Luyen Thi DH 2011 - Co Loi Giai Chi Tiet - Dien Xoay Chieu.11274

You might also like

Download as doc, pdf, or txt
Download as doc, pdf, or txt
You are on page 1of 35

Mch xoay chiu

Dng 1. Bi tp cch to ra dng in xoay chiu:


Bi 1: Mt khung dy c din tch S = 60cm2 quay u vi vn tc 20 vng trong mt giy.
Khung t trong t trng u B = 2.10-2T. Trc quay ca khung vung gc vi cc ng cm
ng t, lc t = 0 php tuyn khung dy c hng ca .
a. Vit biu thc t thng xuyn qua khung dy.
b. Vit biu thc sut in ng cm ng xut hin trong khung dy.
Hng dn:

a. Chu k:

Tn s gc:

1 1

0,05 (s).
no 20

2 no 2 .20 40 (rad/s).

o NBS 1.2.102.60.104 12.105 (Wb)


Vy 12.105 cos 40 t (Wb)
b. Eo o 40 .12.105 1,5.102 (V)
Vy E 1,5.102 sin 40 t (V)

Hay

E 1,5.102 cos 40 t (V)


2

Bi 2: Mt khung dy dn gm N = 100 vng qun ni tip, din tch mi vng dy l S =


60cm2. Khung dy quay u vi tn s 20 vng/s, trong mt t trng u c cm ng t B =
2.10-2T. Trc quay ca khung vung gc vi .
a. Lp biu thc ca sut in ng cm ng tc thi.
b. V th biu din sut in ng cm ng tc thi theo thi gian.
Hng dn:

1
1

0,05 s.
no 20

a. Chu k:

Tn s gc:

2 no 2 20 40 (rad/s)

Bin ca sut in ng:


Eo = NBS = 40 .100.2.10-2.60.10-4 1,5V

r ur

Chn gc thi gian lc n, B 0 0 .


Biu thc ca sut in ng cm ng tc thi:

e Eo sin t 1,5sin 40 t (V)

Hay e Eo cos t 1,5cos 40 t (V).

b. th biu din e theo t l ng hnh


sin:
- Qua gc ta O.
- C chu k T = 0,05s
- Bin Eo = 1,5V.
Bi 3: Mt khung dy dn c N = 100 vng dy qun ni tip, mi vng c din tch S = 50cm 2.
Khung dy c t trong t trng u B = 0,5T. Lc t = 0, vect php tuyn ca khung dy
uu
r

hp vi B gc . Cho khung dy quay u quanh trc (trc i qua tm v song song


3
uu
r
vi mt cnh ca khung) vung gc vi B vi tn s 20 vng/s. Chng t rng trong khung
xut hin sut in ng cm ng e v tm biu thc ca e theo t.
Hng dn:
ur
Khung dy quay u quanh trc vung gc vi cm ng t B th gc hp bi vect php

ur

tuyn n ca khung dy v B thay i t thng qua khung dy bin thin Theo nh lut
cm ng in t, trong khung dy xut hin sut in ng cm ng.

2 no 2 .20 40 (rad/s)

Tn s gc:

Bin ca sut in ng :

Eo NBS 40 .100.0,5.50.104 31,42 (V)

r ur

Chn gc thi gian lc n, B

Biu thc ca sut in ng cm ng tc thi:

e 31,42sin 40 t (V) Hay e 31,42cos 40 t (V)


3
6

-2
Bi 4: Khung dy gm
uu
r N = 250 vng quay u trong t trng u c cm ng t B = 2.10 T.
Vect cm ng t B vung gc vi trc quay ca khung. Din tch ca mi vng dy l S =

400cm2. Bin ca sut in ng cm ng trong khung l Eo 4 (V) 12,56 (V). Chn


ur
gc thi gian (t = 0) lc php tuyn ca khung song song v cng chiu vi B .
a. Vit biu thc ca sut in ng cm ng e theo t.
b. Xc nh gi tr ca sut in ng cm ng thi im t
c. Xc nh thi im sut in ng cm ng c gi tr e

1
s.
40

Eo
6,28 V.
2

Hng dn:
a. Tn s gc :

Eo
4

20 (rad/s)
NBS 250.2.102.400.104

Biu thc ca sut in ng cm ng tc thi:

e 12,56sin 20 t (V) hay e 12,56cos 20 t (V).


2

b. Ti t

c. e

1
1

s th e 12,56sin 20 . 12,56 V
40
40

Eo
6,28 V 6,28 12,56sin 20 t
2
sin20 t 0,5 sin


6 k 2
20 t
5 k 2
6
k
1

120 10 ( s )
t
1 k (s)
24 10
Bi 5: Mt con lc n gm mt dy kim loi nh c u trn I c nh, u di treo qu cu
nh C bng kim loi. Chiu di ca dy l l = 1m.
a. Ko C ra khi v tr cn bng gc o 0,1 rad ri bung cho C dao ng t do. Lp biu
thc tnh gc hp bi dy treo v phng thng ng theo thi gian t.

uu
r
b. Con lc dao ng trong t trng u c B vung gc vi mt phng dao ng ca con lc.
Cho B = 0,5T, chng t gia I v C c mt hiu in th u. Lp biu thc ca u theo thi gian t.
Hng dn:

g
9,8

(rad/s)
l
1
Phng trnh dao ng ca con lc c dng: o sin t
Chn gc thi gian t = 0 lc con lc lch khi v tr cn bng gc o 0,1 rad.
ti t = 0 th o

o o sin sin 1 rad


2

Vy 0,1sin t (rad).
2

ur
b. Con lc dao ng trong t trng u c B vung gc vi mt phng dao ng ca con lc
din tch S ca mt phng dao ng qut bi con lc thay i theo thi gian t t thng
qua din tch S bin thin trong con lc xut hin sut in ng cm ng, suy ra gia hai
a.

