NITE 3: IPEK YOLUNDA TRKLER

- Ipek Yolu: in'den balayp Krgzistan, zbekistan, Trkmenistan, Iran zerinden Istanbul'
kadar uzanan yola ipek yolu adn veriyoruz. in'den ipek ticareti yaygn olarak yapld iin yola
bu ad verilmitir.
Trk Adnn Anlam Ve Kkeni:
1-Ziya Gkalp'e gre; Tre kelimesinden gelir. Buna gre Trk: "Treli=Nizaml, geleneklerine
bal" demektir.
2- Danimarkal Bilgin WAMBERY'e gre Tremekten (Trk) gelir. Buna gre Trk demek
TREMI, OALMI demektir.
3- Kagarl Mahmut'un "Divan- Lgatt Trk" adl eserinde Trk demek "OLGUNLUK AI"
demektir.
4- Genel olarak Trk demek, GL, KUVVETLI manasnda kabul edilir.
- Ilk Trklerin anayurdu Orta Asya'dr. Fakat zamanla eitli nedenlerle g etmilerdir.
Orta Asya Trk Gleri
Nedenleri
1- Nfus art ve topraklarn yetersiz kal,
2- Olumsuz iklim artlar(Kuraklk, iddetli klar)
3- Kendi aralarnda ve dier kavimlerle olan mcadeleler
4- Salgn hastalklar
5- Trklerin Cihan hakimiyeti dncesi.
6- in'in bask ve hileleri
*Trklerin at evcilletirmi olmas,araba ve tekerlei bilmeleri ve fetih politikas g
etmelerini kolaylatrmtr.
Glerin Sonular
1-G edenlerin ou saylar az olduu iin milli benliklerini(Trklklerini) unuttular.
2-Trkler gittikleri yerlere daha yksek bir medeniyet gtrdler.
3-Trkler farkl medeniyetlerin kaynamasna sebep oldular.
*Trkler tekilatlklar,askeri yetenekleri ve uygarlk bakmndan ileri olmalar sayesinde
gittikleri yerlerde zorluk ekmediler.
Asya Hun Devleti (Byk Hun Devleti)(M. 220-Ms.300)
- Kurulduu tarih kesin olarak bilinmemektedir. Tarihte bilinen ILK TRK DEVLETI'dir.Bakent
tgen ehridir.
-** Bilinen ilk hkmdar TUMAN (Teoman)'dr. - inliler Trk aknlarna kar koymak iin IN
SEDDI'ni yaptlar. *IN SEDDI; 2450 km uzunluunda , 11 metre yksekliinde 7,5 m geriliinde
kalnlndadr.Yinede Trk aknlarna engel olamamtr.
*Trk-in savalarnn temel sebebi Ipek Yoludur.
Teoman'dan sonra yerine olu METE HAN gemitir.
- Asya Hun devleti METE HAN zamannda en geni snrlarna ulamtr.

