INTERNACIONALNI UNIVERZITET TRAVNIK

TRAVNIK

INTERNATIONAL UNIVERSITY OF

INTERNACIONALNI UNIVERZITET TRAVNIK

SAOBRAAJNI FAKULTET
TRAVNIK

Predmet:
Vrednovanje u saobraaju-Optimizacija investicija
TEMA:
PRAENJE I KONTROLA REALIZACIJE
PROJEKTA

Student: Nihad Begovi

Mentor:
Prof.dr Asib Alihodi

Travnik, mart 2015

SADRAJ

UVOD.........................................................................................................................................3
1. PRAENJE I KONTROLA REALIZACIJE
PROJEKTA...................................................................................................................4
2. PRAENJE I KONTROLA VREMENA REALIZACIJE PROJEKTA ............... 5
3. PRAENJE I KONTROLA RESURSA .................................................................... 6
4. PRAENJE I KONTROLA TROKOVA REALIZACIJE PROJEKTA ..............7
5. SISTEM OPERATIVNOG PLANIRANJA I PRAENJA REALIZACIJE
PROJEKTA ................................................................................................................. 9
6. SISTEM IZVJETAVANJA O REALIZACIJI PROJEKTA.................................10
6.1.

Izvjetaj o napredovanju rada po fazama, po aktivnostima.......................11

6.1.1. Izvjetaj o stanju aktivnosti.....................................................................11

7. ANALIZA TROKOVA.............................................................................................12
8. METODE OSTVARENJA VRIJEDNOSTI..............................................................13
9. METODE PROCIJENE TROKOVA......................................................................14
9.1.1. Iskustveni metod.......................................................................................14
9.1.2. Statistiki m...............................................................................................15
9.1.3. Normativni metod.....................................................................................15
10. STANDARDNI RAUNARSKI PROGRAM ZA UPRAVLJANJE
PROJEKTOM.............................................................................................................16
ZAKLJUAK..........................................................................................................................18
LITERATURA .......................................................................................................................19

UVOD

Cjelovit pristup upravljanju projektom podrazumijeva da se nakon planiranja obavlja praenje i

kontrola odvijanja realizacije projekta. Praenje i kontrola realizacije projekta se odvija u skladu sa
procesom planiranja realizacije projekta i sa prethodno definisanim planovima. Praenje i kontrola
realizacije obuhvata, prije svega, kontrolu vremena realizacije projekta, znai praenje i kontrolu da li
je vremensko odvijanje radova na terenu u skladu sa planiranim vremenima, zatim praenje i kontrolu
utroenih resursa i trokova realizacije projekta i njihovo poreenje sa planiranim.
Da bi se izvrilo dobro praenje i kontrola realizacije projekta neophodno je da se valjano postavi i
organizuje praenje i izvetavanje, pomou koga se dobijaju potrebne informacije o stvarnom stanju
realizacije projekta u pogledu vremena izvravanja pojedinih aktivnosti, faza i projekata u cijelini,
zatim utroaka pojedinih vrsta resursa, i u pogledu trokova realizacija projekta, kao i odnosa izmeu
izvrenih aktivnosti i uinjenih trokova.
Nakon obrade, informacije se dostavljaju odgovarajuim rukovodeim i upravljakim organima da bi
donijeli potrebne odluke i pokrenuli korektivne akcije za eventualno ubrzavanje radova na terenu,
hitno dostavljanje nedostajueg materijala ili mehanizacije, i sl.

1. PRAENJE I KONTROLA REALIZACIJE PROJEKTA

Sistem praenja i izvijetavanja se sastoji od organizovanog skupa informacija i izvetaja koji

