OPTINA MOJKOVAC

OPTINSKI PLAN ZA ZATITU I SPAAVANJE

OD POPLAVA

Mojkovac, marta 2013. godine

SADRAJ
GLAVA I
PROCJENA UGROENOSTI OD POPLAVA
1.

OPTI

DIO..................................................................................................................................7
1.1 Geografski poloaj.........................................................................................................7
2

1.2 Reljef..............................................................................................................................7
1.2.1 Geomorfoloki faktor......................................................................................7
1.2.2 Inenjersko- geoloke odlike..........................................................................7
1.3 Geoloko hidroloke karakteristike................................................................................8
1.3.1 Korienje voda za vodosnabdijevanje i industriji.........................................8
1.4 Klimatske karakteristike..............................................................................................11
1.5 Stanje ivotne sredine i kulturnog nasljea.................................................................11
1.6 Demografske karakteristike.........................................................................................11
1.7 Privredni i infrastrukturni objekti................................................................................12
1.7.1 Privredni objekti............................................................................................12
1.7.2 Elektroprivredni objekti................................................................................12
1.7.3 Saobraajna infrastruktura............................................................................13
1.7.4 eljezniki saobraaj....................................................................................13
1.7.5 Telekomunikacije..........................................................................................14
1.8 Vanprivredni objekti i ustanove...................................................................................14
1.8.1 Obrazovne ustanove......................................................................................14
1.8.2 Zdravstvene ustanove....................................................................................14
1.8.3 Sportski objekti.............................................................................................15
1.8.4 Vjerski objekti...............................................................................................15
1.8.5 Turistiki objekti...........................................................................................15
2.

POSEBNI

DIO..........................................................................................................................16
2.1 Analiza hazarda............................................................................................................16
2.1.1 Vodotoci koji mogu biti uzrok poplava........................................................18
2.1.1.1 Crnomorski sliv..............................................................................19
1.1.1.2 Bujini tokovi i erozije...................................................................22
1.1.2

Plavljene povrine..........................................................................26

2.2 Indukovane posljedice od poplava...............................................................................31

2.3 Uestalost pojavljivanja i intenzitet djelovanja poplava..............................................32
2.4 Kriterijumi zatite od poplava......................................................................................35
2.5 Principi zatite od poplava...........................................................................................36
2.6 Mjere, snage i sredstva za zatitu od poplava..............................................................36
3

2.6.1 Pregled nephodnih radova i mjera za ureenje vodotoka i zatitu od

poplava............................................................................................................40
3. ZAKLJUCI.............................................................................................................................42

GLAVA II
DOKUMENTA OPTINSKOG PLANA ZA ZATITU OD POPLAVA
1.

Mjere zatite i spaavanja od poplava (strukturne i nestrukt. mjere)..........................44

1.1 Mjere i aktivnosti nakon dobijanja upozorenja o moguoj poplavi ili

upozorenja o ekstremnim meteorolokim uslovima...................................................44
1.2 Mjere zatite i spaavanja od poplava po fazama.......................................................45
1.2.1 Zatita kljune infrastructure...................47
1.2.2 Zatvaranje puteva..........................................................................................47
1.2.3 Obnova zaliha...............................................................................................47
1.2.4 Odgovor na bujice.........................................................................................48
1.2.5 Postupanje graana u sluaju poplava..........................................................48
1.2.6 Evakuacija.....................................................................................................49
2.

Operativne jedinice (ljudski i materijalni resursi).......................................................49

3.

Organi lokalne uprave, privredna drutva, druga pravna lica i preduzetnici

(ljudski i materijalni resursi).......................................................................................49

4.

Rukovoenje i kordinacija pri akcijama zatite i spaavanja od

poplava...................................................................................................................... 50

5.

Meuoptinska i meunarodna saradnja.....................................................................50

6.

Informisanje graana i javnosti..................................................................................50

7.

Nain odravanja reda i bezbjednosti prilikom intervencia........................................51

8.

Finansijska sredstva za sprovoenje plana.................................................................51

GLAVA III
PRILOZI
1. Optinski tim za upravljanje u vanrednim situacijama
4

2. Pregled ljudskih i materijalnih resursa operativnih jedinica koje mogu biti

angaovane u sluaju poplava
3. Pregled ljudskih i materijalnih resursa organa lokalne uprave, privrednih drutava,
4.
5.
6.
7.
8.
9.

drugih pravnih lica i preduzetnika

Organizaciona ema djelovanja u vanrednim situacijama od poplava
Uputstvo za postupanje graana u sluaju rizika od poplava
Pregled ugroenog stanovnitva i objekata po podrujima
Karte
Uputstva o evakuaciji
Pregled timova i grupa koje se u sluaju potrebe mogu angaovati za sprovoenje

odreenih mjera i aktivnosti

10. Radna grupa za izradu plana zatite i spaavanja od poplava

GLAVA I

PROCJENA UGROENOSTI OD POPLAVA

1.

OPTI DIO

1.1 GEOGRAFSKI POLOAJ

Optina Mojkovac nalazi se u sjevernom dijelu Crne Gore i njen geografski poloaj
odreen je koordinatama od 42 57 50 sjeverne geografske irine i 19 34 57 istone
geografske duine. Sa june strane granii se sa optinom Kolain, sa zapadne strane sa
optinama abljak i avnik, na istoku se granii sa optinama Bijelo Polje i Berane dok se sa
sjeverne strane granii sa optinom Pljevlja. Prostire se na teritoriji od 367 km 2 koju prema
popisu iz 2011. godine naseljava 8622 stanovnika sa prosjenom gustinom naseljenosti od 23,5
stanovnika po 1 km2.
Radi lakeg neposrednog uestvovanja i odluivanja o poslovima od interesa za lokalno
stanovnitvo na podruju Optine Mojkovac osnovano je 13 mjesnih zajednica.
6

1.2 RELJEF
1.2 .1 Geomorfoloki faktori
Mojkovac je lociran u dolini rijeke Tare u podnoju planina Bjelasice, Sinjajevine i
Proenskih planina. Podnoje planina je izbrazdano vodotocima rijeka Tare, Rudnice,
Lepenice, titarike rijeke i Bistrice. Teritorija optine Mojkovac se nalazi na nadmorskoj visini
od 600 m do 2033 m, a gradsko naselje je formirano na visini od 820 m.
U morfolokom pogledu ova teritorija je u najveem dijelu visoko planinska
(Sinjajevina, Bjelasica i Proenske planine).
Sinjajevina je planinska visoravan sa sloenim i raznovrsnim reljefom nastalim
tektonskim, erozivno-akumulacionim oblicima fluvijalne, krake i glacijalne erozije i
akumulacija kao i raspadanjem stijena.Oko 90% njene povrine pokriveno je panjacima, na
kojima se nalaze sezonske naseobine - katuni, dok su stalna naselja smjetena u njenom
podnoju (titarica, Polja, Gojakovii, Bistrica i Dobrilovina).
Bjelasica se izdie iznad doline rijeke Tare do kote od 2033 m (Razvrje). Kompleks
planine ine kriljci, eruptivne stijene i znatno manje krenjaci. Njen reljef ine glacijalne forme,
cirkovi i rolovi nastali lednikim kretanjem. Planina obiluje izvorima i vodotocima jer se
padavinske vode ne gube podzemno.
Proenske planine predstavljaju pitom i pristupaan predio pogodan za bavljenje
stoarstvom. Sjeverni i zapadni dio ove krenjake planine siromaan je izvorima i povrinskim
vodama, dok flini jugo-zapadni i istoni dio imaju bolje uslove za pojavu izvora pa je zato i
bolje naseljen.
1.2.2 Inenjersko geoloke odlike
Inenjersko-geoloke karakteristike teritorije Optine Mojkovac odreene su sa dvije
grupe stijena: vezane i nevezane.
Grupu vezanih dobro okamenjenih stijena ine karbonatske i silicijske stijenske mase
predstavljene krenjacima, dolomitima i ronacima (karbonatne, permske trijaske i jurske
starosti) i dijabaz-ronaka formacija jurske starosti. Tereni izgraeni od ovih stijena odlikuju se
dobrom nosivou i stabilnou pa su povoljni za gradnju.
U grupu vezanih slabo okamenjenih spadaju klasini glinovito-laporoviti sedimenti,
mlaeg paleozoika i donjeg trijesa koji izgrauju dolinske strane Lepenice, titarice i Poljske
Bistrice u okolini gradskog naselja.Ovaj teren je zahvaen procesima jaruenja i ispresijecan je
gustom mreom kraih povremenih i stalnih tokova povrinskih voda.Ovi tereni spadaju u
uslovno stabilne, jer se u sluaju nekontrolisanog zasijecanja padina mogu pojaviti nestabilnosti
u obliku klizita.
U grupu nevezanih stijena mogu se uvrstiti kvartalne glacijalne, deluvijalne, terasne i
aluvijalne naslage predstavljene ljunkovito-pjeskovitim sedimentima, veim valucima i
drobinom razliitog petrografskog sastava. Ovaj sastav je karakteristiin za dolinu Tare i ubraja
se u uslovno stabilne terene.
7

1.3 Geoloko-hidroloke karakteristike

Tara i vode od lokalnog znaaja pripadaju crnomorskom slivu.Najznaajnije pritoke Tare
na podruju optine Mojkovac su: titarika rijeka i Ravnjak sa lijeve strane i Bjelojevika
rijeka, Rudnica i Jukovia potok sa desne strane. Lepenica izvire ispod Burena, odvodnjavajui
istoni dio Proenskih planina, i pripada Limskom slivu.
Najjai izvori se javljaju u podnoju planine Sinjajevine (Polja, Gojakovii i Bistrica) od
kojih su najznaajniji: Martinski potok, Tvrdi potok, panjska esma, Babino vrelo, Branislavac,
Repite, Tmajevac, Ljevak i drugi.
Pritoke imaju snijeno-kini reim tako da u vrijeme velikih kia obrazuju jake vodene
tokove koji erodiraju podlogu, odnose materijal i taloe ga u podnoje planine zbog ega su esta
pomijeranja korita rijeka. Takva pomijeranja esto dovode do oteenja lokalnih puteva i
poljoprivrednog zemljita.
Zabojsko jezero na Sinjajevini gleerskog je porijekla i sa najveom dubinom od 18,8 m
spada meu najdublja jezera u Crnoj Gori.
1.3.1 Korienje voda za vodosnabdijevanje i u industriji
Oko 70 % stanovnitva se snabdijeva vodom preko gradskog vodovoda i drugih lokalnih
vodovoda, dok se neto ispod 30 % stanovnika vodom snabdijeva preko individualnih vodovoda.
Vodoizvorite u Gojakoviima, sa kojeg se snabdijevaju gradska i prigradska podruja sa
oko 6500 stanovnika, u vodnom minimumu ima kapacitet od 30 l/s . Pritisak vode u gradskoj
mrei iznosi od 6 6,5 bara.
Industrijski vodovod koji je snabdijevao tehnolokom vodom industriju drveta je
zaputen i nije u upotrebi, dok se vodovod koji je snabdijevao tehnolokom vodom rudnik
Brskovo koristi i dalje za potrebe malih i srednjih preduzea.
Komunalne otpadne vode sa ueg gradskog podruja se preiavaju u postrojenju za
preiavanje otpadnih voda, dok znaajan dio komunalnih otpadnih voda iz prigradskih naselja
odlazi u prirodne recipijente bez ikakvog preianja.

Slika br. 1: Plan izvedene i planirane mree vodovoda u Mojkovcu

Slika br. 2: Plan izvedene i planirane atmosferske kanalizacije u Mojkovcu

Slika br. 3: Plan izvedene i planirane fekalne kanalizacije u Mojkovcu

1.4 KLIMATSKE KARAKTERISTIKE
Geografski poloaj i konfiguracija terena uslovljavaju da najvei dio teritorije optine
Mojkovac ima planinsku klimu sa nekim karakteristikama kontinentalne klime koju karakteriu
velike dnevne i godinje amplitude temperatura. Koliina padavina je neravnomjerno
rasporeena po mjesecima, a zime su duge i otre sa esto vrlo niskim temperaturama koje se
mogu kretati i ispod -20C.
Gradski dio Mojkovca osjea mali uticaj primorske klime i uglavnom ima umjerenokontinentalne klimatske karakteristike.
Visina snijenog pokrivaa u zimskom periodu naglo opada sa nadmorskom visinom.
Proljee i jesen karakteristini su po jakim junim i jugozapadnim vjetrovima dok u
zimskom periodu najee duva sjeverni vjetar.

1.5 STANJE IVOTNE SREDINE I KULTURNOG NASLJEA

Podruje optine Mojkovac izrazito je planinski pejza odvojen rjenim dolinama sa
ouvanom florom i faunom.
Nacionalni park Durmitor zauzima zapadni dio teritorije optine Mojkovac gdje se na
lokalitetu Crna poda, nalazi uma crnog bora sa stablima visine i do 50m, starosti od oko 400
godina. Ovaj lokalitet je 1977. godine uvrten UNESCO programom u Svjetsku mreu rezervata
biosfere.
Dio june teritorije optine Mojkovac zauzima zatieno podruje Nacionalnog parka
Biogradska gora. Pravo prirodno bogatstvo predstavljaju planine Sinjajevina i Bjelasica ije se
ambijentalne i pejzane vrijednosti mogu valorizovati u turistike svrhe pa je iz tih razloga
razvoj planine Bjelasice, planiran Planom posebne namjene Bjelasice i Komova.
Od kulturno istorijskih spomenika mogu se izdvojiti :

Manastir Sv. ore u Dobrilovini koji se spominje u zapisima iz 1592. godine,

Crkva u Proenju iz 12. vijeka,
Spomenik palim borcima Mojkovake bitke,
Spomenici palim borcima u II svjetskom ratu.
1.6 DEMOGRAFSKE KARAKTERISTIKE

Na povrini od 367 km2 ivi 8622 stanovnika sa prosjenom gustinom naseljenosti od

23,5 stanovnika na 1 km2 i sa prosjenim brojem lanova po domainstvu od 3,49.

Gustina mree naselja je rijetka sa prosjenih 3,49 naselja na 100 km 2 to je duplo manje
od dravnog prosjeka.
Stepen urbanizacije je oko 41 % ne raunajui prigradska
unutranjoj migraciji stanovnitva iz oblinjih sela.

naselja formirana pri

Polna struktura stanovnitva je blago na strani mukaraca to se vidi iz sljedee tabele.

