Ñeà oân

10:
CAÙC Baøi taäp traéc nghieäm
oân thi ñai hoïc - 2007

NGUYEÃN TAÁN TRUNG

( TTLT CLC VÓNH VIEÃN)
Phaàn 1:
 Caùc loaïi chöùc:

öôïu; EÂte
RRöôïu EÂte;Phenol
Phenol

Andehyt; Xeâtoân
C, H, O
 Axit; Este
 Gluxit
: (-OH)  CH -
3
: (-O-)  CH -O-
OH 3
: Nhaân benzen, nhoùm (-OH)
CH3
 C6H5-OH
 Caùc loaïi chöùc:

Röôïu; EÂtePhenol
EÂte; Phenol
 AndehytXeâtoân
Andehyt; Xeâtoân
C, H, O
 Axit; Este
 Gluxit
-C-H
O CH3 - CHO
-C-
O  CH3-CO
 Caùc loaïi chöùc:

Röôïu; EÂtePhenol
EÂte; Phenol

Andehyt; Xeâtoân
C, H, O
 Axit;
Axit Este
 Gluxit
- C -OH
O CH - COOH
3
- C-O-
O  CH3-COO -CH3
 Caùc loaïi chöùc:

Röôïu; EÂte; Phenol


Andehyt; Xeâtoân
C, H, O
 Axit; Este
 Gluxit

 Monosacarit
(Gucuzô,Fructozô
Cn(H2O)m ) Ñisaccarit
(Saccaroâzô, Mantozô)
 Polisaccarit
(Tinhboät, Xenlulozô)
  Ví duï 1:
Moät soá hôïp chaát höõu cô chöùa C, H, O
coù M = 74 ñvC
1. CTPT cuûa caùc hôïp chaát höõu cô treân
2. Caùc CTCT coù theå coù:
  Böôùc 1: Ñaët CTTQ
 Böôùc 2: Laäp phöông trình ñaïi soá (*)
 Böôùc 3: Giaûi phöông trình (*)
Gôïi yù:-Neáu phöông trình (*) coù 3 aån daïng:
ax + by + cz = d.
B1: Cho cz < d
 Mieàn giaù trò cuûa z.
B2: Xeùt töøng z ñeå
 x,y  CTPT
  Giaûi yù 1:
- Ñaët CTTQ (A): CxHyOz
- Theo ñeà coù: MA = 74 ñ.v.
 12x + y + 16z = 74 ( *)
 16z < 74
 z < 4,625
 z = 1; 2; 3; 4.
Vôùi z = 1:
(*)  12x + y = 58
 Giaûi yù 1:
- (A): CxHyOzCoù 12x + y + 16z = 74 ( *)
 z = 1; 2; 3; 4.
Vôùi z = 1:
(*)  12x + y = 58
 y = 58 – 12x
x
y

Ñieàu kieän:
 Ñieàu kieän hoaù trò:

Vôùi: CxHyOzNtXu; X: Cl ; Br
 0 < y  2.x + 2 + t – u
ÑK:
 y + t + u = soá chaün.

Vôùi: CxHyOz
 0 < y  2.x + 2
ÑK:
 y = soá chaün.
 Giaûi yù 1:
- (A): CxHyOzCoù 12x + y + 16z = 74 ( *)
 z = 1; 2; 3; 4.
Vôùi z = 1: C4H10O
(*)  12x + y = 58
 y = 58 – 12x
x 1 2 3 4 5
y 46 34 22 10 aâm

 0 < y  2.x + 2
ÑK:
 y = soá chaün.
 Giaûi yù 1:
- (A): CxHyOzCoù 12x + y + 16z = 74 ( *)
 z = 1; 2; 3; 4.
Vôùi z = 2: C3H6O2
(*)  12x + y = 42
 y = 42 – 12x
0 < y  2.x + 2
 0 < 42 - 12x  2.x + 2
 2,8  x < 3,5
 x=3  y=6
 0 < y  2.x + 2
ÑK:
 y = soá chaün.
 Giaûi yù 1:
- (A): CxHyOzCoù 12x + y + 16z = 74 ( *)
 z = 1; 2; 3; 4.
Vôùi z = 3: C2H2O3
(*)  12x + y = 26
26 = 12. 2 + 2
x
y=
= ??
R P
 R=P.Q + K
dö k Q
 Toùm laïi:
C4H10O
(Röôïu, EÂte)
M(c,h,o) =74 C H O
3 6 2
( Axit, Este, . . .)
C H O
2 2 3
( Axit - Andehyt)
COÂng thöùc toånG quaùt (CTTQ)
 CTPTTQ:
CTPTTQ a*=?
m =? CTTQ
CnH2n+2–2a*Om
a*: lk trong phaân töû. cuûa
ñeà
 CTCTTQ: a =?
m =?
CnH2n+2–2a - m(Chöùc )m CTT
Q
a: lk trong cuûa
goác hydrocacbon ñeà
  Ví duï 2: Coâng thöùc toång quaùt
cuûa
Andehit no, 2 chöùc laø:
A. CnH2n+1(CHO)2 C CnH2n(CHO
C.
B. CnH2n-1(CHO)2 D. )C
2 nH2n-

