ug{ klg kxn
k;naf6 ;x'lnot kfP ls;fgx?
Clifk| j n e§/fO
e§/fO{ ÷ xnjf/ k' ¥ ofpb} cfPsf] 5 . b} l gs
lgsfon] Wofg lbg cfu|x u/]sf lyP . ;efdf ;+:yfsf ;lrj wd{/fh cf]nLn]
;f+u7lgs k|ltj]bg / sf]iffWoIf tf/fk|;fb b]jsf]6fn] cfly{s k|ltj]bg k|:t't
ug{e' Psf] lyof] . ;+:yfsf] nflu dxTjk"0f{ e"ldsf lgjf{x u/]jfkt knDa/ lx/fnfn
v8\sf, sfof{no ;lrj ;'zLns'df/ sfk\mn], pkef]Qmfx? s[i0f s];L, wd{axfb'/ vqL
u7g u/]sf] 5 . pQm ljefun] uflj;sf] ug{] atfPsf] 5 . clxn] bfªdf w]/} ;xsf/L pkef] U o ;fdu| L bfn, rfdn, / r'8fdl0f ;fksf]6fnfO{ ;fwf/0f ;efdf ;Ddfg ul/Psf] lyof] .
;du| ljsf;sf nflu eGb} cfwf/e"t xfk' / ] d f ;lxbåf/ agfOg] ;+:yfx? :yfkgf ePsf 5g\ . lrgL nufotsf a:t'x? cGo
ljsf;sf of]hgfx? klg ;fj{hlgs
u/]sf] 5 . ljefusf k|d'v s[i0faxfb'/
o;} a Lr hgo' 4 , P] l txfl;s
hgcfGbf]ng tyf ;f] eGbf cl3sf
bfªsf ;xsf/L ;:yfn] ;a} 7fpFdf
;:tf] k;n vf] l nlbPsf] 5 .
k;ndf eGbf $ ?k}ofF ;:tf]
d' N odf kfOg] :yflgojf;L
dfnafxs oftfoft Joj;foLsf] e]nf
t'n;Lk'/÷÷/fKtL c~rn ;fgf dfnafxs oftfoft Joj;foL ;ldltsf]
v8\sfsf] kxndf tL of]hgfx? cg'udg ;Dk"0f{ dxfg ;lxbx?sf] ;Demgfdf cfk" m nfO{ cfjZoskg] { ;fdfg b'uf{nfn lwtfnn] atfpg' eof] . zlgaf/ t'n;Lk'/df Ps sfo{qmdsf] cfof]hgf u/L ;+:yfsf] pb\3f6g ul/Psf] 5 .
tyf ;fj{hlgs ul/Psf x'g\ . PsLs[t g]skf dfcf]jfbL bfª @) g+= cfk\mg} 7fpFdf Tof] klg cToGt …d"No;'rL leQfdf 5 7"nf cIf/df ;ldltsf cWoIf k|d] axfb'/ zdf{sf] cWoIftf Pj+ oftfoft Joj;foL dxf;+3sf
k'/Gwf/f uflj;nfO{ ef}lts ljsf;sf Pl/ofn] k'/Gwf/fsf] xfk'/]df ;lxbåf/ sd d"Nodf kfPkl5 ;j{;fwf/0fsf] cfkm" n ] lng] ;fdfg ;lhn} s]Gb|Lo ;lrj ;'/z] xdfnsf] k|dv ' cfltYodf ;DkGg sfo{qmddf af]Ng] jQmfx?n]
lx;fjn] dfly p7fpg ljefun] af6f], lgdf{0f ug]{ ePsf] 5 . d'xf/df v';Lsf] nx/ 5fPsf] 5 . 5' 6 \ o fpg ;lsG5Ú pxfF n ] oftfoft Joj;foLx? ldn]/ cl3 a9\gk' g],{ uf8L rfnsx?nfO{ /fHon] lgo'lQm
vfg]kfgL, l;rfO{ ljh'nL, k'n tyf lzIff, dfcf]jfbLsf] oxL df3 # / $ ut] ;xsf/L k;nx?n] b} l gs eGg'eof] . *)hgf ;b:ox?sf] lbg'kg]{ wf/0ff JoQm u/]sf lyP . sfo{qmddf odsfGt e08f/L, OZj/L kf08],
:jf:Yonufot ljifodf ljz]if kxn ug]{ k'/Gwf/fsf] au/k'/df a;]sf] a}7sn] o:tf] pkef]Uo a:t'x? pkef]Qmf ;dIf z]o/ /x]sf] ptm ;xsf/L k;ndf pd]z dHu}ofF, d]3/fh e';fn, k|d] of]uL, ljZj/fh uf}tdnufot] af]Ng'ePsf]
atfPsf] 5 . To;}u/L ljefun] ljBfnosf] lg0f{o u/]sf] xf] . xfk'/] ahf/ k|j]zsf] ;lhn} k' ¥ ofpg k| l t:kwf{ d f pkef]Qmfx?sf] ;'ljwfsf nflu ;a} lyof] . ;f] cj;/df uf8L rfns uf]ljGb of]uL / Jofkf/L odk|;fb v/fnnfO{
:t/ ;'wf/ tyf u'0f:t/Lo lzIff / lzIfs k"j{k§L agfOg] ;f] åf/sf] nfut %) plqPsf 5g\ . pgLx?n] aflx/} ls;Ldsf ;fdfgx? /flvPsf] ;Ddfg ul/Psf] lyof] . sfo{qmddf ;+:yfsf] cfly{s k|ltj]bg sfof{no ;lrj
kbk"lt{, ;'Vvf 7fpFdf l;rfO{sf] Joj:yf, xhf/ nfUg] cg'dfg ul/Psf] 5 . af]8d{ f ;a}n] b]Vg] u/L ;fdfgx?sf] ;~rfng ;ldltsf cWoIf u0f]z Zofds'df/ dHu}ofFn] k|:t't ug'e{ Psf] lyof] . gf]lv/fd ljsn] ;~rfng ug'e{ Psf]
bIf :jf:YosdL{ s f] ;+ V ofdf j[ l 4, To;sf] nflu d:taxfb'/ v8\sf ;+of]hs d"No / k;n v'Ng] / aGb x'g] lul/n] hfgsf/L lbg' eof] . sfo{qmddf ;xefuLx?nfO{ adaxfb'/ a'9fyf]sLn] :jfut ug'e{ Psf] lyof] .
