ahmadnasir@putra.upm.edu.

my

7/29/2009

TAMADUN MELAYU : TERAS

TAMADUN MALAYSIA

Hasil Pembelajaran:
1- menerangkan asas-asas pembentukan tamadun
Melayu
2- menjelaskan kesinambungan antara Tamadun
Melayu dan Malaysia
3- Mengenal unsur-unsur tamadun Melayu sebagai
dasar kebangsaan Malaysia

LATARBELAKANG TAMADUN
MELAYU
Asal-usul org melayu masih lagi menjadi
perdebatan.ada sarjana yg berpdpt org
Melayu adlh org Mongoloid
[kump.Indonesia yg tlh bhijrah keSelatan
dari Tenggara China/Yunan kira 3 ribu
thn yg lalu). Mrk dikenali sbg Melayu
Deutro/Melayu pantai yg tlh tersebar di
Kepulauan Melayu & akhirnya mmbentuk
kependudukan di M sia
ahmadnasir@putra.upm.edu.my

7/29/2009

PENGENALAN
-Masyarakat Melayu secara umumnya mereka yg berada di
Asia Tenggara.
-Lokasi - Kepulauan Melayu, Nusantara, Alam jawi, kepulauan
Melayu Indonesia (bangsa Mongoloid, kumpulan Indonesia
yang berhijrah dari tenggara China dan Yunan).
-Bahasa - Melayu & Beragama - Islam.
- Orang Melayu berasal dari Alam Melayu dan bukan
dari kawasan lain.
-Tiada sebarang ciri-ciri persamaan antara rumpun
Melayu Champa dan etnik Cina di wilayah Yunan.

KONSEP MELAYU
-Melayu merujuk kpd 3 dimensi yg berbeza
RAS (GENETIK / BIOLOGI)
KEBUDAYAAN
BAHASA
-Suku Melayu terbesar ialah;
Melayu-Riau, Jawa, Bugis, Minangkabau,
Aceh, Banjar, Mandailing, Sunda, Kerinci, Patani,
Kelantan, Terengganu dan Champa
Kumpulan Melayu Diaspora :
Arab Saudi, Afrika Selatan, Sri Langka, Australia,
England, Eropah, Amerika, Amerika Selatan, Yamen,
Madagascar, Thailand, Myanmar, Kemboja, Laos,
Pulau Hainan-China

RAS DAN RUMPUN MELAYU

Ras: perbezaan ciri fizikal trmsk warna
kulit,bentukmuka,hidung,rambut,genetik,
bhs & budaya. 6 ras trsbt adalah :
BIL

RAS

JENIS

CAURCASOID

KULIT PTH

NEGROID

KLT HTM

MONGOLOID

KLT KUNING

AUTRALOI

PEND.ASAL AUSTRALIA
& NEW GUINEA

REDINDIA

KLT MERAH {B.ASIA 7

A.MYU

MELAYU-POLINESIA

KLT CIKU MASAK

[SAWOMATANG

ahmadnasir@putra.upm.edu.my

7/29/2009

MELAYU INTI,MELAYU
DIASPORA
MELAYU INTI

CTH

-DIPERKENALKAN
ISMAILHUSSEIN & W.HASHIM
W.Teh
-Merujuk Kpd Kaw.Sekitarsunda Yg
Dihuni Ras Melayu

-Merangkumi
semenanjung
t.Mlyu dan
segenting kra
cth :thailand,se
menajung
T.IndoChina,filipina,k
epulauan
Indonesia
Borneo

ahmadnasir@putra.upm.edu.my

MELAYU DIASPORA
-merujuk kpdrump.Melayu yg
trsebar luas dri A.Mlyu.

