Lungdamna Aw (April 2015)

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 16

Dahpihna

* Tangnuam CBA Pawlpi mi ahi Pi Cing Ngaih Niang (66) m/o Pa


Pau Khan Khual in February 22, 2015 ni in zunkhum (diabetes)
natna hangin hong nusia a, February 23, 2015ni in Tangnuam
Hanmual ah LTP Sia Pastor S. Dong Sian Pau in vui hi.

Lungdamna Aw
(An Organ of the Chin Baptist Association)

Vol. xxxIX No. 04

APRIL, 2015

Lungdampihna

Regd. No. 30984/76

From:
LUNGDAMNA AW
Post Box-30, Jubilee Hall
New Lamka, Churachandpur,
Manipur-795 128, India

To:

Postal Regd. No. MNP-73

* Tangnuam CBA Pawlpi mi ahi Upa T.Kai Khaw Pau, Electricity


Department a Head Line Man a sem leh Central Church Pawlpi mi
ahi Upa H. Kham Cin Khup, Horticulture & Soil Conservation
a Soil Conservation Officer a sem in February 28, 2015 in a sepna
tek uh panin pension ngah uh hi.

Edited and Published by the Editor for the Chin Baptist Association at ThawnSaau Printing Works

2015 CBA Thulu:


HIH BANG HUNIN NA OMCIP LEH...
Esther 4:14

Editor: Rev. Dr. Sut Khan Thang

Lungdamna Aw
(An Organ of the Chin Baptist Association)

Vol. XXXIX No. 04 | April, 2015|

EDITORIAL BOARD

april, 2015

contents

Editor:
Rev. Dr.Sut Khan Thang

Editorial............................................01

Jt. Editor:
Sia B. K. Shwanno

Jesu Singlamteh Leh Eima Puak


Singlamteh........................................02

Contributing Editors:
Rev. Dr. J.M. Ngul Khan Pau
Rev. Dr. H.S. Hatzaw
Dr.Rev. Enn Za Sian
Rev. S. Lang Kho Gin
Rev. N. Pau Sian Lal
Dr. S. Neng Ngaih Lian
Rev. S. Kap Za Mang
Sianu Thangpui
Sianu Lam Cing
Circulation Managers:
Sia B. Lian Cin Zam
Pa S. Thual Za Khup
Pa S. Nang Za Cin
LAKMAN
INDIA
MYANMAR
FOREIGN

- ` 100.00
- ` 100.00
- $ 5.00

e-mail: chinbaptist@yahoo.com

Thusuah khempeuh Editor ngaihsutna


bang hikimlo hi

Thu puaknuamte in
Editor tungah puak ding. A tatna
pia nuamte/khawl nuamte leh
omna kilaihte in Circulation
Manager zaksak ding hi. A la
nuamte in kumkhat tat man piak
masak kul hi.

Cimawh Huh Ni...............................09


Tetelestai-Kizo Zo Hi......................13
Lungdam Kohna..............................15
Emmau Lampi A
Lawmta Nihte...................................16
CBEM Quadrennial
Conference Report..........................20
Mission Field Pan Laikhak (1).......23
Mission Field Pan Laikhak (2).......25

Soul Care Seminar For Pastors
Report...............................................26
Thungetna Khawk...........................27
Lungdampihna
Leh Dahpihna..................Back Cover

april, 2015

DECLARATION
FORM IV (See Rule 8)
Statement of ownership and other particulars about Lungdamna Aw
1. Place of Publication
: Churachandpur, Manipur
2. Periodity of its publication : Monthly
3. Printers Name
: Sut Khan Thang
Nationality
: Indian
Address
: Jubilee Hall, New Lamka
Churachandpur
4. Publishers Name
: Sut Khan Thang
Nationality
: Indian
Address
: Jubilee Hall, New Lamka
Churachandpur
5. Editors Name
: Sut Khan Thang
Nationality
: Indian
Address
: Jubilee Hall, New Lamka
Churachandpur
6. Name & Address of individuals
who own the newspapers or
share holders holding more
than one percent of the total
capital
: Chin Baptist Association
I, Sut Khan Thang, hereby declare that the particulars given
above are true to the best of my knowledge and belief.

Dated: New Lamka
Sd/April 1, 2015
Sut Khan Thang

Signature of Publisher
29

april, 2015

12. Khangno sepna zonglaiten hong muh baih theihna dingun thungen in a musate
hangin lungdam ko ni.
13. Tg.Kap Tul Pau, Pangzawl Grace Bible College a M.Div. sin in cidam taka
hong zawh theihna dingin thungen ni.
14. CBLB in tu kum sunga project tuamtuam a neihte uh hong sep khiat zawhna
dingin thungen ni.
15. CBWSte project Meithai Camp June 9-13, 2015 ciang a Kawnpui Tlangnuam
a om ding thungetna ah phawk ni.
16. Zato inn tuamtuam a damlo kem khempeuhte ading in thungen ni.
17. Nai leh gamla a Pasian nasem a zin kawikawite Topan hong kepsak a cidam
a a septheih zelna dingun thungetsak ni.
18. Mun tuamtuam a officer i neihte hanga lungdamthu puakin a sepna khempeuh
uh ah mite ading a thupha nak a suahna dingun thunget sak ni.
19. Tuni nitak hun in CBA omna khua khempeuh ah Cimawh Huhni kizang ding
ahih manin thugen dingte leh meigong, tagah gentheite adingin thungetna
nei ni.
20. CBA Executive Committee in Pasian deihna tawh vai hong hawm theihna
dingun thungen ni.
21. April 21-24, 2015 dong CBEM saina in Discipleship Camp, Gilead Tlang,
Kawnpui Tlangnuam ah om ding ahih manin lawhcing taka zawh theihna
dingin thungetna ah phawk ni.
22. Shillong CBA Pawlpi in Biakinn lam panta uh ahih manin thungetna ah
phawk ni.
23. Leitung bup a meigong tagahten Pasian itna leh hehpihna sungah lungnopna
leh lungkimna a neihna dingun thungen ni.
24. April 24-26, 2015 CBCNEI 65th Annual Council Meeting ding thungetna ah
phawk ni.
25. Hunbit nasemte khasum ding tuni ciang Topan hong siksak hong pia ahih
manin Pasian tungah lungdam ko ni.
26. CBWS in Kanan innmun ah inn hong lam zawhna dingun thungen ni.
27. S.Hausawmthang, IEM Nepal a sem Pasian ompihna leh lamzang leh lawhcing
a hong sep zawhna dingin thungetna ah phawk ni.
28. Rev.S.Kap Za Mang-te innkuan, USA leh Rev.Dr.J.M.Ngul Khan Pau-te
innkuan Guwahati, Tent Making Missionary a i neihte a dingin thungen ni.
29. Mrs.Lamnuamkim, FMPB Faridkot a sem in cidam leh thahat a hong sep
zawh na dingin thungen ni.
30. April kha tawp dong sapna khempeuh hongsik a cidamna hong ngahsak Pasian
tungah lungdam ko ni.

28

april, 2015

Editorial

""

Esther 4:16b ah Ka sih leh zong asi ka hi mai ding


... cih kammal pen Esther in Kumpi Ahasueras
mai apaima in a thukhensatna banah Mordekai a
vaikhakna kammal khat ahi hi. Hih in Esther pen a
mipihte adingin hingtang in a kipiakna hong hilh hi. A mipihte tanga
ding dingin kimansa hi a, sih a kul leh zong si ding zah in kiman
ahihna kipsak hi.

Esther thukhensatna nasia hi. Hih bang thukhensatna hoih leh
dik abawl thei mi kitawm ding hi. Kampau na hi masa loin Mordekai
laikhak pen laikhat mah tawh a dawnna hi a, lungsim sunga kizawhna
nasia mahmah ahihna kipsak hi. Lungsim tawng thukhensatna pen
manpha in na lianpi zong sem thei na hi mawk hi.

A dinmun lamsang pen Topa ahihna mangngilh lo hi. A
dinmun sang napi a ci-le-nam thei hi. Esther laibu sungah Pasian cih
kammal a kimuhloh hangin Esther in a leitung pasian Mordekai thu
lim takin mang hi. Pasian cih a kigelh tangtang loh hangin a lungsim
a om Pasian pen gamtatna panin lakkhia hizaw ding hi. Esther in
Pasian lap toh minam hihna ciamteh hi ding hi. Pasian deihna zong
tel ding hi. Pasian tawh zong kiholim zelzel hi ding hi.

Jesu Khris pen leitung mite mawhna leh mawhna thaman
sihna panin hong honkhiapa ahi hi. Singlamteh tung nangawn a
sih ding kiniamkhiatna tawh ut zen hi (Fil. 2:8). Hizah dongin a pa
Pasian thu na mang hi. Tua lamlahna mah etteh in Sawltak Paul in
sih donga dingin Jesu Khris ah nuntakna kician nei hi. Aman Khris
ading bekin a nungta ka hi a, si ta leng zong kei adingin hoihzaw
semsem lai hi ci hi (Fil. 1:21). Hizahta a kipumpiak ngamna pen
Topa san theih biakna hi pelmawh ding hi.
lll

01

april, 2015

Jesu Singlamteh Leh Eima Puak


Singlamteh

-Upa H.Pau Za Cin



A masa penpenin lei leh van piansakna thu gen masa dihdih ding hi
hang. Bang hang hiam cih leh Pasian in mihingte a bawl ma-in lei leh
van leh a sunga omte khempeuh na piangsak masa hi. Thu tawh lo-in na
khat beek kipiangsak lo hi. Piang hen, om hen cih tawh Pasian in omsak
ziauziau hi. Lai Siangtho mun pawl khatah Pasian in van kuumpi bawl, a
cihna mun om a, mun pawlkhat leuleu ah vanpi zal a kicihna zong a om
hi. Job 26:7, sungah Pasian in mun awng tungah vanpi zal a, bangmah in
a len lopi-in leitung a khai lingleng hi, na ci hi. Job pen BC 2100-1800
hunlai-in Abraham, Isaac leh Jacobte tawh a khang khawm Pasian a it mi
hau khat ahi hi.