;~rf/sf] nflu 6fj/sf] Ifdtf j[l4 /x]sf] % ;b:oLo ;ldlt klg lgdf{0f ;do n] v LlbP/ c? ptf $% ;b:osf] z]o/ /x]sf]
ug{k' g]{ cfjZostf /x]sf] atfPsf] 5 .
;fy} :yfgLo :t/df ljB'tLs/0fsf]
ul/Psf] 5 . h;df ;lxb kl/jf/ uf]kL
cf]nL tyf ;b:ox? 5jL ljs, 8Dd/
k;njfnfx?nfO{ r'gf}lt lbPsf
5g\ . ;xsf/Ldf s]xL ePklg ;:tf]
k|sl[ t ax'pb]ZoLo s[lif ;xsf/L
;+:yf ljhf}/Ln] ahf/sf] efpeGbf
uxFa' fnL v]taf/Ld} ;'Sof]
lnjfª÷
lnjfª÷;dodf kfgL gkbf{ o;kfnL /f]Nkfsf ls;fgx? dsf{df k/]sf 5g\ .
;DefjgfnfO{ Vofn u/L To;tkm{ cfn] / l6sf/fd vqL /xg'ePsf] 5 . d"Nodf ;fdfgx? kfOg] ePsf]n] % ?k} o fF sddf ;] j fu| f xLnfO{ wfg / ds} kl5sf] k|d'v vfBfGg uxF' afnL kfgLsf] cefjn] v]taf/Ld} ;'Sg
nfUg'kg],{ P]nfgLdf a;]sfnfO{ nfnk"hf{ ;f] ;ldltn] ;lxbåf/ lgdf{0ffy{ nfUg] o; k|lt ;j{;fwf/0fx?sf] cfsif{0f ;fdfg ljqmL ul//x]sf] jtfPsf] yfn]kl5 emg} pgLx? lrlGtt b]lvPsf 5g\ . /f]Nkfsf] clwsfz+ e"–efux?
ljt/0f ug{k' g],{ emf]nË' ] k'nsf] Joj:yf /sd ;xof]u ug{ ;a} ;+3;+:yfx?nfO{ / rf;f] a9b} uPsf] kfO{G5 . 5 . PsLs[t dfcf]jfbL g]tT[ jsf] l;+rfO{/lxt ePsfn] aflngfnL nufPkl5 cfsfz] kfgLsf] af6f] x]/]/ cfsfz
x'gk' g]{ atfPsf] 5 . ;fy} k'/Gwf/f uflj;sf] cfu|x ug]{ lgdf{0f ;ldlt ;+of]hs d:t ut ;fpgdf xnjf/df v'ns ] f] ;/sf/n] ufpF ufpFdf …;xsf/L x]g'{sf] ljsNk 5}g . lhNnfsf] hª\sf]6, sf]6ufpF, h'Fuf/, v'u|L, g'jfufpF,
ljsf;df 6]jf k'¥ofpg ahf/nfO{ Jojl:yt v8\sfn] hgfpg'ePsf] 5 . @)^! ;fndf kmQ :d[lt ;xsf/L ;+:yf clxn] 3/3/df esf/LÚ eGg] gf/fsf ;fy h]b\jfª, yjfª, g'jfufpF, lnjfª, 3tL{ufpF, ldlemªnufotsf uflj;sf s]xL
ug'k{ g]{ / pkef]Uo j:t'sf] d"No lgwf{/0f ;f]xL 7fpFdf agfOPsf] ;lxb :d[lt u|fxsx?sf] cfs{if0fsf] s]Gb| ag]sf] k|To]s ;xsf/L nfO{ !÷! nfv :yfgx?df l;+rfO{ ePklg cGo :yfgx?df eg] l;+rfO{sf] ;'ljwf gePsfn]
x'gk' g]{ klg atfOPsf] 5 . To:t} ljefun] k|ltIffno tTsflng zfxL g]kfnL ;]gfn] 5 . o; ;+:yfn] ;a} nfO{ kfoskg]{ cg'bfg lbPkl5 ;xsf/L vf]Ng]x?sf] cfkm"x?n] ;f]r]cg'?k pTkfbg x'g g;s]sf] s[ifsx? atfpF5g\ .
k'/Gwf/fdf w]/} cl3b]lv eO/x]sf] cToflws eTsfPsf] lyof] . 7fpFdf ;:tf] k;n vf]nL ;]jf ;+Vofdf a[l4 ePsf] xf] .