se organizovano prikupljaju i u tano odreenom vremenu dostavljaju sa mijesta realizacije
projekta u bazu podataka u kojoj su uskladitene i prolazne, odnosno planske veliine i dalje
preduzimanje potrebnih akcija.
Cilj praenja i kontrole realizacije projekta je da se uporedi da li se realizacija na terenu
odvija u skladu sa planiranom realizacijom, i da se na osnovu tih podataka definiu i lansiraju
upravljake akcije koje bi izvrile korekciju odstupanja, i vratile tok realizacije projekta u
planirane okvire. Ovo utvrivanje ostvarenih i planiranih radova na projektu moe se odvijati
u redovnim vremenskim procesima (npr. jednom mjeseno), te se na taj nain ostvaruje
mogunost da se prvobitni plan aktualizira svakog mjeseca, na osnovu redovnih mjesenih
izvijetaja.
Odstupanja od planiranih trokova realizacije projekta, u praksi najee nastaje uslijed
trenutnog ili privremenog nedostatka pojedinih vrsta resursa, prije svega materijala, kapaciteta
ili kadrova odreenog profila. Dobar sistem praenja realizacije i izvijetavanja sa terena
mora biti napravljen tako, da brzo reaguje na ovakve situacije, blagovremenim predvianjem
ovih situacija ili brzim obavjetavanjem da su one nastale.
Ako na primjer uzmemo materijal koji je potreban za realizaciju jednog projekta, sigurno da i
najbolji sistem planiranja i nabavke materijala ne moe u potpunosti obezbijediti da u
izgradnji objekta ne doe do nedostatka odreene vrste materijala. Takoe ni najbolji sistem
pregleda i odravanja maina ne moe sa sigurnou da obezbijedi da u izgradnji ne doe do
iznenadnog kvara jedne neophodne dizalice i druge opreme.
Na takve iznenadne sluajeve postojei sistem praenja i izvijetavanja mora biti maksimalno
osjetljiv tako da obezbijedi sve potrebne informacije za pravovremeno dejstvovanje i
otklanjanje nepredvienih situacija. I ne samo za otklanjanje nepredvienih situacija, ve i za
eventualno dostizanje zastoja u obavljanju planiranih radova na projektu.
Kontrola realizacije projekta, kao i planiranje, mora se obavljati pomou raunara, koji je
sposoban da obradi veliku koliinu podataka dobijenih sistemom izvijetavanja, da ih uporedi

sa planiranim veliinama koje su memorisane u raunaru, i da prezentira mogua odstupanja

neophodna za definisanje daljih upravljakih akcija.
Sve to u stvari implicira

formiranje jednog jedinstvenog informacionog sistema za

upravljanje projektom, koji obuhvata bazu podataka o prolaznim planiranim veliinama

projekta, zatim kontinuirani priliv informacija sa terena, obradu ovih informacija i auriranje
mrenih i drugih planova. Takoe obuhvata definisanje odstupanja od planiranih veliina,
odnosno odstupanja u izvrenju pojedinih aktivnosti i zakanjenja u odvijanju dogaaja, i
odstupanja uinjenih, od planiranih trokova, to je neophodno za upravljanje vremenom i
trokovima realizacije projekta.
Na ovaj nain koncipiran jedan sloen informacioni sistem za upravljanje projektom je
osnovno sredstvo kojim se slui rukovodilac projekta i projektni tim. Oni stalno prate i
obrauju podatke o izvoenju projekta koji se dobijaju sa terena, organizuju potrebne sastanke
na kojima se razmatra odvijanje radova na terenu i izvijetavaju, o stanju i napredovanju
radova, i o uoenim trokovima, vie rukovodstvo, uz sugestije koje akcije valja preduzeti da
bi se realizacija projekta odvijala to efikasnije.