Tn s gc:

u I v C ca con lc c mt hiu in th u.

ur

r ur

Do vect php tuyn n ca mt phng dao ng qut bi con lc trng B n, B 0 .


V mch IC h nn biu thc ca u theo t c dng : u e Eo sin t
Vi

ol 2
S
2

( Din tch hnh qut)

Eo NBS NB ol .1.0,5. 0,1.1 0,079 (V)


2
2
Vy u e 0,079sin t (V).
2

Dng 2: Vit biu thc ca u v i


Bi 1:Mch in xoay chiu gm mt in tr thun R = 40, mt cun thun cm c h s t

0,8
2.104
cm L
H v mt t in c in dung C
F mc ni tip. Bit rng dng in

qua mch c dng i 3cos100 t (A).


a. Tnh cm khng ca cun cm, dung khng ca t in v tng tr ton mch.
b. Vit biu thc in p tc thi gia hai u in tr, gia hai u cun cm, gia hai u t
in, gia hai u mch in.
Hng dn:
a. Cm khng:

Z L L 100 .

0,8
80

Dung khng:

Tng tr:

ZC

1
50
2.104
100 .

Z R 2 Z L Z C 402 80 50 50
2

b. V uR cng pha vi i nn : u R U oR cos100 t


vi UoR = IoR = 3.40 = 120V
Vy u 120cos100 t (V).
V uL nhanh pha hn i gc

nn: u L U oL cos 100 t


2
2

Vi UoL = IoZL = 3.80 = 240V

Vy u L 240cos 100 t

V uC chm pha hn i gc

(V).

nn: uC U oC cos 100 t


2
2

Vi UoC = IoZC = 3.50 = 150V

Vy uC 150cos 100 t (V).

p dng cng thc: tan

Z L Z C 80 50 3

R
40
4

37o

37
0,2 (rad).
180

biu thc hiu in th tc thi gia hai u mch in:

u U o cos 100 t
Vi Uo= IoZ = 3.50 = 150V

Vy u 150cos 100 t 0,2 (V).


Bi 2: Mt on mch in xoay chiu gm mt in tr thun R = 80, mt cun dy thun
cm c t cm L = 64mH v mt t in c in dung C 40 F mc ni tip.
a. Tnh tng tr ca on mch. Bit tn s ca dng in f = 50Hz.
b. on mch c t vo in p xoay chiu c biu thc u 282cos314t (V). Lp biu
thc cng tc thi ca dng in trong on mch.
Hng dn:
a. Tn s gc: 2 f 2 .50 100 rad/s
Cm khng:

Z L L 100 .64.103 20

Dung khng: Z C
Tng tr: Z

1
1

80
C 100 .40.106

R 2 Z L Z C 802 20 80 100
2

b. Cng dng in cc i:

Io

U o 282

2,82 A
Z 100

lch pha ca hiu in th so vi cng dng in:

tan

Z L Z C 20 80
3

37o
R
80
4

i u 37o

Vy i 2,82cos 314t

37
rad
180

37
(A)
180

1
103
Bi 3:Cho mch in nh hnh v. Bit L
H, C
F
10
4

v n ghi (40V- 40W). t vo 2 im A v N mt hiu in th


u AN 120 2 cos100 t (V). Cc dng c o khng lm nh
hng n mch in.
a. Tm s ch ca cc dng c o.
b. Vit biu thc cng dng in v in p ton mch.

Hng dn:
a. Cm khng: Z L L 100 .

Dung khng:

ZC

1
10
10
1

103
100 .
4

40

U 2m 402

40
in tr ca bng n: R
Pm
40
Tng tr on mch AN: Z AN
S ch ca vn k: U AN

R2 Z C2 402 402 40 2

U oAN 120 2

120 V
2
2

S ch ca ampe k: I A I

U AN
120
3

2,12 A
Z AN 40 2
2

b. Biu thc cng dng in c dng:

i I o cos 100 t i (A)


Ta c : tan AN

ZC
40
1 AN rad
R
40
4

i uAN AN AN
Io I 2

rad
4

3
. 2 3A
2

Vy i 3cos 100 t (A).

Biu thc hiu in th gia hai im A, B c dng:

u AB U o cos 100 t u (V)

Tng tr ca on mch AB:

Z AB R2 Z L Z C 402 10 40 50
2

U o I o Z AB 3.50 150 V
Z L Z C 10 40
3

R
40
4

Ta c: tan AB

u i AB

Vy u AB 150cos 100 t

AB

37
rad
180

37

rad
4 180 20

(V)
20

Bi 4:S mch in c dng nh hnh v, in tr R = 40,

3
103
cun thun cm L
H, t in C
F. in p
10
7
u AF 120cos100 t (V). Hy lp biu thc ca:
a. Cng dng in qua mch.
b. in p hai u mch AB.
Hng dn:
a. Cm khng: Z L L 100 .

