FUNKCIONALNI MOBILNI

KOMUNIKACIONI SISTEMI
Private/ Professional Mobile
Radio)
(PMR -

Mobilni komunikacioni sistemi za

zatvorene grupe korisnika
TETRA, GSM-R

Korisnici

Slube javne sigurnosti i bezbednosti (policija, vojska,

hitna pomo, vatrogasci, vladine organizacijeministarstva),
uslune delatnosti (proizvodnja i prenos el. energije,
distribucija gasa i sl),
komunalne i servisne slube (vodovod, istoa,
toplane, slube za odravanje puteva, objekata i sl)
Transportna delatnost: aerodromi, luke, eleznica,
reni i drumski transport, gradski prevoz, taxi slube...
...

TETRA

Na osnovu zahteva koji se uobiajeno postavljaju prilikom

projektovanja dananjih novih radio-sistema za potrebe "privatnih"
radio-mrea (radio-mrea posebne namene), moe se zakljuiti da
se oekuje reenje zasnovano na koncepciji digitalnih tranking
radio-sistema nove generacije ("digital trunking radio-systems").
TETRA sistem je iroko prihvaen i upotrebljava se u celom svetu,
prvenstveno od strane dravnih slubi u sektorima javne sigurnosti,
gde kroz multifunkcionalnost (pristup bazama podataka s terena,
prenos mirnih slika i video zapisa i sl.) i pouzdanost komunikacije
poveava sigurnost i efikasnost rada u svakodnevnim i vanrednim
okolnostima.

TETRA je evropski standard digitalnog radia za dravne slube

Brojni sistemi su u upotrebi irom Evrope poev od 1997. godine
TETRA je sistem sa otvorenom arhitekturom i njega po standardima
postavljenim od strane Evropskog telekomunikacionog instituta za
standarde (ETSI) paralelno razvija velika veina vodeih svetskih
proizvoaa radio-opreme (NOKIA, Motorola, Marconi itd.).
Treba posebno istai da su TETRA sporazum o saradnji (TETRA MOU
- "Memorandum of Understanding") u vezi sa daljim razvojem i
korienjem ovog sistema potpisali praktino svi veliki proizvoai i
potencijalni korisnici u Evropi, a dobrim delom i u svetu.
U uslovima otvorenog standarda i sa vie konkurentnih proizvoaa, sa
poveanjem broja instalacija treba oekivati postepen pad cena uz sve
moderniju tehnologiju. Nema sumnje da e TETRA svojim uticajem u
narednih nekoliko godina obeleiti jednu znaajnu fazu razvoja
telekomunikacija u Evropi i svetu.

TETRA

TErrestrial Trunked RAdio evropski standard za tranking radio

sisteme (ranije Trans European Trunked RAdio ), prvi (otvoreni)
standard za privatne digitalne mobilne radio sisteme
TETRA sistem je standardizovan od strane ETSI - Evropskog instituta
za standarde u telekomunikacijama
Uesnici: proizvoai opreme, operatori, korisnici i drugi eksperti uz
podrku Evropske komisije i ETSI
1988. godine projekat MDTRS (Mobile Digital Trunked Radio System)
1995. zavrena prva faza standardizacije (TETRA TDMA, raspored
frekvencija)
1997. zavrena druga faza standardizacije (harmonizacija frekvencija u
Evropi)
1997. implementiran prvi sistem
Trenutno, preko 150 predstavnika ukljuenih u razliite radne grupe

ta je
TETRA?
POUZDANA
GOVORNA
KOMUNIKACIJA

UKLJUENJE
U FIKSNU
TELEFONIJU
KRATKE
PORUKE
PAKETSKI
PRENOS
PODATAKA

TETRA i GSM: slinosti i razlike

TETRA je slian GSM mobilnom radio sistemu

Oba sistema su elijski organizovani i namenjeni za servise govora i

podataka.

Razlika: TETRA je posebno prilagoena za specijalne servise u zatvorenim

korisnikim grupama kao to su policija, vatrogasci, hitna pomo,
transportne kompanije, itd.