2. PRAENJE I KONTROLA VREMENA REALIZACIJE

PROJEKTA
Jedan od kljunih elemenatta koji se prate i kontroliu u procesu realizacije projekta je
vrijeme odvijanja realizavije projekta, odnosno vremenski rokovi realizacije projekta.
Osnovni cilj praenja i kontrole vremena realizacije projekta je da se utvrdi da li odvijanje
realizacije projekta na terenu ide u skladu sa planiranim i da se stalno procenjuje da li e se
cijelokupan projekat realizovati u planiranom vremenu. Takoe da se u skladu sa realnim
odvijanjem realizacije projekta na terenu pravovremeno intervenie potrebnim akcijama kako
bi se nadoknadila ili smanjila eventualna zakanjenja i realizacija projekta vratila u planirane
rokove.
Osnova za postizanje ovog cilja jeste stalno praenje realizacije projekata na terenu
(gradilitu), i evidentiranje podataka koji su neophodni za vremensku kontrolu odvijanja
realizacije projekta. Evidencija ovih podataka se vri na samom gradilitu uz pomo
standardne dokumentacije kao to je graevinski dnevnik i graevinska knjiga, a takoe i
preko specijalne dokumentacije koncipirane za tano odreene namijene.
Na osnovu ovih podataka sa terena vri se auriranje i nova obrada mrenih planova i
gantograma i vre nove procijene o tempu odvijanja radova na projektu - nove procijene o
mogunostima zavretka pojedinih faza projekta u cijelini.
Za praenje i kontrolu vremenskog napredovanja radova na projektu veoma je bitno da se
prati napredovanje radova po svakom izvoau, i dalje unutar svakog izvoaa, po njihovim
organizacionim jedinicama (odjeljenjima, grupama i sl.). Ovo operativno praenje i kontrola
pretpostavlja da se najprije na isti nain izvre planiranje odvijanja radova po izvoaima i po
njihvim odjeljenjima.

3. PRAENJE I KONTROLA RESURSA

Praenje i kontrola resursa predstavlja podproces ukupnog procesa praenja i kontrole

realizacije projekta, koji obuhvata praenje i kontrolu troenja resursa na terenu, odnosno
praenje utroenog materijala, ugraene i koriene opreme, i angaovane radne snage, i
poreenje ovih realno ostvarenih veliina sa planiranim veliinama.
Osnovni cilj praenja i kontrole troenja resursa je da se utvrdi da li se realizacija projekta u
pogledu resursa odvija kako je planirano, i da se pravovremeno uoavaju odstupanja koja se
najee ogledaju u nedostatku odreenih resursa, i da se hitno reagije sa odgovarajuim
odlukama i potrebnim akcijama, kako bi se eliminisala odstupanja ili makar svela na najmanju
moguu mijeru.
Osnovu za funkcionisanje sistema praenja i kontrole troenja resursa predstavlja organizovan
sistem praenja realizacije na terenu i prikupljanje svih potrebnih podataka koji se odnose na
stvarno angaovanje i troenje pojedinih vrsta resursa.
Prikupljanje i evidentiranje potrebnih podataka vri se na terenu, odnosno na mijestu
realizacija projekta, uz neophodno korienje standardne dokumentacije koja se koristi kod
izvoenja razliitih projekata (graevinski dnevnik, graevinska knjiga, narudbenice i
izdatnice materijala, evidencije radne snage i mehanizacije, i dr.) takoe sistem praenja i
kontrole resursa zahtiijeva da se organizuje dobar sistem prenosa i obrade ovih podataka i
formiranje odgovarajuih kontrolnih izvetaja sa raunara, koji daju stvarno stanje u
realizaciji projekta i poreenje stvarno utroenih i planiranih resursa.

4. PRAENJE I KONTROLA TROKOVA REALIZACIJE

PROJEKTA

Upravljanje trokovima, i u sklopu toga praenje i kontrola trokova realizacije projekta,