- **Mete orduda 10'luk sistemi uygulad. Gnmzde ordularn ou daha bu sistemi

kullanmaktadr.
- Ouz Kaan Destann nemli destanlardr. Bu destandaki kiinin Mete olduu
sanlmaktadr.
- Tarihte ilk defa btn Trkleri tek bayrak altnda toplayan Trk Devleti Asya Hun
devletidir.
*Mete in'i vergiye balam ancak almamtr.nk kalabalk in nfusu iinde Trklerin
inlilemesinden ekinmitir.
- Byk Hun Devleti VERASET SISTEMI ve IN SIYASETI nedeniyle nce paralanm sonrada
yklmtr.
Kavimler G:
- Hun Devleti ykldktan sonra in basksndan kurtulmak iin baz Hun boylar Itil'in batsna
geerek Karadenizin kuzeyine g ettiler. Bu g srasnda nne kan devletleri ya ynetimine
aldlar yada onlarda ileri doru kat.
- Tarihte devletlerin bu yer deitirmesine Kavimler G denilmektedir.
- G eden bu Trkler Avrupa Hun Devletini Kurdular..
Kavimler gnn sonular:
- Roma Iparatorluunun k hzland.Imparatorluk 395'te ikiye ayrld.
- 476'da bat Roma Imparatorluu ykld. Topraklar zerinde birok devlet kuruldu.
-Avrupa'nn etnik ehresi deiti.Yeni topluluklar ortaya kt.
- Avrupa bir karklk dnemi yaad
-Gnmz Avrupa devletlerinin temelleri atld.
-Avrupada feodalite dnemi balamtr.
-Avrupa Trk kltryle tant.Balkanlarda Trk devletleri kuruldu.
** Feodalite (Derebeylik): Zengin toprak sahibi olan kiilerin oluturduu sistemdir.
Toprakta alan kyller toprakla birlikte alnp satlabilirdi.
AVRUPA HUN DEVLETI
- Kurucusu Balamir Han'dr.
- Anadolu'ya ilk Trk aknlar bu dnemde olmutur.
-Atilla (En byk hakandr.)dneminde Bizans vergiye balanmtr.
-Bat Roma zerine sefer yaplm, fakat Papann Hristiyan dnyas adna Roma'y kendilerine
balamalarn istemesi zerine burann alnmasndan vazgeilmitir.
-Fransa zerine dzenlenen Galya seferi Bat Roma'y yalnz brakmaya yneliktir.
1. Kktrk Devleti (GKTRKLER)
- Bumin Kaan 552'de Avar Trklerini ykarak Gktrk devletini kurdu. - tgen bakent olmutur.
- Bumin Kaan gelenekler uyarnca lkenin batsn kardei Istemi'ye verdi.Istemi Ipek Yolunu ele
geirmek iin nce Akhunlara kar Sasanilerle sonra Sasanilere kar Bizans ile ittifak yapt.
- **Trk adn kullanan ilk devlettir.
-Gktrk ad Gktrk yaztlarnda Kk-Trk eklinde yazlmtr.
- Bumin Kaann lmnden karde kavgalar ve in entrikalar ile Gktrk Devleti 630 ylnda
ykld.
2. Kktrk Devleti (II.GKTRK DEVLETI)
- Kutluk Han 681 den itibaren Gktrkleri yeniden bir araya getirerek 2. Gktrk Devletini kurdu.

Bu devlete bu nedenle Kutluk Devleti de denilmektedir

.-Bu devlet en parlak dnemini Bilge Kaan, Kltigin veVezir Tonyukuk zamanndadr.
-Devletin zayflamas zerine Trk boylarndan Basmller, Karluklar ve Uygurlar isyan ederek 742
ylnda ykld.
-** Gktrklerden gnmz kalan en nemli eser Orhun Yaztlardr(Gktrk Kitabeleri). Bu
kitabeler Bilge Kaan, Kltigin Kaan ile vezir Tonyukuk adna dikilmitir.
-** Bunlar yazl ilk Trk belgeleridir. Orhun alfabesi ile yazlmtr.Atatrk'n Genlie Hitabesi'ne
benzer.Moolistan snrlar iindedir.
-** Bu yaztlar Danimarkal Wilhem Thomsen (Vilym Tamsn) zmtr.
UYGUR DEVLETI:
- Karluk ve Basmiller'le birleerek II. Gktrk Devletini ykan UYGURLAR Orhun blgesinde
UYGUR
DEVLETI'ni kurdular.(745) Kurucular KUTLUK BILGE KL KAAN, merkezleri Ordubalk
(Karabalsagun)'dur.
- Uygurlar Yerleik hayata geen ilk Trk topluluudur.Bu yzden kale tapnak gibi kalc sanat
eserleri yaptlar.Din zgrl vard.Fakat dini terimler Trke idi.(Milliyetilik)
- Manihizm'e inandlar. Bu inanta et yemek gnah sayld iin vcut yaplar deiti. Ve
sava glerini kaybettiler.
-18 harfli Uygur Alfabesini hazrladlar.
- Cengiz Han'n egemenliine girmelerine ramen medeniyette gelitiklerinden Moollar' devlet
tekilat, ticaret, bilim, sanat, alfabe gibi konularda etkilediler.
-Moollarn Trklemesinde nemli bir rol oynadlar. (zbek ve aatay Trkleri)
-Ilk Mslman Trk Devleti Karahanllar'la savatlar.(Sebep Uygurlarn Budizmi, Karahanllarn
Islamiyeti yaymak istemeleri.)
-Tahta harflerden MATBAA'y oluturdular, pamuktan KAIT yaptlar.
- Krgzlar tarafndan 840 ylnda ykldlar.
ESKI TRK TOPLUMUNDA GELENEK VE GRENEKLER:
- Ilk Trk devletlerinde bir ocuk kahramanlk gstermeden ad konmazd.
- Ilk Trklerde lke hanedan (Hakan) ailesinin ortak mal saylrd.Bu yzden karde kavgalar
eksik olmazd.
-Ilk Trklerde hkmdarn eine Hatun denirdi.Hatun kurultaya katlr,hakann yannda bulunurdu.
(Bu hatunun ynetimde sz sahibi olduunu gsterir)
-Hkmdarlk belirtileri 9 tu ve davuldur.
-Hakana ynetme yetkisinin (Kut) tanr tarafndan verildiine inanlrd.Hakana kar gelmek
tanrya kar gelmek demekti.Bu yetki babadan ola geerdi.
- ilk Trk devletlerinde devlet ileri Kurultay ad verilen mecliste grlrd.Son karar hakan
verdii iin Kurultay danma meclisi zelliini tard.
- Ilk Trk devletlerinde ller Yuad verilen cenaze trenleri ile gmlrd.
- ller Kurgan denilen mezarlara gmlr, ldrdkleri dman says kadar mezarlarna
Balbaldenilen talar dikerlerdi.
- Ilk Trklerde mzik nemli yer tutard. Kopuz nemli mzik aletidir.
-Eli silah tutan herkes askerdir.Paral askerlik yoktur.Gebe yaam tarz ve corafi artlar
Trkleri srekli antremanl klmtr.En nemli sava taktii Bozkr (At nal,Hilal,Turan) taktiidir.

