Letrsi dhe gjuh shqipe, sesioni I

SHKOLLAT E MESME T PRGJITHSHME

PROFILI NATYROR
PJESA I
LETRSI
ISMAIL KADARE: KRISTAL
Ka koh q sshihemi dhe ndiej
Si t harroj undalngadal,
Si vdes tek un kujtimi yt
Si vdesin flokt dhe gjithka.
Tani krkoj un posht e lart
Nj vend ku ty t t lshoj.
Nj strof a not, a nj brilant
Ku t t l, t puth, t shkoj.
N st pranoft asnj varr
Asnj mermer a morg kristal,
Mos duhet vall prap t t mbart
Gjysm t vdekur, gjysm t gjall?
N sgjetsha hon ku t t hedh
T gjej nj fush a nj lulnaj
Ku butsisht porsi polen
Gjithkund, gjithkund t t shprndaj.
T t mashtroj ndoshta kshtu
Dhe t t puth e tik pa kthim.
Dhe nuk do dim as ne, askush
Harrim ish ky a sish harrim.

Matura Shtetrore 2006, Teste

Pr pyetjet 1-5 rretho vetm shkronjn prbri prgjigjes s sakt.
1.
A)
B)
C)
D)

Kjo poezi bn pjes n lirikn:

filozofike.
t natyrs.
intime.
shoqrore.

1 pik

2.
A)
B)
C)
D)

Prej dashuris q nuk sht m, heroi lirik ndahet me:

delikates dhe dhimbje.
ftohtsi dhe mosprfillje.
brutalitet dhe zemrim.
lot dhe ankime.

1 pik

3.
A)
B)
C)
D)

At far prcjell kjo poezi te lexuesi sht se:

dashuria e humbur duhet harruar.
asnj dashuri nuk humbet.
nj dashuri sht si gjith t tjerat, zvendsohet shpejt.
dashuria e humbur zvendsohet me shprfillje.

1 pik

4. Ndjenja q zotron n kt poezi sht:

A) ironia.
B) urrejtja.
C) zhgnjimi.
D) nostalgjia.

1 pik

5.
A)
B)
C)
D)

1 pik

Kjo poezi sht shkruar me varg:

6 - rroksh.
8 - rroksh.
10 - rroksh.
12 - rroksh.

6. Pse autori ka vn n titull t poezis metaforn kristal? Gjej disa

nga ngjashmrit fizike, estetike etj. ndrmjet kristalit dhe dashuris
s humbur. Shkruaj mendimin q t lind nga krahasimi i saj me kt
gur t muar.
4 pik

Letrsi dhe gjuh shqipe, sesioni I

7. Rendit tre tipare t liriks erotike t Kadares, duke u ndalur n
poezin e msiprme si dhe duke patur parasysh krijimtarin
poetike t autorit.
3 pik
a. _____________________________________________________
b. _____________________________________________________
c. _____________________________________________________
8. Gjej detajet q duket sikur vizatojn peizazhin e shpirtit t heroit
lirik. Si do ta prcaktoje nj shpirt t till: t bukur, t trazuar, t
pakuptueshm, t pasur, t dyshimt, ...? Shpreh mendimin tnd
duke shfrytzuar detajet q gjete.
4 pik
9. Ciln nga fjalt e poezis do t vendosje menjher pas fjalve hon
dhe hedh, duke pasur parasysh aliteracionin me shkronjn h? efekt
krijon prmendja e menjhershme pas tyre e fjals lulnaj?
Argumento mendimin tnd.
3 pik
10. Lexo me vmendje dy vargjet e para t strofs s fundit. Si e kupton
vargun Dhe t t puth e tik pa kthim? N ciln prej dy fjalve - ky
gjejm t fshehur dhimbjen? Shpreh mendimin tnd n formn e nj
eseje argumentuese.
6 pik

Matura Shtetrore 2006, Teste

PJESA II
SHEKSPIR: MAKBETHI AKTI II - SKENA I
Hyn Makbethi dhe nj shrbtor me pishtar
BANKOJA
Kush sht atje?

Kur t kesh nge.

BANKOJA
Kur t urdhrosh.

MAKBETHI
Nj mik

MAKBETHI
N m prkrah mejtimin, n
qlloft,
Ke pr t pasur nj shprblim
me nder.

BANKOJA
Si, spaske rn edhe? Mbreti fjeti.
Ish i gzuar fort dhe doroviti
T gjith shrbtort e kshtjells,
Kt diamant ia dhuron zonjs sate,
Me falnderje pr gostin e bukur;
Dhe shkoi n shtrat pa mas i
knaqur.

BANKOJA
Nuk e humbas, kur dua t rrit
nderin,
Po me ndrgjegje dhe
besnikri;
Mund ta mejtojm.

MAKBETHI
Nuk ishim prgatitur pr vizitn;
Rob i mungess ish vullneti yn,
Se ndryshe do shfaqej m lirisht.

MAKBETHI
Natn e mir, pra!
BANKOJA
T falem nderit, mirvafsh!
(Dalin Bankoja dhe Fleanci)

BANKOJA
Jo vajti mir. Pash n ndrr
mbrm
T tria motrat magjistrica
Nj fjal e tyre tsht vrtetuar.

