Professional Documents
Culture Documents
Chapter 3
Chapter 3
Chapter 3
Page 37
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
sin( ) 1 Z 32
cos( ) sin( ) Z 2
Page 38
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
cos( ) Z 2 / 1 Z32
Page 39
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
arccos( Z 2 / 1 Z 32 )
arccos( Z 3 )
arccos(Y3 / 1 Z32 )
3.1.1.2
Gc TaitBryan
Page 40
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
Page 41
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
Nh a noi phn 3.1.1, cac goc Euler co th xac inh 3 chuyn ng xoay
thanh phn a m t h truc tham chiu n h truc ma ta ang xet. Cac
chuyn ng thanh phn la chuyn ng quanh m t truc, co th la X, Y, ho c Z.
Tng ng vi cac chuyn ng nay, ta co ma tr n xoay thanh phn c inh
nghia nh sau.
Page 42
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
cos
R( Z , ) sin
0
sin
cos
0
0
0
1
cos
R(Y , ) 0
sin
0 sin
1
0
0 cos
0
0
1
R( X , ) 0 cos sin
0 sin cos
(3.1)
(3.2)
(3.3)
Rxyz
cos
sin
0
sin
cos
0
0
0
1
cos
0
sin
0 sin
1
0
0 cos
1
0
0 cos
0 sin
0
sin
cos
Hay :
Rxyz
cos .cos
cos .sin
sin
cos .cos
(3.4)
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
Trong cac cng thc trn, la goc quay (gia tri tinh bng radian cua
cos( x ) cos( y ) cos( z )
goc quay) va
,
,
la cac cosine inh hng
cua truc quay. Khi o ma tr n quay cua chuyn ng quay nay trong
khng gian 3 chiu Euclide c xac inh nh sau:
1 2( q22 q32 ) 2( q1.q2 q0 .q3 ) 2(q0 .q2 q1.q3 )
ho c la:
q02 q12 q22 q32
2(q1.q2 q0 .q3 )
q q q q
3.1.4
2
0
2
1
2
2
2
3
2( q2 .q3 q0 .q1 )
q02 q12 q22 q32
(3.6)
Page 44
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
Rxyz
cos .cos
cos .sin
sin
cos .cos
Vi quy c la
Roll : la goc
Pitch : la goc
Yaw : la goc
3.1.4.2 T ma trn xoay chuyn sang goc Euler:
Gia s ta co mt ma trn xoay bit trc la
a11
M a21
a31
a12
a22
a32
a13
a23
a33
(3.7)
Page 45
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
Hnh 3.6 Bang tinh toan gia tri goc Euler t ma trn xoay
3.1.4.3 T goc Euler chuyn sang Quaternion
Vic chuyn i t cac goc Euler bit trc sang h toa
Quaternion c xac inh theo cng thc sau
q0
cos( ) cos( ) sin( ) sin( ) sin( ) cos( )
2
2
2
2
2
2
q1
q3
2
2
2
2
2
2
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
arctan
1 2( q12 q22 )
arcsin(2( q .q q .q ))
0 2
1 3
2(
q
.
q
q
0 3
1 .q2 )
arctan
1 2( q22 q32 )
arcsin(2(q0 .q2 q1.q3 ))
2
2
atan 2(2( q0 .q3 q1.q2 ),1 2(q2 q3 ))
Page 47
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
3.2
Page 48
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
Tuy nhin, bng cach xac inh vn tc goc va gia tc dai i vi h toa chuyn
ng gn vi h thng, ta hoan toan co th xac inh c gia tc dai cua h thng trong h toa
quan tinh. Thc hin phep tich phn gia tc quan tinh ta co th xac inh c vn tc quan
tinh cua h thng, sau o tich phn ln na ta s thu c vi tri cua h thng trong h toa quan
tinh, nhng vi iu kin la ta xac inh c vi tri, vn tc goc ban u cua h thng trong h
toa quan tinh.
Nh vy, h thng inh vi quan tinh cung cp vi tri, vn tc, hng va vn tc goc
cua h thng bng cach o vn tc goc va gia tc dai cua h thng trong h toa tham chiu.
u im cua h thng inh vi quan tinh INS la khng cn cac tin hi u tham chiu t bn ngoai
trong vi c xac inh vi tri, hng, va v n tc cua h thng m t khi no a c khi ng xong.
3.2.2 Cu tao cua INS
H thng inh vi quan tinh INS gm cac accelerometer o goc (hoc cac cam bin
gyro) o cac goc nghing cua h thng trong khng gian gm co yaw, pitch va roll. Nh trong
hnh bn di th pitch la goc nghing cua may bay khi chuc ln hay xung, roll la goc nghing
canh cua may bay, con yaw la goc cua may bay quay quanh truc thng ng.
Page 49
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
Hnh 3.8: S thay i trang thai cua may bay ng vi cac goc Yaw, Pitch va Roll
3.2.2.1
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
H thng inh vi toan cu c cu tao nn bi mt b IMU va thut toan deadreckoning. Tuy thuc vao cach b tri cac cam bin gyro va accelerometer ma co th phn chia
INS thanh hai loai: gimbaled system va strapdown system.
