KISALTMA VE

SEMBOLLER KTAPII

nsz
Hastanemizin uluslararas akreditasyon (=belgelendirilmi yeterlilik) sreci
ok ynl olarak devam ediyor. Bu srecin en nemli halkalarndan birisi
de belgeler, yazmalar dier bir deyile iletiim unsurlardr. letiim
sorunlar dorudan ileyie yansyaca iin, kalite srelerinde u nemli
ilke hep gz nnde bulundurulur ve sk kullanlr. Yazdn yap,
yaptn yaz.
Yazmalarda laboratuvar isteklerinde, sonu raporlarnda, ameliyat
notlarnda, gnlk izlem notlar ve dosya kaytlarnda daha binlerce
ilemde ya biz ynlendiriliriz ya da yn veririz. Bunu salayan da hep
belgelerdir ve bu belgelerle salanan iletiimlerdir. Belgelerin standart
(lnletirilmi) olmas herkesin ayn terim, ksaltma ve sembollerden
ayn eyi anlamas ok nemlidir. ngilizce de ve bat lkelerinde ok sk
kullanlan ksaltmalar dilimiz de ok yaygn olarak kullanlmaktadr. Ancak
son yllarda ngilizcenin artan etkisi nedeniyle yabanclarn kulland
ksaltmalar bazen oralarda kullanld biimde kimi zaman da dilimize
uydurulmaya allarak gln uygulamalar halinde gnlk yaamda
karmza kmaktadr. Bunlardan kanmak ve yazmalar ok zengin bir
dil olan Trkemizi n plana alarak yapmak gereklilii aktr. Hekim,
hemire ve alanlarmzn uzun yllardan bu yana kullanmakta olduu ve
deitirilmesi artk ok zor olan belli ksaltmalarn dnda, szck ve
terimleri daha ok Trkemizin de yapsna uygun olarak sylendikleri gibi
kullanmalarn neriyoruz. Bu kitapk allm olan bu ksaltmalar ve
sembolleri lnletirmeyi, anlalabilir hale getirmeyi ve iletiim
sorunlarn en alt dzeye indirmeyi amalayan bir klavuz niteliindedir.
Yukarda aklanan anlay dorultusunda bu kitapkta, dilimizde yllardan
beri yer etmi, hastane ortamnda kullanldnda hi kukuya yer
vermeyecek biimde anlalan ksaltmalar ve semboller yer almtr. Yeni
ksaltmalar ve semboller oluturmaktan elden geldiince ve zenle
kanlmtr. Trke kullanmnda farkl olan ancak yabanc szcklerin ba
harflerinden oluan pek ok ksaltmaya alkanlk nedeniyle yine yer
verilmek zorunda kalnmtr. Ayrca hasta kaytlarnda salk alanlar
tarafndan yanl anlalmaya yol aabilecek ksaltma ve semboller de
tanmlanm ve kullanlmamas iin kitapn son ksmnda belirtilmitir.
Anabilim dallarndan alnan neriler dikkate alnm ve dier kurumlarla
(rnein SGK) hastanelerle iletiimin aksamamas da gzetilmitir.
Sayglarmzla
Bilgi iletiim Ynetimi Komitesi

5FU
A/G
a1AT
Ab
ABY
AC
AC Ca
AT
AF
Ag
ALL
ALP
ALT
AML
ANA
ANCA
ApoA
ApoB
ARA
ARB
ARDS
ASD
ASO
AST
ASYE
ATN
AVF
AVM
AVR
BAL
BFT
BOS
BPH
BT
BUN
C/S
C3
C4
Ca
CABG
C-ANCA
CIN
CK
Cl