POL
UKUPNO

MUKARCI
ENE
4352
4270
Tabela br. 1: Polna struktura stanovnitva

Populacija optine Mojkovac spada u kategoriju regresivnog, odnosno starog

stanovnitva. Indeks starenja koji predstavlja odnos stanovnitva starog 60 i vie godina i
stanovnitva starog od 0 do 20 godina iznosi 59,2 dok je kritina vrijednost iznad koje
stanovnitvo zalazi u proces starenja 40 godina.
Posebno je visok indeks starenja u naseljima: Bistrica, Dobrilovina i Stevanovac, dok je
naselje Crvene Lokve skoro potpuno iseljeno.
Prosjena starost stanovnitva optine Mojkovac, prema popisu iz 2003. godine iznosila
je 35,7 godina.
1.7 PRIVREDNI I INFRASTRUKTURNI OBJEKTI
1.7.1 Privredni objekti
Od veih privrednih preduzea postoji fabrika metalnih djelova Tara-aeroscape and
defence produkt, zanatska radionica Aluline koja se bavi proizvodnjom eloksirane bravarije i
nekoliko manjih drvopreraivakih preduzea od kojih su najznaajniji DOO Trudbenik, DOO
Iver, DOO Elisa i DOO Nesiren.
Od rudnih nalazita poznata su nalazita olovo-cinkane rude, ali se ne eksploatiu od
1991. godine dok su nalazita ive na podruju Bjelojevia zanemarljiva.
Znaajna su nalazita tehniko-graevinskog kamena ija se ekploatacija i obrada vri na
podruju MZ titarica. Ekploatacija ljunka i pijeska razliitih granulacija, vri se iz korita
rijeke Tare sa vie lokacija.
1.7.2 Elektroprivredni objekti
Preko teritorije optine Mojkovac prolaze sljedei dalekovodi :

220 KV u duini od 11 km ;
110 KV u duini od 5 km;
400 KV u duini od 9km;
110 KV u duini od 7 km.

10

Potroai na teritoriji optine Mojkovac snabdijevaju se elektrinom energijom iz TS

220/110/35 KV Mojkovac. Ova TS je prikljuena T-vezom na dalekovod 220 KV Pljevlja
Podgorica i dalekovod 110 KV Mojkovac Ribarevine. Ovi prenosni objekti su u vlasnitvu
AD ,,Prenos i predstavljaju posebnu cjelinu elektroenergetskog sistema na podruju optine
Mojkovac.
Iz TS 220/110/35 KV napaja se TS 35/10 KV 2x4 NVA Mojkovac do RP 10 KV
Mojkovac koja se nalazi u posebnom objektu. Od ovog RP 10KV Mojkovac potroai se
napajaju prekon 100 km 10 KV vodova i 77 TS 10/04 KV i 300 km mree 380/220 V.

1.7.3 Saobraajna infrastruktura

Optina Mojkovac je povezana sa regionalnim centrima sjeverne Crne Gore (Bijelo Polje,
Berane i Pljevlja) i centrom od dravnog znaaja (Podgorica) relativno dobrim putevima
(magistralni i regionalni putevi).
Glavne saobraajnice na teritoriji Optine Mojkovac su :
1.
2.

Jadranska magistrala u duini od 20 km na kojoj se nalaze infrastrukturni objekti:

2 mosta duine preko 30 m,
2 mosta duine preko 10 m,
1tunel duine preko 30 m.
Regionalni put Mojkovac Pljevlja u duini od 32 km sa sljedeom
infrastrukturom :
- 1 most duine preko 30 m,
- 6 mostova duine ispod 30 m,
- 1 tunel.
3. Lokalni put Mojkovac titarica ;
4. Lokalni put Mojkovac Slatina;
5. Lokalni put Mojkovac Bjelojevii;
6. Lokalni put Rudnica Brskovo;
7. Lokalni put Mojkovac - Stevanovac Krstac;
8. Lokalni put Krstac Buren;
9. Nekategorisani put titarica Sinjajevina Polja;
10. Nekategorisani put titarica Sinjajevina Dobrilovina;
11. Nekategorisani put Proenje Stup Crvena lokva Buren;
12. Nekategorisani put Brskovo Vrioca Medeno guvno Bojna njiva.

1.7.4 eljezniki saobraaj

Kroz teritoriju optine Mojkovac prolazi eljeznika pruga, dio jednokolosjene pruge
Beograd Bar, u duini od 18250 m sa sljedeim objektima:

9 mostova ukupne duine 697 m i

7 tunela ukupne duine 4316 m.
11

1.7.5 Telekomunikacije
Fiksna telefonija u Mojkovcu ostvarena je preko tri digitalne centrale, 4 prenosna sistema
i mjesne distributivne mree, dok je mobilna telefonija zastupljena preko tri operatera: T-mobile,
M-tel i Telenor sa baznim stanicama na sljedeim lokacijama:
1.
2.
3.
4.
5.
6.

Mojkovac,
Podbie,
Katuniko brdo,
Gradac,
titarica,
ari.

Emitovanje, prenos i distribucija radio i TV signala obavlja se preko emisionih stanica

koje se nalaze na sljedeim lokacijama:
1.
2.
3.
4.
5.
6.

Mojkovac,
Podbie,
Katuniko brdo,
Gradac,
titarica,
Kruke.
1.8

VANPRIVREDNI OBJEKTI I USTANOVE

1.8.1 Obrazovne ustanove

Oko 1400 uenika stie obrazovanje u sljedeim obrazovnim ustanovama:

-

Srednja mjeovita kola Vuksan uki;

Osnovna kola Aleksa ilas Beo sa podrunim odjeljenjima u Podbiu,
titarici, Poljima, Gojakoviima i Dobrilovini;
Osnovna kola Milovan Rakoevi u Lepencu sa podrunim odjeljenjem u
arima;
Osnovna kola Radomir Rakoevi u Slatini sa podrunim odjeljenjem u
Jakoviima;
Djeji vrti Jevrosima Rabrenovi.
1.8.2 Zdravstvene ustanove

Dom zdravlja u Mojkovcu izgraen je 1972. godine i ima korisnu povrinu od 2815 m
prostora sa kapacitetom od 15 bolesnikih postelja.
Pored Doma zdravlja ,,Boko Dedeji mogue je u sluaju potrebe raunati na 6
zdravstvenih stanica koje se nalaze u Lepencu, titarici, Poljima, Slatini, Bistrici i arima.

12

1.8.3 Sportski objekti

Aktivnosti vezane za fiziku kulturu i sport ostvaruju se kroz kolski sistem kojim je
obuhvaeno 1380 djece i omladine.
Sportski fudbalski, rukometni i klubovi borilakih vjetina okupljaju oko 400 lanova.
Aktivnosti fizike kulture se odvijaju u tri kolske sale ukupne povrine od 2900 m i na
gradskim stadionima koji su rekonstruisani 2009. godine.
1.8.4 Vjerski objekti
U Dobrilovini se nalazi Manastir Sv. ora. U Mojkovcu se nalazi Hram Hristovog
rodestva, renovirane crkve nalaze se u Slatini, titarici, Poljima i crkva Ruica na Sinjajevini.U
fazi zavretka je crkva u Lepencu, a u izgradnji je u Jakoviima.
1.8.5 Turistiki objekti
I pored toga to je strateki pravac razvoja Mojkovca turizam u njemu se nalazi mali broj
turistikih objekata sa sljedeim smjetajnim kapacitetom:
-

Hotel Palas sa 70 kreveta,

Hotel Dulovi sa 17 kreveta,
Hotel Krstac sa 14 kreveta,
Hotel Tara sa 37 kreveta,
Eko-imanje Rakoevi sa 40 kreveta,
Hotel Ravnjak sa 12 kreveta,
Eko-katun u Dobrilovini sa 12 kreveta,
Planinarski dom Dambas sa 40 kreveta,
Planinarski dom Brskovo sa 30 kreveta.

2.

POSEBNI DIO
13

2.1 ANALIZA HAZARDA

Poplava je izlivanje vode iz rjenog korita, jezera ili mora, pri emu voda pokriva
odreeni kompleks zemljita. Poplave mogu nastati kao posljedica velikih kia, naglog otapanja
snijega, jakih zemljotresa i drugih nesrea. Poetak, obim i vrijeme trajanja poplava ne moe se
unaprijed predvidjeti, ali se na osnovu steenih iskustava i sreenih statistikih podataka, s
obzirom na mjesto pojave i godinje doba, moe pretpostaviti da e do poplava doi. Na osnovu
karte srednje koliine kie za podruje Crne Gore, Mojkovac je predstavljen kao potencijalno
ranjivo mjesto od poplava. Veliki uticaj na vodostaj rijeke Tare i plavljenje povrina oko nje ima
koliina padavina na uzvodnom dijelu Tare, odnosno u Kolainu.

Slika br. 4: Karta srednje koliine za podruje Crne Gore sa potencijalno

ranjivim mjestima na poplave
Tako je u periodu od 08.novembra pa sve do kraja decembra 2010.godine, podruje
Mojkovca bilo izloeno seriji ciklona koji su uslovili uestale i veoma obimne padavine. Jaka
kina serija poela je 08. novembra i uslovila je nagli porast rijeke Tare, koji je do tog dana bio
na nivou niskog vodostaja. Drugi dodatni faktor koji je uticao na nagli priliv voda bile su visoke
temperature za to doba godine, zbog kojih su izostale snijene padavine, a uslovile su i naglo
14

otapanje snijenog pokrivaa koji je na veim nadmorskim visinama iznosio i do 50 cm. Na

osnovu podataka Hidrometeorolokog zavoda u periodu od 07 h 30.11. do 13 h 01.12.2010.
godine u Mojkovcu je palo 1333 l/m kie, to je s obzirom na velike slivne povrine stvorilo
ogromnu koliinu vode koju korita rijeka nijesu mogla da prime.

Slika br.5: Poloaj ciklona koji je uslovio obilne padavine, praene

jako visokim temperaturama i jakim junim vjetrom
Izgradnjom vodnih objekata kao to su nasipi, brane, kanali ili veliki akumulacijski
bazeni mogu se sprijeiti ili umanjiti posljedice poplava. Poplave mogu biti prirodne i vjetake.
Prirodne poplave nastaju najee kada se voda izlije iz rjenog korita i pokrije
priobalno zemljite ili tee preko njega. irina poplavljenog zemljita zavisi od koliine vode,
dubine rjenog korita, nagiba strana rjene doline i zatitnog pojasa izgraenog du rijeke.
Vjetake poplave nastaju ruenjem nasipa na rjenim obalama i branama na
hidroakumulacijama.
Veina naselja u Mojkovcu nalazi se u dolinama rijeke Tare, titarike rijeke, Rudnice,
Lepenice, Poljske Bistrice i drugih voda od lokalnog znaaja i izloena su povremenom
plavljenju, pri emu nastaju tete na objektima i poljoprivrednom zemljitu.
Magistralni put Mojkovac Kolain, regionalni put Mojkovac Pljevlja, eljeznika
pruga Bijelo Polje Bar, kao i veina lokalnih puteva, izgraeni su pored rijeka i trpe znaajna
oteenja pri poplavama.
Studije sluaja - 23.11.2006. godine dolo je do klizanja terena pored regionalnog puta
Mojkovac urevia Tara u mjestu Kaludra pri emu je obrueni materijal zatrpao korito
rijeke Tare i napravio branu. Zbog nemogunosti oticanja voda se akumulirala uzvodno plavei
15

poljoprivredno zemjljite i pomone objekte u naselju Kaludra. Izvrena je evakuacija

stanovnitva iz 5 stambenih objekata, a takoe je izvreno i izmjetanje materijalnih dobara iz tih
objekata. Tara je napravljenu branu probila tek 24.11.2006. godine u 21h.

Slika br. 6: Odron u kanjonu Tare

Slika br. 7: Poplavljene povrine u Kaludri

2.1.1 Vodotoci koji mogu biti uzrok poplava
U ovom dijelu procjene ugroenosti bie detaljno sagledani vodotoci koji mogu biti uzrok
poplava na teritoriji optine Mojkovac.
2.1.1.1 Crnomorski sliv
Crnomorskom slivu pripadaju rijeke Ibar, Lim, ehotina, Tara i Piva.

16

Slika br. 8: Karta Crnomorskog sliva

Tara i njene pritoke na teritoriji optine Mojkovac pripadaju Crnomorskom slivu.
Desne pritoke Tare na teritoriji optine Mojkovac su: Bjelojevika rijeka, Rudnica,
Jukovia potok, Mrdovia potok, Zadubski potok i Gostilovaki potok.
Lijeve pritoke Tare su: titarika rijeka, Borovnjaki potok, Poljska Bistrica, Aluki
potok, Ravnjak i Sokolovaki potok.

17

Slika br. 9: Karta vodotoka na teritoriji optine Mojkovac

Kroz urbani dio Mojkovca duina rjenog korita Tare je 3,5 km sa osnovnim pravcem
toka jugoistok sjeverozapad. U ovom dijelu Tara iz klisurastog korita ulazi u iroku dolinu
ime se uslovi njenog teenja znatno pogoravaju, jer dolazi do istaloavanja velikih koliina
vunog nanosa, zbog oslabljene vune snage rijeke. Sprudovi nanosa u koritu esto mijenjaju
tok, Tare koja odnosi rastresiti materijal sa obala mijenjajui tako korito i ugroavajui
infrastrukturne objekte i naselja pored nje.

Slika br. 10: Odnoenje lijeve obale i ugroavanje poslovnih objekata

Karakteristine velike vode rijeke Tare u periodu od 1960. do 1980. godine (Studija
Hidrotehnike infrastrukture Mojkovca iz 1983. godine) date su u sljedeoj tabeli:

GODINA

DATUM POJAVE

Xi
m /sek

1.
2.
3.

1960
1961
1962

07.11.
12.11.
06.02.

377
164
357

18

4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.

1963
17.12.
1964
20.12.
1965
03.03.
1966
03.12.
1967
27.12.
1968
20.12.
1969
27.11.
1970
04.
1971
01.01.
1972
28.09.
1973
07.11.
1974
24.10.
1975
19.11.
1976
03.12.
1977
12.02.
1978
14.02.
1979
17.11.
Tabela br. 2: Godinji maksimalni protoci

565
282
346
341
350
599
336
513
338
220
172
742
279
258
388
314
681

Vodostaj rijeke Tare na vodomjernoj stanici u Trebaljevu dana 18.10.1992. godine bio je
497 cm( podaci Hidrometeorolokog zavoda od 11.08.2011. godine) Na mjernoj stanici u
Mojkovcu na taj dan vodostaj nije evidentiran.
Pored korita rijeke Tare prolazi magistralni put Bijelo Polje Podgorica, regionalni put
Mojkovac Pljevlja, lokalni put Mojkovac Slatina i eljeznika pruga Bijelo Polje Bar iju
stabilnost rijeka ugroava na vie lokacija.
titarika rijeka izvire ispod krenjakog odsjeka Javorove glave na Sinjajevini, tee
kroz selo titaricu i uliva se sa lijeve strane u rijeku Taru.
Duina korita titarike rijeke iznosi 9450 m, a srednji protok je 1,9 m/s.
Zbog strmog korita rijeka snosi veliku koliinu materijala taloei ga u srednjem dijelu
korita usljed ega se izliva i mijenja tok kroz selo titaricu.
Bjelojevika rijeka izvire ispod vrhova Bjelasice sa duinom korita od 7850 m i
srednjim protokom od 1 m/s. Uliva se u Taru sa njene desne strane u Podbiu. Vodni reim
Bjelojevike rijeke je ujednaen jer joj je slivno podruje obraslo vegetacijom. U dosadanjim
poplavama Bjelojevika rijeka nije priinjavala neke vee tete, ali postoji mogunost da na
pojedinim djelovima ugrozi lokalni put Mojkovac Bjelojevie i poljoprivredna imanja.
Borovnjaki potok je lijeva pritoka rijeke Tare sa duinom korita od 4300 m i slivnim
podrujem 3,5 km. Svojim koritom u duini od 1950 m presijeca naselje Podbie na dva dijela,
prolazi ispod magistralnog puta i eljeznike pruge kroz propuste koji se neredovno odravaju.
Rudnica je tok koji se sputa sa Bjelasice i uliva sa desne strane u rijeku Taru na samom
ulazu u gradsko naselje. Duina rjenog korita je 4850 m, od toga kroz naseljeno mjesto prolazi
u duini od 1950 m.
19

