Giriimci ve Giriimcilik

Giriimci
Kar elde etmek iin zarar riskini gze alarak mal ve hizmet retmek / pazarlamak zere,
retim faktrlerini (emek, sermaye, doal kaynaklar, bilgi birikimi ve teknoloji) bir araya getiren kiiye
giriimci denir. Giriimcinin kendisi de bir retim faktrdr. Giriimci, toplumun gereksinim
duyduu rnler reterek, hizmetler sunarak ya da ticaret yaparak, maddi-manevi kazan salamay
hedefleyen, bu amala kendi iini kurmak iin harekete geen ve i fikrini gerekletirmek iin;
aratrma, planlama, rgtlenme ve koordinasyon almalar yapan, sonuta gerekli bilgi-beceri,
iyeri, personel, makine - tehizat v.b. iletme girdileri ile finansman kaynaklarn bir araya getirerek
kendi iini kuran kiidir.
Giriimciliin nemi
Giriimciliin nemini; farkl perspektiflerde olmas ve birbirini ikame etmeyen ama birbirini
tamamlayan unsurlar olmas nedeniyle bireysel ve toplumsal katklar olarak iki ayr kategoride
deerlendirmek gerekir.
Giriimciliin toplumsal olarak nemi, ekonominin tmne ve genel refah dzeyine katksdr.
Her yeni giriim ekonominin btn iin yeni bir kaynak yaratm imkan anlamna gelmektedir.
Giriimcilik dzeyinin istihdam ve lkenin sanayileme dzeyine katks doru orantldr. Giriim
saysnn artmas, lke ekonomisinin retim endeksine olumlu katk yapmaktadr.
Bireysel dzeyde nemi ise sadece bireysel refah dzeyinin artmas deil ayn zamanda
ihtiyalar hiyerarisinde (ekil 1. Maslowun htiyalar Hiyerarisi Piamidi) de st basamaklara kta
da nemli imkanlar sunmasdr. Giriimcilerin stlendikleri riskler ve retim faktrlerini bir araya
getirme konusundaki abalar, kiisel tatminin yan sra toplum iersinde de farkl bir konuma
ulamalarn salamaktadr.

ekil 1. Maslowun htiyalar Hiyerarisi Piramidi.

1

IBB4005 Giriimcilik Ders Notlar

Bursa - 2014

Bu anlamda giriimcilerin genellikle hiyerarinin en st iki basamana ulat veya bu

basamaklardaki amalar gerekletirmeye altklar sylenebilir.
Giriimciliin Nedenleri
Giriimcilik, nemli lde emek ve risk stlenmeyi gerektirmesi nedeniyle belirli lde
zorlua sahiptir. Bununla birlikte azmsanmayacak lde kiinin giriimcilik deneyimini tercih etmesi
sz konusudur. Kiilik zelliklerinin yan sra sosyal ve ekonomik pek ok etken giriimciliin temel
nedeni olarak ortaya kmaktadr. Nedenleri en temel anlamda aadaki ekilde snflandrmak
mmkndr:
Zorunluluklarla lgili Nedenler

Aile ilerini devam ettirme zorunluluu

cretli i bulma olanann kstll

Pratik Nedenler

Gerekli geliri kazanmann bir yolu

Emeklilik dnemini dolduracak faaliyetler

Ek bir gelir ihtiyac

Bo zamanlar deerlendirme abas

Aileye gelecekte bir i alan brakma istei

Kiisel Yapyla lgili Nedenler

Bakalar iin almama istei

Bamsz bir alma ortam ve srelere sahip olma arzusu

Emir altnda almama istei

Kendi geleceine kendi karar ve abalar ile ekil verme istei

Kiisel tatmin, yaratcl gelitirme abas

Hedeflenen farkl bir sosyal statye ulama abas

Giriimciliin Temel zellikleri

Giriilen abann younluu ve alnan risk, giriimcilii zorlu bir sre haline getirmektedir.
Bununla birlikte gerek nemi gerekse nedenleri giriimcili baka bir perspektife tamaktadr.
Giriimcilii farkl klan bu zellikleri aadaki ekilde zetlemek mmkndr:

Giriimci kar amac gder. Buna karlk ortaya kacak zarar riskini de stlenmektedir.

