Professional Documents
Culture Documents
7 Esp LM U1 - M1
7 Esp LM U1 - M1
Edukasyon
sa Pagpapakatao
Modyul para sa Mag-aaral
Modyul 1 Quarter 1:
MGA ANGKOP AT INAASAHANG
KAKAYAHAN AT KILOS SA PANAHON NG
PAGDADALAGA/PAGBIBINATA
Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas
Mga Konsultant:
Gumuhit ng mga
Larawan:
Jason O. Villena
Naglayout:
Editor at Subject
Specialist:
Luisita B. Peralta
Table of Contents
Modyul 1: MGA ANGKOP AT INAASAHANG
KAKAYAHAN AT KILOS SA PANAHON NG
PAGDADALAGA/PAGBIBINATA
Edukasyon sa Pagpapakatao 7
Unang Markahan
MODYUL 1: MGA ANGKOP AT INAASAHANG
KAKAYAHAN AT KILOS SA PANAHON NG
PAGDADALAGA/PAGBIBINATA
Ano ang Inaasahang Maipamamalas Mo?
Madalas mo bang tingnan ang sarili mo sa salamin
nitong mga nagdaang araw? Marahil napapansin mo na
ang malaki mong pagbabago mula noong ikaw ay nasa mga
unang taon mo sa elementarya. Marami kang ginagawa
noon na ayaw mo nang gawin ngayon. At maging ang mga
tao sa iyong paligid ay napapansin mong nag-iiba na ng
kanilang paraan ng pakikitungo sa iyo.
Nalilito ka na ba? Minsan tinatawag kang bata; minsan naman ay sinasabing
dalaga o binata ka na. Nakalilito talaga. Ikaw ay nasa yugto ng buhay mo na
tinatawag na panahon ng unti-unting pagbabago (transition period) o paglipat mula
sa isang yugto ng buhay patungo sa susunod. Ikaw ngayon ay tumatahak sa yugto
ng pagdadalaga o pagbibinata (adolescence). Upang lubos na makilala ang sarili,
napakarami mong kailangang maunawan tungkol sa yugtong ito.
Sa modyul na ito, inaasahang maipamamalas mo ang sumusunod na
kaalaman, kakayahan at pag-unawa
a. Natutukoy ang mga pagbabago sa sarili mula sa gulang na 8 o 9
hanggang sa kasalukuyan sa aspektong: (a) pakikipag-ugnayan (more
mature relations) sa mga kasing-edad, (b) papel sa lipunan bilang babae
o lalaki, (c) asal sa pakikipagkapwa at sa lipunan, at (d) kakayahang
makagawa ng maingat na pagpapasya
b. Natatanggap ang mga pagbababagong nagaganap sa sarili sa panahon
ng pagdadalaga/pagbibinata
c. Naipaliliwanag na ang paglinang ng mga angkop na inaasahang
kakayahan at kilos (developmental tasks) sa panahon ng pagdadalaga /
pagbibinata ay nakatutulong sa:
pagkakaroon ng tiwala sa sarili
paghahanda sa susunod na yugto (stage) ng buhay (paghahanda sa
paghahanapbuhay at paghahanda sa pag-aasawa / pagpapamilya), at
pagiging mabuti at mapanagutang tao
d. Naisasagawa ang mga angkop na hakbang tungo sa paglinang ng apat
na inaasahang kakayahan at kilos (developmental tasks) sa panahon ng
pagdadalaga/pagbibinata
Gawain 1
Panuto: Sa iyong kuwaderno, itala ang mga positibong pagbabagong napapansin mo
sa iyong sarili ayon sa bawat kategorya sa bawat bilang sa ibaba. Magtala ng limang
pagbabago sa sarili. Pagkatapos, gumupit o gumuhit ng isang larawan na sa iyong
palagay ay nagpapakita ng mga kategoryang ito. Idikit ito sa kuwaderno. Sundin ang
pormat sa ibaba. Gawin mong gabay ang halimbawa sa unang kategorya.
a. Pakikipag-ugnayan sa mga kasingedad
5. _____________________________
Pakikipag-ugnayan sa
mga kasing-edad
Pamantayan sa asal
sa pakikipagkapwa
Kakayahang gumawa
ng maingat na
pagpapasiya
Ako Ngayon
Hal. Karamay ko ang
mga kaibigan ko sa
mga hinaharap na
suliranin.