KISALTMALAR
5-Flourourasil
Albumin/globulin oran
Alpha 1-Antitripsin
Antikor
Akut bbrek yetmezlii, Akut renal yetmezlik
Akcier
Akcier kanseri
Ald-kard takibi
Atrial fibrilasyon
Antijen
Akut Lenfoblastk Lsemi
Alkalen fosfataz
Alanin aminotransferaz
Akut Myoloblastk Lsemi
Anti nkleer antikor
Anti Ntrofil Sitoplazmik Antikorlar
Apolipoprotein A1
Apolipoprotein B
Akut Romatizmal Ate
Aside Direnli (Boyanan) Basil
Akut respiratory distress sendromu
Atrial septal defekt
Antistreptolizin -O
Aspartat aminotransferaz
Alt Solunum Yolu Enfeksiyonu
Akut Tubuler Nekroz.
Arteriovenz fistl
Arteriovenz malformasyon
Aortik Valf Replasman
Bronkoalveolar lavaj
Bbrek fonksiyon testleri (BUN, Kr)
Beyin omurilik svs
Bening Prostat Hiperplazisi
Bilgisayarl tomografi
Kan re azotu
Sezeryan
Kompleman 3
Kompleman 4
Kanser
Koroner Arter Bypass Graft, Aorto-koroner
bypass
Anti Ntrofil Stoplazmik Antikor-Sitoplazmik tip
Servikal intraepitelyal neoplazi
Kreatin kinaz
Klorr

CMV
Co-60
CPAP
CRP
DAK
DIC
DKA
DKB
DM Tip 1
DM Tip 2
DMSA
DNA
dsDNA
DSM IV
DTPA
DTR
DVT
EBV
ECD
EDTA
EEG
EF
EKG
EKO
EKT
ELISA
EMG
ERCP
F-18
FEV1
FM
FMF
Ga-67
GFR
GGT
GA
GS
GR
GRH
Gtt
HAV
HbA1c
HBcAg
HbeAg
HBsAg
HBV
HCV
HDV
HIV

Cytomegalovirus
Kobalt 60 Cihaz
Continuous positive airway pressure
C reaktif protein
Damar yolu ak kalacak ekilde
Dissemine intravaskler koaglasyon
Diyabetik ketoasidoz
Diyastolik Kan Basnc
Diabetes Mellitus
Diabetes Mellitus
Dimerkapto sksinik asit
Deoksiribonkleik Asit
ift sarmall (double stranded) DNA
Ruhsal bozukluklarn tansal snflandrmas IV
Dietilen triamin pentaasetik asit
Derin tendon refleksleri
Derin Ven Trombozu
Ebstein Barr virs
Etil sisteinat dimer
Etilendiamin tetraasetik asit
Elektroensefalogram, Elektroensefalografi
ejeksiyon fraksiyonu
Elektrokardiyogram, elektrokardiyografi
Ekokardiyografi
Elektrokonvulzif Tedavi
Enzyme-Linked Immunosorbent Assay
Elektromiyogram, elektromiyografi
Endoskopik retrograd kolanjiopankreatikografi
Flor-18
1 saniyedeki zorlu ekspiratuvar hacim
Fizik Muayene
Ailevi Akdeniz Atei
Galyum-67
Glomerler filtrasyon hz
Gamma glutamil transferaz
Geici iskemik atak
Gastrointestinal Sistem
Gastrozafageal refl
Gastrozafagial Refl Hastal
Damla
Hepatit A virus
HEMOGLOBN A1c
Hepatit B "core" antijeni
Hepatit B e antijeni
Hepatit B yzey antijeni
Hepatit B virus
Hepatit C virus
Hepatit D virus
Human immunodeficiency virus, nsan mmun
Yetersizlik Virs

HL
HLA
HMPAO
HP, H.PLOR
HPV
hsCRP
HSV
HT
HZV
I-123
I-131
ICD
IgA
IgG
IgM
In-111
INH
INR
IU
IV
IVF
BS
g
AB
KH
M
YE
YE
JRA
K
Kr.
KAB
KAH
KBH
KC
KCFT
KC-S
KBAS
KKY
KLL
KML
KOAH
CPR
KT
KVAH
KY
L
LAD
LAP