predstavlja izuzetno znaajnu oblast ukupnog procesa upravljanja projektom, jer se kroz
trokove obuhvataju i ogledaju svi prethodni aspekti upravljanja vremenom realizacije
projekta, upravljanja materijalom, i dr. Osnovni cilj praenja i kontrole trokova realizacije
projekta je da se aurno prati dinamika troenja planiranih finansijskih sredstava, da se
pravovremeno uoe i utvrde odstupanja uinjenih trokova u odnosu na planirane i da se
preduzimaju potrebne akcije da se ostvareni trokovi usklade sa planiranim. Takoe da se
prati i utvrdi da li je napredovanje radova u skladu sa uinjenim trokovima i da se eventualna
odstupanja od planiranih trokova svedu na minimum. Praenje u kontrola realizacije projekta
obavlja se prema prethodno utvrenim planovima za sve osnovne, odnosno najznaajnije
stavke trokova, a to su prije svega materijal, rad, korienje opreme, itd.
Praenje se odvija na samom terenu (gradilitu) uz pomo standardne dokumentacije kao to
je graevinski dnevnik, graevinska knjiga, radni nalog, radni list, izvetaj o utroku
materijala, situacije, i dr. Uz standardnu obino se formira i odreena specijalna
dokumentacija koja omoguava sintetiko prikazivanje odreenih podataka ili efikasnije
prenoenje podataka sa terena na mjesto obrade. Osnovno praenje trokova realizacije
projekta na terenu odnosi se na dvije vrste trokova, a to su trokovi materijala i trokovi rada.
Poseban znaaj ima evidentiranje i praenje trokova po objektima, po fazama rada, i po
pojedinim izvoaima, jer to omoguava razgranienje i kontrolu ukupnih trokova koji se
ostvaruju u realizaciji odnosnog projekta.
Osnovni kontrolni izvetaj koji slui za praenje i kontrolu trokova je izvjetaj o trokovima
aktivnosti. To je izvjetaj koji treba da se radi po svakom izvoau ili objektu i dalje po svakoj
organizacionoj jedinici izvoaa, koja radi dio posla u realizaciji projekta. To je izvjetaj koji
prua osnovne podatke o trokovima svake aktovnosti, i on je baza za izradu drugih izvjetaja.
Pored izvjetaja o trokovima aktivnosti, treba takoe da postoji i zbirni izvjetaj po
izvoaima, koji daje cjelinu trokova projekta razvijenu na pojedine izvoae. Mogue je
ove izvjetaje povezati sa vremenom i prikazati trokove pojedinih izvoaa u odreenom
proteklom vremenskom periodu ili u odreenom vremenskom presjeku.

5. SISTEM OPERATIVNOG PLANIRANJA I PRAENJA

REALIZACIJE PROJEKTA

Operativni planovi realizacije projekta obuhvataju sve aktivnosti koje su potrebne za

realizaciju faze ili djela projekta u kraem vremenskom periodu i predstavljaju detaljnu
razradu odvijanja realizacije projekta. Da bi se izradio operativni plan potrebno je raspolagati
detaljnim informacijama o svim aktivnostima u vezi planiranog vremena realizacije
aktivnosti, planiranih trokova potrebnih za realizaciju aktivnosti.
Na taj nain operativni plan predstavlja osnovnu bazu podataka za detaljnu analizu i
upravljanje vremenom, resursima i trokovima projekta. Operativni plan slui, prije svega,
rukovodiocu projekta i timu koji radi na upravljanju realizacijom projekta, za rad na
upravljanju realizacijom projekta, ali takoe i odnosnim izvoaima za neposredno obavljanje
planiranih poslova.
Operativno praenje i kontrola odvijanja realizacije vri se tako to se podaci sa terena sreuju
i formiraju u vidu kontrolnog izvjetaja o vremenskom napredovanju radova. Ovaj kontrolni
izvjetaj je na isti nain koncipiran kao i planski izvjetaj, s tim to on sadri osnovne podatke
o napredovanju radova - procenat izvrenja radova, zakanjenje aktivnosti, uzroci zakanjenja,
i dr.
Operativno praenje i kontrolu vremenske realizacije radova mogue je vriti i uz pomo
operativnih gantogramskih planova, koji se rade za krae vremenske periode od mjesec dana,
i predstavljaju detaljne i precizne planove izvrenja pojedinih aktivnosti. Ovakvi
gantogramski planovi omoguavaju praenje i prikazivanje napredovanja svake aktivnosti da li je zapoeta ili nije, koliko je od posmatrane aktivnosti izvreno, da li je akrivnost u
potpunosti izvrena, i dr. Opta procedura operativnog planiranja i praenja realizacije jednog
projekta moe da sadri sledee osnovne faze:

Definisanje i izrada mjesenog operativnog plana realizacije projekta

Izrada nedeljnih operativnih planova realizacije projekta
Praenje realizacije nedeljnih operativnih planova
Izrada izvjetaja o realizaciji nedeljnih operativnih planova i cjelog projekta
Razmatranje izvjetaja i definisanje potrebnih korektivnih mjera i akcije

