Daluyong

PAMAGAT:

DALUYONG
ANG MAY-AKDA
LAZARO FRANCISCO
Si Lazaro Francisco (Pebrero 22, 1898 - Hunyo 17, 1980) ay
pang-apat na anak ni Eulogio Francisco at Clara Angles. Siya ay
isinilang sa Orani, Bataan ngunit pumunta at tuluyang namalagi
sa Nueva Ecija. Siya ngayon ay itinuturing na isa sa matibay na
haligi ng panitikang Filipino. Kinikilala rin siya na ama ng
Kapatiran ng mga Alagad ng Wikang Pilipino (KAWIKA). Ilan
sa mga isinulat niyang mga nobelang ay ang Singsing na
Pangkasal, Bayang Nagpatiwakal, Sa Paanan ng Krus, Ilaw sa
Hilaga, Binhi at Bunga, Cesar, Sugat ng Alaala, Ama, Maganda
Pa Ang Daigdig, at ang pinakahuli niyang nobela, ang Daluyong.
Makikita sa kanyang mga nobela na pinayaman niya ang
panitikan ng bansa at sinubukan niyang pagandahin ang
Pilipinong daigidig sa pamamagitan ng kanyang pambihirang
kakayahan sa wika at pakikisangkot sa kapakanan at mithiin ng
mga Pilipino.
Maliban sa Bayang Nagpatiwakal, lahat ng kanyang nobela
ay nalathala sa Liwayway. Iginawad sa kanya ang mga
karangalang Patnubay ng Lahi ng Maynila. Dangal ng Lahi

ng Lungsod ng Quezon, at noong 1970 ay ipinagkaloob sa kanya

ang Republic Cultural Heritage Award sa Panitikan.
MGA TAUHAN
LINO- dating bangkero ng isang asyenda, na nabigyan ng
pagkakataong magmay-ari ng sambanos na lupa sa tulong ni
Padre Amando Echevarnia
PADRE AMANDO- nagpanukala upang mawala ang tenancy
system. Tumulong kay Lino at sa anak nito.
MS. LORETO SANCHEZ- pamangkin ni Padre Amando at
punung-guro sa eskwelahan sa Pinyahan. Kumupkop kay
Ernesto
ERNESTO- anak ni Lino sa pagkabinata
BIDONG- katiwala ni Lino sa kanyang bukid at kasintahan ni
Huli
HULI- anak ni ALing Barang at Mang Abeng at kasintahan ni
Bidong
ALBINO- katiwala ni Don Tito sa kanyang bakahan at matalik
na kaibigan ni Lino
DON TITO- isa sa mga gahamang asyendero tumututol sa
pagkabuwag ng tenancy system
DR. BENIGNO (BENEG) SITYAR- anak ni Don Tito na
tumatakbo sa pagkagobernador
DIDANG- babaing taga-maynila na napadpad sa Maruhat at
kasintahan ni Lino
ALING HUWANA- balong babae na kumupkop kay Didang
ALING BARANG- ina ni Huli
ALING BASILIA- ina ni Ms. Sanchez at kapatid ni Padre
Amando
ATTY. MARCELO LIGON- abugado ni Padre Amando
SALINA, MINA, AT BEBA- mga kaibigan ni Ms. Sanchez
BUOD