Dung khng:

ZC

3
30
10
1

103
100 .
7

Tng tr ca on mch AF: Z AF

Io

Gc lch pha

70

R 2 Z L2 402 302 50

U oAF 120

2,4 A
Z AF
50

AF : tan AF

Z L 30
37

0,75 AF
rad
R 40
180

Ta c:

i uAF AF 0 AF AF
37
(A)
180

Vy i 2,4cos 100 t

b. Tng tr ca ton mch: Z

37
rad
180

402 30 70 40 2
2

U o I o Z 2,4.40 2 96 2 V
Ta c: tan AB

Z L Z C 30 70

1 AB rad
R
40
4

u AB i

37
41

rad
4 180
90

Vy u 96 2 cos 100 t

41
(V)
90

Bi 5: Cho mch in xoay chiu nh hnh v, R = 100, L l t cm ca cun dy thun

104
0.
C
cm,
F,
RA
in
p
3
u AB 50 2 cos100 t (V). Khi K ng hay khi K m, s
ch ca ampe k khng i.
a. Tnh t cm L ca cun dy v s ch khng i ca ampe k.
b. Lp biu thc ca cng dng in tc thi trong mch khi K ng v khi K m.
Hng dn:
a. Theo bi, in p v s ch ampe k khng i khi K ng hay khi K m nn tng
tr Z khi K m v khi K ng bng nhau

Z m Z d R 2 Z L Z C R 2 Z C2
2

Z L Z C Z C2
2

Z L ZC Z C Z L 2Z C
Z L ZC Z C Z L 0 (Loi)

Ta c:

ZC

1
104
100 .
3

173

Z L 2Z C 2.173 346
L

Z L 346

1,1 H
100

S ch ampe k bng cng dng in hiu dng khi K ng:

I A Id

Zd

U
R Z
2

2
C

50
100 173
2

0,25 A

b. Biu thc cng dng in:


- Khi K ng:
lch pha : tan d

Z C 173

3 d rad
R
100
3

Pha ban u ca dng in:

Vy

id u d d

id 0,25 2 cos 100 t (A).


3

- Khi K m:
lch pha: tan m

Z L Z C 346 173

3 m
R
100
3

Pha ban u ca dng in:

Vy

im u m m

im 0,25 2 cos 100 t (A).


3

Bi 6: Cho mch in nh hnh v :


UAN =150V ,UMB =200V. lch pha UAM v UMB l / 2

L
N

Dng in tc thi trong mch l : i=I 0 cos 100t (A) , cun dy thun cm.Hy vit biu thc
UAB
Hng dn:
Ta c : U AN U C U R U AN U C2 U R2 150V

(1)

U MB U L U R U MB U L2 U R2 200V

(2)

U L .U C
1 hay U2R = UL.UC (3)
U R .U R
, U R 120V

V UAN v UMB lch pha nhau / 2 nn tg1 .tg 2 1


T (1),(2),(3) ta c UL=160V

, UC = 90V

U AB U R2 (U L U C ) 2 139V
U L U C
7

0,53rad / s
UR
12
vy uAB = 1392 cos(100t +0,53) V
tg

Bi 7: Cho mch in khng phn nhnh gm R = 1003 , cun dy thun cm L v t in C


=10-4 /2 (F). t vo 2 u mch in mt hiu in th
u = 1002cos 100 t. Bit hiu in th ULC = 50V ,dng in nhanh pha hn hiu in th.Hy
tnh L v vit biu thc cng dng in i trong mch
Hng dn:
1
200
Ta c = 100 rad/s ,U = 100V, Z C
C
2
Hiu in th 2 u in tr thun l: U R U 2 U LC
50 3V

U
UR
0,5 A v Z LC LC 100
R
I
V dng in nhanh pha hn hiu in th,m trn gin Frexnen,dng in c bi din
trn trc honh vy hiu in th c biu din di trc honh ngha l ZL< ZC. Do
Z
ZC-ZL =100ZL =ZC -100 =100 suy ra L L 0,318 H

Z L ZC 1


lch pha gia u v i : tg
R
6
3

vy i 0,5 2cos(100 t )( A)
6
Dng 3: Bi ton bin lun.
Bi 1:(Bin lun theo R). Cho mch in RLC ni tip c L,C khng i mc vo ngun in
xoay chiu c U v khng i, R bin thin, khi in tr nhn cc gi tr R1 v R2 th gc lch
gia in p ton mch v dng in trong mch l 1, 2 ng thi cng sut tiu th trong
mch ln lt l l P1 v P2
a. Chng minh rng: P1 = P2 R1.R2 = (ZL ZC)2 : 1 + 2 = /2
b. Tm R P t gi tr cc i tnh gi tr cc i . Tnh cos v I
cng dng in I

Hng dn:
U2
U2
cos 2
R
a. Ta c P = I2R = Z 2
R (Z L Z C ) 2
U2
(Z Z C ) 2
Khi P1 = P2 ta c
R1 L
R1

R1

U2
( Z Z C ) 2 (*)
R L
R

U2
(Z L Z C ) 2
=
R2
R2

(Z L Z C ) 2
(Z L Z C ) 2
(Z L Z C ) 2
(Z L Z C ) 2
R

= 2
R1 R2 =
R1
R2
R2
R1

R1 R2 = (ZL ZC)2 (

1
1

) R1.R2 = (ZL ZC)2 (1)


R 2 R1

ZL ZC/R1 = R2/ ZL ZC tan1 = 1/tan2 1 + 2 = /2 (2)


b. T (*) ta c P max khi R

(Z L Z C ) 2
min
R

M theo BT Csi ta c: R
Du bng xy ra khi

(Z L Z C ) 2
2 ZL ZC
R

(Z L ZC )2
R=
R = ZL ZC (3)
R

Khi
Pmax = U2/2R = U2/2ZL ZC (4)
V
Cos R/ ZAB = 1/2,
I = U/R 2
Bi 2: Cho mch in RLC ni tip bit L = 2/ (H) C = 125.10-6/ F , R bin thin: uAB =
150cos(100t).
a. Khi P = 90W Tnh R
b. Tm R cng sut tiu th c gi tr cc i , tnh gi tr cc i
Hng dn:
1
a.Ta c: Z L .L = 200 , Z C
= 80
.C
U2
U2
cos