Leitung pianzia: Job in leitung
pen a khuam ahi a, a khaina ahi
zongin om lo ahihna na tel pha
mahmah hi. Hih i tenna leitung pen
misiamten a sui dan-un kum then
za 4.6 (billion years old) in upa hi
ci uh hi. Lai Siangtho ah bel Pasian
in lei leh van a bawl hun a ni, a nai,
a kum leh a kha a kigelhna om lo hi.
Leitung a zaina-kimkot km. 40,000
pha hi. A nawl khat pan a nawl khat
a laizang tawn a tangtak a a kiteh
ciangin Diameter- km 12,756 a
pha hi. India bek zong a dunglam
Kashmir pan a taw Kanyakumari
dong km. 3214 in sau a, a vailam
Gujarat nawl panin Arunachal
Pradesh dong km. 2,933 in a zai hi.
Tua ahih manin leitung zaina pen
maan dingin up huai hi. Leitung

gikna six trillion pha zo kici a, ahi


zongin agihna pen kiamzel khangzel
thei hi. Mencim, mualkang cihte
a om ciangin a gihna kiam hi. A
tom in gen pak leng lei gihna pen
ft.2 sq. mound 1 pha zo kici hi.
Leitung sehthum suah sehnih pen
tuipi vive hi a, seh khat leitung hi.
Zato siavuanten a gen uh ciangin
mihingte pumpi zong seh thum
suah seh nih tui hi a, seh khat pen
guh leh taksa ahi hi. Leitung pen
ni kimkotin kivei-in ni 365 a cin
khit ciangin kum khat cing kici hi.
Amah leh amah kipei nai 24 a cin
khit ciangin ni khat kici hi. Zing,
sun, nitak ahi a, phalbi leh nipi a om
theihna pen amahmah a kipei man
ahi hi. En leitung panin khapi i muh
mah bangin khapi a a kah ngei James
02

april, 2015

(1) Pasian hopihna i zak sangin a


paikhia a tamzawk ciang kikeu thei hi.
Tua banah, siate pen reservoir (tuibem/
tuikholna) bang i hih manin Pasian
hopihna tampi za a, tuute vakna ding a
khol ding ahi hi.
(2) Mid-Life Crisis Hih hunah
kingaihsiatna, a poimawh nate a
lunglut lohna, Nupa kal kimawhsakna,
Kimuanlahna, a thakthak deihna,
ngaihnatna thukzaw deihna, a thuk zawsem
a kizop ding lunggulhna om hi.

Seminar hunsung in Sia J.M.Paupu


in mi tuamtuam tawh hong tukhawmsak
ahih manin manpha diak se hi. Seminar
hunsung in dotna hun zong om a, nuam
mahmah bek tham loin lungkhoih mahmah
pawl khat zong om a, tuate eiten zong phut
khak theih hi cih hong phawk sak hi.
Seminar zawh ciangin Resource
person, CCWF memberte leh pastorte
manzaihna kinei in tua khit teh khat leh
khat mangpha, khut kilen in inn lam
zuan in ka kikhen uh hi.

2015 april
THUNGETNA KHAWK
1. March 2015 kha hong gualzawh pih Pasian tungah lungdam ko-in April 2015
sung hong kalsuanpih nadingin thungen ni.
2. Zingciang Good Friday, leitung bupa Khristiante in buaina om lo-a zat tek
theihna dingin thungen ni.
3. CBWS Hq. in Hunbit nasemte zite tawh One Day Fellowship kinei thei banah
project Plastic chair 200 kilei thei ahih manin Pasian tungah lungdam ko ni.
4. CBA Hunbit nasemte khempeuh adingin thungen ni.
5. Tuni sihna tunga gualzawhna tawh thokik Jesu thawhkikni (Easter Sunday)
zang khempeuhte in Topa thupha i ngah kim tekna dingin thungen ni.
6. Tg.Thang Lian Khual, Pangzawl, Kohima Shalom Bible Seminarya B.Th. sin
in hoihtak a hong zawh theihna dingin thungetsak ni.
7. Mun tuamtuam a om pawlpi mite nai leh gamla a omte in cidam a a sepnate
uh a sep toh theih zelna dingun thungetsak ni.
8. India gam mun tuamtuam a Khristian bawlsiatna thuakte a dingin Pasian muan
semsemna a neihna dingun thungen ni.
9. CBRD Department hanciamna tawh Economic Development Loan a kihawmte
a late in cidam leh manpha taka a zat theihna dingun a la mikhempeuhte
adingin thungen ni.
10. Kum 2015 sung a Free Medical Relief sai ding lunggulhna om banga sep khiat
a hih theihna dingin thungen ni.
11. Rev.N.Pau Sian Lal, Youth Secretary in cidam a April May 2015 khasung
pawlpite a van suak theihna dingin thungen ni.

27

april, 2015

Soul Care Seminar For Pastors


Report Tomkim

-Pastor M Khup Khen Mang



A masa in seminar a tel theihna dinga deihsakna leh hamphatna hong ngahsak
i biak Pasian leh makaite khempeuh tung ah lungdamna hong ko ing.

February 9-10, 2015 sung Central Church, BCM, New Lamka(G) ah Soul
Care Seminar For Pastors, Churachandpur Christian Women Fellowship leh Elim
Resource Centre saina in seminar neih in om hi. Pawlpi tuamtuam panin pastor 30
bang kipaikhawm thei hi. Ei CBA Pawlpi panin Pastor S. Dong Sian Pau, Pastor
T.Ding Gin Lian leh Pastor M. Khup Khen Mang va kihel thei uh hi.

Seminar pen zinglam nai 10:00 pan in nitaklam nai 3:30 ciang ahi hi. Hih
hunsung in Devotion nihvei om hi. A ni masa ah Rev. Dr. HL Stephen, NTBC in
hong makaih in Efesa 6:10-20 sung siksan in Khalam Galdona gen hi.
i)
Kua hiam i melmapa?
ii)
I dote in sisan nei lo
iii)
Pasian Galvan tawh kithuap ding.
A ni nihna ah Rev.Dr.Kh.Khaizakham in Tuni A Khalam Kepna A Hong
Dote thulu a nei in hong makaih hi. A thugen pawl khat:
i)
Khristian minpu
ii)
Khristian suah ma a ngeinate
iii)
Samitna
iv)
Leitung Nate a lunglutna leh Khinna
Tua banah a dawnna ding zong hong gen hi
i)
Local Church Evangelistic Campaign/Crusade
ii)
Khalam kepna na asem thei ding a mi sek khiat ding
iii)
Halhthakna hong tunna dingin thungetna hahkat ding
iv)
Kha Siangtho a kidim hih ding
Seminar hun pen session nih in kikhen a, session masa nai 11:15am. 1:00
pm. hi a, session nihna pen 1:30 pm. 3:00 pm. ciang hi kik hi. Hih hunsung
khempeuh Rev. Dr. J.M.Ngul Khan Pau in hong makaih hi. A kal laklak-ah a kisam
bangbang in Sianu Lucy Dimnu in zong hong gen beh zel hi. Nuam mahmah ahih
manin salam khalam ah kihing huaihuai bang zah dongin tha kingah mahmah hi.
Seminar hunah pastorte ading kigen phadiak hi. Ahi zongin pawlpi makaite bang
zong hong kihel thei bang hile hang, O haw! lah ka na hi mawk mah a. cih
theih ding tampitak mu sam dingin um ing.
Hih seminar ah lungsim hong lawngkha tampitak om hi. Tuate lakah thu nih
gen nuam ing.

26

april, 2015

Irwin in khapi panin leitung hong


ensukin, Dum kiukiau-in etlawm
mahmah banah beem pian napi in
aktui tawh kibangin zawl hiuhiau ci
hi. Pasian na lamdang bawlte mucian
lua ahih manin, Hua leitungah ka
paisuk kik ciangin Pasian vangliatna
thu pulakin ka zin kawikawi ding
hi, ci hi. Tanglai-in Greek mipil
ahi Galileo in leitung pen a beem
hi a cih leh kuamah in um lo-in
thahna a thuak lawh zen hi. James in,
leitung pen khapi tung panin hoihsa
mahmah kilawm sa mahmah tase leh
Pasian in bel vantung panin hong
ensukin leitungah mihingte gitlohna
leh mawhna tawh kidim hong mu
ngitnget ahih manin kihhuai a sa hi.
Tua ahih manin mihing a bawl khak
zenzen kisik lua hi.

Leitung pen mihingte a ding:
Job 28:4,5,6 Mihingte tenna panin
gamlapi mun, kuamah a pai ngei
lohna sungah leisung sumte a tokhia
uh hi. Tua lai munah amau guakin
na semsem uh a, lei thuk sungah
khauhual tawh kiveisuk kiveito uh
hi. I annek dingte leitungah hong
pokhia a, ahi zongin leinuai thuk
sung mei bangin a sa mahmah
hi. Lei sunga om suangte sungah
saphir suangmanpha om a, a leivuite
sungah kham a om hi. Pasian in lei
kawmah diamond, suai, thautui,
suangmeihol, silver bronze, siik
03

nam tuamtuam, tiles cih bangin


na manpha tampi na koih khol zo
hi. Mihingte pilna a khantohna
tawh kizui-in hih na manphate
tawh Rocket, Vanleeng, mawtaw,
meileng, electric (khuaphia meivak),
innkhan sangpipi, lei leh a dangdang
bawlna-in kizang a, mihing nuntak
gimnam tuam sak mahmah hi. Tuate
khempeuh pen Pasian in ama lim
leh meel sun a ama khut teekteek
tawh a bawl a it mahmah mihingte
zat ding a a bawl ahi hi. Tuate a
manphatna ganhingte in thei lo uh
hi. Suangmantam lom khat tawh
uite ahi a vokte ahi zongin denna
lecin lau-in deel zenin tai ding uh
a, mihing khat tua bangin deng lecin
kampha kisa-in a lungdam mahmah
ding hi. Sing leh guate zong mihingte
nuntakna ding a a kisam oxygen
hong pia (supply) ding a a bawl
hi a, tua mah bangin mihingte in i
kisap loh uh carbondioxide sing leh
guate pia-in a nungta uh ahi hi. Sing
leh guate om kei zen leh mihingte
kinungta zo lo ding cihna suak hi.
Ui leh vokte bang zong mihingte
eek tawh a nungta hinapi, a gol
ciangin mihingte in kine kik leuleu
hi. Hi bang dan a a kihawmtuah, a
kinetuah a a nungtate kihi hi. Khat
vang a khat nungta a cih hita hi.

