«Σωτῆρα ἀπεκδεχόμεθα «  Πατὴρ ἀπέσταλκε τὸν ἱὸν

"ύριον ησοῦν &ριστόν» Σωτῆρα τοῦ κόσμου»

(Φιλιπ. γ 20) ( ωάν. δ 14)

ΟΡΘΟΔΟΞΟ
ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ
ΟΡΓΑΝΟ ΟΜΩΝΥΜΟΥ
ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΟΣ ΘΕΟΛΟΓΩΝ

Ἔτος 51ον Ἀθῆναι 15 Ἰανουαρίου 2010 Ἀριθ. 1993

+, -/3,Σ Π3Σ-Λ637+, -+ Θ3+

Η
Ἐκκλησία ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς ὑ- θεολογικὲς ἀντιλήψεις, οἱ ἀκραῖες μορ-
πάρξεώς της βρίσκεται σὲ πο- φὲς τῶν ὁποίων σχημάτιζαν διαρκῶς
ρεία. Ὁδοιπορεῖ μέσα στὴν ἔ- νέες αἱρέσεις.
ρημο τῶν πειρασμῶν πορευό- Σὲ κείνη ἀκριβῶς τὴν κρίσιμη ἐποχὴ
μενη πρὸς τὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Κά- ἀνέδειξε ὁ Θεὸς μέσα στὴν Ἐκκλησία
ποτε, καθὼς οἱ πειρασμοὶ αὐξάνουν του τὶς μεγάλες μορφὲς τῶν Tριῶν Ἱε-
ἀπειλητικά, αὐτὴ ἡ πορεία γίνεται βα- ραρχῶν: τὸν Μέγα Βασίλειο, τὸν ἅγιο
σανιστική, ὁ προσανατολισμὸς χάνε- Γρηγόριο τὸν Θεολόγο καὶ τὸν ἅγιο
ται καὶ ὁ κίνδυνος νὰ πλανηθεῖ ὁ λαὸς Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο· καὶ σ᾿ αὐτοὺς
τοῦ Θεοῦ μέσα στὸ χάος τῆς ἐρήμου ἀνέθεσε τὴν εὐθύνη νὰ φωτίσουν τὸ
εἶναι μέγας. δρόμο τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ μέσα στὴν
Τέτοια ἰδιαίτερα κρίσιμη περίοδος ἔρημο τῶν νέων πρωτοφανῶν συνθη-
ἦταν ὁ 4ος αἰώνας, τότε ποὺ κῶν. ➙
ἡ Ἐκκλησία μόλις εἶχε ἐξ-
έλθει ἀπὸ τὶς Κατακόμ-
βες, ἀπὸ τὸ μαρτύριο
τῶν διωγμῶν τριῶν ὁ-
λόκληρων αἰώνων. Ἦ-
ταν ἐποχὴ μεγάλων πο-
λιτικῶν ἀνακατατάξε-
ων, πολλῶν ἰδεολογι-
κῶν ρευμάτων, ἔντο-
νων ζυμώσεων, συν-
εχῶν μεταβολῶν. Τὸ
μεγαλύτερο πρό-
βλημα τὸ δημιουρ-
γοῦσαν οἱ ποικίλες
 26
Καὶ ἐκεῖνοι ἀνταποκρίθηκαν στὴ με-
γάλη κλήση τοῦ Θεοῦ ὁλόψυχα. Ἀντι-
παρατάχθηκαν στὶς πλάνες τῆς ἐπο-
χῆς τους, εἴτε αὐτὲς ἀφοροῦσαν τὴν
ἀλήθεια τῆς πίστεως εἴτε τὸν κατὰ Θε-
ὸν τρόπο ζωῆς, καὶ τὶς συνέτριψαν. Καὶ
ἔθεσαν ἀκλόνητα θεμέλια σὲ ὅλες τὶς
πτυχὲς τῆς ἐκκλησιαστικῆςζωῆς.
«Θεὸς τὸ κινδυνευόμενον»!
Ὅταν ὁ Μέγας Βασίλειος καὶ ὁ ἅγιος
Γρηγόριος τέλειωσαν τὶς σπουδές τους
στὴν Ἀθήνα, ἡ αἵρεση τοῦ Ἀρειανισμοῦ,
παρὰ τὴν καταδίκη της ἀπὸ τὴν Α΄ Οἰ-
κουμενικὴ Σύνοδο, εἶχε κατακλύσει ὅ-
λη σχεδὸν τὴν αὐτοκρατορία, ἐνῶ τὴν
ἴδια ἐποχὴ ἔκανε τὴν ἐμφάνισή της καὶ
ἡ νέα αἵρεση τῶν Πνευματομάχων.
Οἱ δύο παρέλαβαν τὴ σκυτάλη τοῦ ἀ-
γώνα ἀπὸ τὸν ἥρωα τῆς Ὀρθοδοξίας
Μ. Ἀθανάσιο καὶ μὲ ἐκπληκτικὸ θεολο-
γικὸ λόγο καὶ ἀτρόμητο φρόνημα μπρο-
στὰ στὶς ἀπειλὲς καὶ τὶς ἐπιθέσεις τῶν