Zatvorene korisnike grupe se mogu definisati po potrebi u TETRA mrei kada

postoji mogunost komunikacije; unutar zatvorenih korisnikih grupa mogua je
komunikacija izmeu dva korisnika, a mogui su i grupni pozivi

Vreme uspostavljanja veze je 500ms veoma kratko u poreenju sa GSM

(5-7s); kanjenje je oko 165ms to je uporedivo sa kanjenjem u GSM

Kao u fiksnoj telefoniji ili GSM, TETRA terminal se bira kombinacijom

brojeva koji ovde mogu da predstavljaju ili pojedinanog korisnika ili
zatvorenu grupu; grupna kombinacija omoguava direktnu komunikaciju
izmeu svih uesnika iz grupe

Difference between GSM and TETRA System

GSM System

TETRA System

Designed for public cellular

telephony.

Designed for professional mobile

radio applications.

Based on Frequency Division

Multiplication Access (FDMA)

Based on Time Division

Multiplication Access (TDMA)
Economy on frequency spectrum

Not suitable for emergency services Suitable for emergency services due
(Call set up time ~ a few seconds). to very fast call set up time (300 ms)
Do not maintain privacy and mutual
security.

Maintain privacy and mutual security.

Direct Mode Operation(DMO) is not

possible.

Direct Mode Operation(DMO) is

possible, which supports voice and
data transmission without a Base
Station between Radio Terminals.

Frekvencije
Jedinstveni frekvencijski plan za EU

Osnovne osobine
TETRA se moze organizovati kao:
Infrastrukturna mrea:
1. mreza za pokrivanje relativno
malog podrucja. Postoji jedna
bazna stanica i par stotina
korisnika. Koristi se za potrebe
preduzeca, luka, aerodroma i dr.
2. mrea za pokrivanje siroke
teritorije - drzave. Postoji vise
baznih stanica i upravljackih
centara. Broj korisnika dostize
nekoliko stotina hiljada. Moze
da radi na provajderskom
principu.
Add hoc mrea

Komponente mree

Bazne stanice (TETRA

Base Station)
Komutacioni centri (Digital
EXchange for TETRA)
Dispeerski centri
(Dispatching System for
TETRA)
Centar za upravljanje
mreom (Network
Management Center)
Tetra radio terminali

Network Management Centre - NMC

Dispatcher Station for Tetra - DST

Digital Exchange for Tetra - DXT

Distributed
dispatching

Primary
trunk routes

Alternative
trunk route

Base station
star network

Base
station
ring

Tetra Base Stations - TBS

Bazne stanice (TBS). Svakoj baznoj stanici, u radio delu,

odgovara po jedan kontrolni kanal preko koga se ostvaruju faze
uspostavljanja, nadzora i raskida veze. Fizike karakteristike
kontrolnog kanala u potpunosti su identine "govornom" kanalu.
Zbog postojanja kontrolnog kanala raspoloivi broj "govornih"
kanala na jednoj baznoj stanici je manji za jedan od ukupnog
broja kanala. Sistem je koncipiran tako da bazne stanice mogu
da budu opremljene za rad na najmanje jednom radio-nosiocu,
emu odgovara minimalni korisniki kapacitet od tri govorna
kanala , pa do najvie etiri nosioca, odnosno petnaest govornih
kanala. Na istoj lokaciji mogu da rade dve ili vie baznih stanica.
Bazne stanice se prikljuuju na komutacione jedinice DXT.

Komutacione jedinice (DXT) obino imaju

kapacitet do 64 radio-nosilaca, to odgovara
maksimalnom kapacitetu od 240 korisnikih kanala
(16 baznih stanica x 4 radio-nosioca x 4 korisnika
kanala - 16 kontrolnih kanala).
Takoe, jedna DXT jedinica moe da komunicira sa
najvie 64 dispeerske stanice DST. Komutacione
jedinice se mogu povezivati u hijerarhijske strukture,
to prua znaajne pogodnosti u smislu formiranja
tokova saobraaja.