Hal. Nagtatrabaho at
nag-aaral ako para
makapasok sa mas
mahusay na trabaho.
Hal. Sumusunod ako
sa
batas
upang
makaiwas sa suliranin.
Hal. Ginagawa ko kung
ano ang alam kong
makabubuti sa akin at
sa aking pamilya.
Ikaw naman:
Ako Noon (Gulang na
8-11)
Pakikipag-ugnayan sa
mga kasing-edad
Papel sa lipunan bilang
babae o lalaki
Pamantayan sa asal
sa pakikipagkapwa
Kakayahang gumawa
ng maingat na
pagpapasiya
Ako Ngayon
Gamit ang iyong binuong Profayl Ko, Noon at Ngayon, isa-isahin at ipaliwanag
ang mga pagbabago sa iyong sarili mula noong walong taong gulang ka hanggang
ngayon.
ay
nakatutulong
sa
____________________
____________________
____________________
10
Pandamdamin
Moral
11
12
PAGPAPALALIM
Basahin ang sumusunod na sanaysay.
ANG MGA INAASAHANG KAKAYAHAN AT KILOS
SA PANAHON NG PAGDADALAGA O PAGBIBINATA
13
o gampanan.
Kailangan ang mga ito upang
malinang ang kaniyang mga talento at kakayahan at
matamo
ang
kaayusan
sa
pamayanan.
Mahalagang kilalanin ang mga inaasahang
kakayahan at kilos na ito lalo na sa yugto ng
maagang pagdadalaga o pagbibinata (early
adolescence).
May
tatlong
mahalagang
layunin
ang
inaasahang kakayahan at kilos (developmental tasks) sa bawat yugto ng pagtanda
ng tao.
- Una, nagsisilbing gabay ang mga ito kung ano ang inaasahan ng lipunan sa
bawat yugto ng buhay. Mahalagang maunawaan ang mga ito upang matamo
ang mga kasanayang angkop dito. Mahalagang isagawa ito sa ilalim ng
patnubay ng magulang at mga guro.
- Pangalawa, nagsisilbing pangganyak o motibasyon ang mga ito sa binatilyo
o dalagita upang gawin niya ang mga inaasahan sa kaniya ng lipunan.
- Pangatlo, malilinang ang kakayahang iakma ang kaniyang sarili sa mga
bagong sitwasiyon; kayat maiiwasan ang stress o nakahihiyang reaksiyon
dahil makapaghahanda siyang harapin ang mga ito. Halimbawa, ang batang
nagmamasid sa paraan ng pakikitungo ng binatilyo o dalagita sa katapat na
kasarian ay madaling maiakma ang sarili pagdating niya sa yugtong ito.
Sa panahon ng pagdadalaga o pagbibinata, may walong inaasahang
kakayahan at kilos na dapat malinang ayon kay Havighurst (Hurlock, 1982, p.11).