Tunai diakin Zingsol (Mars) ah
a teng den nuam ding mi akizon leh

april, 2015

mi tulsawmli valin ngetna khia uh


a, a khit(screening) a bawl tohtoh
khit uh ciangin a tawpna pen-ah
mi li bek lak ding na hi khong hi.
A kingente lakah India mi zong
sagih kihel kha hi. Tua mi li teng
bek Zingsol-ah a khantawn un teng
ding hita le-uh nuamsa-in a lungkim
ngel ding uh hiam cih hong ngaihsun
sak pha mahmah hi. Veng leh pam
ding, khua leh tui ding kuamah om
lo ding a, lungnopna leh kipahna
ding bangmah om nawn lo ding hi.
Obadiah1:4 ah, Muvanlai bangin
sangpi-ah leengin, aksite lakah bu
na bawl hangun no kong khiasuk
veve ding hi, Topa in ci hi. ci-in
kigelh hi. Tua ahih manin solte leh
aksite lak panin hih i tenna leitung
pen Pasian in mihingte tenna ding
peuhpeuh a kisam a sakteng tawh a
bawl khawm pah ahi hi; bek tham
lo-in, a bawlsa na khempeuhte tunga
thu nei ding a hong bawl i hi hi.
Pasian in mihingte zong:
Pasian in leitung mite gitlohna
leh thuman lohna kum za tampi
a thuak khit ciangin a tawpna ah
AD kum 4 in kiniamkhiatna tawh
a Tapa tang neihsun in hong zong
khia hi. Pasian in lei leh van a bawl
lai-in Jesu mahmah zong a bawl-in
a kihel kha hinapi, kiniamkhiatna
tawh bawngbukah hong suak bek
thamlo-in bawng ankuang sungah

kisial zen hi. Bawlsiatna, kona,


cilphihna dongin thuakin singlamteh
dongah phun lo pau lo bek tham
lo-in adikna leh thatang hatna
suang kilkel lo-in a thuak paisuak
zo hi. Fil.2:5-9 sungah Note in
Jesu Khris lungsim puakzia na nei
un. Tua lungsim puakzia in: Jesu
Khris in Pasian pianzia nei napiin, Pasian tawh a kizakim theihna
dingin thatanghat thu a suang kei
hi. Amah kiniamkhiat tawm zaw
a, nasem lim a hong pua zaw hi.
Mihing bangin Amah hong kibawl
a, mihing teekteek mah a hong sun
hi. Amah hong kiniamkhiat tawm
a, singlamteh tung nangawnah sih
ding a ut hi. Hih thu hangin Pasian
in a lianpenin Amah koih a, min
lian dang khempeuh sangin a min
lianzaw-in a koih hi ci hi. Rom
galkapte gualzo kisa-in kumpi
Herod maipha a muh ban-uh ah a
khasum uh leh a zaa uh zong khang
kha ngel ding hi. Ahi zongin Topa
Jesu in Ka zo zo hi ci hi. 1Korin
1:18 Sihna a thuak mite a dingin
singlamteh tungah Khris sihna thu
pen a haihuai thu ahi hi. Ahi zongin
hotkhiatna a ngah eite a dingin
Pasian vangliatna ahi hi ci hi.
Mihingten guallel hong sak laitakin
kha thu-ah a gualzote kihi thei hi.
Singlamteh pua a Golgotha mual
tung lam manawh a a pai laitakin
04

april, 2015

Mission Field Pan Laikhak (2)

I Gumpa leh i Topa Jesu Khris minin na khut uh ka hong len uh hi!
Abeisa kum 2014 sung khempeuh i Topa Pasian in thupha hong pia bek
tham loin hong zang ahih manin Amah lian in thupi hi. Amah in Siliguri lamah
i nasepna hong huhin hong kekletsak hi. Tunai in mi nih in tuiphumna ngah a
midang thum zong amansa in om uh hi.
Banchukamari & Subashpally Fellowshipte ah Christmas Programme ka
zang uh a, mi zakhat val hong paikhawmte in Lungdambawl thupha ngaikhia uh
hi. Kumthak Pawi Sivpur Fellowshipah zangin itna ankuang ka umkhawm uh hi.
Hih hunin khangno nihin Jesu Khris amau Gumpa leh Topa in sang uh hi.
Golden Jubilee programme zong Cooch Behar a Sal-Bagan munah ka zang
thei uh hi. January 15, 2015 ni in thu um mi 35 bang Fellowship tuamtuam panin
hong kihel thei uh hi. Aimson in kikhopna hong makaihin ken IEM thu pulakna ka
nei hi. Sushil Marman & Gopa Braman in teci panna nei uh hi. Jubilee Pawi thugen
ahi Esaw Narjinari in Late 118:24 Tuni in Topan na sem khin zo a, ei lungdam
in kipak in nuam ni cih thulu siksan in thu gen hi. Thu-um mite in nuntakna thak
nungta a, Topa sungah nisim lungdam ding leh nisim thungetna nei in Lai Siangtho
sim ding, ngaihsun ngiungeu ding leh a lungdamnate uh mite tungah gensawn dingin
hansuah hi. Missionarite tate in thugen kiangah itna silpiak zong nei uh hi.
Topa Phat ni:
Christmas Pawi Banchukamari & Subashpally Fellowshipte in ka zat theih
manun leh Kumthak Pawi Sivpur ah ka zat theih manun lungdam ko ni.
Thu-umthak mi nihten 23/11/2014 ni in a upna uh pulakna in tuiphumna
angah manun.
Salbagan ah January 15, 2015 ni in IEM Golden Jubilee Pawi programme
ka zat theih manun.
Banchukamari Worship Hall kilam lel Christmas ma in zawh ahih theih
tak manin.
Thungetna ah phawk ni:
Christmas Pawi sunga Lungdamna Thupha a za zote adingin.
A upna uh tuiphumna tawh a pulak nuam mi thumte adingin.
Rajbanshi pan a Lai Siangto tei (translate) kei leh ka seppihte adingin
Minam tawmte adinga Lai Siangtho leh North Bengal Alliance For
Scripture Engagement-te (NBASE) adingin
Nong itna uh, nong thungetsakna hang uh leh sum tawh tha nong piak
den manun na vekpi uh tungah lungdam hong ko ung.
Khris sungah note tawh nasem khawm,
Eric & Bironi Basumata
Cooch Behar Field, West Bengal
Cellphone: 9733127862
January 19, 2015

25

april, 2015

april, 2015

Mi lamdang nih theihbehna: North East India pana Missionary ka seppih khat in
Darfur State a om Hamza & Amriki kiangah hong hawh pih hi. Amaute pen galpi
hanga azi leh atate uh tawh kikhen a Doro a hong galtai ahi uh hi. Amau in neek
leh taak zonna in sumbuk neu khat leh Film Hall khat Doro ah bawl uh hi. Ken
amau panin Arabic sinin amau kei tung panin English sin uh hi. Nisim phialin
amau kiangah ka hawh zel a, niangtui/coffee dawn bek tham loin khat veivei sunan
zong ka va ne thei hi. Nipini ciangin bel kikhop kul ahih manin ka hawh thei kei hi.
Khatvei nitak nai 4:00 pawlin coffee dawna ka om laitakin Amrik phone
hong ging hi. Amrik in Tua aging pen ka thunget hun hong phawksak zel ka lawm
hi, hong ci hi. Ni khatin nga veita thungetna ka nei zel uh hi, hong ci behlap
hi. Ka personal Quiet Time zat dan bang ka kingaihsun hi. Hih a lamdang ka lawm
nihten anungta Pasian hong biak theih nading uh thungetna tawn in ka pan hi.
A mobile phone ah Pasian biakna lapawl khat khumsak ding hong ngetna
bangin Hamza mobile phone-ah ka khumsak hi. A sumbuk panin tua ka khumsak
late hong khahkhiat ka zak in Jesu kiangah Nangma min ah vangliatna om hi,
Hamza leh a innkuanpihte lungtang hong khek sak in ka ci hi. Tua film suahna
munah Khristian film pawlkhat ka lak hi. The Passion of Christ kici Jesu film
zong tua sumbukah nikhat ni ciangin ka lah theih nading i thungetnate ah phawk ni.
Spiritual Life Conference (SLC) adinga kisakkholhna:
January 13, 2015 ni in Doro pan dingkhia in Kenya muna Nairobi SLC
ka tung uh hi. Hih mun pen kumsima SIM in khoppi a neihzelna mun ahi hi. Hih
Programme pen Brackenhurst, Nairobi ah January 21-25, 2015 sung kizang ding
hi. United Kingdom pan in hong pai Steeve Smith in thugenna nei in, Stefen leh
Gill in naupang kepna lam hong sinpih ding hi. Luke, Ruth Andy, Jean leh Peter
Matheson in Biakna & Phatna hong makaih ding uh hi.
Pasian Phat ni:
South Sudan a hawh theih nading Multiple entry visa ka ngah manin
Doro-a khua hun & an neek lungdamna tawh ka kituahpih manin
Ka lawmthak Hamza & Amriki hangin Topa phat ni.
Thu hong ngetpih un:
Pasian in SLC ading Director & Sia hong piak nading
South Sudan ah kilemna leh kituahna a om theih nading
SLC tawnin thaksuahna, kha khanlawhna leh khangno suahthakna hong
om theihna dingin.
Khris & a Mission adinga na seppih uh,
Sona Tun Lian Kham (Khamboi)
Mobile: +254 786854563 (Kenya)

+ 211922135576 (South Sudan)
Email: sona.kham@sim.org

Simon gamlak panin hong suakkhia suahnop leh, ama deihna bangin
lammatin Jesu singlamteh puak ama gamta nawn lo-in a singlamteh
tungah a suan uh hi.
kisuanin hong zui ding hi. Hih a

Eima singlamteh tek: Jesu in leitung nuntakna a hu nuamte in a
ama singlamteh a puak bangin eite nuntakna bulpi nangawn suplawh ding
zong eimau singlamteh ciat i puak a, keima hangin a leitung nuntakna
ding hong deih hi. Matt.10:38 sungah a suplawhte in nuntakna bulpi hu zo
Ama singlamteh mah puatawm ding hi ci hi. Jesu nungzuih kici pen
lopi-in ka nung hong zuite kei tawh supthuak a nasepna hi a, ci leh sa sum
kilawm lo hi. Matt.16:24,25 na ah leh pai etna tawh a semte in suplawh
Tua ciangin Jesu in a nungzuite ding uh a, a suplawhte in a meet at ding
kiangah, mi khat ka nungzui a uh hi. La khat in:
Miten Jesu nungzuihna lungkia-in tawpsan mah leh
Ken bel ka Kross mah pua-in ka zui den ding
Nisim tha hong guan dingin To Jesu ka nei zo ta
Suplawh kei ning Jesu nung ka zuih manin, na ci hi.
La phuakpa George Nelson Allen in hih bangin la khat na phuak hi:

Jesu kian singlamteh pua a, Guak pai ding maw lei mi

Hi lo mikim puak ding om a, Kei puak ding zong om hi.
Singlamteh ken ka pua ding hi, Sih nan hong khah mateng,

Kumpi lukhu ka ngah ding hi, Vantung innpi tung leng.

24

05

Jesu leh mihaupa a kihona ah


mihaupa in thukham kici khempeuh
a neu tung panin a zuihkhitna thu a
gen hi. Jesu in itna tawh tua mipa
enin, Na khat bek na kisam lai hi.
Pai inla, na neih khempeuh na zuak
khit ciangin mi zawngte tungah
na sum khotte va pia in. Tua hileh
vantungah sum na hau ding hi.Tua
khit ciangin ka nung hong zui in a
ci hi.Tua mihaupa a maikhingsa-in
a paikhia hi.

