Tm tt v thnh tu ch vit ca cc nn vn

minh :Ai Cp , n , Lng H ,Trung Quc.

SV :Trn c Khoa 1357030041

Khoa : Ng Vn Php

M u :
Ch vit u tin khng t nhin m xut hin.Trong thi k u x hi khng c
ch vit kin thc,kinh nghim c truyn qua cc th h bng li ni (bi ht,
s thi).Qua nhiu thi k pht trin trong x hi loi ngi dn dn xut hin
nhu cu cn 1 cng c lu tr v truyn t kin kin thc, thng tin hiu qu
hn. 1 s nn vn minh v cc iu kin kinh t, t nhin, vn ha chc vit
xut hin rt sm nh Ai Cp, n , Lng H, Trung Quc.

I.

Thnh tu ch vit Ai Cp

II.

T khi x hi c giai cp bt u hhnh thnh, ch vit Ai Cp ra i.

Ch vit ca Ai Cp c i lc u l ch tng hhnh(cc hnh v bu
tri,con vt, sng,..) c bit hnh lng i bng i din cho s cng
bng.Ngoi ra cn c cc hnh v th hin m tit v dn dn chuyn
thnh ch ci . Vo thin k II TCN, ngi Hchxt hc tp ch ci ca
ngi Ai Cp ghi ngn ng ca mnh. V sau, loi ch vit truyn sang
Phnixi, trn c s y, ngi Phnixi sng to ra vn ch ci u tin
trn th gii. Ch vit c ca Ai Cp thng c vit trn , g, gm,
vi gai, da... nhng cht liu dng vit ph bin nht l giy papyrus.
Vn l hai bn b sng Nin c mt loi cy l papyrus, ngi Ai Cp ly
thn loi cy ny ch thnh nhng t giy, p mng ri phi kh. l
loi giy sm nht th gii. vit trn cc loi giy , ngi Ai Cp c
dng bt lm bng thn cy sy, cn mc th lm bng b hng. Loi ch
tng hnh ny c dng trong hn 3000 nm, sau , khng cn ai bit
c loi ch ny na.Nhng nh qu trnh khai qut v tm hiu t nm
1822 ngi ta c th c c ch Ai Cp c . Nh c c ch Ai Cp
c, ngi ta mi bit c nhiu ti liu qu gi thuc cc lnh vc nh
lch s, vn hc, thin vn, ton hc... ca Ai Cp c i.Nh c c ch
Ai Cp c,ngi ta mi bit c nhiu ti liu qu gi thuc cc lnh vc
nh lch s, vn hc, thin vn, ton hc... ca Ai Cp c i.

Ch vit u tin n c sng to t thi vn ha Harappa. Ti cc

di ch thuc nn vn minh lu vc sng n pht hin c hn 3.000
con du khc ch ha. Theo Tin s S. R. Rao, y l mt loi ch dng
hnh v ghi m
v ghi vn. Trong s hn 3.000 con du y c 22 du c bn. Loi ch ny
ch yu vit t phi sang tri. Nhng con du pht hin c l nhng
con du dng ng trn cc kin hng xc nhn hng ha v ch r
xut x ca nhng hng
ha . n khong th k V TCN, n xut hin mt loi ch khc gi
l ch Kharosthi. y l mt loi ch phng theo ch vit ca vng Lng
H. Sau li xut hin ch Brami, mt loi ch c s dng rng ri.
Cc vn bia ca Axca u vit bng loi ch ny. Trn c s ch Brami,
ngi n li t ra ch vanagari c cch vit n gin thun tin

hn. l th ch mi vit ting Xanxcrit. n nay n v Npan

vn dng loi ch ny.

III.