Vi nguyn ly n inh phng hng cac gimbal th gimbaled INS gp phai sai s
kha ln khi h thng thay i qu ao mt cach t ngt ma cac gimbal cha n inh kip thi,
hin tng nay goi la gimbal lock. i vi strap down INS th khng xay ra hin tng trn.
Tc cp nht d liu cua strap down INS nhanh hn gimbaled INS rt nhiu
ln. Gimbaled INS co th hoat ng tt vi tc update la 50-60 ln/ giy, nhng i vi strap
down bnh thng la 2000 ln/ giy. Va tm o cua cac gyro s dung trong strap down INS ln
hn trong gimbaled INS.
3.2.2.2
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
n vi o lng quan tinh la thanh phn chinh cua h thng inh vi quan tinh
INS c s dung trong hu ht cac may bay, tau thuy, tau ngm, phi thuyn vu tru, cac phng
ti n v n chuyn ng b cung nh la trong robot t hanh. Cac d li u thu th p c t cac
cam bin trong IMU cho phep may tinh co th xac inh vi tri cua phng ti n chuyn ng, s
dung phng phap tinh toan c bit n di tn goi dead-reckoning.
IMU hoat n g bng cach xac inh gia tri hi n tai cua gia tc khi s dung m t
ho c nhiu cam bin gia tc. No cung phat hi n nhng thay i cua cac goc quay nh Roll,
Pitch va Yaw s dung m t ho c nhiu cam bin gyro.
Hnh 3.9: Cac goc Yaw, Pitch va Roll trong h thng inh vi quan tinh
IMU thng ch la m t thanh phn cua h thng inh vi. Cac h thng khac s
c s dung lam chinh xac cac gia tri sai l ch ma IMU mc phai trong qua trnh chuyn
ng cua thit bi, in hnh nh h thng inh vi GPS, cam bin lc trong trng, cam bin v n
tc bn ngoai ( bu s tri v n tc), h thng o khi ap hi u chnh chinh xac gia tri cao ,
va m t cam bin la ban i n t giup xac inh t trng.
Cu truc cua IMU thng thng bao gm m t khi vi 3 cam bin gia tc va 3
cam bin gyro. Cac cam bin gia tc c t sao cho cac truc o cua chung trc giao vi nhau.
Chung o gia tc quan tinh, in hnh la gia tc trong trng. Cac cam bin gyro cung c t
trong h trc giao tng t, o vi tri goc quay co tham chiu n nhng h thng phi hp a
c chon.
3.3
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
3.3.1
3.3.1.1 Gyro c
Gyro c ( hay thng goi bng thut ng rotating wheel) hoat ng da trn nguyn ly
bao toan moment cua mt vt th chuyn ng quay khi tng cac lc tac dung ln vt trit tiu.
Ari I r .wiri
i vi cu tao dang ia tron ta co th tinh c moment quan tinh cua
ia trong h toa t tai tm ia va cac truc quanh tng ng vi cac
truc quay cua gimbal. Lu y la trong cu tao cua gyro c, trong tm cua
ia xoay phai trung vi trong tm cua h gyro gimbal:
0
I rx 0
I r 0 I ry 0
0
0 I rz
Trong qua trnh hoat ng, nu nh trang thai cua h thng thay i, th
cac gimbal co th chuyn ng quay quanh truc, nhng ma ia gyro vn
Page 53
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
gi nguyn phng hng cua truc quay, va gi trang thai n inh trong
khng gian quan tinh. Con goc quay cua cac gimbal co th o c bng
cac thit bi o goc gn lin vi truc quay cua gimbal, cac thit bi nay c
goi bng thut ng pickoff.
S lng gimbal trong cu tao cua gyro quy inh s bc t do chuyn
ng quay cua gyro. Vi du nh gyro co hai bc t do th co cu tao gm co
hai gimbal. Nu truc quay cua mt gyro hai bc t do la thng ng th no
c goi la gyro thng ng (vertical gyro), con nu nh truc quay nm
trong mt phng nm ngang th goi la gyro inh hng (directional gyro),
con mt gyro co truc quay khng theo mt phng cu th nao th goi la
gyro t do (free gyro). S n inh trong khng gian ba chiu oi hoi mt
gyro thng ng va mt gyro inh hng, hoc la hai gyro t do. Mt loai
gyro c co tm ng dung rng rai la gyro mt bc t do, tc la cu tao ch
gm mt gimbal quay quanh truc ma thi, loai gyro nay thng c goi
la intergrating rate gyro.
Gyro c la loai gyro truyn thng, co chinh xac cao, va c ng dung
nhiu trong h thng dn ng cua tn la hay tau ngm. Gyro c co
chc nng chu yu la n inh phng hng chuyn ng cua h thng
thng. Gyro c chu yu c s dung trong h gimbaled INS bi v kt
cu c khi rt phu hp. Hu ht cac h thng INS u s dung kt hp ba
cam bin gyro loai rate intergrating mt bc t do n inh phng
hng trong khng gian.