6. SISTEM IZVJETAVANJA O REALIZACIJI PROJEKTA

Sistem izvjetavanja treba da prua pravovremene i realne podatke o stvarnom stanju u
realizaciji projekta (vremenu obavljanja radova, utroenih resursa, uinjenih tr.realizacije i dr)

Ovaj sistem se sastoji iz skupa izvjetaja koji obuhvataju potrebne podatke o fazama rada na
projektu i pojedinim aktivnostima, ali i poreenje planiranog i ostvarenog vremena, resursa i
trokova. Ovo su kontrolni izvjetaji koji se oslanjaju na raunarsku obradu i skup izvjetaja
koji daje korieni programski paket za UP. Bitan element cjelokupnog sistema je i
distribucija izvjetaja.
Standarni programski paketi za UP, sadre;

terminske izvjetaje,
gantogram,
izvejtaj o kljunim dogaajima,
izvjetaj o stanju realizacije,
izvjetaj o napredovanju radova, izvjetaj o trokovima i dr.

Ako se posmatra kontrola vremena i kontrola trokova, mogu se definisati dve grupe
izvjetavanja:
Osnovni izvjetaji o vremenu realizacije projekta:

izvjetavanje o napredovanju radova po fazama,

o napredovanju radova po aktivnostima,
o stanju radova,
o stanju aktivnosti,
o kljunim dogaajima.

Osnovni izvjetaji o trokovima realizacije projekta:

o trokovima po fazama rada,
o trokovima po aktivnostima,
napredak radova u odnosu na trokove po fazama,
napredak radova u odnosu na trokove po aktivnostima.
A mogue su i druge vrste:
Izvjetavanja o kritinim aktivnostima,
izvjetavanja o odstupanjima,
izvjetavanja o resursima.

6.1. Izvjetaj o napredovanju radova po fazama, po aktivnostima

Vremenski kontrolni izvjetaj koji sadri podatke: o planiranom i utroenom vremenu

ralizacije odreene faze rada, za odreeni vremenski period; o odnosu planiranog i utroenog
vremena; o procjeni stvarno izvrenih radova.
Izrauje se jednom mjeseno, znaajan za rukovodioce projekta i tim; a moe se raditi za
fazu rada ili po aktivnostima i po vrstama radova (objektima).
6.1.1. Izvjetaj o stanju aktivnosti
Vremenski kontrolni izvjetaj sa podacima o vremenu poetka i zavretka aktivnosti, i
procjenu vremena potrebnog da se aktivnost zavri;
Radi se mjeseno i slui za operativnu uprotrebu rukovodiocu projekta, radi uvida u stanje
svake pojedinane aktivnosti na projektu
6.1.2. Izvjetaj o kljunim dogaajima
Vremenski izvjetaj sa podacima o realizaciji kljunih dogaaja na projektu;

Omoguava da se sagledaju procjene vremenskih odstupanja od zavretka pojedinih

kljunih dogaaja i tako preventivno djeluje;

Radi se mjeseno, slui rukovodiocu izvoaa zbog sagledavanja odvijanja realizacije

projekta i preduzimanja potrebnih akcija.
6.1.3. Izvjetaj o trokovima

kontrolni izvjetaj koji prua podatke o trokovima pojedinih aktivnosti i omoguava

da se sagledaju i uporede trokovi u nekom periodu.

radi se mjesecno, i pomae u upravljanju trokovima.

6.1.4. Izvetaj o napredovanju radova u odnosu na trokove

Kontrolni izvjetaj koji prua podatke o: vremenu izvrenja aktivnosti i ostvarenih planiranih
rokova i trokova aktivnosti, sa procenom izvrenih radova. Sumarna procjena napredovanja
radova. Radi se za pojedine aktivnosti, a takoe i sumarno za pojedine izvoae.