7/29/2009

CTH
Arab Saudi.Afrika
Selatan,sri
Langka,australia,
england,eriopah
[Belanda/
Peranchis/
Sweden].Amerika
Sykt,yamen,mala
gasi,myamar.Kem
bioja,laos,pualau
Hainan

MELAYU DARI ASPEK BAHASA

- Termasuk dalam rumpun Austronesia-Nusantara
Filum Austrik
Rumpun Austroasia

Keluarga
Nusantara

Keluarga
Melanesia

Rumpun Austronesia

Keluarga
Mikronesia

Keluarga
Polinesia

MELAYU MINORITI

TERDPT DI SELATAN
THAILAND,SINGAPIRA,VIETNAM&
TAIWAN

ahmadnasir@putra.upm.edu.my

7/29/2009

 Ciri org Melayu deutro adalh berdahi

luas,kulit sawo matang,mata yg
cantik,badan seimbang & berambut
hitam.Sblm kedtg Melyu Deutro,Melayu
Proto dikatakan lebh awalmnduduki
kaw.pantai T.Melayu.Dgn kedtgn org
Melayu deutro ini,Melayu Proto ditolak
kekawas.pendlman & pergunungan.
D.Semen.M sia Melayu Proto ini diwakili
jakun,Org laut & Org seletar yg tlh
digol.sbg .org asli
ahmadnasir@putra.upm.edu.my

7/29/2009

10

Mengikut W.hashim W.Teh asalusul org Melayu bkn mliht kpd teori migrasi yg
mengandaikan orng Melayu bhiojrahb dri China keA.Melayu antara thn 3 ribu SM &
300 M.Sblknya org Meyu berasal dari A.Melayu sendiri brdasarkn kajian para
arkeologi yg mmbuat kesimpulan bhwA.melayu ini tlh didiami manusia sejak 35 ribu
thn yg silam.Kajian beliau jug amenunjukkan terdpt 26 kelompok etnikyg ada di
wilyh Yunan ttpi x terdpt bukti yg menunjukkan wujudnya hub,budaya dan linguistik
antra pend.Yunan dgn rumpun Melayu Champa di wilayah Indo-China

Situasi ini brbeza dgn rumpun polinesia yg betaburan di hawai,N.Zealand & dgn
rumpun Melayu di Pulau malagasi (madaqascar) di lautan Hindi dan rumpun Melayu
Peribumi di taiwan.masih ada prsamaan dlmaspek budaya & linguistik dgn budaya
org Melayu di T.Melayu.

Bukti arkeologi mmbuktikan pend di A.Mlyu berasal dri A.Mlyu sendiri & bkn
berasaskn penghijrhn beramai2 dri tmpt lain terutama dri Yunan china

ahmadnasir@putra.upm.edu.my

7/29/2009

11

MELAYU = KEPERCAYAAN DAN AGAMA

- Animisme dan Hindu-Buddha = Anutan awal

masyarakat Alam Melayu.
-Islam bermula kurun ke-12.
TEORI KEDATANGAN ISLAM
i. Pedagang Arab
ii. Pedagang India
iii. Pedagang China

MELAYU DALAM PERLEMBAGAAN

Perkara 160 Perlembagaan Malaysia, Melayu
ditakrifkan sebagai:
i. Secara lazimnya berbahasa Melayu
ii. Mengamalkan adat istiadat Melayu
iii. Beragama Islam

ASAS-ASAS TAMADUN MELAYU

-Kewujudan Melayu diketahui sejak 5000 tahun dahulu. \
-Tamadun - teknologi pertanian.
-Cara kehidupan - Bermesyuarah + nilai kesakmaan.
-Interaksi dgn tamadun luar penerimaan nilai baru +
kesesuaian dgn nilai tempatan
-Islam pada kurun 12 hindu dan buddha.
-Barat pada kurun 19

TAMADUN MELAYU
1. PENGUASAAN LALUAN PERDAGANGAN selat Melaka,
sistem perundangan perdagangan , penguasaan
Teknologi maritim.
2. PENEMPATAN AWAL - Lembah Bujang, Kedah, Kuala
Selinsing, perak.
3. KERAJAAN-KERAJAAN MELAYU= Majapahit, Pasai, Kedah
dll
4. SUSUNAN STRUKTUR ORGANISASI YG KOMPLEKS:
i. Raja
ii. Ulamak
iii. Pembesar
iv. Pedagang dan Petani.