-Din:
1- amanizm :Ayinleri aman(Kam,Bask) ynetirdi.aman byc,doktor ve bilge kiidir.Elindeki
davulu ile kt ruhlar kovard.
2-Atalar Klt:len kiinin ruhunun aileyi koruduuna inanrlar ve kurban keserlerdi.
3-Gktanr Dini En yaygn dindir.Tanr tektir ve gktedir.Hereyi yaratan ve yok eden
odur.Cennet(17 kat) ve cehennem(7 kat) inanc vardr.Mezara eyalar ,silah ve atda
konurdu.nk lmden sonra hayata inanrlard.
Daha sonra Islamiyet hzla yayld. Nedeni Islamiyet'in kendi inanlarna yakn olmasdr.
-Hukuk:
-Uygurlara kadar yazsz hukuk (Tre) geerliydi.Bunda gebe yaam tarz etkili olmutur.Hakan
bile treye uymak zorundayd.Uzun sreli hapis cezas yoktu.(gebelikten dolay)
Sosyal ve Ekonomik Yaam
-Aile reisi babadr.Tek elilik esastr.Uygurlara kadar adrda yaamlardr.
*Trklerin gebe olmasnda bulunduklar corafya etkili olmutur.
*Trklerin gebe olmas bamszlk duygusunu gelitirmitir.
*Uygurlara kadarki sanat eserlerinin tanabilir olmasnn nedeni gebeliktir.
*Gebe yaam nedeniyle hayvanclk temel geim kaynadr.Trkler in'e hayvan ve hayvan
rnleri satarken in'den ipek,kuma,buday, pirin vs alrd.
*Hal ve kilimlerde ,destanlarda kurt motifinin fazla olmasnn sebebi gebelik (oban iin en
korkulan hayvan kurttur.)ve bamszlk(Kurt evcillemez ) duygusudur.
- llk Trk Destanlar :
1.Altay -Yakut : Yaradl Destan
2.Sakalar Dnemi: a.Alp Er Tunga Destan b.u Destan
3.Hun Dnemi:Ouz Kaan Destan
4.Kktrk Dnemi:a.Bozkurt Destan b.Ergenekon Destan
5.Uygur Dnemi:a. Treyi Destan b. G Destan
- Dede Korkut Hikayeleri de nemli edebiyat eserleridir.
ISLAM TARIHI
Islamiyet'ten nce Arap Yarmadasnn Durumu:
- Islamiyet'ten nce Arap yarmadasnda Putperestlik yaygnd.
- Bu dnemde kabileler arasnda kavgalar vard. Sadece haram aylarda savamazlar bu
dnemde Kabe'deki putlar ziyaret ederlerdi.
- Arap toplumu gebe (bedevi) ve yerleik halk olmak zere ikiye ayrlrd.
HZ MUHAMMEDIN HAYATI:
- 571 ylnda Mekke'de dodu. Annesinin ad mine, babasnn ad Abdullah'tr.
- Babas domadan ld, ona dedesi Abdlmuttalib bakt. Dedesi lnce bu kez amcas Ebu Talib
bakt.
- Hz. Muhammet amcas ile ticaret yapt. Gvenirliinden dolay Muhammed'l emin (Gvenilir
Muhammed) adyla anld.
- 25 yanda Hz. Hatice ile evlendi.
-40 yana doru toplumdan uzaklaarak zamann ounu Hira Maarasnda geirmeye balad.
Burada Cebrail (a.s) ona ilk vahiyi getirdi ve peygamberlii balad. (610)
- Hz. Muhammed'e ilk inananlar: -Hz.Hatice -Hz.Ali -Hz.Ebubekir Hz Osman -Zeyd b. Harise