Giriimci iinin sahibidir. Ancak iini yaparken hem ynetici hem de alan olmak zorundadr.

IBB4005 Giriimcilik Ders Notlar

Bursa - 2014

Giriimcinin hedefleyecei gelir, iin kuruluu aamasnda oluturulan sermaye yaps ile
ilgilidir.

in kurulu ve gelime dnemlerinde giriimcinin ncelii srdrlebilirliliktir. Bireysel kazan

iin devamllndan sonra gelir.

Her giriim, iin leinden bamsz olarak i yaamnda nemli bir yer tutar. Hangi lekte
olursa olsun giriimci zel sektr ve kamu sektrnde, kurumsal ve bireysel dzeyde ilikiler
kurar ve gelitirir.

Giriimci kendi iini kurarken belirli dzeyde bilgi ve deneyime sahibi olmaldr. Sahip olunan
bilgi birikimi ve tecrbe, iin kurulup yrtlmesi esnasnda hzla artar.

Giriimci iin kendine gven byk bir avantajdr. Belirli oranda risk stlenerek kendine
duyduu bu gven i hayatnn iinde giderek artar.

Giriimci kendi iini kurma srecine girdiinde ayn anda birok farkl alanda olup biteni takip
etme zorunluluu ile karlar. evresel deiimleri yakndan takip ettiinden etkili bir
vatanda olur.

Giriimcilik srekli bir zelliktir. kurmak giriimcilik zelliklerinin srekli kullanlmasn

gerektiren bir balangtr.

Giriimci kendi iini kurarken tm n hazrlk ve programlardan ncelikle kendini sorumlu

hissetmelidir.

Giriimci kimlerden hangi alanlarda yararlanacan planlamaldr.

Giriimci belirledii i fikrinin uygulanabilirliine nce kendisi inanmal, gerektiinde dier

kiileri (aile, ortak, finansr v.b) ikna edebilmelidir.

Giriimci i fikrine inanmal, bu ii kurmak iin youn bir zaman ve para harcamaya yetecek
motivasyona sahip olmaldr.

Giriimci kendi iini kurmann getirecei avantajlar isterken, zorluklarn deerlendirmeli ve

hazrlkl olmaldr.

Giriimcinin zellikleri
Giriimcilik faaliyetlerine giriilmesi ve yrtlmesi, giriimcinin belirli zelliklere sahip
olmasyla ilintili bir durumdur. Kiilerin bu zelliklere sahip olmas ve bu zellikleri tama derecesi
giriimin baar ansn ve srdrlebilirliini direkt olarak etkilemektedir. inde yaanlan toplumun
ve sosyo-kltrel etkenlerin varl, giriimcilerin sahip olmalar gereken zellikleri farkllatrmas sz
konusudur. Bununla birlikte en genel anlamda aada ifade edilen zellikler hemen her corafya ve
sosyo kltrel yapdaki giriimciler iin ortak payda tekil etmektedir:

ini sevmek

Yaratc ve cesur olmak

3

IBB4005 Giriimcilik Ders Notlar

Bursa - 2014

Yeniliklere ak olmak

Kendine gvendii kadar gven verebilmek

Frsatlar herkesten nce grp yararlanabilmek

Srkleyici, izlenen ve gdleyici olmak

Takm kurabilmek ve takmla alabilmek

Sonular hzla deerlendirebilmek ve hzla karar alabilmek

Gerektiinde bir adm geri gidebilmek ve yeniden balayabilmek

Bireysel ayn zamanda toplumsal olabilmek

yimser ve balayc olmak

Sektr, pazar ve ekonomiyi iyi aratrabilmek

lsz bymek ve hedefsizlikten kanabilmek

Nakit akn planlayabilmek ve btelemeyi bilmek

Yeterli miktarda ve doru sermaye tahsis etmek

Bilgi ve teknolojiyi etkin kullanabilmek

Mteri gibi dnebilmek

Giriimciliin alternatifi cretli alan olarak istihdama katlmaktr. Kiilerin giriimcilii tercih
etmeleri ile cretli alan olma tercihleri her iki durumun da kendi iersinde tad avantaj ve
dezavantajlar ynnden deerlendirilmesi ile mmkndr. Sz konusu unsurlarn, ancak
giriimciliin ve giriimcinin temel zellikleri erevesinde ele alnmasyla en rasyonel kararn
alnmas sz konusu olmaktadr.
Bu bakmdan kiinin giriimcilii tercih etmesinin dier bir ifade ile kendi iine sahip olmasnn
tad avantaj ve dezavantajlar aadaki gibi zetlenebilir:
Avantajlar :