R
Mt khc P = I2R = Z 2
R 2 (Z L Z C ) 2

U2
(Z L Z C ) 2
R
R

150 2
120 2
= 250 R = 160 hoc 90
(200 80) 2 = 90 R
R
R
R

Kt lun Vi R = 160 hoc 90 cng sut tiu th trn mch bng 90W
b. p dng (3) v (4) ta c Pmax khi R =120 v Pmax = 93,75W
Bi 3. Cho mch in RLC ni tip, bit ZL ZC = 60 U = 120V khng i R bin thin
a. Tnh Pmax (s: 120W)
b. Khi R nhn 2 gi tr gp 9/16 ln nhau th cng sut mch nh nhau. Tnh cc gi tr
(s: 45 & 80 )
Bi 4, Cho mch in RLC ni tip, bit U = 120V L = 0,2/ H, C khng i R bin thin
a. Khi R nhn 2 gi tr 18 v 32 th mch cng cng sut tiu th. Tnh ZC
b. Tm R P t gi tr cc i (s: a. 44 , b. 24 )
Bi 5( Cng hng) Cho mch in xoay chiu nh hnh v.
Bit R = 50, L

1
H. t vo hai u on mch mt in p xoay chiu

u 220 2 cos100 t (V). Bit t in C c th thay i c.


a. nh C in p ng pha vi cng dng in.
b. Vit biu thc dng in qua mch.
Bi gii:
a.

u v i ng pha:

0 th trong mch xy ra hin tng cng hng in.


ZL = ZC L

1
C

1
1
104
C 2

L 100 2 . 1
F

b.

Do trong mch xy ra cng hng in nn Zmin = R

Io

U o U o 220 2

4,4 2 (A)
Z min R
50

Pha ban u ca dng in:

i u 0 0 0

Vy i 4,4 2 cos100 t (A).

Bi 6: Cho mch in xoay chiu nh hnh v. Bit R =

2
104
200, L H, C
F. t vo hai u mch in

mt hiu in th xoay chiu u 100cos100 t (V).


a. Tnh s ch ca ampe k.
b. Khi R, L, C khng i s ch ca ampe k ln nht, th tn s dng in phi bng bao
nhiu? Tnh s ch ampe k lc . (Bit rng dy ni v dng c o khng lm nh hng n
mch in).
Bi gii:
a. Cm khng:

Dung khng:

Z L L 100 .
ZC

2
200

104
100 .

100

Tng tr ca mch:

Z R 2 Z L Z C 2002 200 100 100 5


2

Ta c : I o

Uo
100
1

(A)
Z 100 5
5

S ch ca ampe k : I A I

b. Ta c: I

Io
1

0,32 (A)
2
5. 2

U
R 2 Z L ZC

s ch ca ampe k cc i IAmax th Zmin Z L Z C 0

Z L Z C (cng hng in)


1
2 f .C

2 f .L
f

1
2 LC

2 10
.

S ch ampe k cc i: IAmax = I max

35,35

Hz

U
U
100

0,35 (A)
Z min R
2.200

Bi 7:Trong mt on mch xoay chiu RLC ni tip, h s t cm ca cun dy l L = 0,1H ; t


in c in dung C = 1F, tn s dng in l f = 50Hz.
a. Hi dng in trong on mch sm pha hay tr pha so vi in p hai u on mch ?
b. Cn phi thay t in ni trn bi mt t in c in dung C bng bao nhiu trn on
mch xy ra hin tng cng hng in?
Bi

18:Cho

mch

in

xoay

chiu

u AB 120 2 cos100 t (V) n nh. in tr R =


24, cun thun cm L

1
102
H, t in C1
F,
5
2

vn k c in tr rt ln.
a. Tm tng tr ca mch v s ch ca vn k.
b. Ghp thm vi t in C1 mt t in c in dung C2 sao cho vn k c s ch ln nht. Hy
cho bit cch ghp v tnh C2. Tm s ch ca vn k lc .
Bi gii:

1
20
5
1
1
Z C1

2
Dung khng :
102
C1
100 .
2

a. Cm khng : Z L L 100 .

Tng tr mch: Z

R 2 Z L Z C 242 20 2 30
2

S ch ca vn k: UV U L IZ L
b. Ta c: UV U L IZ L

U AB
120
.Z L
.20 80 V.
Z
30

ZL l hng s, UVmax th Imax ZCt = ZL = 20 > Z C1


phi ghp t in C2 ni tip vi t in C1

Z C Z C1 Z C2 Z C2 Z C Z C1 20 2 18

1
1
102

in dung C2
F
Z C2 100 .18 18
S ch ca vn k lc ny l:

U AB
120.20
.Z L
100 V
R
24
Bi 9:Mch in nh hnh. in p hai u A v B n nh c biu thc u 100 2 cos100 t
UV max U L max I max Z L

(V). Cun cm c t cm L

2,5
, in tr thun Ro = R

= 100, t in c in dung Co. Ngi ta o c h s


cng sut ca mch in l cos 0,8 .
a. Bit in p u sm pha hn dng in i trong mch. Xc nh Co.
b. cng sut tiu th t cc i, ngi ta mc thm mt t in c in dung C 1 vi t in
Co c b t in c in dung C thch hp. Xc nh cch mc v gi tr ca C1.
Bi gii:
a. Cm khng: Z L L 100 .
Theo bi:

cos 0,8
R Ro

R Ro

2,5
250

Z L Z Co

0,8

2
2
2
R Ro 0,64 R Ro Z L Z Co

0,36 R Ro 0,64 Z L ZCo


2

Z L Z Co 0,75 R Ro

V in p u sm pha hn dng in i nn ZL > ZCo

Z L Z Co 0,75 R Ro

Z Co Z L 0,75 R Ro 250 0,75 100 100 100

1
1
10 4
Co

(F)
Z Co 100 .100

b. V P = I2(R+Ro) nn Pmax th Imax Z L Z C ( cng hng in)

