ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ PDF

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 146

Shmeiseic

Sunarthsiakc Anlushc

Apstoloc Giannpouloc
Panepisthmio Krhthc
Tmhma Majhmatikwn
Anoixh 2003
1

Tm. Majhmatikn, Panep. Ajhnn

Perieqmena
1

1.1

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.2

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10

1.4

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

21

2.1

Cauchy - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

21

2.2

- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23

2.3

* . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

28

2.4

Baire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

30

2.5

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

36

3
3.1

45

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

45

3.2

- Banach

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

47

3.3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

50

3.4

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

52

59

4.1

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

59

4.2

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

63

4.3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

65

71

5.1

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

71

5.2

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

75

5.3

- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

77

5.4

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

81

6 Hilbert
6.1

89

Hilbert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3

89

6.2

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

91

6.3

- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

93

6.4

Riesz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

96

6.5

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

97

6.6

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

98

7 Hahn - Banach

107

7.1

Zorn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

7.2

Hahn - Banach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

7.3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

7.4

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

7.5

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

8 Banach

125

8.1

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125

8.2

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131

8.3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133

8.4

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133

141

9.1

- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141

9.2

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

9.3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144

9.4

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145

Keflaio 1

Metriko qroi
1.1 Orismc
X . d : X X R X (
X) x, y, z X :
(1) d(x, y) 0,
(2) d(x, y) = 0 x = y,
(3) d(x, y) = d(y, x),
(4) d(x, y) d(x, z) + d(z, y) ( ).
(X, d) . X ,
d(x, y) x y. (1)(4) .
(X, d) , Y X. d
Y Y . d : Y Y R
y) = d(x, y)
d(x,
: d (1)(4).
x, y Y . (Y, d)

(Y, d) (X, d). d Y d.


.
.
.
() . X = R ,
d(x, y) = |x y|.
() . m- x = (1 , . . . , m )
, : x = (1 , . . . , m ) y = (1 , . . . , m )
Rm ,
p
d(x, y) = (1 1 )2 + + (m m )2 .
() ` . X = ` : x = (1 , . . . , k , . . .) ( x = (k )) X
Mx > 0 ( x)
k N,

|k | Mx .
5

,
x = (k ) X sup{|k | : k N} < +.
x = (k ), y = (k ) :
d(x, y) = sup{|k k | : k N}.
() C[a, b]. [a, b] R. X = C[a, b]
f : [a, b] R ( ).
: f, g : [a, b] R ,

d(f, g) = max |f (t) g(t)|


t[a,b]

( max : |f g| [a, b], ).


, C[a, b] [a, b].
() . X, x, y X

6 y,
1 , x =
d(x, y) =

0 , x = y.
d X.

1.2 Paradegmata metrikn qrwn


() B(A) A. A.
f : A R B(A) (, sup{|f (a)| : a A} < +.)
f, g B(A),
d(f, g) = sup |f (a) g(a)|.
aA

: f, g B(A), Mf , Mg > 0
: a A, |f (a)| Mf |g(a)| Mg . , a A
|f (a) g(a)| |f (a)| + |g(a)| Mf + Mg ,

0 d(f, g) = sup |f (a) g(a)| Mf + Mg < +.


aA

(2) (3) : f, g B(A),


d(f, g) = sup |f (a) g(a)| = sup |g(a) f (a)| = d(g, f ),
aA

aA

d(f, g) = 0

sup |f (a) g(a)| = 0


aA

a A, |f (a) g(a)| = 0
a A, f (a) = g(a)
f g.
: f, g, h B(A). a A
|f (a) g(a)| = |f (a) h(a) + h(a) g(a)|

|f (a) h(a)| + |h(a) g(a)|


sup |f (a) h(a)| + sup |h(a) g(a)|
aA

= d(f, h) + d(h, g).

aA


d(f, g) = sup |f (a) g(a)| d(f, h) + d(h, g).
aA

() `p . 1 p < . `p
x = (k )

X
|k |p < +.
k=1

( ). 1 < p < +. q p
1 1
+ = 1.
p q

()

, q = p/(p 1). q 1, () p
q. p q . , p
q ,
p + q = pq (p 1)(q 1) = 1.
f (t) = tp1 , t [0, +), f ,
g f . g(s) = sq1 , s [0, +). ,
g(f (t)) = [f (t)]q1 = t(p1)(q1) = t.
`p , :
H
older Minkowski. Young.
Young. f : [0, +) [0, +) , ,
f (0) = 0. g f , a, b > 0
Z
ab

Z
f (t)dt +

g(s)ds.
0

: . 1.1.

s = f (t)

s = f (t)

b
E2
b
E2

E1

E1
a

b > f (a)

Sqma 1.1: Oi periptseic

b < f (a)

b > f (a)

kai

b < f (a)

ab . ,
Z b
Z a
g(s)ds.
f (t)dt +
ab E1 + E2 =
0

b = f (a).

: f (t) = tp1 , p > 1. f g(s) = sq1 , q


p. Young, a, b > 0,
Z a
Z b
ab
tp1 dt +
sq1 ds,
0

ab

(1)

ap
bq
+
p
q

a, b 0.

(1) .
C R. f : C R
f (tx + (1 t)y) tf (x) + (1 t)f (y)

(2)

x, y C t (0, 1). f (1)


x = y. f : C R (, ) f (,
).
f : (0, +) R f (x) = ln x ( ).
x, y > 0 t, s (0, 1) t + s = 1,
(3)

ln(tx + sy) t ln x + s ln y = ln(xt y s ).


xt y s tx + sy,

(4)

x = y. a, b > 0 p, q . (4) x = ap ,
y = bq t = 1/p, s = 1/q, (1). ap = bq .
H
older (1889) p, q > 1 .
x = (k ) `p

y = (k ) `q ,

z = (k k ) `1 ,

|k k |

k=1

!1/p
|k |

k=1

!1/q
q

|k |

k=1

|k |p =

k=1

|k |q = 1.

k=1

k = 1, 2, . . ., (1)
|k k | = |k ||k |

|k |q
|k |p
+
.
p
q

|k k |

k=1

k=1

1X
1X
|k |p +
|k |q
p
q

1 1
+ = 1,
p q

k=1

H
older (;).
: x, y 6= 0 (;),
k
k0 = P
1/p
( k=1 |k |p )

k
k0 = P
1/q
( k=1 |k |q )

k N.

, (k0 ), (k0 )

|k0 |p =

k=1

X
k=1

k=1

X
X
| |q
| |p
P k
P k
=1=
=
|k0 |q .
p
q
|
|
|
|
k
k
k=1
k=1

|k0 k0 | =

k=1

k=1

(k0 ),

(k0 )),

|k k |
1,
P
P
1/p
1/q
p
( k=1 |k |q )
k=1 (
k=1 |k | )

|k k |

k=1

!1/p
p

|k |

!1/q
q

|k |

k=1

k=1

: p = 2, p q = 2, Holder p = q = 2
Cauchy-Schwarz: x = (k ), y = (k ) `2 ,
v
v
u
u

X
uX
uX
|k |2 t
|k |2 .
|k k | t
k=1

k=1

k=1

Minkowski (1896) p 1. x = (k ) `p y = (k ) `p , z =
(k + k ) `p
!1/p
!1/p
!1/p

X
X
X
|k + k |p

|k |p
+
|k |p
.
k=1

k=1

k=1

: p = 1,

|k + k |

k=1

|k | +

k=1

|k |

k=1

|k + k | |k | + |k | k N.
p > 1. n N :
n
X

|k + k |p

k=1

n
X
k=1
n
X
k=1
n
X

|k + k |p1 |k + k |
|k + k |p1 (|k | + |k |)
|k + k |p1 |k | +

k=1

n
X

|k + k |p1 |k |.

k=1

Holder p, q (
n , - ;). ,
Sn

:=

n
X

|k + k |p

k=1

n
X
k=1

!1/q
|k + k |q(p1)

n
X

k=1

!1/p
|k |p

n
X
k=1

!1/p
|k |p

10

q(p 1) = qp p = p,

Sn Sn1/q

n
X

!1/p
|k |p

n
X

k=1
1/q

Sn > 0, Sn , 1
n
X

|k |p

k=1

= p1 ,

1
q

!1/p
|k + k |

!1/p

n
X

k=1

!1/p
p

|k |

n
X

k=1

!1/p
|k |

|k |

k=1

!1/p
p

|k |

k=1

!1/p
.

k=1

( Sn = 0, .) ,
n. n ,
z = (k + k ) `p

!1/p
p

|k + k |

!1/p
p

|k |

k=1

k=1

!1/q
q

|k |

k=1

dp `p , p 1: x = (k ) `p y = (k ) `p ,

!1/p

X
p
dp (x, y) =
|k k |
.
k=1

(1)(3) .
Minkowski: , x = (k ), y = (k ), z = (k ) `p ,
dp (x, y)

!1/p
|k k |p

k=1

!1/p
p

|(k k ) + (k k )|

k=1

!1/p
p

|k k |

k=1

!1/p
p

|k k |

k=1

= dp (x, z) + dp (z, y).


, `p dp , .

1.3 Topologikc nnoiec


() (X, d) . x0 X r > 0,
1. x0 r
D(x0 , r) = {y X : d(y, x0 ) < r}.
2. x0 r
B(x0 , r) = {y X : d(y, x0 ) r}.

11

3. x0 r
S(x0 , r) = {y X : d(y, x0 ) = r}.

(i) x0 X r > 0 x0 D(x0 , r) B(x0 , r).


(ii) S(x0 , r) = (: ).
(iii) S(x0 , r) = B(x0 , r)\D(x0 , r).
( ) - ,
.
() x0 X > 0. D(x0 , ) - x0 . x0 A X, x0
A > 0 D(x0 , ) A.
A X A .
A X, A A A. A
A. A A = A .
() (xn ) (X, d) x X ( xn x) limn d(xn , x) = 0.
, > 0 n0 = n0 () N : n n0 , d(xn , x) < .
.
(i) xn x xn y, x = y ( ).
(ii) xn x, (xn ) (, X xn ).
(iii) xn x yn y X, d(xn , yn ) d(x, y).
() K X : (xn ) K xn x X, x K.
K X \ K .
x0 X K > 0 K D(x0 , ) 6= .
K K, ( ) K,
K. K K = K.
() (X, d) (Y, d) . T : X Y x0 X
> 0 > 0 : d(x, x0 ) < d(T (x), T (x0 )) < . T
x0 X.
:
(i) T x0 xn x0 d, T (xn ) T (x0 ) d.
(ii) T A Y , T 1 (A) X.
: , (
).
(X, d) . M X X
M = X.
(, x X (xn ) M xn x. , x X
> 0 D(x, ) M 6= .)
(X, d) M X X.

12

() R ( d(x, y) = |x y|.) R :
Q , Q = R ( x R > 0, (x , x + ),
D(x, ) Q 6= .)
() ` . ,
:
: (X, d) . xi , i I X (I
) > 0
i, j I

i 6= j = d(xi , xj ) .

, M X I.
: D(xi , /2), i I . M , D(xi , /2)
mi M . i 6= j, mi 6= mj D(xi , /2) D(xj , /2) = . , f : I M f (i) = mi
. , M I.
2
` , A = {x = (k ) : k {0, 1}, k N}.
0 1 , A ` .
x = (k ), y = (k ) A x 6= y, d(x, y) = 1 (;).
, M ` , M A.
, Cantor A .
` , ` .
() `p , 1 p < .
M = {y = (1 , . . . , n , 0, 0, . . .) : n N, k Q}.
M (;) M = `p . x = (k ) `p > 0. y M
dp (x, y) < .
:
P
(i) k |k |p , n N

|k |p <

k=n+1

p
.
2

(ii) k = 1, . . . , n k .
k , k = 1, . . . , n
|k k |p <

p
,
2n

k = 1, . . . , n.

,
n
X

|k k |p <

k=1

p
.
2

y = (1 , . . . , n , 0, 0, . . .). , y M
dp (x, y)

n
X

|k k | +

k=1


<

p
p
+
2
2

!1/p
|k |

k=n+1

1/p
= .

x `p > 0 , M = `p (, `p ).

13

1.4 Askseic
1. X m- 0 1. , X = {0, 1}m . d(x, y) =
m- x y. d .
2. C[0, ] d(f, g) = maxt[0,] |f (t) g(t)|. x(t) = sin t y(t) = cos t,
r > 0 y B(x, r).
3. A (X, d) .
4. x0 A (X, d) > 0 y A, y 6= x0
d(x0 , y) < . x0 A > 0
D(x0 , ) A.
5. A, B (X, d), A B = A B A B A B.
6. (X, d) , =
6 A X. diam(A) A diam(A) =
sup{d(x, y) : x, y A}. :
() A B = diam(A) diam(B).
() diam(A) = 0 A .
7. A, B (X, d). d(A, B) A, B
d(A, B) = inf{d(a, b) : a A, b B}. A B 6= = d(A, B) = 0.
A, B R2 d(A, B) = 0.
8. B (X, d). x X B
d(x, B) = inf{d(x, b) : b B}. x, y X |d(x, B) d(y, B)| d(x, y).
9. A (X, d), x A d(x, A) = 0. A
X x
/ A, d(x, A) > 0.
10. (X, d) , A, B , X. f : X [0, 1]
, : f (a) = 0 a A, f (b) = 1 b B.
11.
P s . (mk )
, k mk < +. d s : x = (k ), y = (k ) s,
d(x, y) =

mk

k=1

|k k |
.
1 + |k k |

(s, d) , .
12. 1 , . . . , n R,

2
(|1 | + + |n |) n |1 |2 + + |n |2 .
13. () x = (k ) 0, x
/ `p p 1.
() x `p p 1, k 0.
14. x = (k ) x
/ `1 x `p p > 1.
15. B[a, b] f : [a, b] R d(f, g) = supt[a,b] |f (t)
g(t)|. B[a, b] .

14

16. C[a, b] f : [a, b] R d(f, g) = maxt[a,b] |f (t)


g(t)|. .
17.
.
18. f, g : [a, b] R , p, q .
H
older
!1/p Z
!1/q
Z
Z b
b

b
p
q

f (t)g(t)dt
|f (t)| dt
|g(t)|
.
a

Minkowski
Z

!1/p

|f (t) + g(t)| dt

|f (t)| dt

!1/p

|g(t)| dt

!1/p

19. f : [a, b] R , 0 < q < p < r < +.


Z
a

|f (t)|p dt

Z
a

! rp
rq
|f (t)|q dt

Z
a

! pq
rq
|f (t)|r dt

15

-
1.

x = (1 , . . . , m ) kai y = (1 , . . . , m ) X , tte: an k = k qoume |k k | = 0, en


|k k | = 1. 'Ara, to pljoc twn suntetagmnwn stic opoec diafroun oi x kai y isotai me

Parathrste ti an

k 6= k

qoume

d(x, y) =

m
X

an

|k k |.

k=1

Tra mporome ekola na elgxoume ti h

an

d(x, y) =
x = y.

Pm

(b)

d(y, x) =

Pm

(a)

(g) An

k=1

k=1

|k k | 0,
|k k | =

x = (k ), y = (k )

kai

enai metrik:

me isthta mno an

Pm

k=1

|k k | = 0

z = (k ) X ,

k=1
m
X

|k k | =
|k k | +

k = k

gia kje

k,

dhlad

an kai mno an

m
X

|(k k ) + (k k )|

k=1
m
X

|k k |

k=1

k=1

y B(x, r)
x kai y :

dhlad an

tte

m
X

'Eqoume

k,

|k k | = d(x, y).

d(x, y)

2.

gia kje

d(x, z) + d(z, y).

d(x, y) r.

O mikrteroc

gia to opoo isqei aut h anisthta enai h

apstash twn

d(x, y)

=
=

3.

max | sin t cos t| =

max (sin t cos t)2

0t

0t

max (1 sin(2t)) =

0t

2.

A = iI D(xi , ri ) pou xi X kai ri > 0. An a A,


r(a) = ri0 d(a, xi0 ) > 0. Ap thn trigwnik anisthta,

'Estw ti

Jtoume

tte uprqei

i0 I

gia to opoo

a D(xi0 , ri0 ).

D(a, r(a)) D(xi0 , ri0 ) A.


To tuqn

'Estw

aA

enai eswterik shmeo tou

A anoikt uposnolo tou X .

A,

ra to

Gia kje

enai anoikt.

a A mporome na brome r(a) > 0 ttoio ste a D(a, r(a)) A.

Tte,

A=

D(a, r(a)).

aA

4.

Upojtoume prta ti to

x0

enai shmeo sussreushc tou

A.

'Estw ti uprqei

> 0 ttoio ste to D(x0 , ) A

na enai peperasmno snolo. Dhlad,

D(x0 , ) A = {x0 } {y1 , . . . , yN }


gia kpoia yi 6= x0 (toulqiston na ttoio yi
min{d(x0 , y1 ), . . . , d(x0 , yN )} > 0. Tte,

uprqei, ap ton orism tou shmeou sussreushc).

Jtoume

1 =

D(x0 , 1 ) A = {x0 },
to opoo enai topo, pli ap ton orism tou shmeou sussreushc.
Antstrofa: upojtoume ti kje perioq tou

A periqei peira shmea tou A. Tte, gia kje > 0, to D(x0 , )A


x0 . 'Epetai ti to x0 enai shmeo sussreushc tou A.

enai peiro snolo, ra qei stoiqeo diaforetik ap to

5.

(a) Afo

A, B A B ,

qoume

A, B A B .

'Ara,

A B A B.

16

x A B.

xn A B me xn x. Qwrc periorism thc genikthtac mporome na


(xn ) brskontai sto A. Dhlad, uprqoun k1 < k2 < . . . < kn < . . . ttoioi ste
xkn A. Afo xn x, petai ti xkn x. Afo xkn A, sumperanoume ti x A. An peiroi roi thc (xn )
brskontai sto B , me ton dio trpo blpoume ti x B . Se kje perptwsh x A B , opte
Antstrofa, stw

Uprqoun

upojsoume ti peiroi roi thc

A B A B.
A B A, B ,

(b) Afo

qoume

A B A, B .

'Ara,

A B A B.

6.

(a) An

A B,

tte

{d(x, y) : x, y A} {d(x, y) : x, y B}.

'Ara,

diam(A) = sup{d(x, y) : x, y A} sup{d(x, y) : x, y B} = diam(B).


(b) An
sto

7.

A,

A = {a}, tte diam(A) = sup{d(x, y) : x, y A} = sup{d(a, a)} = sup{0} = 0.


diam(A) d(a1 , a2 ) > 0. 'Ara, diam(A) = 0 to A enai monosnolo.

An pli uprqoun

a1 6= a2

tte

(a) 'Estw

w A B.

Tte,

0 d(A, B) = inf{d(a, b) : a A, b B} d(w, w) = 0.


d(A, B) = 0.

Dhlad,

(b) Orzoume ta uposnola


ta

A, B

A = {(n, 0) : n N} kai B = {(k, k1 ) : k N} tou Eukledeiou qrou R2 .

Tte

A B = ,

enai kleist giat la ta shmea touc enai memonwmna, kai

d(A, B) d((n, 0), (n, 1/n)) = 1/n


gia kje

8.

'Estw

n N,

d(A, B) = 0.

ra

x, y X .

Gia kje

bB

qoume

d(x, b) d(x, y) + d(y, b).

Afo

d(x, B) d(x, b),

sumperanoume ti

d(x, B) d(x, y) + d(y, b) = d(x, B) d(x, y) d(y, b).


Afo aut isqei gia kje

b B,

parnoume

d(x, B) d(x, y) inf{d(y, b) : b B} = d(y, B),


dhlad

d(x, B) d(y, B) d(x, y).


'Omoia blpoume ti

d(y, B) d(x, B) d(x, y).

'Ara,

|d(x, B) d(y, B)| d(x, y).


'Epetai ti h

9.

d(, B) : X R

enai omoimorfa suneqc.

x A. Uprqei akolouja (xn ) sto A me xn x. Tte, 0 d(x, A) d(x, xn ) 0. 'Ara, d(x, A) = 0.


d(x, A) = 0, tte gia kje n N mporome na brome xn A me d(x, xn ) < 1/n, opte xn x kai
shmanei ti x A.

(a) 'Estw

Antstrofa, an
aut

x
/ A kai to A enai kleist,
a A, ra d(x, A) r > 0.

(b) Afo
kje

uprqei

r>0

ttoioc ste

D(x, r) A = .

Aut shmanei ti

10. Gia kje x X qoume d(x, A) + d(x, B) > 0. An to jroisma aut tan so me mhdn,
d(x, B) = 0 kai afo ta A, B enai kleist, ap thn prohgomenh skhsh ja eqame x A B ,
giat ta A, B qoun upoteje xna.
Orzoume

f :XR

me

f (x) =

d(x, A)
.
d(x, A) + d(x, B)

d(x, a) r

ja eqame

gia

d(x, A) =

to opoo enai topo

17

O paronomastc den mhdenzetai, ra h

Epshc, h f
d(x, A), d(x, B) 0,

enai kal orismnh.

enai suneqec sunartseic ap thn 'Askhsh 8.

Afo

d(, A) kai d(, B)


0 f (x) 1 gia kje

enai suneqc giat oi


enai faner ti

x X.
Tloc, an

aA

tte

d(a, A)
= 0,
d(a, A) + d(a, B)

f (a) =
en an

bB

tte

f (b) =

11.

enai kal orismnh, giat an

d(b, A)
d(b, A)
=
= 1.
d(b, A) + d(b, B)
d(b, A)

x = (k )

d(x, y) =

tte

mk

X
|k k |

mk < +.
1 + |k k |
k=1

k=1
Aut deqnei tautqrona ti h dimetroc tou

y = (k ) s,

kai

(s, d)

enai

diam(s)

k=1

mk .

Ap tic idithtec thc metrikc, h mnh pou qreizetai legqo enai h trigwnik anisthta: an

z = (k ) s, tte gia kje k N, qrhsimopointac


|k k | |k k | + |k k |, parnoume

kai

|k k |
1 + |k k |

k=1

xM = (M, . . . , M, . . .)

|k k |
1 + |k k |

mk

X
|k k |
|k k |
+
mk
1 + |k k |
1 + |k k |

k=1

d(x, z) + d(z, y).


pou

M > 0,

diam(s) d(xM , y) =

kai

M
1+M

%1

M ,

tan

y = (0, . . . , 0, . . .),

mk

k=1
kai afo

12.

diam(s) =

k=1

Ap thn anisthta

qoume

M X
M
=
mk ,
1+M
1+M
k=1

parnoume

Dhlad,

qoume

mk

k=1

=
Tloc, an proume

mk ,

afo pollaplasisoume me touc jetikoc

d(x, y)

x = (k ), y = (k )
[0, +) kai thn

t
enai axousa sto
1+t

|k k | + |k k |
1 + |k k | + |k k |
|k k |
|k k |
+
1 + |k k | + |k k |
1 + |k k | + |k k |
|k k |
|k k |
+
.
1 + |k k |
1 + |k k |

Prosjtontac wc proc

to gegonc ti h

diam(s) sup d(xM , y) =

sup

M >0

M >0

M
1+M

k=1

mk =

mk .

k=1

mk .

Cauchy-Schwarz,
|1 | + + |n |

1 |1 | + + 1 |n |
` 2
1/2 ` 2
1/2
1 + + 12
|1 | + + |n |2
1/2
` 2
n |1 | + + |n |2
.

Uynontac sto tetrgwno parnoume to zhtomeno.

13.

(a) Parnoume

k =

1
,
ln(k+1)

k N.

Tte,

k 0

X
k=1

tan

k ,

mwc to kritrio sumpknwshc deqnei ti

1
= +
[ln(k + 1)]p

18

p 1.

gia kje

'Ara

(b) Upojtoume ti

1
)
/ `p
( ln(k+1)

x = (k ) `p

gia la ta

gia kpoio

p 1.

p 1.

Tte,

|k |p < +.

k=1
Afo h seir sugklnei, parnoume

14.

Dokimste

k =

1
. 'Eqoume
k

|k |p 0.

1
k=1 k

'Epetai ti

= +

|k | 0,

ra

k 0.

(h armonik seir apoklnei), mwc gia kje

p>1

h seir

1
k=1 kp

sugklnei (Anlush II).

15.

x (a, b) jewrome th sunrthsh fx : [a, b] R pou orzetai wc exc: fx (t) = 1 an a t x kai


x < t b. Kje fx enai fragmnh, ra ankei ston B[a, b]. To pljoc twn fx enai uperarijmsimo (sa
tou (a, b)).

Gia kje

fx (t) = 0

an

ta shmea
'Estw

x<y

sto

(a, b).

Tte, uprqei

t0

me

x < t0 < y .

Aut mc dnei

fx (t0 ) = 0

kai

fy (t0 ) = 1.

'Ara,

d(fx , fy ) = sup{|fx (t) fy (t)| : t [a, b]} |fx (t0 ) fy (t0 )| = 1.


Sto metrik qro

B[a, b]

brkame uperarijmsima to pljoc shmea (tic

fx )

pou an do apqoun apstash toulqi-

ston sh me 1 (enai akribc sh me 1 - giat?). Ap genik paratrhsh, o qroc den mpore na enai diaqwrsimoc.

16.

p(t) = a0 + a1 t + + am tm , ai R, enai na polunumo sto [a, b], tte gia


q(t) = b0 + b1 t + + bm tm me rhtoc suntelestc bi Q, ttoio ste

Deqnoume prta to exc: an

>0

kje

mporome na brome polunumo

d(p, q) = max |p(t) q(t)| < .


t[a,b]
Prgmati, an

M = max{|a|, |b|},

gia kje

i = 0, 1, . . . , m

mporome na brome

bi Q

ttoion ste

.
|ai bi | <
M j (m + 1)
Tte, an orsoume

q(t) = b0 + b1 t + + bm tm ,
|p(t) q(t)|

t [a, b]

qoume

|(a0 b0 ) + (a1 b1 )t + + (am bm )tm |

|a0 b0 | + |a1 b1 | |t| + + |am bm | |t|m

+
M + + m
Mm
m+1
M (m + 1)
M (m + 1)
.

<
=
Dhlad,

gia kje

d(p, q) < .

D = {q(t) = b0 + b1 t + + bm tm : m N {0}, bi Q}. To D enai arijmsimo snolo. An f C[a, b] kai


> 0, ap to jerhma tou Weierstrass uprqei polunumo p me pragmatikoc suntelestc, ttoio ste d(f, p) < /2.
Ap thn prohgomenh paratrhsh, uprqei q D gia to opoo d(p, q) < /2. 'Ara,

d(f, q) d(f, p) + d(p, q) < + = .


2
2

Orzoume

Afo h

17.

kai to

Jtoume

tan tuqnta, blpoume ti

X=Y =R

D = C[a, b].

me th sunjh metrik

Afo to

d(x, y) = |x y|.

18.

f (A) = {0},

f 0
Young grfoume

f :RR

me

C[a, b]

enai diaqwrsimoc.

f (x) = 0

se anoikt uposnola tou

x R. H
6= A R

gia kje

R:

an

to opoo den enai anoikt.

1/p
`R
A=
|f |p
g 0 sto [a, b], opte h

(a) Jtoume

enai arijmsimo, o

Orzoume

enai suneqc, all den stlnei ta mh ken anoikt uposnola tou

anoikt, tte

kai

B=

`R

|g|q

1/q

anisthta gnetai

b
a

f (t) g(t)
dt
A B

. An

0 0.

|f (t)| |g(t)|
dt
A
B

Z b
1 |f (t)|p
1 |g(t)|q
+
dt
p Ap
q Bq
a
Rb p
Rb q
1 a |f |
1 a |g|
+
p Ap
q Bq
1
1
+ = 1.
p
q
a

=
=

A = 0 B = 0, tte ap th sunqeia twn f, g blpoume ti


An A > 0 kai B > 0, qrhsimopointac thn anisthta tou

19

'Ara,

An

p = 1,

p > 1,

h anisthta tou

|f + g|p

|g|q

1/q
.

H
older

grfoume

Z
|f + g|p1 |f + g| |f + g|p1 (|f | + |g|)
Z
Z
|f + g|p1 |f | + |f + g|p1 |g|
Z

Z
+

|f + g|(p1)q
|f + g|(p1)q

Z
|f + g|

=
(p 1)q = p. An
1 = p1 , parnoume

1/p Z

giat

|f |p

Minkowski enai apl:


Z
Z
Z
Z
|f + g| (|f | + |g|) = |f | + |g|.

qrhsimopointac thn anisthta tou

(b) An

f g AB =

1/q Z

|f |p

1/q Z

1/q

Z
|f |

|g|p
p

1/p

1/p

1/p

1/p !

|g|

to arister mloc enai gnsia jetik, diairntac me

`R

|f + g|p

1/q

1/p

kai qrhsimopointac thn

1
q

Z
|f + g|
An

19.
tou

|f + g|p = 0,

gia tic

1/p

Z
|f + g|

1 1

|f |p

1/p
+

|g|p

tte den qoume tpota na dexoume.

Parathrome ti oi

H
older

|f |

q/

=
kai

rq
kai
rp
r/

|f |

rq
enai suzugec ekjtec kai
pq

p=

, parnoume

|f |p

Z
=

|f |q/ |f |r/

Z
=

(|f |q/ )
|f |q

1/ Z

rp Z
rq

|f |r

(|f |r/ )
pq
rq

1/

r
. Efarmzontac thn anisthta

20

Keflaio 2

Plreic metriko qroi


2.1 Akoloujec Cauchy - plreic metriko qroi
(X, d) . (xn ) X Cauchy
> 0 n0 = n0 () N
n, m n0 = d(xn , xm ) < .
: (xn )
Cauchy.
(X, d). : X = (0, 1]
d(x, y) = |x y|. xn = n1 Cauchy X ( 0,
(xn ) , X.)
x X xn x.
Cauchy
(X, d) R.
2.1.1. (xn ) x, (xn ) Cauchy.
: > 0. xn x, n0 = n0 () N

n n0 = d(x, xn ) < .
2
n, m n0 ,

d(xn , xm ) d(xn , x) + d(x, xm ) < + = . 2
2 2
A X x0 X r > 0 A B(x0 , r).
(xn ) x0 X, r > 0
n N, xn B(x0 , r).
2.1.2. Cauchy (xn ) .
: = 1. n0 N : n, m n0 , d(xn , xm ) < 1. ,
n n0 = d(xn , xn0 ) < 1.
r = max{d(x1 , xn0 ) + 1, . . . , d(xn0 1 , xn0 ) + 1}.
d(xn , xn0 ) r
n N, (xn ) B(xn0 , r).
21

22

2.1.3. (xn ) Cauchy. x X (xkn )


(xn ) xkn x. , xn x ( Cauchy ,
.)
: > 0. (xkn ) x, n0 N

n n0 = d(x, xkn ) < .