Ang mga ito ay ang mga sumusunod:
1. pagtatamo ng bago at ganap na pakikipag-ugnayan (more mature relations)
sa mga kasing edad
2. pagtanggap ng papel sa lipunan na angkop sa babae o lalaki
3. pagtanggap sa mga pagbabago sa katawan at paglapat ng tamang
pamamahala sa mga ito
4. pagnanais at pagtamo ng mapanagutang asal sa pakikipagkapwa
5. pagkakaroon ng kakayahang makagawa ng maingat na pagpapasya
6. paghahanda para sa paghahanapbuhay
7. paghahanda para sa pag-aasawa at pagpapamilya
8. pagkakaroon ng mga pagpapahalaga (values) na gabay sa mabuting asal
Narito ang paglalarawan ng mga inaasahang kakayahan at kilos:
1. Pagtatamo ng bago at ganap na pakikipag-ugnayan
(more mature relations) sa mga kasingedad. Bago
dumating ang yugto ng pagdadalaga o pagbibinata,
ang isang bata ay madalas na mas nakikipagugnayan sa kapwa batang katulad niya ang
kasarian. Halimbawa, kung babae ka, mas gusto
mong kalaro ang kapwa mo babae. Para sa isang
bata, mahalaga ang pagkakaroon ng kalaro dahil ito ang magtuturo sa kaniya
ng pakikipag-ugnayan. Ngunit habang lumalaki at nagkakaisip, nababago
ang kaniyang pagtingin sa kaniyang kapwa. Nagiging mas malalim ang
14
15
16
17
18
19
ay
nakatutulong
sa
____________________
____________________
____________________
20
c.Pagnanais at
pagtatamo ng
mapanagutang
pag-uugali sa
pakikipagkapw
a
21
Kabuuan
Linggo
Sabado
Biyernes
Huwebes
Miyerkules
Martes
Lunes
Linggo
Sabado
Biyernes
Huwebes
Miyerkules
Martes
10/
14
PagtupadAverage ng
a. Pagtatamo ng
bago at ganap
na pakikipagugnayan (more
mature
relations) sa
mga kasingedad
1. Halimbawa.:Tu
tularan lamang
ang mabuting
ginagawa ng
mga kasingedad.
2.
3.
4.
5.
b.Pagtanggap ng
tungkulin sa
lipunan na
angkop sa
babae at lalaki
1. Aalamin ang
maaari kong
maging
tungkulin o
gampanin sa
aming
barangay.
2.
3.
4.
5.
Lunes
Mga Paraan ng
Paglinang
71
%
1. Laging
isinasaalangalang ang
damdamin at
kapakanan ng
kapwa sa kilos
at pananalita,
kaya iiwasan
ang padalusdalos na
pagsasalita.
2.
3.
4.
5.
d. Pagkakaroon ng
kakayahang
makagawa ng
maingat na
pasiya
1. Pinagiisipang
mabuti ang
kalalabasan
ng mga
pamimilian sa
pasiya at
sumasangguni muna sa
magulang
bago
magsagawa
ng pasya o
kilos.
Pagninilay
Sumulat ng isang pagninilay tungkol sa ginawang Tsart ng Aking Paraan ng
Paglinang sa mga Inaasahang Kakayahan at Kilos Pamamahala sa mga
Pagbabago sa Panahon ng Kabataan.
22
23
Ikaw naman:
2. Suriin ang paglalarawan ng iyong sarili sa iyong Facebook account. Baguhin o
dagdagan ng mga pang-uri na maglalarawan ng mga bagong natuklasan sa
sarili.
3. Kapanayamin ang tatlo hanggang lima na tulad mo ay nagdadalaga o
nagbibinata. Ang paksa ay tungkol sa paraan ng paglinang ng mga angkop na
inaasahang kakayahan at kilos sa panahon ng pagdadalaga o pagbibinata.
Bigyang-puna ang mga paraan ng kanilang paglinang ng mga inaasahang
kakayahan at kilos batay sa nilalaman ng sanaysay o babasahing tinalakay sa
araling ito (sa Pagpapalalim).
4. Sumulat ng liham sa kabataang nakapanayam mo na nakikiisa sa iyong mga
pagsisikap na linangin ang mga angkop na inaasahang kakayahan at kilos sa
panahon ng pagdadalaga o pagbibinata.
O, kumusta? Nagawa mo ba nang maayos ang mga Gawain?
Kung oo, magpunta ka na sa susunod na Modyul. Kung hindi, balikan mo
ang mga Gawain sa modyul na ito. Hingin ang tulong o paggabay ng isang
kamag-aral o ng guro.