xflb{s awfO{ xflb{s awfO{ xflb{s awfO{


t'n;Lk'/ gu/kflnsfsf sfg'gL ;Nnfxsf/ bf]3/] hUuf PsLs/0f cfof]hgf pkef]Qmf
tyf d]/f ldq uf]s0f{ 8f“uL g]kfn af/ ;ldltsf ;Nnfxsf/ >L uf]s0f{ 8f“uL
Pzf]l;o;gsf] oxL k'; @% ut] ;DkGg ev{/} ;DkGg g]kfn af/ Pzf]l;o;gsf]
clwj]zgaf6 ;jf{lws dt k|fKt u/L lgjf{rgaf6 ul/dfdo s]Gb|Lo pkfWoIf
pkfWoIf kbdf ljhoL x'ge ' Psf]df xflb{s kbdf cToflws dtn] ljhoL x'ge ' Psf]df
awfO{ 1fkg ub}{ pxf“sf] sfo{sfn k"0f{ pxf“sf] sfo{sfn k"0f{ ;kmntfsf] sfdgf
;kmntfsf] sfdgf ub{5' . ub}{ xflb{s awfO{ 1fkg ub{5f}+ .
e/ts'df/ zdf{ k|bLk lu/L s[i0fuf]kfn u'Ktf
o; ljBfnosf k"j{ k|wfgfWofks tyf xfd|f lxt}ifL ldq sfo{ s f/L clws[ t -;b:o–;lrj_ -cWoIf_
t'n;Lk'/–( bf]3/] bfª lgjf;L uf]s0f{ 8f“uL g]kfn t'n;Lk'/ gu/kflnsf kl/jf/ Pjd\
af/ Pzf]l;o;gsf] oxL k'; @% ut] ;DkGg t'n;Lk'/, bfª gu/ ljsf; ;ldlt kl/jf/ t'n;Lk'/, bfª
clwj]zgaf6 ;jf{lws dt k|fKt u/L pkfWoIf kbdf
ljhoL x'ge
' Psf]df xflb{s awfO{ 1fkg ub}{ pxf“sf] Rofp vfg'xf];\ :j:y /xg'xf];\ . cfsif{s 38]/L
sfo{sfn k"0f{ ;kmntfsf] sfdgf ub{5f}+ . :j:y, tfhf / cf}ifwL u'0fo'Qm Rofpm
cWoIf Pjd\ cWoIf Pjd\ sGo hftsf] :jflbi6 Rofpm laqmLdf
ljBfno Joj:yfkg lzIfs cljefjs ;+ 3 tkfO{sf] 3f]/fxL ahf/df pknAw 5 . 3f]/fxL–ndxL lkr ;8s;Fu} hf]l8Psf]
ju{b jfdf cfsif{s cfjf;Lo 38]/Lx?
;ldlt kl/jf/ kl/jf/ ;Dks{ M
wdfwd laqmL eO/x]sf 5g\ . df3
k'/g zdf{ ;lxb :d[lt ;xsf/L k;n
k|wfgfWofks tyf
d;fGt;Dd lng]nfO{ ljz]if 5 6sf]
3f]/fxL–% gjnk'/, bfª 6«flkmsrf]s 3f]/fxL, bfª
Joj:yf 5 .
lgDg dfWolds ljBfno bf]3/] kl/jf/ df]= M (*%&*@)&**, df]= M (*$&*$^^^@,
t'n;Lk'/, bfª (*$&*%(%)^ (*%&*#)#^!
;Dks{ M
cfsif{s 38]/Lx? laqmLdf >Lw/ clwsf/L – (*$&*%*%)$
cfsif{s 38]/L laqmLdf zfGt Pj+ /d0fLo 7fp“ t'n;Lk'/ 8'dL| ufp“l:yt lzv/ sf]nf]gLdf /x]sf :t/Lo k"0f{ clwsf/L – (*%&*#!!^^
3f]/fxL /tgk'/rf]sb]lv @)) ld6/ blIf0fdf kg]{ :t/Lo dfkb08sf ;'ljwf;DkGg ljsl;t 38]/Lx? laqmLdf 6+s]Zj/ ;'j]bL – (*$&*@$!^*
5g\ . t'?Gt ;Dks{ ug]{nfO{ ljz]if 5'6 g/axfb'/ clwsf/L – (*%&*#)*#@
dfkb08sf, aQL, kfgLsf] ;'ljwf ePsf] cfsif{s 38]/Lx? laqmLdf ^ ld6/ af6f] gf]6 M
;f=ls=g+ = $# 5g\ . rfF8} ;Dks{ ug]{ JolQmnfO{ gu/ ;"rgf Û ;"rgf ÛÛ ;"rgf ÛÛÛ
f]

b lI f0 f
af6

ljz]if 5'6 lbOg] 5 . kflnsfaf6


k"j{

bfª ;"rgf tyf ;~rf/ ;xsf/L ;+:yfåf/f ;~rflnt /]l8of] dWoklZrd


gS;fkf;
;Dks{ M x'g] u/L Pkm=Pd= (!=$ d]ufxh{n] s]Gb|Lo Pjd\ :yfgLo k|lzIfsx?åf/f ;ftlbg] sfo{qmd
b]jG] b| s]=;L=–(*%&*@)$!( tof/
pTkfbg tyf pb\3f]if0f tflnd ;~rfng ug{ nflu/x]sf]n] OR5's JolQmx?n]
v]d/fh jnL–(*$&*#)))) ;dod} ;Dks{ /fVg'xg' xflb{s cg'/f]w ul/G5 . kmf/fd wdfwd ljt/0f eO/x]sf]
ul/Psf]
vu]Gb| a:g]t–(*%&*@!!(& pQ/ af6f] 5 . pTs[i6nfO{ sfo{qmd ;~rfngsf] cj;/ k|bfg ul/g]5 .
