AMALI 5

Tujuan
Untuk menyiasat kesan kepekatan terhadap daya gerak elektrik (d.g.e.) sel
Teori
Sumber

elektrik

dari

sel

elektrik

mampu

mengubah

tenaga

kimia

kepada

tenagakeupayaan elektrik. Daya gerak elektrik (d.g.e) ialah keupayaan atau tenaga sesuatu
punca elektrik untuk menggerakkan cas-cas elektrik dari satu terminal ke terminal yang lain.
Daya gerak elektrik ditakrifkan sebagai jumlah tenaga yang dibekalkan oleh suatu sel
untuk menggerakkan satu cas dari satu terminal ke terminal yang lain.Daya gerak elektrik juga
boleh dilihat sebagai beza keupayaan yang merentasi terminal sel ketika arus sifar (tiada
beban). Bagi larutan 1M pada 25 C (keadaan piawai), EMFstandard (sel potensi standard)
dipanggil E sel. Bagi sel standard, terdapat tiga syarat perlu dipatuhi iaitu kepekatan ion (1.0
mol dm-3), suhu (25 C) dan tekanan (1 atm).
Dalam terma kepekatan sel, kepekatan komponen sel boleh mempengaruhi emf
sel,sebuah sel boleh dibina dengan mempunyai ion logam yang sama untuk anod dan katod,
tetapi pada kepekatan yang berbeza dalam kedua-dua bahagian sel.

Bahan
EC1 ialah akues 1.0 mol dm-3 kuprum(II) nitrat
EC2 ialah akues 2.0 mol dm-3 zink nitrat
EC3 ialah akues 1.0 mol dm-3 zink nitrat
EC4 ialah akues 0.1 mol dm-3 zink nitrat
EC5 ialah akues 0.01 mol dm-3 zink nitrat
EC6 ialah akues 0.001 mol dm-3 zink nitrat
A ialah larutan tepu kalium klorida.
Alat Radas
Bekalan kuasa 3V, potentiometer, joki, kepingan zink, kepingan kuprum, 100 cm3 silinder
penyukat, 100 cm3 bikar, kertas turas, galvanometer, penyambung klip buaya.

Prosedur
1

50.0 cm3 EC1 dimasukkan ke dalam bikar A dan 50 cm 3 EC2 ke dalam bikar B dengan
menggunakan silinder penyukat.

Satu jalur kertas turas direndamkan ke dalam larutan tepu kalium iodida. Satu hujung
kertas turas tersebut dicelupkan ke bikar A manakala satu hujung lagi ke bikar B untuk
membina titian garam.

Kepingan zink dan kuprum dicuci dengan kertas pasir kemudian dibasuh dengan air
suling serta dikeringkan.

Kepingan kuprum dikelipkan dengan klip buaya dan kemudian disambungkan ke

terminal positif bekalan kuasa.

Kepingan zink disambungkan ke galvanometer yang telah disambung kepada joki.

Terminal negatif bekalan kuasa disambungkan ke penghujung potentiometer yang satu

lagi seperti dalam Rajah 3.

Kedua-dua kepingan logam tersebut dicelupkan ke dalam larutan masing-masing.

Selepas satu minit,

joki digerakkan di sepanjang wayar potentiometer sehingga

galvanometer menunjukkan bacaan sifar iaitu bacaan yang menunjukkan tiada arus
yang mengalir.
Joki tidak boleh digelongsorkan di sepanjang wayar potentiometer bagi
mengelakkan pembentukan rintangan.
8

Jarak wayar potentiometer dicatatkan sebagai x cm

dan bacaan direkodkan dalam

jadual yang diberi.

9

Eksperimen di atas diulangi dengan menggantikan larutan EC 2 dengan larutan lain

seperti yang terdapat dalam jadual tersebut.
Kertas turas yang baru digunakan bagi setiap larutan baru yang diuji.

10 Ecell dikirakan dengan menggunakan formula berikut :

cell

x
_________________________ X 3 V
Panjang wayar potentiometer

Bekalan kuasa 3V
Potentiometer

Joki
kuprum

Zink

Larutan kuprum (II) nitrat

Titian
Garam

Larutan zink nitrat

Rajah 3

Keputusan
Panjang wayar potentiometer = 100sm
Amali

Bikar A

Bikar B

Panjang

Ecell/ V

[Zn2+] / mol dm-3

0.9
1.11
1.35
1.41
1.44

2
1
0.1
0.01
0.001

wayar,
x/cm
1
2
3
4
5

REFLEKSI

50 cm EC1
50 cm3 EC1
50 cm3 EC1
50 cm3 EC1
50 cm3 EC1

50 cm EC2
50 cm3 EC3
50 cm3 EC4
50 cm3 EC5
50 cm3 EC6

41.3
39.1
38
36.6
33.8

Pada 25 April 2014,Kumpulan Sains 5 P telah menjalankan amali ke 5 yang bertujuan

untuk menyiasat kesan kepekatan terhadap daya gerakan elektrik(d.g.e.) sel.Pada kali ini,kami
telah dibahagikan kepada dua kumpulan sahaja kerana bahan-bahan yang diperlukan sangat
terhad.
Bagi saya dan kawan sekumpulan,ini adalah pengalaman pertama yang pernah kami
jalankan berkaitan tentang daya gerakan elektrik.Oleh yang demikian,ada beberapa alatan yang
tidak pernah kami kenal dan gunakan.Contohnya,joki dan potentiometer.
Semasa hendak menjalankan amali ini,kumpulan kami telah menyediakan semua alatan
yang diperlukan termasuklah joki.Walaubagaimanapun,semasa hendak memasangkan joki
pada

potentiometer,kami

mengalami

masalah

kerana

tidak

dapat

berbuat

demikian,Akhirnya,kami terpaksa bertanya pada pensyarah dan didapati bahawa alat yang
diambil bukanlah joki yang sebenarnya.
Setelah semua alatan dan bahan dipasang seperti yang dikehendaki,kumpulan kami
mengalami

masalah

sekali

lagi

apabila

galvanometer

tidak

memberi

respon

yang

sepatutnya.Setelah mencuba dan gagal kami meminta bantuan dari pensyarah.Setelah

mencuba beberapa kali dengan menukarkan pelbagai alatan,akhirnya galvanometer dapat
berfungsi seperti yang dikehendaki.Setelah diamati,potentiometer yang digunakan pada
awalnya kemungkinan mempunyai masalah.
Perlaksanaan amali ini juga memerlukan kesabaran dalam mengesan daya gerakan
elektrik yang terhasil kerana ianya memerlukan penelitian semasa membuat sentuhan untuk
mendapatkan bacaan yang tepat.
Akhirnya,setelah berusaha,kami dapat juga memperolehi keputusan daya gerakan
elektrik yang terhasil bagi lima jenis larutan yang diuji.Kesimpulannya,didapati bahawa semakin
kurang kepekatan larutan,semakin lemah daya gerakan elektrik yang terhasil.

DISEDIAKAN OLEH :
SALLIZA BT YAAKOB
PPG SAINS 5P