Jukovia potok je desna pritoka Tare sa duinom toka od 2200 m, slivnom povrinom
od 1,8 km i velikim vodama od 8,7 m/s. Ovaj potok presijeca sjeverozapadni dio grada. Sa obje
njegove strane pruaju se saobraajnice. Potok je premoen sa etiri mosta od kojih su tri na
lokalnom, a jedan na magistralnom putu.
Rijeka Poljska Bistrica izvire ispod Sinjajevine i uliva se sa lijeve strane u Taru.
Najveim dijelom svoga toka prolazi kroz poljoprivredno zemljite na koje pri izlivanju iz korita
nanosi velike koliine materijala.
Rijeka Ravnjak (Bistrica) izvire ispod Pearca dok njegova glavna vrela izviru ispod
regionalnog puta Mojkovac urevia Tara. Duina korita Ravnjaka je oko 5,5 km. Ljevak,
lijeva pritoka Ravnjaka, dug oko 2,5 km dijeli selo Bistricu na dva dijela.
U dosadanjem periodu ove vode nijesu nanosile neke znaajnije tete.
Lepenica izvire ispod Burenskog dola i pripada slivu Lima. Uliva se u Ljuboviu kod
Slijepa mosta. Odvodnjava prostor istonih djelova Proenskih planina. Duina njenog korita
je oko 8140 m, a srednji protok je 1,5 m/s.
U dijelu korita koje prolazi kroz Lepenac esto ugroava poljoprivredna imanja i
nekoliko neplanski napravljenih stambenih objekata.
Lepenica prolazi ispod magistralnog puta kroz propust koji se neredovno odrava pa
postoji mogunost da na tom mjestu doe do oteenja magistralnog puta.
2.1.1.2 Bujini tokovi i erozije
ivote ljudi i njihovu imovinu mogu ugroziti bujini tokovi i erozivni procesi koji
uglavnom nastaju zbog neadekvatnog korienja prirodnih resursa i velikih nagiba terena.
Praktino sve vode na teritoriji optine Mojkovac su bujinog karaktera sa redovnom pojavom
bujinih talasa i velikom koliinom nanosa.
Istoni i sjeveroistoni predjeli iznad doline Tare su uglavnom dobro poumljeni pa je
erozija manje izraena. Erozioni procesi su najvie izraeni u gornjem slivnom podruju rijeke
Lepenice koji je u znatnoj mjeri ogoljen.
Povrinski i dubinski oblici fluvijalne erozije (brazde, jaruge i vododerine) izraeni su i u
gornjem toku slivnog podruja titarike i Bjelojevike rijeke. Erozivni procesi su izraeni i na
strmim terenima koji prate tok Tare od ua titarike rijeke pa nizvodno do Dobrilovine.
Bujini tokovi, sa odnosom velikih i malih voda veim od 1000:1, ugroavaju naselja,
saobraajnice i poljoprivredna zemljita.

20

Slika br. 11: Izgled oteenog nekategorisanog puta

Najznaajniji bujini tokovi i objekti koji mogu biti oteeni poplavama prikazani su u sljedeoj
tabeli:
Redn
i broj

Bujini tok

Recipijent

Put

Pruga

Tara

Lokalni put
magistrala
titarica
Magistralni put
Nekategorisani
put
Lokalni put
Mojkovac Bjelojevii
Lokalni put
Mojkovac Podbie
Ul.Nemanjina

Bijelo
Polje Bar

1.

titarika
rijeka

2.

Praia
potok
Bjelojevika
rijeka

titarika
rijeka
Tara

4.

Borovnjaki
potok

Tara

5.

Rudnica

Tara

6.

Potok u
Ambarinama

7.

Jukovia
potok
Futia
potok

Tara

Aluki potok

Tara

3.

8.
9.

Rudnica

Tara

Ul.Vojislava
epanovia

Lokalni put
Mojkovac Slatina
Nekategorisani
put

Poljopr.
zemljite u
naseljima
titarica

Broj
ugroeni
h objekta
11 +
objekti
asfaltne
baze
2

Broj
stanovnik
a
15

titarica

Bjelojevii

Bijelo
Polje Bar
Bijelo
Polje Bar
Bijelo
Polje Bar
/

Podbie

21

Rudnica
Gradski
stadion
Ambarine

35

27

Uroevina

Stevanovac

Polja

3
21

10. Poljska
Bistrica

Tara

11. Mrdovia
potok (Vuji
potok)
12. Zadubski
potok

Tara

13. Gostilovaki
potok
14. Smolovi

Tara

15. Baltia potok

Tara

16. Vukovia
potok
17. Potok
Babino
vrelo
18. Tvrdi potok

Tara

Tara

Tara

Tara
Tara

19. Ljevak

Ravnjak

20. Ravnjak

Tara

21. Sokolovaki
potok
22. Lepenica

Tara
Ljubovia

Nekategorisani
put Polja Vodenice
Lokalni put
Mojkovac Slatina
Nekategorisani
put Slatina Gostilovina
Nekategorisani
put
Nekategorisani
put
Nekategorisani
put
Nekategorisani
put
Nekategorisani
put

Polja

Slatina

Slatina

Nekategorisani
put
Nekategorisani
put
Nekategorisani
put
Nekategorisani
put
Magistralni put

/
/

Stevanovac

Polja

Polja

Gojakovii

Gojakovii

/
/

Bistrica

Dobrilovina

Lepenac

Tabela br. 3: Bujini vodotoci na teritoriji optine Mojkovac

eljeznika pruga Beograd Bar moe biti ugroena od sljedeih vodotoka: Tare,
titarike rijeke i Borovnjakog potoka (tabela br. 4).

Vodotok

Lokalitet

Mjesto

Tara
Barice
Ambarine
titarika rijeka
Grla
Podbie
Borovnjaki potok
Lilovina
Podbie
Tabela br. 4: Vodotoci koji mogu ugroziti eljezniku prugu
Magistralni put ugroavaju sljedei vodotoci: Tara, titarika rijeka, Jukovia potok i
Lepenica (tabela br. 5).

22

Vodotok
Tara
Tara
titarika rijeka
Borovnjaki potok
Jukovia potok
Lepenica

Lokalitet

Mjesto

Zakrnice
Mostine
Zakrnice

Podbie
Mojkovac
Podbie
Podbie
Mojkovac
Lepenac
Tabela br. 5: Vodotoci koji mogu ugroziti magistralni put

Regionalni put Mojkovac urevia Tara mogu ugroziti Tara i vie bujinih vodotoka
koji izazivaju odrone.
Zbog poveane mogunosti da ugroze ivote ljudi i materijalna dobra izdvojiemo
sljedea dva bujina vodotoka:
- Potok u Ambarinama je lijeva pritoka rijeke Rudnice, bujinog je karaktera i moe
ugroziti gornji dio naselja Ambarine, kao i nekoliko kua ispod same eljeznike pruge. U dijelu
iznad pruge, u duini od oko 650 m izvrena je regulacija njegovog korita. Donji dio korita je
zatvorenog tipa to onemoguava ienje nanesenog materijala i postoji opasnost da doe do
njegovog zaepljenja.

Slika br. 12: Regulacija potoka u Ambarinama

- Aluki potok ima veliko slivno podruje i veoma strmo korito. Zbog mogunosti
skretanja njegovog toka, iznad mjesta gdje ga presijeca nekategorisani put, postoji mogunost da
ugrozi poljoprivredna imanja i nekoliko stambenih objekata.
2.1.2

Plavljene povrine

Vodotoci na teritoriji optine Mojkovac se karakteriu velikim podunim padovima kao i

znaajnim koliinama vuenog materijala. Poplavni talasi velikih voda ugroavaju naselja i
infrastrukturne objekte koji se nalaze u njihovoj blizini. Na strmijim djelovima korita vodotoka
poplave se manifestuju kroz odnoenje priobalnog zemljita pri emu postoji mogunost da
23

rijeke potpuno promijene tok i ugroze itava naselja, industrijske objekte i putnu infrastrukturu.
Na mjestima gdje korita prolaze kroz ravniarski dio poplave se manifestuju na taj nain to se
voda izliva iz korita, zbog taloenja velike koliine vuenog materijala, plavei okolno
poljoprivredno zemljite i neplanski napravljene stambene objekte.

Slika br. 13: Stambeni objekti koji mogu biti ugroeni promjenom korita rijeke Tare

Slika br. 14: Karta plavljenih povrina na teritoriji Optine Mojkovac

Na teritoriji optine Mojkovac rijeka Tara moe ugroziti objekte i infrastrukturu na
sljedeim lokacijama:
1. Lokacija Zakrnica na ovoj lokaciji moe biti ugroen ugostiteljski
objekat Obala i magistralni put.
2. Lokacija Barice na mjestu gdje je premoena Tara moe doi do
ugroavanja eljeznike pruge.
3. Lokacija Ambarine naselje u kojem se nalazi 26 stambenih objekata sa
oko 110 stanovnika moe biti ugroeno zbog mogunosti promjene toka
rijeke Tare.
24

4. Lokacija Podbie est novoizgraenih objekata sa 22 stanovnika, na

prostoru koji je plavljen 70-ih godina mogu biti ugroeni u sluaju izlivanja
rijeke Tare.
5. Lokacija Uroevina na ovoj lokaciji zbog izlivanja rijeke Tare i
nemogunosti da primi bujine potoke moe biti poplavljeno 11 objekata sa
24 stanovnika. U ovom dijelu Tara, takoe, ugroava lokalni put Mojkovac
Slatina u duini od oko 4000 m.
6. Lokacija Slatina u sluaju veeg izlivanja ili promjene toka rijeke Tare
moe biti poplavljeno 8 objekata sa 6 stanovnika. Lokalni put Mojkovac
Slatina je ugroen u duini od oko 1000 m.
7. Lokacija Polja na ovoj lokaciji moe biti ugroen 1 stambeni objekat sa 3
stanara.
8. Lokacija Gojakovii u skoro svim dosadanjim veim poplavama na ovoj
lokaciji su bila ugroena 2 objekta sa 7 stanovnika.
9. Lokacija titarica titarika rijeka dijelom svoga toka prolazi kroz
naselje gdje sa svojim pritokama moe ugroziti 11 objekata sa 42
stanovnika, asfaltnu bazu, lokalni put Mojkovac-titarica, eljezniku
prugu i magistralni put.
10. Lokacija Ambarine 1 naselje iznad eljeznike pruge sa 15 stanova i 44
stanara je 70-ih godina bilo poplavljeno od strane bujinog potoka koji
prolazi kroz to naselje, to se i u budunosti moe desiti.
11. Lokacija Podbie 1 Borovnjaki potok esto zna da nabuja dostiui
protok do 14 m/s ugroavajui tako lokalni put Mojkovac Podbie, pet
stambenih objekata sa 20 stanovnika i neznatan dio poljoprivrednog
zemljita. Zbog neodravanja propusta postoji mogunost i ugroavanja
eljeznike pruge.

25

Slika br. 14: Izgled planirane regulacije korita Borovnjakog potoka

12. Lokacija Rudnica u dijelu neregulisanog toka, rijeka Rudnica, koja prolazi
kroz naselje ugroava lokalni put Mojkovac Rudnica i nekoliko
stambenih objekata. U donjem dijelu izvrena je regulacija korita u duini
od 820m. Korito Rudnice je dvogubo-trapeznog presjeka sa nagibom
kosina 1 do 1,5% projektovano za maksimalni protok od 85 m/s dok su
velike vode Rudnice proraunate na 70 m/s.
13. Lokacija Jukovia potok bujini potok moe ugroziti magistralni put
Bijelo Polje Podgorica, zbog potkopavanja oslonaca mosta kao i ulice na
mjestima gdje je premoen.

26

Slika br. 15: Izgled planirane regulacije korita Jukovia potoka

14. Lokacija Lepenac rijeka Lepenica, u dijelu korita koje prolazi kroz
Lepenac esto ugroava poljoprivredna imanja i 3 neplanski napravljena
stambena objekta sa 5 stanovnika. Lepenica prolazi ispod magistralnog
puta kroz propust koji se neredovno odrava pa postoji mogunost da na
tom mjestu doe do oteenja magistralnog puta.
Regionalni put Mojkovac Pljevlja, usljed odnoenja materijala sa lijeve obale korita, u
mjestu zvanom Galev kr - MZ Bistrica i na mjestu Sokolovina-MZ Dobrilovina, mogu biti
ugroeni eventualnim klizanjem puta.
Nizvodno od Mojkovca velike vode plave, a esto i odnose, poljoprivredno zemljite u
mjestima: Polja, Slatina, Gojakovii i Bistrica.
U dijelu korita rijeke Tare, kojim protie kroz teritoriju optine Mojkovac, izvedeni su
manji radovi u cilju zatite od poplava. Od izvedenih radova mogu se izdvojiti:
Obaloutvrda izgraena u cilju zatite deponije jalovine koja je u poplavama 03.12.2011.
godine oteena u duini od 60 m;
Brana u Babia Polju izgraena u cilju zatite poljoprivrednih imanja 2008. godine, u
duini 2500 m;
Kamena obaloutvrda u Slatini izgraena od 2008. do 2010. god. u duini od 500m. Ova
obaloutvrda je izgraena u cilju zatite lokalnog puta Mojkovac Slatina i
poljoprivrednih imanja.Obaloutvrda je u decembarskim poplavama 2010. godine
probijena u duini od 250 m;
27

Slika br. 16: Izgled oteenog lokalnog puta u poplavama 2010.god.

Kamena obaloutvrda u Ambarinama u duini od oko 100 m izgraena poetkom 2011.

god. u cilju zatite naselja Ambarine;

Slika br. 17: Kamena obaloutvrda u Ambarinama

Kamena obaloutvrda u Poljima u duini od 400 m.

esta je pojava izlivanja i ostalih bujinih vodotoka pri emu okolna poljoprivredna
imanja bivaju prekrivena velikim koliinama erodiranog materijala.
Broj objekata i stanovnika koji mogu biti ugroeni izlivanjem ili promjenom korita rijeke
Tare i ostalih voda od lokalnog znaaja prikazani su u tabelama datim u prilogu broj 6.
2.2
INDUKOVANE POSLJEDICE POPLAVA
28

Klizita se javljaju kao est pratilac poplava, nastaju iznenada i skoro je nemogue
predvidjeti mjesto i vrijeme njihovog pojavljivanja pa su iz tih razloga i posebno opasni kada se
pojave u naseljenim terenima.
U uslovima ekstremnih padavina zemljite izmeu nepropusnog i vegetativnog sloja,
primi toliku koliinu vode da se pretvara u blato pa se zbog poveane teine, poinje kretati
prema dnu padine. Klizita mogu nastati trenutno i nepredvieno, traju od nekoliko sati, dana ili
mjeseci i mogu biti aktivna po nekoliko godina. Nastaju usljed podsijecanja baze kosine
djelovanjem vodenih talasa, ili usljed izvoenja inenjerskih radova (izrada zasjeka, usjeka ili
platoa), kao i zbog neplanskog unitavanja vegetacije na kosinama.
Kosine iznad Jukovia potoka na kojima su izgraeni stambeni objekti zbog svog
geolokog sastava, nekontrolisane sjee vegetacije i uticaja vodenih talasa potoka posebno su
podlone klizanju. Potencijalna opasnost od klizita postoji za oko 50 stambenih objekta, sa
priblino 150 stanara, sagraenih na samim kosinama iznad potoka. Na ovom podruju na pojave
klizanja tla veliki uticaj imaju otpadne vode iz domainstava koje dodatno raskvauju zemljite.
Od ostalih klizita u Mojkovcu moemo izdvojiti:
klizite desne obale rijeke Tare neposredno iznad eljeznikog mosta;
klizita u Rudnici na vie lokacija;
klizita u Gojakoviima.
Studija sluaja U naselju Ravni, 02.12.2010. godine oko 4h dolo je do klizanja tla neposredno
pored stambenog objekta Smolovia. Tom prilikom su sruena dva pomona objekta. Zbog
mogunosti da se klizanje nastavi, Sluba zatite je izvrila evakuaciju dvije porodice, sa ukupno
8 lica, iz ugroenog objekta. U evakuaciji i spaavanju materijalnih dobara uestvovalo je 8
spasilaca.