Singlamteh puak kilel thei
hi: Mihingte in i nisim nuntakna

ah innsung, khuasung zumsung leh


pawlpi sungah ahizongin i puak
singlamteh kilel thei hi. Jesu nungzui
tektek zong e, singlamteh i puak lam
nangawn a thei vet lo mi pawlkhat
ki-om thei miikmeek hi. Leitung mi
kim phial kilung tom hi. A lungduai
mi kitawm mahmah hi. Pian kum
tam tektek lungtom tektek-in ki-om
thei mai hi. Khatveivei i inn sungah
i zi i tate peuh tai gamhgamh, sal
gamhgamh leng i ut tha a suah hun
om thei mai hi. Tualeh, innsung a
um leh beel a gin hong ngaih pian

april, 2015

leh a kuama tekin kibildawh deuhin


lungsim sungah tuni um leh beel
a gin ngaih deuh si e! kici bek hi.
Taih inn (pucca building) sungah
i teng zongin hehna, thangpaihna,
kimuhdahna, kitot kiselna, phunna,
hanna, siam kituh sangin khat
leh khat kimawhsak detna leh
gamlumna a omna inn sungah
innsung nuam piang ngei lo hi. Tua
bang innsungte ah dawimangpa
tup leh ngim a tangtungsak kihi
gige khong hi. Nasem lo buang
dingin i tha kisanin kigim kitawl
liang ahih manin a kuama sawl
lohpi-in ei leh ei (ei mahmah)
gim leh tawl a kiguan tawm i hi
dihdih hi. Hi bang hun ciangin
dawimangpa in innsung a nawl
khatah a khut beengin maitaitakin
ana laam keukeu hi. Lengla dei
kawm tunga kigelh, Khris pen
hih innsunga inntekpa hi, annek
huna a kimu lo zin hi i cih pen hih
bang hun ciangin inntekpa Khris
zin kitangsakin kipuaseh den a,
i galpa dawimangpa pen inntek i
tangsak zawsop uh a, kawm tunga
singlamteh lim i khai zong, a zahtak
lo leh a thusim lo i suak hel zen
hi. Hih bang innsungah innsung
nuam vangam nai pen hi kici thei
lo a, Hellkhuk nai pen suak thei
leh bung hi. Thupha zong luanglut
thei lo-in, zong a luangkhia thei kei

hi. Ei sunga teeng Kha Siangtho


mahmah zong a dahsak thapai i
hi hi. Tua ahih manin, innsung
nuam leh a nuam lo pen nang
leh kei tungah kinga hi. Pawlpi
vaihawmna sungah zong khat
veivei upate leh makaite pawlpi
anei Topa Jesu kimangngilh kha
liangin khat leh khat kimudahin
kitawng, kiselin pawlpi sung buai
ngeingai thei a, pawlpi kitamin
kikhenna dong a piang tanghial
hi. Ahi zongin pawlpi a neipa pen
deidan nei lo itna tawh a kidim
Pasian ahi hi. Pawlpi lutang ahi
Topa Jesu in a pawlpi mite a kilem
a ki-it ngiat dingin hong deih hi.
Eima singlamteh tek i puak loh
ciangin ahi a, i lelh ciangin ahi
zongin, innsung, khuasung leh
pawlpi sungah hih bang buainate
a piang thei ahi hi. Biakna leh
Politics vai-a kitelna a om ciangin
i puak singlamteh kimangilh kha
pahpah hi. Hih bang hun ciangin
singlamteh kilelin kimuktuk kha
pahpah hi. Jesu in bel, hi bang hun
ciangin i puak singlamteh i letkip
ding hong deih hi. Thankik banga
i gial kheng dingin hong deih lo hi.
Jesu in i kha leh i pumpi
nuntakna sunga hong phuhsa
singlamteh pen ei mimal adingin
kisam masa penpen hi. Zu mun
sa mun ahi a, guihtheih zatui
06

april, 2015

hong khawi leh eite i nungta dinga,


ahih hangin amaute in eite hong
that leh zong asi veve ding mah i
hi lel hi. (2Kum.7:4)
iii) A mantam David biakpiaknaTopa ka Pasian tungah kei sum

bei loin meihal biaknate ka pia kei


ding hi. (2Sam.24:24).
iv) Pasian san theih biakna in
lungsim kitamzan hi; Pasian aw,
a kitamzan, a kisik lungsim na
simmawh kei ding hi. (Late 51:17).

lll

Mission Field Pan Laikhak (1)

2015 Kumthak thupha note tungah omta hen!


Hih Lai Siangtho thute tawnin Topa Pasian in thupha hong pia ta henTopa in note thupha hong pia in hong kem ta hen; Topa in note tungah
Ama maipha hong tungsak henla, note hong hehpih ta hen: Topa in note tungah
Ama maipha hong pia henla, note nopsakna hong pia ta hen. Gam.6:24-26
South Sudan a Dora-ah:
Note thungetpihna hang leh sum leh paii tawh nong huhnate uh hangin
Pasian tungah lungdam ko kawmin December 12,2014 in ka khatveina in Doro
leitangah ka khe ka nga hi. Doro khua ah singtangmi tuamtuam na om uh a, SIM
compound- a puanbukah kha khat sung om ing. Refugee campte ah nisim in Doro-ah
mi 1200 bangin behlap den uh hi. Singtangmi ahi Maban leh Uduk Khristianmite
hi uh a, adangte Muslim leh sing leh suang biate (Animist) ahi uh hi. Adukte lakah
Christmas Pawi ka zang hi. Hih munah mi 1,500 bang ka pha uh a, programme hun
sung sawt in lasakna leh sharing kilimzat mahmah hi. Lamdang ka sak khat ahih leh
a teek akhang singpeek tungah naikal sawtpipi phun loin a tukhawm uh hi. Amaute
in lasa in, sermon limtakin ngaikhia uh hi. Ei pawlkhatte i hih leh chair a hih keh
bench a tu in nai kalkhat sung phatna leh biakna piak haksa i sa uh hi. Hih mun a
omte in Pasian thu ah dangtak leh gilkial ahih manun i thungetnate ah phawk ni.
South Sudan a Pawlpi omte in upna ah hong khangto in biakna/upna dangte hong
tanvak theih nading un thungen ni.
Tulaitakin South Sudan, adiakin ko omna ah gal (war) thuthang om den
hi. Bomber vanleng nisim phial in hong leng den hi. Mipite bit kisa loin mun bitna
mun zong den uh hi. Nitak khat Bunj mipite bit kisa lo in Doro ah hong kikhin uh
a, azing ciangin Policeten Bunj ah sawl kik uh hi. Hun khat peuhpeuh ah bang
hiam tung vat thei dinmun ah om den uh hi. Hih mite in Pasian ang sungah bitna
leh muanna angah theih nading un thungetsak ni. Tua bang bitna leh muanna
missionaryte, Khristian lawmte tawn in hiam ahih kei leh amang uh tawn in hiam
angah nadingun thungen ni.

23

april, 2015

hong zosak i Topa Pasianin


minthanna tang henla, atate zong
Hih Bang Hunin Omcip Lo dingin
thupha hong pia hen! Amen.
Sermon Outlines
Thulu: HIH BANG HUN IN NA
OMCIP LEH (Esther 4:14)
Feb.6, 2015 Nitak Biak
Kikhopna
MUHKHOLHNA
i) Haman Muhkholhna- Kumpipa
Ahasueras thuneihna tawh Judah
mite suksiat ding (Est.3:1-15)
ii) M o r d e k a i M u h k h o l h n a Kumpinu Esther tawnin Judah mite
hotkhiat ding (Est.4:1-17)
iii) Makedonia Sapna - Makedonia
gamah galkah inla, Kote hong huh
in. (Sawl.16:9,10)
Buh minzo a, at hunta hi khua
dakin en un (Joh. 4:35)
Feb.7, 2015 Zing Biak
Kikhopna
TANGTHU BAWL TAGAH
NUMEI KHAT
i) Thumanna- Lawhcinna
thuguk (Est.2:20b)
ii) Pasian deihsakna- Mite mit
muhna panin Pasian deihsakna
ngah nang tawhtang (key)
(Est.2:15b)
iii) Kumpipa deihsaknaKumpinu dinga lukhu khuksakna
lungdamna (Est.2:17b)
Feb.7, 2015 Nitak Biak

Kikhopna
THUNGETNA- TUA HUN
ADINGA KISAM
i) Thungetna ah thuakzawhna
(Est.4:16a)
ii) Thungetna i man (cost)
(Est.4:16b)
iii) Thungetna i thuneihna/
vangliatna (Est.5:2)
Feb.8, 2015 Zing Biak
Kikhopna
UPNA
i) Mordekai Upna- Huhna leh
suahtak nang Judahte tung pan
hong hi ding (Est.4:14)
ii) Esther Upna-Pai in Susa khua
sunga om Judah mi khempeuh in,
keimah ngaihsutna in an na tang
un (Est.4:16)
iii) Abraham Upna-Sapna a
om ciangin thumang a ze-etna
athuak ciangin upna tawh Isaac
biakna ah a pia hi.(Heb.11:8,17)
Eite upna a piangsakpa, a
kicingsakpa Jesu a teltakin en
in. (Heb.12:1,2)
Feb.8, 2015 Nitak Biak Kikhopna
KIPUMPIAKNA
i) Aman tam Esther
thukhensatna-Ngeina ahih loh
hangin kumpipa kiangah ka va
pai ding hi; ka sih leh zong a si
ka hi ding hi. (Est.4:16)
ii) L a u n a o m l o P h a k 4 t e
thukhensatna- Amaute in eite
22

april, 2015

zatang zuakna mun leh thaikapna


inn hi-in guta lata ding a mi inn na
zuat laitakin na singlamteh puak
nem duaiduai, awn duaiduai-in
na khahsuah dekdek hi.Tuabang
innsung na tum tak ciangin a
pualamah na puak singlamteh na
koih khia hi. A guallel nuntakna
puan a silh na hi ta hi! Ahi zongin,
kisikkik a innkong pan a na kileh
kik vat a innlam na zuat kik leh
na singlamteh puak a khahsuah
lo, a lel lo, a gualzo na hi ziau hi.
Tua hun laitakin u leh nau gen loh
vantungmite in zong vantungah
na gualzawhna hangin Pasian min
phatin na awng ziahziah uh hi.
Halleluijah! Pasian in eima puak
singlamteh tek khahsuah lo-a, a pua
zo dingin mi kim thupha hong pia ta
hen.
Hih a tunga thute sung panin
Jesu puak Singlamteh a khiatna leh
a deihnate hih anuai a bangin kimu
thei hi:
1. Itna: Pasian in leitung mite hong
it mahmah ahih manin ama Tapa a
um mi khempeuh in si nawn lo-in a
hin tawntung theih nadingun a Tapa
neihsun a hong piak dongin a hong
itna a hong lak hi. Jesu singlamteh
in lawm leh gual u leh nau gen loh
galte nangawn it theihna leh thupha
piak theihna vangliatna nei hi.
2. Kiniamkhiatna: Jesu in Ama
07