- Hz. Muhammed Mekkeliler tarafndan tehdit edilince Mekke'den Medine'ye g etti. 622 ylnda
bu ge Hicret ad verilir.
- Mekke'den Medine'ye genlere Muhacir (gmen), Medinelilere de Ensar (Yardmc) ad
verilir.
- Hicretle Medine'de ilk Islam Devleti kurulmu oldu.
Hz. Muhammed'in Savalar:
Bedir Sava(624)
Sebep: Mslmanlar Mekke'den g ederken btn mallarn brakmlard. Bunlara karlk
Mekke kervann vurmaya karar verdiler.
Sonu: 1-Mslmanlarn yapt ve kazand ilk zaferdir. 2-Esirler 10 Mslman ocua okuma
yazma retirlerse serbest kalacaklard.
nemi: 1-Mekke ile Medinelilerin ilk savadr. 2-Savan dier bir ismi de Akrabalar savadr. 3Sava sonunda Hz. Muhammed'in esirler ile ilgili ald karar eitime ne kadar nem verdiini
gstermektedir.
Uhud Sava: (625)
Sebep: Mekkeliler Bedir Sava'nn cn almak istediler.
Sonu: 1-Hz. Muhammed yaraland. 2-Hz. Hamza ehit oldu.
nemi: Mslmanlar peygamberin sznn dinlememenin cezasn ilk kez ektiler.
Hendek Sava: (627 )
Sebep: Mekkeliler Islamiyet'in yaylmasn istemiyorlard.
Sonu: Selman- Farisi adl bir Iranlnn tavsiyesi ile Medine'nin etrafnda hendekler kazld iin
Mekkeliler geri dnmek zorunda kaldlar.
nemi: Hendek Sava, Mekkelilerin Mslmanlarn zerine yapt son saldr oldu. Bundan
sonra Mekkeliler savunmaya ekildiler.
Hudeybiye Antlamas: (628)
nemli maddeleri: 1-Her iki taraf birbiri ile 10 yl savamayacak. 2-Mslman olup Medine'ye
giden kiiler geri verilecek, Medine'den Mekke'ye gelenler ise geri verilmeyecek
nemi: Mekkeliler Mslmanlarn varln kabul etmilerdir.Mslmanlarn ilk antlamasdr.
Hayber'in Fethi: (629)
Sebep: Yahudiler, Mekkeliler ile birleip Mslmanlara zarar veriyorlard.
Sonu: Medine-am yolu gvenlik altna alnd.

Mekke'nin Fethi:( 630)Mekkelilerin Hudeybiye Antlamas'na uymamalar zerine Mekke alnd.

Hz. Muhammed'in Vefat
Hz.Muhammed, son seferi olan Tebk seferinden dnte hastaland ve 8 Haziran 632'de vefat
etti.
Hz.Muhammed'in mezarna Ravza-y Mutahhara (Cennet bahesi) ad verilir.
( Peygamberin mezar Medine ehrindedir.)
-** Hz. Muhammed'den sonra Drt Halife dnemi balad. Halifeler seimle i bana geldiler.Bu
yzden Cumhuriyet dnemi de denir.
- am valisi Muaviye EMEVI devletini kurarak halifelii saltanat haline getirdi.