Dispeerske stanice (DST) obavljaju funkciju upravljanja

saobraajem u mrei. Imaju iroku skalu mogunosti
komuniciranja unutar mree i upravljanja posebnim tokovima
telekomunikacionog saobraaja. DST moe fleksibilno i
jednostavno da bude povezana na bilo koju komutacionu
jedinicu, pri emu korisniki interfejs i funkcije mogu biti
konfigurisani ili menjani u skladu sa konkretnim potrebama
proizvoljne grupe korisnika.
Centar upravljanja mreom (NMC) obavlja poslove upravljanja
na najviem hijerarhijskom nivou, sa dva karakteristina
usmerenja: (a) upravljanje funkcionisanjem saobraaja u mrei, i
(b) upravljanje tehnikim parametrima mree.
TETRA radio-terminali (TRT) se mogu realizovati u vie
razliitih formi, pre svega:
kao personalne mobilne jedinice i
kao jedinice za montau u vozilima ili na fiksnim lokacijama.

Arhitektura TETRA sistema

Elementi TETRA sistema mogu se povezivati na

razliite naine:

Na nacionalnom planu povezivanje se moe realizovati

tako da postoji vie alternativnih puteva kojima su
regionalne mree povezane sa centrom sistema.
Regionalni centri se mogu povezivati po vertikali, sa
centrom sistema, po horizontali meusobno, kao i sa
pripadajuim baznim stanicama.
Toplogija povezivanja baznih stanica u odnosu na
odgovarajui regionalni centar moe biti u formi zvezde,
prstena ili kombinovano.

Karakteristike TETRA sistema

Kombinovana vremenska i frekvencijska raspodela kanala (TDMA/FDMA)

Koristi se DQPSK ("Digital Quadrature Phase Shift Keying") modulacija.
Razmak izmeu susednih nosilaca iznosi 25kHz (kompatibilno sa veinom
analognih tranking radio sistema).
Svaki radio kanal sadri 4 TDM kanala.
Maksimalni korisniki protok po jednom radio nosiocu je 28,8kb/s.
Za digitalno kodovanje govora u govornim kanalima koristi se tzv. ACELP
(Adaptive Code Excited Linear Prediction) metod kodovanja sa 4.8 kbit/s, a
zatim se primenjuje i zatitno kodovanje, tako da je binarni protok nakon
ovog kodovanja 7,2kb/s
Standardno podran semidupleksni, a za posebne namene dupleksni nain
rada,

unutar sistema postoje mehanizmi koji funkcijama dinamike

dodele prioriteta reavaju problem preoptereenja, ime
poveavaju dostupnost komunikacione mree za vreme kriznih
situacija i velikih potreba za kapacitetom.

Za razliku od javnih mobilnih mrea u kojima u osnovi postoji samo jedan nain rada
korisnika, korisnici TETRA sistema mogu birati izmeu dva osnovna naina rada i
specijalnih mogunosti:
Tranking nain rada je standardan nain rada terminala. U ovom nainu rada korisniki
terminal je registrovan u sistemu u okviru ukupne zone pokrivanja. Svi mreni servisi su
raspoloivi.
Direktan nain rada (direct mode) je specijalan nain rada, specifian za radio-sisteme
posebne namene. Omoguava direktne point-to-point i point-to-multipoint veze
korisnika, bez kontrole i upravljanja iz mree (direktna veza izmeu dva korisnika bez
posredovanja bazne stanice. Ovaj nain rada se moe koristiti unutar i izvan zone
pokrivanja sistema.
Specijalne mogunosti obuhvataju repetitorski nain rada mobilnog korisnika (po pravilu
sa prenosnim TRT u kolima) i transfer veza iz tranking mree do korisnika koji su u
direktnom nainu rada.
U kategoriju specijalnih mogunosti spada i lokalni ili regionalni nain rada, kada sistem
dozvoljava da se veze ostvaruju u okviru zone pokrivanja jedne bazne stanice ili jednog
regiona, bez uea odgovarajug vieg hijerarhijskog centra upravljanja. Ovaj nain rada
zavisi od mogunosti sistemskog softvera sistema TETRA. U istu kategoriju spada i
samostalni izdvojeni nain rada pojedinanih baznih stanica u sluaju kada doe do
raspada sitema upravljanja, odnosno kada su sve ili neke od baznih stanica preputene
same sebi.