bawlsa leitungah henta kolbulh


thuakin simmawhna, cilphihna,
vuakna, satna a thuak hangin
singlamteh ah a sih dongin a
kiniamkhiat hi.
3. Supthuakna hi: Jesu in a
kumpi tokhom nusia-in nang leh
kei mawhna hangin supna, baina
leh gentheihna tampi thuakin
singlamteh tungah hong si hi.
Eiten zong Pasian nasepna ah, sum
leh pai, tha leh zunga i sup i baina
leh i thuaknate pen nungciang a
ding i ngaihsut manun sum ngam,
piakhia ngam i hi hi. Sawm-a-khat,
Upna kamciam, Cimawh huhna,
Citpiakna, meigong tagahte khualna
cih bangin piakkhiatna kici limlim
pen supna vive ahi hi. Ahizongin,
Vantung ading sum a kholkhol kihi
hi.
4.Lungduaina/lungnemna: A dikna
thu kam khat zong gen nuam vet loin lungduaitakin a om hi. Nang leh
kei mawhna pua-in thuak nuam zaw
hi. Eiten i dikna gengen nuam bek
tham lo-in i dik lohna nangawn a dik
bangin a gen teitei nuamte i hi hi.
5. Thuakzawhna:Pawlpi makai
khat in, Ken thuakzawhna nei
lo ci luau se hi. Thuakzawhna
nei lote in makai zaa let haksa sa
uh hi. Jesu in sihna dongah a tuute
tangin thuak zo hi. Tuucing hoih a
hihna kilang hi. Pasian deih bangin

april, 2015

a gamtat manin bawlsiatna a thuak


mite vantung ki-ukna sungah a omte
ahih manin thupha ngah mi ahi hi.
Matt.5:11-12 sungah, Midangte in
keima hangin a man lopi-in hong
simmawhin a nam tuamtuamin hong
gensiat uh ciangin thupha ngah mi
na hi uh hi. Note a dingin vantungah
thaman lianpi hong kikoih kholhsak
ahih manin tua bang na tuah uh
ciangin nuamin na lungdam un.
Note hunma a kamsangte zong tua
bangmahin a na kibawlsia ahi hi
ci hi. Thuakzawhna in daihna hi a,
thuaklahna in buaina kici khempeuh
a kipatna bulpi ahi hi.
6. Gualzawhna: Leitung mite muhin
Jesu guallel mahmah napi in, amah
in Ka zo zo hi ci hi. Ci leh sa ah
guallelhna i thuak ciangin kha thu
ah a gual zo kihi thei gige hi.

7. Maisakna : Jesu in singlamteh


tung panin mite mawhna maisak hi.
Pa aw, amaute in bang hih cih thei
lo uh ahih manin amaute mawhna
na maisak in ci hi. Ei tunga siatna
hong bawlte maisak nopna lungsim
i neih ding hong deih hi. Gitlohna
pen gamtat pha tawh thuk ding ci
hi. Mite mawhna i maisak kei leh
ei mawhna zong hong maisak lo
ding ci hi.
8.Thupha kong honna hi: Leitungah
Lungdamna Thu hangin mite
bawlsiatna, gensiatna, deidanna leh
simmawhna a thuakte in Jesu mah
bangin thupha sangte ahi uh hi. Paul
thuaknate, Job thuakna leh a nungciang
a thupha tamsem a ngahna thu i thei
tek hi.
9. Kilemna hi: Jesu singlamteh in
Pasian leh Mihingte hong kilem sak hi.

LUNGNGAIH KHOP DING THU NAM SAGIH:


1. Singlamteh na puak lam na tel hiam?
2. Simon in Jesu singlamteh puak a dawn bangin na singlamteh puak na
lelh ciangin kua/bang na kidawn sak hiam ? Lai Siangtho ah na ciah
maw? Pasian na ko maw? Siate leh Pastorte na kidawn sak hiam?
3. La phuakpa George Allen in, eima singlamteh pua a, Jesu nungzuih
thamanin bang sang ding ci hiam?
4. Na puak singlamteh hangin bangbang na thuaklawh, na suplawh
leh na bailawh hiam ?
5. Jesu in ama hangin a thuak ten bang ngah ding ci hiam?
6. Jesu in ama hanga bawlsiatna i thuak ciangin bangci om ding ci
hiam? Dah ding maw nuamin lungdam ding.
7. Jesu in mizawngte tungah sum piakmanin vantungah bangci bang
mi hi ding ci hiam?

april, 2015

kaihkhopna kinei a, Local adingin


Rs. 3,981/- CBEM Hq. ading in Rs.
10,420/- kingaha, LTP Pastor DS
Pau leh Youth Secretary Rev. N. Pau
Sian Lalten a aapna nei tuak uh hi.
Conference sungin Upa S. Kham
Khan Mang, Upa S. Chin Za
Pau, Upa N. Kham Khan Lam in
Biakkikhopnate ah hun uk uh a,
Sinai, Lamzang, Mata Mualtam,
Tangnuam, Kanan, Pangzawl,
Agape, Behiang, Central Church leh
Lanva Pawlpi panin phatna lapawl
ngaihkhiatna kinei hi.
Thulu Lai Siangtho Esther 4:14
Hih bang hunin bangmah hih loin na
omcip leh, Jew mite suahtakna ding
leh noptuamna ding thu mundang
khat pan hong piang veve dinga,
nangmah leh na innnkuanpihte na si
mang ding uh hi. Hih kumpi inn na
tunna pen hih bang huna mah dinga
atung nahih mel zong kuan thei ahi
hiam? cih Nu Dim Ngaih Cing leh
a lawmte makaihna tawh kidemna
om a, khua Pawlpi 10 lakpanin Sinai
Pawlpi in 1st, Tangnuam & Pangzawl
2nd, Central Church & Lanva in 3rd ngah
in Lamzang, Agape, Mata Mualtam,
Kanan & Behiang in consolation Prize
ngah uh hi.
Zindo Pawlpi makaihna tawh
Lamka kiima om Pawlpite in
February 4,5,6 leh 9 in Social
work nei uh hi. Hall construction &

lll

08

21

decoration zong limtakin kibawl a,


Local EM in zinhawm tavuan la in,
Local Women Society in usher sem
in, Local BYFten canteen bawl uh
hi. Chin Baptist Literature Board in
Laibu hoih nono zuak uh hi.

Nipi zing Biakkikhopna ah kum
2014 sunga Upna Kamciam Rs. 3000/leh atunglam piate leh Mission Fund
pia mi 75te lungdamkohna in letsong
CBA President Upa L.Suan Kho Gin
tawnin kihawmkhia hi. Kum 2014
Chin Baptist Sunday School letsongte
leh Certificate zong President mah in
hong piakkhiatsak hi.
Kikhop simin panmun nei
tengin Biakinn kianga Pa Tuan Za
Kap innah thungetna kineikhawm
zela, mun hong awn innteekte
tungah lungdam hi. Tutna hong
zangsak CBWS tung leh Carnet
& Projector hong zangsak CBYF
Hq. tung leh Sound & light hong
zangsak Khualpu tungah CBEM
lungdam mahmah hi. Rev. Helien
Singsit hong zintunsak Upa Khen
Cinte innkuan leh Rev.S.Akhai
Haokip te nupa hong zintunsak Nu
Sanhimte innkuan tungah lungdam
hi. Conference ading sum tawh
ma hong bunpih CBA, CBWS leh
CBYFte tungah CBEM lungdam hi.
I thungetnate hong dawnga Chin
Baptist Mission Quadrennial
Conference nuamtak leh manphatak

april, 2015

Chin Baptist Evangelism & Mission

april, 2015

Cimawh Huh Ni

Quadrennial Conference Nihveina Report


-Dr.Rev.Enn Za Sian, Mission Secretary,CBA
Hih Bang Hun In Na Omcip Leh (Esther 4:14) cih thulu siksanin
February 6-8, 2015 sungin Tangnuam CBA Biakinnah Chin Baptist Mission
Quadrennial Conference nihveina kinei hi. CBA Executive Secretary Rev.
Dr.Sut Khan Thang in ahonna nei in Suangdai Pastor GS Mang in akhakna
bawl hi.
C o n f e r e n c e S p e a k e r Palet Thuomngell in hun apna nei
Rev.S.Akhai Haokip, Secretary hi. CBA Recording Secretary ahi
North East Indian Evangelical Dr.S.Neng Ngaih Lian in EC/GC
Mission Field Ministries leh azi thukimna simkhiatna hong neih
Sianu Ngailhing Haokip hi uh zawh in Ordination candidate-te in
a, sermon outlines zong hong teci panna nei uh hi. CBA Executive
kisuah hi. Kum 1993 panin IEM Secretary in ordination pia in
tawnin CBA missionary in Andaman Senior consultant Development
& Nicobar Island ah sem uh hi. International leh CBA Tent Making
Thugenna ah Andaman & Nicobar Missionary Rev. Dr. JM.Ngul Khan
a mission nasepnate hong lak in Pau in hansuahna nei hi. Pawlpi
Pasian nasepna lamdang tampi muh tanga letsong piakna CBA President
theih in om a, tha kingah mahmah Upa L.Suan Kho Gin in nei in hiang/
hi. February 7, sunnung kikhopna ah department leh mi tuamtuam in zong
Rev. Helien Singsit, Secretary East letsong pia hi. Hunkhakna Shillong
India FMPB in Capacity Building Pastor S. Lang Kho Gin in nei hi.
in Mission cih thulu siksanin Sinai, Tangnuam, Pangzawl,
Seminar hong neihpih hi. Siapa in Central Church, Lanva Local
Video clip zangin thusinna nuamtak BYFten Phatna leh Biakna hong
hong makaih hi.
makaihin, Siate T. Ding Gin Lian,
February 8, 2015 sun nai S. Go Za Mung, MC Pau Khan
1:00 hunin Pro.Pastor M. Khup Tuang, S. Kam Khaw Zam in
Khen Mang leh Pro.Pastor T. hunpat thungetna hong neihsak in,
Ding Gin Lian Pastor Ordination Siate Nang Khan Suan, S. Lang
Programme kinei hi. CBA Vice- Kho Gin, Palet Thuomngell, Cin
President Upa H.Thang Khan Kham Kam in hunkhak thungetna nei
in hunuk in, Lamka Khawk Pastor uh hi. Khoppi hun sungin neihsa


CBA Pawlpi in kumsim April kha nipi thumna CBA Cimawh Huhni
in i zang zel uh hi. Hih ni in kuamapeuh in i kiphal na zahzah sum leh pai
hi in puansilh nikten a kipan antang leh van tuamtuam thawh khawm in
mizawng tagahte ading ci-in CBA zumah kipuak in CBRD in zeek khia
hi.
Cimawh huh i cih ciangin tunga hih i hih lam mangngilh
piakkhiatna hi ahih manin eima loh ding ahi hi. Pasian in thupha
lam panin supna om hi. Hih pen hong piaknate a hiding mah sa in
mikim in ahih zawh zong hi lo-a, lungdamthu puak ding thei lo-in i
Pasian in mite lungsim sungah na om kha zel hi. Ihmut hun a ihmu thei
hong sep ciangin a kibawl zo hi a zing thawh hun a tho thei, zun leh
bek hi. Pawl khatte in thawhlawm ek nuamtak a paih theihna, an kam
a thawh ding uh ciangin a saite limna cihte leh a dang gen zawh loh
ading sa in awlmawh loin ki-om Pasian tungah thupha i ngahte hang
kha hi. CBEM in Upna Kamciam a lungdam koh ding mangngilh loh
leh Mission Box/Mission Support a ding ahi hi. Pasian in silh leh ten,
bawl khawngte amau fund dinga a meh lim nono an lim nono ahong
ut bangbang uh a a zat ding uh a sa piakte midang a nei zo lote ading a
pawl bang om in awlmawh lo, tua it ding na hi lo hi.
Na khat peuhpeuh piakkhiatna
bang mah in department tuamtuam
in thawhlawm a sai khawng amau i neih ciangin eima lungsim hong
ut bangbang a zat ding uh sa in khoih pha ciang i piak leh kilungkim
awlmawh lo, sawm-a-khat nangawn se hi. Bang hang hiam cih leh, i
zong CBA Headquarter in a deih lungsim hong lawng kha ahih manin
bangbang a a zeek ding sa kha pawl i lungdam hi. Tangval/nungak khat
in a lawmnu/lawmpa ait mahmah
ki-om thei hi.