7. ANALIZA TROKOVA
S obzirom na povezanost vremena i trokova realizacije projekta, analiza trokova najee
ide u pravcu istraivanja i pronalaenja najboljeg odnosa izmedju vremena i trokova
realizacije projakta.
Analiza vremena bez analize trokova nee moi da prui potpunu sliku koja je neophodna za
efikasno upravljanje realizacijom projekata, jer kako smo vidjeli, neophodno je utvrditi i
ekonomski najpovoljniji odnos vremena i trokova realizacije pojedinih aktivnosti i projekata
u cjelini.
Poetni korak predstavlja odredjivanje trokova pojedinih aktivnosti. Vri se na osnovu
detaljno analiziranog sadraja aktivnosti u smislu naina izvodjenja, korienja potrebnih
sredstava rada, sirovina i materjala, ljutskog rada.
U nekim sluajevima nije mogue procjeniti trokove pojedinih aktivnosti, pa se tada vri
procjena za itave grupe. Procjenu trokova treba da obavlja strunjak. Analiza trokova se
vri nakon analize vremena, i to obino uz pomo istog mrenog dijagrama koji se koristi za
analizu vremena.
Prvi korak u analizi je procjena vremena trajanja pojedinih aktivnosti. Procenjeno vrijeme da
se jedna aktivnost realizuje u normalnim uslovima naziva se normalno vrijeme(Tn), a
trokovi realizacije koji nastaju u tim uslovima su normalni ili minimalni (Kn).
Vrijeme trajanja aktivnosti moe se dodatnim angaovanjem resursa skratiti, i ono se naziva
usiljeno vrijeme, a trokovi koji tada nastaju usiljeni trokovi. Usiljeni trokovi i vrijeme su u
takvoj meuzavisnosti da nikakva dodatna ulaganja ne donose skraenje vremena trajanja
aktivnosti. Vrijeme i trokovi realizacije stoje u obrnutoj srazmjeri, smanjenje vremena
izaziva poveanje trokova i obrnuto.
Ukoliko elimo da izvrimo skraivanje vremena trajanja projekta i pojedinih aktivnosti,
najprije emo skraivati one aktivnosti koje se nalaze na kritinom putu, a imaju najmanji
prirast trokova. Pravilo je takoe da se uvijek prvo skrauje aktivnost ije skraivanje
zahtijeva manje trokove. Ukoliko se nakon skraivanja pojavi vie kritinih puteva, treba
svaki kritini put skratiti za isti broj jedinica.

8. METOD OSTVARENE VRIJEDNOSTI

Ovo je metoda koja se koristi u praenju i kontroli ostvarenog progresa na projektu. Osnovna
prednost: objedinjuje planirane i ostvarene veliine, to daje osnovu za realno sagledavanje
stanja na projektu.
Sutina: u utvrivanju stepena izvrenja projekta i mogunosti predvianja njegovih ishoda.
Znai, analiza zaraene vrijednosti podrazumijeva poreenje trenutnog izvrenja projekta u
odnosu na oekivano izvrenje iskazano u baznom projektnom planu i predvianje budueg
izvrenja na osnovu dobijenih parametara.
Osnovni parametar za analizu ostvarenog progresa na projektu je VARIJANSA, koja se
iskazuje kroz dvije forme:
vremensku i
trokovnu varijansu.
Njen proraune se vri na osnovu:
BCWS planirani trokovi planiranog rada,
BCWP planirani trokovi izvrenog rada,
ACWP - stvarni trokovi izvrenog rada.
Vremenska varijansa SV razlika izmeu planiranih trokova izvrenog rada i planirani
trokovi planiranog rada.
SV = BCWP BCWS
Ona pokazuje da li se radovi na projektu odvijaju po postavljenom planu, da li kasne ili se ak
odvijaju ranije:
SV = 0 - ostvareni trokovi po predvienom planu,
SV < 0 radovi kasne

SV > 0 - pre roka

Trokovna varijansa CV razlika izmeu planiranih trokova, izvrenog rada i stvarnih

trokova izvrenog rada: CV =
CV = 0 CV 0 CV 0
Analiza varijanse treba da pomogne pravovremenom otkrivanju moguih problema i
njihovom rijeavaju. Tako da kontrolne aktivnosti rukovodioca treba da budu usmjerene na:

Identifikaciju varijanse prilikom presjeka stanja na projektu,

Utvrivanje uroka nastalih rizika,
Procjenjivanje uticaja nastalih razlika,
Sprovoenje adakvatnih korektivnih akcija.

