NITE 5 LKEMIZ VE DNYA

Trkiye'nin Corafi Konumu

-Trkiye, Asya, Avrupa ve Afrika ktalarnn birbirine en ok yaklat yerde bulunur.
-Farkl kltrlerin kurulduu, Dnya'nn en eski kltr hazinelerine sahiptir.
-Dnya'da en fazla petrol karan lkelere komudur.
- taraf denizlerle evrilidir ve yeryz ekilleri eitlidir.
-Karadeniz'i Akdeniz'e balayan Istanbul ve anakkale boazlarna sahiptir.
-Ykselti batdan douya doru gidildike artmaktadr.
-Zengin yeralt kaynaklarna sahiptir.
-Trkiye gen ve dinamik bir nfusa sahiptir.
-Trkiye kendi kendine yeten bir lkedir.
1- NFUS: Belli bir alanda belli bir zamanda yaayan insanlarn oluturduu topluluktur.
Genel nfus saymlar yurdumuzda bulunan insanlarn saysn ve niteliklerini belirlemek iin
yaplr.
*1 kilometre kareye den insan saysna nfus younluu denir.
Nfus Artn etkileyen faktrler
-Salk hizmetlerinin gelimesi
-Beslenme olanaklarnn artmas
-Doum oranlarnn ykselmesi
-Savalarn azalmas
-Sanayileme
Nfus Artnn Olumsuz Sonular
-Isizlik,retimin yetersiz kalmas,glerin artmas,konut a,kalknma hznn yavalamas,kii
bana den milli gelirin azalmas,gvenlik sorunu,eitim ve salk sorunlar
*Trkiye'de Nfusun Dal ve Nfus Saymlar
*Trklerde ilk nfus saym II.Mahmut dneminde yapld.Yalnzca erkekler sayld.(Vergi ve
askerlik iin)
*Trkiye'de ilk nfus saym 1927 ylnda ,II.si 1935 ylnda yapld.1990 ylna kadar 5 ylda bir
yapld.Bundan sonra 10 ylda bir yaplacakt ancak semen listelerinin gncelletirilmesi iin
1997 ve 2000 yllarnda iki saym daha yapld.Bundan sonra adrese dayal nfus saym ile tm
bilgiler internet ortamna aktarld.
*Trkiye'de nfus saym sonularn Devlet Istatistik Enstits(DIE)deerlendirmektedir.
*1997 saymna gre Trkiye'de kilometre kareye 81 kii dmektedir.Fakat bu rakam
blgelere,ehirlere gre deimektedir.Buna etki eden faktrler
iklim,yerekilleri,sanayi,ticaret,turizm ve ulamdr.
* lkemizde nfus en ok deniz kylarnda ve verimli ovalarn etrafnda toplanmtr.
* Nfus younluunun en fazla olduu blgemiz Marmara blgesidir.( En bata sanayinin
gelimesi nedeniyle)
*Nfus younluunun en az olduu blgemiz Dou Anadolu Blgesidir.
Nfus Saymnn Yararlar: 1-Kadn erkek nfus orann belirler. 2-Okuryazar orann belirler.
3-Ky ve kentlerde yaayan insan saysn belirler. 4- Hangi i kollarnda ne kadar insan
altn belirler.
5-alan ve almayan nfus orann belirler. 6-Okul andaki ocuk saysn, derslik ihtiyacn

ve hastane gibi dier kurumlara ne kadar ihtiya olduunu belirtir. 7-Her belediyeye ne kadar
bte ayrlacan ve her ilden ka milletvekili karlacan belirler.
Nfusun daln etkileyen faktrler:
a)Doal etkenler: Iklim, toprak yaps, yer ekilleri, su ve ormanlarn durumu.
b)Beeri etkenler: Sanayi kurulular, yeralt zenginlikleri, ulam, tarihi ve doal gzellikler.
Dnyada Nfus
- Hindistan'da Nfus younluu fazladr sebebi iklim ve tarm alanlarnn iyi olmasdr.
- Bat Avrupa'da nfusun youn olmasnn sebebi; sanayi, ulam ve ticaretin gelimi olmasdr.
- Avusturalya'da nfus younluunun az olmasnn nedeni l iklimi olmasdr.
- Antartika ktas buzlarla kapl olduu iin nfus yoktur.
alma Sektrleri:
1- Tarm Sektr: Tarm ve hayvanclkla geim salanan i koludur.
Tarla ve bahe bitkileri, hayvanclk ve ormanclk bu kola girer. lkemizde nfusun %35,5'i
tarmla urar.
- Tarmda alan fazla olan lkeler fazla gelimemi lkelerdir.Arnavutluk, Banglade,Hindistan
gibi lkeler tarmla geinen fazla gelimemi lkelerdir.
2- Sanayi Sektr: Sanayi kollarnda alarak geim salanan i koludur. lkemizde nfusun %
17,5'i bu alanda alr.
3- Hizmet Sektr: Bu kolda insanlara hizmet ederek geim salayan i koludur. lkemizde
nfusun
% 46,4' bu alanda alr.
- retmen, polis gibi memurlar; otelde,lokantada alanlar; ulam,haberleme, sigortaclk gibi
alanda alanlar bu alana girer.
- Gelimi lkelerde nfusun ounluu sanayi ve hizmet sektrnde alr. Japonya, ABD,
Ingiltere, Almanya vb. lkelerde olduu gibi. Bu lkelerde tarmla uraann az olmas tarmn
gelimedii anlamna gelmez. Bu lkeler modern yollarla tarm yapt iin alan insan says az
olsa da tarm gelirleri yksektir.
LKEMIZIN SATTIKLARI- ALDIKLARI
Ihracat(D Satm):Bir lkenin rettii mallar baka lkelere satmas
Ithalat(D Alm):Bir lkenin baka lkelerden mal almas
*Trkiye en ok sanayi rnleri satmaktadr. Bunu tarm ve maden rnleri takip etmektedir.
*Trkiye en ok sanayi rnleri almaktadr.Bunu maden ve tarm rnleri izler.
*En ok sattmz rnler; elektronik rnler,otomobil,hazr giyim,yar ilenmi mallar,meyve
,sebze,demir-elik,bor,hal ve mobilyadr.
*En fazla ithalat yaptmz lkeler; Rusya, Almanya, Italya, Ingiltere, in, Isvire ,ABD ve
Fransa'dr.
*En fazla ihracat yaptmz lkeler; Almanya, Ingiltere, Italya, ABD, Hollanda
Almanya: En fazla mal sattmz lkedir. nk 3 milyon Trk yaamaktadr. Ithalatta 2.
sradadr.
Ingiltere: Sanayi inklab ilk kez bu lkede balad. Smrgecilikle zenginleti. 1.Dnya Sava'na
dnyann en byk devleti olarak girdi ancak sava sonunda bu stnln ABD'ye kaptrd.
Times Irma zerindeki Londra Kule Kprs mehurdur.
Italya: Kolezyum bu lkenin sembol olmutur.
ABD: D ticaretimizde nemli bir lkedir.(zellikle silah) Enerji ihtiyacnn yarsn dardan

