Professional Documents
Culture Documents
ÜNITE 3 İpek Yolu
ÜNITE 3 İpek Yolu
ÜNITE 3 İpek Yolu
- Ipek Yolu: in'den balayp Krgzistan, zbekistan, Trkmenistan, Iran zerinden Istanbul'
kadar uzanan yola ipek yolu adn veriyoruz. in'den ipek ticareti yaygn olarak yapld iin yola
bu ad verilmitir.
Trk Adnn Anlam Ve Kkeni:
1-Ziya Gkalp'e gre; Tre kelimesinden gelir. Buna gre Trk: "Treli=Nizaml, geleneklerine
bal" demektir.
2- Danimarkal Bilgin WAMBERY'e gre Tremekten (Trk) gelir. Buna gre Trk demek
TREMI, OALMI demektir.
3- Kagarl Mahmut'un "Divan- Lgatt Trk" adl eserinde Trk demek "OLGUNLUK AI"
demektir.
4- Genel olarak Trk demek, GL, KUVVETLI manasnda kabul edilir.
- Ilk Trklerin anayurdu Orta Asya'dr. Fakat zamanla eitli nedenlerle g etmilerdir.
Orta Asya Trk Gleri
Nedenleri
1- Nfus art ve topraklarn yetersiz kal,
2- Olumsuz iklim artlar(Kuraklk, iddetli klar)
3- Kendi aralarnda ve dier kavimlerle olan mcadeleler
4- Salgn hastalklar
5- Trklerin Cihan hakimiyeti dncesi.
6- in'in bask ve hileleri
*Trklerin at evcilletirmi olmas,araba ve tekerlei bilmeleri ve fetih politikas g
etmelerini kolaylatrmtr.
Glerin Sonular
1-G edenlerin ou saylar az olduu iin milli benliklerini(Trklklerini) unuttular.
2-Trkler gittikleri yerlere daha yksek bir medeniyet gtrdler.
3-Trkler farkl medeniyetlerin kaynamasna sebep oldular.
*Trkler tekilatlklar,askeri yetenekleri ve uygarlk bakmndan ileri olmalar sayesinde
gittikleri yerlerde zorluk ekmediler.
Asya Hun Devleti (Byk Hun Devleti)(M. 220-Ms.300)
- Kurulduu tarih kesin olarak bilinmemektedir. Tarihte bilinen ILK TRK DEVLETI'dir.Bakent
tgen ehridir.
-** Bilinen ilk hkmdar TUMAN (Teoman)'dr. - inliler Trk aknlarna kar koymak iin IN
SEDDI'ni yaptlar. *IN SEDDI; 2450 km uzunluunda , 11 metre yksekliinde 7,5 m geriliinde
kalnlndadr.Yinede Trk aknlarna engel olamamtr.
*Trk-in savalarnn temel sebebi Ipek Yoludur.
Teoman'dan sonra yerine olu METE HAN gemitir.
- Asya Hun devleti METE HAN zamannda en geni snrlarna ulamtr.
-Din:
1- amanizm :Ayinleri aman(Kam,Bask) ynetirdi.aman byc,doktor ve bilge kiidir.Elindeki
davulu ile kt ruhlar kovard.
2-Atalar Klt:len kiinin ruhunun aileyi koruduuna inanrlar ve kurban keserlerdi.
3-Gktanr Dini En yaygn dindir.Tanr tektir ve gktedir.Hereyi yaratan ve yok eden
odur.Cennet(17 kat) ve cehennem(7 kat) inanc vardr.Mezara eyalar ,silah ve atda
konurdu.nk lmden sonra hayata inanrlard.
Daha sonra Islamiyet hzla yayld. Nedeni Islamiyet'in kendi inanlarna yakn olmasdr.
-Hukuk:
-Uygurlara kadar yazsz hukuk (Tre) geerliydi.Bunda gebe yaam tarz etkili olmutur.Hakan
bile treye uymak zorundayd.Uzun sreli hapis cezas yoktu.(gebelikten dolay)
Sosyal ve Ekonomik Yaam
-Aile reisi babadr.Tek elilik esastr.Uygurlara kadar adrda yaamlardr.
*Trklerin gebe olmasnda bulunduklar corafya etkili olmutur.
*Trklerin gebe olmas bamszlk duygusunu gelitirmitir.
*Uygurlara kadarki sanat eserlerinin tanabilir olmasnn nedeni gebeliktir.
*Gebe yaam nedeniyle hayvanclk temel geim kaynadr.Trkler in'e hayvan ve hayvan
rnleri satarken in'den ipek,kuma,buday, pirin vs alrd.
*Hal ve kilimlerde ,destanlarda kurt motifinin fazla olmasnn sebebi gebelik (oban iin en
korkulan hayvan kurttur.)ve bamszlk(Kurt evcillemez ) duygusudur.