2
(xn ) Cauchy, n1 N
n, m n1 = d(xn , xm ) <

.
2

n2 = max{n0 , n1 }. n n2 , kn n n2 n1 ,

d(xn , xkn ) < ,


2
kn n n2 n0 ,

d(x, xkn ) < .


2
, n n2 ,

d(x, xn ) d(x, xkn ) + d(xkn , xn ) < + = .
2 2
, xn x.

(X, d) . X Cauchy (xn ) X


( X).
, X = (0, 1], d(x, y) = |x y|, .
( ,
X (xn ) X, x X (xkn ) (xn ) xkn x):
2.1.4. (X, d) .
: (xn ) Cauchy X. X , (xkn )
(xn ) xkn x X. 2.1.3,
xn x.

,
:
2.1.5. (X, d) , Y X.
() Y , Y X.
() (X, d) Y X, Y
.
, X , Y Y
X.
: () xn Y xn x X. (xn ) X, Cauchy
X ( 2.1.1). d Y d, (xn ) Cauchy Y .
(xn ) Y .
Y d,
d X, , x. , x Y .
Y X.
() (xn ) Cauchy Y . xn Y X, (xn ) Cauchy X.
X , x X xn x. , x Y . Y ,
x Y . , xn x Y .
2

23

2.2 Plreic metriko qroi - paradegmata


:
(xn ) Cauchy (X, d),
() x (xn ) ( ,
).
() x X.
() xn x d.
2.2.1. Rm
m
X

d(x, y) =

!1/2
2

(k k )

k=1

.
: (xn ) Cauchy Rm . xn = (n1 , . . . , nm ), nk R.
> 0. (xn ) Cauchy, n0 () N
n, s n0 = d(xn , xs ) < .

m
X

n, s n0 =

()

!1/2
2

(nk sk )

< .

k=1


k = 1, . . . , m,

m
X

|nk sk |

!1/2
2

(nk sk )

< .

k=1

, n, s m0 , k = 1, . . . , m
|nk sk | < .
: k = 1, . . . , m (nk ) Cauchy R. R
1 , . . . , m R
n1 1

...

nm m

n . x = (1 , . . . , m ) Rm , d(xn , x) 0 n .
(): n, s n0
m
X

!1/2
(nk sk )2

< .

k=1

n s :
!1/2
!1/2
m
m
X
X
(nk sk )2

(nk k )2
.
k=1

k=1

, n n0
d(xn , x) =

m
X

!1/2
2

(nk k )

k=1

> 0 , d(xn , x) 0. , xn x.

24

2.2.2. ` ,
d(x, y) = sup{|k k | : k N}
.
: (xn ) Cauchy ` . xn = (nk ) = (n1 , . . . , nk , . . .).
> 0. (xn ) Cauchy, n0 () N
n, s n0 , sup{|nk sk | : k N} < .

()

, n, s n0 k N
()

|nk sk | < .

k N (nk ) Cauchy ( n) R. , k R

n1 1 , . . . , nk k , . . . (n ).
x = (1 , . . . , k , . . .). x ` .
() s = n0 ,
n n0 k N, |nk n0 k | <
, k N,
|nk n0 k | |k n0 k |
n . , |k n0 k | k N,
k N, |k | |n0 k | + .
xn0 ` . , M > 0 |n0 k | M k N. supk |k | M + ,
x ` .
, (), s :
n n0 k N, |nk k | ,
, n n0 ,
d(xn , x) = sup{|nk k | : k N} .
> 0 , xn x d.

. c . , c ` .
` ,
d(x, y) = sup{|k k | : k N}.
c0 (x = (k ) c0 k 0 k )
c.
2.2.3. c c0 .
: c ` . 2.1.5,
` .
x = (k ) c. , xn = (nk ) c xn x. x c,
(k ) R. (k ) Cauchy R.
> 0. xn x, n0 N d(x, xn ) < n n0 . ,
(1)

n n0 k N, |k nk | < .

25

n: n0 . xn0 = (n0 k ) c, , Cauchy. ,


k0 N
s, r k0 , |n0 s n0 r | < .

(2)

, (1) (2) , s, r k0 ,
|s r |

|s n0 s | + |n0 s n0 r | + |n0 r r |

<

+ + = 3.

, (k ) Cauchy, x c. c c, c ` .
, x = (k ) c0 . , xn = (nk ) c0 xn x.
x c0 , k 0 k .
> 0. xn x, n0 N d(x, xn ) < n n0 . ,
n n0 k N, |k nk | < .

(3)

xn0 = (n0 k ) c0 , , k0 N
k k0 , |n0 k | < .

(4)

, (3) (4) , k k0 ,
|k | |k n0 k | + |n0 k | < + = 2.
2

, k 0 k , x c0 .
2.2.4. `p , 1 p < +, .

: 2.2.1. (xn ) Cauchy `p .


xn = (nk ) = (n1 , . . . , nk , . . .), nk R.
> 0. (xn ) Cauchy, n0 () N
()

n, s n0 =

!1/p

|nk sk |p

< .

k=1

, n, s n0 k N

|nk sk |

!1/p
|nk sk |

< .

k=1

, k N (nk ) Cauchy ( n) R. R,
1 , . . . , k , . . . R
n1 1

...

nk k , . . .

n . x = (1 , . . . , k , . . .). x `p .
N N , ()
n, s m0 ,

N
X

!1/p
|nk sk |

< ,

k=1

N
X
k=1

!1/p
|nk sk |p

N
X
k=1

!1/p
|nk k |p

26

s ,
n n0 ,

N
X

!1/p
|nk k |

|nk k |

k=1

N
()

n n0 ,

!1/p
.

k=1

, .. n = n0 , (nk k ) `p , (nk ) `p , Minkowski


x = (k ) = ((k nk ) + nk ) `p .
, ()
n n0 , d(x, xn ) ,
2

xn x.

:
() Q , d(x, y) = |x y|. (Q, d) :
, R. ,
Q = R.
() C[a, b] f : [a, b] R,
d(f, g) = max |f (t) g(t)|.
t[a,b]

(C[a, b], d) (). X C[a, b]


p : [a, b] R. Weierstrass, f C[a, b] > 0,
p X
d(f, p) = max |f (t) p(t)| < .
t[a,b]

, X = C[a, b] 6= X ( f ). , X
C[a, b], 2.1.5 X .
() () : ( [a, b]),
( ) , .
, . :
() X f : [0, 1] R, :
Z 1
d(f, g) =
|f (t) g(t)|dt.
0

d (M1)(M4).
(X, d) : (fn ), n 3, X :

0
, 0 t 21 ,


fn (t) = n t 12
, 12 < t < an = 21 + n1 ,

1
, a t 1.
n

27

0
1/2

an

Sqma 2.1: Ta grafmata twn sunartsewn

fn

(1) (fn ) Cauchy d: n > m. ,


am =

1
1
1
1
+
> + = an ,
2 m
2 n

( 2.1),
1/2

Z
d(fn , fm )

am

|fn fm | +

=
0

1/2
am

|fn fm | am

=
1/2

> 0. n0 N

1
n0

|fn fm | +

|fn fm |
am

1
1
= .
2
m

< , n, m n0 ,
d(fn , fm )

1
1

< ,
m
n0

, (fn ) Cauchy.
(2) fn f ( d) f : [0, 1] R. ,
Z

|fn (t) f (t)|dt 0


0

n . ,
Z
0

1/2

Z
|f (t)|dt =

1/2

Z
|fn (t) f (t)|dt

|fn (t) f (t)|dt 0,


0

f [0, 1], f (t) = 0, t [0, 1/2].


(1/2, 1). n0 N 21 + n1 < n n0 . , n n0

fn (t) = 1,
t [, 1].
,
Z
0

Z
|fn (t) f (t)|dt

|fn (t) f (t)|dt 0,


0

28

|1 f (t)|dt = 0

(;). f , f (t) = 1 t [, 1],


(1/2, 1), f (t) = 1 t (1/2, 1]. f t0 = 1/2,
f [0, 1].
Cauchy (fn ) X, ( d) X. ,
(X, d) .
2

2.3 Plrwsh metriko qrou*


Q d(x, y) = |x y| .
, R. R
Q. R\Q Cauchy Q
R ( ).
( ) X
( X).
X
Q R.
(X, d) (Y, ) . T : (X, d) (Y, )
. , x1 , x2 X
(T (x1 ), T (x2 )) = d(x1 , x2 ).
: T (x1 ) = T (x2 ),
0 = (T (x1 ), T (x2 )) = d(x1 , x2 ) = x1 = x2 .
X Y T : X Y .
,
.

d)
2.3.1. (X, d) . (X,
W (X, d).
: X , 2.2 (
Q). Cauchy X X (.. (xn ) :
). , (yn ), y X.
(1) Cauchy X:
(xn ) (x0n ) d(xn , x0n ) 0.
, (yn ), y X :
yn y X (yn ) (y, y, . . .).
(
X
).
y X, y
(2) X X:

Cauchy (y, y, . . .), , X.


y 6= y 0 X, (y, y, . . .) (y 0 , y 0 , . . .) (;) ,

X X.

29

xn
x0n

yn

Sqma 2.2: Apdeixh tou Jewrmatoc 2.3.1

x
(3) X
, y, . . ..
x
(xn ) X,
(yn ) Y ,
(4) d X;
, y X.

x, y) = lim d(xn , yn ).
d(
n

. (xn ), (yn ) Cauchy:


,
|d(xn , yn ) d(xm , ym )| d(xn , xm ) + d(yn , ym ) 0
n, m . , (d(xn , yn )) Cauchy R, .

xn
X
yn

Sqma 2.3: Qrsh thc trigwnikc anisthtac sthn apdeixh

(xn ) x
(yn ) y ,

d).
d (). , (X,
(5) W = {b : b X}, b, b X, (b, b, . . .).
b1 , b2 ) = limn d(b1 , b2 ) = d(b1 , b2 ) b1 , b2 X. , T : (X, d) (W, d)

d(

b b .
, W = X
d)
().
(6) , (X,
(X, d),
d)
(7) (X,
(X,
. , (X, d)
d)
d)
(X,
.

30

. , ..
E. Kreyszig.

2.4 To Jerhma tou Baire


Baire :
2.4.1.
S(X, d) . (Fn )
X X = n=1 Fn , Fn .
. (X, d) , =
6 A X. A
diam(A) := sup{d(x, y)|x, y A}.

.
(i) 0 diam(A) +.
(ii) diam(A) < + A .
(iii) diam(A) = diam(A).
Baire
(Cantor):
2.4.2. (X, d) . X
F1T F2 . . . Fn . . . X diam(Fn ) 0, x X

n=1 Fn = {x}.
: ()

n=1

Fn 6= . , x, y

n=1

Fn

0 d(x, y) diam(Fn ) 0,
T
d(x, y) = 0, x = y. n=1 Fn , .
T
n=1 Fn , : Fn 6= ,
xn Fn , n N.
. (xn ) Cauchy X.
: > 0. diam(Fn ) 0, n0 N : n n0 , diam(Fn ) < .
n > m n0 , xn , xm Fm ( (Fn ) ),
d(xn , xm ) diam(Fm ) < . 2

X (xn ) Cauchy, x X xn x.
T
n=1 Fn :

T m N. xm , xm+1 , xm+2 , . . . Fm xn x, x Fm = Fm . m ,
m=1 Fm .
() (xn ) Cauchy X. :
Fn0 = {xn , xn+1 , . . .} = {xm : m n},

Fn = Fn0 . (Fn0 ) , (Fn )


.

31

. diam(Fn ) 0.
: > 0. (xn ) Cauchy, n0 N :
n, m n0 , d(xn , xm ) < . n n0 , x, y Fn0 d(x, y) < (;)
diam(Fn ) = diam(Fn0 ) . 2

n=1

Fn = {x} x X. ,

0 d(xn , x) diam(Fn ) 0,
2

xn x. , X .

. diam(Fn ) 0 .
Fn = [n, +), n N. Fn
T
R, F1 F2 . . . Fn . . ., n=1 Fn = (;).
Baire :
2.4.1. (X, d) , G1 , G2 X. , G1 G2
() X.

x0
r0

x1

Sqma 2.4:

: D(x0 , r0 ) X.
D(x0 , r0 ) G1 G2 6= .
G1 X, x1 D(x0 , r0 ) G1 . D(x0 , r0 ) G1 , x1
. , r1 > 0
D(x1 , r1 ) D(x0 , r0 ) G1 .
G2 ,
x2 D(x1 , r1 ) G2 D(x0 , r0 ) G1 G2 .
, D(x0 , r0 ) G1 G2 6= .

, , G1 , . . . , Gm
(X, d), . (X, d) ,
(Baire):
2.4.3. T
(X, d) . (Gn )

X, n=1 Gn X.

32

: D(x0 , r0 ) X.
!

\
D(x0 , r0 )
Gn 6= .
n=1

G1 , x1 D(x0 , r0 ) G1 , D(x0 , r0 ) G1 , r1 > 0


( r1 1, )
D(x1 , r1 ) D(x0 , r0 ) G1 .
( x1 , , ). G2
, x2 D(x1 , r1 ) G2 , D(x1 , r1 ) G2 ,
0 < r2 1/2
D(x2 , r2 ) D(x1 , r1 ) G2 .
, xn X 0 < rn 1/n,
D(xn , rn ) D(xn1 , rn1 ) Gn ,

n N.

,
D(x1 , r1 ) D(x2 , r2 ) . . . D(xn , rn ) . . .
diam(D(xn , rn )) 2rn 0. X , Cantor

D(xn , rn ) = {x}

n=1

x X. ,
(i) x D(xn , rn ) D(xn1 , rn1 ) Gn Gn n N, x

n=1

Gn .

(ii) x D(x1 , r1 ) D(x0 , r0 ) G1 D(x0 , r0 ).


,
D(x0 , r0 )

!
Gn

6= . 2

n=1

2.4.1 2.4.3:
2.4.1:
S (X, d) , (Fn )
X, X = n=1 Fn .
Fn = n N. Gn = X\Fn . Gn ,
Gn = X\Fn = X\Fn = X\ = X,
Gn X. 2.4.3,

\
n=1

Gn 6= = X\

Fn 6= .

n=1

. , Fn .

Baire Banach. ,
:
(1) Osgood (1897) fn : [0, 1] R, n N, .
t [0, 1] (fn (t)) . , [a, b] [0, 1] M > 0
t [a, b] n N, |fn (t)| M.

33

0
1

1/n

Sqma 2.5: To grfhma thc

fn

(, (fn ) [a, b].)


: fn 2.5.
t [0, 1], fn (t) 0 n . , (fn (t))nN t.
(fn ) [0, 1], maxt[0,1] |fn (t)| = n . (fn )
.. [ 21 , 1], fn 0 [ 21 , 1] n 2, |f1 (t)| 1 [ 12 , 1]. ,
t [1/2, 1] n N,

|fn (t)| 1.

: m N
Am = {t [0, 1] : n N, |fn (t)| m}.
() Am : tk Am tk t,
n N, |fn (tk )| m
, fn fn (tk ) fn (t) k ,
n N, |fn (t)| m,
t Am .
S
() [0, 1] = m=1 Am : t [0, 1]. , (fn (t)) , Mt > 0
, n N, |fn (t)| Mt . m = m(t) N m Mt , m
t Am .
() [0, 1] , Baire Am0
, [a, b] Am0 . , (fn )
[a, b]:
t [a, b] n N, |fn (t)| m0 . 2
(2) . f : [1, ) R :
x 1,
, f (y) 0 y .

lim f (nx) = 0.

34

: > 0.
Am = {x 1 : n m |f (nx)| }.
() Am : xk Am xk x, n m, f nx,
|f (nx)| = lim |f (nxk )| .
k

, x Am .
S
() [1, ) = m=1 Am : x 1. , f (nx) 0. , m0 N ,
n m0 , |f (nx)| . , x Am0 .
() [1, ) ( ).
Baire, Am . , m N [, ] Am . :
1. x [, ], |f (nx)| n m. , |f (y)|
y [m, m] [(m + 1), (m + 1)] . . .

()

2. k m , s k, s > (s + 1) ( k > /( ).) ,


[k, k] [(k + 1), (k + 1)] . . . = [k, ).
() , y k, |f (y)| .
2

> 0 M (= k) > 0 |f (y)| y M . , limy f (y) = 0.

(3) . C[0, 1] [0, 1], d(f, g) =


maxt[0,1] |f (t) g(t)|. M f C[0, 1] [0, 1]
C[0, 1].
Baire :
2.4.1. f : [0, 1] R > 0, g : [0, 1] R
, d(f, g) < .
[ g P = {0 = t0 < t1 < . . . < tN = 1} g
(ti1 , ti ), i = 1, . . . , N .]
: f : > 0 > 0
: t, s [0, 1] |t s| < |f (s) f (t)| < /2.
N  1/N
< , [0, 1] N .
1
N 1

P
=
0,
,
.
.
.
,
,
1
. g
N
N
 i1 i 
,
,
i
=
1,
.
.
.
,
N
,

f :
N
N
g(i/N ) = f (i/N ),
t [0, 1]. 1 i N
()

i = 0, 1, . . . , N.
i1
N

i
N.

|f (t) g(t)| |f (t) f (i/N )| + |f (i/N ) g(t)|.

,






t i < = f (t) f (i/N ) < ,


N
2
i
i
i1
1
, g [ i1
N , N ] | N N | = N < ,





i 
i 
i 
i 1  i 
i 1 
f
= g
g

g(t)

g(t)

g
=
f

f
< .
N
N
N
N N
N 2

35

0
t0 = 0

t1

t2

Sqma 2.6: Prosggish miac suneqoc

tN = 1

ap mia kat tmmata grammik sunrthsh

(), |f (t) g(t)| <

= . t , d(f, g) < .

n N


1
1
Dn = f C[0, 1] : t [0, 1] y t , t +
(0, 1) : |f (y) f (t)| > n|y t| .
n
n

. f

n=1

Dn , .

T
: f n Dn . t [0, 1] n N, yn = yn (t) (0, 1)
|t yn | < n1 |f (yn ) f (t)| > n|yn t|. yn 6= t, yn t,
f (yn ) f (t)
= ,
lim
n
yn t
f 0 (t).
T
n Dn C[0, 1], , Baire,
Dn .
. Dn C[0, 1].
: Dnc Dn . fk Dnc
fk f d ( - ;)
fk Dnc , tk [0, 1] , y (0, 1) |y tk | < 1/n |f (y)
f (tk )| n|y tk |.
tk [0, 1], t [0, 1] (tkm ) (tk ) tkm t.
y (0, 1) |y t| < 1/n, |f (y) f (t)| n|y t| (, f Dnc .)
> 0 y (0, 1) |y t| < 1/n. :
(i) ykm = y+(tkm t), ykm y. , m ykm (0, 1) |ykm tkm | = |yt| < 1/n.
,


fk (yk ) fk (tk ) n|y t|.
m

36

tkm

ykm

Sqma 2.7:

(ii) f tkm t. , ykm y = tkm t 0. , m

|f (t) f (tkm )| < , |f (y) f (ykm )| < .


(iii) m, d(fkm , f ) < ( fkm f .)
m (i), (ii) (iii),
|f (y) f (t)|

|f (y) f (ykm )| + |f (ykm ) fkm (ykm )| + |fkm (ykm ) fkm (tkm )|

+ |fkm (tkm ) f (tkm )| + |f (tkm ) f (t)|


<

+ d(f, fkm ) + n|y t| + d(fkm , f ) +

<

n|y t| + 4.

> 0 , |f (y) f (t)| n|y t|. y (0, 1) |y t| < 1/n,


2
f Dnc .
. Dn C[0, 1].
: f C[0, 1] > 0. , g : [0, 1] R ,
, d(f, g) < /2. , h Dn d(g, h) < /2.
g , 0 = t0 < t1 < . . . < tN = 1 g
(ti1 , ti ). li g (ti1 , ti ).
w : [0, 1] R : 0 w(t) < /2 [0, 1],
w ( ) n + max{|lj | : j = 1, . . . , N }.
h = g + w,

d(g, h) = max |w(t)| < .


2
t[0,1]
h Dn : t [0, 1]. i N t [ti1 , ti ].
|s| < 1/n t, t + s g w ( s
). y t, t + s,
y (0, 1), |y t| < 1/n,
|h(y) h(t)|

|w(y) w(t)| |g(y) g(t)|




>
n + max |lj | |y t| |li ||y t|
j

= n|y t|.
, h Dn .

2.5 Askseic
1. (xn ) (X, d). (xn ) Cauchy; ;
2. (xn ) (yn ) Cauchy (X, d).
an = d(xn , yn ) .

37

3. d1 d2 X. a, b > 0 :
x, y X,
ad1 (x, y) d2 (x, y) bd1 (x, y).
(xn ) X Cauchy (X, d1 ) Cauchy (X, d2 ).
4. (xn ) (X, d),

d(xn , xn+1 ) < +.

n=1

(xn ) Cauchy.
5. (X, d) . B(x, r) X
, X .
6. (X, d) , M X. Cauchy
M X, X .
7. Z d(m, n) = |m n|. (Z, d)
.
1

8. N d(m, n) = | m
.

1
n |.

(X, d)

9. U , R.




1
1

(x, y) = |x y| +

c
c
d(x, U ) d(y, U )
U U . (U, ) .
10. () C[a, b] f : [a, b] R d(f, g) =
maxt[a,b] |f (t) g(t)| .
[ d(fn , f ) 0 fn f .]
11. c00 ` x = (k )
. , x c00 nx N k = 0 k nx .
c00 .
12. R d(x, y) = | arctan x arctan y|. d , (R, d)
.
13. Y C[a, b] f : [a, b] R f (a) = f (b).
Y .
14. X .
15. C[a, b] d(f, g) =

fn (t) =

R1
0

,0 t

Cauchy, .

|f g|. (fn )
1
n2 ,

, n12 t 1,

38

P
16. c00 d(x, y) = k=1 |k k |. (
: n(x, y) N k = k = 0 k n(x, y).)
xn = (1, 212 , . . . , n12 , 0, 0, . . .) Cauchy d, (c00 , d).
17. X , Y , f : X Y .
T(An )
T
X diam(An ) 0, f ( n An ) = n f (An ).

39

40

-
1.

'Oqi.

opte h

2.

ak = (1)k

Prte ac pome thn akolouja

(ak )

Gia kje

den enai akolouja

m, n N

Cauchy.

sto

Afo den enai

R. Enai fragmnh, all |ak ak+1 | = 2


Cauchy, den sugklnei.

gia kje

k N,

qoume

d(xn , yn ) d(xn , xm ) + d(xm , ym ) + d(ym , yn ),


dhlad,

an d(xn , xm ) + am + d(yn , ym ) = an am d(xn , xm ) + d(yn , ym ).


Lgw summetrac,

|an am | d(xn , xm ) + d(yn , ym ).


'Estw

> 0.

Afo oi

(xn ), (yn )

Cauchy,

enai

d(xn , xm ) < ,
2
Tte, gia kje

(an )

n, m n0 ,

3.

enai akolouja

Cauchy

sto

R,

tte

(xn ) enai akolouja Cauchy ston (X, d1 ).


d1 (xn , xm ) < /b. Tte, an m, n n0 ,

>0

tan tuqn, h

(xn )

tte

opte sugklnei.

'Estw

d2 (xn , xm ) b d(xn , xm ) < b


kai afo to

n, m n0 ,

+ = .
2
2

Upojtoume ti h

m, n n0

ttoion ste an

d(yn , ym ) < .
2

|an am | <
'Ara, h

n0 N

mporome na brome

enai akolouja

Cauchy

ston

> 0.

Uprqei

n0 N

ttoioc ste, an

= ,
b

(X, d2 ).

H antstrofh katejunsh enai entelc

anlogh.

4.

'Estw

> 0.

Afo

n=1

d(xn , xn+1 ) < +,

uprqei

N N

ttoioc ste

d(xn , xn+1 ) < .

n=N
An

k > l N,

tte

d(xl , xk )

d(xl , xl+1 ) + d(xl+1 , xl+2 ) + + d(xk1 , xk )

X
d(xn , xn+1 )
n=l

d(xn , xn+1 ) < .

n=N

(xn )

'Ara, h

5.

'Estw

xX

enai akolouja

Cauchy.

(xn ) akolouja Cauchy ston X . 'Eqoume


r > 0 ttoia ste: gia kje n N,

de ti kje akolouja

Cauchy

enai fragmnh. Uprqoun loipn

kai

xn B(x, r).
B(x, r) enai plrhc metrikc qroc me thn epagmenh metrik (ap thn upjesh), kai h (xn ) enai Cauchy ston X ,
ra Cauchy kai ston (B(x, r), d). Epomnwc, uprqei x0 B(x, r) ttoio ste d(xn , x0 ) 0. Dhlad, xn x0 ston
X.
H

6.

(xn )

tan tuqosa akolouja

Cauchy

X,

(xn ) akolouja Cauchy ston X . To M


wn M me thn idithta d(xn , wn ) < 1/n.

'Estw

brome

ston

'Estw

> 0.

Afo h

(xn )

enai

Cauchy,

ra o

(X, d)

enai plrhc.

enai pukn uposnolo tou

uprqei

n0 N

X,

ra gia kje

ttoioc ste: gia kje

d(xn , xm ) <

.
3

n, m n0 ,

nN

mporome na

41

Epshc, uprqei

n1 N

ttoioc ste

1/n1 < /3.

d(wn , wm )

<
(wn ) enai Cauchy sto M .
d(wn , xn ) 1/n, dhlad d(wn , xn ) 0.

n2 = max{n0 , n1 },

tte gia kje

n, m n2

qoume

d(wn , xn ) + d(xn , xm ) + d(xm , wm )

1
1
+ +
n
3
m

+ + = .
3
3
3

<

Epomnwc, h

An jsoume

x X

Ap thn upjes mac, uprqei

ttoio ste

d(wn , x) 0.

'Omwc,

'Ara,

0 d(xn , x) d(xn , wn ) + d(wn , x) 0 + 0 = 0.


Dhlad,

xn x.

Afo h

(xn )

tan tuqosa akolouja

Cauchy

7.

'Estw (xn ) akolouja Cauchy sto Z. Gia = 1/2 > 0,


d(xn , xm ) < 1/2. Eidiktera, gia kje n n0 qoume

d(xn , xn0 ) <


'Omwc, ap ton orism thc metrikc, qoume
Dhlad, h

8.

(xn )

Orzoume

1/n0 < /2.

d(y, xn0 ) 1

an

ston

X,

brskoume

(X, d)

n0 N

enai plrhc.

ttoion ste, an

n, m n0

tte

1
.
2

y 6= xn0 .

xn = xn0

Aut shmanei ti

gia kje

n n0 .

enai telik stajer, opte sugklnei (giat?).

xn = n. H (xn )
m, n n0

enai akolouja

Tte, an

Cauchy

ston

(N, d):

stw

> 0.

Uprqei

n0 N

ttoioc ste

qoume

1
1
1
2
1
d(xn , xm ) = d(n, m) = +

< .
n
m
n
m
n0
Ac upojsoume ti uprqei

kN

ttoioc ste

xn k

wc proc thn

d.

Tte,

1
1
1
1
d(xn , k) 0 0
n
k
n
k
n .

kajc

'Omwc,

1/n 0,

ra

1/k = 0

Cauchy

ston

(N, d),

Brkame akolouja

9.

Parathrome ti an

x, y U ,

to opoo enai topo.

h opoa den sugklnei wc proc thn

d(x, U c ) > 0

tte

kai

d(y, U c ) > 0

(giat to

d.

Uc

'Ara, o

(N, d)

den enai plrhc.

enai kleist kai

x, y
/ U c ).

'Ara, h

orzetai kal.
Den enai dskolo na elgxete ti h

enai metrik. To pio endiafron shmeo enai ti

(x, y) = 0 = |x y| +
'Estw

(xn )

akolouja

Cauchy

ston

(U, ).

1
1
= 0 = |x y| = 0 = x = y.

c
c
d(x, U )
d(y, U )

Gia kje

>0

uprqei

n0 N

ttoioc ste, an

m, n n0

tte

0 |xn xm | (xn , xm ) < ,


ra h

(xn )

enai akolouja

(1/d(xn , U c ))
n N,

dhlad, h
kje

Afo

xn x

Cauchy

enai

wc proc thn

(R, | |). Uprqei loipn x R ttoio

1
1
(xn , xm ) < ,
0

d(xn , U c )
d(xm , U c )
kai ston

Cauchy

ston

(R, | |),

ra enai fragmnh. Uprqei loipn

1
1
.
M = d(xn , U c )
d(xn , U c )
M
| |,

qoume

d(xn , U c ) d(x, U c ),

kai

d(x, U c ) = lim d(xn , U c )


n

dhlad

x U.

ste

1
> 0,
M

Tloc,

1
1

0.
(x, xn ) = |x xn | +

d(x, U c )
d(xn , U c )

|xn x| 0.

M >0

Epshc,

me thn idithta: gia

42

10.

C[a, b],

Ap ton orism thc metrikc tou

d(fn , f ) 0

> 0 n0 () N : n n0 d(fn , f ) <

> 0 n0 () N : n n0

> 0 n0 () N : n n0 t [a, b] |fn (t) f (t)| < ,

to opoo enai akribc o orismc thc omoimorfhc sgklishc thc

'Estw tra

(fn )

akolouja

max |fn (t) f (t)| <

t[a,b]

Cauchy

ston

C[a, b].

'Estw

(fn )

> 0.

sthn

Uprqei

f.
n0 () N

ttoioc ste

n, m n0 d(fn , fm ) < ,
dhlad,

n, m n0 t [a, b] |fn (t) fm (t)| < .


Aut shmanei ti h

f : [a, b] R
d(fn , f ) 0.
Afo h

11.