A tung a Lai Siangtho Matthai ading a present a piak ciangin a
25:40 sung a kigen mah bangin i hoih thei pen, a man tampen mah
mi hinpihte tunga i hih pen Pasian iit het loin pia thei hi. Pasian in

20

09

-B.K.Shwanno, Secy.CBRD

Tua ciangin Kumpipa in amaute kiangah, Note kiangah kong genin-ah:


Hih ka sanggamte a neupen khat nangawn na limbawl uh ciangin kei tungah a
hong bawl na hi uh hi ci-in a dawng ding hi Matthai 25:40.

april, 2015

zong tua bang mah lungsim nei a


piate na thupi sim hi. Meigongnu
leh Pharisaite thawhlawm piakna
ah Pasian in lungsim a et zawkna i
Lai Siangtho ah etteh ding om hi.
Hun paisate i et kik ciangin
puansilh nikten, kizepna tuamtuam
khedap leh mawja cihte bang
Cimawh Huhni thawhlawmte ah
tam thei mahmah napi, inn a i deih
nawn het lohte hi leh kilawm zat
taak lo tampi om thei zel hi. (Deih
lo cihna hi loin a zatna bel om veve
a, a nei zo mahmah lote a dingin
hoih veve ahih manin lungdamhuai
mahmah veve hi). Ahi zongin Pasian
in thupha hong piakna tungah i piak
kik ciangin mihing i en kha a, a hong
pia Pasian i et khak loh manin i deih
nawn lohteng Pasian paihkhum i
bang hi. Mihingte ading hi leh zong,
Pasian in, Hih ka sanggamte a
neupen khat nangawn na limbawl uh
ciangin kei tungah a hong bawl na hi
uh hi na ci ahih manin Pasian tunga
pia bang in piak loh theih loh bang
a zong ngaihsun loin eima kiphalna
zahzah, Pasian hong piapa tung a
lungdamna zahzah a piak ding ahi
hi. Biakinn kai cianga thawh lawm
thawh bek zong kivel thak tuak
mahmah hi. I taten nek theih man
ding hong nget uh ciang a sum i piak
tawm sa a a deih loh zah khawng uh
thawhlawm ah ngeina dan bangin i

khia uh hi. Mihing pia hi loin Pasian


ading a pia i hih manin a ngah ding
pa a lungkim na ding hiam cih kivel
thak tuak mahmah hi.

Cimawh Huhna pen Piakkhiatna
hi i cih mah bangin Evan. Thang Lam
Mung in Lawhcinna Tawhtang Nam
10 laibu a gelh sung pan Piakkhiatna
a tom in i tei sawn ding hi.
1. Piakkhiatna in khaici bang
hi: Khaici khat i tuh ciangin muat
in beimang a, supna tawh kibang
napi, a mu hong po in hong khang
a, gah leh vui hong neih ciangin a
zah tampi hong piangkhia hi. Khaici
a tuh laitak bei a, om nawn loin
tawlkhat a ngak sung lungkiathuai ta
leh a vuih/a gah ciangin khamuantak
khop hong piangkhia mawk hi.

Meigongnu in khatvei bek nek
ding aneih sunsun Elijah a piak
ciangin a neih sunsun khaici in a
tuh hi a, kamsangpa cih bangin a
neih val a lam val hi lo khatvei ne
a a bei sang in ci in khaici in a tuh
teh a piak khiat an kan khat hinapi
kialsung tawntung khom hi.
2. A piate tung kipia: Solomon
kianga nupi nih ta kituh a kihekte i
et ciangin naungek nu taktak lo pen
in phel suah a kihawm ding khawksa
lo-a, a nu taktak pen in naungek a sih
sangin a nu taktak hi lo kiang a piak
khiat man in amah kipia hi. A piate
tung mah ah kipia kik hi.
10

april, 2015

ama lamet bang a na hi kei uh hi. A


kamphen dinga a muhsun zong
zukham den khat ahi hi. Kingaisia
lua in uipul tawh kitehkak hi. A lung
kia lua mahmahin, Pasian zong om
lo hita hiam? Om hileh Red Indiante
honkhia ngei ngei ding hi a cihna
dinmun ciang na tung liang hi.
Amah pen David Brainerd ahi hi.

London khuapi a sawtpi pastor
minthang leh thugen siam Charles
Haddon Spurgeon zong kingaisia lua
in, Ka Pasian, ka Pasian, bang hang
in hong nusia na hi hiam? ci in awng
gawp zel hi. Hi bang a cihmawhna
a na tuak pastor in tua thu mahmah
sermon a a neih leh mi lungkham
khat hong pai in a kiang ah, Pastor,
tuni a ka hong paina san ahih leh
nang bekin ka dinmun theisiam ni
teh cih um a hong pai ka hi ci-in a
lungkhamnateng hong gen hi.
Mangkangte laphuak siam
minthang William Cowper zong kum
6 lel ahih lai-in a nun sihsan a, a nu
ngai thei lua ahih manin, Leitung
ah nu kisam pen kei hi lo ding ka
hi hiam a na ci liang hi. Kingaisia
in lawhsam kisakna tawh hong
khang to hi. Livei amah leh amah
kithah sawm a, tua zong lawhsam
sawnsawn lai hi. Ahih hangin hong
piangthak in thokik Jesu hong neih
a kipan in lametna thak hong nei ta
hi. Pasian in laphuak siam hi dingin
hong bawl a, a laphuak khat migilo a
19

tul a simte Singlamteh bul na tunpih


pen, Sihkhuk a dimin kihonga,
Sisan tuibang luang hi; Tua si tawh
kiphum mawhneite, Mawhna tawh
kiphel hi cih ahi hi.

India ah missionary a hong pai
a, Serampore ah a zi leh ta hong vui
William Carey in a Lai Siangtho tei
khiat tampite a sut khiat zawh ma,
sutsa tampi tak mah tawh a sutna
setpi omna inn mei in kang a, kum
tampi khua-ul kai lianga a na gelh
khiat laidal tampi vut-vai suak ta hi.
Hih sang a kamsiatna leh dahhuai a
om thei diam? Ahih hangin, lungkia
het loin kipan kik veve hi. A kiang a
om den thokik Jesu a muhcian man
ahi hi. Lametna teng a bei khit in
zong lametna om veve hi; a hang
pen Topa nungta hi.
A lametna khempeuh uh
kisia khin ta a ngaihsun Kleopas-te
lawmta, lawhsam kisa mahmah leh
mualpho zong kisa mahmah ding a
a om lai un a thokik Jesu a kiang uh
ah na om tawntung ahih mah bangin
tuni in na lungkhamna in na mit taw
sak kei hen. Na kiangah a gualzo leh
a thokik Jesu om tawntung hi. Na
haksatna leh lungkhamna avekpi in
Aman thei hi. Kinawh takin hong
dawn zangkhai lo zong hithei hi. Ahih
hangin hong nusia lo dingin kam hong
ciam hi. Aman a hong nutsiat kei nak
peuh leh hun mahmah hi.

april, 2015

paikawmin Lai Siangtho khiatna


hong gen laitakin i lungsim hong
lawpsak mahmah himah lo ahi
hiam? a kici uh hi.
Mi lungkham leh lawhsam
kisate hi nawn lo uh a, thokik Jesu
amuh tak manun om mawkmawk
thei nawn loin hih thu lungdamhuai
mahmah gen sawn dingin, nitak
sawt zawh hita leh zong Jerusalem
lam zuanin tai kik uh hi. Topa muh
ma leh muh zawh kibang lo mah hi
maw! Khamuang takin tai kik uh a,
lungkham taka lampi ana zuih sa
uh lungdam taka hong zuih kik uh
ciangin tai sagih pen tom mahmah
ta ding hi. Aw, Jesu va muhcian a
theihcian pen damlai lampi saupi ah
poimawh hina e maw.
Sanggam aw, na Topa na
muhcian kei leh nuntak sung lamsuk
lamto ah lungkhamna ding leh
lawhsam kisakna ding tam mahmah
hi. Vakvaihna luidung, damlai lampi
Topa Jesu mucian lo-a zuih ding in
sau lua hi. Ahih hangin a tom sak
thei om hi. Topa Jesu mucian lecin
lametna thak na hong nei ding hi.
Lametna thak hong pia Jesu ahi hi.
Amah pen i lametna uh ahi.
Lushai pau a laphuak khat in,
Awm zawngzawng a ral hun ah
pawh, Awma ka ta a ni ana cih pen
a omzia theician tek hi lehang maw!
Thuciam Lui sungah Pasian ana kigen

lai in, A om pen kei ka hi a na ci hi.