9. METODE PROCIJENE TROKOVA

U procesu planiranja realizacije projekata posebno se vri planiranje trokova realizacije
projekata, sa ciljem da se utvrde realni trokovi izvodjenja pojednih aktivnosti, faza i djelova
projekata u cjelini. Ovako razraen plan trokova predstavlja osnovu za efikasno upravljanje
realizacijom projekta.
Proces planiranja otpoinje procjenom trokova pojedninih aktivnosti, odnosno procjenom
potrebnih novanih sredstava da bi se obavila odredjena aktivnost na projektu.
Ove procjene vre iskusni strunjaci na osnovu raspoloive dokumentacije, gde spadaju
projekti, studije, ponude, elaborati, zatim na osnovu iskustvenih i statistikih podataka,
normativa, standarda.
Procjena trokova vri se nakon to se analizom strukture ili na drugi nain projekat razradi do
najelementarnijih ili najjednostavnijih zadataka koji se zovu aktivnosti. Zatim se za svaku
aktivnost posebno procjenjuje koliko je vremena i ljudi,materjala, opreme...potrebno za
obavljanje posmatrane aktivnosti.
Potrebni radni sati se pretvaraju u novane iznose uz pomo definisane cijene radnog sata, za
odredjenu vrstu posla, dok se za materijal i opremu uzimaju stvarni trokovi nabavke
materjala i opreme. Opti trokovi i ostali trokovi se posebno izraunavaju za odnosni dio
projekta ili cijeli projekat. Za procjenu trokova mogu se koristiti slijedee metode.....
9.1.1. Iskustveni metod
Je klasian i najstariji metod procjene trokova projekta koji se danas po negdje koristi. Kod
ovog metoda projekat se najprije rastavlja na odredjene dijelove i onda se na osnovu
sopstvenih i tudjih iskustava procjenjuju i dodeljuju trokovi za pojedine zadatke.
Iskustveni metod je veoma grub metod koji moe da dovede do znaajnih nepreciznosti i
netanosti. Ove nepreciznosti mogu dovesti do znaajnih problema, jer se netanost i
odstupanja umnoavaju kada se sumiraju i definiu troskovi.
Cjelokupan koncept upravljanja projektom je zbog svega toga podloan grekama i
promjenama, to smanjuje mogunost efikasnog upravljanja projektom.

9.1.2. Statistiki metod

Kod statistikog metoda se koriste predhodno prikupljeni i statistiki obraeni podaci o

trokovima realizacije pojedinih aktivnosti i poslova na ve zavrenim projektima. Ovi podaci
predstavljaju dobru bazu na osnovu koje se moe izvriti solidna procjena trokova za
navedene projekte.
Statistiki metod je znatno moderniji i taniji od iskustvenog metoda. Mada u praksi su
veoma rijetko raspoloivi statistiki podaci od predhodno realizovanih projekata,jer se oni ne
prate sistematski i ne uvaju.
Ovakve podatke imaju obino vee i dobro organizovane firme koje se specijalizovano bave
izvodjenjem odreenih projekata i koje iza sebe imaju veliki broj realizovanih projekata i
bogatu dokumentaciju o njima.

9.1.3.

Normativni metod

Ovdje se procjena trokova pojedinih aktivnosti vri na osnovu normativa ili standarda
vremena potrebnog za izvodjenje posmatrane aktivnosti i normativa za korienje materijala.
Normativi vremena za izvoenje odreene aktivnosti se dobijaju mjerenjem i egzaktnim
proraunima. Kod iste normativne metode se koriste iskljuivo standardi koji su izmereni i
usvojeni kao normativi.
Ovakav pristup je veoma teak u praksi jer je veoma teko doi do svih normativa i standarda.
U praksi se najee koristi kombinovana metoda, koja pored egzaktnih i izraunatih
standarda, omoguava korienje i iskustvenih normi tamo gdje nisu raspoloive egzaktne
norme. Naravno, u koliko se vie koriste egzaktne norme utoliko je procjena trokova bolja.