(fn )

enai omoimorfa

fn f

ttoia ste

(fn )

tan tuqosa akolouja

Arke na dexoume ti o

c00

Cauchy.

Ap gnwst jerhma (Anlush II), uprqei suneqc sunrthsh

omoimorfa.

Cauchy

'Opwc edame parapnw, aut grfetai isodnama sth morf

ston

C[a, b],

C[a, b]

den enai kleist uposnolo tou

enai plrhc.

(giat o

enai plrhc).

Orzoume

` 1

1
xn = 1, , . . . , , 0, . . . ,
2
n

` 1

1
1
x = 1, , . . . , ,
, . . . ` \c00 .
2
n n+1

Tte,

ff
1
1
1
1
d(xn , x) = sup |1 1|, . . . , , 0
0.
,... =
n
n
n+1
n+1
Brkame

12.

(xn )

ston

c00

me

xn x ` \c00 .

'Ara, o

c00

den enai kleist uposnolo tou

Den enai dskolo na elgxete ta aximata thc metrikc.

` .

To mno shmeo pou qreizetai prosoq enai h

aitiolghsh thc sunepagwgc

d(x, y) = | arctan x arctan y| = 0 = x = y,


h opoa mwc prokptei mesa ap to gegonc ti h

f (x) = arctan x

enai gnhswc axousa, ra na proc na, sto

R.

Gia na dexoume ti o (R, d) den enai plrhc, orzoume xn = n. H (xn ) enai akolouja Cauchy ston (R, d): stw
> 0. Afo limx arctan x = /2, uprqei n0 N ttoioc ste |/2 arctan n| < /2 gia kje n n0 . Tte, an
m, n n0 qoume

d(xn , xm )

d(n, m) = | arctan n arctan m|

|/2 arctan n| + |/2 arctan m|

+ = .
2
2

<
Ac upojsoume ti uprqei

wR

ttoioc ste

xn w

wc proc thn

d.

Tte,

d(xn , w) 0 | arctan n arctan w| 0 arctan n arctan w


n .

kajc

'Omwc tte

Brkame akolouja

arctan w = /2,

Cauchy

ston

13.

(R, d),

O C[a, b] enai plrhc, epomnwc


[a, b] R me fn Y kai d(fn , f ) 0.
Ap thn upjesh pou knoume,

to opoo enai topo.


h opoa den sugklnei wc proc thn

arke na dexoume ti o

fn (x) f (x)

gia kje

fn (a) f (a),
'Omwc

fn Y ,

ra

fn (a) = fn (b)

gia kje

n N.

x [a, b],

ra

fn (b) f (b).

f (a) = lim fn (a) = lim fn (b) = f (b),


dhlad

f Y.

Aut apodeiknei ti to

'Ara, o

(R, d)

enai kleist uposnolo tou

'Epetai ti

d.

enai kleist uposnolo tou

C[a, b].

den enai plrhc.

C[a, b].

'Estw

f, fn :

43

14.

'Estw (xn ) akolouja Cauchy ston X .


d(xn , xm ) < 1/2. Eidiktera, gia kje n n0

Gia

= 1/2 > 0,

d(xn , xn0 ) <


'Omwc, h

Dhlad, h

15.

enai h diakrit metrik, dhlad

(xn )

brskoume

d(y, xn0 ) = 1

m < n.

fn , f m

Oi

d(fn , fm )

an

y 6= xn0 .

1/n

xn = xn0

gia kje

n n0 .

n0 N

ttoioc ste

1
n0

'Estw ti uprqei

1/n20 < .

1/n2

< .

An

d(fn , fm ) =
enai akolouja

1/m

1/ t).

'Ara,

mdt
t

1
m
2
2
1
m
2 +

+ 2
n
n
m
n
m
n
1
1
1
< .
m
n
m

ste

tte

1/m
` 1
1
nm

+
2
t
2 m m2 n2
n2
1/n

Uprqei

(sec me

|n m|dt +

=
=

(fn )

Aut shmanei ti

[ m12 , 1]

'Ara, h

n, m n0

1
.
2

sumpptoun sto

> 0.

ttoio ste, an

enai telik stajer, opte sugklnei (giat?).

Knte na sqma. 'Estw

'Estw

n0 N

qoume

n > m n0 ,

tte

1
1
1

< .
m
n
n0

Cauchy.

f : [0, 1] R suneqc, ttoia ste d(fn , f ) 0. Gia kje > 0


n n0 qoume
Z 1
Z 1
1

1
f (t)dt
f (t)dt
0
t
t

1/n2
Z 1
Z 1
=
|fn (t) f (t)|dt
|fn (t) f (t)|dt

brskoume

n0 N

ttoio

Tte, gia kje

1/n2

d(fn , f ) 0.

'Ara,

(0, 1)
f C[0, 1].
To

16.

An

tan tuqn, ra

n > m,

1
f (t)dt = 0 = f (t) = 1 ,
t
t

f (t) =

sto
t

'Omwc tte,

k=1

k=m+1

k=n+1

1
k=1 k2 sugklnei, ra an mc dsoun

>0

X
k=m+1

n > m n0 ,

Ac upojsoume ti
tte,

x
/ c00 ).

n > k0

to opoo enai topo afo

m
n

X
X
X
X
X
1
1

1
1
1

0
|0

0|
=

.
k2
k2
k2
k2
k2

'Epetai ti: an

limt0+ f (t) = +,

tte

d(xn , xm ) =
'Omwc h seir

(0, 1].

t [, 1].

tte

d(xn , xm ) < .

xn x = (k )k
k0 N

'Estw ti uprqei

uprqei

k=m+1

n0 () N

k=m+1

ttoioc ste, gia kje

m n0

1
< .
k2

Dhlad, h

(xn )

enai akolouja

Cauchy

ston

c00 .

c00 . Ja dexoume ti k = k12 gia kje


, to opoo enai topo (giat
kN

2
1
ttoioc ste k0 6= 1/k0 . Dhlad, k0 2 = > 0. Tte, gia kje
k
0

isqei

d(xn , x) =

X
X
1

k +
|k | 2 k0 = ,
2
k
k0

k=1
to opoo enai topo afo

k=n+1

d(xn , x) 0.

'Alloc trpoc: dexte ti o

c00

me aut th metrik den enai kleist uposnolo tou

`1

(giat aut enai arket?).

44

17.

'Eqoume

n=1

An Am

gia kje

m N,
f

ra

!
f (Am ) gia

An

kje

m N.

n=1
'Epetai ti

f
Gia ton antstrofo egkleism: stw

!
An

n=1
T
n=1

f (Am ) =

m=1

f (An ).

Gia kje

f (An ).

n=1

n N,

uprqei

xn An

ttoio ste

f (xn ) = y .

Afo diam(An ) 0, h (xn ) enai akolouja Cauchy (jumhjete thn apdeixh tou jewrmatoc tou Cantor). O
T
X
enai plrhc, ra uprqei x X gia to opoo xn x. Aut to shmeo x ankei sto
n=1 An (gia thn akrbeia,
T
n=1 An = {x} - jumhjete pli thn apdeixh tou jewrmatoc tou Cantor). Tloc, afo h f enai suneqc, qoume

f (x) = lim f (xn ) = lim y = y.


n

Dhlad,

y = f (x) f

` T

n=1

An

Keflaio 3

Qroi me nrma
3.1

Grammiko qroi

3.1.1 X ( ) R

+ : X X X ( )

: R X X ( )
:
() : x, y, z X,
1. x + y = y + x.
2. x + (y + z) = (x + y) + z.
3. ~0 X , x X, ~0 + x = x.
4. x X () x X x + (x) = ~0.
, X .
() : x, y X , R,
1. (x) = ()x.
2. 1x = x.
3. (x + y) = x + y.
4. ( + )x = x + x.
, ,
0x = ~0,

~0 = ~0, x = (1)x.

( ,
, ). X ( ).
3.1.2. () Rm
(1 , . . . , m ) + (1 , . . . , m ) = (1 + 1 , . . . , m + m ),
45

46

(1 , . . . , m ) = (1 , . . . , m ).
~0 = (0, . . . , 0) (1 , . . . , m ) = (1 , . . . , m ).
() s
: x = (k ), y = (k ), R,
x + y = (k + k )

x = (k ).

() A 6= F (A) f : A R, F (A)
: f, g F (A) R, f + g, f
F (A)
(f + g)(t) = f (t) + g(t) , (f )(t) = f (t) , t A.
3.1.3 X Y X, Y ()
X x, y Y , R x + y Y .
Y X Y
+, Y Y R Y . Y X
X Y 6= {0}, X.

s F (A):
(1) ` : , R x = (k ), y = (k ) ,
x + y = (k + yk ) .
(2) c : x = (k ), y = (k ) c, a, b R k a, k b.
, , R k + k a + b. , x + y c.
(3) c0 : x = (k ), y = (k ) c0 , R,
k 0, k 0 = k + k 0 = x + y c0 .
(4) `p , 1 p < + :

|k |p < + ,

k=1

|k |p < +,

k=1

, , R, Minkowski,

!1/p
|k + k |

k=1

||

X
k=1

!1/p
p

|k |

+ ||

!1/p
|k |

< +,

k=1

(k + k ) `p .
(5) B(A) : f, g : A R , R,
f + g .
(6) C[a, b] : f, g : [a, b] R , f + g , R. , C 1 [a, b],
D[a, b], Riemann I[a, b] F [a, b].
3.1.4 x1 , . . . , xm X, xi

1 x1 + + m xm , i R.

47

M X, M 6= , M ( span(M ) hM i)
M :
span(M ) = {1 x1 + + m xm : i R, xi M, m N}.
span(M ) X.
3.1.5 x1 , . . . , xm X, xi
1 x1 + + m xm = ~0 = 1 = . . . = m = 0.
, xi xj , j 6= i.
{x1 , . . . , xm } x1 , . . . , xm . ,
M X .
x1 , . . . , xm i R , 1 x1 + +m xm = ~0.
M 6= ,
x1 , . . . , x m M .
. () C[a, b], M = {1, t, . . . , tN , . . .} : 0 + 1 t + + N tN = ~0 N N, N 6= 0.
P (t) = 0 + 1 t + + N tN [a, b]. N -
0 [a, b]. ,
P (N ) (t) N !N 6= 0,
. , M (;).
() nk = 0 n 6= k nk = 1 n = k. M = {en : n N} ( en = (nk )kN )
s (), `p , 1 p , c, c0 .
3.1.6 X n N
1. X n x1 , . . . , xn .
2. k n + 1, k X .
x1 , . . . , xn : X = span{x1 , . . . , xn } ().
X X 6= {0} X . ,
.
: C[a, b] `p , 1 p .
3.1.7 M X (Hamel ) X
X. :
X . X
.
X X.

3.2 Qroi me nrma - Qroi Banach


. X . k k : X R
: x, y X R,
(1) kxk 0.

48

(2) kxk = 0 x = 0.
(3) kxk = || kxk.
(4) kx + yk kxk + kyk.
( x x 0,
.)
X: x, y X,
d(x, y) = kx yk.
3.2.1. d .
: (1) d(x, y) = kx yk 0, (1).
(2) d(x, y) = 0 kx yk = 0 x y = 0 x = y, (2).
(3) d(y, x) = ky xk = k(1)(x y)k = | 1| kx yk = kx yk = d(x, y), (3).
(4) d(x, y) = kx yk = k(x z) + (z y)k kx zk + kz yk = d(x, z) + d(z, y), (4).

. Banach (,
d .)
p
2 , x = ( , . . . , ).
12 + + m
. () Rm kxk =
1
m
k k ( Minkowski p = 2.)
pPm
2
2.2 Rm d(x, y) =
k=1 |k k | . ,
m
(R , k k) Banach.
() `p = {x = (k ) :

|k |p < }, 1 p < ,

kxk =

!1/p
p

|k |

k=1


kxk

!1/p
|k |

||

k=1

= ||

!1/p
p

|k |

k=1

!1/p
|k |

= || kxk.

k=1

Minkowski. , `p .
2.2 `p
d(x, y) =

!1/p
|k k |

k=1

, `p , 1 p < , Banach.
() kxk = sup{|k | : k N} ` . `
d(x, y) = sup{|k k | : k N}.
, ` Banach. c, c0 ` , Banach.
() C[a, b] Banach kf k = maxt[a,b] |f (t)|. .

49

() kf k0 =
d(f, g) =

Rb
R ab
a

|f (t)|dt C[a, b]. C[a, b]


|f (t) g(t)|dt. , (C[a, b], k k0 ) , Banach.

:
3.2.2. , k k +, .
: : -, xn , x X, xn x X d(xn , x)
0, kxn xk 0. , f ,
xn x = f (xn ) f (x).
() k k : , xn x = kxn k kxk.


kxk kxn k kx xn k,
kx xn k 0.
() + : xn x yn y, xn + yn x + y.

k(xn + yn ) (x + y)k = k(xn x) + (yn y)k kxn xk + kyn yk 0.
() : n xn x, n xn x.
()

kx n xn k = kn (x xn ) + ( n )xk |n | kx xn k + kxk | n |.

, n , M > 0 |n | M , n N. , ()
kx n xn k M kx xn k + kxk | n | 0. 2
: (
3.2.1 ):
3.2.3. X , d . , x, y, z X
R,
1. d(x + z, y + z) = d(x, y),
2. d(x, y) = ||d(x, y).
: () d(x + z, y + z) = k(x + z) (y + z)k = kx yk = d(x, y).
() d(x, y) = kx yk = k(x y)k = || kx yk = ||d(x, y).
: s,
d(x, y) =

X
1 |k k |
2k 1 + |k k |

k=1

. s , d k k s:

d(2x, 0) = k2xk = 2kxk = 2d(x, 0),
x = (k ) s

X
X
1 2|k |
1 |k |
=
2
.
2k 1 + 2|k |
2k 1 + |k |

k=1

k=1

(, , x = (1, 0, . . .).)
X . BX X 0
1. ,
BX = {x X : kxk 1}.

50

3.2.4. X, BX , ,
0, .
: () BX : BX D(0, 2).
() kxn k 1 xn x, kxk = limn kxn k 1. , BX .
() BX : x, y BX (0, 1),
kx + (1 )yk kxk + k(1 )yk + (1 ) = 1,
, x + (1 )y BX .
() x BX , k xk = kxk 1, x BX . , BX 0.
2

() D(0, 1/2) BX , BX
6= .

3.3 Sgklish seirn


: xn , x X, n N,
xn x kxn xk 0.
, (xn ) X Cauchy > 0
n0 = n0 () N
n, m n0 = kxn xm k < .
X , X.
:
() (xk ) X. (sn ) (xk )

sn = x1 + + xn ,
n = 1, 2, . . .
P
x X sn x, k=1 xk x,
x=

xk .

k=1

()

k=1

xk ,

kxk k < +

k=1

(, kx1 k + kx2 k + R.)


P
3.3.1. X Banach. k=1 xk X,
X.
: (xk ) X,
n0 () N , n > m n0 ,

k=1

kxk k < . > 0,

kxm+1 k + + kxn k < .


, n > m n0 ,
ksn sm k = kxm+1 + + xn k kxm+1 k + + kxn k < .
> 0 , P
(sn ) Cauchy. X , sn x X.

k=1 xk x.
2
3.3.1 :

51

3.3.2. X , , X
( Banach).
: (xn ) Cauchy X. =
n1 < n2 < . . . < nk < . . .
n > m nk ,

1
,
2k

k = 1, 2, . . ., (;)

kxn xm k <

1
.
2k

,
1
,
2
1
x n2 k < 2 ,
2

n2 > n1 n1 = kxn2 xn1 k <


n3 > n2 n2 = kxn3
, ,

nk+1 > nk nk = kxnk+1 xnk k <


k N. ,

1
2k

kxnk+1 xnk k < 1 < +.

k=1

P
k=1 (xnk+1 xnk ) , ( ) : x X

m
X
(xnk+1 xnk ) x,
k=1

, xnm+1 xn1 x. , xnk x + xn1 . (xn ) .


Cauchy, X ( 2.1.3). X .
2
,
Hamel :
(en ) Schauder X, en X, n N, x X

X
an en .
x=
n=1

( an = an (x) R
kx (a1 e1 + . . . + am em )k 0
m .)

n=1

an en x (en ).

1 p < +, (en ) en = (nk ) Schauder `p ().


3.3.3. X . X Schauder (en )nN , X .
Pm
: M = { n=1 qn en : m N, qn Q}. M . x X > 0.
an R, n N

X
x=
an en ,
n=1

m N

m
X


x
an en < .
2
n=1

n = 1, . . . , m, qn Q
|qn an | ken k <

.
2m

52

Pm

n=1 qn en

M ,
m
X


x
qn en

m
m
X

X

x
an en +
(an qn )en

n=1

n=1

<

n=1

m
X
+
|an qn | ken k
2 n=1

+m
= .
2
2m

, M = X.

: 1936, Mazur 3.3.3: , Banach Schauder. : 1973, Per Enflo


.

3.4 Askseic
1. Y Z X, Y Z X, Y Z
X Y Z Z Y .
2. () , 1 p < r , x Rn
1

kxkr kxkp n p r kxkr .


x .
() > 0 N N : N < p < +, x Rn
kxk kxkp (1 + )kxk .
3. X . Y Y X
X.
4. (X, k k), x X r > 0
B(x, r) = D(x, r).
5. X , Y X. Y 6= , Y = X.
6. X , k k, k k0 X. kxk kxk0 x X,
B(X,kk0 ) B(X,kk) .
7. c00 `p , 1 p . `p , 1 p < +, ` .
P
8. S = {x ` : k=1 |k | 1}. S `1 ( ` )
kxk = sup{|k | : k N} .
`1 kxk = sup{|k | : k N} Banach.
9. `1

X



X
1
1+
kxk0 = 2
k +
|k |.
k
k=1
k=2
P
k k0 . kxk = k=1 |k |; (`1 , k k0 ) Banach;

53

10. X n- , x1 , . . . , xm
Pm X.
, x X 1 , . . . , m R ( ), x = i=1 i xi .

X

m
m
X
kxk = inf
|i | : i R, x =
i xi .
i=1

i=1

(X, k k) .
11. C 1 [0, 1] f : [0, 1] R,


0
kf k = max max |f (t)|, max |f (t)| .
0t1

0t1

k k , (C 1 [0, 1], k k) Banach.


12. c0 kxk0 =
Banach.

|k |
k=1 2k .

(c0 , k k0 ) ,


P
13. Pc00 ` . yn = 0, . . . , 0, n12 , 0, . . . , n N. n kyn k
, n yn Y . ;

54

55

-
1.

(a) Gia thn tom: upojtoume ti

X,

parnoume

x + y Y .

(b) Gia thn nwsh: an

Omowc,

Y Z
X.

tte

x, y Y Z kai , R. Afo x, y Y
x + y Z . Dhlad, x + y Y Z .

Y Z = Z,

en an

Z Y

tte

kai o

Y Z = Y.

enai grammikc upqwroc tou

Se kje perptwsh, o

Y Z

enai

grammikc upqwroc tou

Antstrofa, ac upojsoume ti o

z Z\Y ,

kai

Y Z

enai grammikc upqwroc tou

ja katalxoume se topo. Prgmati, afo

An

y+z Y

tte

(y + z) y Y

giat o

An

y+z Z

tte

(y + z) z Z

giat o

Afo den mporon na isqoun tautqrona oi

2.

(a) Dexte thn exc anisthta: an

kai

a1 , . . . , an 0,

r1

kai

y, z Y Z ,

X.

Me thn upjesh ti uprqoun

qoume

enai upqwroc, dhlad

zY

to opoo enai topo.

enai upqwroc, dhlad

yZ

Y \Z 6=

qoume ete

a, b 0,

kai

tte

Z\Y 6= ,

y Y \Z

y + z Y Z.

to opoo enai pli topo.

(a + b)r ar + br .

Y Z

ete

Z Y.

Epagwgik blpoume ti an

r1

tte

(a1 + + an )r ar1 + + arn .


'Estw

p < r.

An

x = (1 , . . . , n ) Rn ,

qoume

kxkrp = (|1 |p + + |n |p )r/p (|1 |p )r/p + + (|n |p )r/p = |1 |r + + |n |r = kxkrr ,


opte

x = ~0

kxkr kxkp (qrhsimopoisame


x = ei , i = 1, . . . , n.

thn prohgomenh anisthta gia ta

Gia thn llh anisthta qrhsimopoiome thn anisthta tou

kxkpp

r/p > 1

kai

ak = |k |p ).

H
older:

|1 |p 1 + + |n |p 1

p
p
r
(1 + + 1)1 r
(|1 |p )r/p + + (|n |p )r/p

kxkpr n1 r ,

Isthta isqei an

ra

11
r . Isthta isqei an

kxkp kxkr n p

x = (1, . . . , 1).

H perptwsh

r=

enai apl.

kxk kxkp n1/p kxk gia kje p 1 kai kje x Rn . 'Estw > 0. Afo n1/p 1
N N ttoioc ste n1/p < 1 + gia kje p > N . Tte, gia kje p > N isqei h

(b) Ap to (a) qoume

p ,

uprqei

x Rn .

kxk kxkp (1 + )kxk ,

3.

'Estw

tou

X,

z, w Y kai , R. Uprqoun zn , wn Y
n N qoume zn + wn Y .

me

zn z

tan

kai

wn w.

Afo o

enai grammikc upqwroc

gia kje

'Omwc oi prxeic tou

enai suneqec wc proc th nrma, ra

zn + wn z + w.
Aut shmanei ti

4.

B(x, r)

z + w Y .

enai kleist snolo kai

D(x, r) B(x, r).

'Ara,

D(x, r) B(x, r).


Antstrofa, stw

y B(x, r), y 6= x. Orzoume yn = x + n (y x),


yn x + (y x) = y kai

pou

(n )

gnhswc axousa akolouja jetikn

arijmn me rio to 1. Tte

kx yn k = kn (y x)k = n ky xk < ky xk r,
dhlad

5.

yn D(x, r) kai yn y .

Afo

Y 6= ,

uprqoun

'Epetai ti

yX

kai

y D(x, r), kai afo to y B(x, r), y 6= x tan tuqn, B(x, r) D(x, r).

r>0

ttoia ste

D(y, r) Y .

Eidiktera,

y Y.

56

'Estw

x X , x 6= y .

Tte,

r xy
2 kxyk

y+

D(y, r)
y+

'Omwc o

X,

enai grammikc upqwroc tou

(giat?), ra

r xy
Y.
2 kx yk

opte qrhsimopointac thn paratrhsh ti

yY

parnoume

r xy
Y = x y Y = x Y.
2 kx yk
To

6.

'Estw ti

tan tuqn, ra

Y = X.

kxk kxk0 gia kje x X . An x B(X,kk0 ) ,


x B(X,kk) . Dhlad, B(X,kk0 ) B(X,kk) .

ti

Antstrofa, upojtoume ti

kxk0 1.

tte

'Ara,

kxk kxk0 1,

B(X,kk0 ) B(X,kk) kai jewrome tuqn x X\{0}.

x 0
x

kxk0 = 1 = kxk0 B(X,kk0 ) B(X,kk) ,

to opoo shmanei

Tte,

dhlad

x
kxk

kxk0 1 = kxk0 1.
H

7.

k0k k0k0

x = (k ) `p , 1 p < +
p
k=N +1 |k | < .

P(a)

kxk kxk0

isqei san isthta, opte dexame ti

'Estw

kai

> 0.

Afo

k=1

Orzoume

w = (1 , . . . , N , 0, . . .) c00 .

x X.

gia kje

|k |p < +,

N N

uprqei

ttoioc ste

Tte,

!1/p

kx wk =

|k |p

< ,

k=N +1
dhlad D(x, ) c00 6= .
1 p < +.

(b) Jewrome to

>0

Afo to

kai to

x = (1, . . . , 1, . . .) ` .

x `p

An

tan tuqnta, sumperanoume ti o

w c00 ,

uprqei

N N

ttoioc ste

c00

wk = 0

enai puknc ston

gia kje

k N.

`p ,

'Ara,

kx wk = sup{|1 wk | : k N} |1 wN | = 1.
Dhlad

8.

d(x, c00 ) 1,

(a) 'Estw

to opoo shmanei ti

xn = (nk ) S ,

dhlad

D(x, 1) c00 = .

|nk | 1

gia kje

'Ara, o

n.

c00

den enai puknc ston

Upojtoume ti

` .

xn x = (k ) ` .

Tte,

sup{|nk k | : k N} 0
kajc

n ,

ra gia kje

kN

qoume

nk k
N
X

kajc

|nk |

k=1

n .

Gia kje

N N

qoume

|nk | 1,

k=1

ra

N
X

|k | = lim

k=1
P
Afo aut isqei gia kje N , petai ti
k=1 |k |

1,

N
X

|nk | 1.

k=1

dhlad

x S.

Aut apodeiknei ti to

enai kleist ston

` .
(b) Ja dexoume ti to

qei ken eswterik ston

(`1 , k k` )

- ra kai ston

` .

'Estw ti uprqoun

xS

kai

>0

me thn idithta

{z `1 : kz xk` < } S.
k1 < k2 < . . . < kN < . . . gia touc opoouc kj 0 (allic
n N tso meglo ste N /2 > 1 kai orzoume k0 1 = k1 + 2 , . . . , k0 N =
0
0
0

llouc k . Tte to x = (k ) `1 , kx x k` =
< , kai
2

Mporome na upojsoume ti uprqoun peiroi dektec


douleoume me ta arnhtik

kN +

, kai
2

k0 = k

k ).

Brskoume

gia louc touc

X
k=1

|k0 | =

X
k=1

|k | +

N
> 1,
2

57

dhlad

x0
/ S.

'Atopo, giat eqame upojsei ti

(g) 'Estw ti o

(`1 , k k` ) enai
n N orzoume

qroc

`1 D(x, ) S .

Banach.

Tte, o

`1

enai kleist uposnolo tou

wc proc thn

k k`

(giat?). Gia kje

Fn = nS = {x `1 :

|k | n}.

k=1

`1 wc proc thn k k` , kai qei ken eswterik ston (`1 , k k` ): an to nS


S ja perieqe mpla aktnac r/n, topo ap to (b).
S
Ta Fn enai kleist uposnola tou `1 me ken eswterik kai `1 =
n=1 Fn (giat?). Aut enai topo ap to
jerhma tou Baire. 'Ara, o (`1 , k k` ) den enai qroc Banach.

Kje

Fn

enai kleist uposnolo tou

perieqe mpla aktnac

9.

k k0

r > 0,

tte to

x `1 qoume
X
X

3X
1
2
|k | 2
k +
|k | +
|k | < +.
1+
k
2

orzetai kal, giat an

k=1

k=1

k=2

kxk = 0 = x = 0. 'Eqoume
X
X

1
0

kxk = 0 = 2
|k | = 0,
k +
1+
k
k=2
k=1
P
kje k 2 kai
k=1 k = 0. Aut ta do mc dnoun kai thn 1 = 0,

H mnh idithta thc nrmac pou qreizetai prosoq, enai h

ap pou parnoume

k = 0

Ja dexoume ti h

gia

k=2

k k kai h sunjhc nrma k k ston `1 enai isodnamec.


`1 enai plrhc wc proc thn k k0 (giat?). 'Eqoume:

Afo o

(`1 , k k)

ra

x = 0.

enai qroc

Banach,

aut deqnei amswc ti o

kxk0 2

|k | +

k=1

X
3X
3X
7
|k | 2
|k | +
|k | = kxk,
2
2
2
k=2

k=1

k=1

kai

kxk

=
=

|k | = |1 | +

k=1

X

k=1

k=2

10.

Ta

xi

pargoun ton

X,

k=2

+2
|k |

=
kxk

X
k +
|k |

7
kxk gia kje
2

X
X

k | +
|k |
k + |

k=2


X
X
1

2 2
k +
1+
|k |
k
k=1
0

k=2

2kxk .

x `1 ,

epomnwc kje

k=2

k=2

k=1

|k |

k=2

k=1

1
Edame ti
kxk
2

ra oi do nrmec enai isodnamec.

xX

grfetai me toulqiston nan trpo sth morf

x=

Pm

i=1

i xi .

'Ara, to

X
m

|i | : x =

i=1

m
X

ff
i xi

i=1

enai mh ken kai ktw fragmno ap to 0, opte h

kxk = inf

X
m
i=1

orzetai kal. Profanc,

kxk 0

gia kje

|i | : x =

m
X

ff
i xi

i=1

x X.
(k)

(N 2): 'Estw ti kxk = 0. Tte, gia kje k N uprqoun i


Pm (k)
(k)
(k)

0 gia kje i m. Prte


i=1 i xi . Afo |i | < 1/k , qoume i
Pm (k)
Pm
x = i=1 i xi k=1 0 xi = ~0 wc proc thn k k0 , ra x = ~0.

Gia to

ttoioi ste

Pm

i=1

opoiadpote nrma

(k)

|i | < k1 kai x =
k k0 ston X . Tte,

58

(N 3): 'Estw x X kai a P


R. Gia tuqn > 0
P
m
|
|
<
kxk
+

. Tte, ax =
kxk m
i
i=1 (ai )xi kai
i=1
Gia to

m
X

i R

uprqoun

ttoioi ste

x =

Pm

i=1

i xi

kai

|ai | < |a| kxk + |a| = kaxk < |a| kxk + |a|.

i=1
Afo to

(N 4):

Gia to

kaxk |a| kxk.

tan tuqn,
'Estw

x, y X

kai

> 0.

Telewc anloga deqnoume thn antstrofh anisthta.


Uprqoun

m
X

i , i R

|i | < kxk + ,

m
X

i=1
Tte,

x+y =

Pm

i=1 (i

+ i )xi

ttoioi ste

Pm

x=

i=1

i xi , y =

Pm

i=1

i xi

kai

|i | < kyk + .

i=1

kai

m
X

|i + i |

i=1

m
X

|i | +

i=1

m
X

|i | < kxk + kyk + 2.

i=1

'Ara,

kx + yk

m
X

|i + i | < kxk + kyk + 2,

i=1
kai afo to

tan tuqn, parnoume thn

kx + yk kxk + kyk.

k k enai nrma ston C 1 [0, 1]. Ac upojsoume ti (fn ) enai mia akolouja Cauchy ston
C [0, 1]. Gia kje > 0 uprqei n0 N ttoioc ste: an n, m n0 , tte kfn fm k < , dhlad kfn fm k < kai
0
kfn0 fm
k < , pou k k h sunjhc nrma ston C[0, 1]. O C[0, 1] enai plrhc, oi (fn ) kai (fn0 ) enai akoloujec
Cauchy, ra uprqoun suneqec f, g : [0, 1] R ttoiec ste fn f kai fn0 g omoimorfa. Ap gnwst jerhma
0
1

(Anlush II), h f enai paragwgsimh kai f = g . Afo h g enai suneqc, qoume f C [0, 1]. Tloc, kfn f k 0
0
0
kai kfn f k 0, ra
kfn f k = max{kfn f k , kfn0 f 0 k } 0.
11.