Z C Z L 250 , ZCo = 100


Ta c ZC > ZCo C < Co C1 mc ni tip vi Co
1 1
1

C Co C1
Z C Z Co Z C1 Z C1 ZC Z Co 250 100 150
1
1
103
C1

(F)
Z C1 100 .150 15

Dng 4: XC NH CC I LNG IN KHI BIT HAI ON


MCH C IN P CNG PHA, VUNG PHA.
Bi 1: Cho mch i n xoay chiu nh hnh.
R1 = 4, C1

102 , R = 100 , L 1 H ,
F 2

f 50 . Tm i n dung C2, bit rng i n p uAE


v uEB ng pha.
Bi gii:

AE uAE i

V uAE v uEB ng pha nn

EB uEB i

u AE uEB AE EB

tan AE tan EB

Z C1
R1

Z L Z C2
R2

Z C2 100 8

Z C2 Z L Z C1

R2
R1

100
300
4

1
1
104
C2

2 f .Z C2 2 50.300 3
Bi 2:Cho mch in nh hnh v. UAN = 150V, UMB = 200V,
uAN v uMB vung pha vi nhau, cng dng in tc thi
trong mch c biu thc i I o cos100 t (A). Bit cun
dy l thun cm. Hy vit biu thc uAB.

(F)

Bi gii:
Ta c:

U AN U R2 U C2 150 V

(1)

U MB U R2 U L2 200 V

(2)

V uAN v uMB vung pha nhau nn:

MB AN

MB AN
2
2

(Vi

MB 0 , AN 0 )

AN cot AN
2

tan MB tan
tan MB

1
tan MB .tan AN 1
tan AN

U L UC
.
1 U R2 U L .U C
UR UR

(3)

T (1), (2) v (3), ta suy ra :


UL = 160V , UC = 90V, UR = 120V
Ta c : U AB U R2 U L U C 1202 160 90 139 V
2

tan

U L U C 160 90 7

0,53 rad
UR
120
12

Vy u AB 139 2 cos 100 t 0,53 (V)


Bi 3: Hai cun dy (R1, L1) v (R2, L2) mc ni tip vo mng xoay chiu. Tm mi lin h gia
R1, L1, R2, L2 tng tr on mch Z = Z1 + Z2 vi Z1 v Z2 l tng tr ca mi cun dy.
Bi gii:
Ta c:

Z = Z1 + Z2 IoZ = IZ1 + IoZ2


Uo = Uo1 + Uo2

c th cng bin in p, cc thnh phn u1 v u2 phi ng pha.

u1 U o1 cos t 1

(V)

u2 U o2 cos t 2

(V)

u u1 u2 U o cos t
M

Uo = Uo1 + Uo2

1 2

tan 1 tan 2

Z L1

R1

Z L2
R2

L1 L2

R1
R2

L1 R1

L2 R2

Bi 4: Cho vo mch in hnh bn mt dng in xoay


chiu c cng i I o cos100 t (A). Khi uMB v uAN

vung pha nhau, v u MB 100 2 cos 100 t (V).

Hy vit biu thc uAN v tm h s cng sut ca mch MN.


Bi gii:
Do pha ban u ca i bng 0 nn

MB uMB i

0 rad
3
3

Da vo gin vec-t, ta c cc gi tr hiu dng ca UL, UR, UC l:


UR = UMBcosMB 100cos

50 (V)
3

U L U R tan MB

50 tan 50 3 (V)
3

uAN

uMB

MB AN

vung

pha

nhau

AN rad
2
6
tan MB .tan AN 1

uuuu
r
U MB

uur
UL
nn

MB
O
uur
UC

MN

uur
UR

uuuur
U MN
r
I

uuuu
r
U AN

Ta c:

U L U C
U2
502
50
.
1 U C R

(V)
UR UR
U L 50 3
3

U AN

UR

cos AN

Vy biu thc u AN 100

50

cos
6

100
2
U oAN 100
3 (V)
3

cos 100 t (V).


3
6

H s cng sut ton mch:

cos

R UR
UR

2
2
Z U
U R U L UC

50

50
50 50 3
3

3
7

Dng 5: CNG SUT CA ON MCH R, L, C MC NI TIP

Bi 1in p hai u mt on mch l u 120 2 cos 100 t (V), v cng dng

in qua mch l i 3 2 cos 100 t

Bi gii:
Ta c : U

lch pha:

(A). Tnh cng sut on mch.


12

U o 120 2

120 (V)
2
2
Io 3 2

3 (A)
2
2
u i

rad
4 12
3

Vy cng sut ca on mch l:


P UI cos 120.3.cos 180 (W).
3

Bi 2Cho mch in nh hnh v. Cun dy thun cm, c L

104
= 0,159H. T in c in dung C
F. in tr R =

50. in p hai u on mch c biu thc

u AB 100 2 cos 2 ft (V). Tn s dng in thay i. Tm f cng sut ca mch t cc


i v tnh gi tr cc i .
Bi gii:
Cng sut ca mch: P UI cos

U2
R
Z2

V U khng i, R khng i nn Pmax khi Zmin


Ta c Z

2
R 2 Z L Z C , nn Zmin khi ZL = ZC, tc l trong mch c cng

hng in:

2 2
2 LC 1 4 f LC 1

Tn s

1
2 LC

1
104
2 0,519.

70,7

(Hz).