Mogunost direkntog naina rada (DMO)

Direct Mode (DMO)

Direct Mode (DMO)

DMO-gateway to system
Network
Trunked Mode
Direct Mode (DMO)

Direct Mode (DMO)

point-to-point & point-to-multipoi

DMO-repeater
Prednosti DMO naina rada su mogunost direktnog komuniciranja izvan podruja
pokrivanja mrene infrastrukture, dodatni kapacitet za vreme zaguenosti mrenih
resursa, kao i mogunost komunikacije za vreme nedostupnosti mrene

TETRA call types

Private call (individual call)

Phone call (PSTN or PABX call)
Group call

Emergency call
Any of the above types can be an emergency call
Highest level of call priority, may pre-empt other users
Call type and called party are pre-programmed
Operated by pressing dedicated red emergency
button
Broadcast calls.

TETRA Traffic case - Private call

Private call (individual call)

A call between 2 parties within the TETRA network
May be either simplex or duplex

TETRA Traffic case - Phone call

Phone call (PSTN or PABX call)
A call between a TETRA user and a fixed or mobile phone
Call is set up via the TETRA networks PSTN Gateway
Call is normally duplex

TETRA Traffic case - Group call

Group call
A call between more than 2 parties
Call is always simplex, direct set-up
Only possible if one or more groups have been attached

Standardni Interfejsi

Trunked Mode Operation (TMO) AIR Interface

Peripheral Equipment Interface (TEI)
Inter-System Interface (ISI)
Direct Mode Operation (DMO)

Mogunost povezivanja sa razliitim mreama

Radio karakteristike

Uplink i downlink su razdvojeni sa 10 MHz (45 MHz u opsegu

900MHz) Frequency Division Duplex (FDD)
irina TETRA radio kanala je 25 kHz
Signal se prenosi u 4 vremenska slota, tj. po jednom radio kanalu su
mogua 4 komunikaciona kanala
Svakoj baznoj stanici potreban je najmanje 1 kao kontrolni kanal od
4 komunikaciona, a ostali su namenjeni korisnicima
Ako se odreenoj baznoj stanici dodaju jedan ili vie radio kanala
zbog koliine saobraaja koji opsluuje, dovoljan je uglavnom samo
jo jedan kontrolni, i tada u tom ekstra radio kanalu sva 4
vremenska slota mogu da se koriste za komunikaciju izmeu
korisnika
Modulacija radio nosioca je /4 DQPSK (Differential Quaternary
Phase Shift Keying)
Brzina prenosa: 18000 simbola/s (Bd)

TETRA TDMA princip

4:1 TDMA (Time Division Multiple Access)

4 kanala po nosiocu
25 kHz razmak izmeu nosilaca
4 govorna poziva po 25 kHz nosiocu
Veze za prenos podataka mogu
istovremeno koristiti do 4 uzastopna
kanala (multi-slot data)
Govor i podaci mogu se prenositi simultano

etiri korisnika kanala multipleksiran

u jedan 25 kHz nosilac
EFIKASNO
KORIENJE
SPEKTRA

Mogu je istovremeni prenos govora i podataka

Za prenos govora koristi se jedan kanal od 7.2 kb/s, dok je pri prenosu
podataka maksimalana brzina prenosa 28.8 kbit/s (kada se koriste sva 4
kanala za podatke):

Najnovija verzija standarda podrava protok od 115.2 kbit/s po kanlu

irine 25 kHz ili protok do 691.2 kbit/s u kanalu poveane irine 150 kHz

TETRA podrava i komutaciju kola i komutaciju paketa za prenos

podataka; slino kao kod SMS servisa u GSM, mogue je koristiti
kontrolni kanal za razmenu kratkih poruka

4 kanala

28.8
12
3 4 Kbit/s

nosilac

36.6Kbit
ukupna
brzina
kanala

Servisi podataka

Air Interface TDMA frames

Hyperframe (61.2s)
1

60

Multiframe (1.02s)
1

17

TDMA frame (56.67ms)

3

18
control
frame

Time slot (14.167ms)

= 510 modulating bits
1

508

system uses 18 frames in 1.02 seconds (17.65 frames per

second ), but only 17 of these are used for traffic channels, with
the 18th frame reserved for signalling