- llk Trk Destanlar :
1.Altay -Yakut : Yaradl Destan
2.Sakalar Dnemi: a.Alp Er Tunga Destan b.u Destan
3.Hun Dnemi:Ouz Kaan Destan
4.Kktrk Dnemi:a.Bozkurt Destan b.Ergenekon Destan
5.Uygur Dnemi:a. Treyi Destan b. G Destan
- Dede Korkut Hikayeleri de nemli edebiyat eserleridir.
ISLAM TARIHI
Islamiyet'ten nce Arap Yarmadasnn Durumu:
- Islamiyet'ten nce Arap yarmadasnda Putperestlik yaygnd.
- Bu dnemde kabileler arasnda kavgalar vard. Sadece haram aylarda savamazlar bu
dnemde Kabe'deki putlar ziyaret ederlerdi.
- Arap toplumu gebe (bedevi) ve yerleik halk olmak zere ikiye ayrlrd.
HZ MUHAMMEDIN HAYATI:
- 571 ylnda Mekke'de dodu. Annesinin ad mine, babasnn ad Abdullah'tr.
- Babas domadan ld, ona dedesi Abdlmuttalib bakt. Dedesi lnce bu kez amcas Ebu Talib
bakt.
- Hz. Muhammet amcas ile ticaret yapt. Gvenirliinden dolay Muhammed'l emin (Gvenilir
Muhammed) adyla anld.
- 25 yanda Hz. Hatice ile evlendi.
-40 yana doru toplumdan uzaklaarak zamann ounu Hira Maarasnda geirmeye balad.
Burada Cebrail (a.s) ona ilk vahiyi getirdi ve peygamberlii balad. (610)
- Hz. Muhammed'e ilk inananlar: -Hz.Hatice -Hz.Ali -Hz.Ebubekir Hz Osman -Zeyd b. Harise
- Hz. Muhammed Mekkeliler tarafndan tehdit edilince Mekke'den Medine'ye g etti. 622 ylnda
bu ge Hicret ad verilir.
- Mekke'den Medine'ye genlere Muhacir (gmen), Medinelilere de Ensar (Yardmc) ad
verilir.
- Hicretle Medine'de ilk Islam Devleti kurulmu oldu.
Hz. Muhammed'in Savalar:
Bedir Sava(624)
Sebep: Mslmanlar Mekke'den g ederken btn mallarn brakmlard. Bunlara karlk
Mekke kervann vurmaya karar verdiler.
Sonu: 1-Mslmanlarn yapt ve kazand ilk zaferdir. 2-Esirler 10 Mslman ocua okuma
yazma retirlerse serbest kalacaklard.
nemi: 1-Mekke ile Medinelilerin ilk savadr. 2-Savan dier bir ismi de Akrabalar savadr. 3Sava sonunda Hz. Muhammed'in esirler ile ilgili ald karar eitime ne kadar nem verdiini
gstermektedir.
Uhud Sava: (625)
Sebep: Mekkeliler Bedir Sava'nn cn almak istediler.
Sonu: 1-Hz. Muhammed yaraland. 2-Hz. Hamza ehit oldu.
nemi: Mslmanlar peygamberin sznn dinlememenin cezasn ilk kez ektiler.
Hendek Sava: (627 )
Sebep: Mekkeliler Islamiyet'in yaylmasn istemiyorlard.
Sonu: Selman- Farisi adl bir Iranlnn tavsiyesi ile Medine'nin etrafnda hendekler kazld iin
Mekkeliler geri dnmek zorunda kaldlar.
nemi: Hendek Sava, Mekkelilerin Mslmanlarn zerine yapt son saldr oldu. Bundan
sonra Mekkeliler savunmaya ekildiler.
Hudeybiye Antlamas: (628)
nemli maddeleri: 1-Her iki taraf birbiri ile 10 yl savamayacak. 2-Mslman olup Medine'ye
giden kiiler geri verilecek, Medine'den Mekke'ye gelenler ise geri verilmeyecek
nemi: Mekkeliler Mslmanlarn varln kabul etmilerdir.Mslmanlarn ilk antlamasdr.
Hayber'in Fethi: (629)
Sebep: Yahudiler, Mekkeliler ile birleip Mslmanlara zarar veriyorlard.
Sonu: Medine-am yolu gvenlik altna alnd.
GAZNELILER
- Alp Tigin tarafndan Gazne'de (Afganistan) kuruldu.
- Gaznelilerin en parlak dnemi Sultan Mahmut (Gazneli Mahmut) devridir. Hindistan'a 17 sefer
yaparak Islamiyeti yayd ve bol ganimet ald.Ilk kez sultan nvann kulland.
-Sultan Mesut, Byk Seluklularla Dandanakan Savan yapt ve yenildi. Bu savatan sonra
Seluklular resmen kuruldu.
- Gazneliler savalarda filleri kullanyordu. Buda kar ordularn dikkatini datyordu.
BYK SELUKLU DEVLETI:
- Seluk Bey kendine bal Ouz boylarn toplayarak Cend ehrine yerleti. Fakat bu dnemde