2 (CHO)2
CnH2n+2-2a-m(chöùc)m
Andehit no, 2 chöùc
°a=0
 
° m =2 CnH2n(CHO)2
 Ví duï 3: Coâng thöùc toång quaùt
cuûa
röôïu no, 2 chöùc laø:
A. CnH2n+1(OH)2 C CnH2n(OH)2
C.
B. CnH2n-1(OH)2 D. CnH2n-2(OH)2

CnH2n+2-2a-m(chöùc)m
Röôïu no, 2 chöùc
°a=0
 
° m =2 CnH2n(OH)2
 Ví duï 4: Ñoàng ñaúng cuûa andehyt

CH2= CH-CHOC.laø:
A.(C2H3-CHO) n CnH2n+1CH
B.CnH2n-3CHO D. O
D CnH2n-1CHO

CnH2n+2-2a-m(chöùc)m
Adehyt ñeà cho laø chöa no coù
1lk C=C, 1 chöùc
 ° a = 1

° m =1 CnH2n-1CHO
 Ví duï 5:
Vieát CTTQ cuûa :
a.Röôïu
Röôïuñôn
ñônchöùc,
chöùc,no.
no.
b. Röôïu no.
c. Röôïu 3 chöùc, no.

CnH2n+2–2a*Om
a*=? = 0
m =? = 1
CTTQ:CnH2n+2O
 Ví duï 5:
Vieát CTTQ cuûa :
a. Röôïu ñôn chöùc, no: CnH2n+2O
b. Röôïu
Röôïu no.
no.
c. Röôïu 3 chöùc, no.
CnH2n+2–2a*Om
a*=? = 0
m =?= khoâng xaùc ñònh
CTTQ:CnH2n+2Om
  Ví duï 6:
A laøröôïu
röôïuñôn
ñôncoù
coùmoät
moätlieân
lieânkeát
keátC=C
C=C
coù KLPT
KLPTkhoâng
khoângquaù
quaù60
60ñvC.
ñvC Tìm A

PP tìm CTPT
Döïa treân BTÑS CnH2n+2–2a-m (OH)m
 Ñaët CTTQ
 Laäp pt (töø M)
 Giaûi pt treân.
  Ví duï 6:
A laø röôïu ñôn coù moät lieân keát C=C
coù KLPT khoâng quaù 60 ñvC. Tìm A

CnH2n+2-2a-m(OH)m
Ñeà: A laø röôïu chöa no coù
1lk C=C, 1 chöùc

a=1
 
 m =1 CnH2n-1OH
  Ví duï 6:
A laø röôïu ñôn coù moät lieân keát C=C
coù KLPT
KLPTkhoâng
khoângquaù
quaù60
60ñvC.
ñvC Tìm A
 Giaûi:
Giaûi
A: CnH2n-1OH

 14n + 16  60
 n  3,14  n  3,14
 Ñieàu kieän toàn taïi röôïu
 Moãi C chæ gaén toái ña 1 nhoùm(-OH)
 Nhoùm (-OH) chæ gaén treân C no
Soá nhoùm OH  Soá C no
( Moái lieân heä soá C, soá O )
  Ví duï 6:
A laø röôïu ñôn coù moät lieân keát C=C
coù KLPT khoâng quaù 60 ñvC. Tìm A
 Giaûi:
Giaûi
A: CnH2n-1OH
 14n + 16  60
 n  3,14  n  3,14
Maø: n 3

A: CH2=CH- CH2-OH
  Ví duï 7:
A laøröôïu
röôïuñôn
ñôncoù
coùmoät
moätlieân
lieânkeát
keátC=C
C=C
coù KLPT
KLPTkhoâng
khoângquaù
quaù60
60ñvC.
ñvC Tìm A