509

510

Prednosti TETRA sistema (u poreenju sa GSM)

Korienje niih frekvencija omoguava vee domete (postie se

vea geografska pokrivenost sa manjim brojem baznih stanica, ime
se smanjuje cena infrastrukture)
Visoka spektralna efikasnost 4 kanala u opsegu uestanosti
25kHz, bez zatitinih opsega, u poreenju sa 8 kanala u opsegu
200kHz kod GSM sistema uz korienje i zatitnih opsega
Bre uspostavljanje veze (<0.5 s) u poreenju sa GSM (7-10s)
Podrava velike brzine mobilnih terminala (>400km/h)

visoka spektralna efikasnost i visok kvalitet govornog servisa

(zbog upotrebe ACELP3 kodera).
visoka pouzdanost i sigurnost komunikacije
TETRA infrastruktura je uobiajeno razdvojena od javne mobilne
telefonske mree (ali sa mogunou povezivanja na javnu mreu),
nema naplate poziva za vlasnike sistema
Naini komuniciranja: one-to-one, one-to-many, many-to-many

Comparison of TETRA spectrum efficiency with other

technologies
200kHz bandwidth

GSM

200 kHz carrier

8 channels

Half-rate GSM
(future)

200 kHz carrier

16 channels

PMR 25 kHz

25 kHz channel
8 channels / 200 kHz

PMR 12.5 kHz

APCO25 (US)
Tetrapol

12.5 kHz channels

16 channels / 200 kHz

TETRA

25 kHz carrier
4 channels / carrier
32 channels / 200 kHz

04/10/15

Servisi u TETRA mrei

Teleservisi

Servisi podataka

Individualni pozivi
Grupni pozivi
Difuzni pozivi
Rad u direktnom modu
Hitni pozivi
Poziv ukljuivanja u vezu
Otvoreni kanal

Prenos statusa
Servis kratkih podataka
Servisi podataka sa
komutacijom kola
Servisi podataka sa
komutacijom paketa

Dopunski servisi
Diskretno sluanje
Ambijentalno sluanje
Prioritetni poziv
Naknadni pristup

Govorni servisi

Odlian kvalitet govora

Brza uspostava veze
Individualni (jedan na jedan) pozivi
Ekspresni pozivi (pritisni i priaj)
Grupna komunikacija
grupni pozivi
broadcast pozivi
dinamiko pregrupisavanje
otvoreni kanal
Hitni pozivi
Reim direktnog rada
Dodatne usluge

Servisi prenosa podataka

Statusne poruke

12
43

- efikasne, u realnom vremenu

Kratke poruke - Short Data Service, SDS

- tekstualne poruke + osnova mnogih

aplikacija

IP paketski podaci

- otvaraju svet povezivanja na Internet

Prenos podataka komutacijom kanala

- specijalizovane aplikacije kao to je

video nadzor

36
kbit/
s
brut
o
prot
ok

KORISTI OD BRZOG PRENOSA PODATAKA

PREPOZNAVANJ
E
LICA

PREPOZNAVANJE
OTISAKA

SIGURNA
IDENTIFIKACIJA
OSOBA

BRZA REAKCIJA
U KRIZNIM
SITUACIJAMA

UPRAVLJANJE
KRIZNIM
SITUACIJAMA

KANCELARIJA PRENOS SLIKA

SA TERENA
U KOLIMA

UPITI U
CENTRALNU
BAZU
PODATAKA
POVEAVAJU
EFIKASNOST
RADA I
SKRAUJU
VREME
REAKCIJE

KOORDINACIJA
SA OSTALIM
SLUBAMA

BRZO I POUZDANO
IDENTIFIKOVANJE OSOBA

POKRETNA KANCELARIJA

Aplikacije za potrebe krajnjih

korisnika
Pristup bazama
podataka, kontrola
osoblja, upravljanje
voznim parkom,
telemetrijske aplikacije