Lng H

Ch vit Lng H u tin do ngi Xume sng to vo cui thin k IV

TCN. Trong thi k u, ch vit ca Lng H cng l ch tng hhnh .
Trn c s tng hnh, biu th cc khi nim, ng tc...ngi ta phi
dng phng php biu ng. Ngi ta cn dng hnh v mn m
thanh.Xut hin ch hi thanh, s ch tng hnh cng ngy cng t i.
Cht liu dng vit l cc tm t st cn t v nhng ci que vt
nhn. Vit trn t st ch thch hp vi nhng nt
thng v ngn; v vy, nhng nt di c thay bng nhiu nt ngn v
nt cong thay thay bng nt thng.ng thi, do dng que vit trn t
st nn ch nt to nt nh. Do s b tr khc nhau ca cc nt y m to
thnh cc ch khc nhau. Loi ch ny c gi l ch tit hnh tc l ch
hhnh nm. Tng s ch tit hnh khng n 600 ch, trong thng
dng ch c 300 ch, nhng mi ch thng c vi ngha. Ch tit hnh
cng do ngi Xume pht minh, v sau, ngi Accat, ngi Babilon, ngi
Atxiri v cc tc khc Ty cng dng ch tit hnh vit ngn ng
ca mnh. n khong nm 1500 TCN, ch tit hnh thnh vn t ngoi
giao quc t, ngay Ai Cp khi k iu c hoc cc vn kin ngoi giao
cng dng loi ch ny. V sau ngi Phnixi v ngi Ba T ci tin
ch tit hnh thnh vn ch ci. Tuy vy, Lng H, cc tng l, cc
quan ta v cc nh chim tinh vn dng ch tit hnh n trc, sau
cng nguyn mi b ch phin m hon ton thay th. Qua qu trinh
nghin cu lu di n nm 1857, bn c gi c lp nghin cu
nhng cng c c mt on minh vn ch tit hnh Atxiri. V vy
nm ny c coi l nm khai sinh mn Atxiri hc.

Trung Quc
n i Thng, ch vit ca Trung Quc mi ra i. Loi ch vit u tin
ny khc trn mai ra v xng th, c pht hin ln u tin vo nm
1899 v c gi l ch gip ct. Phng php cu to ch gip ct ch
yu l phng php tng hhnh. Dn dn do yu cu ghi chp cc ng
tc v cc khi nim tru tng, trn c s phng php tng hhnh
pht trin thnh cc loi ch biu ng v mn m thanh. Cho n nay
pht hin c hn 100.000 mnh mai ra v xng th c khc ch gip
ct. Tng s ch gip ct pht hin c c khong 4.500 ch, trong
c c 1.700 ch. Ch gip ct ghp c nhng on vn
tng i di, c on di ti trn 100 ch. n thi Ty Chu s lng ch
cng nhiu v cch vit cng n gin. Ch vit tiu biu thi k ny l
kim vn, cng gi l chung nh vn (ch vit trn chung nh). Kim vn
t i Thng c nhng cn t. n Ty Chu, nh vua thng em
rung t v ngi lao ng ban thng cho cc qu tc.Mi ln nh vy,
vua Chu thng ra lnh c nh ng v ghi s vic y ln nh lm k
nim, do kim vn n thi k ny rt pht trin. Ngoi ng, ch vit
thi Ty Chu cn c khc trn trng , th tre. Cc loi ch vit u
tin ny c gi chung l ch i trin, cng gi l c vn. Thi Xun
Thu Chin Quc, do t nc khng thng nht nn ch vit cng khng

thng nht. n thi Tn, L T da vo ch nc Tn kt hp vi cc

th ch ca cc nc khc, ci tin cch vit to thnh mt loi ch thng
nht gi l ch tiu trin. T cui thi Tn Thy Hong (221-206 TCN) n
thi Hn Tuyn (73-49 TCN), li xut hin mt kiu ch mi gi l ch
l. Ch l khc ch trin ch ch trin cn gi li nhiu yu t tng
hhnh, do c nhiu nt cong nt trn, cn ch l thh bin nhng nt
thnh ngang bng s thng vung vc ngay ngn. Thi gian s dng ch
l tuy khng lu nhng ch l c ngha rt quantrng v l giai on
qu pht trin thnh ch chn tc l ch Hn ngy nay