PP tìm CTPT
Döïa treân BTÑS CnH2n+2–2a-m (OH)m
 Ñaët CTTQ
 Laäp pt (töø M)
 Giaûi pt treân.
  Ví duï 7:
A laø röôïu ñôn coù moät lieân keát C=C
coù KLPT khoâng quaù 60 ñvC. Tìm A

CnH2n+2-2a-m(chöùc)m
Ñeà: A laø röôïu chöa no coù
1 lk C=C

a=1
 
 m =m CnH2n-m(OH)m
  Ví duï 7:
A laø röôïu ñôn coù moät lieân keát C=C
coù KLPT
KLPTkhoâng
khoângquaù
quaù60
60ñvC.
ñvC Tìm A
 Giaûi:
Giaûi
A: CnH2n-m(OH)m CnH2nOm

 14n + 16 m  60
 n  3,14  n  3,14
Ví duï 8:
A laø röôïu ñôn chöùc,
ñôn chöùc, coù 1coù 1 lieân
lieân keát keát
C=C
C=C, maïch hôû%O=vaø 27,58
coù %O= 27,58
Tìm CTPT cuûa A.

PP tìm CTPT Ñaùp aùn:

Döïa treân BTÑS
 Ñaët CTTQ
 Laäp pt (töø %) CH2=CH-CH2-OH
 Giaûi pt treân.
Phaàn 2:
 Ñònh nghóa (Röôïu laø gì?):
 Röôïu laø hchc coù chöùa nhoùm(-OH)
gaén treân Cno cuûa goác hydrocacbon.
 Ví duï:CH -OH ; CH –CH -OH
3 3 2
CH2= CH-CH2-OH
CH2-OH
COÂng thöùc toånG quaùt (CTTQ)
 CTPTTQ:
CTPTTQ a*=?
m =? CTTQ
CnH2n+2–2a*Om
a*: lk trong phaân töû. cuûa
ñeà
 CTCTTQ: a =?
m =? CTTQ
CnH2n+2–2a -m(OH)m
cuûa
a: lk trong ñeà
goác hydrocacbon
 Ñieàu kieän toàn taïi röôïu
 Moãi C chæ gaén toái ña 1 nhoùm(-OH)
 Nhoùm (-OH) chæ gaén treân C no
Soá nhoùm OH  Soá C no
( Moái lieân heä soá C, soá O )
 Ví duï 8:
8
Ñem oxi hoaù hoaøn toaøn 1 mol röôïu no
(A) Caàn 2,5 mol oxi . Tìm CTPT-CTCT
(A)?
Caùc baøi toaùn tìm CTPT höõu cô
Tìm CTPTDöïa treân phaûn öùng chaùy
 Caùch giaûi:
 B1. Ñaët CTTQ
 B2. Vieát phaûn öùng chaùy
 B3. Laäp phöông trình
 B4. Giaûi phöông trình
  Ví duï 8:
8
Ñem oxi hoaù hoaøn` toaøn 1 mol röôïu no
(A) Caàn 2,5 mol oxi . Tìm CTPT-CTCT
(A)?
 Toùm taét: CO2
(Ñoát)
(A):Röôïu no
2,5 mol O2 H2O
1 mol
(A)? PP 4
böôùc
B1. Ñaët CTTQ
B2. Vieát pöù chaùy
B3. Laäp phöông trình
B4. Giaûi phöông trình
 Toùm taét : CO2
(Ñoát)
(A):Röôïu no
2,5 mol O2 H2O
1 mol
(A)? Ñaët CTTQ A:C H O
n 2n+2 m
3n+1-m n CO + (n+1)H O
CnH2n+2Om+ O2 2 2
2
1 3n+1-m
2
1 mol 2,5 mol
 Ñaët CTTQ A:
AC H O
n 2n+2 m
3n+1-m n CO + (n+1)H2O
CnH2n+2Om+ O2 2
2
1 3n+1-m
2
1 mol 2,5 mol
Theo treân ta coù:
1 3n+1-m
= 2
1 2,5
 3n+1-m = 5
Ñaët CTTQ A:
AC H O ;n m
n 2n+2 m
Ta coù: 3n+1-m = 5
Choïn: m = 2  n = 2
4+m m
n=
3 Vaäy: A laø C2H6O2
m 2
CH2 CH2
m 1 2 OH OH
n 5/3 2