Hiperlipidemi
nsan Lkosit Antijenleri (Human Leukocyte
Antigens)
Heksametil propilenaminoksim
Helicobacter Pylory
Human Papillomavirus
Yksek duyarllkl C-reaktif protein
Herpes simplex virus
Hipertansiyon
Herpes zoster virus
yot-123
yot-131
International Classification of Diseases
Immunglobulin A
ImmunglobuliN G
Immunglobulin M
ndiyum-111
zoniyazid
INR _ international normalized ratio) oran
International Unit
Intravenz
nvitro fertilizasyon
nflamatuar Barsak Hastal
mmnglobulin
nce ine aspirasyon biyopsisi
skemik Kalp Hastal
ntramuskuler
riner Enfeksiyon
drar yolu enfeksiyonu
Jvenil romatoid artrit
Potasyum
Kronik (Kr.)
Kltr antibiyogram
Koroner Arter Hastal
Kronik Bbrek Hastalklar
Karacier
Karacier fonksiyon testleri
Karacier Sirozu
Kafa ii basn art sendromu
Konjestif Kalp Yetmezlii
Kronik Lenfositik Lsemi
Kronik Miyelositik Lsemi
Kronik Obstrktif Akcier Hastalklar
Kardiyopulmoner Ressitasyon
Kemoterapi
Kosta-vertebral a hassasiyeti
Kalp Yetmezlii
Sol
Sol n inen koroner arter
Lenfadenopati

LDH
LDL-K
LMA
LP
MAG-3
MDS
Met
Mg
MI
MIBG
MIBI
MMPI
MNG
MRG
MRKP
MRSA
MS
MSSA
MUGA
MY
N
Na
NG
NHL
NST
OA
C
OAKB
OKKB
MD
P.U. ,
P.ULCUS
P/A AC
P-32
PAN
P-ANCA
PCOS
PDA
PEEP
PET
PID veya PEH
PND
PNL
Preop
PTCA
Pulm.HT
PZT
R
R.

Laktat dehidrogenaz
Dk dansiteli lipoprotein - kolesterol
Sol internal mamarian arter
Lomber ponksiyon
Merkapto asetil triglisin
Myelodisplazik Sendrom
Metastaz
Magnezyum
Myokard Enfarkts
Meta iyodo benzil guanidin
Sestamibi
Minesota ok Ynl Kiilik Envanteri
Multinodler guatr
Manyetik rezonans grntleme
MR Kolanjopankreatografi
Metisiline Direnli Staphylococcus aureus
Multiple Skleroz
Metisiline Duyarl Staphylococcus aureus
Radyonklid ventriklografi
Mitral yetmezlik, Mitral kapak yetmezlii
Normal
Sodyum
Nazogastrik
NonHodgkn Lenfoma
Non- stres test
Osteoartrit
Santigrad derece
Ortalama arteriyal kan basnc
Obsesif Kombulsif Kiilik Bozukluk
zafagus, mide, duodenum grafisi
Peptik lser
Akcier grafisi
Fosfor-32
Poliarteritis Nodosa
Anti Ntrofil Stoplazmik Antikor-Perinkleer tip
Polikistik Over Sendromu
Patent duktus arteriozus
Pozitif end expiratory pressure
Pozitron emisyon tomografisi
Pelvik nflamatuar Hastalk
Paroksismal nokturnal dispne
Polimorfonkleer Lkosit
Operasyon ncesi
Perktan translminal koroner angioplasti
Pulmoner Hipertansiyon
Polimerize Zincir Tepkimesi, Polymerase Chain
Reaction (PCR)
Sa
Direnli

RA
RAI
RCA
RF
RIA
RMA
RNA
RSS
RT
RV
S.
SAT
sc
SCH
Sedim
SFT
SKB
SLE
sp.
SPECT
SpO2
spp.
SSPE
SSRI
SVH, CVH
T.PEDS
TA
TAH
Tb
Tbc
Tc-99m
TDP
TFT
TT
Tl-201
Tm
TMNG
TOF
TORCH
tPA
TPHA
TPI
TPN
TTP
TUR-MT
TUR-P
Tx
USG
UV
SYE