Nang umagang iyon ng Mayo 21,1955 habang nakaupo sa

isang kareta sa ilalim ng punong kawayan ay pinagmamasdan ni
Lino ang kanyang bukid, bukid na hinuhulugan niya taun-taon.
Balo na siya at naisip na ipamana niya ito sa kanyang anak na si
Ernesto. Batid niya na napakalaki ng utang na loob sa mga
taong tumulong sa kanya (Padre Amando, Ms. Sachez at
Koronel Roda). Naisip niya na anyong siya ay nakabayad
tulungan si Koronel Roda na paibigin si Ms. Sachez kahit batid
niyang huli ay may pagtingin sa kanya.
Malapit sa bukid ni Lino ang bahay nina Huli, mayuming
dalaga na nililigawan ni Bidong. Ayaw ng mga magulang nito sa
huli sa kadahilanang ito ay mahirap at sa masamang
pagkakakilala rito.
Samantala, si Padre Amamdo ay pinangunahan ang
pagbuwag sa sistema ng pakikisama sa sakahan o tenancy
system. Maraming mga negosyate ang tumutol ditto at isa na
rito si Don Tito.
Isang umagang patungo siya sa bahay ni Ms. Sachez ay
kanyang nasalubong ang kanyang kaibigan si Albino, na
katiwala ni Don Tito sa bakahan. Sinabi ni Albino na nais ni
Don Tito na gawin siyang katiwala ng kanyang asyenda.
Maruhat at pinuno ng mga bodyguard ni Dr. Benigo Sityar, na
anak nito. Tinutulan ito ni Lino dahil sa nalaman niyang isa si
Don Tito sa mga tumututol sa mga balak ni Padre Amando.
Sa kanyang pagdadalaw-dalaw sa anak na si Ernesto ay
kanyang nahalata na may pagtingin din it okay Ms. Sachez.
Naisip niya na limutin na lamang ang pag-ibig niya rito dahil sa
alangan siya rito. Humanap siya ng ibang mapag-uukulan at ito
ay kanyang natamo kay Didang isang dayo sa Maruhat. Sa
mismong araw ng kaarawan ni Ms. Sachez, natamo ni Lino ang
kasagutan ni Didang.
Pagkatapos nito, ay dumalas ang dalaw ni Lino rito. At sa
bawat pagdalaw ng una ay unti-unti naming naipagtatapat ang

kanyang nakaraan. Tinanggap naman ito ni Lino ngunit ang

babae na rin ang nagsabing binibigyan niya ito ng hanggang
Agosto 20 upang magbago ito ng pasya.
Samantala, parang nagpipiyesta ang mga tao sa pnyahan
nang palagdain sila ni Padre Amando sa kasunduan sa
Pamumuwisan na simula ng pagbuwag ng tenancy system. Ang
bagay na ito ay lubos na nakaligalig kay Don Tito.
Sa minsang pagdalaw ni Lin okay Didang ay iniwanan
niya si Bidong ng baril at sinabing maging handa. Pagbalik niya
ay hindi niya ito dinatnan dahil ito pala ay nangharang ng bus
ang nakuhang salapi ay ipinamigay sa mga dukha ng Maruhat.
Hinangad ni Lino na ito ay pagtakpan.
Sa kabilang dako, sa hangad na mapaglubag ang loob ni
Don Tito at ang anak nito ay ibinigay niya si Bidong bilang
kapalit nbiya sa pagiging bodyguard. Nalalapit na noon ang
Linggo ng Wika at naghahanda ng palatuntunan si Ms. Sachez.
Pinadalhan ni Ms. Sanchez ng paanyayahan si Lino sapagkat
mananalumpati ang kanyang anak na si Ernesto. Ngunit
nakatanggap ito ng balita sa kanyang kaibigang si Albino na
nanganganib ang buhay ni Bidong.
Hindi nakadalo si Lino sa palatuntunan. Sa halip hinanap
niya si Bidong na tumakas sa asyenda ni Don Tito. At nakita
buya ang pagtugis at pagpatay rito. Ang bangkay ni Bidong ay
dinala ni Lino sa simbahan at pinagpayuhan siya ni Padre
Amando na huwag maghiganti.
Pagkatapos ng libing ni Bidong ay umuwi si Lino kasama
si Albino sa kanyang bukid. At Kanilang nakita ang panununog
na ginawa ng di kilalang mga tao. Kanilang tinugis ang mga ito.
Samantala, dahil sa pagpunta ni Lino sa usapan nila at
nagp[asya si Didang na lumisan na lamang. Nang malaman ito
ni Lino, ito ay kanyang sinundan ngunit hindi niya ito nakita.
Si Ms. Sanchez naman ay palubha ng palubha dahil sa
hindi niya pagkita kay Lino. Dahil ditto, hiniling ni Padre

Amando na hanapin si Lino at bago mamatay si Ms. Sachez ay

kanyang nasilayan si Lino.