PUSAT KERAJAAN PEMERINTAHAN MELAYU

1- SRIVIJAYA ( 650 1200M) (sebelum Islam)

- Sebagai pusat perdagangan
- Sebagai pusat kegiatan ilmu pengetahuan.
2- KESULTANAN MELAKA (Islam)
- Pusat perdagangan entraport
- Pusat penyebaran Islam
- Pusat perkembangan bahasa Melayu

TAMADUN MELAYU
MELAYU SEBELUM ISLAM
-Kerajaan Melayu awal langkasuka, Beruas, Srivijaya dan
Funan.
-Wujudnya pengaruh Hindu dan Buddha - lembah bujang, candi
borobodur di jogjakarta & angkor wat di kemboja.
MELAYU SELEPAS ISLAM
-Kerajaan Islam - Melaka, Acheh, Pasai Perlak, Patani JohorRiau-Lingga
-Teori Kedatangan (1) Arab & Parsi (2) India (3) China
-Tamadun Islam:
i. Karya Islam - Hikayat raja Pasai, H. Amir Hamzah Hukum
Kanun Melaka dll
-Tokoh Islam - Hamzah Fansuri, Syeikh Daud al-Patani, Abd.
Samad Falimbani Raja Ali Haji, Wali Songo al-Makasari

TAMADUN ISLAM TERAS TAMADUNMELAYU

Tamadun Melayu Islam adalah zaman kegemilangan Tamadun

Melayu
Melaka pusat perkembangan Ilmu & intelektual karya-karya
& persuratan Islam:
1. ilmu Sejarah Kitab sulalat al-Salatin oleh Tun Sri Lanang.
2.ilmu Perubatan kitab Tayyib al-Ihsan Fi Tibbil insan oleh
Wan Ahmad Muhammad Zain al-Fatani.
3. ilmu astronomi kitab Ilmu Falak oleh Syeikh Ahmad alfatani.
4. ilmu Matematik kitab Raudat al-hussab fi A mal al-Hisab
oleh syeikh Ahmad Abdul Latif al-Khatib.
5. Sastera, Sharabul Ashiqin oleh Hamzah Fansuri.
Bahasa Melayu(Lingua Franca)- Bahasa agama & ilmu.
Wujud sistem perundangan Islam Hukum kanun Melaka,
undang-undang Laut Melaka.

PANDANGAN SEMESTA TAMADUN MELAYU & TERAS

TAMADUN MALAYSIA

Pandangan semesta ialah berteraskan Akidah Islam.

Manakala adat yg tidak bertentangan dengan Islam terus
diamalkan. Ia adalah bermatlamat kesejahteraan dunia &
akhirat
i.
ii.
iii.
iv.
v.
vi.
vii.
viii.
ix.
x.
xi.

Akidah Islam Tauhid

Kataatan kpd Sultan
Berpegang kpd adat resam
Memuliakan yg tua
Ikatan kekeluargaan & Silaturahim
Saling Menghormati
Meraikan tetamu
Bertimbang rasa
Sopan Santun
Mesyuarah
Gotong royong

PENCAPAIAN TAMADUN MELAYU & TERAS

TAMADUN MALAYSIA

i. Persuratan
a.Zaman Sebelum Islam cerita spt Puteri santubong,
Mahsuri,
b.Zaman Islam Sharabul Ashiqin oleh hamzah Fansuri
Tajul salatin oleh Bukhari al-Jauhari dll

ii. Kesenian
i. Seni Tari
ii. Muzik
iii. Khat & Ukir
iv. Persilatan
v. Pertukangan
vi. Tenun
vii. Kulinari

iii. Sains & Teknologi spt pertanian, binaan, tekstil, ukuran

SISTEM KEPERCAYAAN &

AGAMA
DIPENGARUHI 2 TAHPA YG BERBEZA IAITU :
ZMN PRA ISLAM & ZMN ISLAM
ZMN PRA ISLAM ANIMISME- DINAMISME &
HINDU BUDHA
[PERCAYA
SEMANGA&ROH]
ZAMAN ISLAM PERCAYA KPD ALLAH SBG
PENCIPTA YG
ESA-HAPUS
KONSEP DEWARAJA-RAJA SBG DEWADIMANUSIAKAN SBG KHALIFAH
ahmadnasir@putra.upm.edu.my