Slika br. 18: Klizanje tla u Jukovia potoku

Odroni su pojava odlamanja i padanja bloka nevezanih i slabo vezanih stijena ili proces
rasipanja rastroenog materijala pri emu se taj materijal akumulira u podnoju padine. Nastaju
29

usljed djelovanja vodenih talasa na podnoju padine, inenjerskim radovima pri probijanju
putnih pravaca ili usljed izmrzavanja. Na teritoriji optine Mojkovac odroni se uglavnom
deavaju du magistralnog i regionalnog puta Mojkovac urevia Tara izazivajui este
zastoje u saobraaju, a nerijetko su uzrok saobraajnih nezgoda sa smrtnim posljedicama.

Na magistralnom putu odroni se najee deavaju na mjestima:

Lokalitet Vrlostup Podbie;
Lokalitet Zakrnica Podbie;
Lokalitet ukovina Podbie;
Lepenac;
Lokalitet Rogov kr Lepenac.

Na regionalnim putevima odroni se najee deavaju u mjestima:

Lokalitet Pripor Bistrica;
Lokalitet Galev kr Bistrica,
Lokalitet Sokolovina Bistrica;
Dobrilovina;
Donja Dobrilovina.

Kada se deavaju na obalama vodotoka, klizita i odroni mogu izazvati poplave usljed
pregraivanja korita rijeka i akumuliranja vode uzvodno od stvorene brane.

Slika br. 19: Izgled odrona stijene

2.3

UESTALOST POJAVLJIVANJA I INTENZITET DJELOVANJA POPLAVA

Kao posljedica globalnih klimatskih promjena, unitavanja vegetacije na slivnim

podrujima, kao i zbog neadekvatnih intervencija u koritima rijeka, evidentno je pojavljivanje
poplava u sve kraim vremenskim periodima.
Prema raspoloivim podacima najvee poplave na teritoriji optine Mojkovac deavale su
se: 1968, 1974, 1979, 1991, 2006, 2008, 2009 i 2010.godine. Uzastopno pojavljivanje poplava u
nekoliko prethodnih godina izazivalo je velike materijalne tete, prvenstveno na lokalnim i
30

nekategorisanim putevima, ali i na poljoprivrednim zemljitima, stambenim i pomonim

objektima.
Uestalost i vrijeme deavanja poplava moemo posmatrati i kroz podatke dobijene od
Hidrometeorolokog zavoda (11.08.2011. godine) u kojima je prikazano 50 najveih kia za 24
h, 48 h i 72 h na teritoriji optine Mojkovac, a koji su dati u sljedeoj tabeli:

God

Mje

.
1986
1977
1979
1998
1974
1979
1961
1970
1969
1960
1983
1969
1984
1960
1968
1981
1972
1969
1996
1974
1968
1979
1967
1963
1963
1966
1979
1981
1999
1985
1976
1984
1976
1960
2003

s
2
8
4
6
10
11
10
4
12
11
12
11
9
11
11
12
9
11
9
10
12
6
1
12
12
5
4
12
11
11
1
9
3
10
7

Dan
19
22
27
13
24
17
19
9
6
6
18
27
25
7
18
20
16
26
12
23
20
18
7
21
17
28
26
13
10
19
27
17
25
31
25

24h

48h

72h

kol.

kol.

kol.

kie
181.3
161.5
146.4
140.0
139.0
124.4
120.3
119.6
113.6
105.8
104.7
101.0
98.4
98.0
96.8
95.0
94.7
90.2
90.0
89.0
88.6
88.3
87.2
87.0
86.4
86.4
86.4
86.3
85.1
84.9
83.2
83.2
82.4
81.4
81.0

God. Mjes
1979
4
1974
10
1977
8
1986
2
1986
2
1960
11
1969
11
1979
4
1983
12
1979
11
1974
10
1979
11
1968
12
1974
10
1977
8
1981
12
1969
12
1998
6
1961
10
1963
12
1967
1
1970
4
1960
11
1984
9
1998
6
2000
12
1969
12
1963
12
1974
10
1996
9
1970
4
1974
10
1968
12
2003
10
1985
11

Dan
26
23
22
19
18
6
26
27
18
17
24
16
19
22
21
12
6
12
19
16
7
8
7
25
13
27
5
21
8
12
9
21
18
24
19

kie
232.8
228
222.3
213.5
205.3
203.8
191.2
183.5
173.4
172
168.8
168.6
168.2
165.4
161.5
159.3
155.6
154
153
148.4
145.4
143.9
142
140.5
140
140
139.6
137.3
135.5
130
128.1
125.7
125.6
125
124.8

God. Mjes
1974
10
1979
4
1974
10
1960
11
1986
2
1986
2
1977
8
1979
4
1977
8
1979
11
1983
12
1969
11
1979
11
1974
10
1968
12
1986
2
1960
11
1969
11
1981
12
1979
11
1979
4
1983
12
1969
12
2000
12
1961
10
1981
12
1968
12
1985
11
1977
8
1994
4
1974
10
1969
12
1967
1
1963
12
1963
12

Dan
22
26
23
6
18
19
22
25
21
17
18
25
16
21
18
17
5
26
11
15
27
17
5
27
19
12
19
19
20
11
24
6
6
20
15

kie
304.4
269.9
257.8
247.8
237.5
234.9
234.3
232.8
222.3
222
217
216.5
216.2
214.7
214.2
210.1
203.8
198.2
188.8
185.4
183.5
183.2
181.6
180
179.4
178.8
177.8
177.6
170.8
170.5
168.8
167
165.1
164.1
163.8
31

1980
1980
1993
2000
2003
1968
1974
1979
1962
1965
1985
1966
1974
2003
1978

10
13 80.7
1976
3
24 122.4
1963
12
16
11
14 80.6
1966
1
12 121.4
1967
1
7
8
9 80.5
1994
4
11
121
2000
12
26
12
28 80.0
1961
10
18 120.3
1966
11
19
1
11 80.0
1981
12
19
120
1985
11
18
12
19 79.6
2000
12
28
120
1966
11
18
10
9 78.7
1980
10
13 119.6
1998
6
11
4
6 78.3
1968
11
18 119.3
1998
6
12
4
30 78.0
1980
11
28 119.2
1968
11
16
3
3 77.6
1968
11
17
119
1961
10
18
11
14 77.4
1985
11
18 116.9
1981
12
10
1
12 76.4
1969
11
25 115.5
1974
10
7
10
22 76.4
1967
12
26 115.3
1978
12
17
10
24 75.0
1966
11
19 114.6
1970
4
8
3
18 74.1
1983
12
17 114.5
1979
2
13
Tabela br. 6: 50 najveih kia za 24h, 48h i 72h na teritoriji optine Mojkovac

161
161
160
157.3
156.8
156.4
154
154
153.7
153
152.8
152.7
152.6
152.4
151.1

Plavljenje ili unitavanje djelova lokalnih puteva oteava ili potpuno onemoguava
normalno funkcionisanje pojedinih lokalnih zajednica kao to su titarica ili Slatina.
Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja u saradnji sa Ministarstvom nadlenim za
poslove prostornog planiranja, potpisuje metodologiju i kriterijume za odreivanje ugroenih
podruja i metodologiju za nain razvrstavanja zemljita u klase prema stepenu urgoenosti
(zone rizika).
Na osnovu evidencije Slube zatite i spaavanja u kojoj su prikazani vrijeme, mjesto i
vrsta dogaaja, u periodu od 2006. do 2011. godine moemo zakljuiti da se poplave na teritoriji
optine Mojkovac najee deavaju u mjesecima novembar, decembar i januar.
God. jan
2006
2007
2009
2010 8

feb

mart

Broj intervencija po mjesecima

april maj
jun
jul
avg
sep
3

okt
2
4

nov
5
1
6

dec
4
26

Tabela br. 7: Tabelarni prikaz intervencija Slube zatite i spaavanja

2.4 KRITERIJUMI ZATITE OD POPLAVA
Pri projektovanju i realizaciji sistema za zatitu od poplava kao osnovni kriterijum za
utvrivanje prioriteta koristi se ekonomska i drutvena vrijednost branjenog podruja, iskazana
kroz broj stanovnika, vrijednost objekata i dobara, veliina branjene povrine i njene namjene.
U svrhu zatite od poplava uraena je Studija hidrotehnike infrastrukture Mojkovca sa
Podstudijom regulacije vodotoka koji se nalaze u DUP-u, takoe su uraeni i Projekti regulacije
32

korita rijeke Tare u DUP-u, Projekat regulacije potoka u Ambarinama kao i Projekat regulacije
korita rijeke Rudnice.
Na osnovu dosadanjeg iskustva u projektovanju i graenju mogu se utvrditi neki osnovni
pokazatelji koji definiu stepen zatite, prioritet izgradnje objekata vezano za veliinu naselja,
vrijednost privrednih objekata i poljoprivrednih povrina. Predlog ovih kriterijuma dat je u tabeli
br.2. Predlog svakako treba shvatiti uslovno, imajui u vidu da je stepen zatite od poplava
dinamika kategorija, koja zavisi od tehniko ekonomskih, ekolokih, socijalnih, politikih i
drugih kriterijuma, a posebno i od organizovanosti sistema zatite i spaavanja kada su poplave u
pitanju.
Redni

Broj stanovnika i karakter dobara na zatienom

Povratni period

broj

podruju - kaseti

mjerodavne velike vode

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

(godina)
Naseljeno mjesto vee od 50 000 stanovnika
200
Naseljeno mjesto od 10 000 do 50 000 stanovnika
100
Veliki i znaajni industrijski i drugi privredni objekti
100
Naseljeno mjesto od 2 000 do 10 000 stanovnika
50
Srednji industrijski i drugi privredni objekti
50
Naseljeno mjesto vee od 2 000 stanovnika
25
Melioracioni sistemi i izvorita za vodosnabdijevanje
25
Manja naselja i sela
20
Manji industrijski i drugi privredni objekti
25
Poljoprivredne povrine van melioracionih sistema
20
Tabela br. 8: Kriterijumi za rangiranje i usvajanje mjerodavnih proticaja
velikih voda za sistem zatite od poplava

Pri izradi konkretnih projekata moe se na osnovu dokumentovanih tehnikoekonomskih, ekolokih i drugih analiza, usvojiti i drugaiji rang, odnosno mjerodavni proticaj
velike vode. Zatitnu visinu nasipa iznad nivoa mjerodavne velike vode, kao i druge parametre
pouzdanosti sistema treba analizirati i dokazati u svakom konkretnom sluaju.
2.5 PRINCIPI ZATITE OD POPLAVA
-

Zatita od poplava mora se zasnivati na sledeim principima:

Zatita od poplava mora se sprovoditi korienjem svih raspoloivih kapaciteta, poev od
pasivne zatite, korienja akumulacije kao mjere aktivne zatite, do definisanja i
pridravanja propisa za odbranu od poplava;
Redovno odravanje, dogradnja i rekonstrukcija vodnih objekata za zatitu od poplava;
Definisanje ugroenog prostora i njihovo obiljeavanje na kartama i planovima kao i
spreavanja realizacije veih investicija na ugroenom ili nedovoljno zatienom
prostoru;
Uslovi za obezbjeenje efikasnosti sistema za zatitu od poplava i ureenja vodnih
tokova predstavljeni su kroz radove na zatiti od erozije i bujica u gornjim djelovima
sliva. Eksploatacija materijala iz rijenih korita mora se vriti planski, u skladu sa
karakteristikama rijenih tokova, kako ne bi dolo do tetnih uticaja na rijeni tok i
izgraene objekte.
33

2.6 MJERE, SNAGE I SREDSTVA ZA ZATITU OD POPLAVA

Poplave su prirodne pojave koje se ne mogu izbjei, ali se preduzimanjem razliitih
preventivnih mjera rizici od njih mogu smanjiti na prihvatljiv nivo.
Pri planiranju zatitnih mjera od poplava neophodno je koristiti pouzdane informacije o
postojeem i planiranom korienju prostora, o hidrometeorolokim i morfolokim osobinama
podruja, o vegetacijskom pokrivau, kao i tipu zemljita.
Poplave su meu najopasnijim elementarnim nepogodama, jer uzrokuju gubitke ljudskih
ivota, velike materijalne tete, izazivaju devastaciju kulturnih dobara i ivotne sredine, pa je
zavisno od stepena ugroenosti neophodno odrediti odgovarajue mjere zatite i spaavanja od
poplava.
Kada je postupak zatite i spaavanja u pitanju postoje dvije vrste zatite i to: redovna i
vanredna zatita od poplava.
Redovna zatita od poplava preduzima se do nailaska velikih voda i obuhvata
preventivne radove i mjere na zatiti od poplava: identifikacija podruja za koja se smatra da
postoji rizik od nastanka poplava (poplavna podruja), izrada karti plavnih zona i njihovo
unoenje u prostorne planove, informacioni sistem i katastar nepokretnosti, izrada projektne
dokumentacije za zatitu od poplava i izgradnja i redovno odravanje objekata za zatitu od
poplava. ienje korita rijeka i uklanjanje nanesenog materijala je jedna od najznaajnijih mjera
redovne zatite. Na osnovu opisa poplava koje su se desile u prolosti i koje su imale negativan
uticaj na ljude, materijalna dobra, ivotnu sredinu, kulturno nasljee i privredne aktivnosti vri se
identifikacija poplavnih podruja i zavisno od stepena ugroenosti odreuju se odgovarajue
mjere zatite i spaavanja od poplava za svako poplavno podruje pojedinano. Izrada projektne
dokumentacije podrazumijeva izradu planova, programa i projekata za objekte koji se izgrauju
u cilju zatite od poplava.

Redovna zatita od poplava podrazumijeva i:

Izvianje i osmatranje stanja voda, terena i objekata u zoni plavljenja;
Izuavanje reima plavljenja;
Organizacionu i materijalnu pripremu svih uesnika u zatiti od poplava.