Ekola elgqoume ti h

Dhlad,

12.

fn f

k k0

ston

C 1 [0, 1].

orzetai kal: an

(fn )

tan tuqosa akolouja

x = (k ) c0 ,

tte

|k | 0,

Cauchy,

ra uprqei

ra o

M >0

(C 1 [0, 1], k k)

ttoioc ste

enai qroc

|k | M

Banach.

gia kje

k N.

Tte,

X
X
|k |
M

= M < +.
2k
2k

k=1

k=1

Ta aximata thc nrmac elgqontai ekola.


Ja orsoume akolouja
qroc

Cauchy

ston

(c0 , k k0 ),

h opoa den sugklnei. Aut ja dexei ti o

xn = (1, . . . , 1, 0, . . .) c0 (n

Orzoume

n > m n0 ,

mondec).

'Estw

n
X
k=m+1

(xn )
k 0,

dhlad h

enai akolouja

Afo

uprqei

k0 N

Cauchy

Aut enai topo, afo upojsame ti

n=1

kyn k =

An uprqe

ttoioc ste

1/2n0 < .

An

1
n=1 n2

1
1
< m < ,
2k
2
ttoio ste

kxn xk0 0.

k=n+1

kxn xk0 0.

< +.

Ta merik ajrosmata thc

yn

enai

1
1
, . . . , 2 , 0, . . .) x = (1/n2 )nN
22
k

y c00 gia to opoo sk y , ap monadikthta tou orou (ston ` ) ja eqame y = x


/ c00 ,
c00 h opoa sugklnei apoltwc all den sugklnei. 'Ara, o (c00 , k k` ) den enai qroc

topo. Brkame seir ston

Banach.

n0 N

n
X
X
|1 k |
|k |
|1 k0 |
1
+

k +1 .
2k
2k
2k0
2 0

sk = y1 + + yk = (1,
` .

Uprqei

k k0 . 'Estw ti uprqei x = (k ) c0
|k0 | < 1/2. An n k0 , tte

k=1

'Eqoume

> 0.

wc proc thn

ttoioc ste

kxn xk0 =

ston

den enai

tte

kxn xm k =

13.

(c0 , k k0 )

Banach.

Keflaio 4

Qroi peperasmnhc distashc


4.1 Basikc idithtec
, ,
. .
,
.
4.1.1. X , x1 , . . . , xm
X. c > 0 ( x1 , . . . , xm ),
a1 , . . . , am R
c (|a1 | + + |am |) ka1 x1 + + am xm k.
(, ai , a1 x1 + + am xm
.)
: c > 0
m
X

()

|i | = 1 = k1 x1 + + m xm k c.

i=1
(k)

(k)

. , k N 1 , . . . , m R
(k)

(k)
k1 x1 + + m
xm k <

, y (k) =

Pm

Pm

i=1

(k)

|i | = 1

1
.
k

(k)

i xi , ky (k) k 0.
Pm
(k)
(k)
: k i=1 |i | = 1, k |1 | 1.
(k )
(k)
, (1 s ) (1 ) 1 R.
(k )

i=1

(kls )

(k )

(2 s ): , |2 s | 1, (2
(k )
(k )
2 R. , 1 ls 1 ( (1 s ).)

(ks )

) (2

m , 1 , . . . , m R k1 < k2 < . . . < kn < . . .


i = 1, . . . , m,

(kn )

i .

y = 1 x1 + + m xm . ,
ky y (kn ) k = k

m
X

(kn )

(i i

)xi k

i=1

m
X
i=1

59

(kn )

|i i

| kxi k 0.

(kls )

) 2

60

, y (kn ) y ky (kn ) k 0,
kyk = lim ky (kn ) k = 0,
n

, y = 1 x1 + + m xm = ~0. x1 , . . . , xm , 1 = 2 =
. . . = m = 0. ,
m
m
X
X
(k )
|i | = lim
|i n | = lim 1 = 1,
n

i=1

i=1

. ().
a1 , . . . , am R. a1 = . . . = am = 0,
0 = ka1 x1 + + am xm k c

m
X

|ai | = 0.

i=1

A =

Pm

i=1

|ai | =
6 0, i = ai /A. ,

Pm

i=1

|i | = 1, ()


1
(a1 x1 + + am xm ) = k1 x1 + + m xm k c,
A
, ,
ka1 x1 + + am xm k cA = c

m
X

|ai |.

i=1

, :
4.1.1. X , Y X .
, Y . , .
: dimY = n, {e1 , . . . , en } Y . (y (m) )
Cauchy Y . y (m) ei :
y (m) =

n
X

(m)

ai

ei .

i=1

> 0. (y (m) ) Cauchy, m0 () N : m, s m0 ,


ky (m) y (s) k < . , m, s m0 ,
n
X

(a(m) a(s) )ei < .
i

i=1

ei , , c > 0 : m, s m0 ,
c

n
X

(m)
|ai

(s)
ai |

n
X

(m)
(s)

(ai ai )ei < .

i=1

i=1

, i = 1, . . . , n m, s m0 ,
(m)

|ai

(s)

ai | <

(m)

(;). , i = 1, . . . , n, (ai ) Cauchy R. , a1 , . . . , an R



(m)
a1 a1 , . . . , a(m)
an .
n
y = a1 e1 + + an en Y . ,
ky y (m) k

n
X
i=1

(m)

|ai ai

| kei k 0,

61

, y (m) y. , Y .

: 2.1.5() (X, d) ,
. 4.1.1 :
4.1.2. X , Y X .
, Y X.
2

: 4.1.1, Y .

: X Banach, Hamel X .
: X Hamel
e1 , e2 , . . . , en , . . .
Yn = he1 , . . . , en i. Yn , X.
, x X en ,
X=

Yn .

n=1

, X . Baire Yn .
n N, x Yn r > 0
{z X : kz xk < r} Yn .
: w X. > 0 kwk < r. , x + w Yn (;).
x Yn , Yn X. ,
w=

1
((x + w) x) Yn .

Yn = X. , X .

: X ,
X Banach. P [a, b]
[a, b] ().
X . k k k k0 X
a, b , x X
akxk kxk0 bkxk.
4.1.1. k k k k0 X. xn , x X,
kx xn k 0 kx xn k0 0.
(, xn x (X, k k) xn x (X, k k0 ):
.)
: kx xn k0 0, kx xn k a1 kx xn k0 0. , kx xn k 0.
, kx xn k 0, kx xn k0 bkx xn k 0, kx xn k0 0.

4.1.2. k k k k0 X. A X, A
(X, k k) A (X, k k0 ).

62

: A (X, k k). xn A xn x k k0 .
4.1.1, xn x k k, A k k,
x A. , A k k0 .
2

.
:
4.1.3. X X.

: A X k k k k0 (;).
2
,
:
4.1.4. X . k k k k0
X, a, b > 0 : x X,
akxk kxk0 bkxk.
: dimX = n, {e1 , . . . , en } X. 4.1.1 (
k k k k0 ), c, c0 , a1 , . . . , an R,
c

n
X

|ai | ka1 e1 + + an en k,

i=1

c0

n
X

|ai | ka1 e1 + + an en k0 .

i=1

x X. a1 , . . . , an R x = a1 e1 + + an en . ,
kxk

= ka1 e1 + + an en k

n
X

|ai | kei k

i=1

X
n
max kei k
|ai |
in

i=1

n
max kei k 0 X
c
|ai |
c0
i=1

max kei k
ka1 e1 + + an en k0
c0
1
kxk0 ,
a

a = c0 / max kei k. ,
kxk0 = ka1 e1 + + an en k0

max kei k0
kxk = bkxk.
c


a=

c0
,
max kei k

b=

max kei k0
.
c

4.1.4 ,
: X
.

63

.
c00 x = (k ) . ,
x c00 nx N : k > nx ,

k = 0.

c00 :
kxk = max{|k | : k N} , kxk1 =

|k |.

k=1

, kxk kxk1 . b > 0


x X,

kxk1 bkxk .

b, xn = (1, . . . , 1, 0, . . .)
n = kxn k1 bkxn k = b,
n N, . X .

4.2 Sumpgeia kai peperasmnh distash


: X
. M X (xm ) M
x M (xkm ) (xm ) kx xkm k 0.
4.2.1. M , .
: () M : x M . (xm ) M xm x. M
, y M xkm y. xm x, xkm x. , x = y M .
, M M .
() A > 0 kxk A x M . xm M ,
m N, kxm k > m. , x M xkm x. , kxkm k kxk. ,
xm , kxkm k . .
2
4.2.1 . , M = {en : n N}
`1 . n 6= m, ken em k1 = 2.
M ( ), . (en ) M
: , ,
2.
4.2.1. X , 6= M X. , M
.
(m)

: () dimX = n, {e1 , . . . , en } X. xm = a1 e1 +
(m)
+ an en , M .
M , A > 0
(m)

ka1 e1 + + a(m)
n en k = kxm k A,

m N.

, c > 0
c

n
X
i=1

(m)

|ai

| kxm k A,

m N,

64

, 4.1.1, k1 < k2 < . . . < km < . . . ai R

(k )
m)
a1 m a1 , . . . , a(k
an .
n
x = a1 e1 + + an en . ,
n
n
X
X
(k )
(k )
kx xkm k = (ai ai m )ei
|ai ai m | kei k 0,
i=1

i=1

xkm x. , x M xkm M M . M
( M ) , M .
2
, .
. , BX
X . :
F. Riesz (1918) X , Y, Z X. Y
, Z. , (0, 1) z Z kzk = 1
d(z, Y ) = inf{kz yk : y Y } .
: Y Z, v Z\Y . Y v
/ Y,
r > 0 D(v, r) Y = . , kv yk r y Y .
d(v, Y ) = inf{kv yk : y Y } = a > 0.
(0, 1), a/ > a. , y0 Y
kv y0 k <

a
.

vy0
z = kvy
( y0 6= v, kv y0 k =
6 0.) , kzk = 1, z Z v, y0 Z Z
0k
X.

kz yk y Y . , y Y :



v y0
v (y0 + kv y0 ky)




kz yk =
y =

kv y0 k
kv y0 k
kv (y0 + kv y0 ky)k
kv (y0 + kv y0 ky)k
=

kv y0 k
a/
a
= ,

a/
2

y0 + kv y0 ky Y ( Y ).

4.2.2. X . X BX
.
: X , BX : BX
, 4.2.1.
X , BX .
(xn ) X kxn k = 1, n N,
n 6= m = kxn xm k

1
.
2

(, (xn ) BX .)
1. x1 X kx1 k = 1.

65

2. x2 : Y1 = hx1 i , X.
X , Y1 X. Riesz Y = Y1 ,
Z = X = 21 : x2 X kx2 k = 1 d(x2 , Y1 ) 1/2. , x1 Y1 ,
kx2 x1 k 21 .
3. : x1 , . . . , xk kxn xm k 1/2 n 6= m,
n, m {1, . . . k}. Yk = hx1 , . . . , xk i. , Yk ,
X. Riesz Y = Yk , Z = X = 21 , xk+1 X
kxk+1 k = 1 d(xk+1 , Yk ) 1/2. x1 , . . . , xk Yk ,
kxk+1 xj k

1
,
2

j = 1, . . . , k.

,
kx1 k = kx2 k = . . . = kxk+1 k = 1,
, n 6= m {1, . . . , k + 1},
1
.
2
, (xn ) .
kxn xm k

:
() T : (X, d) (Y, ) , M X , T (M ) .
: (yk ) T (M ). k xk M T (xk ) = yk . M
, (xkn ) x M xkn x. T , T (xkn ) T (x). ,
T (xkn ) = ykn . ,
ykn T (x) T (M ). 2
() T : (X, d) (R, | |) M X , T
M.
: T (M ) R, .
sup inf, , sup max inf min. , a, b R
a T (x) b x M , a, b T M : x1 , x2 M
T (x1 ) = a T (x) b = T (x2 )
x M .

4.2.2,
: ,
() ().

4.3 Askseic
1. k k k k0 X.
f : B(X,kk) B(X,kk0 ) . , f , , f 1 .
2. () 1 p < q < +, `p `q , `q
c0 .
() k kp k kq `p (p < q).
S
() c0 = 1p<+ `p .

66

3. Riesz: Y X
, x X kxk = 1 d(x, Y ) = 1.
: v X\Y . Y , d(v, Y ) = a > 0. yn Y
a kv yn k < a + n1 . (yn ) Y , .
4. (X, d) ,
.
5. X M X, M .
6. .
: .
7. X, Y , X , T : X Y , .
T 1 : Y X .
8. C[0, 1] kf k = maxt[0,1] |f (t)|.
,
{g K : kf gk = d(f, K)}.
() K , f C[0, 1].
() K = {ax : a R}, f .
R1
() K = {g C[0, 1] : g 0, 0 g(t)dt g(0) + 1}, f 0.

67

-
1.

Oi

kk

kai

k k0

enai isodnamec, ra uprqoun

f : B(X,kk) B(X,kk0 )

Orzoume

me

f (~0) = ~0

a, b > 0

enai kal orismnh: an

x B(X,kk) , x 6= ~0,

f (x) B(X,kk0 ) .

An

x = ~0,

tte

kxk
x,
kxk0

f : an xn x0 wc
kxn k kx0 k, xn x0 wc proc thn k k0
0
pollaplasiasmo wc proc thn k k sumperanoume ti
f (xn ) =

k k kai x0 6= ~0, tte ap thn isodunama twn


kxn k0 kx0 k0 > 0, opte ap th sunqeia

kx0 k
kxn k
xn
x0 = f (x0 )
kxn k0
kx0 k0

kxn k 0

tte

kxn k0 0

ap thn isodunama twn normn, kai

kxn k/kxn k0 1/a

an

xn 6= ~0

f (xn ) = ~0

an

Se kje perptwsh,

1
b
kxn k0 kxn k 0,
a
a

kf (xn )k0
dhlad

proc thn

(giat?) kai

k k0 .

wc proc thn
An

ra

f (x) = ~0 B(X,kk0 ) .

(b) Deqnoume prta th sunqeia thc

xn = ~0.

x X.

kxk
kxk0 = kxk 1,
kxk0

normn parnoume
tou

gia kje

x 6= ~0.

kxk 1

tte

kf (x)k0 =
dhlad

akxk kxk0 bkxk

kai

f (x) =
(a) H

ttoioi ste

f (xn ) ~0 = f (~0).

(g) H

enai ep: an

'Epetai ti h

y 6= ~0

kai

enai suneqc.

kyk0 1,

tte to

x = (kyk0 /kyk)y

f (x) =

(d) H

enai na proc na: an

f (x) = f (x1 )

kai

kxk = kyk0 1

qei nrma

kai (elgxte to)

kxk
x = y.
kxk0

x 6= ~0,

tte

x1 6= ~0

(giat?) kai

kxk
kx1 k
x=
x1 .
kxk0
kx1 k0

()
Aut shmanei ti ta

x, x1

enai suggrammik kai mlista

x = tx1 , t > 0.

'Ara, h

()

parnei th morf

kxk
tkxk
x=
tx = x = tx = t = 1,
kxk0
tkxk0
opte

x1 = x.

(e) H

An pli

x = ~0

kai

f (x1 ) = f (~0) = ~0,

f 1 : B(X,kk0 ) B(X,kk)

enai faner ti

orzetai ap thn

f 1 (y) =
'Opwc sto (b) deqnoume ti h

2.

(a) 'Estw

blpoume ti

f 1

x1 = ~0 = x.

enai suneqc. 'Ara, h

kyk0
y.
kyk
enai omoiomorfismc.

P
p
x = (k ) `p . Tte
k=1 |k | < +, ra
P|k | 0q. Gia megla k qoume 0 |k | < 1 kai
q
p
0 |k | |k | . Ap kritrio sgkrishc
k=1 |k | < +, dhlad x `q . 'Ara, `p `q .

O egkleismc enai gnsioc. To

(b) Gia kje

nN

orzoume

x = (1/k1/p ) `q \`p

xn = (1, . . . , 1, 0, . . .) (n

afo

p<q

(giat?).

mondec kai met mhdenik). Tte,

11
kxn kp
n1/p
= 1/q = n p q +
kxn kq
n

tan

n .

isodnamec.

Dhlad, den uprqei

b>0

ttoio ste

kxkp bkxkq

gia kje

x `p .

'Ara, oi do nrmec den enai

68

(g) Parnoume

k =

1
,
ln(k+1)

k = 1, 2, . . ..

Tte,

X
k=1
gia kje

p 1.

'Ara

3.

'Estw v X\Y .
d(v, Y ) = a > 0. Gia

x=

1
)kN
( ln(k+1)

k 0

tan

k ,

mwc to kritrio sumpknwshc deqnei ti

1
= +
[ln(k + 1)]p

c0 \ p1 `p .

Y qei peperasmnh distash, enai kleistc upqwroc


n N mporome na brome yn Y me thn idithta

Afo o
kje

a kv yn k < a +
(jumhjete ton orism thc

d(v, Y )).

Gia kje

nN

(yn )

periqetai sthn

distash. 'Ara, uprqei upakolouja

(ykn )

X,

v
/Y

qoume

qoume

B(y1 , 2a + 2) pou enai


(yn ) me ykn y Y .

1
2a + 2.
n

sumpagc snolo giat o

qei peperasmnh

thc

kv yk = lim kv yn k = a. Dhlad, uprqei plhsistero proc to v shmeo tou Y .


Riesz. Orzoume x = a1 (v y). Tte kxk = 1 kai gia kje z Y

Tte,

kai afo

1
n

kyn y1 k kyn vk + kv yk < 2a + 1 +


Dhlad, h akolouja

tou

Suneqzoume pwc sthn

apdeixh tou Lmmatoc tou

kx zk = k
giat

y+az Y (o Y
d(x, Y ) = 1.

v (y + az)
kv (y + az)k
d(v, Y )
vy
zk = k
k=

= 1,
a
a
a
a

enai grammikc upqwroc tou

X ).

Dexame ti

d(x, Y ) 1 kai afo d(x, Y ) kx~0k = kxk = 1,

qoume

4.

xi 6= xj an i 6= j (o metrikc mac qroc qei peira shmea). H (xn ) den mpore


(xkn ) enai opoiadpote upakolouja thc (xn ), tte gia kje n 6= m qoume
d(xkn , xkm ) = 1 (giat?), opte h (xkn ) den enai Cauchy (ra, den sugklnei). Brkame akolouja ston X pou den
qei sugklnousa upakolouja. 'Ara, o X den enai sumpagc.
Uprqei akolouja

(xn )

ston

na qei sugklnousa upakolouja:

5.

(xn )

'Estw

xX

akolouja sto

ttoia ste

xkn x.

M.

me

an

xn X kai o X enai sumpagc, uprqoun upakolouja (xkn ) thc (xn ) kai


xkn M kai to M enai kleist, ra x M . Aut apodeiknei ti to M enai

Afo

'Omwc

sumpagc (giat?).

6.

Gia kje

nN

mporome na gryoume

X=

D(x, 1/n).

xX
Afo o

enai sumpagc, uprqoun

xn1 , . . . , xnk(n) X

ttoia ste

X = D(xn1 , 1/n) . . . D(xnk(n) , 1/n).


Orzoume

M = {xnj : n N, j = 1, . . . , k(n)}.
X.

To

enai arijmsimo wc arijmsimh nwsh peperasmnwn sunlwn.

Ja dexoume ti enai pukn ston

x X kai > 0. Uprqei n N ttoio ste 1/n < kai uprqei j k(n) ttoio ste x D(xnj , 1/n).
xnj M kai d(x, xnj ) < 1/n < , dhlad D(x, ) M 6= . 'Ara to M enai pukn kai, afo to M enai
arijmsimo, o X enai diaqwrsimoc.
'Estw

Tte,

7.

T 1 : Y X den enai suneqc se kpoio y0 . Tte uprqoun > 0


y0 ) gia kje n N. Jewrome ta xn = T 1 yn kai x0 = T 1 y0 X .

'Estw ti h

d(T

yn , T

O X enai sumpagc, ra uprqei upakolouja (xkn ) thc (xn ) me xkn w X .


ykn = T xkn T w. Afo yn y0 , qoume ykn y0 , ra y0 = T w. Dhlad,

kai

yn y0

ttoia ste

Ap th sunqeia thc

parnoume

xkn = T 1 ykn w = T 1 y0 .
Aut enai topo, giat

8.

(a) 'Estw

sto

[0, 1].

d(T 1 ykn , T 1 y0 )

f C[0, 1]

kai

gia kje

n.

To topo deqnei ti h

T 1

M = max{f (t) : 0 t 1}, m = min{f (t) : 0 t 1}.

Diakrnoume trec periptseic:

enai suneqc.

An

g K,

tte

g(x) = c R

69

1.

c m = kf gk = M c M m.

2.

c M = kf gk = c m M m.

3.

m c M = kf gk = max{M c, c m}

Ap ta parapnw petai ti

(b) 'Estw

d(f, K) =

f (x) = c, x [0, 1].

M +m
2

M m
.
2

= d(f, g0 )

Tte, gia kje

pou

g(x) = ax

sto

g0 (x) =
K

M +m
sto
2

qoume

[0, 1].

kf gk = max0x1 |c ax|.

1. An

c 0,

tte lec oi

g(x) = ax

me

0 a 2c

ikanopoion thn

kf gk = c = d(f, K).

2. An

c < 0,

tte lec oi

g(x) = ax

me

2c a 0

ikanopoion thn

kf gk = |c| = d(f, K).

(g) An

g K,

tte

()

kg f k = max0x1 |g(x)| = max0x1 g(x). 'Omwc,


Z 1
1 g(0) + 1
g(t)dt max g(x).
0x1

0
'Ara

kg f k 1,

g K tan tuqosa, d(f,


R 1 K) 1. 'Estw ti uprqei g K gia
(), ra 0 g 1 kai 0 g(t)dt = g(0) + 1 = 1, opte h g enai
R1
g(t)dt = 1, to opoo enai topo (giat?).
0

kai afo h

Tte qoume isthta sthn

g(0) = 0, 0 g 1

kai

Ap thn llh pleur,


kai

grammik sto

[0, ].

d(f, K) = 1. Prgmati, gia kje mikr > 0 orzoume g


R1
/2
An =
, tte
g (t)dt = 1. 'Ara, g K kai
1(/2)
0
kg f k = 1 + = 1 +

'Epetai ti

d(f, K) lim

0+

'Ara

d(f, K) = 1,

all den uprqei

gK

1+

me thn idithta

/2
.
1 (/2)

/2
1 (/2)

= 1.

kf gk = d(f, K).

me

thn opoa

kg f k = 1.

suneqc sunrthsh me

g (0) = 0, g 1 +

sto

[, 1]

70

Keflaio 5

Telestc kai sunarthsoeid


5.1 Fragmnoi grammiko telestc
X Y . X Y T : X Y

T (x1 + x2 ) = T (x1 ) + T (x2 )
x1 , x2 X , R. T x1 , T x2 , T (x1 ), T (x2 ).
T Ker(T ) = {x X : T x = 0}, T
R(T ) = {y Y |x X : T x = y} = {T x : x X}.
T : X Y X Y .
X Y ,
T : X Y . :
() X Y . T : X Y
c > 0
kT xkY ckxkX

()

x X ( , k k .)
() T , kT k T c ()
x X.
min :
CT = {c 0 : x X, kT xk ckxk}.
T , 0. , inf CT
inf CT CT CT (). ,
kT k = min{c 0 : x X, kT xk ckxk}
,
kT xk kT k kxk,

x X.

, , T :
5.1.1. T : X Y . ,
kT k = sup
x6=0

kT xk
= sup kT xk = sup kT xk.
kxk
xBX
kxk=1
71

72

: x 6= 0, y = x/kxk kyk = 1. ,



x
kT xk
= kT yk sup kT xk.
= T
kxk
kxk
kxk=1
x 6= 0 , {x : kxk = 1} BX ,
(1)

sup
x6=0

kT xk
sup kT xk sup kT xk.
kxk
xBX
kxk=1

, x BX \{0},
kT xk

kT xk
kT xk
sup
,
kxk
x6=0 kxk

sup kT xk sup

(2)

xBX

x6=0

kT xk
.
kxk

(1) (2) sup .


kT xk kT k kxk kT k x BX ,
sup kT xk kT k.

(3)

xBX

, kT k kT xk ckxk x X,
!
kT xk
kwk
kT wk sup
x6=0 kxk
w X,
kT k sup

(4)

x6=0

kT xk
.
kxk
2

(3) (4).
:

5.1.2. B(X, Y ) T : X Y . B(X, Y )


, k k : B(X, Y ) R T kT k .
: T, S : X Y R,
() k(T )xk = kT xk = || kT xk || kT k kxk, T kT k || kT k. ,
kT k = sup kT xk = sup || kT xk = || sup kT xk = || kT k.
kxk=1

kxk=1

kxk=1

, (3).
() k(T + S)xk = kT x + Sxk kT xk + kSxk kT k kxk + kSk kxk= (kT k + kSk) kxk, T + S
,
kT + Sk kT k + kSk.
(4), B(X, Y ) ( ).
kT k 0 (), kT k = 0, 0 kT xk kT k kxk = 0 x X,
kT xk = 0 = T x = 0 x X. , kT k = 0 = T 0.
2

73

() I : X X ,
kIk = sup kIxk = sup kxk = 1.
kxk=1

kxk=1

() P [0, 1] p : [0, 1] R, T : P [0, 1] P [0, 1]


T p = p0 ( , T .)
T :
T (p + q) = (p + q)0 = p0 + q 0 = T p + T q.
T : pn (t) = tn . P [0, 1] kpk = maxt[0,1] |p(t)|,
kpn k = 1, n N. p0n (t) = ntn1 , kp0n k = n.
sup kT pk kT pn k = kp0n k = n

kpk=1

n N, T (;).
() . C[0, 1]
kf k = max |f (t)|,
t[0,1]


K : [0, 1] [0, 1] R.
T : C[0, 1] C[0, 1]
Z

(T f )(t) =

K(t, s)f (s)ds.


0

K T . T , T f :


Z 1


0
0

|(T f )(t) (T f )(t )| = {K(t, s) K(t , s)}f (s)ds
Z

0
1

|K(t, s) K(t0 , s)| |f (s)|ds

kf k

|K(t, s) K(t0 , s)|ds.

, K [0, 1] [0, 1], > 0 > 0


|t t0 | < = s, |K(t, s) K(t0 , s)| < .
,
|t t0 | < = |(T f )(t) (T f )(t0 )| kf k,
T f . T . T
, K M > 0 |K(t, s)| M
(t, s) [0, 1] [0, 1],
Z 1
Z 1



|(T f )(t)| =
K(t, s)f (s)ds
|K(t, s)||f (s)|ds
0

Z
M kf k

ds = M kf k
0

t [0, 1], kT f k M kf k.

:

74

5.1.1. X, Y , dimX = n < , T : X Y . ,


T .
: {e1 , . . . , en } X. 4, x = a1 e1 + +
an en X,
n
X
c
|ai | ka1 e1 + + an en k = kxk,
i=1

c > 0 X.
kT xk

n
n
X
X

= T (
ai ei ) =
ai T ei
i=1

n
X

|ai | kT ei k

i=1

i=1


max kT ei k

X
n

1in

|ai |

i=1

max kT ei k
kxk.
c

T , kT k (maxi kT ei k)/c.

, T : X Y x0 X > 0,
= (, x0 ) > 0
kx x0 k < = kT x T x0 k < .
, : xn x X = T xn T x Y . T : X Y
.
5.1.2. X, Y , T : X Y .
() T .
() T x0 , .
: () T . , 0. = 1 > 0,
> 0
kxk < = kT xk < 1.
, y 6= 0 y/2kyk ( ),



y
T
< 1 = kT yk < 2 kyk.

2kyk

T , kT k 2 .
: T , x0 X. xn x0 ,
kT xn T x0 k = kT (xn x0 )k kT k kxn x0 k 0,
T xn T x0 . , T .
() T x0 . y0 X yn y0 . T yn T y0 .
, yn y0 + x0 x0 (;),
T (yn y0 + x0 ) = T yn T y0 + T x0 T x0 ,
T yn T y0 .
:
1. T : X Y , KerT X.