Vôùi: n,m  +
 Ví duï 9:
9
Ñem oxi hoaù hoaøn toaøn 1 mol röôïu no
(A) Caàn 3,5 mol oxi . Vaäy (A) coù theå
laø:
A. C3H7OH B. C2H5OH
C. CH CH D CH CH CH
2 2 2
2O OH O OH OH
H H
Ñoát 1mol röôïu no
Caàn x,5 mol
OSoáC
2
= SoáO = x
Caùc tröôøng hôïpï hoã bieán thöôøng gaëp:
TH1: Nhieàu nhoùm (-OH) gaén treân 1 C no
Nguyeân taéc: Töï taùch nöôùc bieán thaønh
saûn phaåm môùi
 Hai nhoùm (-OH) gaén treân Cno baäc 1:

R- CH OH R- C H + H O
2
O H O
Caùc tröôøng hôïpï hoã bieán thöôøng gaëp:
TH1: Nhieàu nhoùm (-OH) gaén treân 1 C no
Nguyeân taéc: Töï taùch nöôùc bieán thaønh
saûn phaåm môùi
 Hai nhoùm (-OH) gaén treân Cno baäc 2:
R’
R- C OH R- C R’ + H O
2
O H O
Caùc tröôøng hôïpï hoã bieán thöôøng gaëp:
TH1: Nhieàu nhoùm (-OH) gaén treân 1 C no
Nguyeân taéc: Töï taùch nöôùc bieán thaønh
saûn phaåm môùi
 Ba nhoùm (-OH) gaén treân Cno baäc 1:
OH
R- C OH R- C OH + H O
2
O H O
Caùc tröôøng hôïpï hoã bieán thöôøng gaëp:
TH1: Nhieàu nhoùm (-OH) gaén treân 1 C no
TH2: Nhoùm (-OH) gaén treân 1 C khoâng no
Nguyeân taéc: Coù söï chuyeån vò H linh ñoäng
vaø lieân keát  bieán thaønh saûn phaåm môùi
 Nhoùm (-OH) gaén treân C khoâng no baäc 1:
R CH CH R-CH2- C H
OH O
 Nhoùm (-OH) gaén treân C khoâng no baäc 2:

R C CH R- C CH
2 3
OH O
 Ví duï 10:
Vieát caùc phaûn öùng sau :
H2SO4, ñaëc
a. CH2 CH2
OH OH 170 o
C
to
b. CH3-COO-CH=CH2 + NaOH
H2SO4, ñaëc
X 170oC Y
°Laø pöù taùch nöôùc
taïo lK C=C
°X : Coù nhoùm OH
vaø Soá C  2
  Ví duï 10:
Vieát caùc phaûn öùng sau :
H2SO4, ñaëc
a. CH2 CH2 CH CHO + H O
OH OH 170 C
o 3 2
t
o
b. CH3-COO-CH=CH2 + NaOH

R–COO–R’ + NaOH t o

R–COONa + R’–OH
Ví duï 11:
Vieát caùc phaûn öùng sau:
a. CH2Cl-COO-CHCl2 + NaOH to

b. HCOO-CHCl2-CH2Cl + NaOH
to

°R–COO–R’ + NaOH t o

R–COONa + R’–OH
°RCln + nNaOH
t o

R-(OH)n + nNaCl
° Caùc phaûn öùng
cuûa röôïu etylic

° Caùc sô doà phaûn

öùng cuûa röôïu
etylic
 Phaûn öùng ñieàu cheá röôïu etylic

C2H5 X +NaOH CH3 CHO

+H2 +HCl C2H5 ONa

+H2O +NaOH
CH2=CH2 C2H5OH Este cuûa etylic

Men
röôïu
C6H12O6
(Glucoâzô
)
Pöù ñieàu cheá vaø tính chaát hoaù hoïc röôïu etylic
CH3 CHO
C 2H 5 X C2H5 ONa
(1)
C2H4 C2H5OH Este cuûa etylic
CH3COO
CH2=CH-CH=CH2
H

C6H12O6
(Glucoâzô
)
  Caùc phaûn öùng cô baûn cuûa röôïu etylic
(1): Phaûn öùng taùch nöôùc taïo olefin
H2SO4, ñaëc
CnH2n+1OH CnH2n +H2O
170 C
o

H2SO4, ñaëc
C2H5OH C2H4 +H2O
170oC
Pöù ñieàu cheá vaø tính chaát hoaù hoïc röôïu etylic
CH3 CHO
C 2H 5 X (2) C2H5 ONa