Mga Kakailanganing Kagamitan (websites, software, mga aklat, worksheet)
Magasin na may mga larawan
Pandikit o glue
Gunting
Pangkulay
Masking tape
Worksheet ng, Profayl Ko, Noon at Ngayon
Post-it notes
24
Mga Sanggunian:
Hurlock, E. Developmental Psychology: A Life-Span Approach. New York: McGrawHill Book Company. 1982
Rodriguez,
Marilyn.
7
Steps
to
creating
healthy
relationship
.
http://www.charmingarticles.com/children/article4261.htm. Hinango noong Mayo 9,
2010
What Are the Developmental Tasks Facing Adolescents? http://www.
education.com/reference/article/Ref_Adolescence/. Hinango noong Mayo 8, 2010
Helping
Teenagers
Prepare
for
the
World
of
Work.
http://alis.alberta.ca/ep/eps/tips/tips.html?EK=142 hinango noong Mayo 10, 2010
Self-Confidence and Self-Worth; Needing the Approval Of Others http://www.takeyour-power.com/1.htm sinipi noong Mayo 10, 2010
Mga Larawan:
http://fc07.deviantart.net/fs11/i/2006/204/d/6/Barkada_by_kat623.jpg
http://www.ido-doi.com/wp-content/uploads/2011/08/30188-36-295x300.jpg
http://educationsc.com/images/open-communication.jpg
http://3.bp.blogspot.com/_8l48d7fVQ7w/TVINhsJBzbI/AAAAAAAAADY/PMgwj_b9klg
/s1600/trust_builds_relationships.gif
http://image.shutterstock.com/display_pic_with_logo/451552/451552,1288430864,4/s
tock-vector-vector-illustration-kids-playing-cartoon-concept-white-background64020280.jpg
http://cdn.blogs.sheknows.com/articles.lovingyou.com/2011/01/self-love-300x300.jpg
http://www.progressivereadingseries.org/wp-content/uploads/2010/04/The-Conceptof-Corporate-Social-Responsibility.jpg
http://thumbs.dreamstime.com/thumb_363/123420092354M02f.jpg
http://www.medimanage.com/Images/pd_mom_talking_teen_080303_ms.jpg
http://i.istockimg.com/file_thumbview_approve/15696215/2/stock-illustration15696215-helping-hand.jpg
http://www.adamsaustinlegal.com/images/IP/BrainIdeaSmall2.jpg
http://assets.lifehack.org/wp-content/files/2009/02/20090302-social.jpg?4c9b33
http://static.dailystrength.org/groupfiles/5/2/7/3/10003725/g_643645069.jpg
http://os-stanovi-zd.skole.hr/upload/os-stanovizd/images/newsimg/504/Image/students%20talking.jpg
25
Annex 1
Rubric para sa Pagsusuri ng Pelikula o Aklat
910
Tuon
Detalye
Paglalahat
Ang buong
pagsusuri ay
tungkol sa
pelikula o aklat.
Nagbigay ng
maraming
detalye tungkol
sa pinanood o
binasa.
Ang paglalahat
sa pinanood at
binasa ay
naglalaman ng
lahat ng mga
pangunahin at
mahahalagang
punto sa
pinanood o
binasa.
Nakabuo ng
isang
mahalagang
opinyon mula sa
pinanood o
binasa.
Ang lahat ng
nilalaman ng
pagsusuri ay
kaugnay ng
nabuong opinion.
7-8
Ang buong
pagsusuri ay
tungkol sa
pelikula o aklat.
Nakabuo ng
isang
mahalagang
opinyon mula sa
pinanood o
binasa.
5-6
Nakabuo ng
opinion ngunit
hindi nakatuon
sa pinanood o
binasa
Gumamit ng
halimbawa mula
sa pinanood o
binasa upang
maipaliwanag
ang batayang
konsepto.
Nagbigay ng
ilang detalye
tungkol sa
pinanood o
binasa.
Gumamit ng
kaunting
halimbawa mula
sa pinanood o
binasa upang
maipaliwanag
ang batayang
konsepto
Nagbigay ng
ilang detalye
tungkol sa
pinanood o
binasa.
26
Paraan ng
Pagsulat
Malinaw ang
ipinararating na
mensahe ng mga
pangungusap.