75

2. T : X Y , X 0 X, T
X 0 .
3. Y Banach, T0 : X0 Y X0
X. , T0 T : X Y kT k = kT0 k.
.

5.2 Grammik sunarthsoeid


X . F : X R. X
, F (X, k k)
(R, | |). , , :
5.2.1. X , F : X R . F
c > 0 , x X,
|F (x)| ckxk.
F ,
kF k = sup |F (x)|.

kxk=1

() X 6= {0}, k k : X R .
, kxk + k xk = kx + (x)k, 2kxk = 0 x X.
() X = Rn , a = (a1 , . . . , an ) X\{0}. F : X R,
F (x) = F (1 , . . . , n ) = a1 1 + + an n .
F ( a). Rn
k k, Cauchy-Schwarz
|F (x)| = |a1 1 + + an n |
!1/2 n
!1/2
n
X
X

|ai |2
|i |2
i=1

i=1

= kak kxk.
, F , kF k kak. ,
|F (a)| = a21 + + a2n = kak2 ,

kF k = sup
x6=0

|F (a)|
|F (x)|

= kak.
kxk
kak

, kF k = kak.
() F : C[a, b] R F (g) =
Z
|F (g)|

Rb
a

g(t)dt. F C[a, b],


|g(t)|dt


max |g(t)| (b a) = (b a)kgk.
t[a,b]

, F kF k b a. g0 g0 (t) = 1, kg0 k = 1

kF k = sup |F (g)| |F (g0 )| = b a.


kgk=1

76

, kF k = b a.
() X = C[a, b] kgk = maxt[a,b] |g(t)|, t0 [a, b],
F : C[a, b] R F (g) = g(t0 ).
F , |F (g)| = |g(t0 )| kgk. , kF k 1. g0 1,
kF k = 1.
X . X X
F : X R. ,
X = B(X, R).
X : F : X R F (x) = 0 x X, .
.. X = Rn C[a, b], X
{0}. , X , X
. ( Hahn-Banach).
X , W X. X/W
: X,
x y x y W.
, X/W [x] = x + W [x] = [x] [x] + [y] =
[x + y]. [x] = 0 x W .
W 1 X X/W dim(X/W ) = 1. W
1 x0 X, x0 + W .
, 1 :
5.2.1. X , W X. W
1 f : X R Kerf = W .
f, g 6= 0 g = f .
: f : X R, f 6= 0 . W = Kerf f
X, f : X/W R f(x + W ) = f (x) (;).
, dim(X/W ) = 1.
, W 1 X, T : X/W R.
f : X R f (x) = T (x + W ). f , f 6= 0, Kerf = W .
, g = f , 6= 0, Kerf = Kerg. , f, g : X R
Kerf = Kerg. f 0, . x0 X
f (x0 ) = 1 (, ;). g(x0 ) 6= 0. , x X
x f (x)x0 Kerf = g(x f (x)x0 ) = 0 = g(x) = g(x0 )f (x).
, g = f , = g(x0 ).

k k X.
5.2.2. X , W X 1. ,
: W X W X.
: W X. W ,
x W \ W , W 1 [z] span([x]) ( z = x + w R
w W ) z X (;), W = X.
2
: 1 : f : X R , f
W = Kerf = f 1 {0} X, 5.2.1 W
1. Hahn-Banach.

77

5.3 Qroi telestn - duko qroi


X, Y . 5.1 B(X, Y )
T : X Y ,
kT k = sup kT xk,

T B(X, Y ).

kxk=1

: B(X, Y ) ;
5.3.1. X Y . Y Banach, B(X, Y )
Banach.
: (Tn ) Cauchy B(X, Y ), > 0. n0 () N ,
n, m n0
kTn Tm k < .

()
x X. n, m n0 ,

kTn x Tm xk = k(Tn Tm )xk kTn Tm k kxk kxk.


(Tn x) Cauchy Y (;), Y , yx Y
Tm x yx m .
T : X Y
T x = yx = lim Tm x.
m

T : x1 , x2 X , R,
T (x1 + x2 )

lim Tm (x1 + x2 )

lim (Tm x1 + Tm x2 )

= lim Tm x1 + lim Tm x2
m

= T x1 + T x2 .
(). x X kxk = 1. n, m n0 ,
kTn x Tm xk kxk = ,
m ,
kTn x T xk , kxk = 1,
,
()

kTn T k = sup kTn x T xk .


kxk=1

: () n n0 , Tn T B(X, Y ), B(X, Y )
Tn B(X, Y ),
T = Tn (Tn T ) B(X, Y ).
() (), n n0 () kTn T k . , Tn T B(X, Y ).

5.3.1. X , X kF k = supkxk=1 |F (x)|


Banach.

78

: X B(X, R). R | |,
5.3.1.
2
() T : X Y , ,
T : X Y , T 1 : Y X .
() T : X Y , , x X
kT xk = kxk.
(i) T KerT = {0}.
(ii) T : X Y , , kT xk = kxk, x X, T
.
X Y T :
X Y . , :
,
.
Banach:
5.3.2. Rn . Rn . (Rn ) ' Rn .
: T : (Rn ) Rn : f : Rn R n- (f (e1 ), . . . , f (en ))
Rn , {e1 , . . . , en } Rn .

f P
T f = (f (ei ))in : x = (i ) Rn ,
Pn
n
x = i=1 i ei = f (x) = i=1 i f (ei ), f (x) x.
T , :
() ,
T (f + g)

((f + g)(e1 ), . . . , (f + g)(en ))

(f (e1 ) + g(e1 ), . . . , f (en ) + g(en ))

= (f (e1 ), . . . , f (en )) + (g(e1 ), . . . , g(en ))


= T f + T g.
() ,
T f = ~0

i = 1, . . . , n,

x Rn ,

f (ei ) = 0
n
X
f (x) =
i f (ei ) = 0
i=1

= f 0.
Pn
() a = (a1 , . . . , an ) Rn , f (x) = i=1 i ai . , f (Rn ) f (ei ) = ai , i = 1, . . . , n. ,
T f = a. T .
T . f (Rn ) . , f (x) =

Pn

i=1 i f (ei ),

kf k = k(f (e1 ), . . . , f (en ))k = kT f k. 2


5.3.3. (`1 ) ` .
: T : `1 ` : ek = (kn ) f : `1 R . :

79

x=

(i)
(ek ) Schauder `1 , , x = (k ) `1 ()
P
k=1 k ek .
P
(ii) f , f (x) = k=1 k f (ek ), x X.

T (f ) = (f (e1 ), . . . , f (ek ), . . .). T .


() T . k N |f (ek )| kf k kek k = kf k ( kek k = 1.) ,
kT f k kf k.

()
, T f ` .
() kxk1 =

k=1

|k | = 1,
|f (x)| =

X
X

f
(e
)
|k | |f (ek )|
k
k


k=1

k=1


X

sup |f (ek )|
|k | = kT f k .
k

k=1

,
kf k = sup |f (x)| kT f k .

()

kxk1 =1

() (), f `1 kT f k = kf k (, T .)
() T .
() T f = 0, k N f (ek ) = 0. , x `1 ,
f (x) =

k f (ek ) = 0 = f 0.

k=1

KerT = {0}, T .
()
a = (a1 , . . . , ak , . . .) ` ( M > 0 |ak | M , k N.)
P
f (x) = k=1 k ak . ,
|f (x)|

|k | |ak | (sup |ak |)

k=1

|k | M kxk1 .

k=1

, f `1 , f (ek ) = ak , T f = a. T .

5.3.4. 1 < p < +, `p `q , q


p.
:

P (ek ) Schauder `p ( ). x = (k ) `p
P
x = k k ek , f : `p R , f (x) = k k f (ek ).
T : `p `q T f = (f (e1 ), . . . , f (ek ), . . .).
() T : , f `p

|f (ek )|q < +.

80

N N. k = |f (ek )|q /f (ek ) f (ek ) 6= 0, k = 0 . ,


N
X

|f (ek )|

N
X

k=1

k f (ek ) = f

k=1

N
X

N
X

kf k

!
k ek

k=1
!1/p

|k |p

k=1
N
X

= kf k

!1/p
|f (ek )|

(q1)p

|f (ek )|

k=1
N
X

= kf k

!1/p
.

k=1


!1 p1

N
X

|f (ek )|

N
X

kf k =

k=1

!1/q
q

kf k,

|f (ek )|

k=1

N ,

()

kT f kq =

!1/q
q

|f (ek )|

kf k,

k=1

T f `q .
() f `p , Holder

X
X
|k | |f (ek )|
k f (ek )
|f (x)| =
k=1

k=1

!1/p

|k |p

k=1

!1/q
|f (ek )|q

k=1

= kxkp kT f kq .
,
kf k = sup |f (x)| kT f kq .

()

kxkp =1

() () T : f `p , kT f k = kf k.
() T .
() a = (a1 , . . . , ak , . . .) `q . ,
|f (x)|

|ak |q < +. f (x) =

k=1 k ak .

|k | |ak |

k=1

!1/q

|ak |

!1/p
|k |

k=1

= kakq kxkp .
, f `p , f (ek ) = ak , T f = a. T .

81

5.4 Askseic
1. T : C[0, 1] C[0, 1], (T f )(t) =

Rt
0

f (s)ds, t [0, 1].

() T , .
() R(T ) T .
() T 1 : R(T ) C[0, 1] ;
() kT k.
2. T : `2 `2 : x = (1 , 2 , . . . , k , . . .), T x = (2 , 3 , . . .).
() T , .
() Tn = T T T (n ). kTn k, n N, limn kTn k.
() x `2 , limn kTn xk.
3. C[0, 1] kf k = max1t1 |f (t)|.
F : C[1, 1] R:
R1
() F (g) = 1 g(s)ds g(0).
() F (g) =

g(1/2)+g(1/2)2g(0)
.
2

4. F : `1 R F (x) =
, ;

k=1 k .

F . ;

5. T, S : C[0, 1] C[0, 1]
Z
(T f )(t) = t

f (s)ds

(Sf )(t) = tf (t).

() T, S .
() T S S T . T S = S T ;
() kT k, kSk, kT Sk kS T k.
6. = {(x, y) R2 : a x b, a y x}, : R.
T : C[a, b] C[a, b]
Z x
(T f )(x) =
(x, y)f (y)dy.
a

T ,
kT k (b a) max{|(x, y)| : (x, y) }.
7. C 1 [0, 1] [0, 1]. C 1 [0, 1]

1/2
Z 1
1/2
Z 1
2
0 2
|f |
+ |f (0)|.
kf k2 =
|f |
, kf k1,2 =
0

0
1

I : (C [0, 1], k k1,2 ) (C [0, 1], k k2 ) .


[: {f C 1 : f (0) = 0}, CauchySchwarz.]

82

8. X f : R R kf k = suptR |f (t)|. T : X X,
(T f )(t) = f (t a), a > 0 . T ; ;
9. X, Y , Tn , T B(X, Y ) xn , x X. , Tn T xn x,
Tn xn T x.
10. F : X R . F
> 0 F (B(0, )) 6= R.
11. X , F X , F 6= 0.
kF k =

1
.
inf{kxk : F (x) = 1}

12. X . F : X R
.
13. T : X Y : xn 0 X, {kT xn k}
. T .
14. X, Y , T : X Y , .
T T (BX ) = BY .
15. X , M X .
N (M ) = {x X : F M , F (x) = 0}.
N (M ) X.

83

84

Upodexeic - apantseic

1.

t [0, 1]

(a) Gia kje

qoume

Z
|(T f )(t)| = |

Z
f (s)ds|

Z
|f (s)|ds kf k

ds = kf k t kf k,

ra

kT f k = max |(T f )(t)| kf k.


0t1

'Epetai ti o

a, b R,

enai fragmnoc kai

kT k 1.
t

f, g C[0, 1]

kai

g(s)ds

f (s)ds + b

(af (s) + bg(s))ds = a

ti

parathrome ti an

tte

[T (af + bg)](t)

ra

Gia thn grammikthta tou

a(T f )(t) + b(T g)(t) = [a(T f ) + b(T g)](t),

T (af + bg) = a(T f ) + b(T g). H T f enai suneqc paragwgsimh


o T enai kal orismnoc, all kai ti enai na proc na:

sunrthsh, afo

(T f )0 = f .

Aut apodeiknei

T f = T g = (T f )0 = (T g)0 = f = g.
(b) 'Opwc parathrsame sto (a) h
pou ankoun sthn eikna

R(T )

T f enai suneqc paragwgsimh kai (T f )(0) = 0. Autc enai akribc oi sunartseic


T . Prgmati, an g C 1 [0, 1] kai g(0) = 0, jewrome thn f = g 0 C[0, 1]. Ap to

tou

jemelidec jerhma tou apeirostiko logismo qoume

(T f )(t) =

f (s)ds =
0

dhlad,

g 0 (s)ds = g(t) g(0) = g(t),

T f = g.

n N, h sunrthsh fn (t) = tn
[T 1 (fn )](t) = fn0 (t) = ntn1 . 'Ara,

(g) Gia kje

(giat?). 'Epetai ti o

(d) An proume

f 1

T 1
sto

enai suneqc paragwgsimh kai

tte

kf k = 1

Ap to (b),

fn R(T )

kai

kT 1 (fn )k
n
= =n
kfn k
1

den enai fragmnoc: an tan, ja eqame

[0, 1],

fn (0) = 0.

kai

(T f )(t) =

Rt
0

kT 1 k n

ds = t.

gia kje

nN

(giat?).

'Ara,

kT k kT f k = max |t| = 1,
0t1

to opoo apodeiknei ti

2.

(a) O

kT k = 1.

orzetai kal, giat

kT xk22 =

|k |2

k=2
dhlad

T x `2 .

H dia anisthta deqnei ti o

|k |2 = kxk22 < +,

k=1

enai fragmnoc kai

kT k 1.

H grammikthta tou

Tn

kTn k kT k . . . kT k = kT kn 1.

elgqetai

ekola.

(b) Epagwgik deqnoume ti

Tn x = (n+1 , n+2 , . . .).

Gia th nrma tou

qoume

Isqei isthta, giat

kTn en+1 k2
1
= = 1.
ken+1 k2
1

kTn k
Eidiktera,

x `2 ,
x `2 .

(g) An
kje

3.

limn kTn k = 1.
tte

(a) Gia kje

kTn xk2 =

qP

k=n+1

|k |2 0

tan

(our sugklnousac seirc). Dhlad,

Tn x ~0

gia

2
g C[0, 1]

qoume

|F (g)| = |

g(s)ds g(0)|
1

|g(s)|ds + |g(0)| 2kgk + kgk = 3kgk.


1

85
'Ara, to F enai fragmno kai kF k 3. Gia kje mikr > 0 orzoume g C[1, 1] jtontac g 1
[, 1], g (0) = 1 kai epektenontac grammik sta [, 0] kai [0, ]. Tte kg k = 1 kai
Z 1
g (s)ds + 1|
kF k |F (g )| = |

1
0

|(1 ) + 0 + 0 + (1 ) + 1| = 3 2.

ds +

g (s)ds +

Afo h anisthta aut isqei gia kje mikr

g (s)ds +

> 0,

sta

[1, ]

kai

ds + 1

blpoume ti

kF k lim (3 2) = 3.
0+

'Ara,

kF k = 3.

(b) Gia kje

g C[0, 1]

qoume

|F (g)|

g(1/2)
g(1/2)
|g(1/2)|
|g(1/2)|

+
g(0)
+
+ |g(0)|
2
2
2
2
kgk
kgk
+
+ kgk = 2kgk.
2
2

'Ara, to

enai fragmno kai

kF k 2. Orzoume g C[1, 1] jtontac g 1


[1/2, 0] kai [0, 1/2]. Tte kgk = 1 kai

sta

[1, 1/2]

kai

[1/2, 1], g(0) = 1

kai epektenontac grammik sta

g(1/2)

g(1/2)
1
1
kF k |F (g)| =
+
g(0) = | + (1)| = 2.
2
2
2
2
'Ara,

4.

kF k = 2.

An

x `1 ,

h seir

k=1

sugklnei apoltwc ra sugklnei.

Aut shmanei ti to

grammikthta elgqetai ekola:

F (ax + by) =

(ak + bk ) = a

k=1

k + b

k=1

k = aF (x) + bF (y).

k=1

'Eqoume

|F (x)| = |

k |

k=1
ra to

enai fragmno kai

kF k 1.

k 0

Isqei isthta, giat an

|F (x)| = F (x) =

k =

k=1

5.

(a) H grammikthta twn

kai

ra

kT f k kf k.

|k | = kxk1 .

k=1

Z
f (s)ds| t

t [0, 1],

tte

elgqetai ekola. Epshc,

|(T f )(t)| = |t
gia kje

|k | = kxk1 ,

k=1

ds = tkf k kf k

Dhlad, o

Z
|f (s)|ds tkf k
0

kT k 1.

enai fragmnoc kai

'Omoia,

|(Sf )(t)| = |tf (t)| = t|f (t)| 1 kf k = kf k


gia kje

t [0, 1],

ra

kSf k kf k.

Dhlad, o

kSk 1.

enai fragmnoc kai

(b) 'Eqoume

Z
[(T S)(f )](t) = t

Z
(Sf )(s)ds = t

sf (s)ds,

kai

[(S T )(f )](t) = t(T f )(t) = t2

f (s)ds.
0

Den isqei ti

T S = S T.

An sque, gia thn

f 1

ja parname

Z
[(T S)(f )](t) = [(S T )(f )](t) = t
0

sds = t2

ds =
0

t
= t2
2

enai kal orismno.

86

gia kje

t [0, 1],

to opoo profanc den isqei.

(g) 'Opwc sto (a), elgqoume ti

kT Sk 1/2

kai

kS T k 1.

kT k = kSk = kS T k = 1,

Parnontac

kT Sk =

f 1,

blpoume ti isqoun isthtec:

1
.
2

Epalhjeste louc autoc touc isqurismoc.

6.

Tf

T orzetai kal: anpmac dsoun > 0, uprqei > 0 (mporome na


(x, y), (x1 , y1 ) kai (x x1 )2 + (y y1 )2 < na qoume |(x, y)

enai suneqc sunrthsh, dhlad o

upojsoume ti

< )

ttoioc ste an

(x1 , y1 )| < .
Eidiktera, an
me

x1 x < .

x < x1

kai

x1 x <

|(T f )(x1 ) (T f )(x)|

<
>0

|(x, y) (x1 , y)| < .

tte

tan tuqn, ra h

H grammikthta tou

Tf

x1

'Estw

x < x1

sto

[a, b]

(x, y)f (y)dy

(x1 , y)f (y)dy


Zax1


(x1 , y)f (y)dy +

x
x1

To

(x, y), (x1 , y) ,

kai

Tte,

[(x1 , y) (x, y)]f (y)dy

a
Z

|(x1 , y)| |f (y)|dy +


|(x1 , y) (x, y)| |f (y)|dy
a
x

max || kf k(x1 x) + kf k(x a)

i
max || + b a kf k.

enai (omoimorfa) suneqc.

x [a, b]
Z x
x

(x, y)f (y)dy


|(x, y)| |f (y)|dy
a
a

max || kf k(x a)

h
i
(b a) max || kf k.

elgqetai ekola. Tloc, gia kje

|(T f )(x)|

'Epetai ti

h
i
kT f k (b a) max || kf k.

'Ara, o

7.

'Estw

enai fragmnoc kai

f C 1 [0, 1]

me

kT k (b a) max ||.

f (0) = 0.

Tte,

kf k22

|f (t)|2 dt

=
0

1 Z t

2
f 0 (s)ds dt
0
0
Z
Z 1 Z t
0
2
|f (s)| ds

0
1 Z

Z
0

1 ds dt
0

1
|f 0 (s)|2 ds tdt

0
1

|f 0 (s)|2 ds

kf k21,2 .

kf k2 kf k1,2 se autn thn perptwsh. 'Estw tra tuqosa f C 1 [0, 1]. Tte, h g(t) = f (t) f (0)
0
0
ikanopoie thn g(0) = 0, ra kgk2 kgk1,2 . 'Omwc, g = f ra
Z 1
1/2
Z 1
1/2
kgk1,2 =
|g 0 |2
+ |g(0)| =
|f 0 |2
+ |f (0)| |f (0)| = kf k1,2 |f (0)|,

Dhlad,

epomnwc

kf k2 = kg + f (0)k2 kgk2 + |f (0)| kgk1,2 + |f (0)| = kf k1,2 .

87

I : (C 1 [0, 1], k k1,2 ) (C 1 [0, 1], k k2 )

Aut apodeiknei ti o tautotikc telestc

8.

'Estw

f, g : R R

fragmnec sunartseic kai

, R.

[T (f + g)](t)

ra

T (f + g) = T f + T g ,

dhlad o

enai fragmnoc kai

kIk 1.

Tte,

(f + g)(t a)

f (t a) + g(t a)

(T f )(t) + (T g)(t)

[T f + T g](t),

enai grammikc. Epshc,

|(T f )(t)| = |f (t a)| sup |f (s)| = kf k,


sR
ra

kT f k = sup |(T f )(t)| kf k.


tR
'Ara, o

9.

(Tn )

Oi

enai fragmnoc.

(xn ) enai fragmnec


M > 0 ttoioc ste

kai

Dhlad, uprqei

B(X, Y )

akoloujec stouc

kTn k M,

kxn k M,

kai

antstoiqa, wc sugklnousec akoloujec.

n N.

Epomnwc,

kTn xn T xk

to opoo shmanei ti

10.

'Estw ti to

kTn xn T xn + T xn T xk

k(Tn T )(xn )k + kT (xn x)k

kTn T k kxn k + kT k kxn xk

M kTn T k + kT k kxn xk 0,

Tn xn T x.

enai fragmno. Tte, gia kje

x B(0, 1)

qoume

|F (x)| kF k kxk kF k,
dhlad,

F (B(0, 1)) [kF k, kF k].

'Ara, gia

Antstrofa, ac upojsoume ti

=1

qoume

F (B(0, )) 6= R

kurt kai summetrik wc proc to 0 uposnolo tou


uposnolo tou

R,

F (B(0, )) 6= R.
> 0.

gia kpoio

Parathrome ti to snolo

(ap th grammikthta tou

- exhgste).

prpei na enai anoikt kleist disthma me kntro to 0. Dhlad, uprqei

F (B(0, ))

enai

Afo enai gnsio

M >0

ttoio ste

kxk = |F (x)| M.
'Epetai ti to

11.

An

enai fragmno: an

F (x) = 1,

tte

x 6= 0, tte

` x
2M

F
2kxk M = |F (x)| kxk.

1 = F (x) kF k kxk,

ra

kxk

1
. Dhlad,
kF k

inf{kxk : F (x) = 1}
Ap thn llh pleur, gia kje
Tte,

F (x /a ) = 1

0 < < kF k

uprqei

x X

me

1
.
kF k

kx k = 1

ttoio ste

kai

x
1
= 1 <
.
a
a
kF k
'Ara,

inf{kxk : F (x) = 1}

1
,
kF k

F (x ) = a > kF k

(giat?).

88

>0

kai afo to

tan tuqn, parnoume

inf{kxk : F (x) = 1}

12.

Jewrome mia bsh

Hamel

X.

tou

1
.
kF k

enai apeirodistatoc, epomnwc mporome na gryoume aut th bsh

sth morf

{xn : n N} {yi : i I}.


X

[Xeqwrzoume dhlad na peiro arijmsimo uposnolo mic bshc tou


grammik anexrthta, kje

xn

enai mh mhdenik. Orzoume

F :XR

F (xn ) = nkxn k,
X

Katpin epektenoume grammik se olklhro to qro


grammikc sunduasmc kpoiwn

xn

yi

kai kpoiwn

kai to arijmome.]

xn , yi enai
X , jtontac

Afo ta

prta sta stoiqea thc bshc tou

F (yi ) = 0.
x X grfetai monosmanta san peperasmnoc
F enai grammik sunarthsoeidc, mwc den enai

(kje

- exhgste). To

fragmno giat tte ja eqame

kF k
gia kje

13.

n N,

|F (xn )|
=n
kxn k

to opoo enai topo.

T den enai fragmnoc. Tte, o T den enai suneqc


n N uprqei zn X me kzn k < 1/n kai kT zn k .

'Estw ti o

ste: gia kje

xn = zn

Orzoume

kzn k

(afo

kT zn k

qoume

T zn 6= 0

ra

sto

zn 6= 0).

0.

Aut shmanei ti uprqei

>0

ttoio

Tte,

p
kzn k
1
kxn k = p
= kzn k < 0,
n
kzn k
ra

xn 0.

dhlad h

(kT xn k)

14. (=)

den enai fragmnh.

Upojtoume ti o

thn idithta
An

'Omwc,

kT xk = kxk

x BX ,

tte

kT zn k
kT xn k = p
n +,
kzn k
Katalxame se topo, ra o T enai fragmnoc.

T : X Y enai
x X.

isometrikc isomorfismc, dhlad grammikc, na proc na kai ep, me

gia kje

kT xk = kxk 1

ra

T x BY .

An y BY , afo o T enai na proc na kai


kyk 1, dhlad x BX . 'Ara, BY T (BX ).
Epomnwc,

'Ara,

T (BX ) BY .

ep, uprqei monadik

xX

gia to opoo

T x = y,

kai

kxk = kT xk =

T (BX ) = BY .

(=) Deqnoume prta


y
ste T x =
. Tte,
kyk

ti o

enai ep: an

y Y , y 6= 0,

y
kyk

tte

BY = T (BX ),

ra uprqei

x BX

ttoio

y = T (kykx) T (X).
Profanc,
O

0 = T (0) T (X).

'Ara,

enai isometra: an eqame

T (X) = Y .

kT xk > kxk

gia kpoio

x X,

tte ja eqame

kT (x/kxk)k > 1 = T (x/kxk)


/ BY ,
en

x/kxk BX .

Aut enai topo, afo qoume upojsei ti

upojsoume ti uprqei
Afo o

15.

'Estw

xX

gia to opoo

T (BX ) = BY .

enai isometra, prpei na enai kai na proc na. 'Ara, enai isometrikc isomorfismc.

x, y N (M )

kai

a, b R.

Gia kje

F M

qoume

F (ax + by) = aF (x) + bF (y) = a 0 + b 0 = 0,


ra

ax + by N (M ).
'Estw tra ti

Dhlad, o

xn N (M )

N (M )

kai

enai grammikc upqwroc tou

xn x X .

Gia kje

F M

X.

qoume

F (x) = lim F (xn ) = lim 0 = 0,


n

ra

'Omoia katalgoume se topo an

kT xk < kxk.

x N (M ).

Epomnwc, o

N (M )

enai kleistc grammikc upqwroc tou

X.

Keflaio 6

Qroi Hilbert
6.1 Qroi Hilbert
X . h, i : X X R
:
() hx, xi 0, x X.
() hx, xi = 0 x = ~0.
() hx, yi = hy, xi, x, y X.
() h1 x1 + 2 x2 , yi = 1 hx1 , yi + 2 hx2 , yi, x1 , x2 , y X 1 , 2 R.
()-() hx, 1 y1 + 2 y2 i = 1 hx, y1 i + 2 hx, y2 i y1 , y2 , x X 1 , 2 R.
, x = ~0 hx, yi = 0 y X.
() RN , x = (k ), y = (k ),
hx, yi =

N
X

k k .

k=1

() `2 , x = (k ), y = (k ),
hx, yi =

k k .

k=1

P
P 2
(
P 2 k k k , Cauchy-Schwarz k k <
+, k k < +.)
() C[a, b], f, g : [a, b] R,
b

Z
hf, gi =

f (t)g(t)dt.
a

()-() .
6.1.1. ( Cauchy-Schwarz) X . x, y X,
p
p
|hx, yi| hx, xi hy, yi.
x y .
89

90

: y = ~0, , ~0, x .
y 6= ~0. P : R R P () = hx y, x yi. , P () 0 R,
hx, xi 2hx, yi + 2 hy, yi 0,

R.

P () 0.
4hx, xihy, yi 0,
p
p
|hx, yi| hx, xi hy, yi.

, 4hx, yi2

P 0, , P 0 .
,
P (0 ) = 0 x = 0 y,
2

, x, y .
k k : X R kxk =
k k :

hx, xi. Cauchy-Schwarz

6.1.2. X . k k : X R, kxk =

p
hx, xi .

p
: () kxk = hx, xi 0, kxk = 0 hx, xi = 0 x = ~0.
p
p
p
() kxk = hx, xi = 2 hx, xi = || hx, xi = || kxk.
() kx+yk2 = kxk2 +2hx, yi+kyk2 kxk2 +2kxk kyk+kyk2 = (kxk+kyk)2 ,
Cauchy-Schwarz.
2
(X, k k) , (x, y) x + y, (, x) x
k k. k k:
6.1.3. X , k k . xn x
yn y k k,
hxn , yn i hx, yi.
:
|hxn , yn i hx, yi| =

|hxn , yn yi + hxn x, yi|

|hxn , yn yi| + |hxn x, yi|

kxn k kyn yk + kxn xk kyk.

(xn ) , kyn yk 0, kxn xk 0. ,


hxn , yn i hx, yi.

k k:
(i) . x, y X,
kx + yk2 + kx yk2 = 2kxk2 + 2kyk2 .
(ii) . x, y X hx, yi = 0,
kx + yk2 = kxk2 + kyk2 .
: k k X,
. (: k k

91

, hx, yi = 41 {kx + yk2 kx yk2 }. ,


k k .)
Hilbert k k
.
: () Rn `2 kxk =
, Hilbert.
() C[a, b], kf k2 =

qR

b
[f (t)]2 dt
a
Rb
kf k1 = a |f (t)|dt.)

pP

2
k k .

, (

() C[a, b] kf k = maxt[a,b] |f (t)| , kk ,


( .. f (t) = 1 t, g(t) = t C[0, 1].)

6.2 Kajetthta
() x, y X ( ),
x y, hx, yi = 0.
() {ei : i I} X ,

hei , ej i =

1 , i = j,

0 , i 6= j.

: () ~0 x X, X
.
() {ei : i I}
X, {ei : i I}
P
n
. , k=1 k eik = ~0, j = 1, . . . , n
0=h

n
X

k=1

k eik , eij i =

n
X

k heik , eij i = j .

k=1

{xn : n N} X, Gram-Schmidt
, {en : n N} X
{xn : n N} :
6.2.1. X , {xn : n N}
X. {en : n N} : k N,
span{e1 , . . . , ek } = span{x1 , . . . , xk }.
: ek : xn 6= 0, n N. k = 1, e1 = x1 /kx1 k.
, ke1 k = 1 span{x1 } = span{e1 }.
e1 , . . . , ek : hei , ej i = ij , i, j k, span{x1 , . . . , xk } =
span{e1 , . . . , ek }.
Pk
yk+1 = xk+1 i=1 hxk+1 , ei iei . yk+1 6= 0, xk+1
span{e1 , . . . , ek } = span{x1 , . . . , xk }, x1 , . . . , xk , xk+1 . ,

92

j = 1, . . . , k,
hyk+1 , ej i =

hxk+1 , ej i

k
X

hxk+1 , ei ihei , ej i

i=1

hxk+1 , ej i hxk+1 , ej i = 0.

, ek+1 = yk+1 /kyk+1 k , e1 , . . . , ek+1 . ,


ek+1 span{xk+1 , e1 , . . . , ek } span{x1 , . . . , xk+1 },

xk+1 span{yk+1 , e1 , . . . , ek } span{e1 , . . . , ek , ek+1 }.


2

, span{e1 , . . . , ek+1 } = span{x1 , . . . , xk+1 }.