Cng sut cc i ca mch:

Pmax

U2
U2
U 2 1002
2 R 2 R

200 (W).
Z min
R
R
50

104
Bi 3Cho mch nh trn hnh v ca bi 2. T in c in dung C
F. in tr R =

100. in p hai u on mch c biu thc u U 2 cos100 t (V). Cun dy c t


cm L thay i. iu chnh L = Lo th cng sut ca mch cc i v bng 484W.
a. Hy tnh Lo v U.
b. Vit biu thc cng dng in trong mch.
Bi gii:
a. Ta c:

Io
2

cos

R
Z

U2
Suy ra cng sut ca mch: P UI cos 2 R
Z

V U khng i, R khng i nn Pmax khi Zmin


Ta c Z

LoC 1
2

2
R 2 Z L Z C , nn Zmin khi ZL = ZC, tc l trong mch c cng hng in:

Lo

2C

100 .
2

Cng sut cc i ca mch: Pmax

104

1
(H)

U2
R

Pmax .R 484.100 220 (V)

b. V xy ra hin tng cng hng in nn i v u ng pha i = 0


Ta c:

Io

U o 220 2

3,11 (A)
R
100
Vy biu thc i 3,11cos100 t (A).

Bi 4:Cho mch in xoay chiu ni tip R, L, C. Cun dy c L

1
H, t in c in dung C

thay i c. in p gia hai u on mch u 200cos100 t (V). Bit rng khi C =


0,159.10-4F th cng dng in i trong mch nhanh pha hn in p u gia hai u on
mch mt gc

.
4

a. Tm biu thc gi tr tc thi ca i.


b. Tm cng sut P trong mch. Khi cho in dung C tng dn th cng sut P thay i th no?
Bi gii:
a.

Ta c: Z L L 100 .

1
100 ()

ZC
V u nhanh pha hn i mt gc

1
1

200 (V)
C 100 .0,159.104

nn i
4
4

u i 0

rad
4
4

Z ZC

tan tan L
R ZC Z L
R
4
R 200 100 100
Tng tr: Z

R 2 Z L Z C 1002 100 200 100 2


2

Io

Uo
200

2 (A)
Z 100 2

2 cos 100 t (A)


4

Vy biu thc i

b. Cng sut P = RI2 = 100.12 = 100W

P RI 2

U2
R
Z2

RU 2 .
o hm P theo C:

P'

U 2 .R
1
R ZL
C

2
1
ZL
2
C
C
2 2

1
2
R

L
C

2 RU 2
1
P 0
ZL 0
2
C
C
'

1
1

0,318.10 4
2
F
.L 100 2 1

Pmax
Bng bin thin:

U2
200 W
R

th P theo C:

Vy: khi C tng t 0 0,318.10-4F th P tng t 0 200W.


Khi C tng t 0,318.10-4F th P gim t 200W 100W.
Bi 5:Cho mch in nh hnh. in p
(V), r = 15, L

u AB 80cos100 t

1
H.
5

a. iu chnh gi tr ca bin tr sao cho dng in hiu dng trong mch l 2A.
Tnh gi tr ca bin tr v in p hiu dng gia hai u cun dy.
b. iu chnh bin tr R:
- Tnh R cho cng sut tiu th trn mch cc i. Tnh Pmax.
- Tnh R cho cng sut tiu th trn R cc i. Tnh PRmax.
Bi gii:
a. Cm khng:

Tng tr Z

1
20
5
U
80
U o
(V)
2
2

Z L L 100 .

U
80

20 2
I 2 2

R r

Z L2 20 2

R 15 202 20 2 R 15 202
R 20 15 5
2

in p hiu dng hai u cun dy:

Ucun dy = I.Zcun dy I r 2 Z L2 2 152 20 2 50 (V)


b. Cng sut tiu th trn ton mch:

PI

R r

U 2 R r

R r

Z L2

Z L2
Pmax khi R r
min
R

U2
Z L2
R r
Rr

p dng bt ng thc C-si vi hai s khng m:

Z L2
2
R r
Rr

Z L2 (hng s)
R r
Rr

Z L2
Z L2
R

Nn
min (du = xy ra) khi R r

R r
Rr

R r Z L R Z L r 20 15 5
Pmax

U2
802

80 W
2 R r 2.2. 5 15

Cng sut tiu th trn R:

U 2 .R

U 2 .R
U2
PR I R
2

2
2
2
2
r 2 Z L2
R

2
Rr

Z
R

L
L
R
2r
R

r 2 Z L2
R

PRmax khi
min
r

Tng t, p dng bt ng thc C-si vi hai s khng m:


R

PRmax

r 2 Z L2
R r 2 Z L2 152 202 25
R
U2
802

40 W
2 R r 2.2.(25 15)

Dng 6: XC NH GI TR CC I CA IN P HIU DNG


KHI THAY I L, HOC C, HOC f.
6.1. Phng php gii chung:
Tm L ULmax:
Phng php dng cng c o hm:
Lp biu thc di dng

U L IZ L

UZ L
R2 Z L ZC

Z C2

U
U

1
1
y
2Z C
1
2
ZL
ZL

ULmax th ymin.
Dng cng c o hm kho st trc tip hm s:

y R 2 Z C2

1
1
2ZC
1
2
ZL
ZL

Phng php dng tam thc bc hai:


Lp biu thc di dng

UZ L

U L IZ L

R2 Z L ZC

t y R Z C
Vi x

Z1

2
L

2Z C

Z C2

U
U

1
1
y
2Z C
1
2
ZL
ZL

1
1 ax 2 bx 1
ZL

1
2
2
, a R Z C , b 2 Z C
ZL

4 ZC2 4 R 2 Z C2 4 R 2

ULmax khi ymin. Tam thc bc hai y t cc tiu khi x

R 2 Z C2

R2
y

,
.
min
ZC
4a R 2 Z C2
U
U R 2 Z C2
U L max
ymin U L max
R
ZL

Phng php gin Fre-nen:

uur
UL

ur
U

r
I

uur
UR

uur
UC

uur
U1

ur

uur uur uur

T gin Fre-nen, ta c: U U R U L U C

b
(v a > 0) hay
2a

uur uur uur

t U1 U R U C ,

vi U1 IZ1 I R 2 Z C2 .

p dng nh l hm s sin, ta c:

UL
U
U sin

UL
sin sin
sin
UR

V U khng i v sin
U1

R
R Z
2

sin t cc i hay sin = 1.