Drt Halife Dnemi

Hz. Ebubekir Dnemi
Hz. Muhammed'in lm zerine Hz. Ebubekir 632 ylnda halife seildi.
Bu arada Arabistan'da baz kabileler dinden dnm Yemen'de de yalanc peygamberler ortaya
kmt.
Halid Bin Velid komutasndaki Islam ordusu Yemen'e gnderilerek yalanc peygamberler ortadan
kaldrld.
Baka bir Islam ordusu Irak ve Suriye zerine gnderildi.
634 ylnda yaplan Yermuk Sava ile Bizans ordular yenildi ve Suriye kaplar Mslmanlar'a
ald.
Hz. Ebubekirdndeminde Kur'an- Kerim'in ayetleri topland ve bir kitap haline getirildi.
Hz. Ebubekir 634 ylnda hastaland ve 63 yanda vefat etti.
UYARI : Hz. Muhammed'in yaym olduu Islamiyet Hz. Ebubekir dneminde iyice kklemitir.
Hz. mer Dnemi
Hz. Ebubekir'in vefat zerine 634 ylnda Hz. mer halife seildi.
635 ylnda yaplan Ecnadin Sava sonunda Islam ordular galip geldi ve Suriye Mslmanlar'n
denetimine girdi.
UYARI : Bu savala Iran yolu Mslmanlar'a ald.
Suriye'nin yan sra Filistin ve Kuds de denetim altna alnd.
UYARI : Suriye'nin denetim altna alnmas ile birlikte Islam dnyas Anadolu ile komu olmutur.
632 ylnda Amr Ibn-l As komutasndaki islam ordusu Bizans'n elinde bulunan Msr' fethetti.
UYARI : Msr'n alnmas ile Islamiyet ilk defa Kuzey Afrika'da yaylmaya balad. Bylece Bizans
Imparatorluu'nun Kuzey Afrika'daki egemenlii sarsld.
634 ylnda Ebu Ubeyde komutasndaki Islam ordusu Kpr Sava'nda Sasanilere yenildi. Sa'd
Bin Ebi Vakkas komutasnda yeni bir ordu 636 ylnda Kadisiye Sava'nda Sasani ordusunu
yendi ve btn Irak' ele geirdi.
UYARI : Bu dnemde Suriye Filistin ve Kuds'n Mslmanlar tarafndan alnmas ile Bizans'n

Orta Dou'daki varl sona erdi.

Sasani ordusu 642 ylnda yaplan Nihavend Sava ile tekrar yenildi. Bu sava ile Sasani Devleti
sona erdi.
Hz. mer Dnemindeki Tekilatlanma almalar
Hz. mer zamannda bir ok fetihler yapld iin devlette tekilatlanmaya olan ihtiya artt.
Tekilatlanmada Sasani ve Bizans etkisi grlr.
Mali ve askeri zellik tayan ilk "divan rgt" kuruldu.
Fethedilen yerler ilk defa ynetim birimlerine ayrld.
Adli tekilatlanmaya nem verildi.
Islam Devleti'nde ilk kad bu dnemde atand.
Hicri takvim dzenlendi.
Hz. Osman Dnemi
Hz. mer'in lm zerine 644 tarihinde Emevi soyundan Hz. Osman halife seildi.
Abdullah Bin Sa'd komutasnda Islam ordusu Tunus blgesini ald.
Suriye valisi Muaviye 649 ylnda Kbrs Rodos ve Girit'i fethetti.
Azerbaycan'n fethi tamamland.
Trablusgarp Tunus Horasan ve Harezm ele geirildi.
Kur'an- Kerim oaltld.
UYARI : Bu Kur'an-n deimeden gnmze kadar gelmesini salad.
Hz. Osman Emevi kkenli olduu iin kendi slalesinden olan kiileri devlet iinde nemli
mevkilere getirdi.
UYARI : Bu durum Islam dnyasnda ileride ortaya kacak ayrlklar iin zemin oluturmutur.
Hz. Osman 656 ylnda bir ayaklanma srasnda ldrld.
Hz. Ali Dnemi
Hz. Osman'n lm zerine Hz. Muhammed'in damad ve amcas Ebu Talib'in olu olan Hz. Ali
halife seildi. Hz. Ali'nin halifelii Emeviler slalesinin houna gitmedi.
656 ylnda iki taraf Kufe ehri yaknlarnda Cemel Vakasnda savat.

Yaplan savata Hz. Ali galip geldi.