Vanredna zatita od poplava preduzima se u periodu nailaska velikih voda i

podrazumijeva primjenu potrebnih tehnikih mjera.
Vanredna zatita od poplava organizuje se i vri u zavisnosti od stepena opasnosti od
nastanka poplava, i definisana je kroz etiri stepena opasnosti, i to:
I stepen kada se voda pone izlivati iz korita, a oekuje se dalji porast vodostaja;
II stepen kada izlivena voda dospije do noica nasipa ili pone plaviti okolno zemljite;
III stepen kada nivo vode u vodostaju dostigne 1 m ispod najveeg zabiljeenog
vodostaja, a oekuje se i dalji porast vode ili kada je zatitni nasip raskvaen usljed
dugotrajnih visokih vodostaja;
IV stepen kada nivo vode u vodotoku dostigne najvei zabiljeeni vodostaj, a oekuje
se i dalje njegov porast, ili kada je zatitni nasip u veoj mjeri raskvaen usljed
34

dugotrajnih visokih vodostaja. Ovaj stepen se primjenjuje i kada zbog meandriranja obala
rijeka pone mijenjati svoj tok.
Vanredna zatita od poplava obuhvata i:

Uvoenje deurstava u svim institucijama koje su uesnici sistema zatite i spaavanja u

zavisnosti od stepena opasnosti;
Plansko plavljenje odreenih podruja u cilju rastereenja ugroenog podruja radi
smanjenja mogunosti nastanka poplava.

U cilju zatite od poplava neophodna je i primjena neinvesticionih mjera koje

predstavljaju skup administrativnih, regulativnih i institucionalnih mjera za preventivno
smanjenje direktnih, indirektnih i potencijalnih teta od poplava. Ovim mjerama se podstie
smanjenje teta koje izazivaju poplave, ali se ne utie na smanjenje samih poplava. Sutina ovih
mjera je u tome da se planiranje razvoja na ugroenom podruju sprovodi uz:
1. Zoniranje terena prema ugroenosti od poplava;
2. Definisanje namjena povrina i naina korenja;
3. Dopunu zakonske regulative i graevinskih propisa.
Zoniranje terena prema stepenu ugroenosti od poplava je osnovna mjera na koju se
oslanjaju sve ostale mjere za regulisanje upotrebe terena. Sutina zoniranja se sastoji u
utvrivanju stepena i granica ugroenosti na terenu. Stepen ugroenosti se uobiajeno izraava
preko vjerovatnoe pojave proticaja ili vodostaja koji plavi teren.
Definisanjem namjene povrina i njihovog naina korienja postie se spreavanje
veih ulaganja na poplavnim podrujima, kao i vrsta gradnje i najnie kvote objekata.
Dopunom zakonske regulative regulie se izgradnja objekata na poplavnom podruju
pri emu se definiu tehnike norme koje se odnose na:

Vrstu konstrukcije,
Nain gradnje,
Upotrebu graevinskih materijala otpornih na vlagu,
Minimalni regulativni nivo podova,
Upotrebu konstruktivnih rjeenja otpornih na uticaj brzine i pritiska vode u vrijeme
plavljenja,
Izvoenje elektrinih vodova tako da se nalaze iznad nivoa poplava ili su zatieni od
poplava.
U neinvesticione mjere spadaju:

1. preventivne i operativne mjere,

2. regulativne i institucionalne mjere,
3. mjere solidarnosti za ublaavanje posljedica poplava,
4. informisanje javnosti.
35

Preventivne mjere podrazumijevaju cjelokupnu djelatnost usmjerenu na suzbijanje

opasnosti od poplava i smanjenje tetnih posljedica u svim fazama zatite od poplava.
Najznaajnija preventivna mjera je donoenje i sprovoenje planova i pravilnika za zatitu od
poplava, u kojima se definiu obaveze i prava uesnika u zatiti od poplava.
Operativne mjere zatite od poplava obuhvataju prognozu nailaska poplavnog talasa,
prenos informacija na teren, obavjetavanje i uzbunjivanje nadlenih organa i stanovnitva, u
skladu sa pripremljenim planom, koji mora predvidjeti i eventualnu dislokaciju stanovitva i
dobara.
Regulativne i institucionalne mjere ine skup mjera definisanih zakonima, propisima,
uredbama ili na drugi nain, kojima se ostvaruje odreena politika u pogledu korienja
poplavom ugroenog podruja.
Mjere solidarnosti za ublaavanje posljedica od poplava imaju za cilj smanjenje teta
koje nastaju u toku i nakon poplava, zbog poremeaja drutvenog i ekonomskog ivota. U ove
mjere i djelimino ulazi protivpoplavno osiguranje, kao mjera smiljene raspodjele rizika od
poplava po vremenu i prostoru.
Informisanje i edukacija kadrova i stanovnitva je neophodan preduslov za efikano
sprovoenje zatite od poplava.
Snage za zatitu od poplava predstavljaju svi raspoloivi ljudski resursi koji se angauju
u sluaju nastanka poplava. Shodno Zakonu o zatiti i spaavanju definisano je da su to
operativne jedinice.
Operativne jedinice koje bi se angaovale na zatiti i spaavanju od poplava na teritoriji
optine Mojkovac su:
1. Optinska sluba zatite,

2. Jedinice za zatitu i spaavanje privrednih drutava,

3. Zaposleni u javnim preduzeima,
4. Privatni preduzetnici koji raspolau sa odreenom mehanizacijom.
Opremljenost Slube zatite i spaavanja u Mojkovcu kao i njena mobilnost i interventna
spremnost mora biti upodobljena sa stvarnim potrebama optine Mojkovac.
Objekat u kojem je smjetena Sluba zatite i spaavanja u Mojkovcu, zadovoljava
uslove smjetaja profesionalnih pripadnika slube, ali sluba nije adekvatno opremljena za
zatitu od poplava. Optinska sluba broji 7 spasilaca, to ne odgovara stvarnim potrebama za
adekvatnu zatitu teritorije optine Mojkovac od poplava.
U sluaju poplava na teritoriji bilo bi mogue angaovati subjekte (pravna lica i
preduzetnike) prikazane u tabeli br 19.

Redni
broj

Naziv

Broj
zaposleni
h

Graevinske
maine

Vozila C
kategorije
36

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

Sluba zatite i spaavanja

JKP Gradac
Tara Precision
DOO Vukovi LN
DOO Braa Joki
DOO Trudbenik
DOO Elisa

8
31
130
16
4
18
4

2
2
/
4
2
2
2

1
2
1
4
3
4
2

Tabela br .9: Pregled ljudskih i materijalnih resursa koji bi se mogli angaovati

u sluaju poplava na teritoriji optine Mojkovac

Kapaciteti za zbrinjavanje stanovnitva

U sluaju potrebe za evakuacijom i zbrinjavanjem stanovnitva mogue je koristiti
sljedee kapacitete:
1. Sklonite u zgradi solidarnosti................. 80 mjesta;
2. Hotel Palas .................... 60 mjesta;
3. Motel Dulovi.....................20 mjesta.

U sluaju potrebe mogue je koristiti sljedee objekte :

1. O Aleksa ilas Beo....kapacitet 800 mjesta;
2. Srednja kola Vuksan uki.kapacitet 500 mjesta;
3. Osnovna kola u Lepencu.kapacitet 200 mjesta;
4. Industrijske hale.

2.6.1 Pregled neophodnih radova i mjera za ureenje vodotoka i zatitu od poplava

Radi zatite od poplava do sada su najee primjenjivani sljedei naini:
1. Izgradnja zatitnih i drugih nasipa, kejskih i zatitnih zidova u cilju spreavanja
direktnog-neposrednog izlivanja velikih voda i onemoguavanja njihovog prodora u
zatiena podruja;
2. Poboljanje proticajnog kapaciteta rijenih dionica (poveanjem proticajnog profila ili
skraenjem rijenog toka);
3. Zadravanje dijela poplavnog talasa u rezervisanim prostorima jednonamjenskih ili
vienamjenskih akumulacija ili retenzionih basena;
4. Skretanje dijela poplavnog talasa u rasteretne kanale, ime se neposredno redukuje
koliina vode.

37

Da bi se ostvarila adekvatna zatita od poplava na teritoriji optine Mojkovac neophodno

je izvriti:
1. Regulaciju korita rijeke Tare u duini od 2 km;
2. Stabilizaciju ugroenih lokacija na koritu rijeke Tare na duini od oko 9 km;
3. Regulaciju korita rijeke Rudnice u duini od oko 3 km;
4. Regulaciju korita titarike rijeke u duini od 5 km;
5. Regulaciju korita Jukovia potoka u duini od 2 km.
Pored ovih mjera neophodno je vriti i redovno proiavanje korita voda od lokalnog
znaaja.
U cilju smanjenja teta od poplava neophodno je primjenjivati administrativne mjere ija
je primjena izostala u minulim godinama to je uzrokovalo izgradnju objekata vee vrijednosti
na poplavnom podruju.

Sastavni dio ove procjene ini Digitalna karta poplavama ugroenih podruja u
koju su uneeni podaci o ugroenom stanovnitvu, stambenim i pomonim objektima,
privrednim, infrastrukturnim i drugim objektima.

38

3. ZAKLJUCI
1. Mogunosti nastajanja poplava na teritoriji optine Mojkovac su velike posebno u
proljenim i jesenjim mjesecima.
2. Kao posljedica poplava mogu se oekivati znaajne materijalne tete i manji ljudski
gubici.
3. U sluaju nastanka poplava veih razmjera potrebno je preduzeti sve odgovarajue
mjere koje se odnose na spaavanje ugroenih i nastradalih ljudi i materijalnih
dobara.
4. U ovim aktivnostima potrebno je angaovati sve raspoloive snage i sredstva za
zatitu i spaavanje shodno Zakonu o zatiti i spaavanju.
5. S obzirom na to da posljedice poplava mogu biti katastrofalne potrebno je kroz
planska dokumenta planirati traenje pomoi od susjednih optina, ire zajednice,
susjednih zemalja, kao i meunarodne zajednice.
6. Da bi se posljedice po ljude i materijalna dobra od pojave poplava umanjile potrebno
je preduzeti preventivne mjere koje e se sprovoditi kroz prostorne i urbanistike
planove optina, kao i posebne planove, programe i projektnu dokumentaciju za
spreavanje tetnog dejstva voda. Pored toga potrebno je primjenjivati odgovarajue
zakone i propise iz oblasti zatite i spaavanja od poplava, kao i osnovne propise svih
subjekata koji imaju obaveze i nadlenosti na planu zatite i spaavanja od poplava.
7. S ciljem preventivne zatite ljudi i materijalnih dobara od poplava, potrebno je
obezbijediti izgradnju i rekonstrukciju zatitnih nasipa, obezbijediti potrebna
istraivanja, studije i projekte radi preduzimanja mjera i radova za poveanje stepena
sigurnosti zatite od tetnog dejstva voda, redovno inovirati tehniku dokumentaciju
vodotoka i analizati stanje zatitnih objekata.
8. Potrebno je unapreenje naune osnove za prostorno i urbano planiranje i opte
planiranje za smanjenje posljedica poplava i ublaavanje tetnog dejstva voda.
9. Potrebno je u domenu prihvatljivog rizika obezbijediti naselja, privredne objekte,
zemljita i druga dobra od tetnog djelovanja voda.

39

10. Investicione mjere zatite od voda predstavljaju optimalni odnos aktivnih

(akumulacije) i pasivnih (nasipi) mjera. Neinvesticione mjere igraju znaajnu ulogu u
zatiti voda i moraju biti u skladu sa opte drutvenim potrebama prema datoj
teritoriji.
11. Stepen zatite od voda je dinamika kategorija i mijenja se shodno vrijednosti dobara
koje se brane i napora koje treba realizovati u domenu zatite od poplava.
12. Dugoroni zadatak je saniranje svih erozionih i bujinih arita, konzervacija i
rekultivacija slivova (kompleks gazdovanja vodom i zemljitem).

GLAVA II

DOKUMENTA OPTINSKOG
PLANA ZA ZATITU I SPAAVANJE OD POPLAVA

40

1. Mjere zatite i spaavanja od poplava

Mjere za zatitu i spaavanje od poplava predstavljaju organizovane radnje i postupke
koji pripremaju i sprovode dravni organi i organizacije, organi lokalne uprave, privredna
drutva, pravna lica i preduzetnici u cilju sprovoenja adekvatnih aktivnosti prije poplava (njene
preventivne zatite), tokom poplava (mjere zatite i spaavanja), kao i prilikom otklanjanja
posljedica od poplava.
Sluba zatite i spaavanja vri operacije spaavanja koje preduzima u situacijama u
kojima dobrovoljna evakuacija nije mogua, nije uspjela ili se smatra previe opasnom po
ugroeno lice ili zajednicu. Prije zapoinjanja operacije spaavanja treba sprovesti procjenu
raspoloivih resursa za spaavanje iz poplava ukoliko nije uraena prije vanrednih zbivanja.
Spaavanje se smatra visokorizikom strategijom i za spasioca i za lice kome je potrebno
spaavanje i na spaavanje ne treba gledati kao na poeljnu strategiju postupanja u vanrednoj
situaciji. Spasioci treba uvijek da sprovedu dinaminu procjenu rizika prije pokuaja spaavanja
iz poplava.
1.1 Mjere i aktivnosti nakon dobijanja upozorenja o moguoj poplavi/ upozorenja o
ekstremnim meteorolokim uslovima
Optinski tim za upravljanje u vanrednim situacijama preduzima radnje na nain na koji
je to definisano ovim planom. Prvenstveno se razmatra postojea situacija, pri emu u opta
razmatranja spadaju:
analiza informacija o poplavi kako bi se procijenile vjerovatne posljedice poplave;
praenje informacija o vremenskim prilikama i poplavi;
procjena zahtjeva u pogledu rukovoenja i koordiniranja;
analiza lokalnih resursa i razmatranje potreba za dodatnim resursima u pogledu osoblja,
zatite imovine, spaavanja od poplava i podrke iz vazduha;
praenje vodotoka i preduzimanje mjera na izvianju i prikupljanju informacija o
ravniarskim podrujima;
obezbjeivanje da radove na ublaavanju posljedica od poplava sprovode i kontroliu
vlasnici ili korisnici;
priprema aktivnosti u cilju adekvatnog informisanja javnosti i lokalnog stanovnitva;
41

izrada i objavljivanje izvjetaja o trenutnoj situaciji itd.

Zavisno od teine situacije i daljih najava o pogoranju vremenskih prilika, Optinski tim
moe da formira strunu operativnu grupu koja e za potrebe efikasnijeg rukovoenja i
koordiniranja kontinuirano vriti:
Izradu procjene trenutnog nivoa poplavnih voda i predvienih nivoa. Da li poplavne vode
rastu, jesu li dostigle najvei nivo ili poinju da opadaju?
Analizu informacija o poplavi u cilju procjene vjerovatnih posljedica, i to:
koje oblasti su izloene riziku od plavljenja;
koje oblasti mogu biti izloene riziku od odsjeenosti;
koja podruja mogu biti izloena riziku od posrednih efekata, kao posljedica prekida u
infrastrukturi, snabdijevanju elektrinom energijom, plinom, vodom, funkcionisanju
telefonskih veza, kanalizacionom sistemu, sistemu zdravstvene zatite, saobraaju ili
radu slubi koje vre zatitu i spaavanje.

Utvrivanje ta je ugroenoj zajednici potrebno da zna i da radi dok se razvija situacija

sa poplavom;

Procjenjivanje karakteristika ugroenih populacija;

Povezivanje sa relevantnim vlasnicima odreene infrastrukture/imovine (npr. vodovodom i
elektrodistribucijom);
Sprovoenje strategija za odgovor kako je to zahtijevano, a na osnovu procjene posljedica
od poplava;
Nastavak praenja situacije na ugroenom podruju;
Nastavak izvianja i prikupljanja informacija o niskim podrujima itd.