2
C

const nn UL = ULmax khi

U R 2 Z C2
L max
R

Khi sin = 1 , ta c:
2
U1 U C
Z1 Z C
Z12 R 2 Z C2
cos

ZL

U L U1
Z L Z1
ZC
ZC

Khi U

Ch : Nu tm in p cc i hai u cun dy c in tr thun r th lp biu


thc U d

U
v dng o hm, lp bng bin thin tm y min , Udmax v gi tr ca
y

L.
Tm C UCmax:
Lp biu thc di dng:

UZ C

U C IZ C

R2 Z L ZC

Z L2

U
U

1
1
y
2Z L
1
2
ZC
ZC

Tng t nh trn, dng ba phng php: o hm, tam thc bc hai, v gin
Fre-nen gii.
Ta c kt qu: U

C max

R 2 Z L2
v Z C
ZL

U R 2 Z L2

Ch : Nu tm in p cc i hai u on mch nh gm R ni tip C th lp

U
v dng o hm, lp bng bin thin tm ymin.
y

biu thc U RC

Xc nh gi tr cc i ULmax, v UCmax khi tn s f thay i:


Lp biu thc:

U L IZ L

UZ L
1
R L
C

U
1
1
L
1
. 4 R2 2 2 2 1
2
LC
C L
2

U
y

t a

1
1
2 2 L 1
b

,
,
,
c

1
y ax 2 bx c

2
2 2
2
C L
LC

Lp biu thc:

U C IZ C

2 L

1
L2C 2 4 C 2 R 2 2 1
C R L
C

2L
2
2
2
t a L2C 2 , b C R , c 1 , x 2 y ax bx c
C

U
y

Dng tam thc bc hai ca n ph x tm gi tr cc tiu ca y, cui cng c


chung kt qu:

U L max U C max

oL

1
2
C 2 L R2
C

2 LU
R 4 LC R 2C 2
L
2
L
2

R
2
R2 )
,
(vi
iu
kin
1
C
oC
C
L
2

Cc trng hp linh hot s dng cc cng thc hoc v gin Fre-nen gii
ton.
6.2. Bi tp v xc nh gi tr cc i Umax khi thay i L, hoc C, hoc f.
Bi 1Cho mch in nh hnh v. in p gia hai u AB n
nh c biu thc u 200cos100 t (V). Cun dy thun
cm khng c t cm L thay i c, in tr R = 100,
t in c in dung C

104
(F). Xc nh L sao cho in p

o c gia hai im M v B t gi tr cc i, tnh h s cng sut ca mch in khi .


Bi gii:
Cch 1: Phng php o hm
Dung khng:

Ta c:

ZC

104
100 .

U AB Z L

100

U AB
U
AB
2
R 2 Z L ZC
R 2 ZC2 Z12 2ZC Z1 1 y
L
L
1
1
1
2Z C
1 R 2 Z C2 x 2 2Z C .x 1 (vi x
)
2
ZL
ZL
ZL

U MB IZ L

t y R Z C

UMBmax khi ymin.


Kho st hm s y:

y ' 2 R 2 Z C2 x 2Z C

Ta c:

y ' 0 2 R 2 Z C2 x 2 Z C 0 x

ZC
R Z C2
2

Bng bin thin:

ymin khi x

ZC
1
Z
2 C 2
2 hay
R ZC
Z L R ZC
2

R 2 Z C2 1002 1002
ZL

200
ZC
100
Z
200 2
L L
H
100

H s cng sut:

cos

R 2 Z L ZC

100
1002 200 100

Cch 2: Phng php dng tam thc bc hai

ZC

Dung khng:

Ta c:

U MB IZ L

t y R Z C
2

1
104
100 .

U AB Z L

R 2 Z L ZC

Z1

2
L

2Z C

Vi x

100

U AB
U
AB
R 2 ZC2 Z12 2ZC Z1 1 y
L
L

1
1 ax 2 bx 1
ZL

1
2
2
; a R Z C ; b 2 Z C
ZL

UMBmax khi ymin


2
2
V a R Z C > 0 nn tam thc bc hai t cc tiu khi x

b
2a

2
2

hay

1
2Z C
Z

2 C 2
2
2
ZL
2 R ZC R Z C
R 2 Z C2 1002 1002

200
ZC
100
Z
200 2
L L
H
100
ZL

H s cng sut:

cos

R
R 2 Z L ZC

100
1002 200 100

2
2

Cch 3: Phng php dng gin Fre-nen.

ZC

104
100 .
ur uur uur uur
U U UC U L
uur uur uur R
t U1 U R U C
Dung khng:

100

uur
UL

Ta c:

U C IZ C Z C 100

1
UR
IR
R 100

1 rad
4

V 1
1
2
2
tan 1

V U v sin khng i nn ULmax khi sin cc i hay sin = 1

1 1


rad.
2 4 4

r
I

uur
UR
uur
U1

uur
UC


rad
2 4 4
Xt tam gic OPQ v t 1 .
U
U
U
L UL
sin
Theo nh l hm s sin, ta c:
sin sin
sin

ur
U

4
2
Z ZC
Mt khc, ta c: tan L
1 Z L Z C R 100 100 200
R
Z
200 2
L L
H
100
H s cng sut: cos cos

Bi 2 Mch in nh hnh v. Cun dy thun cm c t cm


L = 0,318H, R = 100, t C l t xoay. in p t vo hai u
on mch c biu thc u 200 2 cos100 t (V).
a. Tm C in p gia hai u bn t t gi tr cc i, tnh gi tr cc i .
b. Tm C in p hai u MB t cc i, tnh gi tr cc i .
Bi gii:
a. Tnh C UCmax.
Cm khng : Z L L 100 .0,318 100
Cch 1: Phng php o hm:
Ta c:

UZ C

U C IZ C

t y R Z L
2

U
U

2
R2 Z L ZC
R 2 Z L2 Z12 2Z L Z1 1 y
C
C
1
1
1
2Z L
1 R 2 Z L2 x 2 2 x.Z L 1 (vi x
)
2
ZC
ZC
ZC

UCmax khi ymin.