A dang khat a omsa, i neihsa nangawn
a bei zawh a zong thokik Jesu, Awma
pen om den lai hi. Tua pen i neih leh
hun mahmah hi. Ka hehpihna nang
ading in kicing hi a na ci hi.
Ka na lamet-et tawh na ci
zelzel a, na kilametna beita hi a na
ngaihsut bang a om hiam cih pen
kuamah dang in hong theihpih lo
hi. Ahih hangin nang ading in bel
sunkhua zankhua a na ngaihsut
zelzel, lawhsam kisa, lametna
siagawp ta, bangmah dang lametna
ding om nawn loin na na ngaihsun
zel hiam? Mi pawl khat, Pasian nei
lote in leitung ah dam man leh damna
ding san zong thei nawn loin amau
nuntakna mahmah nangawn hih bei
uh hi. Eima nuntakna hih bei lah a
hoihna ding bangmah om het lo hi.
Leitung ah zong Pasian mi
leh thu um minthang mahmah, a
na beidong lungkham tam veve hi.
Dr. Dong Zathawng in hibang mi
hunkhop tangthu a na gen tomcikcik
in hong gen sawn ning.
America gam a Red Indian
kici minamte, a gam a na teng
masa singtangmi huham leh mawlte
kianga missionary dingin a na
kipia hi. Ama mite Lungdamna
Thu in a lamdang sak bangin hih
singtangmite zong lamdang sak
zangzang dingin um hi. Ahih hangin,
18

april, 2015


Esther kumpinu in piakkhiatna
mah tawh a mipih Judah mite hotkhiatna
ngah sak hi. Kumpipa mai ah sih leh
sih ci-a va kilanga nek ding lim nono
bawlsak in a neihsa piakkhiatna bek
hi loin ama hinna mahmah kham in a
kipiak ciangin Judah mi a thah sawm
Haman leh sih hi. Ananias leh Sapfira-te
nupa in piakhia nuam loin a ipcip manin
a nuntakna nangawn kilakkhiatsak hi. A
piak nop loh manun a neihsun nangawn
kilakkhiatsak hi. Pia in hong dim ding hi.
3. Sepkhiatna in dau paina hi:
Judahte Babylon a kum 70 sung sal
a tan zawh uh ciangin a gam uh hong
zuan uh hi. Jerubabel leh siampi
Joshua makaihna tawh biakinn
hong puah uh a, a kipat uh sawt loin
mipite lungkia in amau inn ding
tek hong lamphot uh ahih manin
biakinn puahna kum 16 sung khawl
hi. Hih kum 16 sungin Jerusalem ah
zawnna nasia takin tung a, khaici
tampi a tuh uh hangin an tawm bek
piang hi. Mite in Pasian biakinn lam
ding awlmawh lo-a amau inn ding
a awlmawh zawk man uh a Pasian
in kial tung sak ahih thu Kamsang
Haggai tung panin za uh hi. Tua phet
in amaute in zong biakinnpi thak
din kik dingin nasia tak in hong sep
uh ciangin Pasian in thupha pia in
zawnna kialna lakhia hi.

Khatveivei i sepna zahin i loma
ah i mabanah lawhcinna hong om
11

thei khol kei leh Pasian ading a


piakkhiat sepkhiat a kul pawlkhat
kinusia kha zong hithei hi. Hih lai ah
Israelten a sepzah uh a ngah lohna
pan a sepzah sanga a tamzaw a ngah
theihna uh, lawhcinna pen Pasian
ading piakkhiatna, sepkhiatna pan
hong pai na hi hi.
4 . Piak lohna tawh thupha
kongvangte kikhak: Sawl. 4:32-35
ah Sawltakte hun lai in mikhempeuh
in a lungsim, a ngaihsutna bek
uh hi loin a neihsa khempeuh uh
a gawmkhawm uh hi. A inn a lo
zuaknate uh sum Sawltakte kiangah
aap uh a, a kisap bangin mikhempeuh
tungah Sawltakte in zeek uh hi.
Ananias leh Sapfira-te nupa
in a neihsa uh pawlkhat a zuakna
uh a kimin pia loin pawlkhat im
in Sawltak Peter kiangah va pia
uh hi. Hi banga a imsim lam uh
Peter in thei ahih manin Pasian Kha
Siangtho khem ahihna thu uh a gen
ciangin a Ananias lei ah puk suk in
si a, tua mah bangin a zi Sapfira zong
Peter in thu a hilh khit ciangin lei
mahah puksuk in si hi. Piakkhiatna
in thupha kongvangte kihong a,
piaklohna tawh kikhak thei hi.
5. Mizawng a huhte thungetna
kidawng: Pasian in, Keimah in
piak khiat theih ding hauhna leh
minphatna, daupaina leh ma tutsak
zawhna a kicingin ka nei hi (Pau.
8:18) ci-a, tua a neih piakkhiat theih

april, 2015

dingte kuate tungah pia hiam cih


leh, Kei hong itte ka hausak a, a
inn dim in neih leh lam ka pia hi ci
hi (Pau.8:21). Amah itna i cih pen
Piakkhiatna hi.

Lai Siangtho in neihsate ei kia
nek dingin na gen ngei lo hi. Lai
Siangtho in hi bangin gen hi:
Mi zawngte a simmawhte
a khial hi a, mi zawngte
tungah a cingte a lungdam
hi (Pau. 14:21).
Mi zawngte huh ngetna a
pia nuam lote pen, amau
zong cimawhin huhna a
nget uh ciangin kipia lo
ding hi (Pau. 21:13).
A cingh mi in mi zawngte
an pia a, amah in thupha a
ngah kik hi (Pau.22:9)
Mi zawng a huhte cimawh
ngei lo ding a, huhna a pia
nuam lote in samsiatna
ngah ding uh hi (Pau.28:27)
Mi dangte tungah pia un. Tua
hileh Pasian in note tungah
zong hong pia ding hi. Bang
hang hiam cih leh midangte
na piakna uh tawh kizui-in a
henhen, a tahtah, a dim letin
Pasian in note tungah hong
pia ding hi (Luk.6:38)
M i d a n g t e h o p t h e i h
ding a nei i hih leh citna
taktak tawh hawm ni. Na

12

Khristianpihte uh a kisapna
bangin na neihsate uh na
hawm un (Rom 12:8,13)
Guta ngeite in gu nawn loin,
ama nuntakna ding thuman
takin thalawhin, mizawngte
zong a huh theih laina dingin
thatang tawh nasep ding
kipan ta uh hen (Efe. 4:28)
Pasian kiang panin na
ngah uh nate, midangte
phattuamna dingin na zang
un (1Pet. 4:10)
Mi khat hau mahmah hen
la, a Khristian mipih a
cimawhte mu napi-in huhna
bangmah pia nuam het kei
leh, bang hangin amah in
Pasian ka it hi ci thei ding a
hi hiam? (1Joh. 3:17)
An lim tui lim ne-in thadim
un la, a nei zo lote zong va
kholh un (Neh.8:10)
Mi genthei a khualte
thupha ngah ahi hi. Topa
in haksatna hunah amaute
hon khia ding hi. Topa in
amaute hu in hingsak ding
a, leitungah amaute thupha
ngah mi kici ding hi. Amau
galte khut sungah amaute
pia lo ding hi. A ci uh a nat
ciangin Topa in amaute kem
ding, a cinatna uh dam sak
kik ding hi (Late 41:1-3)

april, 2015

ding kilamen taka na zui sawltakte


lametna a mawkna suak pen bang
zah in na ding hiam?
Nikhat lawhsapna lel ah zong
kingaihsun ngeungau zel hi hang
a maw! Kidemna a guallelte zong
lametna bei kisa in kuun mai uh hi a.
Kum khat laisimna lawhsam a result
suak ni-a kuun ngaungau mi mu kha
zel hi hang. Lawhsapna leh lametna
a mawkna suak hihna dinmun ah
kuamah a maitai om ngei lo hi. Kum
thum sung a zuihpa uh sing dawnah
bangmah hih thei lo banga kikhai
mai pen a mitkha uh ah mang lo
ding hi. Khat vei kumpi tutphah a
hong tu ding a kumpi lukhu hong
khu ding a a lamet uh a Messiah
un linglukhu hong khu zaw ta mai
hi. I zuihpa bangmah lo-a bei mai
ding pen lawhsam kisak lohna dan
om lo hi.
A lungkham lai un a
kiang uh ah
Topa na om gige hi.

Lamdang hi na e, akiang uh ah
Topa pai gige a, sihna gal zo-a hong
thokik hi a. Ahih hang in a theih loh
manun mi mawkmawk hopih in na
hopih uh a, a lungkhamna uh hilh uh
hi.
Topa Jesu thokik hi cih pen a
thu in za man uh hi. Numeite han
a paiten han kihong va mu uh a, a
hong gen uh leh nungzuite pawl khat
17

zong han ah va hawh in han kihong a


muh uh gen uh hi. Vantungmi in Jesu
thawhkik thu a na hilh thu zong gen
kha uh hi. Ahih hangin, amau mu lo
uh ahih manin lungmuanna nei tuan
lo uh hi. Ahi mah hi, khalam na pen
bel mi gensawn na lel a lungmuan
theih hi lo-a, ei mahmah in muhcian
kisam ahih manin.
Lampi ah Jesun ama thu
kigenkholte gen in hopih a, hilhcian
zel hi. Ahih hangin lawmtaten
theician pah lo uh hi ding hi.
Bangteng hita leh Kleopas-te lawmta
in na khat pen na hih dik uh hi. Topa
Jesu pai suak dinga a kithawi lai
in kho uh a, Tu in nitaklam hita
a, ni tum dektak ahih manin ko
tawh hong tamkhawm in, ci uh hi
(Lk.24:29). A cialte cialna nial ngei
lo Topa Jesu a kiang uh a tamkhawm
dingin lut ta hi. Lungdamhuai na e
maw! Jesu in Amah ngai a cialte
khempeuh nial ngei lo ahihna pen
eite a ding a lametna pen ahi hi.

A lamdang mahmah khat pen,
an ne ding a a tut lai un, anlum la
a, thupha pia in balkham a, a kiang
uh a a piak phetin a mit uh hong
vak a, Topa Jesu ahi cih hong thei
uh hi. A theihcian peuh uh leh hun
hi ding hi; a mit muh ngei un Topa
Jesu mang hi.

A thugen uh ciamteh tham
mahmah khat om hi. Lampi-ah i

april, 2015

Emmau Lampi a lawmta nihte


A lametna uh a bei khit in Jesu omlai hi

april, 2015

Tetelestai-Kizo Zo Hi

-Tg. Samuel T.K. Mung

-Rev.Dr.Kh.Khaizakham

A lametna khempeuh uh kisia khin ta a ngaihsun Kleopas-te


lawmta, lawhsam kisa mahmah leh mualpho zong kisa mahmah ding a a
om lai un a thokik Jesu a kiang uh ah na om tawntung ahih mah bangin
tuni in na lungkhamna in na mit taw sak kei hen. Na kiangah a gualzo
leh a thokik Jesu om tawntung hi. Na haksatna leh lungkhamna avekpi in
Aman thei hi. Kinawh takin hong dawn zangkhai lo zong hithei hi. Ahih
hangin hong nusia lo dingin kam hong ciam hi. Aman a hong nutsiat kei
nak peuh leh hun mahmah hi.
Kleopas-te lawmta, Emmau Bang thu ahi hiam? ci-in dong hi.
lampi a paite kihona in lungsim Hih a dawnna uh tuni a i thupi hong
hong khoih kha mahmah hi. Topa pianna ahi hi.
Jesu singlamteh a a khetbelh zawh Amau,Nazareth khuami Jesu
uh a nithum ni hita hi. Jerusalem pan tunga thupiang ahi hi. Amah pen
tai sagihna ding khawng a gamla kamsang khat hi a, Pasian leh mite
Emmau khua zuan in Kleopas leh khempeuh in a thugen leh a nasepnaa lawmpa pai uh hi. Lungkham ah vang a nei mahmah khatin a
tak leh tangkhat kisa mahmah in, ngaihsut uh ahi hi. Ahi zongin ka
a lametnateng uh nikhat thu-a bei siampi liante uh leh ka uliante un
mai dinmun ah om uh hi. Tua huna sihna thukhenna a thuak dingin Pilat
thupiangte gen a kamkum in lam a tungah ap uh a, singlamteh tungah
pai lai un Jesu in vanaih in kitonpih kithat hi. Amah pen Israel mite a
hi. Jesun, Na lam paikawmun bang honkhia ding pa hi, ci-in kalamet uh
gengen na hi uh hiam? ci-in dong ahi hi. Tua bang hinapi-in hih thuteng
a, Kleopas dawnna ngaihsun lehang, hong piang a, tu-in a thu pianzawh a
tangkhat kisakna, cihmawhhuai hina ni thumna hita hi ci uh hi.