;Dks{ M
nlnth u zfx – @ @ ^
gf]6 M– tflnd oxL df3 !# ut]b]lv ;~rfng x'g]5 .
k lZ r d
df]tL v8\sf – @ @
/]l8of] dWoklZrd ;'Gg ge'Ng'xf]nf .
k|d
] v8\sf – ^ ;Dks{ M /]l8of] dWoklZrd (!=$ d]ufxh{
E x]daxfb / xdfn – @ ^
pQ/
pQ/ W kmf]g M )*@–%^)*%$, %^)(!^, %^!%()
jif{ !@, c+s !), @)^^ df3 !) ut] cfOtaf/ lh=k|=sf=bf=b=g+= @)÷)%%–)%^, bf=lh=x'=b=g+= &÷)%%–)%^ *
;fF:s[lts sfo{qmd ;+oGqk|lt ====== ;'jb] L, :yfgLo ltnaxfb'/ s];L, uh]Gb|l;+x o;k6s lx/fdl0f b'MvL
g]skf Pdfn]af6 )%^ ;fnsf] v8\sf, OZj/ l8;Lnufotn] af]Ng'ePsf]
3f]/fxL÷
fxL÷:ju{åf/L Do'lhs k|fln bfª zfvfn] zlgaf/ 3f]/fxLdf Ps sfo{qmdsf]
cfof]hgf u/L k|lzIffyL{x?nfO{ k|df0fkq ljt/0f ug's
{ f ;fy} ;fF:s[lts sfo{qmd u/]sf]
5 . k|flnsf cWoIf k|sfz k'gsf] cWoIftf Pj+ jl/i7 ufossf/ tyf ;+uLtsf/
lgjf{rgdf ljhoL ;f+;b\ bfgfnfn
rf}w/L, ;b\efjgfsf s]Gb|Lo ;b:o
lyof] . e]nfkl5 a;]sf] j8f ;/f]sf/
;ldltsf] a}7sn] gofF af6f] lgdf{0f ug]{
lg0f{o u/]sf] 5 .
;Nofg hg;efsf] ;Gb]z
oxL df3 rf/ ut] ;Nofgdf ljzfn cfd;ef ;DkGg eof] .
dy'/fk|;fb >]i7sf] k|dv' cfltYodf ;DkGg sfo{qmddf Do'lhs k|flnn] /]l8of] pb\3f]if0f, 5qgf/fo0f ofbj, Pdfn]sf lhNnf pQm cfd;efdf dfcf]jfbL kf6L{sf cWoIf sd/]8 k|r08n] ;Djf]wg
/]l8of] k|fljlws, clego / g[To ljwfsf @^ hgf k|lzIffyL{nfO{ k|df0f kq ljt/0f pk–;lrj z+s/ b]jsf]6f, lx/0o
u' K tfnufotsf /x] s f 5g\ .
;RofOPsf] ug'{eof] . dfcf]jfbLn] ;~rfng u/]sf] rf}yf] r/0fsf] cfGbf]ngsf
u/]sf] xf] . sfo{qmddf kqsf/ lji0f' cf6{, k|lzIfs lbg]z clwsf/L, a;Gt /f7f}/, ut c+sdf k|sflzt lhNnf lzIff qmddf ul/Psf] hg;ef cGt/ut ;Nofgdf pQm cfd;ef ul/Psf]
sdndl0f b]jsf]6fnufotn] af]Ng'ePsf] lyof] . sfo{qmdsf] aLr–aLrdf Do'lhs gjk|jz ] Lx?dWo] k|dv
' JolQmx?nfO{ sfof{no bfªsf] lbjf vfhf lyof] . cfd;efdf aL;xhf/ a9L hgtfsf] ;xeflutf /x]sf] lyof] .
k|flnsf snfsf/x?n] nf]sbf]x/L, gf6s tyf g[To k|:t't u/]sf lyP . cWoIf k|r08n] :jfut ug'{ePsf] sfo{qmdsf] /sd hDdf ul/lbg]af/] ;Nofg lhNnf cfkm}df sd hg;ª\Vof /x]sf] lhNnf xf], To;}df klg
lyof] .