PAGSUSURI
ISTRUKTURA
Sunud-sunod ang paglalahad ng pangyayari sa nobelang
daluyong. Madaling mahuli ng mga mambabasa ang magiging
wakes ng kuwento. Nagiging mabilis ang daloy ng mga
pangyayari sapagkat hindi masyadong masalimuot ang
paglalahad. Ang bawat tauhan ay nakapagpaliwanag ng
kanilang mga saloobin sa pamamagitan ng kanilang mga
binanggit na pahayag sa nobela. Nailarawan din ang
mahahalagang tagpo o eksena sa tamang lokasyon o tagpuan.
TEORYA
REALISMO
pinakita ang pagiging makatotohanang paglalahad at
pahlalarawan ng mga bagay, tao at lipunan. Halimbawa ay ang
paninilbihan sa mga mayayaman ng isang mahirap na tao.
KLASISMO
sa nobela, mas ginamit ni Lino ang kanyang isipan kaysa sa
damdamin ng kanyang pinasyang iwasan si Ms. Sachez dahil sa
naisip niyang alangan siya dito.
SIMBOLISMO

Gumamit ang may akda ng mga simbolismo tulad ng

daluyong o malaking alon para magbigay katanungan sa
mambabasa kung paano magkakaugnay ang isang daluyong na
ginamit bilang pamagat ng nobela sa kwento ng nobela

Pinapakita ng isang daluyong ang isang patuloy na pag

agos ng alon sa buhay ng isang tao. Hindi kailanman humihinto
o tumitigil ang pag alon nito, minsay mapanganib minsay
hindi, minsay mahina at minsay napakalakas
TAYUTAY

PAGTUTULAD/SIMILI
Ang kanyang mga ngiti ay tulad ng isang makinang na
bituin sa isang malalim na gabi
-LinoAnimoy bulkang pumutok sa galit si Lino ng kanyang
nalaman ang pagpatay sa kanyang matalik na kaibigan na si
Bidong ng siyay tumakas sa asyenda ni Don Tito
-Padre AmandoPAGWAWANGIS/METAPOR
Pulot sa tamis ang pananalita ng aking irog
-DidangAng mga payo ni Padre Amando ay siyang tulay sa
aking maliwanag na isipan
-LinoPERSONIPIKESYON
Ang buwan ang magiging saksi sa ating pagsusumpaan
at pag-iibigan
-BidongPAGMAMALABIS
Pumuti na lahat ng buhok ko sa pamomnobrema sa
batang iyan!
-Aling Barang-

IDYOMA
namanhid ang buong katawan ni Lino sa nalamang niya sa
kanyang matalik na kaibigan
Dadaan ka sa butas ng karayom kung patuloy mo siyang
mamahalin
Hugas kamay si Don Tito sa pagpatay kay Bidong
Wala kang kaluluwa Don Tito!
Tuloy-tuloy na ang pagbaha ng dugo
Hindi malikot ang kamay ko! Ginamit ko ang ninakawa ko para
sa mga mahihirap
MGA BISA
BISA SA ISIP:

Maraming bagay ang naging bago sa aking isipan o mga

nalalaman ko na ngunit hindi ko pa maintindihan. Sa ating
lipunan ngayon ay talamak na ang paninilbihan ng mga
mahihirap sa mga mayayaman, ito ay dahil lamang sa labis na
kahirapan. At ito naman ay sinasamantala ng mga ganid na tao.
Sa nobela ay ipinakita ang mga kapalaluang ginawa ng mga
asyendero sa mga magsasaka na kung ating iisipin ay hindi nila
dapat gawin sa mga taong tumutulong upang maging maunlad
ang kanilang asyenda. Bagkus, dapat pa nilang turuan at
tulungan ang mga ito Hindi tamang sabihin o gawin na para
makabayad ng utang na loob ay kailangan mong magsakripisyo
ng iyong sarili o damdamin. Sa kalagayan ni Lino, kanyang
isinasantabi ang kanyang naramdaman para lamang pagbigyan
si Koronel Roda.
BISA SA DAMDAMIN

ang naiwang bisa sa damdamin ko bilang isang mambabasa ay

halu-halong damdamin mula sa umpisa ng kwento hanggang sa
wakas nito, at mula sa mga tauhang nagsiganap sa nobelang ito.