3.3.1.2 Gyro quang (Optical gyro)
Nguyn ly hoat ng cua gyro quang da trn hiu ng Sagnac,c nha
vt ly hoc ngi Phap Georges Sagnac tm ra nm 1913, la hiu ng giao
thoa anh sang tng quan vi vn tc quay. Hiu ng Sagnac c o bi
mt vong o giao thoa. Mt lung sang c tach ra thanh hai va cho lan
truyn trn cung mt qu ao vi hai chiu trai ngc nhau, va qu ao o
la mt vong kin, ng thi cung la mt thit bi o giao thoa, goi la dung cu
o giao thoa vong (ring interferometer). Thit bi nay c gn ln mt gia
co th quay c. Khi gia quay th vong giao thoa s bi dich chuyn,
dn n vn giao thoa thu c trn mang quan sat s bi dich chuyn, va
dich chuyn cua vn tuy thuc vao dich chuyn hay goc quay cua gia
.
Cu tao cua gyro c la ht sc phc tap va gm nhiu b phn chuyn
ng, con gyro quang th co cu tao n gian hn va hu nh khng co b
phn nao chuyn ng. Co hai loai gyro quang c phat trin va ng dung
rng rai trong cng ngh do ng chinh xac cao, o la gyro vong laser
va gyro cap quang.
Gyro vng laser (RLG-ring laser gyro):
Page 54
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
Mt gyro vong laser c ban co cu tao la mt ranh kin co dang hnh hoc
(thng la ba, bn, hay sau canh) c khoan bn trong mt khi thuy tinh.
Cac ranh nay la ng chuyn ng cua mt hn hp khi, nh la helium va
neon.
Cac phn t khi chuyn ng phat ra anh sang khi bi kich thich bi in
trng trong ranh kin. Chum sang c tach i va chuyn ng theo hai
hng ngc chiu nhau trong ranh kin, mt chum sang chuyn ng theo
chiu kim ng h va chum sang con lai chuyn ng ngc chiu kim
ng h. Tai trang thai cn bng cua khi thuy tinh, th thi gian di chuyn
cua hai chum sang i ht quang ng la mt ranh kin la nh nhau, cho
nn hai song anh sang la cung pha nhau. Con nu nh khi thuy tinh quay
i mt goc trong khng gian thi thi gian hai chum sang i ht mt ranh kin
khng con nh nhau na bi quang ng i co s sai lch, va song anh
sang cung bi lch pha nhau. Nh th s lam dich chuyn vn giao thoa trn
thit bi quan sat.
Page 55
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
Page 56
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
Hnh 3.12: Cac thanh phn c ban cua Gyro cap quang
Gyro cap quang co c tinh vt tri so vi gyro vong laser ch no co th
cho phep ta o vi nhiu nhay khac nhau tuy theo ng dung bi chiu
dai cun cap quang co th thay th c. Va cung vi kich thc nho gon
nn gyro cap quang c ng dung ngay cang rng rai trong cac h thng
inh vi va do ng.
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
3.3.2
Page 58
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
RT xyz
inh nh sau ( theo cng thc 3.4) vi
R
la ma trn chuyn cua
X b '
Y ' RT
xyz
b
Zb '
cos cos
X b '
Y ' cos sin sin cos sin
b
Z b '
cos sin cos sin sin
3.4.1
xyz
X b
Y b
b
Z
cos cos
cos cos sin sin sin
sin cos sin cos sin
sin
cos sin
cos cos
X b
Y b (3.7)
b
Z
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
cos cos
cos cos sin sin sin
sin cos sin cos sin
sin
cos sin
cos cos
T y ta c th suy ra l :
Gc Roll = = Arcsin( Ay / cos )
Gc Pitch = = Arcsin(- Ax )
Ch rng
A2 x A2 y A2 z 1
Nu biu thc ny khng tha th cm bin l khng
tuyn tnh hoc c sai s trong vic calib.
Page 61
0
0
1
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
Goi Mx, My, Mz la hnh chiu cua vector cng t trng B ln cac
truc t tng i va Mx, My, Mz la hnh la cac gia tri o c trong
h toa tuyt i.
Trong h toa tuyt i th r rang Yaw s c tinh nh sau:
Yaw = = arctan( My /Mx) (3.8)
Nu thit bi nghing theo cac goc Roll va Pitch th ta quy v h to tuyt
i nh sau:
M 'x
T
T
M ' y R ( X , ) R (Y , )
M '
x
M
M
y (3.9)
M
z
Page 62
Chng 2:
H thng IMU v v cc tnh ton lin quan
1
t
cos
0
0
sin
cos cos
cos
sin sin
cos
sin cos
cos cos
x
y
z
(t ) (t 1) t
(t )
(t 1) t .t
(t ) (t 1)
Page 63