7/29/2009

21

SISTEM PERUNDANGAN
MELAYU
HUKUM KANUN MELAKA
menganungi perkara sprt larangan &
hak keistimewaan raja, t/jwb raja & p/
besar negeri

UNDANG2 LAUT MELAKA

Peraturan pelayaran.tatacara jualbeli
di atas kapal,bidang kuasa nakhoda &
t/jwb pegawai kapal

Kedua2 und diatas terima pengaruh kuat drpd Islam,

sprt mencuri/mnyamun dipotong tangan, cth :
Sultan Alauddin Riayat Shah [-undg2 lain
Yg diamalkan sprt dlm isu muamalat,munakahat,faraid dll

ahmadnasir@putra.upm.edu.my

7/29/2009

22

KONSEP MELAYU MENGIKUT

BAHASA
B.mlyu termsk dlm rumpun austronesianusantara yg brsumber drpd filum austrik
[filum merujuk kpd klompok bhs yg lama
wktunya 5 ribu thn. Filum austrik berkemb
& brpcah kpd 2 aiaitu rumpun austroasia
dan austrinesia

ahmadnasir@putra.upm.edu.my

7/29/2009

23

MELAYU MENURUT
PERLEMBAGAAN MALAYSIA
ORG MLY ADALH ORG YG BRTUTUR DLM
B.MLYU ,MEWNGANUT AGAMA ISLAM DAN
MNGAMALKAN CARA HIDUP MLY
&
DGN PENUBUHAN M SIA 1963 KONSEP BUMIPUTERA
DIPERKENALKAN YG MMASUKKAN ORG MELAYU SBGI
SBHG KAUM B/PUTERA YG MRUPKAN PEND.ASAL BGI
PERSEKUTUAN M SIA TRMSK KAUM B/PUTERA
SARAWAK & SABAH.

ahmadnasir@putra.upm.edu.my

7/29/2009

24

PUSAT KERAJAAN DAN

KETAMADUNAN MELAYU
KEMUNCULAN KERAJAAN MLYU
DBHGIKAN KPD 2 IAITU B/BNTUK
PERTANIAN DAN PERLAUTAN.PMBHG
KERAJAN MLYU DPT DILIHAT KPD PUSAT
KETAMADUNAN SBLM ISLAM YG
DIASASKN SRIWIJAYA & M/PAHIT ,KMDN
DITERUSKN PULA KERAJAAN PARSI &
MELAKA SLPS KEDTGAN ISLAM KE
A.MELAYU7/29/2009
ahmadnasir@putra.upm.edu.my

25

SISTEM SOSIAL MASY.MELAYU

[SSM]
SSM T/IKAT DGN ADAT & TRADISI WARISAN
NENEK MOYANG,SGLA SIS.NILAI & MORAL YG
M/NENTUKAN P/MIKIRAN & T/LAKU MRK
SBENARYA TLH D/PPERTURUNKAN MLALUI
PROSES SOSIALISASI YG DILAKUKAN KLUARGA
& MASY SECARA KESELURUHAN.WLPUN BRLAKU
P/TEMBUNGAN BUDAYA TTPI JIKA X
BERCANGGAH DGN ISLAM TTP DITERIMA DLM
SSM
ahmadnasir@putra.upm.edu.my