Paghanga kay Padre Amando sa kanyang pinakitang kabaitang

loob na pagtulong sa mga magsasaka, pagkainis kay Lino sa
kanyang pagpili ng kanyang isipan kaysa sa kanyang
nadaramang pagmamahal kay Ms. Sachez, pagkagalit kay Don
Tito dahil sa pagkagahaman nito at kasamaang loob nito at
malungkot sa nangyaring pagmamahal ni Ms. Sachez kay Lino.
BISA SA KAASALAN

tunay ngang ang nobelang ito ay may magandang maituturo sa

lahat ng tao. Dahil pagnabasa at naunawaan nila ito ng mabuti
malalaman nila ang tunay na nais ipahatid ng aklat at ang tunay
na nais ipahatid ng aklat at ang tunay na diwa nito. Dahil dito
malalaman natin ang samotsaring mga problema na
nagsisilbing halimbawa para sa ating lahat na gumagabay sa
atin kong paano ito lulusutan. Ang problema ay hinaharap at
hindi tinatakbuhan. Mayaman man o mahirap, ang lahat ng tao
ay pantay-pantay sa paningin ng Diyos. Hindi hadlang ang
kahirapan para maiahon ang sarili sa kahirapan.
KONGKLUSYON
Sa ating lipunan ngayon ay talamak na ang paninilbihan ng mga
mahihirap sa mga mayayaman, ito ay dahil lamang sa labis na
kahirapan. At ito naman ay sinasamantala ng mga ganid na tao
Sa nobela ay ipinakita ang mga kapalaluang ginawa ng mga
asyendero sa mga magsasaka na kung ating iisipin ay hindi nila
dapat gawin sa mga taong tumutulong upang maging maunlad
ang kanilang asyenda. Bagkus, dapat pa nilang turuan at
tulungan ang mga ito
Hindi tamang sabihin o gawin na para makabayad ng utang na
loob ay kailangan mong magsakripisyo ng iyong sarili o
damdamin. Sa kalagayan ni Lino, kanyang isinasantabi ang
kanyang naramdaman para lamang pagbigyan si Koronel Roda.

REAKSYON
Gustong-gusto ko ang kuwento dahil ito ay napapanahon at
mukhang makatotohanan ang mga kuwento niya. Hindi ko
makalimutan ang mga pangyayari dahil inuulit ng may-akda
ang ilang tagpo nang sa gayoy ang ilang pangyayaring maaaring
malimutan o makaligtaan ay maaalala pa rin ng mga
mambabasa at ito rin ang nagustuhan ko sa nobela.
Karapat-dapat itong irekomenda dahil mayroon itong
magandang maituturo sa lahat ng tao. Dahil pagnabasa at
naunawaan nila ito ng mabuti malalaman nila ang tunay na nais
ipahatid ng aklat at ang tunay na diwa nito. Ako ay maraming
natutunan sa aking pagbabasa dahil sa aking pagsusuri.
Mapapaunlad ko ang aklat na ito sa pamamagitan ng
panghihikayat sa aking mga kaibigan, kaklase, magulang,
kapamilya, at sa mga kaibigan ng king mga kapamilya at
magulang na basahin ang nobelang ito. Kaya nais kong
ipamahagi ito sa lahat ng sa gayoy maintindihan nila ang nais
ipahatid nito sa lipunan, Sa mga may kapangyarihan at sa mga
taong naaapi. Ipapahiram ko rin itong aklat na ito sa mga taong
nais magbasa nito.
Napakabuti ng aklat na ito sa ating lahat. Dahil dito
malalaman natin ang samotsaring mga problema na
nagsisilbing halimbawa para sa ating lahat na gumagabay sa
atin kong paano ito lulusutan. Ang problema ay hinaharap at
hindi tinatakbuhan. Mayaman man o mahirap, ang lahat ng tao
ay pantay-pantay sa paningin ng Diyos. Hindi hadlang ang
kahirapan para maiahon ang sarili sa kahirapan. Ang pag-ibig
ang nag-uugnay sa dalawang taong nagmamahalan. Walang
lihim na hindi nabubunyag. Habang may Buhay ay may Pagasa.