lbjf vfhf sfo{qmd z'? j8f ;/f]sf/ ======
;"rgfdf >L g]kfn a}s lnld6]8
kg{ uPsf]df ;RofOPsf] 5 .
cfhef]lnsf] l;hg eg]sf] clwsf+z hgtf ef/tsf l;dnf, lxdf~rn,
u9jfn, pQ/f~rn If]qdf >d ug{ hfg] df};d xf] . h;nfO{
af3df/]÷afnsNof0f k|flj k]bf af3df/]df ut ;ftfb]lv lbjf vfhfsf] z'?jft – Joj:yfks …sfnfkfxf8 hfg]Ú klg elgG5 . cr]n Dofgkfj/ sDklgx¿sf]
gu/kflnsf sfof{nosf k|ltlglw g/]z
ul/Psf] 5 . lhNnf lzIff sfof{no bfªaf6 lbjf vfhf sfo{qmdsf nflu /sd k|fKt bnfnLs/0f k|s[of a9]kl5 t];|f] d'n"sdf klg hfg] rng a9]sf] 5 .
ePkl5 k|lt ljBfyL{ k|ltlbg !@ ?k}ofFsf b/n] vfhf v'jfpg z'? ul/Psf] xf] . ;f] CRBT gDa/ rflxof] < h] xf];\tf klg cfhef]nL ufpFdf o'jf k'?ifx¿sf] hg;ª\Vof sd x'g]
sfo{qmd Jojl:yt ug{sf nflu ljBfno Joj:yfkg ;ldltsf cWoIf uf]ljGb ;do xf] . t/ klg hg;efdf pkl:yt hgtfsf] ;fu/nfO{ x]bf{
v8\sfsf] ;+of]hsTjdf nf]saxfb'/ af]x/f, jL/axfb'/ 3tL{, lnnfjtL a:g]t / cf]kG] b| clvn g]kfn hg;fF:s[lts dx;+3sf s]Gb|Lo ;b:o s= ljb|f]xLsf] ev{/}
ahf/df cfPsf] PNad Oltxf;df /x]sf] qmflGtsf/L uLtx?sf] CRBT gDa/ ;Nofgdf olt w]/} hgtfsf] pkl:ylt ePsf] Oltxf;d} klxnf] 36gfsf]
s];L /x]sf] lbjf vfhf Joj:yfkg ;ldltsf] u7g ul/Psf] 5 . # ;o ljBfyL{ /x]sf] ¿kdf dfGg ;lsG5 .
pQm ljBfnodf lbjf vfhf sfo{qmdsf nflu cf=a= )^^÷^& df # nfv $% xhf/ lgDg cg';f/ /x]sf] 5 .
uLtsf] af]n – CRBT gDa/ uLtsf] af]n – CRBT gDa/ zflGt k|s[ofkl5 klg hgtfsf] olt 7"nf] ;fu/ cfd;efdf
/sd pknAw u/fOPsf] ToxfFaf6 nlnt s];Ln] hfgsf/L lbPsf 5g\ . cf]n{g'sf] sf/0f, hgtfn] cfˆg} vr{ Joj:yfkgdf cfpg pT;'s x'g'
cd/ dfG5]x? – )!#))!%(*! ;Unf] h"g pbfpFbf – )!#))!%(*$
cfpg'xf];\ Û x]gx
'{ f];\ ÛÛ /dfpg'xf];\ ÛÛÛ cf] sd/]8 – )!#))!%(*@ cfp ;a} g]kfnL – )!#))!%(*%
h:tf 36gfqmdn] ubf{ hgtfsf] dfcf]jfbLk|ltsf] cfsif{0f a9\bf] 5
nf]s 7f8f] efsf – )!#))!%(*# hg;d/df – )!#))!%(*^
eGg] s'/f g} b]vfpF5 . tLg lbgb]lv k}bn lx+8]/ af6f]df vfg] vr{ /
tkfO{sf] ;x/ 3f]/fxLdf klxnf]kN6 df?tL df}t s'jfleq df]6/;fOsn / gf:tf ;d]t 3/af6} tof/ u/]/ hg;efdf pkl:yt x'g] s'/f cToGt}
df?tLsf] slDkl6zg ;fy} /f]6]lkª -e'mjf_ lj1fg k|bz{g aRrfx?sf] nflu dxTjk"0f{ s'/f xf] . dfcf]jfbLsf] hgkl/rfng z}nLnfO{ p;sf
lkªsf ;fy} nf]sbf]xf]/L / xfphL ljËf] hDaf]nsf] cfgGb lng ge'Ng'xf]nf . btf{ vf/]hL ul/g]af/] ;"rgf Û lj/f]wLx¿n] hjh{:tL hgtfnfO{ cfGbf]ngdf ptf/]sf] eg]/ cf/f]k
ldlt M )^^ df3 !% b]lv o; sfof{nosf] k|fb]lzs clwsf/ If]qcGtu{t btf{ ePsf lgDg ;xsf/L nufpg] ub{5g\ . hjh{:t NofOPsf dflg; tLg lbg;Dd cfkm}