αἱρετικῶν τὶς ἀνέτρεψαν ἐκ θεμελίων.
Ὅταν ὁ ἀπεσταλμένος τοῦ αἱρετικοῦ
αὐτοκράτορα Οὐάλη ὕπαρχος Μόδε-
στος ἔλεγε μὲ φοβερὲς ἀπειλὲς στὸν
Μέγα Βασίλειο νὰ ὑποχωρήσει καὶ νὰ
ὑποκύψει στὸν ἀρειανισμό, ὁ ἅγιος
τοῦ ἀπάντησε: Ἐμεῖς, ὕπαρχε, σὲ ὅλα
τὰ πράγματα εἴμαστε ὑποχωρητικοί.
Ὅμως ἐκεῖ ποὺ κινδυνεύει ἡ πίστη
μας καὶ ἡ σχέση μας μὲ τὸν Θεό («οὗ
Θεὸς τὸ κινδυνευόμενον»), τὰ περι-
φρονοῦμε ὅλα καὶ «πρὸς αὐτὸν μόνον
βλέπομεν».
Ὁ ἴδιος ὁ Μέγας Βασίλειος συνέγρα-
ψε καὶ ἐκπληκτικὴ θεολογικὴ πραγμα-
τεία περὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἀντιπα-
ρατασσόμενος πρὸς τὴν αἵρεση τῶν
Πνευματομάχων.
Τὸ κύριο ὅμως βάρος τῆς θεολογικῆς
ἀνατροπῆς τῶν δύο αἱρέσεων τὸ σή-
κωσε ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος.
ΑΡΙΘ. 1993, 15 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2010
Μὲ τοὺς ἐμπνευσμένους θεολογικούς
του λόγους ἀπέδειξε μὲ καταλυτικὰ ἐ-
πιχειρήματα τὴν θεότητα τοῦ Υἱοῦ καὶ
τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ κατέφερε τέ-
τοιο συντριπτικὸ χτύπημα κατὰ τῶν ἐ-
χθρῶν τῆς Πίστεως, ὥστε ἀπὸ τότε δὲν
τόλμησε νὰ ξαναφανεῖ ἄλλη τριαδο-
λογικὴ αἵρεση μέσα στὴν Ἐκκλησία.
Τὴν ἴδια ἐπιμελημένη φροντίδα ἔδει-
ξαν οἱ τρεῖς γιὰ τὴν προστασία τοῦ
τρόπου ζωῆς τῶν πιστῶν ἀπὸ τὶς χα-
λαρὲς ἀντιλήψεις διαφόρων λαοπλά-
νων, ποὺ ἐπιχειροῦσαν νὰ νοθεύσουν
τὸ ἦθος τῶν πιστῶν, εἰσάγοντας στὴν
ἐκκλησιαστικὴ ζωὴ ἀντιλήψεις καὶ
συμπεριφορὲς τοῦ διεφθαρμένου κό-
σμου. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστο-
μος ἔχει ἀναμφιβόλως τὰ πρωτεῖα στὸ
ζήτημα αὐτό, ἑρμηνεύοντας πολλὰ βι-
βλία τῆς Ἁγίας Γραφῆς μὲ πλῆθος ὁ-
μιλιῶν καὶ καθοδηγώντας μὲ ἀκρίβεια
τοὺς πιστοὺς στὸ δρόμο πρὸς τὴ Βα-
σιλεία τοῦ Θεοῦ.
Δείχνουν τὸν οὐρανό!
Οἱ καιροί μας ὡς πρὸς τὴν κρισιμό-
τητα καὶ τὴ σύγχυση τῶν ἰδεολογικῶν
ρευμάτων εἶναι ὅμοιοι μὲ τὴν ἐποχή
τους. Καὶ ἐκεῖνοι, οἱ τρεῖς μεγάλοι ἀ-
πεσταλμένοι τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἐπίκαιροι
ὅσο ποτὲ ἄλλοτε μὲ τὸ παράδειγμά
τους καὶ μὲ τὸν ὑπέροχο λόγο τους.
Μέσα ἀπὸ τὸ βάθος τῶν δεκαέξι αἰώ-
νων φωνάζουν καὶ σὲ μᾶς σήμερα νὰ
μένουμε ἀνυποχώρητοι στὴν ἀλήθεια
τῆς πίστεως. Καὶ ἡ πρώτη καὶ κύρια
καὶ πιὸ ἐπείγουσα ἐργασία μας νὰ εἶναι
ἡ σχέση μας μὲ τὸν Θεό: «Οὐδὲν τῶν
οὐρανίων πραγμάτων ἡμῖν ἀναγκαι-
ότερον εἶναι χρή»· τίποτε δὲν πρέπει
νὰ μᾶς φαίνεται ἀναγκαιότερο ἀπὸ
τὰ οὐράνια πράγματα! Καμία ὑπο-
χώρηση, κανένας συμβιβασμός! «Θε-
ὸς τὸ κινδυνευόμενον»!