: X , F (dimF =
n < ), F {x1 , . . . , xn },
Pn Gram-Schmidt
{e1 , . . . , en } F . x F x = i=1 i ei ,
hx, ej i =

n
X

i hei , ej i = j ,

j = 1, . . . , n.

i=1

,
x=

n
X

hx, ei iei ,

x F.

i=1

,
kxk2 =

n
X

khx, ei iei k2 =

i=1

n
X
hx, ei i2 ,

x F.

i=1

, : X , F X
, x X
d(x, F ) = inf{kx yk : y F },
x F . y0 F : kx y0 k =
d(x, F ).
, d(x, F ), yn F
d(x, F ) kx yn k < d(x, F ) +

1
.
n

, yn B(y1 , 2(d + 1)) F , F ,


ykn y0 F .
kx y0 k = lim kx ykn k = d(x, F ).
n

y0 : R2
k(1 , 2 )k = max{|1 |, |2 |},
x = (1, 1) F = {(1 , 0), 1 R}, d(x, F ) = 1, kx yk = 1 y = (1 , 0) 0 1 2.
k k , x F
:
6.2.2. X , F X P
n, n
{e
,
.
.
.
,
e
}.

X,

n
i=1 hx, ei iei .
P1n
, x i=1 hx, ei iei F .

93

: x
ej , j = 1, . . . , n. ,
hx

n
X

Pn

i=1 hx, ei iei

F .

hx, ei iei , ej i = hx, ej i

i=1

n
X

hx, ei ihei , ej i

i=1

= hx, ej i hx, ej i = 0.
Pn
y F . 1 , . . . , n R y = i=1 i ei . ,
n
n
n
X
X
X

2
2
x


i ei = (x
hx, ei iei ) +
(hx, ei i i )ei ,
i=1

i=1

i=1

,
kx

n
X

i ei k2

n
n
X

2 X
x
hx, ei iei +
(hx, ei i i )2

n
X
kx
hx, ei iei k2 .

i=1

i=1

i=1

i=1

, i = hx, ei i, i = 1, . . . , n, y =

Pn

i=1 hx, ei iei .

6.2.2 Bessel:
6.2.3. {enP: n N} X .

, x X n=1 |hx, en i|2 ,

|hx, en i|2 kxk2 .

n=1

: N N. FN = span{e1 , . . . , eN },
PN
PN
6.2.3. x FN n=1 hx, en ien , x n=1 hx, en ien
FN . ,
kxk2

N
X

= kx

hx, en ien k2 + k

n=1

N
X

hx, en ien k2 =

n=1

N
X

hx, en ien k2

n=1
N
X

|hx, en i|2 .

n=1

N ,

|hx, en i|2 kxk2 .

n=1

6.3 Orjognio sumplrwma - probolc


H Hilbert, M H ( ).
, , :
6.3.1. H Hilbert, M H, x H.
y0 M
kx y0 k = d(x, M ) = inf{kx yk : y M }.
y0 M PM (x), x M .

94

: = d(x, M ). (yn ) M
kx yn k .
,
kyn ym k2

k(yn x) + (x ym )k2

2kyn xk2 + 2kym xk2 k(yn + ym ) 2xk2


2
yn + ym
= 2kyn xk2 + 2kym xk2 4
x .
2

yn +ym
2

m
M , k yn +y
xk . ,
2

kyn ym k2 2kyn xk2 + 2kym xk2 4 2 2 2 + 2 2 4 2 = 0.


, (yn ) Cauchy H. H , y0 H yn y0 .
y0 M ( M ), kx y0 k = limn kx yn k = .
, . kx yk = =
kx y 0 k,
0 ky y 0 k2

2
y + y0
x
2kx y 0 k2 + 2kx yk2 4
2
2 2 + 2 2 4 2 = 0.
2

, y = y 0 .
x PM (x) M :
6.3.2. 6.3.1, x PM (x) M .

: z = x PM (x), hz, yi = 0 y M . y M .
F = {y, PM (x)} M . ,
d(x, F ) kzk = d(x, M ) d(x, F ),
F M , PM (x) F . kx PM (x)k = d(x, F ),
F ,
x PM (x) F.
, x PM (x) y, hz, yi = 0.

6.3.1. H Hilbert M H, z H, z 6= 0,
z M .
: x H\M . z = x PM (x) 6= 0.

6.3.2. F H
H F 0.
: () F H, hz, xi = 0 x F .
y H. F , (yn ) F yn y. , 0 = hz, yn i hz, yi.
, hz, yi = 0. hz, yi = 0 y H, z = 0.
() F H. , F H.
, z 6= 0, z F .
, z F , .

95

X , , 6.3.1
.
,
c00
P
P ,
hx, yi = k=1 k k . f : c00 R f (x) = k kk . f ,

!1/2
!1/2
X k
X 1
X
2
k
|f (x)| = |
|
k
k2
k
k
k
!1/2
X 1
kxk.
=
k2
k

, f , M = {x c00 : k
c00 .

k
k

= 0} c00 . , M

z M , z = (1 , 2 , . . .). yn = e1 nen M ,
hz, yn i = 1 nn = 0,

n N.

1 6= 0, n = 1 /n 6= 0, n N, , z .
, 1 = 0, n = 1 /n = 0, n N, z = 0.
, M , c00 M
0.
H Hilbert, A H, A 6= .
A = {x H : a A, hx, ai = 0}.
A H ().
6.3.1. H Hilbert, M H. , H = M M .
, x H
x = x1 + x2 ,

x1 M, x2 M .

: x H. x = PM (x) + (x PM (x)). ,
PM (x) M x PM (x) M .
x1 + x2 = x01 + x02 x1 , x01 M , x2 , x02 M ,
y = x1 x01 = x2 x02 M M
M, M , y y, y = 0. , x1 = x01 x2 = x02 ,
.
2
6.3.3. M 6= {0} Hilbert H. PM : H
H PM (x) = PM (x1 + x2 ) = x1 , x = x1 + x2 . PM
, kPM k = 1.
: x = x1 + x2 , x0 = x01 + x02 , R,
x + x0 = (x1 + x01 ) + (x2 + x02 ) M + M ,

PM (x + x0 ) = x1 + x01 = PM (x) + PM (x0 ),


PM . ,
kPM (x)k2 = kx1 k2 kx1 k2 + kx2 k2 = kx1 + x2 k2 = kxk2 ,
PM , kPM k 1. x0 M , x0 6= 0, PM (x0 ) = x0 . ,
kPM k

kPM (x0 )k
= 1.
kx0 k

96

6.4 To Jerhma anaparstashc tou Riesz


H 6= {0} Hilbert. H ,
H.
6.4.1. a H, fa : H R fa (x) = hx, ai H , kfa kH = kakH .
:
fa (x + y) = hx + y, ai = hx, ai + hy, ai = fa (x) + fa (y),

|fa (x)| = |hx, ai| kak kxk.


, fa H kfa k kak. , a 6= 0,
kfa k

|ha, ai|
|fa (a)|
=
= kak.
kak
kak
2

a = 0, kfa k = 0 (fa 0).


Riesz f H f = fa a H:

6.4.1. ( Riesz) H Hilbert, f H .


a H f = fa .
: M = Kerf = {x H : f (x) = 0}. M H.
M = H, f 0 f = f0 .
M 6= H, z 6= 0, z H M (;). , y H
f (f (z)y f (y)z) = f (z)f (y) f (y)f (z) = 0.
f (z)y f (y)z M , z M
hf (z)y f (y)z, zi = 0

= f (z)hy, zi = f (y)hz, zi

f (z)z
= f (y) = y,
= fa (y),
kzk2

a = f (z)z/kzk2 . a . f (y) = hy, ai = hy, a0 i y H,


a a0 y y H. , a = a0 .
2
6.4.1. H Hilbert. T : H H T (a) = fa
( ).
: () T ,
fa+a0 (x) = hx, a + a0 i = hx, ai + hx, a0 i = fa (x) + fa0 (x),

T (a + a0 ) = fa+a0 = fa + fa0 = T (a) + T (a0 ).


() , kT (a)k = kfa k = kak. , T .
() f H , a H T (a) = fa = f , Riesz.
, T .
2

97

6.5 Orjokanonikc bseic


X . {en : n N}
X,
X = span{en : n N}.
: {en : n N} Hamel X. ,
(en ) `2 (;), .
6.5.1. X , .
: X , {xn : n N} X.
Y = span{xn : n N}, Y = X.
xn
, {yn : n N} {xn : n N}
Y = span{yn : n N}.
Gram-Schmidt, {en : n N} span{y1 , . . . , yk } =
span{e1 , . . . , ek } k N. , Y = span{en : n N}. ,
X = Y = span{en : n N}. 2
PN
: X {en : n N}, . M = { n=1 an en :
N N, an Q} X.
6.5.2. X , {en : n N} X. ,
x X
P
() x = n=1 hx, en ien ,
P
() kxk2 = n=1 |hx, en i|2 .
: x X, > 0. X = span{en : n N}, N N 1 , . . . , N R

N
X


x
n en < .
n=1

, FN = span{e1 , . . . , eN }
N
N
X
X



x
hx, en ien x
n en < .
n=1

n=1

,
2

kxk

N
X

N
X

2

hx, en i = x
hx, en ien < 2 .
2

n=1

n=1

( .) , M N ,
0

M
M
X
X

2
x
hx, en ien = kxk2
hx, en i2
n=1

kxk2

<

2 .

N
X
n=1

n=1


hx, en i2 = x

N
X

2
hx, en ien

n=1

98

> 0 ,
PM
() n=1 hx, en ien x M ,
x=

hx, en ien .

n=1

() kxk2

PM

2
n=1 hx, en i

0 M ,
kxk2 =

|hx, en i|2 .

n=1

{en } X, x X
P {en },
Fourier hx, en i, x kxk2 = n hx, en i2 .
6.5.1. Hilbert H `2 .
: H {en : n N}. T : H `2
T (x) = (hx, e1 i, . . . , hx, en i, . . .).
() T ,

2
n hx, en i

= kxk2 < +, T (x) `2 .

() T .
P
() kT (x)k2`2 = n hx, en i2 = kxk2 , T ( ).
PN
() (a1 , . . . , an , . . .) `2 . xN = n=1 an en . , N > M
kxN xM k2 =

N
X

a2n 0

n=M +1

N, M , (xN ) Cauchy H. H ,
x H xN x.
hxN , em i hx, em i N , N > m,
hxN , em i = h

N
X

an en , em i = am .

n=1

, hx, em i = am , m N. ,
T (x) = (hx, em i)mN = (am )mN ,
T .

6.6 Askseic
1. X , x, y X.
() x y kx + ayk = kx ayk a R.
() x y kx + ayk kxk a R.
2. H Hilbert, xn , yn H, hxn , yn i 1. kxn yn k 0.

99

3. H Hilbert, xn , x H : kxn k kxk, , y H, hxn , yi hx, yi.


kxn xk 0.
4. X , x1 , . . . , xn X.
X

kxi xj k2 = n

n
X

kxi k2 k

i=1

i6=j

n
X

xi k2 .

i=1

p kxi xj k 2 i 6= j, xi ,
2(n 1)/n.
5. X , x1 , . . . , xn X.
n
n
X X
X
2

i xi = 2n
kxi k2 ,
i =1 i=1

i=1

(1 , . . . , n ) {1, 1}n .
6. X , A, B X, A B.
() A A ,

() B A ,

() A = A .

7. H Hilbert, Y H. Y Y = Y .
8. M, N Hilbert.
(M + N ) = M N

(M N ) = M + N .

9. Hilbert H F H H 6= F + F .
10. H Hilbert, W, Z H : w W z Z,
w z ( W Z ). W + Z H.
11. Hilbert H, M, N ,
PM , PN . PM PN = PN PM .
R1
12. C[1, 1] hf, gi = 1 f (t)g(t)dt.
Gram-Schmidt 1, t, t2 .
a, b, c R
Z 1
(t4 a bt ct2 )2 dt.
1

13. T : H H , .
u, v H
T (x) = hx, uiv, x H.
[: v H T (x) = x v, x H. x 7 x
, Riesz.]
14. W Hilbert H, f W .
f H f|W = f kfkH = kf kW .
[: Riesz W .]
15. X , {ek } X. x, y X,

X
|hx, ek ihy, ek i| kxk kyk.
k=1

100

16. Y Hilbert H, {en : nP


N} Y .

x H, Y x n=1 hx, en ien .


17. `2 :
f `2 ,

f (en ) 0.

18.
H (, n 6= m, xn xm .)
P H Hilbert, (xn )
P
, n xn n kxn k2 .

101

102

Upodexeic - apantseic

1.

(a) Gia kje

aR

qoume

kx + ayk2 = kx ayk2 = kxk2 + 2ahx, yi + kayk2 = kxk2 2ahx, yi + kayk2 ,


dhlad,

ahx, yi = 0.
Parnontac

a = 1,

blpoume ti

x y.

Gia thn antstrofh katejunsh, an

xy

gia kje

aR

qoume

kx + ayk = kxk + kayk2 = kx ayk2 .


(b) Gia kje

aR

qoume

kx + ayk2 kxk2 = kxk2 + 2ahx, yi + a2 kyk2 kxk2 ,


dhlad,

Diairntac me
'Ara,

kai parnontac

a0

2ahx, yi + a2 kxk2 0.
blpoume ti hx, yi 0, en

parnontac

a 0 ,

blpoume ti

hx, yi = 0.

Gia thn antstrofh katejunsh, an

xy

gia kje

aR

qoume

kx + ayk = kxk + kayk2 kxk2 .


2.

Uynoume thn

kxn yn k

sto tetrgwno:

0 kxn yn k2

'Ara,

3.

kxn xk

kxn k2 + kyn k2 2hxn , yn i

2 2hxn , yn i 0.

sto tetrgwno, kai efarmzoume thn upjesh gia

0 kxn xk

4.

kxn yn k 0.

Uynoume thn

'Ara,

y = x:

kxn k + kxk 2hxn , xi

kxk2 + kxk2 2hx, xi

kxk2 + kxk2 2kxk2 = 0.

kxn xk 0.

Me aplc prxeic blpoume ti

kxi xj k2

n
X

xi k2 =

i=1

i6=j

n
n
X
X
(kxi k2 2hxi , xj i + kxj k2 ) + h
xi ,
xj i
i=1

i6=j

(n 1)

n
X
i=1

n
X

i<j

i=1

i<j

kxi k2 .

i=1
An

kxi xj k 2

tan

i 6= j ,

tte gia kje

yX

qoume

i 6= j = k(xi y) (xj y)k 2.


Upojtoume ti uprqoun

yX

kai

r>0

ttoia ste

n(n 1)
4
2

ky xi k r, i = 1, . . . , n.

Tte,

k(xi y) (xj y)k2

i6=j

j=1

n
X
X
X
kxi k2 2
hxi , xj i +
kxi k2 + 2
hxi , xj i

n
X

kxi yk2 k

n
X

i=1
n
X

n2 r2 .

i=1

kxi yk n

xi nyk2

i=1
n
X
i=1

r2

hx, yi 0.

103

'Epetai ti

2(n 1)
= r
n

r2

5.

An

n = 1,

qoume

2(n 1)
.
n

kxk2 + k xk2 = 2kxk2 .

Gia to epagwgik bma, grfoume

X k+1
X
2

i xi

k
k
X
2 X
2

i xi + xk+1 +
i xi xk+1

i =1

i =1 i=1

i=1

i =1

i=1

k
X

2
i xi + kxk+1 k2

i=1

k
X X
2

2
i xi + 2 2k kxk+1 k2

i =1 i=1
k
X

2 2k

kxi k2 + 2 2k kxk+1 k2

i=1
k+1
X

2k+1

kxi k2 .

i=1
Qrhsimopoisame diadoqik: ton kanna tou parallhlogrmmou gia ta

1 , . . . , k ),
6.

thn epagwgik upjesh gia ta

(a) 'Estw

x A.

Ap ton orism tou

x1 , . . . , x k ,

A ,

gia kje

y A

qoume

x (A ) =: A
Afo to

(b) An

xA

x B,

tan tuqn, qoume

tte

xy

AA

y B.

gia kje

(g) Efarmzontac to (a) gia to

i xi kai xk+1
{1, 1}k qei 2k

i=1

kai to gegonc ti to

Pk

hx, yi = 0.

(gia kje epilog twn


stoiqea.

'Omwc aut shmanei ti

Afo

sth jsh tou

A B,
A,

aut shmanei ti

xy

gia kje

y A,

ra

x A .

qoume

A (A ) = A .
Ap thn llh pleur, afo

A A ,

to (b) mc dnei

A = (A ) A .
Epomnwc,

7.

A = A .
enai (pnta) kleistc grammikc upqwroc tou

Gia thn antstrofh katejunsh: xroume ti

Y Y

H,

tte o

, arke loipn na dexoume ti

H enai qroc Hilbert kai o Y kleistc upqwrc tou,


y Y kai z Y . 'Omwc, x Y kai y Y Y , ra

Afo o
pou

Y = Y

ra, an

to

enai kleistc.

Y Y .

x Y .
x = y + z,

'Estw

grfetai monosmanta sth morf

z = x y Y .
z Y Y ,

petai ti Y = Y
.

Afo

8.

Afo

qoume

M, N M + N ,

z z.

qoume

'Ara,

z = 0.

Aut shmanei ti

(M + N ) M , N ,

x = y Y,

kai afo to

x Y

tan tuqn,

ra

(M + N ) M N .
Antstrofa, stw

x M N

kai

w M + N.

Tte,

w = m+n

gia kpoia

parnoume

hx, wi = hx, mi + hx, ni = 0,


dhlad,

x w.

'Epetai ti

x (M + N )

, dhlad

M N (M + N ) .

mM

kai

n N,

kai afo

x m, n

104

Aut apodeiknei thn prth isthta. Gia th deterh, bzoume sthn prth touc

M , N

sth jsh twn

M, N :

qoume

M N = (M + N ) ,
M, N

kai afo oi

enai kleisto, parnoume

M N = (M + N ) .
Parnontac orjognia sumplhrmata, blpoume ti

(M N ) = (M + N ) .

()

F = F (shmeiste ti o M + N mpore

na mhn enai kleistc upqwroc tou H ). Sthn 'Askhsh 7 edame ti F F


kai afo o F
enai kleistc petai ti

F F . An uprqe z F \F , tte to mh mhdenik dinusma z PF (z) ja anke ston F F = {0} (giat?),

to opoo enai topo. 'Ara, qoume isthta, kai jtontac F = M


+ N sthn () qoume to zhtomeno.
Mnei na dexoume ti: an

9.

H = `2 ,
F 6= H , giat

Jewrome ton

Profanc

enai nac grammikc upqwroc tou

kai san

parnoume ton upqwro

Ap thn llh pleur,

en c00

gia kje

c00

y = 0.

10.

c
00 = {0}.

pou apoteletai ap tic telik mhdenikc akoloujec.

n N.

An loipn

y c
00 ,

to

y = (n )

prpei na ikanopoie tic

n N,

Tte,

c00 + c
00 = c00 6= `2 .

xn = wn + zn akolouja ston W + Z , h opoa sugklnei se kpoio x H . Ja dexoume ti uprqoun


z Z ttoia ste x = w + z . Aut apodeiknei ti o W + Z enai kleistc upqwroc tou H (giat?).

'Estw

wW

'Ara,

tte

1
1
1, , . . . , , . . . `2 \c00 .
2
n

n = hy, en i = 0,
dhlad

H,

kai

(xn )

sugklnei, ra enai akolouja

kajetthta twn

kai

Z,

Cauchy:

qoume

kxn xm k 0

kajc

m, n .

'Omwc, ap thn

kai ap to Pujagreio Jerhma, qoume

kwn wm k2 + kzn zm k2 = kxn xm k2 ,


kai aut deqnei ti oi
tou

H,

'Epetai ti

11.

(wn ), (zn )

enai akoloujec

Cauchy

W, Z antstoiqa. Oi W, Z enai kleisto upqwroi


w W kai z Z ttoia ste wn w kai zn z .
orou, x = w + z W + Z .

stouc

ra enai plreic san metriko qroi. Epomnwc, uprqoun

Ston

xn = wn + zn w + z ,

R2

jewrome touc

kai ap monadikthta tou

M = {(x, 0) : x R}

kai

N = {(x, x) : x R}.

Tte,

(PM PN )(1, 1) = PM (1, 1) = (1, 0),


en

(PN PM )(1, 1) = PN (1, 0) =

'Ara,

1
1
,
2
2

PM PN 6= PN PM .

Isqei mwc isthta an

M N:

gia kje

xH

qoume

(PM PN )(x) = (PN PM )(x) = 0,


dhlad

12.

PM PN = PN PM 0.

Oi trec prtec sunartseic pou prokptoun ap thn orjokanonikopohsh enai oi exc:


(a)

f1 (t) =

1
k1k

(b)

f2 (t) =

tht,f1 if1 (t)


ktht,f1 if1 k

(g)

f3 (t) =

t2 ht2 ,f1 if1 (t)ht2 ,f2 if2 (t)


kt2 ht2 ,f1 if1 ht2 ,f2 if2 k

.
2

3
t.
2

45 2
(t
8

31 ).

105

Parathrome ti

|t4 a bt ct2 |2 dt = d2 (t4 , h1, t, t2 i),

min
a,b,c

a, b, c brskontac to plhsistero shmeo


h1, t, t2 i, ra h lsh dnetai ap thn

epomnwc mporome na brome ta bltista


oi

f1 , f 2 , f 3

enai orjokanonik bsh tou

g(t) = ht1 , f1 if1 (t) + ht4 , f2 if2 (t) + ht4 , f3 if3 (t) = . . . =
to opoo dnei

a=

13.

Upojtoume ti

R(T ) = span{v}

gia kpoio

3
,
35

b = 0,

v 6= o.

tou

h1, t, t2 i

proc thn

t4 .

'Omwc,

6 2
3
t
,
7
35

6
.
7

c=

Tte, gia kje

xH

qoume

T (x) = x v,
pou o

x R

exarttai ap to

x.

Mporome na upologsoume to

msw tou

wc exc:

v
hT x, vi = x hv, vi = x = T x,
.
kvk2

Parathrome ti to

f :HR

pou orzetai ap thn

f (x) = T x,

v
,
kvk2

enai fragmno grammik sunarthsoeidc: h grammikthta elgqetai ekola, kai

|f (x)| = | T x,
Riesz,

Ap to jerhma anaparstashc tou

v
v
kT k kxk.
| kT xk
2
kvk
kvk2
kvk

uprqei

uH

ttoio ste

x = f (x) = hx, ui,


'Ara,

14.

T (x) = x v = hx, uiv

enai qroc

x H.

gia kje

Hilbert,

ra to jerhma anaparstashc tou

f (x) = hw, xi,


Afo (profanc)

w H,

mporome na orsoume

f : H R

f enai

fragmno grammik sunarthsoeidc ston

Riesz

mac dnei monadik

wW

ttoio ste

x W.

me

f(x) = hw, xi,


Tte, to

x H.

H,

x H.
epektenei to

f,

kai

kf kW = kwk = kfkH .
Mnei na dexoume th monadikthta: stw ti kpoio
rstashc tou

Riesz

ston

H,

uprqei

uH

g H

ikanopoie ta parapnw. Tte, ap to jerhma anapa-

ttoio ste

g(x) = hu, xi,


'Omwc tte,

hw u, xi = 0

gia kje

x W,

x H.

w u = z W .

opte

Tte,

kuk2 = kwk2 + kzk2


ap to Pujagreio jerhma (exhgste), kai afo
dnei

z = 0 = w = u.

15.

Efarmzoume prta thn anisthta

'Epetai ti

kuk = kgk = kf k = kfk = kwk,

prpei na qoume

g = f.
Cauchy-Schwarz,

|hx, ek ihy, ek i|

k=1

kai katpin thn anisthta tou

!1/2
hx, ek i2

k=1

kxk kyk.

!1/2
hy, ek i2

k=1

Bessel:

kzk = 0,

to opoo

106

16.
to

'Estw

to plhsistero shmeo tou

proc to

x.

Afo

yY

kai h

{en : n N}

enai orjokanonik bsh tou

Y,

grfetai sth morf

y=

hy, en ien .

n=1
'Omwc xroume ti

xy Y

kai

en Y

gia kje

n N.

'Ara,

hx y, en i = 0 = hx, en i = hy, en i
gia kje

n N.

Sunduzontac ta parapnw, parnoume

y=

hx, en ien .

n=1

17.

'Estw

f `2 .

Ap to jerhma anaparstashc tou

Riesz,

f (x) = hy, xi,


Eidiktera,

f (en ) = hy, en i.

'Omwc, ap thn tautthta tou

uprqei

y `2

ttoio ste

x `2 .

Parseval

qoume

hy, en i2 = kyk2 < +,

n=1
2

ra,

hy, en i 0,

18.

enai

dhlad

f (en ) 0.

P
H enai plrhc, ra h n xn sugklnei
Cauchy. 'Omwc, an l > m qoume

an kai mno an h akolouja twn merikn ajroismtwn

ksl sm k2 = kxm+1 + + xl k2 =

l
X

kxn k2 ,

n=m+1
ap to Pujagreio jerhma. 'Ara, h

(sm )

enai

Cauchy
tm =

an kai mno an h

m
X

kxn k2

n=1
enai akolouja

Cauchy

sto

R,

dhlad an kai mno an h seir

n=1

kxn k2

sugklnei.

sm =

Pm

n=1

xn

Keflaio 7

To Jerhma Hahn - Banach


7.1 To Lmma tou Zorn
M . M :
(1) a M , a a ( ).
(2) a b b a, a = b ( ).
(3) a b b c, a c ( ).
M ( ). M
a b a b b a (, a b
.) a b a b b a.
() A M ( )
.
() W 6= , W M u M , u W : x W
x u. W M .
() r M x M x r. M ,
().
() m M M : x M m x m = x. ,
M m. M
. M ,
M (;).
() R
.
() X 6= M = P(X) X ( X).
M :
A B A B.
M ( X , A, B M
: .. A , X, B = X\A.) M ()
, X ( M ).
() M = Rn , n 2, n- . x =
(1 , . . . , n ), y = (1 , . . . , n ), x y i i i = 1, . . . , n. M
, .
107

108

() M = N , m n m n.
N ( 3 7 N .) A = {3 2k : k = 0, 1, 2, . . .}
N. N .
P = {2, 3, 5, 7, 11, . . .} ,
P . , {2, 3, 4, 8} : 3 8 (
.)
Zorn M 6= ( ).
A M M . , M .
: M ,
x1 M . x1 , x2 M x1 < x2 , {x1 , x2 }
. x2 , x3 M x1 < x2 < x3
{x1 , x2 , x3 } . , xn
{xn : n N}. , y1 . y1 , .
; .
M .
, : Zorn
, .
Zorn
( ):
7.1.1. X 6= {0} Hamel.
: M X. M
: X 6= {0}, x X, x 6= 0. {x} , {x} M .
M , A B A B. (
, , , .)
. (M, ) Zorn.
: A M . A = {Ai : i I}, Ai
X, , i, j I, Ai Aj Aj Ai .
S
U = iI Ai . , U X Ai U i I. U M ,
U . U A M .
x1 , . . . , xm U . xk U , k = 1, . . . , m, Ai1 , . . . , Aim xk Aik .
A , Aik . , k0
Aik Aik0 , k = 1, . . . , m. , x1 , . . . , xm Aik0 . Aik0 ,
{x1 , . . . , xm } Aik0 . {x1 , . . . , xm }
U , U .
2
, Zorn: M B. B ,
X.
Y = span(B). Y 6= X. , z X\Y , z
B. B {z} :
1 x1 + + m xm + z = 0, = 0, z x1 , . . . , xm .
, 1 x1 + + m xm = 0, B , 1 = = m = 0.
, B M . B {z} M B.
.
X = Y = span(B), B .

: . B
X X, B

109

B 0 = B {z}, . Zorn
X.
, , .
, , Zorn
. Hahn-Banach , , .

7.2 To Jerhma Hahn - Banach


X , p : X R. p ,
:
() p(x + y) p(x) + p(y) x, y X,
() p(x) = p(x) 0 x X,
, . : p
, p(x) = ||p(x), R ( p , .)
p(0) = 0 p(x) p(x), x X ().
() f : X R , f, |f | .
() k k : X R .
() p : ` R p((k )) = limsupk ` .
7.2.1. ( Hahn) X , p : X R
. Z X, f : Z R
: x Z,
()

f (x) p(x).

, f : X R
() f(x) = f (x) x Z ( f f ),
() f(x) p(x) x X.

() X (
.)
() , f
W W1 ,
(). , Zorn f,
( ) X.
:
7.2.1. ,
W1 X Z, f1 : W1 R f1 |Z = f f1 (x) p(x)
x W1 .
y X\W1 , W2 = span{W1 , y}. , f2 : W2 R f2 |W1 = f1
f2 (x) p(x) x W2 .

110

: z W2
z = x + y
x W1 R (). f2
a R f2 (y). f2 (y) = a,
(1)

f2 (z) = f2 (x) + f2 (y) = f1 (x) + a,

f2 f1 . a :
x W1 R,
f1 (x) + a p(x + y).

(2)

, (1) (2), a R : x W1 > 0,


(3)

f1 (x) + a p(x + y) ,

f1 (x) a p(x y).

p f1 W1 , (3) :
x W1 > 0,
x
x

x
x

(4)
f1
+ap
+y
, f1
ap
y ,

W1 , a R : x, x0 W1 ,
f1 (x0 ) p(x0 y) a p(x + y) f1 (x).
a x, x0 W1 ,
f1 (x) + f1 (x0 ) p(x0 y) + p(x + y).
,
f1 (x) + f1 (x0 )

= f1 (x + x0 )
p(x + x0 )
= p((x0 y) + (x + y))
p(x0 y) + p(x + y),

p, f1 W1 , f1 p W1 ,
p X. .
2
: W (W1 , f1 )
:
() W1 X, Z W1 .
() f1 : W1 R , f1 |Z = f .
() f1 (x) p(x) x W1 .
W , (Z, f ) W. W (W1 , f1 ) (W2 , f2 )
W1 W2 f2 |W1 = f1 .
(W, ) . S
Zorn: C = {(Wi , fi ) : i I} (W, ). W 0 = iI Wi f 0 : W 0 R
f 0 (x) = fi (x), x Wi . :
() W 0 X, Z Wi W 0 i I (
i, j I , Wi Wj Wj Wi , C .)
() f 0 , , f 0 (x) p(x) x W 0 (
i, j I , fj |Wi = fi fi |Wj = fj C .)