:yfg M /fKtL ;'k/nh /f]8 u0f]z xn cufl8 ;+:yf ln= ljut $–% jif{b]lv cfk\mgf] ljlgod ePsf sfo{x? tyf ;xsf/L P]g vr{kr{ af]s]/ cfpg ;S5 / < t;y{ lj/f]wLx¿sf] of] cf/f]k s]jn
lgodcg';f/ ;~rfng ug{'kg]{ sfo{x? gu/L lgliqmo?kdf /x]sf] kfOPsf] xF'bf /fhgLlts k"jf{uå| f/f k|l] /t 5 eGg] s'/f g} b]vfpF5 . ToxfF t pT;fxk"0f{
cfof]hs M du/ o'jf Snj ;+3, bfª ;xsf/L P]g @)$* sf] bkmf $! -#_ adf]lhd btf{ vf/]h ug{'kg]{ b]lvPsf]n] of] tl/sfn] dflg; hg;efdf pkl:yt ePsf 5g\ . o;/L ;efdf
kmf]g M (*$*)*)@&# ;"rgf k|sflzt ul/Psf] 5 . btf{ vf/]h ug{' gkg{] sf/0f / ;+:yfn] k]z ug{'kg]{ cfPsf hgtfn] ;efcjlwe/ jQmfx¿sf] efif0f w}o{tfk"j{s ;'g]/
ljj/0fx? tyf k|ltj]bgx? of] ;"rgf k|sflzt ePsf] ldltn] #% lbgleq o; a:g'n] klg hgtf dfcf]jfbLk|lt ljZj:t / cfzfjfbL 5g\ eGg] s'/f
sfof{nodf k]z ug{x' f]nf jf ;+:yf ;~rfng ug{ k|lta4tf;lxt o; sfof{nodf
/fKtLdf l/6\h u|k
' pkl:yt x'g'xf]nf cGoyf btf{ vf/]h ul/g] Joxf]/f ;DalGwt ;a}sf] hfgsf/Lsf
g} b]vfpF5 . h]xf];\ ;NofgL hgtfn] cfhef]nLsf] 708L df};d /
kfxfl8 e"uf]ndf klg cfkm}df cfTdlge{/ eP/ hg;efdf Jofks
ca /fKtL c~rndf Nofk6k–sDKo'6/, competitive Rate df nflu of] ;"rgf k|sflzt ul/Psf] 5 . pkl:ylt hgfpg' eg]sf] dfcf]jfbLsf] /fhgLlts ;kmntf xf] .
IT sf ;k\m6j]o/x? / sf/x? ;:tf] d"Nodf kfOG5 . tkl;n M ;Nofgsf] hg;efdf b]lvPsf ;sf/fTds ;Gb]znfO{ lgDgcg';f/
A) Laptop : HP, Dell, Acer, Sony, MSI, HCL, Zeal != hg;]jf ax'p2]ZoLo ;xsf/L ;+:yf ln= pNn]v ug{ ;lsG5–
cjlw M # b]lv % lbgdf Computer Institute
cf]v/sf]6 uflj;, rF'wf/f, Ko"7fg . ;xsf/L clws[t – kf6L{sf] hgkl/rfng z}nLdf ePsf] k|efjsfl/tf .
B) Car : l8lehg ;xsf/L sfof{no, bfª – hgtfsf] cfGbf]ngk|lt k|ltj4tf .
Chevrolet, Maruti etc. Ritz Computers, Khaira Dang – cfTdlge{/ hLjgk2tL .
C) Project for typing (Thesis Typing) NGO–Government & ca ! jif{d} SLC tyf +2 kf; bfªd} – hgo'4sf] ´´Nsf] .
Private all functions NIOS af]8{af6 Ps jif{d} +2 tyf Maths, Science / Test
Laxman sagar (shah) – qmflGtk|ltsf] lgi7fefj .
Tel : 082-694464 glbO{ SLC kf; ug{ Oct Session sf] nflu egf{ v'Nof] . – dfcf]jfbLk|ltsf] a9\bf] cfsif{0f .
Director
Mobile : 984791-444-7, 98478-97774 xfd| f ljz] i ftfx? M–
e-mail : ritzgroup@hotmail.com Ritz Group Ghorahi sIff !! gk9L l;w} !@ sf] dfq} k/LIff lbP k'Ug] . +2 df hDdf %
– kl/jt{gsf] rfxgf . /,
ljifo k9\g'kg]{ . SLC sf] nflu Go"gtd kfFr ljifodfq k9] k'Ug] .