1.2 Mjere zatite i spaavanja od poplava po fazama

Mjere zatite i spaavanja od poplava koje se odvijaju se u tri faze sastoje se od sljedeih
aktivnosti:
Red. FAZA
br.
1.
I.
Preventivna
zatita

MJERE ZATITE I SPAAVANJA

Neprekidno praenje situacije na planu zatite i
spaavanja od poplava; izrada i auriranje planova za
zatitu i spaavanje od poplava.
Izgradnja i rekonstukcija zatitnih nasipa, registrovanje
i uoavanje promjena u koritu vodotoka (nanosi,
suenja i proirenja korita); obezbjeenje ienja i
ureenja korita na pojedinim kritinim dionicama
(propusti ispod mostova), suenja u koritu i dr;
obezbijediti praenje nivoa vode vodotoka pred
nastupajui kini period, zatitni antierozivni i
regulacioni radovi na vodotocima; redovno inoviranje
tehnike dokumentacije koja sadri: preglednu
situaciju vodnih podruja sa ucrtanim granicama

NOSIOCI
AKTIVNOSTI
-Ministarstvo
poljoprivrede i
ruralnog razvoja
-Uprava za vode
-Lokalni tim za
zatitu od poplava
-Sluba zatite i
spaavanja
-Crveni krst u
Mojkovcu
-Sluba za
poljoprivredu, puteve
i vode
42

rjenih slivova, podslivova i priobalnog podruja, opis

poplava koje su se deavale u prolosti situaciju sa
ucrtanim poplavnim podrujima za pojave velikih voda
(karte plavnih podruja) i poloajem zatitnih objekata,
uzdune profile nasipa, sa lokacijama prosijecanja
nasipa za isputanje voda iz poplavnog podruja ili
uputanja velikih voda u retenciona podruja, objekte
na nasipu, akumulacije i retencije, kanale sezonske
privremene linije zatite, situaciju sa ucrtanim
erozivnim podrujima, sistemima veza i osmatranja,
osmatranice, magacine i tehnika uputstva za rad u
toku zatite od poplava i obezbjeenje adekvatne
komunikacije putem sredstava veza; obezbjeenje
opreme i sredstava za spaavanje od poplava;
sprovoenje propagandnih mjera, edukacija itd.
Istraivanja, studije i projekti vezani za unapreenje
stanja zatite i spaavanja od poplava.
Obezbjeenje savremene opreme i materijalnih
sredstava za zatitu i spaavanje od poplava.
Struno osposobljavanje i usavravanje pripadnika
operativnih jedinica za zatitu i spaavanje od poplava
MJERE ZATITE I SPAAVANJA

Red. FAZA
br.
2.
II
Organizacija, rukovoenje i koordiniranje akcijama
Spaa- zatite i spaavanja od poplava; osmatranje i izvianje
vanje stanja vodotoka, zatitnih objekata i okoline; upotreba
savremene opreme i sredstava za spaavanje;
angaovanje operativnih jedinica; stvaranje uslova za
brzu intervenciju Slube za zatitu i spaavanje;
preduzimanje neophodnih operativnih mjera, radnji i
postupaka na smanjenju tetnog dejstva od poplava;
saniranje oteenih djelova zatitnih objekata; pruanje
prve medicinske pomoi povrijeenim; sprovoenje
evakuacije ugroenih i nastradalih graana i
materijalnih dobara sa ugroenog podruja; zatita i
spaavanje ivotinja; spaavanje biljaka i biljnih
proizvoda; obezbjeivanje stanovnitvu poplavljenih
podruja osnovnih uslova za ivot.
Neprekidno
i
pravovremeno
obavjetavanje
stanovnitva na ugroenom podruju.

Red. FAZA
br.

MJERE ZATITE I SPAAVANJA

-Lokalni mediji
- Privatna preduzea,
ustanove, istitucije
-Graani Mojkovca

NOSIOCI
AKTIVNOSTI
-Optinski tim za
upravljanje u
vanrednim
situacijama
-Sluba zatite i
spaavanja
-Sluba za
poljoprivredu, puteve
i vode
-Preduzetne jedinice
privrednih drutava u
Mojkovcu
-JKP Gradac
-Dom zdravlja u
Mojkovcu
-Crveni krst u
Mojkovcu
-Distribucija
-Privatna preduzea i
ustanove
-Lokalni mediji
-Graani Mojkovca
NOSIOCI
AKTIVNOSTI
43

3.

III
Otklanjanje
posljedica

Procjena tete od poplava; informisanje stanovnitva;

ureenje zona za smjetaj ugroenog stanovnitva
(izgradnja
montanih
naselja);
organizovanje
prikupljanje i raspodjela pomoi nastradalom
stanovnitvu;
izmjetanje
i
smjetaj
vanih
materijalnih i kulturnih dobara; sprovoenje
zdravstvenih,
veterinarskih
i
higijenskoepidemiolokih mjera zatite i sprovoenje drugih
aktivnosti i mjera kojima se ublaavaju i otklanjaju
neposredne posljedice izazvane poplavama; asanaciju
vodnih objekata i vodotoka; uklanjanje predmeta i
materijala koji mogu bitnije uticati na reim voda;
stvaranje uslova za normalizovanje ivota ljudi i rada
na ugroenom podruju; angaovanje strunih ekipa
zdravstvene, veterinarske, komunalne i drugih slubi
za sprovoenje asanacije; sprovoenje dezinfekcije,
dezinsekcije i deratizacije i preduzimanja drugih
aktivnosti i mjera na spreavanju djelovanja nastalih
posljedica od poplava.

-Optinski tim za
upravljanje u
vanrednim
situacijama
-Komisija za procjenu
tete
-Sluba za
poljoprivredu, puteve
i vode
-Sluba zatite i
spaavanja
-Dom zdravlja
-Veterinarska
ustanova
-JKP Gradac
-Privatna preduzea
-Gradjani Mojkovca

1.2.1 Zatita kljune infrastrukture

Poto poplavama moe biti ugroena kljuna infrastruktura i imovina u zajednici (kue,
preduzea, putevi, elektro mrea, vodovod itd.) moraju se preduzeti sve neophodne mjere za
njenu zatitu pri emu e Optinski tim utvrivati prioritete zatite.
Zatita kljune infrastrukture moe se vriti postavljanjem mobilnih brana, postavljanjem
krupno lomljenog kamena na udarna mjesta vodotoka ili postavljanjem vrea punjenih
pijeskom. Optina Mojkovac ima na zalihama 80 m mobilnih brana i odreenu koliinu
lomljenog kamena.
1.2.2 Zatvaranje puteva
Direkcija za puteve je odgovorna za zatvaranje magistralnog puta Kolain Mojkovac
Bijelo Polje i regionalnog puta Mojkovac urdjevia Tara.
Optina Mojkovac je odgovorna za zatvaranje ulica, lokalnih i nekategorisanih puteva.
U sluaju da neki od lokalnih ili nekategorisanih puteva bude poplavljen ili mu prijeti
opasnost da bude opteen bujicom lokalna uprava e preko komunalne policije izvriti
postavljanje znakova upozorenja i putnih blokada kako ne bi dolo do nesrenih sluajeva. O
zatvaranju puteva stnovnitvo e odmah biti obavijeteno saoptenjima preko Radio i televizije
Mojkovca.
1.2.3

Obnova zaliha
44

Tokom poplava moe se desiti da pojedina naselja ili domainstva budu odsjeena zbog
oteenja puteva ili mostova pa se u takvim okolnostima moe javiti potreba za obnovom zaliha
osnovnim ivotnim potreptinama u izlolovanim naseljima.
Kada informacije sa terena nagovjetavaju da moe doi do izolacije pojedinih naselja ili
domainstava lokalna uprava e preporuiti preduzeima ili domainstvima da poveaju zalihe
osnovnih potreptina.
1.2.4 Odgovor na bujice
Vode od lokalnog znaaja na teritoriji optine Mojkovac su bujinog karaktera, pa je iz tih
razloga neophodno posebno pripremiti odgovor na njih pri emu treba slijediti sljedee korake:
- utvrditi da li postoje prepreke za evakuaciju razmatranjem vremena za upozorenjem,
bezbjednih maruta, rasploivih resursa itd.;
- ako je evakuacija mogua onda evakuacija treba da bude usvojena strategija;
- gdje je vjerovatno da e ljudi ostati odsjeeni bujicama zbog ogranienih opcija pri
evakuaciji, ugroenim ljudima treba dati savjete u pogledu bezbjednosti i rei im da ako su
odsjeeni ne pokuavaju da pobjegnu tako to e ui u bujicu, kao i da je moda bezbjednije
potraiti najvisoiju taku na objektu i pozvati Slubu zatite i spaavanja ako im je potrebno
spaavanje. Ovaj savjet je potrebno dati ak i kada je evakuacija mogua, zbog vjerovatnoe da
nee moda svi pripadnici zajednice eljeti da se evakuiu;
- za objekte za koje se zna da su strukturno nestabilni, potrebno je izvriti ranu
evakuaciju;
- ako rana evakuacija nije obavljena onda je potrebno izvriti pripreme za spaavanje
graana zarobljenih u strukturno neprikladnim objektima u samom razvoju poplave.
Tokom bujice esto e, zbog brzog razvoja situacije sa poplavom, biti teko uspostaviti
mjesta za zbrinjavanje prije samog pokretanja evakuacije ali to ne moe biti razlog za
nepokretanje evakuacije.
1.2.5 Postupanje graana u sluaju poplava
U sluaju da primijete ili budu informisani o nastanku poplava graani su duni da
preduzmu sljedee mjere:
- Da zajedno sa nadlenim slubama preduzimaju mjere i radnje za spreavanje nastanka
poplave.
- Po dobijanju obavjetenja da se mora izvriti evakuacija pripremaju se za nju uzimajui
sa sobom neophodne line stvari, lina dokumenta i dragocjenosti.
- Prije naputanja stambenih prostorija, ukoliko za to ima vremena, preduzima mjere
zatite line imovine podiui je od nivoa patosa ili prenosei je na visoije spratove.
- U sluaju posjedovanja stoke istjeruje je prema najviim uzvienjima.
- Prikljuuje se ostalim evakuisanim graanima i odlazi u pripremljena sklonita prema
nalozima Operativnog taba.
- U sluaju da, iz bilo kojeg razloga, nije uspio da napusti poplavljeni prostor penje se na
najuzvieniji dio stambenog prostora i eka da do njega dodju spasioci.
45

1.2.6 Evakuacija
Optinski tim za zatitu od poplava, u sluaju potrebe, donosi odluku da se evakuacija
preporui ili da se ljudi upozore da se pripreme za evakuaciju ili da se odmah evakuiu. Kada se
donese odluka za evakuaciju Sluba zatite i spaavanja preduzima odmah mjere da se
evakuacija izvri pri emu je neophodno izvriti evidenciju evakuisanog stanovnitva.
Evakuisano stanovnitvo je potrebno smjestiti u ve pripremljena sklonita (mjesta za
evakuaciju). U sluaju da je dolo do oteenja puteva prije nego to je izvrena evakuacija ona
se mora izvriti alternativnim putnim pravcima.
Organizacija evakuacije u sluaju poplava data je u prilogu br. 8.
Nakon pojave poplava Sluba zatite i spaavanja e pruiti podrku izolovanim
zajednicama pomaganjem u prevozu osnovnih potreptina alternativnim putevima. Takoe,
Sluba zatite i spaavanja e raditi sa humanitarnim agencijama na dostavljanju pomoi
zajednicama koje su izolovane.
2. OPERATIVNE JEDINICE (ljudski i materijalni resursi)
Operativne jedinice koje se angauju na zatitu i spaavanje od poplava su:
-

Optinska sluba za zatitu i spaavanje

Jedinice za zatitu i spaavanje privrednih drutava i drugih pravnih lica
Dobrovoljne jedinice za zatitu i spaavanje

Pregled ljudskih i materijalnih resursa operativnih jedinica koje mogu biti angaovane u
sluaju poplava na teritoriji optine Mojkovac dat je u prilogu br. 2 .
3. ORGANI LOKALNE UPRAVE, PRIVREDNA DRUTVA, DRUGA PRAVNA
LICA I PREDUZETNICI (ljudski i materijalni resursi)
Pod organima lokalne uprave, privrednim drutvima, drugim pravnim licima i
preduzetnicima u smislu sprovoenja ovog Plana podrazumijevaju se subjekti koji su opremljeni
i osposobljeni za zatitu i spaavanje od poplava to su prije svega:
-

Sluba zatite i spaavanja

Preduzetne jedinice privrednih drutava
Sluba za poljoprivredu, puteve i vode
JKP Gradac
Dom zdravlja
Veterinarska stanica
46

Pregled ljudskih i materijalnih resursa organa lokalne uprave, privrednih drutava i

drugih pravnih lica dat je u prilogu br. 3.
4. RUKOVOENJE I KOORDINACIJA
SPAAVANJA OD POPLAVA

PRI

AKCIJAMA

ZATITE

Pozivanje i mobilizacija raspoloivih operativnih jedinica na teritoriji optine vri se

pismenim putem preko odgovarajuih poziva. Pripadnici operativnih jedinica, u sluaju
mobilizacije duni su da se odazovu na poziv upuen preko sredstava javnog informisanja.
Zatitom i spaavanjem na podruju optine rukovodi Optinski tim za upravljanje u
vanrednim situacijama koji se sastoji od predstavnika lokalne uprave, javnih preduzea i
ustanova, kao i od predstavnika privrednih drutava, preduzetnika i drugih pravnih lica koji
mogu uzeti uee u zatiti i spaavanju od poplava.
U sastav Optinskog tima je i predstavnik podrune jedinice Ministarstva unutranjih
poslova Sektora za vanredne situacije i civilnu bezbjednost (prilog br. 1).
Kada su u akcijama zatite i spaavanja na podruju optine angaovane operativne
jedinice koje obrazuje Ministarstvo ili su operativne jedinice angaovane na zahtjev
Ministarstva, koordinaciju i rukovoenje subjekata uesnika zatite i spaavanja vri
Ministarstvo unutranjih poslova Sektor za vanredne situacije i civilnu bezbjednost.
Koordinaciju i rukovoenje aktivnostima zatite i spaavanja u sluaju proglaenja
vanrednog stanja jedne ili vie optina vri Koordinacioni tim za upravljanje u vanrednim
situacijama.
Izvjetaj o aktivnostima koje su sprovedene podnosi se svaka 3 sata Optinskom timu za
upravljanje u vanrednim situacijama.
Organizaciona ema djelovanja koja definie nain koordinacije i rukovoenja
materijalnim i ljudskim resursima u Crnoj Gori, kao i organizaciona ema koja definie nain
koordinacije i rukovoenja materijalnim i ljudskim resursima na teritoriji optine Mojkovac, u
sluaju nastanka poplava data je u prilogu br. 4.
5. MEUOPTINSKA I MEUNARODNA SARADNJA
Ukoliko raspoloive snage koje je na umanjenju posljedica od poplava angaovala
lokalna uprave nijesu dovoljne, na predlog komandira Slube, Ministarstvo moe angaovati
slube zatite susjednih i ostalih optina u Crnoj Gori. Odluku o traenju pomoi od drugih
drava u sluaju nastanka vanrednog stanja donosi Ministarstvo, shodno bilateralnim i drugim
sporazumima o meunarodnoj saradnji u sluaju nastanka prirodnih, tehniko-tehnolokih i
drugih civilizacijskih katastrofa, kao i ustaljenoj proceduri kada se pomo trai od organa pri
EU, UN i drugo.
6. INFORMISANJE GRAANA I JAVNOSTI
47

Za informisanje javnosti o nastanku poplava na podruju optine, kao i posljedicama po

ljude, materijalna i kulturna dobra i ivotnu sredinu nadlena je Optina, a podatke prikuplja od
optinskih slubi i organa koji su neposredno angaovani u aktivnostima za zatitu i spaavanje
od poplava.
Slubena saoptenja o nastupanju vanrednog stanja, njegovom obimu, aktivnostima i
mjerama koje je potrebno preduzeti u akcijama zatite i spaavanja od poplava daje
Ministarstvo unutranjih poslova Sektor za vanredne situacije i civilnu bezbjednost.
Optinski tim za zatitu od poplava e obezbijediti da lokalno stanovnitvo bude stalno
informisano o situaciji sa poplavom.
Raspoloive metode komunikacije za informisanje i upozoravanje ukljuuju:
- Hitna obavjetenja
- SMS poruke
- Radio i TV Mojkovac
- Mobilnu i fiksnu telefoniju
- Komunikaciju putem radio veze
- Usmeno obavjetenje koristei kurirsku slubu unutar mjesne zajednice
- Veb sajt Optine Mojkovac
- Sastanci u zajednicama
- tampani mediji
- E-mail
- Predsjednika mjesne zajednice
- Fax
- Pisana obavjetenja
- Drutvene mree
7. NAIN
ODRAVANJA
INTERVENCIJA

REDA

BEZBJEDNOSTI

PRILIKOM

Mjere odravanja reda i bezbjednosti prilikom sprovoenja aktivnosti u cilju umanjenja

posljedica od poplava vri Uprava policije preko Podrune jedinice u Mojkovcu.
8. FINANSIJSKA SREDSTVA ZA SPROVOENJE PLANOVA
Optina u svom budetu planira finansijska sredstva za zatitu od poplava na osnovu
predvienih mjera i aktivnosti na ureenju vodotoka, kao i na osnovu vrijednosti nastalih teta
pri poplavama iz prethodnih godina.