111

() i I, f 0 |Wi = fi .
(W 0 , f 0 ) W, (W 0 , f 0 ) C.
Zorn, (W, ) (W0 , f0 ). 7.2.1
W0 = X: , y X\W0 , W00 = span{W0 , y} f0
f00 : W00 R, (W00 , f00 ) (W0 , f0 ), .
f = f0 : X R f X.

, Hahn-Banach :
7.2.2. (Banach) X , Y X, f : Y R
. ,
kf kY =

|f (x)| < +.

sup
xY,kxk=1

, f : X R f|Y = f kfk = kf kY . (,
f X, .)
: |f (x)| kf kY kxk x Y . p : X R p(x) = kf kY kxk. p
:
() ,
p(x + y)

kf kY kx + yk kf kY (kxk + kyk)

kf kY kxk + kf kY kyk

p(x) + p(y).

() p : > 0,
p(x) = kf kY kxk = kf kY kxk = p(x).
Hahn, f : X R f ,
f(x) p(x) = kf kY kxk,

(1)

x X.

x x f,
(2)

f(x) = f(x) p(x) = kf kY k xk = kf kY kxk,

x X.

(1) (2) , x X,
|f(x)| kf kY kxk.
, f X , kfk kf kY . , f|Y = f ,
kfk =

sup
xX,kxk=1

, kfk = kf kY .

|f(x)|

sup

|f (x)| = kf kY .

xY,kxk=1

7.2.2 X .
. .
7.2.1. X , x1 , . . . , xm X,
a1 , . . . , am R. f X f (xi ) = ai , i = 1, . . . , m.

112

: Y = span{x1 , . . . , xm }. Y m x1 , . . . , xm
. f0 : Y R
!
m
m
X
X
f0
i xi =
i ai .
i=1

i=1

, f0 (xi ) = ai , f0 Y , Y

Pm ( f0 , x Y
x = i=1 i xi .)
Hahn-Banach, f0 f X . ,
f (xi ) = f0 (xi ) = ai ,

i = 1, . . . , m. 2

7.3 Efarmogc
() X ,
7.3.1. X 6= {0} , x0 X, x0 6= 0.
f : X R kfk = 1 f(x0 ) = kx0 k.
: Z = span{x0 } x0 , f : Z R
f (x0 ) = kx0 k. f ,
|f (x0 )|
= 1.
6=0 kx0 k

kf kZ = sup

Hahn-Banach, f : X R , kfk = kf kZ = 1

f(x0 ) = f (x0 ) = kx0 k. 2


7.3.1. X 6= {0}, X 6= {0}.
: x0 6= 0 f 7.3.1, f =
6 0.

:
7.3.2. X , x X. ,
kxk = max |f (x)|.
kf k=1

: 7.3.1, f X , kfk = 1 f(x) = kxk. ,


()

sup |f (x)| |f(x)| = kxk.


kf k=1

, kf k = 1 |f (x)| kf k kxk = kxk. ,


()

sup |f (x)| kxk.


kf k=1

() (), kxk = supkf k=1 |f (x)|. sup max f.

: kf k = supkxk=1 |f (x)| f X (
.) Hahn-Banach, 7.3.2,
kxk = supkf k=1 |f (x)|: x f
.

113

7.3.2. f (x) = f (y) f X , x = y.


: kx yk = supkf k=1 |f (x y)| = supkf k=1 |f (x) f (y)| = 0, x = y.

: X X: x 6= y, f X
f (x) 6= f (y).

114

() -
X . X Banach kf k = sup{|f (x)| : kxk =
1}. (X ) ,
F : X R,
kF k = sup |F (f )|.
kf kX =1

:= (X ) . X

X.

x X (x) X : (x) : X R,
[ (x)](f ) = f (x),

f X .

7.3.1. (x) X .
: (x): f, g X , R,
[ (x)](f + g)

(f + g)(x)

f (x) + g(x)

[ (x)](f ) + [ (x)](g).

,
|[ (x)](f )| = |f (x)| kf k kxk = kxk kf k,

f X .
2

, (x) X k (x)kX kxkX .

7.3.2. : X X x 7 (x) . ,
.
: () x1 , x2 X 1 , 2 R. f X
[ (1 x1 + 2 x2 )](f )

f (1 x1 + 2 x2 )

1 f (x1 ) + 2 f (x2 )

1 [ (x1 )](f ) + 2 [ (x2 )](f )

[1 (x1 ) + 2 (x2 )](f ).

, (1 x1 + 2 x2 ) = 1 (x1 ) + 2 (x2 ), .
() x X. 7.3.1, f X kfk = 1 f(x) = kxk. ,
k (x)kX = sup |[ (x)](f )| |[ (x)](f)| = |f(x)| = kxk.
kf k=1

, k (x)kX kxk. . ,
k (x)kX = kxk,
.
() , (x) = 0 = k (x)kX = 0 = kxk = 0 = x = 0. ,
.
2
:
7.3.3. X X
: X X
[ (x)](f ) = f (x). 2

115

(1) X Banach (x) X .


, X (X) X . (X)
, (X) X. , (X)
X .
(2) X X . X
(X) = X , . , X X .
(3) X
X . X , X , :
X X . James (1951)
, .
(4) . -,
(;).
c0 , c0 ' `1 `1 ' ` . c0 , c0 `
. , c0 ` .
`1 . , ` , `
. , ` ,
.
7.3.1. `p , 1 < p < , .
: P
(`p ) = (`p ) . , f `p y(f ) = (k ) `q
f (x) = k k k x = (k ) `p .
Sp : `p `q Sp (f ) = y(f ) . Sq : `q `p .
F (`p ) . F Sp1 `q , x `p
X
(F Sp1 )((k )) =
k k , y = (k ) `q .
k

(x) = F . f `p . y = (k ) `q
X
f (x) =
k k ,
k

, y = Sp (f ). ,
F (f ) = F Sp1 Sp (f ) = F Sp1 ((k )) =

k k = f (x) = [ (x)](f ).

, F = (x). F , (`p ) = `
p .

() X X.
7.3() X X. X
:
7.3.4. X , Y X, x0 X\Y .
= d(x0 , Y ) = inf{kx0 yk : y Y },
f X kfkX = 1, f(y) = 0 y Y , f(x0 ) = .
: Z = span{Y, x0 }. x Z
x = y + x0 , y Y R. f : Z R
f (x) = f (y + x0 ) = .

116

, f (y) = 0 y Y , f (x0 ) = . f Z,
kf kZ = 1. , Hahn-Banach f f X
( .)
f : x = y1 + x0 Z. 6= 0,
|f (x)| = || = || inf kx0 yk
yY



1

|| x0 + y1

= kx0 + y1 k = kxk.
= 0, |f (x)| = 0 kxk. , f Z kf kZ 1.
kf kZ : yn Y kx0 yn k . , > 0, Y
x0
/ Y.
n N 0 6= x0 yn Z,
kf kZ

|f (x0 yn )|

=
1
kx0 yn k
kx0 yn k
2

n . , kf kZ = 1.
7.3.4, :
7.3.5. X , X .
: :
7.3.3. SX = {f X : kf k = 1} .
: M X .
M1 = {g = f /kf k : f M \{0}}.
M1 SX , SX .

f SX . {hk } M hk f . , khk k kf k = 1, ,
hk 6= 0. lk = hk /khk k M1 ,



hk


kf lk k = f
khk k





1


= f hk + hk 1
khk k



1

kf hk k + khk k 1
0.
khk k
2

, M1 = SX .

: {gn : n N} SX .
n N kgn k = supkxk=1 |gn (x)| = 1, xn X, kxk = 1,
|gn (xn )| >

1
.
2

Y = span{xn : n N}. gn SX , xn
SX , Y = X, X .
: Y 6= X. , 7.3.4, f X kfk = 1
f(y) = 0 y Y . , f(xn ) = 0, n N.

117

, n N,
kf gn k |(f gn )(xn )| = |f(xn ) gn (xn )| = |gn (xn )| > 1/2,
, {gn : n N} SX .
, Y = X. , Y : xn
2
Y (). , X .

7.4 Diaqwristik jewrmata


X , A, B X.
() A, B , f X R : f (a) a A,
, f (b) b B.
() A, B , f X R : f (a) >
a A, , f (b) < b B.
{x X : f (x) = } ,
X A B.
,
Hahn-Banach.
Hahn-Banach.
7.4.1. X , A X , 0 A.
qA (x) = inf{t > 0 : x tA}.
, qA , M > 0
qA (x) M kxk,

()

xX

A = {x X : qA (x) < 1}.

()

: qA : A 0, > 0
D(0, ) A. 0 6= x X, (/2kxk)x A, 2 kxk {t > 0 : x tA}
0, . ,
qA (x)

2
kxk,

() M = 2/ ( x = 0, A 0 tA t > 0
(;), qA (0) = 0.)
: > 0. ,
qA (x)

inf{t > 0 : x tA} = inf{t > 0 : x (t/)A}

= inf{(t/) : t > 0, x (t/)A} = inf{s > 0 : x sA}


= qA (x).
, x, y X > 0. t, s > 0 t < qA (x) + ,
s < qA (y) + , x tA, y sA. A
tA + sA = (t + s)A

118

(;), x + y (t + s)A.
qA (x + y) t + s < qA (x) + qA (y) + 2,
> 0 ,
qA (x + y) qA (x) + qA (y).
, A = {x X : qA (x) < 1}. qA (x) < 1, r qA (x) < r < 1
x rA A. , x A, A t > 0 . x + tx A (),
1
< 1.
2
qA (x) 1+t
7.4.1. X , A , X
0. , f X f(x) > 0 x A. , f A
{0}.
: x0 A. A0 = x0 A , 0.
q : A R
q(x) M kxk,

x X,

q(x) < 1 x A. , q(x0 ) 1 (;).


W = hx0 i x0 , f : W R f (x0 ) = q(x0 ).
f q: 0, f (x0 ) = q(x0 ), < 0, f (x0 ) < 0 q(x0 ). ,
f W
|f (x0 )| = ||q(x0 ) M || kx0 k = M kx0 k.
Hahn-Banach, f f X kfk = kf kW . , x A
x0 x A0 , q(x0 x) < 1,
f(x0 ) f(x) = f(x0 x) q(x0 x) < 1.
q(x0 ) 1,
x A, f(x) > f(x0 ) 1 = q(x0 ) 1 0.

7.4.2. X , A, B , A . ,
f X R : f (a) < a A, f (b) b B. B ,
A, B .
:
G = A B := {a b : a A, b B}. G ,
S
G = bB (A b), G . A B 6= 0
/ G. ,
f X f (x) > 0 x G.
a A, b B. , a b G f (a b) > 0. , f (a) > f (b). R

()

sup{f (b) : b B} inf{f (a) : a A}.

A , f (A) R (), ()
a A,

f (a) >

b B,

f (b) .

B , f (B) , f (b) < b B,


A, B .
2
, X,
. :

119

7.4.2. X , K X, A X
K A. , r > 0
K + D(0, r) A,
K + D(0, r) = {x + y : x K, kyk < r} = {x X : d(x, K) < r}.
: x K x A A , rx > 0
D(x, rx ) = x + D(0, rx ) A.
,
K

D(x, rx /2),

xK

K , x1 , . . . , xm K
K D(x1 , rx1 /2) D(xm , rxm /2).
r = min{rx1 /2, . . . , rxm /2}. ,
K + D(0, r)

m
[

(xi + D(0, rxi )) A. 2

i=1

7.4.3. X , A, B X. B
, A, B .
: A, B , B X\A,
r > 0 B + D(0, r) X\A,
(B + D(0, r/2)) (A + D(0, r/2)) = .
A + D(0, r/2), B + D(0, r/2) : A, B D(0, r/2) ,
D(0, r/2) . 7.4.2 ,
A, B.
2
: A, B , 7.4.3 . ,
R2 A = {(x, y) : y 0} B = {(x, y) : x > 0, xy 1}. A, B ,
, .

7.5 Askseic
1. .
2. .
3. X , p : X R (
.) :
() p(0) = 0 p 0, x0 X.
() p(x) 0 {x : kxk = r}, p(x) 0 x X.
4. p X. Z = hx0 i, f (x) = ap(x0 )
x = ax0 Z. f f (x) p(x), x Z.
5. X p : X R .
f : X R
p(x) f (x) p(x),

x X.

120

6. X , (fn ) X . f X

liminf n fn (x) f (x) limsupn fn (x), x X.


7. X n , X
n .
8. Y X, : f X f |Y 0, f 0.
Y = X.
9. Y X.
A = {f X : Y Kerf }.
Y =

{Kerf : f A}.

10. X Y . T : X Y , T

M = sup{f (T x) : kxk 1, kf k 1} < +.
, kT k = M .
11. X , A X. : x span(A) ,
f X f |A 0, f (x) = 0.
12. Y X,
N (Y ) = {f X : y Y, f (y) = 0}.
() N (Y ) X .
() Y1 , Y2 X Y1 6= Y2 , N (Y1 ) 6= N (Y2 ).
13. X, Y , T : X Y . T : Y X
T (f ) = f T . T , , kT k = kT k.
14. X, Y , X 6= {0}. B(X, Y ) , Y
.

121

122

Upodexeic - apantseic

1.

'Estw

f :XR

p(x) = |f (x)|.

grammik sunarthsoeidc, kai

x, y X ,

An

tte

p(x + y) = |f (x + y)| = |f (x) + f (y)| |f (x)| + |f (y)| = p(x) + p(y).


xX

An

kai

0,

tte

p(x) = |f (x)| = |f (x)| = |f (x)| = p(x).


p

'Ara, to

2.

'Estw

enai upogrammik sunarthsoeidc.

k k : X R+ .

'Opwc prn, elgqoume ti gia kje

kx + yk kxk + kyk,

x, y X

kai

0,

isqoun oi

kxk = || kxk = kxk,

ap tic gnwstc idithtec thc nrmac.

3.

(a) To

p(0) = 0,

enai suneqc sto 0 kai

>0

ra gia dosmno

>0

uprqei

ttoio ste

kzk < = |p(z)| < .


'Estw

x0 X

kai

> 0.

An

kx x0 k < ,

tte kai

kx0 xk = kx x0 k < ,

|p(x x0 )| < ,

opte

|p(x0 x)| < .

p,

Ap thn upoprosjetikthta tou

p(x) p(x0 ) p(x x0 ) |p(x x0 )| <


kai

p(x0 ) p(x) p(x0 x) |p(x0 x)| < ,


ra

|p(x) p(x0 )| < .

(b) 'Estw

r > 0,

Dhlad, to

x0 .

enai suneqc sto

kai ac upojsoume ti gia kpoio

x0

me

kx0 k = r

isqei h

p(x0 ) < 0.

Tte,

p(2x0 ) = p(x0 + x0 ) p(x0 ) + p(x0 ) = 2p(x0 ) < 0.


k2x0 k = 2r 6= r, ra 2x0
/ {x : kxk = r}.
p(x) 0 kai sthn {x : kxk = r}.

'Omwc,

An

r = 0,

tte

p(x) 0

gia kje

x
/ 0.

'Omwc,

Ap thn upjes mac,

p(0) = p(0 + 0) 2p(0)

p(2x0 ) 0,
ra

p(0) 0.

to opoo enai topo.

Dhlad,

p(x) 0

'Ara,

gia kje

x X.
4.

To

enai profanc grammik, giat an

f (x + y)

Gia thn anisthta

f (x) p(x)

, R

kai

x = ax0 , y = bx0 Z ,

tte

f ((a + b)x0 ) = (a + b)p(x0 )

(ap(x0 )) + (bp(x0 )) = f (x) + f (y).

parathrome ti: an

a 0,

tte

f (ax0 ) = ap(x0 ) = p(ax0 ),

en an

a < 0,

tte

f (ax0 ) = f ((a)x0 ) = p(ax0 ) p(ax0 ),


afo kje upogrammik sunarthsoeidc ikanopoie thn

5.

Parnoume tuqn

'Askhsh 4, to

x0 6= 0

ston

X.

Jewrome ton

enai grammik sunarthsoeidc ston

Ap to jerhma

Hahn-Banach,

uprqei

p(z) p(z).

Z = hx0 i, kai orzoume g : Z R, me g(ax0 ) = ap(x0 ).


Z , kai ikanopoie thn g(z) p(z) ston Z .

f :XR

grammik sunarthsoeidc, pou epektenei to

thn

f (x) p(x),

x X.

Tloc,

f (x) = f (x) p(x) = f (x) p(x),


Dhlad,

p(x) f (x) p(x)

gia kje

x X.

x X.

g,

Ap thn

kai ikanopoie

123

6.

To

p(x) = lim sup fn (x)

p(x + y)

kai an

X.

enai upogrammik sunarthsoeidc ston

An

x, y X ,

tte

lim sup fn (x + y) = lim sup[fn (x) + fn (y)]

lim sup fn (x) + lim sup fn (y) = p(x) + p(y),

0,
p(x) = lim sup fn (x) = lim sup[fn (x)] = lim sup fn (x) = p(x).

Tra efarmzoume thn 'Askhsh 5: uprqei grammik sunarthsoeidc

f : X R,

ttoio ste

lim inf fn (x) = lim sup fn (x) f (x) lim sup fn (x),

7.

'Estw x1 , . . . , xn grammik anexrthta diansmata ston X .


a1 , . . . , an , uprqei f X me f (xi ) = ai , i = 1, . . . , n.
Mporome loipn na brome

f1 , . . . , f n X

f1 , . . . , f n

enai grammik anexrthta: an

Xroume ti gia kje epilog pragmatikn arijmn

ttoia ste

fi (xj ) = ij ,
Ta

x X.

i, j = 1, . . . , n.

t1 f1 + . . . + tn fn 0,

tte gia kje

jn

qoume

0 = (t1 f1 + . . . + tn fn )(xj ) = t1 f1 (xj ) + . . . + tn fn (xj ) = tj 1 = tj .


'Ara,

8.

t1 = . . . = tn = 0.

'Estw

x X\Y .

Afo o

enai kleistc kai

x
/ Y,

uprqei

f (y) = 0, y Y,
(basik efarmog tou jewrmatoc

Hahn-Banach).

f X

kf k = 1,

pou ikanopoie ta exc:

f (x) 6= 0.

Aut enai topo, giat h upjesh mac lei ti

f |Y 0 = f 0.
'Ara,

9.

Y = X.

'Estw

y Y.

Uprqoun

yn Y

yn y .

me

Gia kje

f A

qoume

f (yn ) = 0, n N,

ra

f (y) = lim f (yn ) = 0.


Dhlad,

y Kerf .

Afo to

f A

y {Kerf : f A}. Afo


\
Y {Kerf : f A}.

tan tuqn,

to

yY

tan tuqn,

z {Kerf : f A}\Y . Ap to jerhma Hahn-Banach,


y Y . Tte, g A kai z
/ Kerg , to opoo enai topo.

'Estw ti o egkleismc enai gnsioc. Tte, uprqei

g X
10.

me

kgk = 1, g(z) 6= 0

kai

g(y) = 0

gia kje

To dexi mloc isotai me

!
M=
ap to jerhma

Hahn-Banach

(gia to

sup

sup

kxkX 1

kf kY 1

T x Y ).

f (T x)

'Omwc, o

sup kT xkY ,

kxkX 1

enai fragmnoc an kai mno an

sup kT xkY < +,


kxkX 1
kai tte

11.

kT k = supkxkX 1 kT xk

'Omoia me thn 8. An

(Keflaio 5).

Y = span(A),

parathrste ti

f |A 0 f |Y 0.

12.

(a) O

N (Y )

enai grammikc upqwroc tou

X :

an

f, g X

kai

, R,

tte gia kje

(f + g)(y) = f (y) + g(y) = 0 + 0,

yY

qoume

uprqei

124

dhlad

f + g N (Y ).

N (Y )

fn N (Y )

enai kleistc: an

kai

fn f X ,

tte gia kje

yY

qoume

f (y) = lim fn (y) = lim 0 = 0,


n

dhlad

f N (Y ).

(b) 'Estw Y1 , Y2 kleisto upqwroi tou X


y Y2 \Y1 . Sthn prth perptwsh, afo

brome f X
me tic idithtec

me
o

Y1 6= Y2 . 'Eqoume do periptseic: ete uprqei y Y1 \Y2 ete uprqei


Y2 enai kleistc grammikc upqwroc tou X kai y
/ Y2 , mporome na

f |Y2 0,
Tte,

f N (Y2 )\N (Y1 ),

ra

f T :X R

kf k = 1,

f (y) 6= 0.

N (Y1 ) 6= N (Y2 ).
y Y2 \Y1 ,

Entelc anloga, an uprqei

13.

brskoume

f N (Y1 )\N (Y2 ).

enai grammik san snjesh grammikn sunartsewn, kai gia kje

x X,

|[T (f )](x)| = |f (T x)| kf k kT xkY kf k kT k kxk,


dhlad

T (f ) X

kai

kT (f )k kT k kf k.

Aut deqnei ti o

orzetai kal, kai

kT k kT k.

()
[H grammikthta tou

elgqetai ekola:

T (f + g) = (f + g) T = (f T ) + (g T ) = T (f ) + T (g).]
kT k kai kT k qrhsimopoiome to jerhma Hahn-Banach:
ste kf k = 1 kai f (y) = kyk = kT xk. 'Ara,

Gia thn isthta twn

f Y

ttoio

kT xk

'Ara,

kT k kT k,

14.

Stajeropoiome

Tn (x) = f (x)yn .

kai ap thn

()

f X

'Estw

f (y) = (f T )(x) = [T (f )](x)

kT (f )k kxk kT k kf k kxk

kT k kxk.

x X.

Tte,

Tx Y

kai uprqei

petai to zhtomeno.

me

kf k = 1.

'Estw

(yn )

akolouja

Cauchy

ston

Y.

Orzoume

Tn : X Y

me

Tte,

!
kTn Tm k

sup kf (x)(yn ym )kY =

sup |f (x)|

kxkX 1

=
dhlad, h

(Tn )

enai akolouja

grammikc telestc

T :XY

kf k kyn ym k = kyn ym k,

Cauchy

B(X, Y )

T (x) = lim (f (x)yn ),

x X.

ston

ttoioc ste

()
Afo

B(X, Y ). Afo
Tn T , dhlad
n

f 6= 0,

uprqei

xX

me

kyn ym k

kxkX 1

f (x) = 1.

Tte, an orsoume

y = T (x),

qei upoteje plrhc, uprqei fragmnoc

qoume

yn y

ap thn

().

Keflaio 8

Basik jewrmata gia qrouc


Banach

Banach:
, .
Baire:
.

8.1 To jerhma omoimorfou frgmatoc


2.4 Osgood: {fn }
[0, 1] {fn (t)} t [0, 1], [a, b] [0, 1]
{fn } . Baire.
Tn B(X, Y )
{Tn (x)} Y x X. X ,
Tn Osgood kTn k
:
8.1.1. X Banach, Y , Tn : X Y
, n N. , x X Mx > 0
kTn xkY Mx ,

n N.

(, {Tn x} Y ). , M > 0
kTn k M, n N.
(, {kTn k} ).
: n N
Ak = {x X : sup kTn xk k}.
n

() Ak X: xj Ak xj x. n N kTn xj k k
j,
kTn xk = lim kTn xj k k.
j

n, x Ak .
125

126

()
X=

Ak .

k=1

, x X,
S Mx > 0 supn kTn xk Mx , kx > Mx , kx N,
x Akx k Ak .
() X Ak . Baire, k0 N Ak0
. , x0 X r > 0
D(x0 , r) Ak0 .
x X, x 6= 0. ,
x0 , x 0 +

r
x D(x0 , r) Ak0 ,
2kxk

, n N,



Tn x0 +

kTn x0 k k0



r
x k0 .
2kxk

,

Tn



r
x
2kxk





r

=
Tn x0 +
x + Tn (x0 )
2kxk




r

Tn x0 +
x + kTn (x0 )k
2kxk
2k0 .

T ,
kTn xk
kTn k

4k0
r

4k0
kxk.
r
2

n N.

:
8.1.1. X , {xn } X. {xn }
f X {f (xn )} R.
: () M > 0 kxn k M , n N. , f X

|f (xn )| kf k kxn k M kf k, n N.
, {f (xn )} .
() Tn = (xn ) : X R Tn f = [ (xn )](f ) = f (xn ). , {Tn f }
f X . X Banach,

sup kxn kX = sup k[ (xn )]kX = sup kTn k < +.
n

, {kxn k} .
:

P
8.1.2. y = (k ) : x = (k )
c0 , k k k . , y `1 . ,
X
k

|k | < +.

127

: Tn : c0 R, Tn ((k )) =
:
|Tn x| =

Pn

n
X

k=1 k k .

k k |

k=1
n
X
k=1
n
X

n
X

Tn -

|k | |k |

k=1

!
|k | sup |k |
k

!
|k | kxkc0 .

k=1

,
kTn k

n
X

|k |.

k=1

:
k =

, k > n,

sign(k ) , k n,
x0 = (k ) c0 , kx0 k 1. ,
Tn (x0 ) =

n
X

sign(k )k =

k=1

n
X

|k |.

k=1

kx0 k 1,
kTn k |Tn (x0 )| =

n
X

|k |.

k=1

P
Pn
, x = (k ) c0 , k k k = limn k=1 k k = limn Tn x . , {Tn x}
. ( c0 ), supn kTn k < +,

n
X
X
|k | = sup
|k | < +.
k=1

k=1

, y = (k ) `1 .


. : Tn : X Y supn kTn k = +, x X
supn kTn (x)kY = +.
( Fourier). f : [, ] R . Fourier
f
()

X
a0
+
(am cos mt + bm sin mt),
2
m=1

am , bm
Z
1
am =
f (t) cos(mt)dt ,

bm

1
=

f (t) sin(mt)dt.

f t [, ] ()
( f (t)). , :
8.1.3. f : [, ] R Fourier t0 = 0.

128

: C[, ] kf k = maxt[,] |f (t)|. (C[, ], k k)


Banach. Tn : C[, ] R,
Tn f =

n
X
a0
+
am ,
2
m=1

n- () t0 = 0. , (;)
"
#
Z
n
1 X
1
f (t)
+
Tn f =
cos mt dt.

2 m=1

n
1 sin(n + 12 )t
1 X
.
+
cos mt =
2 m=1
2
sin 2t

,
Tn f =

1
2

sin(n + 21 )t
.
sin 2t

f (t)qn (t)dt,

qn (t) =

1
|Tn f |
2


|f (t)| |qn (t)|dt

Tn ,
1
kTn k
2

1
2


|qn (t)|dt kf k,

|qn (t)|dt.

, f kf k = 1 sign(qn ),
Z
Z
1
1
Tn f
sign(qn )qn (t)dt =
|qn (t)|dt.
2
2
,
kTn k =

1
2

|qn (t)|dt.

,
1
2
| sin 2t |

|t|
2

|qn (t)| =

1
2

Z
0

| sin(n + 12 )t|
1
dt

| sin 2t |

Z
0

| sin(n + 12 )t|
dt,
t

[, ], v = (n + 21 )t
kT k

(2n+1)

| sin v|
dv
v

2n Z
1 X (k+1) | sin v|
dv

v
k=0 k
Z (k+1)
2n
1X
1
| sin v|dv

(k + 1) k
k=0

2n
2 X 1

2
k+1
k=0

n . , supn kTn k = . , f C[, ] (Tn f )


. Fourier f t0 = 0.
2
, : J = [a, b] C[a, b] kf k = maxt[a,b] |f (t)|.

129

J a1 , . . . , am t1 < < tm J.
Rb
ti , ai , f C[J] a f (t)dt
m
X

ai f (ti ).

i=1

ti , ai ,
f . , ti , ai ,
f C[J] : .. f ti
t J.
J : n N

f0 (t) = 1, f1 (t) = t, , . . . , fn (t) = tn ,
(n)

(n)

(n)

(n)

(n)

(n)

t0 , t1 , . . . , tn J a0 , a1 , . . . , an R,
n
X

()

(n)

(n)

fj (t)dt,

ai fj (ti ) =

j = 0, 1, . . . , n.

i=0

(n)

: , , t0
(n)
() ai
n
X

(n)

(n)

ai (ti )j =

i=0
(n)

ai

bj+1 aj+1
,
j+1

(n)

< t1

(n)

< < tn J. ,

j = 0, 1, . . . , n.


h
in
(n)
det (ti )j

i,j=1
(n)

( Vandermonde). ti ,
(n)
ai
Z b
n
X
(n)
(n)
Tt(n) ,a(n) (fj ) :=
ai fj (ti ) =
fj (t)dt, j = 0, 1, . . . , n.
i

i=0

f ,
Tt(n) ,a(n) (p) =
i

n
X

(n)
(n)
ai p(ti )

Z
=

p(t)dt
a

i=0

p : [a, b] R n.
Tn := Tt(n) ,a(n) , (Tn ) J:
i
i
f C[J]
n
X
(n)
(n)
Tn (f ) =
ai f (ti ),
i=0

Tn n.
f : [a, b] R
Z
()

Tn (f )

f (t)dt,
a

n . Polya:

130

8.1.4. (Tn ) = (Ta(n) ,t(n) ) ,


i
i
() f C[a, b] M > 0 , n N,
n
X

(n)

|ai | M.

i=0

: Tn : C[a, b] R ,
|Tn (f )| =

n
X

(n)

i=0
n
X

(n)

ai f (ti )|

n
X

(n)

(n)

|ai | |f (ti )|

i=0

!
(n)

|ai | kf k,

i=0

Tn , kTn k

(n)

Pn

|ai |.

i=0

f : [a, b] R |f (t)| 1 [a, b]

(n)

, ai > 0,
1
(n)
f (ti ) =

(n)
1 , ai < 0,

kTn k |Tn (f )| =

n
X

(n)

(n)

ai sign(ai ) =

n
X

(n)

|ai |.

i=0

i=0

() . M > 0
Pn
(n)
i=0 |ai | M , n N, kTn k M , n N. :
() , p : [a, b] R ( m), n m,
Rb
Rb
Tn (p) = a p. , Tn (p) a p n , .
() C[a, b] ( Weierstrass). f C[a, b]
> 0, p
kf pk = max |f (t) p(t)| < .
t[a,b]

,

Z

Tn f


Z


|Tn f Tn p| + Tn p

Z

p +


Z

kTn k kf pk + Tn p

<


Z

M + Tn p

Tn p

Rb
a

p, n n0 ()

Z

Tn f

> 0 , Tn f

Z
p
a

b
p + (b a)kp f k



p + (b a).



f < (M + 1 + b a),
Rb
a

f.