UYARI :Bu olaydan sonra Hz. Ali gvenlik gerekesiyle devletin merkezini Kufe'ye tad. Bylece
Islam Devleti'nin merkezi ilk defa deiti.
Hz. Ali 657 ylnda Muaviye'nin zerine yrd.
Sffin Sava'ndea Muaviye'nin hile yapmas zerine sonu alnamad ve hakeme bavuruldu
UYARI : Bu sava Mslmanlar arasnda yaplan ilk savatr.
Hakem Olay
Sffin Sava'nda bir sonu alnamaynca taraflar iki taraftan da seilecek birer hakemin kararna
bavurmay gerekli grd.
Hz. Ali'nin hakemi Ebu Musa el-E'ari Muaviye'nin hakemi ise Amr Ibn-l As oldu.
Hakemler Muaviye'nin entrikas sonucu onu halife seti.
Mslmanlar gruba ayrld.
1. Hz. Ali taraftarlar; iiler
2. Muaviye taraftarlar; Sunniler
3. Tarafszlar (Hariciler)
UYARI : Bu olayla Islam dnyasnda ilk ayrlklar balam ve mezhep ayrlklarnn temeli
atlmtr.
Hariciler'in ayaklanmas sonunda 661 ylnda Hz. Ali ldrld.
UYARI : Hz. Ali dneminde Mslmanlar arasnda yaplan savalardan dolay fetihler durgun
gemi ve Tunus kaybedilmitir.
EMEVILER:
- 661 ylnda Muaviye tarafndan am merkez olmak zere kuruldu.
Emevilerin Islam Dnyasnda Yaptklar Yenilikler:
1-Hilafeti saltanat haline getirdiler.
2-Arap olmayanlara kt davranarak Arap rkln balattlar.
3-Islam Devleti en geni snrlarna Emeviler dneminde ulamtr.
- Trkler Emevilerin Arap olmayanlara kt davranmas nedeniyle Mslman olmadlar.
Emevi Devleti'nin Ykl Sebepleri:
1-nemli grevlere Emevi soyundan olanlar getirmeleri
2-Arap olmayan Mslmanlara deer vermemeleri

3-Hz.Ali'nin oullarnn hilafeti ele geirme abalar

4-Hz.Muhammed'in amcas Abbas'n soyundan gelenlerin Emevlere kar olmas
5-Fetihlerin durmas
6-Emevi ailesi arasndaki geimsizlik
-Emevi ailesi Abbasiler tarafndan yok edilmitir.
ABBASILER:
- 750 ylnda Emevileri ykarak, Ebu'l-Abbas Abdullah tarafndan Badat bakent olmak zere
kuruldu.
- Abbasiler Emevilerin aksine rk ayrm yapmadlar. Bu dnemde birok Trk Abbasilerde nemli
grevlere geldi.
- Abbasiler bilime nem verdiler. Harezmi gibi birok bilgin bu dnemde yetiti.
- Abbasiler Trk askerleri ve aileleri iin Samarra ehrini kurdular.
Trklerin Mslman Olmalar:
- Araplarla inliler arasnda yaplan Talas Savanda Trkler Araplar desteklemilerdir. nk
inliler eski dmanlaryd. Araplar sava kazanmtr. Kat,barut,pusula ve matbaa
Mslmanlara geti.(Hal seferleriyle de Avrupa'ya geecek.)
- Bu savatan sonra Trkler Islamiyet'e gemeye balad.
-Ilk Mslman olan Trkler, Karluk, Yama ve iil boylardr.
- Devlet olarak; Ilk Mslman Trk devleti Karahanllardr.
KARAHANLILAR
-Uygurlarn yklmas ile Karluklar, iil ve Yama Trkleri ile birleerek Karahanllar Devleti'ni
kurdular (840). Kurucusu Bilge Kl Kadir Han'dr.
-** Ilk Mslman Trk devletidir.
-Satuk Bura Han, Islamiyeti kabul etti ve Abdlkerim nvann ald. Karahanllar, i karklklar
sonunda dou ve bat olmak zere ikiye ayrld. Dou Karahanllar Karahitayllar tarafndan
ortadan kaldrld (1211 ). Bat Karahanllar ise Harzemahlar tarafndan ykld (1212).
-Resmi dillerinin Trke olmas milli kltrlerini koruduklarn gsterir.
-Ticaret iin kervansaraylar yaptlar.Dzenli posta tekilat kurdular.