MAKBETHI
I thuaj zonjs, kur t ma
gatit pijen
Ti bjer ziles. Shko e fli
pastaj.
(del shrbtori)

MAKBETHI
Smejtohem m pr to, po kur t
duash,
E bisedojm punn me pak fjal,
8

Letrsi dhe gjuh shqipe, sesioni I

Q i troket sahatin, - kshtu
niset
Ngadal dhe ap hajdutrisht
E ndezur si Tarkini i hazdisur
Kundrejt qllimit si ndonj
fantazm.
O dh, i ngjeshur hekur,
themelfort,
Mos i dgjo ku m baresin
kmbt,
Se mos brtasin gurt ku po
vete
Dhe ma rrmbejn kohn e
favort
Pr veprn e tmerruar t
tanishme.
Kur un krcnoj, ai po rron
Me fjal ftoh zjarr vepre q
valon
(tingllin nj zile)
Po shkoj, dhe sht br, zilja
po m fton,
Dunkan, mos e dgjo, se kjo
kmban
Po t thrret n qiell a ferr
hapsan.
(Makbethi del. Hyn Zonja
Makbeth)

A sht kam, kjo q shoh prpara

Me dorezn nga dora ime? Pa ta
kap!
St kap dot, po t shoh aty akoma.
Pamje fatale, sje e ndjeshme,
Pr dorn si pr syrin? apo sje
Ve kam e mendjes, nj krijes e
rreme,
Q rrjedh nga trur i nxehur e i
vrar?
T shoh akoma aq formshkoqur.
Sa kjo q zhvesh tani nga mylli.
M prin pr udhn ku po nisesha;
Dhe nj t till vegl kam pr t
prdorur.
A m gnjehet syri, nga t tjerat
ndjenja,
A syri vlen m tepr se ato.
T shoh akoma dhe ke pika gjaku
Prmbi lepitkn, q si kishe ca m
par.
Ska kam aty; kjo ssht vese
vepra
E gjakshme q po mi shfaqet syrit.
Tani natyra duket si e vdekur
Mbi gjysmbotn dhe t liga ndrra
ia turbullojn gjumin perdevarur;
Magjia i mshon Hekats zbeht
Dhe vrasja fishkse e alarmuar
Prej gardianit ujk e kukuvajks.

Fjalor:
Hekata - mbretresha e nntoks (mitologjia).
Ktu sht kthyer n qnie ferri.
vrasja fishkse - vrassi i fishkur, i thar, skelet
Tarkini i hazdisur - Tarkini VI i Roms, prdhunues.

Matura Shtetrore 2006, Teste

Pr pyetjet 11-15 rretho vetm shkronjn prbri prgjigjes s sakt.
11. Pr subjektin e Makbethit, Shekspiri u mbshtet n:
A) eposin e vendeve ballkanike.
B) romantizmin anglez.
C) ngjarjet e Skocis mesjetare.
D) letrsin kalorsiake.

1 pik

12.
A)
B)
C)
D)

1 pik

N kt vepr t Shekspirit, tragjikja qndron n:

pamundsin pr t trashguar kurorn.
transformimin e Makbethit n nj vrass ordiner.
numrin e madh t vrasjeve.
besimin e verbr te profecit.

13. Makbethi, ky njeri i veprimit, i patrembur e ambicioz,

shquhet pr:
A) imagjinatn e gjall.
B) etjen pr drejtsi.
C) besnikrin ndaj mbretit.
D) idealin humanist.

1 pik

14. Tragjedia Makbeth shquhet pr:

A) ndikimin nga folklori.
B) prmbysjen e papritur t situatave.
C) prdorimin e elementit t absurdit.
D) kompozicionin e prsosur.

1 pik

15. N tragjedin Makbeth, Shekspiri ka synuar t jap:

A) aventurat e nj njeriu pr tu br mbret.
B) filozofin politike e historike t epoks.
C) nj kronik fantastike t lufts pr pushtet.
D) paraqitjen natyraliste t nj vargu krimesh.

1 pik

16. Dialogu ndrmjet Makbethit e Bankos n takimin e tyre pas

mesnats, kur t tjert flen pas gostis, zbulon karakterin e dy
gjeneralve. Prshkruaj cilsit e karakterit q shfaqin Makbethi
me Bankon duke e ilustruar me vargje nga fragmenti.
4 pik
10

Letrsi dhe gjuh shqipe, sesioni I

17. Prcakto kohn n t ciln zhvillohet dialogu midis Bankos dhe
Makbethit. Cili sht funksioni artistik i saj (i kohs)?
3 pik
18. N dy vargjet e fundit sht prdorur nj figur e intonacionit (e
tingllimit). Cila sht ajo, funksioni q kryen dhe ndjenjat q nxit te
lexuesi?
4 pik
19. Interpreto nntekstin e fjalve t Bankos n lidhje me magjistricat:
Nj fjal e tyre tsht vrtetuar.
3 pik
20. Si realizohet artistikisht n monolog ideja se vepra kriminale, q do
t kryej, i shkakton Makbethit nj luft t tendosur psikologjike.
Argumento prgjigjen.
6 pik

11