Romatoit artrit
Radyoiyot uptake
Sa koroner arter
Romatoid faktr
Rahim ii ara
Sa internal mamarian arter
Ribonkleik asit
Rijid sigmoidoskopi
Radyoterapi
Reete verildi
Duyarl
Son adet tarihi
Subkutan
izofrenia , izofreni
Eritrosit sedimentasyon hz
Solunum fonksiyon testleri
Sistolik Kan Basnc
Sistemik Lupus Eritematozus
Tr
tek foton emisyon bilgisayarl tomografi
Periferik oksijen saturasyonu
Trler (species)
Subakut Sklerozan Panansafalit
Selektif seratonin geri alm inhibitr
Serebrovaskler Hastalk
Tinea Pedis
Tansiyon arteryel (Kan Basnc)
Total abdominal histerektomi
Tablet
Tberkloz
Teknesyum-99m
Taze donmu plazma
Tiroid fonksiyon testleri
Tam idrar tetkiki
Talyum-201
Tmr
Toksik multinoduler guatr
Fallot tetralojisi
Toksoplazma Rubella Sitomegalovirus Herpes
Doku plazminojen aktivatr
Treponema Pallidum Hemagltinasyon Testi
Treponema Pallidum mobilizasyon Testi
Total parenteral ntrisyon
Trombotik Trombositopenik Purpura
Mesane tumorunun trans uretral rezeksyonu
Prostat transuretral rezeksyonu
Organ ve Doku Nakli, Transplantasyon
Ultrasonografi
Ultraviole
st Solunum Yolu Enfeksiyonu

VDRL
VF
VRE
VSD
VT
VUR
Y-90
YDE

Venereal Disease Research Laboratory

Ventrikler fibrilasyon
Vankomisine Direnli Enterokok
Ventrikler septal defekt
Ventrikler taikardi
Vesikoreteral refl
Yitriyum-90
Yumuak Doku Enfeksiyonu

SEMBOLLER

Yoktur
Negatif
(N)
Normal

Eit deil
Erkek

Kadn

Artma

Azalma

@
Mail adresinde kullanlan iaret
~
Yaklak
+
Pozitif
<
Kktr
=
Eittir
>
Byktr

KULLANILMAYACAK KISALTMALAR LSTES

KULLANMAYINIZ

POTANSYEL PROBLEM

YERNE BUNU YAZINIZ

U ( Unit)

O (sfr) 4 veya cc ile

karabilir.

nite yazlmaldr.

I U ( nternational Unit)

IV (ntravenz) ile
karabilir.

nternational Unit
yazlmaldr.

Q. D., QD, q.d. (daily)

Q.O.D, QOD, q.o.d, qod
(Dier her gn)
X.Omg ( Kuyruu sfr)
X. mg ( Bata sfr
olmamas)

Gnlk ile dier her gn

Ya gnlk yazlmal
karlatr.
ya da her gn yazlmaldr.

Decimal noktas karabilir.

X mg yazlmaldr.
O. X mg. yazlmaldr.

MS
MsO4 ve
Mg SO4

Morfine sulfate ve
magnezyum sulfate
karabilir.

Tam adlar yazlmaldr.

stisnalar: Laboratuar sonular ve grntlemede imaj lezyonlarnn apn

belirlemede kuyrua sfr ekleme yaklam kullanlabilir. Kuyruu sfr ekleme
yaklam, ila uygulama orderlarnda ve ilala balantl uygulamalarda
kullanlmamaldr.
KULLANILMASI SAKINCALI EKLER, KISALTMALAR, SEMBOLLER

KULLANMAYINIZ

POTANSYEL PROBLEM

ONUN YERNE BUNU

KULLANIN

> (daha byk)

< ( daha kk)

7 veya yaz ile L ise

karma ihtimali var

Daha byk yazlmaldr.

Daha kk yazlmaldr.

la isimleri iin ksaltma

kullanmamal

Ksaltmas benzer olan

ilalarda karabilir

la isimlerini tam
yazlmaldr.

Eczac nitesi

Aina olmayan bir ok

uygulayc ll nitelerle
karabilir.

Metrik nitelerini
kullanlmaldr

2 rakamyla karabilir

At yazlmaldr.

cc

Silik yazldnda nite

karabilir.

Ml veya mililitre
yazlmaldr.

Mg ksaltmas ile
karabilir.

Mcg veya mikrogram

yazlmaldr.