GAZNELILER
- Alp Tigin tarafndan Gazne'de (Afganistan) kuruldu.
- Gaznelilerin en parlak dnemi Sultan Mahmut (Gazneli Mahmut) devridir. Hindistan'a 17 sefer
yaparak Islamiyeti yayd ve bol ganimet ald.Ilk kez sultan nvann kulland.
-Sultan Mesut, Byk Seluklularla Dandanakan Savan yapt ve yenildi. Bu savatan sonra
Seluklular resmen kuruldu.
- Gazneliler savalarda filleri kullanyordu. Buda kar ordularn dikkatini datyordu.
BYK SELUKLU DEVLETI:
- Seluk Bey kendine bal Ouz boylarn toplayarak Cend ehrine yerleti. Fakat bu dnemde

Seluklular devlet olarak kurulmad.

- ar ve Turul kardeler lkenin bana getikten sonra, 1015 ten itibaren Anadolu'ya aknlar
dzenlediler.(Yerlemek amacyla)
- ar bey 1040 ylnda Gaznelileri Dandanakan Savanda yenince Byk Seluklu devleti
resmen kuruldu.
- Turul Bey adna para bastrd, hutbe okuttu. Bunlar bir kiinin sultan olmas iin yaplrd.
- Malazgirt Sava (26 Austos 1071)
- Trkleri Anadolu'dan atmak isteyen Bizans Imparatoru Romanos Diyagones (Romen Diyojen)
byk bir ordu ile harekete geti. Seluklular bu sava kazand.
- Malazgirt Sava'nn nemi:
1- Anadolu'nun kaps Trklere ald.2- Anadolu'da ilk Trk Devletleri kurulmaya balad.3Trkiye tarihi balad.4-Hal seferlerine sebep oldu.5-Anadolu Seluklu,Osmanl ve Trkiye
Cumhuriyeti'nin temelleri atld.
** Nizamlmlk Seluklularn en nl veziridir. ok iyi devlet adamdr. Ayn zamanda dnemin
niversitesi saylan Nizamiye Medreselerini kurdu. Ayrca Siyasetname adl eser yazm. Bu
eserde devlet ilerinin nasl olmas gerektiini anlatmtr.
- Byk Seluklular Karahitayllar ile yaplan Katvan Savandan sonra yklma srecine girdi.
(1141). Sultan Sencer'in 1157 ylnda lmesi ile ykld.
Ilk Mslman Trk Devletlerinde Kltr ve Medeniyet
Devlet Ynetimi:Sultan devleti ynetme yetkisini Allah'tan alrd.lke hkmdar ailesinin ortak
mal sayld iin sk sk taht kavgas olurdu.
Devlet ilerinin grld meclise Divan denirdi.Son karar sultan verdii iin divan danma
meclisi zelliini tayordu.
Hukuk:eri ve rfi(Tre) birlikte uygulanyordu.
Sosyal ve Ekonomik Yaam
Halk gebe ve yerleik olarak ikiye ayrlyordu.Lonca denilen esnaf tekilatlar vard.Ticareti
gelitirmek iin kervansaraylar yapld.
Bilim ve Edebiyat
**** Kagarl Mahmut Divan Lgati Trk adl eseri yazmtr. Amac Trkenin Arapadan
zengin bir dil olduunu anlatmak ve Trkeyi retmek iin yazmtr.
-**** Yusuf Has Hacip Kutadgu Bilig adl eseri yazmtr.Kutadgu Bilig Mutluluk Bilgisi anlamna
gelir. Bu t ve ahlak konusunda bilgiler verir. Insanlarn iyi olmas iin neler yapmas gerektiini
anlatr.Trk dilinde yazlm ilk kitaptr.
-Ahmet Yesevi:Trk tasavvuf edebiyatnn kurucusudur.Eseri Divan- Hikmet'tir.
-Ibn-i Sina:Tbbn Kanunu isimli kitab Avrupa'da uzun yllar ders kitab olarak
okutulmutur.Avicenna olarak bilinir.
Geleneksel Trk Sanatlar
Hal,ebru ve inicilik
Trklerde Bayram
- Nevruz bahar bayramdr. Seluklulardan itibaren Osmanllar ve gnmzde kutlanr. Hem
bahar bayram hem de Trklerin Ergenekon'dan klarn ifade eder. Nevruz'da at

yar,cirit,olak karma(Kokpar),Sinsin halay ve yumurta tokuturma gibi etkinlikler

yaplrd.Yaklan atee Tongal denirdi.