Na lametna a mawkna
lawmlawm e!
hi zel hiam?
Jesu kiangah hi ci-in hong
Tua ni-a Kleopas-te lawmta in
gen a, Jerusalem-a hawhte lakah
tusawng tenga tua lai-a thupiang a Jesu kiang a a gen uh pen amaute nih
thei lo nang bek na hi ding hi, ci- lungsim bek hi loin kum thum sung
in dawng a, akiang uh a om thokik Jesu zuite ngaihsutna zong ahi hi. A
Jesu ahih lam thei lo uh hi. Jesun, deuh khol in a kumpigam bawl khiat

Jesu in tua dawn ding a ngah khit ciangin, Kizo zo hi, a ci hi. Tua
tawh a lukunsukin, a kha a khahkhia hi (Johan 19:30).

16

13

Leitungah mithupite a sih ciangun a nasep ding maban tampi sunsiah kawmin si uh hi. Thupil khat
in Mihingte mailam ding ngaihsun
kawmkawmin si uh a, vasate ahih
leh a leng kawmkawm sa-in si uh hi
na ci hi. Alexander the Great zong
kum 33 in si a maban tampi nei mah
in si hi. Mahatma Gandhi, Martin
Luther King, John F. Kenndey-te sep
ding maban tampi nei laipi mahin
si uh hi. Zomite adingin i makai
thupi mahmah uh Dr Do Kham in
kum 53 in Pa kiang hong ciahsan
a, Zomite maban ding a gelkholhsa
tampite sem khin man nai lo ahih
manin pammaih kisa mahmah hi.
Mithupi tampitakte tua bangin sep
ding maban tampi a nei lai vive in
leitung nusia tek uh hi.
Topa Jesu vantung panin leitung
ah ngiimna khat nei in hong kum hi.
Tua pen bang dang hi lo-in mawhnei
mite tankhia ding, a kitat sa Pasian
leh mihingte a thak kizopna a neih
kik theih nadingun hong pai ahi hi.
Pasian sawlna bangin a sep dingteng khat zong kisam lo-in zo khin
hi. Singlamteh tungah a kammal

nunung pen Kizo zo hi a cih khit


ciangin a lu kun sukin a kha Pasian
tungah ap kik hi (Joh. 19:30). Hih
pen Greek pau in tetelestai kici hi.
Tua hun lai nisim nuntakna ah a kizang mun mahmah kammal ahi hi.
Nasem khat in a nasep a man ciangin
a topa kiangah a pulak zel kammal
hi (Joh.17:4). Siampite in meihal
biakna a piak ding ciang un a kigo
ding tuuno pen paubaanna bangmah
om lo hi a cih uh ciangun tua kammal zang pan uh hi. Ahih kei leh
limsuaiten ahih keh laigelh miten
hih dingin a ngaihsut khempeuh uh
a zawh siang ciang un tua zawhna
kammal tetelestai na pulak zel uh
hi. Nasep ding a hanciamna khat
peuhpeuh lungkim takin a kizawh
siang ma-in tetelestai kici thei lo
hi. Tua mah bangin Pasian in kumza
tampitak a kamsangte tungtawnin a
gelh mawhnei mite suahtak nading leh kilemkikna tangthu tu-in
kimansiang khin, a kisam om nawn
lo-in kizo siang taktak ta ahih manin
singlamteh tungah Topa Jesu in a
kam nunung na pulak hi.
Leitungah hong vak lai-in sep

april, 2015

ding hau mahmah napi, ama kiang


a zuante a kisapna bangun panpih
khial ngeilo hi. Hun ka nei kei, tuni
manlah lua ing ci ngei lo hi. Leitung ah a nasep hun sung kum tam
het lo ban ah a khan sung mahmah
zong leitung ngeina tawh ngaihsun
leng tom mahmah hi. Ama ngimna
a tel lote adingin a khansih tawh a
kibang phialin Rom galkapte khutlum tawh hong si hi. Ahi zongin a
nasep ding khempeuh zo-in si hi.
Tu-in a sih zawh kum 2015 hi khin
zo napin a na hoih septe kigen cim
thei nai lo hi. Gen semsem leng hoih
semsemin, gen ding tam semsem
hi. Mite a itna kisut khin zo nai lo
hi. Sut semsem leng sut ding tam
semsem hi. A thu-umte kilangpan
mahmah ta se leh a nung a zui ding
mi kiam lo-in khang semsem zaw hi.
Kum 33 sung bek ahih hangin tua
hun sung a tuh itna khaicite po-in
gahpha mahmah hi.
Ute- naute aw i biak Pasian pen
zuih taak takpi mah hi. Mi pawl
khat a khan uh kum 100 bang val
phial napi, a nuntak sung un a na
hoih sep uh pulak ding om hiau lo
thei hi. A sihni nangawn un sigal a
pai khawmte in a na hoih sep a gen
ding uh tam thei het lo mawk uh
hi. Topa Jesu a sih zawh kum 2015
hi zo napi tuni dong mah a hoihna,
mite a itna thute kigen cim thei
mahmah lo mawk hi. Albert Einstein

in Mi lawhcing hih sawm ken la


mi manpha hih ding hanciam in
ci-hi. Khatvei galhang pa Napoleon
Bonaparte in: Alexander leh ken,
leitung pen zum leh hiam tawh kala
uh a, ahi zongin Jesu in itna tawh
leitung a la hi, na ci ngei hi.
Sanggamte aw tuni in i kisittel
ding ka ut in: Zing ciangin si ding
hi lecin nasep zo in leitung na nusia
ding hiam ahih kei leh ka sep ding
pen taktak sem kha nai kei ing na
ci ding hiam? Ni khat ni ciangin na
tangthu hong kisut pelmawh ding
hi. Miten na hoih na sepna hangin
hong ciamteh hiam ahih kei leh a
omna peuh ah buaina a piangsak pa/
nu ci-in hong kiciamteh ding koi na
ut zaw hiam? Na nisim hun zatziate
khempeuh mawk bei lo-in na tunung
tangthu ding a gelhgelh na hi hi. Na
gelh bangbangin miten na tangthu
na sim kik ding uh hi. Topa Jesu
bangin husan nunungah kammal
khat a pulak thei ding hi lecin Ka
nasep ding khempeuh zo khin ing
na ci ding hiam ahih kei leh laphuak
pa bangin:
La kik thei leng maw la kik thei
leng maw
Mual liamsa hunte la kik thei leng
maw.
Topa hong deihna sem kha
het lo kisa pipi-in khut hawm guak
bek tawh na ciah ding hiam! John
Quincy Adams, US President sem
ngei khat in, Hih pen (Sihna) lei14

april, 2015

tung adingin a nunung pen ka nasep


hi. Ka lungkim mahmah hi ci-in si
hi. Pasian a nei mite adingin sihna
nangawn gualzawhna na suak veve
hi. Rock and Roll kumpi (King of
Rock and Roll) ci-in minphatna a
kipia America lasiam Elvis Aaron
Presley a sih ma kal guk lai-in News
reporter khat in thudotna va nei hi.
Elvis aw lasak na kipat tung lamin
hauhna, minthanna leh lungdam

ding ka ut manin lasak kipan hing


na ci hi. Tu-in tuateng ngah khin ta
na hih ciangin na lung a dam takpi
hiam? ci-in a dot leh Lungzuang
lua kisa-in hell sunga om tawh ka
kibang hi ci-in dawng hi. I ut a i ut
kei zongin ni khat ni ciangin sihna
i maituah tek ding hi (Heb. 9:27).
Tua ni ciangin i kiim a om mite
bang kammal i nusiat ding hiam cih
limtakin ngaihsut huai mahmah hi.

lll

Lungdam Kohna
22-2-2015
Ka Zi Nu Man Deih Vung @Vungta (43) hong ngap loh ciangin Zato kilak dingin Lamka ah 13-122014 ni-in ka paipih uh a, ka sanggampa Pa Tuan Za Kap (U Kappu) inn Tangnuam ah ka tung uh hi.
Dr. Didim Zato Peoples Health Foundation Centre, Gangpimual, Lamka ah kilak in ka lawmnu pen
naupaai hi in a nau peeng na hi a, ka lah uh ciangin a sungah nau khat dam nawn loin a om ciangin
nau lakhia in operation hong bawl sak hi. Ahi zongin hoih suak thei loin 22-12-2014 zan nai 11:00pm.
in Topa kiangah hong ciah san ta hi.
A gim mahmah sungin sisan tampi kisam a, si hong hawmte tungah ka lungdamna hih lai tung
panin kong ko nuam hi. Amaute in:
1. Cing Ngaih Kim d/o Suan Do Hatlang
2. Sian Muan Cing d/o Lam Cing Leivang
3. Cing Biak Hoih d/o Khampu Hatzaw
4. Do Suan Mang s/o Pastor Palet Thuomngell
5. Gin Suan Mang s/o Thang Khan Mung Hatzaw
-amaute tungah ka lungdamna lian mahmah hi.
Inn panin sum om lopi in Zato zuan ka hih manun sum leh pai hong khak gamdang a om
sanggam meltheihte tungah a diak in (1) Tungmung, USA (2) Lawhcing, UK (3) Khup Khen Mung,
Malaysia (4) Sian Ngaih Kim, Malaysia-te tungah ka lungdam lua mahmah hi.
Damna ding ka lunggulh mahmah uh hangin Pasian hong sehsa ni leh kha hong tun ciangin
ka dam zo kei uh a, a hithei tawp a pilna siamna siit lo-a hong bawl Dr. Didim leh a lawmte tungah
zong a gim a tawlnate uh Topan thupha hong piak sak hen la, sum leh pai tampi tawh hong huhnate
uh zong ka lungdamna ka khan sungin ka mangngilh ngei kei ding hi.
Ka lawmnu in hong nutsiat ciangin ka lawm Pa Thawng Khen Tuang-ten Bungmual ah
zan khat giak in hong tutpih EBC pawlpite leh hankuang hong sik Bungmual Khangnote tungah leh
puanza hong pia, hong seh khempeuhte tungah thuh zawh loh lungdamna kong ko phapha hi.
Genthei liangvaite tungah hong huh hong panpih U leh Naute khempeuh tungah ka
mangngilh ngei loh ding, kong thuh zawh loh lungdamna lianpite Topa Pasian in hong thukkik sak ta
hen ci-in ka lungdamna hih lai tawh hong pulak ing.
Lungdamna Lianpi tawh
Sd/- Pa Suan Lam Pau, A Pasal Kansauzang, Cikha Township, Chin State, Myanmar

15

You might also like