() : Tn f
f C[a, b], {Tn f } f . , supn kTn k < +.
Pn
(n)
, kTn k = i=0 |ai |, n N. ,
sup
n

n
X
i=0

(n)

|ai | = M < +. 2

Rb
a

131

8.2 To jerhma anoiqtc apeiknishc


X Y , T : X Y . T
A X , T (A) Y .
T : X Y , T : , T : (0, 2) R
T (x) = sin x , T ((0, 2)) = [1, 1].
X Y Banach, T : X Y
. , T .
:
8.2.1. X, Y Banach, T : X Y ,
T (DX (0, 1)) 0 Y .
: 1 DX (0, 1/2) X.
kDX (0, 1/2) = DX (0, k/2) ,

k = 1, 2, . . . ,

X=

kDX (0, 1/2).

k=1

T ,
Y = T (X) =

kT (DX (0, 1/2)).

k=1

,
Y =

[
k=1

kT (DX (0, 1/2)) =

kT (DX (0, 1/2)).

k=1

Y , kT (DX (0, 1/2)) . Baire, k0


k0 T (DX (0, 1/2)) DY (y0 , ) Y . ,
(1)

y0 + DY (0, ) k0 T (DX (0, 1/2)).

2 y DY (0, ). , y0 + y k0 T (DX (0, 1/2)), xn DX (0, 1/2)



k0 T (xn ) y0 + y.
, y0 k0 T (DX (0, 1/2)) (;), x0n DX (0, 1/2)
k0 T (x0n ) y0 .
, xn x0n DX (0, 1),
k0 T (xn x0n ) = k0 T (xn ) k0 T (x0n ) y.
,
y k0 T (DX (0, 1)).
,
(2)
Y , 0 = /k0 .

T (DX (0, 1)) DY (0, /k0 ) = DY (0, 0 )

132

3 T (DX (0, 1)) DY (0, 0 ) Y .


T (DX (0, 1)) .
DY (0, 0 /2). y Y kyk < 0 /2. ,
y

1
T (DX (0, 0 /2)) = T (DX (0, 1/2)),
2

x1 DX (0, 1/2)
ky T x1 k <
, y T x1

1
22 T (DX (0, 1))

0
.
22

= T (DX (0, 1/22 )), x2 DX (0, 1/22 )


ky T x1 T x2 k <

0
.
23

, xn DX (0, 1/2n )
ky T x1 T xn k <

()

0
2n+1

zn = x1 + + xn Cauchy X: m > n,
kzm zn k

=
<

kxm + + xn+1 k kxm k + + kxn+1 k


1
1
1
+ + n+1 < n .
m
2
2
2

X , x X zn x.
kzn k = kx1 + + xn k kx1 k + + kxn k < kx1 k +

1
1
1
+ + n < kx1 k + .
2
2
2
2

,
1
< 1.
2
, x DX (0, 1). (), T (zn ) = T (x1 ) + + T (xn ) y. zn x T ,
T (zn ) T (x). , T (x) = y, y T (DX (0, 1)).
kxk = lim kzn k kx1 k +
n

y DY (0, 0 /2) ,
T (DX (0, 1)) DY (0, 0 /2). 2
: A X .
T (A) : y T (A). x A T x = y. A ,
r > 0 DX (x, r) A.
, > 0 T (DX (0, 1)) DY (0, ). ,
T (DX (0, r)) = T (rDX (0, 1)) = rT (DX (0, 1)) rDY (0, ) = DY (0, r).
y 0 DY (y, r), y 0 y DY (0, r), z DX (0, r) T (z) = y 0 y.
x + z DX (x, r), T (x + z) = y 0 . ,
T (A) T (DX (x, r)) DY (y, r).
y T (A) , T (A) .

8.2.1. ( ) X, Y Banach, T : X Y ,
, . , T 1 : Y X .
: T 1 (;). T ,
A X (T 1 )1 (A) = T (A) Y . , T 1
.
2

133

8.3 To jerhma kleisto grafmatoc


,
.
X, Y , T : X Y . T

(T ) = {(x, y) : y = T x} X Y.
T :
xn x X, yn y Y , yn = T (xn ), n N, y = T (x).
, (T ) X Y , .. k(x, y)k = kxkX + kykY
().
X, Y Banach, T : X Y .
(T ) T X Y , T .
: X Y k(x, y)k = kxkX + kykY . X Y :
zn = (xn , yn ) Cauchy X Y > 0, n0 N ,
n > m n0 ,
> kzn zm k = k(xn xm , yn ym )k = kxn xm kX + kyn ym kY .
, kxn xm k < kyn ym k < , (xn ), (yn ) Cauchy X, Y
. X, Y , x X y Y xn x yn y.
, z = (x, y),
kz zn k = kx xn k + ky yn k 0.
, zn z.
, (T ) X Y ,
X Y . X Y Banach, (T ) Banach.
P : (T ) X P (x, T x) = x. P ,
P (x, T x) = 0 = x = 0 = T x = 0 = (x, T x) = (0, 0),
P . , P . , P :
kP (x, T x)k = kxkX kxkX + kT xkY = k(x, T x)kXY .
, kP k 1.
, P 1 : X (T ) P 1 (x) = (x, T x) . ,
M > 0 , x X
kT xkY kxkX + kT xkY = k(x, T x)kXY = kP 1 (x)kXY M kxkX .
, T .

8.4 Askseic
1. X Banach, Y , Tn : X Y .
x X (Tn x) Cauchy. (kTn k) .

134

Y , T : X Y
Tn x T x x X.
2. X : c00
` , Tn : c00 R Tn (x) = nn .
3. X , xn x X, f (xn ) f (x) f X . ;
4. X , (xk ) X
M > 0

|f (xk )| < + f X .

|f (xk )| M kf k

k=1

f X .
5. X Banach, (fn ) X , n > 0 : n 0 ,
x X Kx > 0 |fn (x)| Kx n n N. kfn k 0.
6. X, Y Banach, Tn B(X, Y ), n N. :
() supn kTn k < +.
() x X, supn kTn xk < +.
() x X g Y , supn |g(Tn x)| < +.
7. X, Y Banach, T : X Y .
M > 0 : y Y x X T (x) = y kxk M kyk.
8. X , k k1 k k2 .
kxn k1 0 = kxn k2 0.
.
9. c00 ` , T : c00 c00 T x = (1 , 22 , 33 , . . .).
T , , . T 1 ; .
10. X, Y Banach, T : X Y , , .
a, b > 0
akxk kT xk bkxk
x X.
11. X, Y , T1 : X Y , T2 : X Y
. T1 + T2 .
12. X, Y , T : X Y . :
() C X , T (C) Y .
() K Y , T 1 (K) X.
13. .
14. X, Y Banach T : X Y : kxn k 0
f Y , f (T xn ) 0. T .
15. X Banach, xn x X. (fn ) X , fn (x) f (x)
x X. fn (xn ) f (x).

135

16. X, Y Banach, T : X Y , .
T 1 : R(T ) X R(T ) = {T x : x X} Y .
17. X, Y Banach, T : X Y . T
g Y g T X .
18. C[0, 1] C 1 [0, 1] f
f 0 [0, 1]. C 1 [0, 1] : X C[0, 1] T f = f 0 .
() T .
() T (;). ;

136

Upodexeic - apantseic

1.

Kje akolouja

Cauchy enai fragmnh, ra h upjesh mac dnei to exc: gia kje x X h akolouja (Tn x)
X enai qroc Banach, ap to jerhma omoimorfou frgmatoc uprqei M > 0 ttoioc ste
n N.

enai fragmnh. Afo o

kTn k M

gia kje

Me thn epiplon upjesh ti o


uprqei to

limn Tn x Y .

Orzoume

Y enai plrhc,
T : X Y me

qoume:

xX

gia kje

(Tn x)

enai akolouja

Cauchy,

ra

T x := lim Tn x.
n

Mnei na dexoume ti o

Tn y T y ,

x, y X

enai fragmnoc grammikc telestc: gia kje

kai

a, b R

qoume

Tn x T x

kai

ra

Tn (ax + by) = aTn x + bTn y aT x + bT y.


T

'Omwc, ap ton orism tou

qoume

Tn (ax + by) T (ax + by).

'Ara,

T (ax + by) = aT x + bT y,
T enai grammikc. Gia na dexoume ti o T enai fragmnoc, parathrome
kTn xk M kxk gia kje x X kai n N. Afo Tn x T x, blpoume ti

dhlad, o

kT xk = lim kTn xk M kxk,


T

dhlad o

2.

enai fragmnoc, kai

Jewrome ton

c00

ti, ap to prto mroc, qoume

xX

kT k M .

me nrma thn

kxk = supk |k |.

Orzoume

Tn : c00 R,

me

Tn (x) = nn .

Kje

Tn

enai grammik

sunarthsoeidc, kai

|Tn x| = n|n | nkxk,


ra, kje

(kTn k)

Tn

enai fragmno kai

kTn k n.

'Eqoume

Tn (en ) = n,

kTn k = n

ra

(giat?). Aut deqnei ti h akolouja

den enai fragmnh.

x c00 enai telik mhdenik akolouja, ra uprqei n0 = n0 (x)


n n0 . Dhlad, h akolouja (Tn x) enai fragmnh gia kje x c00 .

Ap thn llh pleur, kje

Tn (x) = nn = 0

gia kje

To jerhma omoimorfou frgmatoc den efarmzetai ed, giat o

3.

An

xn x,

tte gia kje

f X

c00

ttoioc ste

den enai plrhc.

qoume

|f (xn ) f (x)| = |f (xn x)| kf k kxn xk 0,


dhlad

f (xn ) f (x).

To antstrofo den isqei: an, gia pardeigma, ston

`2 proume xn = en ta diansmata thc sunjouc orjokanonikc

bshc, qoume

f (en ) 0 = f (0)
gia kje

4.

f `2

Orzoume

('Askhsh 17, Keflaio 6). 'Omwc,

Tn : X `1 ,

ken k = 1

gia kje

n N,

ra den isqei ti

en 0.

me

Tn (f ) = (f (x1 ), . . . , f (xn ), 0, 0, . . .).


Kje

Tn

enai grammikc telestc, kai

kTn (f )k`1 =

n
X

|f (xk )|

k=1

Pn

n
X

kf k kxk k =

k=1

n
X

!
kxk k

kf k.

k=1

|f (xk )| < + gia kje f X , mac lei

ti h akolouja (Tn (f )) enai fragmnh ston `1 gia kje f X


(giat?). O X
enai qroc Banach, ra efarmzetai
to jerhma omoimorfou frgmatoc: uprqei M > 0 ttoioc ste kTn (f )k M kf k gia kje n N, dhlad
'Ara, o

Tn

enai fragmnoc, kai

kTn k

k=1

kxk k.

H upjesh ti

n
X

|f (xk )| M kf k

k=1
gia kje

f X

kai kje

n N,

dhlad,

X
k=1

|f (xk )| M kf k

k=1

137

gia kje

5.

f X

(giat?).

Jewrome thn akolouja

(gn ) = ( 1n fn )

X .

ston

Ap thn upjesh,

|gn (x)| Kx ,
(gn )
M >0

n N,

dhlad, h

ikanopoie tic upojseic tou jewrmatoc omoimorfou frgmatoc.

uprqei

ttoioc ste

kgn k M,
ra,

6.

Afo o

enai qroc

Banach,

n N = kfn k M n 0,

kfn k 0.

Ap to (a) sto (b): an

x X,

tte

kTn xk kTn k kxk (sup kTn k) kxk,


n
ra

sup kTn xk (sup kTn k) kxk < +.


n
Ap to (b) sto (g): pwc prn, gia kje

xX

g Y ,

kai

qoume

sup |g(Tn x)| sup(kgk kTn xk) = kgk sup kTn xk < +.
n
Ap to (g) sto (b): Gia kje
dnei ti h

(Tn x)

gY

enai fragmnh ston

, h akolouja

(g(Tn x))

enai fragmnh sto

R.

Sth jewra edame ti aut mac

Y.

Ap to (b) sto (a): aut enai akribc to jerhma omoimorfou frgmatoc.

7.

enai anoikt apeiknish.

Eidiktera, uprqei

> 0

ttoioc ste

T (DX (0, 1)) DY (0, )

(jumhjete to

basik lmma sthn apdeixh tou jewrmatoc anoiktc apeiknishc).


'Estw 0 6= y Y . Tte, y/2kyk DY (0, ), ra uprqei z X me kzk < 1
x = 2kykz/ . Ap th grammikthta tou T ,

2kykz
2kyk y
T (x) = T
=
= y,

2kyk
kai

kxk =
to opoo enai to zhtomeno, me

8.

kai

T z = y/2kyk.

Jtoume

2kyk kzk
2
kyk,

M = 2/ .

Jewrome ton tautotik telest

I : (X, k k1 ) (X, k k2 ).
O

enai grammikc, na proc na kai ep, kai h upjesh mac dnei ti o

X enai plrhc wc proc tic do


= I : (X, k k2 ) (X, k k1 ) enai epshc fragmnoc.

telestc (giat?). Afo o

I 1

Uprqoun loipn

a, b > 0

ttoioi ste: gia kje

enai suneqc sto 0, ra fragmnoc

nrmec, to jerhma antstrofhc apeiknishc mac lei ti o

x X,

kxk2 = kI(x)k2 akxk1 ,

kxk1 = kI 1 (x)k1 bkxk2 .

Oi do anisthtec deqnoun ti oi do nrmec enai isodnamec.

9.

Ekola elgqoume ti o

enai grammikc isomorfismc. O

T 1 : Y X

orzetai ap thn

(y) = (1 , 22 , 33 , . . .).

'Eqoume

kT xk = sup
k
ra o

enai fragmnoc, kai

kT k 1

|k |
sup |k | = kxk,
k
k

(isqei isthta - giat?). 'Omwc, gia kje

kT

(en )k
knen k
=
= n,
ken k
ken k

qoume

138

ra o

10.

T 1

den enai fragmnoc. To jerhma antstrofhc apeiknishc den efarmzetai, giat o

enai fragmnoc, ra parnontac

b = kT k

x X.
X, Y
x = T 1 (T x)

enai fragmnoc, grammikc, na proc na kai ep, kai afo oi

T 1

antstrofhc apeiknishc o

den enai plrhc.

qoume

kT xk bkxk,
Afo o

c00

enai fragmnoc. An

x X,

tte

enai qroi

Banach,

ap to jerhma

ra

kxk = kT 1 (T x)k kT 1 k kT xk,


dhlad isqei kai h arister anisthta, me

11.

Upojtoume ti

xn x

ston

a = 1/kT 1 k.

(T1 + T2 )(xn ) y

kai

ston

Y.

Ja dexoume ti

(T1 + T2 )(x) = T1 x + T2 x = y,
opte o

qei kleist grfhma.

Afo o

T2

enai fragmnoc kai

xn x,

qoume

T2 xn T2 x.
'Omwc tte,

T1 xn = (T1 + T2 )(xn ) T2 xn y T2 x.
Afo o

12.

T1

qei kleist grfhma, aut shmanei ti

(a) 'Estw

ste

yn = T xn

sto

T (C),

me

yn y

y T2 x = T1 x

ston

Y.

(giat?), dhlad to zhtomeno.

Ja dexoume ti

y T (C),

dhlad ti uprqei

xC

ttoio

y = T x.

Afo to
Tte, afo h

C enai sumpagc kai xn C , uprqoun upakolouja (xkn ) thc (xn )


(ykn ) enai upakolouja thc sugklnousac akoloujac (yn ), qoume

kai

x C,

ttoia ste

xkn x.

T xkn = ykn y.
O

qei kleist grfhma,

(b) 'Estw

kai

xn = T 1 yn T 1 (K),

Afo to

xkn x

ykn y .

me

'Ara,

xn x X .

enai sumpagc uposnolo tou

Y,

y = T x T (C).
Ja dexoume ti uprqei

uprqoun

(ykn )

kai

yK

yK

me

x = T 1 y .

ttoia ste

ykn = T xkn y.
'Omwc,

13.

xkn x,

kai o

qei kleist grfhma. 'Ara,

y = T x.

X, Y qroi Banach, kai T : X Y fragmnoc, grammikc, na proc na


T 1 : Y X enai fragmnoc, arke na dexoume ti qei kleist grfhma.

'Estw

ti o

'Estw

yn y

ston

Y,

kai

xn = T 1 yn x

ston

X.

kai ep telestc. Gia na dexoume

Ja dexoume ti

x = T 1 y T x = y.
(h isodunama exhgetai ap to ti o

enai na proc na kai ep). O

enai fragmnoc, kai

xn x.

'Ara,

yn = T xn T x.
'Omwc, qoume kai thn

14.

yn y .

Arke na dexoume ti o

dexoume ti

qei kleist grfhma.

y = T x.

Upojtoume ti

y = T x.

Gia kje
(a) Afo

Ap monadikthta tou orou,

f Y

T xn y

isqoun ta exc:

kai to

f :Y R

enai suneqc,

f (T xn ) f (y).

xn x

ston

kai

T xn y

ston

Y.

Ja

139

xn x 0,

(b) Ap thn upjesh, afo

f (T (xn x)) = f (T xn ) f (T x) 0 = f (T xn ) f (T x).


Dhlad, gia kje

f Y

f (T x) = f (y).

'Omwc aut shmanei ti

y = Tx
(basik sunpeia tou jewrmatoc

15.

Hahn-Banach

Parathrome prta ti gia tic

X enai qroc Banach


M > 0 ttoioc ste

enai ti o

kf k M

fn : X R ikanopoiontai oi upojseic tou jewrmatoc omoimorfou frgmatoc.


x X h akolouja (fn (x)) enai fragmnh (giat sugklnei). 'Ara, uprqei
n N.

(blpe 'Askhsh 1), kai qrhsimopointac to gegonc ti

|fn (xn ) f (x)|

fn (x) f (x)

blpoume ti

|fn (xn x) + fn (x) f (x)|

|fn (xn x)| + |fn (x) f (x)|

M kxn xk + |fn (x) f (x)| 0,

fn (xn ) f (x).

dhlad,

16.

Y ).

kai gia kje

kfn k M,
Tte

{diaqwrzei} ta shmea tou

R(T )

An o

enai kleistc upqwroc tou

grammikc, na proc na kai ep telestc.

Y,

tte enai qroc

Banach,

kai o

T : X R(T ) enai fragmnoc,


T 1 : R(T ) X enai

Ap to jerhma antstrofhc apeiknishc, o

fragmnoc.

T 1 : R(T ) X
T x = y.

Antstrofa: stw ti o

xX

uprqei

Uprqoun

ttoio ste

xn X

me

T xn = yn ,

enai fragmnoc, kai stw

T 1

kai afo o

yn R(T )

me

yn y Y .

Ja dexoume ti

enai fragmnoc, qoume

kxn xm k = kT 1 (yn ym )k kT 1 k kyn ym k

()

n, m N. 'Omwc h (yn ) sugklnei ston Y ra enai akolouja Cauchy ston Y , kai ap thn () sumperanoume
(xn ) enai akolouja Cauchy ston X . O X enai plrhc, ra uprqei x X ttoio ste xn x.

gia kje
ti h

enai fragmnoc kai

xn x,

ra

yn = T xn T x.

Ap monadikthta tou orou,

y = T x R(T ),
dhlad to

R(T )

17.

An o

enai kleist.

enai fragmnoc, tte gia kje

g Y

to g T : X R
g T X .

snjesh suneqn grammikn sunartsewn), dhlad

enai fragmno grammik sunarthsoeidc (wc

g Y = g T X
T xn y ston Y .

Gia thn antstrofh katejunsh, me thn upjesh


opte enai fragmnoc: stw
An

g Y ,

xn x

ston

kai

deqnoume ti o

qei kleist grfhma,

ap th ma meri qoume

T xn y = g(T xn ) g(y),
kai ap thn llh, afo

gT X

kai

xn x,

qoume

g(T xn ) = (g T )(xn ) (g T )(x) = g(T x).


Dhlad,

g(y) = g(T x),


kai afo o

18.

(a) An

diaqwrzei ta shmea tou

fn f

ston

C 1 [0, 1]

kai

Y,

parnoume

T fn g

ston

y = T x.

C[0, 1],

fn f,
Enai gnwst ti me autc tic upojseic qoume

f0 = g

sto

g Y
'Epetai ti o

qei kleist grfhma.

tte qoume tic omoimorfec sugklseic

fn0 g.
[0, 1],

T (f ) = g.

dhlad

140

Aut deqnei ti o

qei kleist grfhma.

(b) Jewrome tic sunartseic

fn : [0, 1] R,

me

fn (t) = tn .

(T fn )(t) = ntn1 ,
dhlad,

kT fn k = n.

Aut deqnei ti o

Tte

kfn k = 1

gia kje

n,

all

t [0, 1],

den enai fragmnoc (giat?).

To jerhma kleisto grafmatoc den efarmzetai s autn thn perptwsh, ki aut shmanei (anagkastik) ti o

C 1 [0, 1]

den enai qroc

Banach.

Keflaio 9

To jerhma stajero shmeou


9.1 Sustolc - jerhma stajero shmeou
() (X, d) T : X X . x X
T T (x) = x.
() T X, 0 < a < 1 , x, y X
d(T (x), T (y)) ad(x, y).

(Banach) (X, d) . X
T : X X X. , T .
: (xn ) X : x0 X,

x1 = T (x0 ), x2 = T (x1 ) = T 2 (x0 ), x3 = T (x2 ) = T 3 (x0 ), . . .
,
xn = T n (x0 ),

n N.

(xn ) Cauchy X: m N,
d(xm+1 , xm )

= d(T xm , T xm1 )
ad(xm , xm1 )
= ad(T xm1 , T xm2 )
a2 d(xm1 , xm2 ),

, ,
d(xm+1 , xm ) am d(x1 , x0 ),

m N.

m > n, ,
d(xn , xm ) d(xm , xm1 ) + d(xm1 , xm2 ) + + d(xn+1 , xn )
am1 d(x1 , x0 ) + am2 d(x1 , x0 ) + + an d(x1 , x0 )
1 amn
= an d(x1 , x0 )
1a
d(x
,
x
)
1
0
an
.
1a

141

142

0 < a < 1, an d(x1 , x0 )/(1 a) 0 m, n . , (xm ) Cauchy.


(X, d) , x X xm x.
d(x, T x) d(x, xm ) + d(xm , T x)
= d(x, xm ) + d(T xm1 , T x)
d(x, xm ) + d(xm1 , x) 0,
d(x, T x) = 0, T x = x.
y T ,
0 < d(x, y) = d(T x, T y) ad(x, y),
2

, 0 < a < 1.

x
T m- :
9.1.1. T : X X , x0 X. x
T ,
() d(xm , x)

am
1a d(x1 , x0 ),

() d(xm , x)

a
1a d(xm , xm1 ).

: , s > m
am
d(x1 , x0 ).
1a

d(xs , xm )

s , xs x,
d(x, xm ) = lim d(xs , xm )
s

am
d(x1 , x0 ).
1a

()
y0 = xm1 ,

y1 = x m ,

...

ys = xm1+s x.

() (ys ) s = 1,
d(y1 , x)

d(xm , x)

a
d(y1 , y0 ),
1a

a
d(xm , xm1 ). 2
1a

T : X X Y X (
X). Y , x0 Y (xm )
Y , T Y (, X):
. (X, d) , T : X X. T
( 0 < a < 1) Y = {x X : d(x0 , x) r}, x0 X r > 0.
d(x0 , T x0 ) < (1 a)r, xm = T m x0 T .
: xm Y .

an
d(x1 , x0 ).
d(xm , xn )
1a
, n = 0,
d(xm , x0 )
, xm Y , m N.

1
1
(1 a)r
d(x1 , x0 ) =
d(T x0 , x0 ) <
= r,
1a
1a
1a
2

143

9.2 Efarmog stic diaforikc exisseic


f 0 = F (t, f ), f (t0 ) = x0 .
9.2.1. (Picard) F
R = {(t, x) : |t t0 | a, |x x0 | b},
|f (t, x)| M (t, x) R. F Lipschitz
: L > 0 , (t, x), (t, y) R,
|F (t, x) F (t, y)| L|x y|.
b 1
, L }.
, f 0 = F (t, f ), f (t0 ) = x0 , [t0 h, t0 + h], h < min{a, M

: C[J], J = [t0 h, t0 + h], d(f, g) =


maxtJ |f (t) g(t)|,
C1 = {f C[J] : |f (t) x0 | M h}.
C1 C[J], . f T f = f ,

Z t
(T f )(t) = x0 +
F (s, f (s))ds, t J.
t0

|f (s)x0 | M l b, (s, f (s)) R s, F R,


. ,

Rt
t0

F (s, f (s))ds


Z t



F (s, f (s))ds M |t t0 | M h,
|(T f )(t) t0 | =
t0

,
f C1 = T f C1 .
,
Z t




{F (s, f (s)) F (s, g(s))} ds
|(T f )(t) (T g)(t)| =
t
0

L max |f (s) g(s)| |t t0 |
J

(Lh)d(f, g),
0 < Lh < 1, T : d(T f, T g) (Lh)d(f, g).
, f C1 T f = f ,
Z

f (t) = x0 +

F (s, f (s))ds,

t J,

t0

f 0 = F (t, f ), f (t0 ) = x0 .

: f

Z t
fn+1 (s) = x0 +
F (s, f (s))ds,
t0

f0 C1 .

144

9.3 Efarmog stic oloklhrwtikc exisseic


() Fredholm. J = [a, b], K : J J R, g : J R .
|K(t, s)| M J J, || < 1/M (b a),
Z b
f (t) = g(t) +
K(t, s)f (s)ds
a

J.
: T : C[a, b] C[a, b],
b

Z
(T f )(t) = g(t) +

K(t, s)f (s)ds.


a

T (;). ,
d(T f, T h)

max |(T f )(t) (T h)(t)|


tJ
Z

b
K(t, s)(f (s) h(s))ds
|| max
tJ
 a

||M max |f (s) h(s)| (b a)

{||M (b a)} d(f, h).

=
=

sJ

||M (b a) < 1, f0 C[a, b]


T f0 = f0 .
2
() Volterra J = [a, b], K : J J R, g : J R . ,
R,
Z b
f (t) = g(t) +
K(t, s)f (s)ds
a

J.
: f C[J]
Z
(T f )(t) = g(t) +

K(t, s)f (s)ds,

t J.

T (f ) C[J]. , T : C[J] C[J]. f, h C[J],


Z b



|(T f )(t) (T h)(t)| = ||
K(t, s)(f (s) h(s))ds
a

||(max |K|)d(f, h)

ds
a

= ||(max |K|)d(f, h)(t a).



|(T m f )(t) (T m h)(t)| ||m (max |K|)m

()

(t a)m
d(f, h).
m!

:
|(T m+1 f )(t) (T m+1 h)(t)| =


Z t


||
K(t, s) {(T m f )(s) (T m h)(s)} ds
a
Z t
(s a)m
||(max |K|)
||m (max |K|)m
d(f, h)ds
m!
a
(t a)m+1
||m+1 (max |K|)m+1
d(f, h).
(m + 1)!

145

()
d(T m f, T m h)

max |(T m f )(t) (T m h)(t)|


t


(b a)m
d(f, h).

||m (max |K|)m


m!
=

m ||m (max |K|)m (ba)


< 1. , T m C[a, b]. T m
m!
: f0 T m f0 = f0 . f C[a, b], (T m )n f f0
n .
f = T f0 ,
f0 = lim T mn (T f0 ) = lim T (T mn f0 ) = lim T f0 = T f0 .
n

f0 T , T
T m , T m ( ).
2

9.4 Askseic
1. T : X X .
2. X
.
3. T : [1, +) [1, +) T x = x + x1 . x 6= y |T x T y| < |x y|, T
.
4. T , T n , n N . .
5. X , T : X X d(T (x), T (y)) < d(x, y)
x 6= y X. T .
6. g : [a, b] R , g(a) < 0, g(b) > 0, 0 < c g 0 (x) d
[a, b]. (;)
g(x) = 0 [a, b].
[: f (x) = x g(x) , f .]
7. f : [a, b] R , x0 f (a, b).
g(x) = x

f (x)
f 0 (x)

x0 , x1
(xn ) xn+1 = g(xn ), xn x0 .
8. x = Ax + b, A = (aij )i,jn b = (b1 , . . . , bn ).
n
X

|aik | < 1

k=1

i = 1, . . . , n, .
x1 , x2 , . . . , xn , . . ., x1 Rn , xn+1 = Axn + b.
9. () 9, A
n
X
k=1

|akj | < 1,

j = 1, . . . , n.

146

() ,
n X
n
X

a2ij < 1.

i=1 j=1

10. f 0 = |f |1/2 , f (0) = 0 f 0 g(t) = t|t|/4.


Picard; .
11. tf 0 = 2f , f (t0 ) = x0 ()
, () , () .
12.
Z
()

K(x, y, f (y))dy + (x),

f (x) =
a

K , K Lipschitz
|K(x, y, z1 ) K(x, y, z2 )| M |z1 z2 |.
() || <

1
M (ba) .

13.
Z
f (t)

ets f (s)ds = g(t)

|| < 1, f0 = g fn+1 = T fn T .
14. X, T : X X,
K X T (K) K. T K (
Markov-Kakutani), :
() T0 , T k = T T (k ).
Sn =

n1
1X k
T ,
n

nN

k=0

, , Sn (K) K.
() Sn : Sm Sn = Sn Sm , m, n N.
() n1 , . . . , ns N
Sn1 Sns (K) Sn1 (K).
() (Y, d)
T
T . (Fn ) Y
n=1 Fn 6= .
jn Fk 6= n,
T
() n=1 Sn (K) 6= .
T
() x n=1 Sn (K), T (x) x n1 (K K), K K = {u v : u, v K}.
T
() x n=1 Sn (K), T (x) = x.

You might also like