48

G L A V A III

PRILOZI

PRILOG BROJ 1
49

TIM ZA UPRAVLJANJE U VANREDNIM SITUACIJAMA

OPTINA MOJKOVAC

R. br.

IME I PREZIME

NAZIV SUBJEKTA, FUNKCIJE

TELEFON

1.

Dejan Medojevi

Predsjednik optine

069/376-092

2.

Dragomir-Mio
Moraanin

MUP i JU - Sektor za vanredne situacije i

civilnu bezbjednost samostalni savjetnik II

067/9112-100

3.

Dragan Markovi

Komandir Slube zatite i spaavanja

069/456-936

4.

Miroslav Medojevi

Direktor JKP

068/843-888

5.

Vesko Damjanovi

Rukovodilac Ispostave policije

067/185-312

6.

Ikonija Mini

JZU Boko Dedeji

050-472-165
069/376-807

7.

Dragan Mrdak

Direktor DOO Veterinarska stanica

069/057-436

8.

Rodoljub ori

Direktor JU Radio Mojkovac

050/470-444

9.

Jugoslav Rabrenovi

Crveni krst

067/536-017

Direktor Elektrodistribucije

067/660-332

10. Branislav Medojevi

50

PRILOG BROJ 2
PREGLED LJUDSKIH I MATERIJALNIH RESURSA OPERATIVNIH JEDINICA
Redn
i broj

Naziv jedinice

Odgovorno lice

Brojevi telefona

Broj zaposlenih koji

se mogu angaovati
(broj pripadnika)

Smjetajni
kapacitet

Duina
mobilnih
brana (m)

Broj
vozila C
Katego
rije

Broj
amaca

Broj
pumpi
za vodu

1.

Optinska Sluba za
zatitu i spaavanje

Dragan
Markovi

069-456-936

30

80

2.

Preduzetna jedinica
Tara

Dejan
Markovi

069-060-666

30

Vuksan
Radonji

069-056-950

20

Miroslav
Medojevi

067-225-597

3.

Preduzetna jedinica
DOO Trudbenik

4.

JKP Gradac

51

PRILOG BROJ 3
PREGLED LJUDSKIH I MATERIJALNIH RESURSA ORGANA LOKALNE UPRAVE, PRIVREDNIH DRUTAVA,
DRUGIH PRAVNIH LICA I PREDUZETNIKA
Redni
broj

1.

2.
3.

4.

Naziv jedinice

Broj vozila
D kategorijeautobusi

Optinska
Sluba za
zatitu i
spaavanje

DOO Joki
prevoz
Crveni krst
Mojkovca

DOO
Trudbenik
1. DOO Vukovi
5.5
LN
2. DOO 2Braa
Joki
3. DOO Elisa

Broj
vatrogasnih
vozila

Broj
vazduhoplo
vnih
sredstava

Maine za
dobijanje,
obradu i
prevoz
betona i
asfalta

Kaminoni
i ostale
maine za
transport

Rovokopai,
bageri,
utovarivai i
ostale
kombinovane
maine

1
sanitetsko
vozilo

Dizalice,
kranovi i
pomone
maine
(agregati,
pumpe)

Oprema I ureaji

Odreeni broj nosila,

pumpi, agregata,
motornih testera,
brusilica, razvalnih
alata

Kvalifikaciona
struktura
zaposlenih
(tehnika
struka)

Radnici
kvalifikaovan
i za rad na
specijalnim
mainama

4
atori za 550 osoba,
200 dueka, 1000
ebadi, 500
posteljina, 500
podmetaa, 500
kuhinjskih setova, 50
kanistera

52

PRILOG BROJ 4

ORGANIZACIONA EMA DJELOVANJA

53

MINISTARSTVA I DRUGI
DRAVNI ORGANI

UPRAVA POLICIJE

VOJSKA CRNE GORE

AVIO-HELIKOPTERSKA
JEDINICA

CIVILNA ZATITA I DRUGE

OPERATIVNE JEDINICE

KOORDINACIONI TIM ZA UPRAVLJANJE U

VANREDNIM SITUACIJAMA

Sekretarijat za stambeno
kom. poslove i saobraaj
Sekretarijat za finansije
Sekretarijat za ureenje i
planiranje prostora
Agencija za razvoj
Sluba za poljoprivredu,
puteve i vode
Sekretarijat za drutvene
djelatnosti
JKP Gradac

MINISTARSTVO UNUTRANJIH POSLOVA I

JAVNE UPRAVE

HIDROMETEOROLOKI
ZAVOD CG

SEKTOR ZA VANREDNE SITUACIJE I CIVILNU

BEZBIJEDNOST
OPERATIVNO KOMUNIKACIONI CENTAR 112

ORGANI UPRAVE
MOJKOVAC,
POSEBNE I JAVNE SLUBE

OPTINSKI TIM ZA
UPRAVLJANJE VANREDNIM
SITUACIJAMA

SLUBE ZATITE
SUSJEDNIH I DRUGIH
OPTINA

JU Dom kulture Nenad

Rakoevi
SLUBA
ZATITE
MOJKOVAC

HITNA
MEDICINSKA
POMO

PREDUZETNE
JEDINICE

SPECIJALISTIKE
JEDINICE

PRIVRED.DRU.
DOBROVOLJNE
DRUGA PRAVNA
GRAANI
JEDINICE
ELEKTROPRIVRE
GRAEVINSKA
LICA I PREDUZ.
DNA
DRVOPRERAIVA
KA
SAOBRAAJNA

54

PRILOG BROJ 5

Uputstvo za postupanje graana u sluaju rizika od poplava

Poplave su este elementarne nepogode koje mogu biti lokalnih razmjera ukoliko pogaaju naselje
ili manje zajednice, ili velikih razmjera ukoliko pogaaju itave slivove rijeka i vei broj optina.
Vrijeme razvijanja poplava varira od sluaja do sluaja. Poplave u ravniarskim krajevima se
razvijaju polako, po nekoliko dana, za razliku od bujinih poplava koje se razvijaju brzo, nekad i bez vidljivih
znakova. Ovakve poplave formiraju opasan i destruktivan plavni talas, koji sa sobom nosi mulj, kamenje,
granje i otpad.
Do plavljenja dolazi i kada nivo vode u rijekama poraste toliko da dolazi do pojave podzemnih voda
ili do prelivanja preko nasipa ili kada usljed pritiska vode na nasipe doe do njihovog probijanja. Do poplave
moe doi i usljed pucanja i prelivanja brane zbog prevellikog dotoka vode to prouzrokuje poplavu slinu
bujinoj poplavi, ali u mnogo irim i katastrofalnijim razmjerama.
Poplave se mogu dogoditi svuda. ak i vrlo mali potoci, rjeice, kanali za odvod ili kini kanali, koji
djeluju bezopasno, mogu izazvati poplave veih razmjera.
Poplave se najee ne mogu sprijeiti, ali postoje odreene aktivnosti koje ovjek moe preduzeti, a
koje e preduprijediti ili umanjiti posljedice prouzrokovane ovom prirodnom nepogodom.
Aktivnosti za spreavanje poplava i smanjenje posljedica preventivne mjere

Upoznajte se sa istorijom deavanja poplava u vaem kraju.

Osmislite svoj plan kako bi zatitili sebe, svoju porodicu i imovinu u sluaju poplave.
Tokom perioda kada nema poplava ponaajte se odgovorno, ne bacajte otpad u rijeke, potoke
i kanale.
Ako je otpad ve u koritima i kanalima, prijavite nadlenoj komunalnoj slubi i uestvujte u
akcijama ienja vodotokova.
U gradovima gdje je kod jakih kia pojaano oticanje voda, ne bacajte otpad i prekrivajte
ahtove koji odvode atmosferske vode.
Ne pregraujte vodotokove kako bi pravili akumulaciju vode u ljetnjem periodu.
Pripremite najosnovnije rezerve hrane, vode i ljekova.
Podignite elektrine ureaje na mjesto koje je sigurno.
Po mogunosti pripremite dakove s pijeskom koje, u sluaju nailaska poplave moete staviti
na ulaz i zatvorite sva mjesta na kui kroz koja moe da ue voda.
Saznajte puteve evakuacije i bezbjedna mjesta za evakuaciju.
Ako ivite nizvodno od brane informiite se koji je signal za opasnost, koliko vam je
vremena potrebno da se sklonite i koja je sigurna granica za sklanjanje u sluaju njenog
ruenja.
Planirajte kako da upoznate i ostale stanare u zgradi (susjednim kuama) na opasnost od
poplava, preventivne mjere i postipke zatite i spaavanja.
Preko sredstava informisanja pratite stanje i upozorenja o moguoj poplavi.

Kako postupati za vrijeme poplava i evakuacije?

55

Pratite informacije preko radija, televizije i putem interneta radi adekvatnog informisanja.
Ukoliko postoji rizik od bujinih poplava, odmah preite na vie spratove kue. Ne ekajte
instrukcije da biste to uradili.
Budite kooperativni i saraujte sa spasilakim ekipama.
Nosite odjeu i obuu koji tite od vode.
Pootrite mjere line higijene radi ouvanja vaeg zdravlja i spreavanja epidemija.
Ne pijte vodu sa slavine dok se ne uvjerite da je sigurna za upotrebu, jer voda za pie moe
biti zagaena u poplavljenim podrujima. Do tada treba piti flairanu, prokuvanu i
dezinfikovanu vodu.
Nemojte dodirivati elektrinu opremu ukoliko ste mokri ili stojite u vodi.
Nemojte koristiti telefon, osim ako stvarno nije neophodan, jer time doprinosite rastereenju
telefonske mree i linija potrebnih za organizaciju spaavanja i evakuacije.
Ukoliko ste u nemogunosti da napustite svoj dom idite do najvieg sprata kue i ekajte da
dou spasilaki timovi.

Ako morate da se evakuiete napustite dom:

Iskljuite sve elektrine ureaje, iskljuite plin i iskopajte struju na glavnom prekidau ak i
ako nema struje u vaem domu.
Zakljuajte objekat/stan koji naputate.
Ponesite najdrau igraku/slikovnicu svog djeteta.
Evakuiite domae ivotinje, a ako to nije mogue oslobodite ih iz objekata u kojima su
smjetene.
Uzmite pripremljene nune stvari. Ne zaboravite da ponesete lina dokumenta i nephodne
ljekove, jer je mogue da ete biti odsutni dui period iz svog doma.
Ponesite flairanu vodu za pie.
Obavijestite nadlene za evakuaciju ako elite da se evakuiete sopstvenim vozilom.
Obavijestite nadlene za evakuaciju ako imate bolesnog lana porodice koji zahtijeva
posebne postupke i zdravstvenu zatitu.
Nemojte iz bilo kog razloga prelaziti most ili ii pored rijeka, bujica, kosina i sl. Ne prelazite
brzake i potoke. Poplavni talas vas moe povui sa sobom.
Paljivo pratite putokaze i sve druge informacije objavljene od strane nadlenih institucija.
Na ovaj nain ete izbjei odlazak do opasnih podruja.
Ne hodajte kroz vodu koja se kree, jer voda dubine 15cm moe izazvati pad. Ukoliko
morate da proete kroz vodu hodajte tamo gdje se voda ne pomjera. Koristite tap da
provjerite dubinu vode i vrstinu tla.
Ako vozite ne blokirajte ulice i puteve, kako bi spasilaki timovi nesmetano funkcionisali.
Ne idite poplavljenim ulicama, podvonjacima ili podzemnim prolazima. Voda moe biti
dublja i bra nego to izgleda, a nivo vode bi mogao unititi i va automobil.
U sluaju da vas poplavna voda opkoli, napustite vozilo i ukoliko je mogue preite na vie
tlo.
Izbjegavajte oblasti koje su poznate po klizitima i odronima.
Obratite panju na uputstva koja su donijele nadlene institucije. One upravljaju i rukovode u
vanrednim situacijama i koordiniraju radom spasilakih timova.
56

Kako postupati poslije poplava?

Sluajte izvjetaje na vijestima o vodosnabdijevanju, kao i da li je bezbjedno piti vodu.

Izbjegavajte plavnu vodu ona moe biti zagaena muljem, uljem, benzinom ili fekalnom
kanalizacijom. Voda moe, takoe, biti pod strujnim naponom od podzemnih kablova.
Izbjegavajte vodu koja je u pokretu.
Budite paljivi u oblastima sa kojih se plavna voda povukla, putevi su moda oteeni i
opasni.
Vratite se u svoje domove samo poto nadlene slube proglase da je to bezbjedno.
Nemojte koristiti elektrine aparate prije provjere.
Oistite i dezinfikujte sve povrine.
Drite se dalje od zgrada koje su okruene plavnim vodama.
Budite paljivi pri ulaenju u zgrade zbog skrivenih oteenja koja su mogla da nastanu.
Osposobite oteene septike jame i druge kanalizacione sisteme to je ranije mogue
ukoliko su oteeni mogu da postanu veliki zdravstveni rizik.
Oistite i dezinfikujte sve to je pokvaeno. Mulj koji ostaje posle plavne vode, moe da
sadri kanalizacione otpatke i hemikalije.
Ukoliko primijetite uginule ivotinje obavijestite nadlenu slubu na telefonske brojeve 112
ili 123.

UPAMTITE: ak i kada se plavna voda povue, opasnost postoji.