C2H4 C2H5OH Este cuûa etylic

CH3COO
CH2=CH-CH=CH2
H

C6H12O6
(Glucoâzô
)
 Caùc phaûn öùng cô baûn cuûa röôïu etylic
(2): Phaûn öùng taïo este voâ cô

R(OH)n + n HX RXn + nH2O

C2H5OH + HCl C2H5Cl + H2O

Pöù ñieàu cheá vaø tính chaát hoaù hoïc röôïu etylic
CH3 CHO
C 2H 5 X (3) C2H5 ONa

C2H4 C2H5OH Este cuûa etylic

CH3COO
CH2=CH-CH=CH2
H

C6H12O6
(Glucoâzô
)
 Caùc phaûn öùng cô baûn cuûa röôïu etylic
(3): Phaûn öùng taïo Andehit

to
R(CH2OH)n+nCuO R(CHO)n+nCu+nH2O

to
C2H5OH + CuO CH3CHO + Cu +H2O
Pöù ñieàu cheá vaø tính chaát hoaù hoïc röôïu etylic
CH3 CHO
C 2H 5 X (4) C2H5 ONa

C2H4 C2H5OH Este cuûa etylic

CH3COO
CH2=CH-CH=CH2
H

C6H12O6
(Glucoâzô
)
 Caùc phaûn öùng cô baûn cuûa röôïu etylic
(4): Phaûn öùng cuûa röôïu vôùi Na, K.

R(OH)n + nNa R(ONa)n+ n/2 H2

C2H5OH + Na C2H5ONa +1/2 H2 

Pöù ñieàu cheá vaø tính chaát hoaù hoïc röôïu etylic
CH3 CHO
C 2H 5 X C2H5 ONa
(5)
C2H4 C2H5OH Este cuûa etylic
CH3COO
CH2=CH-CH=CH2
H

C6H12O6
(Glucoâzô
)
 Caùc phaûn öùng cô baûn cuûa röôïu etylic
(5): Phaûn öùng taïo este höõu cô (ñôn chöùc)
H2SO4ñaëc,tO
R C OH + HO R’ R C OR’ + H2O
O O

H2SO4ñaëc,tO
CH3 C OH + C2H5OH
O
CH3 C O C2H5 + H2O
O
Pöù ñieàu cheá vaø tính chaát hoaù hoïc röôïu etylic
CH3 CHO
C 2H 5 X C2H5 ONa

C2H4 C2H5OH Este cuûa etylic

(6) CH3COO
CH2=CH-CH=CH2
H

C6H12O6
(Glucoâzô
)
 Caùc phaûn öùng cô baûn cuûa röôïu etylic
(6): Phaûn öùng leân men giaám.
men
C2H5OH+ O2 giaám CH3COOH + H2 O
Pöù ñieàu cheá vaø tính chaát hoaù hoïc röôïu etylic
CH3 CHO
C 2H 5 X C2H5 ONa

C2H4 C2H5OH Este cuûa etylic

(7) CH3COO
CH2=CH-CH=CH2
H

C6H12O6
(Glucoâzô
)
 Caùc phaûn öùng cô baûn cuûa röôïu etylic
(7): Phaûn öùng taùch nöôùc vaø taùch H2.
Al2O3
2 C H OH CH2=CHCH=CH2 +
2 5 400 – 500OC
+2 H2 O + H2
  Aùp duïng 1:
(CÑ KT- TAØI CHÍNH THAÙI NGHUYEÂN -
2004)
Vieát caùc phaûn öùng theo sô ñoà:
(1) (2)
Xenluloâzô Glucoâzô Röôïu etylic
(3)
Ñietyl eâte
(4)

Butadien-1,3
  ví duï 11:
(CÑ KT- TAØI CHÍNH THAÙI NGHUYEÂN -
2004)
Sô ñoà ñöôïc vieát laïi:
(1) (2) C2H5OH
Xenluloâzô Glucoâzô Röôïu etylic
(C6H10O5)n C6H12O6

(3)
Ñietyl eâte
C2H5  O C2H5 (4)

Butadien-1,3
CH2=CHCH=CH2
  ví duï 12: (ÑH,CÑ – khoái B- 2003)
Vieát caùc phaûn öùng theo sô ñoà:
+X C +Y F G
A t o
B E
+Y D +X C H
Bieát:
-E laø röôïu etylic.
-G, H laø polime