– dfcf]jfbL g} cfd"n kl/jt{gsf] ;+jfxs zlQm xf] eGg] s'/fsf]
t'?Gt cfjZostf ÛÛÛ Dofy, ;fOG; / 6]i6 lbg} gkg]{ . sIff *, ( / !) tyf 6]i6 km]n jf k'gk'l{ i6 .
s'jt] sf] ;'Ntfg ;]G6/ sDkgL / ax/fOgsf] cnaf/fsf lSnlgª P08 u'8;
\ kf; ;a}nfO{ egf{ ug{ ;Sg] . nfdf] ;do k9fO{ 5f]8]sf / u[xL0fLx?n] klg kf6L{n] Jofks sfo{stf{ kl/rfng u/L hgtfsf] 3/3/df k'u]/
6«fG;kf]6{ sDkgLaf6 lgDg sfdbf/x?sf] dfu eOcfPsf] x'gfn] hfg rfxg] 3/d} a;]/ cWog ug{ ;Sg] . k9\g, kf; ug{ tyf /fd|f] k|ltzt Nofpg hgtfnfO{ hg;efsf] cf}lrTo / cfjZostfsf af/]df hfgsf/L
OR5's JolQmn] cfk\mgf] cfjZos sfuhft;lxt t'?Gt ;Dks{ /fVg'xf]nf . ;lsg] . ljZjel/ g} dfGotf k|fKt ePsf] . u/fPsf] 5 . h;n] ubf{ hgtfn] g} ;efdf ;xeflu x'g pT;'stf
qm=;+= kb dfu ;+Vof tnj sfd ug]{ ;do b]vfPsf 5g\ . hg;efsf] cf}lrTosf af/]df hgtfnfO{ hfgsf/L
;Dks{ M Pk]S; sDKo'6/ u/fPkl5 hgtf cfkm} ;efdf hfg tof/ x'g' hgtfsf] cfGbf]ngk|ltsf]
!= n]a/ -nf]l8ª cgnf]l8ª_ ^) *) BD !@ 306f 3f]/fxL, bfª -:ju{åf/L PkmPd cufl8_ df]=(*%&*@)%*(,(*%&*#)%*(
@= lSng;{ @)) %) KD * 306f a'´fO{df Ps¿ktf xf] . of] g} ;a}eGbf ;sf/fTds s'/f xf] . To;kl5
;efdf hfgsf nflu hgtfn] cfkm} cfTdlge{/ eP/ hfg] tof/L ug'{
sfd ug{'kg]{ ;do lbgsf] * 306f . -xKtfsf] ^ lbg_ v';Lsf] va/ Û v';Lsf] va/ ÛÛ eg]sf] hgtfsf] cfGbf]ngk|ltsf] bfloTjaf]wsf] s'/f xf] . of] v'nf
a:gsf] Joj:yf 5 . vfgsf] Joj:yf 5}g .
zf/Ll/s ?kn] :j:y / s8f d]xgtL x'g'k5{ . o; ofldgf c6f] js{;k tyf gjb'uf{ c6f]kf6{;n] ljut bz jif{b]lv kl/j]zdf k|foM o:tf hg;efx¿df ufl8 df]6/x¿sf] k|of]u ul/G5,
sDtLdf klg b'O{ jif{sf] sfdsf] cg'ej ePsf]nfO{ ljz]if u|fXotf lbOg]5 . tkfO{x?sf] ;]jf ub}{ cfO/x]sf] 5 . cab]lv gofF 9+un] df]6/;fOsn dd{t h:n] ubf{ hg;ef a9L vlr{nf] x'g uO{ kf6L{ C0fdf 8'Ag] u/]sf
cGo ;'ljwf ;fpbL c/aLof / ax/fOgsf >lds lgodcg';f/ x'g]5 . ug]{, Ol~hg dd{t ug]{, Water service, Home sarvice sf] Joj:yf 5g\ . t/, ;Nofgdf tLg lbg;Dd klg lx+8]/ hgtf ;xeflu x'g'n]
dfly pNn]lvt kbsf] nflu cGtjf{tf{ wdfwd eO/x]sf] 5 ug'{sf ;fy} df]6/;fOsnsf x/]s kf6{;x? ;'ky d"Nodf pknAw u/fOG5 . ;efnfO{ sd vlr{nf] / hgtfs} lhDd]jf/L / bfloTjaf]wsf] kf7
cfk\mgf] l;6 ;dod} ;'/lIft /fVg'xf];\ . Psk6s k|f]=k|]d l8;L l;sfPsf] 5 .
;Dks{ M ;]jf ug]{ ofldgf c6f] js{;k To;}u/L pQm hg;efdf ;Nofgsf ;a}eGbf j[4 !)* jif{sf
b l/e/ cf]e/;Lh k|f=ln= df}sf a'9f afsf] pkl:ylt / pgsf] k|r08nfO{ e]6]/} dg]{ rfxgf JoQm x'g'n]
t'n;Lk'/–% k'/fgf] a;kfs{, bfª ;efnfO{ ´g} /f]rs / k|efjsf/L t'NofPsf] lyof] . o; s'/fn]
zfvf sfof{no 3f]/fxL,bfª ;lxbu]6 cufl8 kmf]g M )*@–%^@%*^ lbg'xf];\ . kmf]g )*@–%@@%#@, df]= (*$&*^^)$%
dfcf]jfbL g} b]zsf] lhDd]jf/ kf6L{ / zlQm xf] eGg] s'/fsf] k'li6
ub{5 . dfcf]jfbLn] hgkl/rfngdf hgo'4s} z}nL / ljlw k|of]u
u/]/ km]l/ Psk6s hgo'4sf] ´´Nsf] lbnfPsf] 5 . x/]s h'n';sf]
g]t[Tj ;Nofgsf tLghgf ;efifb\x¿åf/f ul/Psf] lyof] . To;}u/L
xflb{s awfO{ ufpFufpFaf6 cfpg] h'n';sf] g]t[Tj sdf08 l;:6ddf ;a}n] ug]{ u/L
ldnfOPsf] lyof] . lk/fld8 z}nLdf h'n';sf] 6Ld sdf08 ug]{ l;:6d
ldnfP/ h'n';nfO{ Jojl:yt ul/Psf] lyof] . h;n] ubf{ slxF st}
klg eb|uf]ntfsf] dx;'; ug'{ k/]g . 3/af6 lx+8]b]lv g} 6Lda4 eP/
lx+8\g' / ;efsf] ;dfkgkl5 klg 6Lda4 eP/} kms{g'n] hgo'4sf]
sfo{z}nLsf] k|of]unfO{ ;'rf? /flvPsf] cg'e"lt lbnfPsf] lyof] .