PRILOG BROJ 6

57

PREGLED UGROENOG STANOVNITVA I

OBJEKATA PO PODRUJIMA

58

PREGLED
UGROENOG STANOVNITVA I OBJEKATA
Vodotok rijeka Tara

Polja

Zindovi Veselinka

3
5
4
4
6

/
4
/
2
4

3
1
4
2
2

/
/
/
1
/

P
P+1
P
P+1
P

8
4

2
/

6
4

/
/

P
P

11

12

14

15

16

17

Sportski

13

18

Saobraajna infrastruktura

Ostalo

Ostava

Garaa
10

19

NAPOMENA

20

Magistralni put

Obrazovni

tala- farma

(spratnost-P,P+1,P+2...*) Stambeni

Turistiki

Tutori Mladen
Rutovi Dragica
Balti Mira
Radojevi Vlajko
Rutovi Marija
Golubovi
Daliborko
Viloti Rade
Mini Ranko

Zdravstveni

Podbie
,,
,,

Objekti
Pomoni

Restoran Obala

Stari i lica sa posebnim potrebama

Ime i prezime
vlasnika

Odrasli

NASELJE

Djeca

Ukupan broj lanova

Lica

PRIVREDNI I VANPRIVREDNI
OBJEKTI
Privredni

DOMAINSTVO

Kulturni

Redni broj

Optina Mojkovac

1
1

59

eljeznika pruga
Gojakovii

Joki Milonja
Joki Milutin

2
5

/
3

1
2

1
/

P
P+1

1
1

1
1

PREGLED
UGROENOG STANOVNITVA I OBJEKATA

Ambarine 1

Ugljea Filipovi

P+2

12

13

14

15

16

17

18

Saobraajna infrastruktura

11

Sportski

10

Kulturni

Ostalo

Ostava

Garaa

tala- farma

(sprsatnost-P,P+1,P+2...*) Stambeni

Obrazovni

Objekti
Pomoni

Turistiki

Stari i lica sa posebnim potrebama

Odrasli

Ime i prezime
vlasnika

Djeca

NASELJE

Ukupan broj lanova

Lica

PRIVREDNI I VANPRIVREDNI
OBJEKTI
Zdravstveni

DOMAINSTVO

Privredni

Redni broj

Optina Mojkovac Vodotok rijeka Tara

19

NAPOMENA

20

60

Marinko Medojevi
Duan Krui
Krui Milija
Adi Danko
Vasiljka Vlaovi
arko Raievi
Rajko Adi
eljko Joki
Radovi Radoje
Pero uri
Marko Babi
Sreten Adi
Mrdovi Boica
Orovi Momo
Milai Dragomir
Milai Drako
Joki Nikola
Jankovi Aleksa
Bokovi Veselin
Bokovi Dragomir
Bokovi ura
uri Zoran
Krgovi Anka
uri Dragan
Medojevi Boidar

1
13
3
6
2
6
5
5
5
5
5
7
3
5
2
5
5
2
3
2
1
5
1
2
9

/
2
1
3
/
/
2
2
2
3
3
1
1
/
/
2
2
/
/
/
/
/
/
/
2

1
11
2
3
2
6
3
3
3
2
2
6
2
5
2
3
3
2
3
2
1
5
1
2
7

/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/

P+1
P+2
P+2
P+2
P+1
P+2
P+2
P+2
P+2
P+2
P+2
P+2
P+2
P+1
P+1
P+2
P+2
P+1
P+2
P+2
P+1
P+2
P+1
P+2
P+2

Klanica

,,
,,

P-prizemna kua; P+1-prizemlje i sprat; P+2- prizemlje i 2 sprata...

61

PREGLED UGROENOG STANOVNITVA I OBJEKATA

Saobraaj

Sportski

Kulturni

Obrazovn

Pomoni

Turistiki

Sta

Sta

Od

Dje

NASELJE

Objekti
Uk

Lica

PRIVREDNI I VANPRIVREDNI
OBJEKTI
Privredni

DOMAINSTVO

Zdravstve

Redni broj

Optina Mojkovac Vodotok rijeka Tara

62

Uroevina
,,
,,

Stevanovac
Slatina

Rovanin Borislav
Rovanin Vesko
Mrdovi Radisav
Moraanin Neboja
Rakoevi Slavenko
Kapetanovi
Dragomir
Rakoevi Maan
Rakoevi Dragan
Futi Darko
Smolovi Dragan
Kneevi Vesko

5
10
5

3
5
/

2
5
5

10

11

/
/
/

P
P
P
P
P+1
P+1

1
1
1

1
1

P+1
P

12

13

14

na infrastruktura

ni

Ostalo

Ostava

Garaa

tala- farma

(spratnost-P,P+1,P+2...*) mbeni

ri i lica sa posebnim potrebama

rasli

ca
5

15

16

17

18

19

NAPOMENA

20

lokalni put

upan broj lanova

Ime i prezime
vlasnika

1
1

2
1

P+1
P

1
1

Stani Dragan

Smolovi Ratko

P+1

Smolovi Radivoje

P+1

63

PREGLED
UGROENOG STANOVNITVA I OBJEKATA
Redni

Optina Mojkovac Vodotok titarika rijeka

DOMAINSTVO

PRIVREDNI I VANPRIVREDNI
OBJEKTI
64

titarica
,,
,,

obelji Bogdan
Bakovi Drago
Rakoevi Tihomir
Balti Borka
Balti Milua
Vukovi Radun

3
5
2
9
3
2

2
1
/
2
/
/

1
4
2
7
3
2

/
2
2
1
1
2

P
P+1
P
P+1
P+1
P+1

1
1

Vukovi Miodrag
Vukovi Branislav
Vukovi Predrag

5
5
5

3
3
3

2
2
2

/
/
/

P+1
P+2
P+1

Kovijani Duan
Kovijani Vera

2
1

/
/

2
/

/
1

P
P

1
1

10

12

16

17

18

Saobraajna infrastruktura

15

Sportski

14

Kulturni

13

Ostalo

Ostava
11

19

20

Magistralni put

NAPOMENA

Lokalni put

Obrazovni

Turistiki

Zdravstveni

Privredni

Garaa

(spratnost-P,P+1,P+2...*) Stambeni

Odrasli

Djeca

Pomoni

Asfaltna baza ribnjakVukovi Radenko

Stari i lica sa posebnim potrebama

Ime i prezime
vlasnika

Ukupan broj lanova

NASELJE

Objekti
tala- farma

broj

Lica

P-prizemna kua; P+1-prizemlje i sprat; P+2- prizemlje i 2 sprata...

65

PREGLED UGROENOG STANOVNITVA I OBJEKATA

4
4
3
1
4

2
2
/
/
1

2
2
3
/
3

/
/
/
1
/

6
7
1
2

3
5
/
/

3
2
1
2

/
/
/
/

P
P
P
P
P
P
P
P
P
P
P

11

12

13

14

15

16

17

18

Saobraajna infrastruktura

Pantovi Darko
Dimitrijevi
Smolovi Dragan
Braunovi Mileva
etkovi Zoran
orevi
Aanin Milica
Jovanovi Marija
uri Milisav
Kljajevi Desimir
Jovanovi Vladimirka

10

Sportski

Ambarine
,,
,,

Kulturni

Ostalo

Ostava

Garaa

Obrazovni

Pomoni
tala- farma

Ime i prezime vlasnika

(spratnost-P,P+1,P+2...*) Stambeni

NASELJE

Djeca

Ukupan broj lanova

Stari i lica sa posebnim potrebama

Objekti
Odrasli

Lica

Turistiki

PRIVREDNI I VANPRIVREDNI
OBJEKTI
Zdravstveni

DOMAINSTVO

Privredni

Redni broj

Optina Mojkovac Vodotok bujini potok u Ambarinama

19

NAPOMENA

20

66

Konatar Mladoje

Soi Dejan

Savi Mio

Rosi Milica

67

Podbie 1 Bokovi Branko

,,
Veljovi Milinko
,,
Jevri uro
Futi Milun
Joki Milinko
Mrvi Radosav

2
3
4
4
7

/
/
1
/
3

1
3
3
3
3

1
/
/
1
1

P
P+1
P+1
P+2
P

10

11

1
2

12

15

16

17

18

Saobraajna infrastruktura

14

Sportski

13

Ostalo

Ostava

Garaa

tala- farma

(spratnost-P,P+1,P+2...*) Stambeni

19

NAPOMENA

20

Lokalni putMagistralni put

Obrazovni

Pomoni

Turistiki

Stari i lica sa posebnim potrebama

Ime i prezime
vlasnika

Odrasli

NASELJE

Djeca

Objekti
Ukupan broj lanova

Lica

Zdravstveni

PRIVREDNI I VANPRIVREDNI
OBJEKTI
Privredni

DOMAINSTVO

Kulturni

Redni broj

PREGLED UGROENOG STANOVNITVA I OBJEKATA

Optina Mojkovac Vodotok Borovnjaki potok

68

eljeznika pruga
*

P-prizemna kua; P+1-prizemlje i sprat; P+2- prizemlje i 2 sprata...

PREGLED
UGROENOG STANOVNITVA I OBJEKATA

Pandurica Rajo

P+1

10

11

12

16

17

18

Saobraajna infrastruktura

15

Sportski

14

Kulturni

13

Ostalo

Ostava

Garaa

tala- farma

(spratnost-P,P+1,P+2...*) Stambeni

Odrasli

Obrazovni

Lepenac

Objekti
Pomoni

Turistiki

1.

Stari i lica sa posebnim potrebama

Ime i prezime
vlasnika

Djeca

NASELJE

Ukupan broj lanova

Lica

PRIVREDNI I VANPRIVREDNI
OBJEKTI
Zdravstveni

DOMAINSTVO

Privredni

Redni broj

Optina Mojkovac Vodotok rijeka Lepenica

19

NAPOMENA

20

69

Pandurica Olga
Pandurica Nikola

1
1

/
/

/
1

1
/

P+1
P

Magistralni put

2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
*

P-prizemna kua; P+1-prizemlje i sprat; P+2- prizemlje i 2 sprata...

70

PRILOG BROJ 7

KARTE

72

73

74

PRILOG BROJ 8
UPUTSTVO O EVAKUACIJI
Evakuacija ugroenog stanovnitva vri se kroz pet faza.
Faza 1 Odluka o evakuaciji
Optinski tim ili ovlaeno lice moe da donese odluku o evakuaciji ugroene zajednice u
sljedeim okolnostima:
- Imovina e vjerovatno biti odsjeena, a ljudi koji u njoj ive ne mogu izdrati uslove
odsjeenosti;
- Imovina e vjerovatno biti poplavljena;
- Kao posljedica poplave ugroeno je javno zdravlje i evakuacija se smatra najdjelotvornijom
opcijom za upravljanje rizikom;
- Kljuna infrastruktura je pretrpjela tetu, te se evakuacija smatra najdjelotvornijom opcijom
za upravljanje rizikom.

Prilikom planiranja evakuacije u obzir treba uzeti sljedee:

Predviene posljedice od poplava, vrijeme njihovog nastanka i pouzdanost predvianja;
Veliinu i lokaciju zajednice koju treba evakuisati;
Vjerovatno trajanje evakuacije;
Vremensku prognozu;
Model poplave;
Vrijeme potrebno za obavljanje evakuacije;
Raspoloivo vrijeme za obavljanje evakuacije;
Prioritete evakuacije i organizaciju planiranja evakuacije;
Pristupne i izlazne puteve koji su na raspolaganju za obavljanje evakuacije i mogunost
njihovog plavljenja;
Trenutni i vjerovatni budui status kljune infrastrukture;
Resurse potrebne za obavljanje evakuacije;
Raspoloive resurse za obavljanje evakuacije;
Sklonita;
Osjetljijve grupe ljudi;
Prevoz;
Evidenciju;
Razliite faze procesa evakuacije

Faza 2 Upozorenje

77

Kada se donese odluka za izvrenje evakuacije ugroena zajednica se upozorava da treba da

se evakuie ili da treba hitno da se evakuie.
Faza 3 Povlaenje
Povlaenje e kontrolisati policija. MUP-Sektor za vanredne situacije i civilnu bezbjednost
e dati preporuke u pogledu najprihvatnijih ruta za evakuaciju i lokacija na koje treba evakuisati
graane iz ugroenih zajednica.
MUP-Sektor za vanredne situacije i civilnu bezbjednost, Sluba za zatitu i spaavanje, hitna
medicinska sluba i lokalna uprava e obezbijediti resurse, ako su dostupni, i pruiti podrku
policiji u kontroli ruta, a mogu i da pomognu policiji u organizovanju prevoza tokom evakuacije.
Policija e kontrolisati bezbjednost evakuisanih podruja.
Od lica koja se evakuiu e se traiti da koriste sopstvena sredstva prevoza, gdje je to
mogue. Za one bez vozila ili drugih sredstava, prevoz e biti organizovan.
Faza 4 Sklonita
Centri za humanitarnu pomo i prostorije za smjetaj ugroenog stanovnitva se formiraju
kako bi se zadovoljile osnovne potrebe ljudi pogoenih poplavama.
Policija, kroz konsultacije sa MUP-Sektorom za vanredne situacije i civilnu bezbjednost, e
se povezati za lokalnom upravom preko relevantnog kontrolnog centra radi planiranja, otvaranja i
funkcionisanja centara za pomo. To se najbolje moe postii preko tima za upravljanje vanrednim
situacijama.
Zone za slijetanje helikoptera su:
- Gradski stadion
- Maria luka
- titarica kod kole
- Slatina
Sklonite za ivotinje
Za domae ivotinje i ivotinje koje su u pratnji evakulisanih lica bie uspostavljene lokacije
sa sklonitima za ivotinje.
Faza 5 Povratak
Povratak e se obaviti u skladu sa Stratekim planom povratka u zajednicu.
Optinski tim, kroz konsultacije sa policijom utvrdie kada je za evakuisana lica bezbjedno
da se vrate svojim domovima i organizovae obavjetavanje zajednice o tome.
Policija e upravljati povratkom evakuisanih lica uz pomo drugih slubi i agencija, po
potrebi.
Za odluku o povratku potrebno je razmotriti sljedee:
- Trenutnu situaciju sa poplavom;

78

Status sa sistemima za ublaavanje posljedica od poplava;

Veliinu i lokaciju zajednice;
Pristupne i izlazne rute koje su na raspolaganju i njihov status;
Resurse potrebne za koordinaciju povratka;
Grupe sa posebnim potrebama;
Vremenska prognoza;
Prevoz ugroenog stanovnitva.

PRILOG BROJ 9
PREGLED TIMOVA I GRUPA
KOJE SE U SLUAJU POTREBE MOGU ANGAOVATI ZA

79

SPROVOENJE ODREENIH MJERA I AKTIVNOSTI

Naziv
Sluba zatite i spaavanja
Komunalna policija
Sluba za poljoprivredu, puteve i vode
Preduzetnqa jedinica JKP Gradac
Preduzetna jedinica Tara
Preduzetna jedinica Vukovi LN
Preduzetna jedinica Trudbenik

Broj zaposlenih
8
6
6
12
30
8
6

PRILOG BROJ 10
RADNA GRUPA ZA IZRADU PLANA ZATITE I SPAAVANJA OD POPLAVA
-

Dragan Markovi, komandir Slube zatite i spaavanja Mojkovac

80

Methija Kuburovi, samostalni savjetnik, MUP-Sektor za vanredne situacije i civilnu

bezbjednost, PJ Bijelo Polje

81