10. STANDARDNI RAUNARSKI PROGRAMI ZA UPRAVLJANJE

PROJEKTOM

Prilikom rada na realizaciji projekta koriste se razni raunarski programi za upavljanje

projektom. Ovdje emo ukazati na:
10.1.1. Programski paket PRIMAVERA
Moderan softverski paket koji omoguava rukovodiocima da upravljaju osnovnim elementima
projekta, a to su:

vrijeme,
resursi
i trokovi.

osnovni programski paketi Primavera Systems su:

Primavera Project Planner za planiranje, praenje i kontrolu razliitih vrsta projekata,

Sure Trak Project Manager softver dizajniran za manje i jednostavnije projekta;

planiranje vremena,resursa, trokova, kao i njihovo praenje kontrolisanje i izrada
izvjetaja,

Expedition za upavljanje dokumentacijom u toku izvoenja projekta; kreiranje i kontrola

ugovora, ponude, rauni, zapisnici itd.

,
Primavera Contractor softver kreiran za pruanje podrke izvoaima u pogledu
planiranja, praenja i kontole projekta.
10.1.2. Programski paket MICROSOFT PROJECT

programski paket namenjen, planiranju, praenju i kontoli realizacije manjih i srednjih

projekata i predstavlja jedan od najvie korienih programski paketa za UP.

koristi se kod sloenih projekata za ralanjivanje na faze i djelove ili povezivanje radi
zajednikog korienja resursa.

Koristi podatke vezane za projekat: aktivnosti, trajanja, veze, resurse, kalendare,

trokove, itd, oni su meusobno povezani i utiu jedni na druge.

Karakteristike:

efektivno predstavljanje informacija o projektu,

potpuna integrisanost podataka,
bolja raspodjela resursa,
olakano korienje programa,
trenutna pomo korisniku,
jednostavno prilagoavanje programa,
Veliki broj korisnika i provajdera novih rijeenja.
10.1.3. programski paket SUPER PROJECT

softverski paket koji prua potrebnu informacionu podrku za efikasno upravljanje

projektom,

koristi metode mrenog planiranja za planiranje i praenje, zatim gantograme i WBS

tehniku za struktuiranje projekta, vri vremensku analizu, rasporeivanje, nivelaciju i
kontrolu resursa.

Prua slijedee izvjetaje: gantograme, WBS dijagrame, mrene dijagrame, terminske

izvjetaje, izvjetaje o resursima, izvjetaje o trokovima.

ZAKLJUAK

U ovom seminarskom radu osnova svega je dobro postavljen i organizovan sistem praenja i
izvjetavanja, pomou koga se dobijaju protrebne informacije o stvarnom stanju realizacije
projekta. Nakon obrade informacije se dostavljaju upravljakim organima zbog eventualnih
korektivnih akcija.
Poreenje da li se realizacija na terenu odvija u skladu sa planiranom realizacijom na osnovu
tih podataka definiu se upravljake akcije koje bi izvrile korekciju odstupanja i vratile tok
realizacije projekta u planirane okvire. Dobar sistem praenja brzo reaguje na nepredviene
situacije.
Sistem praenja i izvjetavanja sastoji se od organizovanog skupa informacija i izvjetaja koji
se prikupljaju u odreenom vremenu, sa mjesta realizacije projekta, pa se skladite u bazu
podataka, i nakon obrade dostavljaju rukovodiocima.
Ovaj segment mora se obavljati u skladu sa procesom planiranja realizacije projekta i sa
prethodno definisanim planovima. Obuhvata kontrolu vremena realizacije projekta, praenje i
kontrolu utroenih resursa i trokova realizacije projekta i njihovo poreenje sa planiranim.

LITERATURA

Petar Jovanovi (2002). Upravljanje projektom, osmo izdanje. Beograd

Petar Jovanovi (1999). Upravljanje projektom, Grafoslog. Beograd
Lock D. (1977). Project Management. Gower Press. London
Lock D. (1987). Project Management Handbook. Gower Press. London
www.wikipedia.org