hgtfdf /fli6«otfk|ltsf] hfu/0f cToGt} k|jn /x]sf] 5 . To;}u/L
zflGt :yfkgf, ;+ljwfg n]vg / /fHonfO{ cu|ufdL ?kfGt/0f ug{sf
nflu hgtfn] v]Ng'kg]{ e"ldsfsf nflu ;NofgL hgtfsf] pT;fx
lgs} /fd|f] /x]sf] pQm hg;efdf ePsf] ;xeflutfn] b]vfPsf] 5 .
)^^÷!)÷( kfNkf

xfd|f] ;+:yf blnt dlxnf Pstf s]Gb| s]Gb|Lo ;ldlt t'n;Lk'/ bfªsf] oxL df3 ( ut] bfp/f rflxof] eg] xfdL 5“b5
} f}+ .
xfdLsxf“ uf]lnof sf7, l:6k bfp/f ;'ky d"Nodf kfOg'sf ;fy} u|fxs
zlgaf/sf lbg ;DkGg 5}7f}+ ;fwf/0f ;ef tyf rf}yf] dxflwj]zgaf6 lglj{/f]w lgjf{lrt ju{n] vl/b ug]{ %) So"lkm6eGbf dflysf] lr/fg / b'O;{ o s]hLeGbf a9Lsf]
x'ge' Psf gofF sfo{;ldltsf cWoIf >L lgd{nfs'df/L u'Ktf cGo kbflwsf/Lx?df l:6k bfp/f rfx]df %) k|ltzt ef8fdf 5'6;lxt ljqmL eO/x]sf] 5 .
k|f=] lnnfw/ s];L
pkfWoIf ldgf g]kfnL, dxf;lrj l;tf/f g]kfnL, sf]iffWoIf zzLsnf g]kfnL, dfpG6 Pe/]i6 sfi7 pBf]u
;lrj lnnf kxf8L, ;fy} ;b:ox? ddtf rf}w/L, ;l/tf g]kfnL, clgtf t'n;Lk'/–( bf]3/], bfª kmf]g (*%&*@)!&%
g]kfnL, od'gf kl/of/, 5lj s];L / dfofl;+x g]kfnLnfO{ xflb{s cfef/ JoQm
ub{5f}+ . ;fy} pxfFx?sf] ;kmn sfo{sfnsf] sfdgf Pjd\ awfO{ 1fkg ub{5f}+ . ;dj]bgf
xfd|f] kf6L{ PsLs[t g]skf dfcf]jfbL !% g+=
t'ªu\ bWjh rf}w/L – sfo{qmd ;+of]hs a;Gt g]kfnL – ;fdflhs kl/rfns Pl/ofcGtu{t $ g+= jf8{ ;b:o tyf g]kfn blnt
e/t g]kfnL – sfo{qmd clws[t zfGts'df/ g]kfnL – ;fdflhs kl/rfns d'lQm df]rf{ PsLs[tsf] lhNnf ;lrjfno ;b:o Pjd\
!% g+= Pl/of cWoIf s=zfGtf g]kfnLsf] a'jf nfnl;+x
uf]kfn g]kfnL – n]vfkfn cfgGb g]kfnL – ;fdflhs kl/rfns afbL
afbLsf] oxL df3 # ut] *^ jif{sf] pd]/df c;fdlos
;~holjqmd g]kfnL – ;fdflhs kl/rfns ;l/tf g]kfnL – ;fdflhs kl/rfns hGd M !(() lgwg ePsf] va/n] xfd|f] kf6L{ ddf{xt ePsf] 5 .
l;tf/f g]kfnL – ;fdflhs kl/rfns k|ldnf g]kfnL – ;fdflhs kl/rfns d[To' M )^^÷!)÷# b'Mvsf] o; 38Ldf d[tsk|lt xflb{s >4f~hnL Pjd\
zf]s;GtKt kl/jf/hgdf ;dj]bgf k|s6 ub{5f}+ .
blnt dlxnf Pstf s]Gb| s]Gb|Lo sfof{no kl/jf/ rGb| /}bf; -;]qm]6/L_
tyf ^ g+= j8f kl/jf/
k|bLk cf]nL -;]qm]6/L_ tyf
!% g+=Pl/of kl/jf/
t'n;Lk'/, bfª PsLs[t g]skf dfcf]jfbL

You might also like