Kho st hm s: y R Z L x 2 x.Z L 1
2

y ' 2 R 2 Z L2 x 2Z L

y ' 0 2 R 2 Z L2 x 2 Z L 0 x

ZL
R Z L2
2

Bng bin thin:

ymin khi
hay

1
Z
2 L 2
ZC R Z L

ZL
R Z L2
2

R 2 Z L2 1002 1002
ZC

200
ZL
100
1
1
5.105
C

F
Z C 100 .200

U C max

U R 2 Z L2 200 1002 1002

200 2 (V)
R
100

Cch 2: Phng php dng tam thc bc hai.


Ta c:

UZ C

U C IZ C

t y R Z L
2

R2 Z L ZC

Z1

2
C

2Z L

(vi x

Z L2

U
U

1
1
y

2
Z

1
L
Z C2
ZC

1
1 ax 2 bx 1
ZC

1
2
2
; a R Z L ; b 2 Z L )
ZC

UCmax khi ymin. V hm s y c h s gc a > 0, nn y t cc tiu khi

1
Z
b
2 L 2
hay
ZC R Z L
2a
R 2 Z L2 1002 1002
ZC

200
ZL
100

1
1
104
C

(F).
Z C 100 .200 2
U R 2 Z L2 200 1002 1002
U C max

200 2 V
R
100
Cch 3: Phng php dng gin Fre-nen.
ur uur uur uur
Ta c: U U L U R U C
p dng nh l hm s sin, ta c:

uur
UL

uur
U1

U
U
U
C UC
sin
sin sin
sin
UR

V U v sin
U1
hay sin = 1.
Khi sin 1

R
R Z
2

2
L

khng i nn UCmax khi sin cc i

ur
U

uur
UC

uur
UR

r
I
Q

cos
ZC

U L U1
Z
Z

L 1
U1 U C
Z1 Z C

Z12 R 2 Z L2 1002 1002

200
ZL
ZL
100

1
1
5.105
C

F
Z C 100 .200

U C max

U R 2 Z L2 200 1002 1002

200 2 (V)
R
100

b. Tm C UMbmax. UMBmax = ?
Lp biu thc:

U MB IZ MB

UZ MB
R 2 Z L2 2Z L Z C Z C2

Z L2 2 Z L Z C
Z L2 2 Z L x
1
1
t y
R 2 Z C2
R2 x2

Z L2 2Z L Z C
1
R 2 Z C2

(vi x = ZC)

UMBmax khi ymin.


Kho st hm s y:

y'

2 Z L x 2 x.Z L R 2

x2

y ' 0 x 2 xZ L R 2 0

(*)

2
2
Z

4
R
L
L
Gii phng trnh (*) x Z
(x ly gi tr dng).
C
2
1002 1002 4.1002
ZC
50 1 5 162
2

Lp bng bin thin:

in dung C
Thay x Z
C

1
1

0,197.104 F
Z C 100 .162

Z L Z L2 4 R 2 vo biu thc y
2

U
y

4R2

ymin

U MB max

4 R 2 2Z L2 2Z L Z L2 4 R 2

4R2
Z L2 4 R 2 Z L

U Z L Z L2 4 R 2
200 100 1002 4.1002
U

324 (V)
2R
2.100
ymin

Bi 3Cho mch in xoay chiu nh hnh v. t vo hai u on


mch AB mt in p u AB 100 3 cos t (V) ( thay i c).

1 th UR = 100V ; U C 50 2 V ; P = 50 6 W. Cho
1
L H v
UL > UC. Tnh UL v chng t l gi tr cc i ca UL.

Khi

Bi gii:

Ta c: U 2 U R2 U L U C

Thay cc gi tr ca U, UR, UC ta c:

50 6

1002 U L 50 2

U L 100 2 (V)

Cng sut tiu th ton mch:

P UI cos UI (v 0 ) I
R

P 50 6

1A
U 50 6

U R 100

100
I
1

Z
100 2
1 L
100 2
U L 100 2
rad/s
1
ZL

100 2
L
I
1

1
1
104
U C 50 2

F
ZC

50 2 C
1Z C 100 2.50 2

I
1
Ta c:

U L

U L IZ L

2
1
L
1

1
R2 2 2 2 1
R L
2 2 4
LC
C L
C

1
L
1
2
2
t y 2 2 4 R 2 2 2 1 ax bx 1
LC
C L
L 1
1
1
2
Vi x 2 ; a 2 2 ; b R 2 2
C L

LC

U
y

ULmax khi ymin. Tam thc bc hai y t cc tiu khi x

b
(v a > 0).
2a

4
1
3
4
L L C

b 2 4ac R 4
ymin
U L max

R2
2 4 LC R 2C 2
4a 4 L
U
2UL

ymin R 4 LC C 2 R 2

2.50 6.

1 10 4 104
100 4. .

.1002

100 2 (V)
Vy U L U L max 100 2 (V).
Su Tm v bin son chc cc bn thnh cng

You might also like