karlayar.(Irak ve Afganistan'n igali ) zgrlk Ant bu lkenin sembol olmutur.

Fransa: Son yllarda szde Ermeni soykrm tasars nedeniyle ilikilerimiz soumutur.lkenin
sembol Eyfel Kulesi'dir.
Rusya: Doalgaz,petrol ve kmr ihtiyacnn byk bir ksmn Trkiye Rusya'dan almaktadr.Bu
yzden Rusya ithalatmzda 1.sraya yerlemitir.
TIK:Trkiye Istatistik Kurumu
KOMU LKELER VE TRK DNYASI
Komularmz: Yunanistan, Bulgaristan, Suriye (En uzun kara snrmz), Irak, Iran, Nahivan (En
ksa kara snrmz), Ermenistan, Grcistan
Yurtta bar , dnyada bar' szyle Atatrk d politikay bar temeline oturtmutur. Bu yzden
UNESCO 1981 yln Atatrk yl ilan etmitir.
BTC:(Bak-Tiflis-Ceyhan) Bu hatla nce Azeri sonra Kazak petrolleri Ceyhan'a aktarlacak
,Trkiye enerji kprs olacak, boazlarn yk hafifleyecektir.
*Trk Cumhuriyetleri yeni kurulduklar iin ihracatmz daha fazladr.
AZERBAYCAN: Bakenti Bak'dr. Ermenistan ile Dalk Karaba sorunu vardr.Azeri
topraklarnn 1/5'i Ermeni igali altndadr.Zengin petrol ve doalgaz yataklarna sahiptir.
Cumhurbakan Ilham Aliyev'dir. Nahcivan zerk Cumhuriyeti Azerbaycan'a baldr.
KAZAKISTAN: Bakenti Astana'dr. Cumhurbakan Nursultan Nazarbayev'dir. Zengin petrol ve
doalgaz yataklarna sahiptir.
TRKMENISTAN: Bakenti Akabad'dr. Cumhurbakan Gurbanguli Berdimuhammedov'dur.
Dnyada en fazla pamuu Trkmenistan retir. Zengin petrol ve doalgaz yataklarna sahiptir.
ZBEKISTAN: Bakenti Takent'tir. Cumhurbakan Islam Kerimov'dur. Zengin petrol ve
doalgaz yataklarna sahiptir.
KIRGIZISTAN: Bakenti Bikek'tir. Manas Destan dnyann en uzun destandr.(4 bin beyit)
Cumhurbakan Kurmanbek Bakiyev' dir.
KKTC: Bakenti Lefkoa'dr. Cumhurbakan Dervi Eroludur.
Rusya Iindeki zerk Trk Cumhuriyetleri:Saha(Yakut), Tuva, Karaay-erkaz, Altay, Hakas,
Tataristan, Bakrdistan, uvaistan, Kabartay-Balkar, Dastan
Gagavuz Trkleri Moldova'da, Krm Trkleri Ukrayna'da bulunmaktadr.
DAYANIMA VE IBIRL
-Doal afetlerle ve evre kirlilii ile bir lkenin tek bana uramas zordur.Dnyann en gl
lkesi ABD bile kasrgalar karsnda aresiz kalmtr. Doal afetler yardmlamay gerektirir.
1999 Marmara depreminde komumuz Yunanistan yardmlarda bulunmutur. Yine Yunanistan'da
olan depreme ilk arama kurtarma ekibi (AKUT) Trkiye'den gitmitir.Endonezya ve Pakistan
depremlerine bir ok lke yardm etmitir.(En ok yardm Trkiye yapmtr.)
*Karadeniz hzla kirlenmektedir.Bunu Trkiye tek bana zemez.Karadeniz'e en byk atk
Tuna dan gelmektedir.Rus rmaklar Karadeniz'i ar derecede kirletmektedir.Karadeniz'e kys
olan lkelerin ve Tuna rman kirleten lkelerin daha duyarl olmas gerekmektedir.