7/29/2009

26

ADAT ISTIADAT MELAYU

BLH DILIHAT DI ISTANA TMPT SULTAN B/SEMAYAM RAJA2
MELAYU.CTH : JIKA HDK M/GADAP RAJA TERTIB MENYEMBA SPRT
BERIKUT : SUSUN 10 JARI & ANGKAT KEDUA2 BLH TGN ITU JEJAK KE
AHI ANTARA 2 KENING.SSDAH M/YEMBAH X BLH TERUS BRPLG
MMBLKGKAN RAJA TTP HDKLH BANGUN UNDUR 3 TAPAK KE
BLKG.KMDN DUDUK B/TELEKU MYEMBAH SEKALI LGI.SSDH ITU
BGUN & UNDUR PERLHN2 LAGI 3 TAPAK BARULAH B/PLG KLUAR M/
NINGGALKN TMPT ITU.
&
SLAIN ADAT MYEMBH RAJA TERDPT BYK LAGI ADAT SPRT ADAT P/
TABALAN RAJA,PERATURAN RAJA KAHWIIN,ADAT ISTIADAT
PAKAIAN,ADAT M/YMBUT K/LAHIRAN PUTERA RAJA,ADAT
ISTIADAT K/MANGKATAN DLL
ahmadnasir@putra.upm.edu.my

7/29/2009

27

SAMB.
BGI MASY BIASA, ADAT ITIADAT DPT DILIHAT
DLM KHIDUPAN ORG MLYU SECARA BRTHP2,
BRMULA DRI THP
BAYI,KANAK2,REMAJA,DEWASA & TUA.CTH ;
KETIKA BAYI-ADAT TEMPAH BIDAN & M/
LENGGANG PERUT,BILA SLMAT
DILAHIRKAN :ADAT SPRT POTONG TALI
PUSAT,CUKUR JAMBUL,NAIK BUAI
[BERENDOI],CECAH TANAH.BGITU JUGA DLM
ASPEK PERKAHWIONAN;ADAT
MERISIK,MMINAG,BERINAI,BERANDAM,MANDI
B/HIAS,BERTANDANG
LL
ahmadnasir@putra.upm.edu.my
7/29/2009

28

ADAT RESAM MELAYU

IAITU KEBIASAAN MANUSIA DRI SEGI
PERBUATAN SPRT CARA BRHIAS
DIRI,BERPAKAIAN,BERTEGUR SAPA
DLL,CTH LAIN SPRT KETIKA
MAKAN;MESTI GUNAK TANGAN, MAJLIS
KENDUR :PAKAIAN BAJU MELAYU ATAU
PAKAIN LAIN SPRT KAIN SARUNG,BAJU
MELAYU BRSONGKOK/B.KOPIAH.
ahmadnasir@putra.upm.edu.my

7/29/2009

29

KEKELUARGAAN MELAYU

KKM AMAT DITEKAN-PROSES MEWARISI ADAT KPD GENERASI

BARU.MLALUI 2 TAHAP IAITU THP KANAK2 & THP DEWASA
THP PERTAMA ; BENTUK AKHLAK DGN CARA BERI DIDIKANK2,DIDIK AGAR
B/KELAKUAN BAIK,B/BUDI BHS,PATUH ARAHAN I/BAPA,HORMATI ORG
TUA-IKUT TATASUSILA YG BAIK.JIKA LANGGAR AKN DITEGUR,DIMARAH /
DISAMAN
&
MANAKALA THP KEDUA-I/BPA SERING BERI NASIHAT & TEGURAN,JIKA
REMAJA B/BUAT SALAH.ANAK PEREMPUAN DIAJAR ILMU DOMESTIK
MANAKAL REMAJA LELAKI IKUTI AKTIVITI BRSAMA BAPA
&
INSTITUSI KELUARGA MELAYU TURUT BERPERANAN UTAMA DLM DIDIKAN
AGAMA .JKA I/BPA X MAMPU HTR BLJR AL QUR AN,FIQH,TAUHID DLL KPD
GURU AGAMA YG B/DEKATAN DAN BERKEBOLEHAN, AMALKAN RUKUN
ISLAM SPRT SOLAT 5 WKT,PUASA PD RAMADHAN
ahmadnasir@putra.upm.edu.my
7/29/2009

30

Sekian dahulu untuk

kali ini