Maayos na
nakasulat ang
lahat ng mga
pangungusap.
Ang paglalahat
sa pinanood at
binasa ay
naglalaman ng
apat ng mga
pangunahin at
mahahalagang
punto sa
pinanood o
binasa.
Mayroong 1
hanggang 2
pangungusap na
hindi malinaw
ang mensahe at
hindi maayos
ang
pagkakasulat.
Ang paglalahat
sa pinanood at
binasa ay
naglalaman ng
tatlo ng mga
pangunahin at
mahahalagang
punto sa
pinanood o
binasa
Mayroong
mahigit sa
tatlong
pangungusap na
hindi malinaw
ang mensahe at
hindi maayos
ang
pagkakasulat
Tuon
Detalye
Paglalahat
3-4
Hindi nakabuo
ng anomang
opinyon. Ang
pagsusuri ay
nakatuon lamang
sa nilalaman ng
napanood o
nabasa.
Nagbigay ng 1-2
detalye tungkol
sa pinanood o
binasa.
1-2
Nakita sa
pagsusuri na
hindi malinaw
kung ano ang
tunay na layunin
sa panonood o
pagbabasa.
Hindi gumamit
ng anomang
detalye upang
maipaliwanag
ang batayang
konsepto.
Ang paglalahat
sa pinanood at
binasa ay
naglalaman ng
dalawa ng mga
pangunahin at
mahahalagang
punto sa
pinanood o
binasa
Ang paglalahat
sa pinanood at
binasa ay
naglalaman ng
isang
pangunahin at
mahalagang
punto sa
konsepto
Paraan ng
Pagsulat
Mayroong
mahigit sa
limang
pangungusap na
hindi maayos
ang
pagkakasulat at
hindi malinaw
ang mensahe.
Mayroong
mahigit sa pitong
pangungusap na
hindi maayos
ang
pagkakasulat at
hindi malinaw
ang mensahe.
May
nabuong
tiyak na
hakbang sa
paglinang
ng apat na
inaasahang
kilos
5
Nakapagtal
a ng
hakbang sa
apat na
inaasahang
kilos.
4
Nakapagtal
a ng
hakbang
sa tatlong
inaasahan
g kilos.
3
Nakapagtal
a ng
hakbang
sa
dalawang
inaasahan
g kilos.
Ang
Ang
Ang
itinalang
itinalang
itinalang
hakbang
hakbang
hakbang
ay:
ay:
ay:
tiyak
makatotoh tiyak
an
makatotoha
malinaw
malinaw
n
ang
ang
pagkakas
malinaw
pagkakas
alaysay
ang
alaysay
pagkakas
alaysay
27
2
Nakapagtal
a ng mga
hakbang sa
isang
inaasahang
kilos.
1
Walang
naitalang
hakbang.
Ang
itinalang
hakbang ay
malinaw
ang
pagkakasal
aysay
Ang
itinalang
hakbang ay
hindi tiyak,
hindi
makatotoha
nan at hindi
malinaw
ang
pagkakasal
aysay
Kraytirya
May kalakip
na patunay
ng
pagsasakatu
paran ng
mga
hakbang sa
paglinang
ng apat na
inaasahang
kilos
5
Nakatulong
ang
patunay
upang
maging
kapanipaniwala
na
naisakatup
aran talaga
ang mga
hakbang
4
Nakatulong
ang
patunay
upang
maging
kapanipaniwala
na
naisakatup
aran talaga
ang mga
hakbang
3
Nakatulong
ang
patunay
upang
maging
kapanipaniwala
na
naisakatup
aran talaga
ang mga
hakbang
2
Nakatulong
ang
patunay
upang
maging
kapanipaniwala
na
naisakatup
aran talaga
ang mga
hakbang
May
patunay sa
apat na
inaasahang
kilos
May
patunay sa
tatlong
inaasahan
g kilos
May
patunay sa
dalawang
inaasahan
g kilos
May
patunay sa
isang
inaasahang
kilos
28
1
Walang
inilakip na
patunay