zlemek yerine liderlik yapmak

Fikirlerinizi uygulama ans

Yaratcla ak

Yksek kazan beklentisi

Bamsz almak

ortamn kontrol altnda tutmak

Emirler verebilmek
4

IBB4005 Giriimcilik Ders Notlar

Bursa - 2014

Dezavantajlar :

Uzun ve dzensiz alma saatleri

Geni sorumluluklar

Risk almak

Gelirin dzensizlii

Daima finansmanla urama zorunluluu

Zaman kst

Srekli renme gerei

leri delege edememe

dari ve brokratik iler

Baarnn alanlara da bal olmas

Benzer ekilde cretli almann da avantaj ve dezavantajlar aadaki ekilde ifade

edilebilir:
Avantajlar :

Belirlenmi snrl sorumluluklar

Dzenli gelir

Dzenli ve belirli alma saatleri

Daha belirli bir gelecek

Az risk

Snrl kontrol grevi

Dezavantajlar :

Emirleri uygulama zorunluluu

Yeteneklerin kolayca anlalmamas

Sabit cret

Snrl sorumluluk/snrl yetki

Yeni fikirleri kolaylkla uygulayamama

verene bamllk

Tm bu unsurlar, kiilik zellikleri, nedenler ve giriimciliin barndrd zellikler

dorultusunda, kiilerin girimcilii tercih edip etmemesinde etkilidir.

IBB4005 Giriimcilik Ders Notlar

Bursa - 2014

Giriimcilikte Baar ve Giriimcilik Kltr

Giriimciliin ierdii risklerin en nemlilerinden biri de baarszlk durumudur. Genel
anlamda giriimciliin baarszlk nedenleri drt ana unsur erevesinde incelenmektedir. Bunlar;

Kurulu yerinin iyi seilmemesi

Rekabetin dikkate alnmamas

Sermaye yetersizlii (yanl hesaplar)

Kiisel faktrler

eklinde saylabilir. Kurulu yeri seimi, rekabetin dikkate alnmamas ve sermaye yetersizlii, giriim
fikrinin uygulamaya geirilmesi aamasndaki n hazrlk almalarnn yetersizliinden kaynaklanan
sebeplerdir. fikrinin baarl ekilde hayata geirilmesi iin ncelikle alnmas gereken bu kararlarn
salkl bir analiz dorultusunda ele alnmas baar iin byk nem tar. Kiisel faktrler ise daha
ok giriimcinin tamas gereken nitelikler ile ilintilidir. Giriimcilikteki baarszla neden olan kiisel
faktrlerden ne belirleyici olanlar aadaki ekilde zetlemek mmkndr:

Giriimci zelliklerinin kiide olmamas

Ticaret bilgisinin yetersizlii

Hazrlk yapmadan ie balamak

Yetersiz zaman ve/veya uygun olmayan zamanlama

Bu faktrler dnda giriimcilerin karlatklar sorunlarla ba edememeleri durumunda da

baarszlk kanlmaz hale gelmektedir. Bir giriimcinin, kurulu aamasnda yzleecei temel
sorunlar aadaki gibidir:
1. in kurulu aamas ncesinde yetersiz aratrma ve hazrlklardan kaynaklanan sorunlar,
2. Hazrlk ve kurulu aamalarnda ngrlmeyen sorunlar,
3. Kurulan i sisteminin yetersizliinden kaynaklanan sorunlar,
4. Zor koullar ve zaman darl nedeniyle doru i kararlarnn alnamamasndan kaynaklanan
sorunlar.
Giriimcilikteki baar faktrn etkilen dier bir unsur ise giriimcilik kltrdr.
Sosyo-kltrel yapnn giriimcilie bak as ve salanan olanaklar, giriimciliin srdrlebilir bir
baar gstermesinden dier faktrler kadar nemli bir yer tutmaktadr. Giriimcilik kltrnn
belirleyici unsurlar u ekilde saylabilir:

Aile

Eitim Sistemi

Toplumsal Perspektif
6

IBB4005 Giriimcilik Ders Notlar

Bursa - 2014

Devlet Tevikleri

Bu faktrler, giriim ve giriimcilik kavramlarnn ilgili corafyadaki genel erevesinin

belirlemektedir. Baar; bu genel erevenin iersinde, gerekli zellikleri tayan, rasyonel ve hzl
karar alabilen, iyi bir aratrma ve analiz ile gerekleri yeterli lde ortaya koyabilmi giriimcilerce
salanabilir.
Sahip olduu i fikrini srdrlebilir bir baar ile giriime dntrmek isteyen bir giriimcinin
ihtiya duyduu drt nemli e mevcuttur. Bunlar aadaki ekilde zetlenebilir:

fikri : Giriimcinin piyasada, kendi bilgi ve deneyimine ya da kaynaklarna uygun bir konuyu
i frsat olarak tanmlamas gerekir.

Giriimcilik Nitelikleri : fikrini gerekletirmek iin giriimcilik zelliklerine ve en nemlisi

kendine gvene ve iin gerektirdii ura vermek iin motivasyona sahip olmas gerekir.

Ynetim Bilgi ve Becerileri : in gerektirdii teknik ve ilevsel yneticilik becerilerini

kazanmas, gelitirmesi ya da bu zelliklere sahip kiileri rgtlemesi gerekir.

Kaynaklar : in kurulmas iin gerekli insan, bilgi, rn ve hizmetin salanmas iin girdi
olarak gerekli tm kaynaklara ulamas gerekir.(finansman, bilgi-beceri, iyeri, igc,
makine-ekipman, malzeme, zaman)

Giriimciler iin Gerekli Bilgiler

Giriimcilerin i fikirlerini hayata geirmeleri esnasnda elde ettikleri bilgiler baar iin hayati
bir nem tamaktadr. Bu anlamda giriimcilerin kararlarna temel oluturacak bilgiler teknik ve
ilevsel bilgiler, planlama bilgileri ve ynetim bilgileri olmak zere ana grupta ele alnmaktadr. Bu
gruplar dahilinde elde edilmesi gereken bilgileri aadaki gibi saymak mmkndr:
Teknik ve levsel Bilgiler

rn Tasarm

Makine Ekipman htiyac

Malzeme Ynetimi

Proje Planlama ve Kontrol

Pazarlama

Sat

Personel Ynetimi

dari ler

Finansman Ynetimi

IBB4005 Giriimcilik Ders Notlar

Bursa - 2014

Planlama Bilgileri

hacminin tahmin edilmesi

Frsatlarn ve olas sorunlarn belirlenmesi

in gelime eiliminin tahmin edilmesi

in genel stratejisinin belirlenmesi

Hedeflerin belirlenmesi

Gerekleen sonularn izlenmesi

Planlanan ile gerekleenlerin karlatrlmas

Planlanan gelir-gider ile gerekleen gelir-giderin karlatrlmas

Ynetim Bilgileri

Liderlik

letiim

Mavirlik

Grme-pazarlk-toplant

Eleman alma

Personel yetitirme ve eitim

Personel deerlendirme, ynlendirme ve dllendirme

Tevik

Katlm

Sorun zme

Frsatlarn yakalanmas

Krizlerle baa kma

Zaman ynetimi

Karar verme

Trkiye'de Giriimcilik
lkemizde 7 milyon kii maal, yaklak 6.5 milyon kii ise kendi iinde almaktadr. Kendi
iinde alanlarn ise 1.2 milyon kii iveren, 5.2 milyon kii kendi hesabna almakta olup yaklak
6.2 milyon kii ise ailede cretsiz ii olarak kayt altna alnmtr. Bu anlamda kazan salayan
nfusun yars kendi iini yapmaktadr. Trkiyede sanayinin %95i KOB nitelikli iletmeler olduu
dnldnde, giriimciliin lkemizdeki yeri ve nemi daha net anlalabilmektedir.
8

IBB4005 Giriimcilik Ders Notlar

Bursa - 2014