Intra/Internet pristup

Veliki broj proizvoaa

aplikacija

Otvoreni aplikacijski interfejsi

Zbog ega je TETRA

Jedinstveni
komunikacioni
jedinstvena
paket
Trenutna grupna komunikacija
Brza uspostava veze (0,3
sekunde)
Postojanje 10 nivoa prioriteta
za razliite korisnike TETRA
sistema
Reim direktnog rada (DMO)
Sigurnost
autentifikacija terminalne radio opreme
Dodeljivanje kanala tednja
enkripcija vazdunog interfejsa statiki
resursa
Prioritetni pozivi

ili dinamiki kljuevi

podrana enkripcija s kraja na kraj
onesposobljavanje ukradene ili izgubljene
terminalne radio opreme
Pristup podacima sa terena korienjem IP
paketskog prenosa

Dalji razvoj TETRA standarda TETRA Release 2

Evolucija TETRA u cilju postizanja velike brzine prenosa

podataka
Izbor i standardizacija dodatnog govornog CODEC-a
Dalje poboljanje standarda za TETRA interfejs
Kreiranje i/ili usvajanje standarda za poboljanje
meusobnog rada i roaminga izmeu TETRA i javnih
mobilnih mrea
Proirenje oblasti grupnog poziva do 200km
Obezbeivanje pune kompatibilnosti i integracije novih
servisa unutar postojeeg standarda

TETRA Release 2

Trunked Mode Operation (TMO) Range Extension

TETRA Enhanced Data Service (TEDS)

Trunked Mode Operation (TMO) Range

Extension

The ability for TETRA to operate beyond the 58 km

range limit (a function of TETRAs TDMA structure)
was required by certain user organisations to allow
efficient Air-Ground-Air (AGA) communications
whilst operating on the main TMO network. By
modifying uplink and downlink bursts, as well as
guard times, the TMO range of TETRA is extended
up to 83 km for AGA applications.
(Note: DMO has no TDMA structure range limitation
as synchronisation takes place in DMO at the start
of each transmission).

TETRA Enhanced Data Service (TEDS)

TEDS is a new TETRA High

Speed Data (HSD) service TEDS RF channel bandwidths and data rates
using different RF channel
bandwidths and data rates
for flexible use of PMR
frequency bands
The RF channel bandwidths
supported in TEDS are:

25 kHz,
50 kHz,
100 kHz,
150 kHz

Zastupljenost nacionalnih TETRA mrea u Evropi

GSM-R Global System for Mobile

Communications Railways

ERTMS (The Europian Rail Traffic

Management System)
ERTMS = ETCS + GSM-R

GSM-R (Global System for Mobile Communication Railways) je novi radio sistem za govornu
komunikaciju i prenos podataka
ETCS (European Train Control System) je sistem
elektronske kontrole eleznikog saobraaja

ERTMS sistem se usmerio na dva glavna funkcionalna

aspekta:
kontrolu i komandu (omoguava pouzdane operacije u
eleznikoj putnoj mrei),
upravljanje saobraajem (odnosi se na upravljake
funkcije koje e omoguiti optimizaciju kapaciteta linija i
iskorienje voznog parka).
Osobine koje e eleznica imati po uvoenju ERTMS-a:
interoperabilnost,
velike brzine, preko 500 km/h,
ATP (Automatic Train Protection), automatsku zatitu voza,
funkciju pokretnog bloka (za zaustavljanje vozova)

GSM-R sistem
(Global System for Mobile
Communications Railways)

GSM-R obezbeuje reenja putem:

automatske kontrole voza-ATC,
eleznikog radija-TR,
grupne komunikacije,
funkcije adresovanja,
eleznike dijagnostike,
odravanja pruga,
komunikacije manevarskog tima,
tarifiranja,
putnikih servisa.

Komunikacioni zahtevi od strane

evropskih eleznica
ZAHTEVI

PRIMENE

Zahtevi eleznike
signalizacije

Automatska kontrola voza

Daljinska kontrola

Govorna komunikacija

eleznika komunikacija
kontrolor-voza
Hitan prenos
Manevarska komunikacija
Komunikacija dva vozaa
Komunikacija za pruno
odravanje

Govorna komunikacija i
razmena podataka
Komunikacija orjentisana
ka putnicima

Lokalna komunikacija na
stanicama i depoima
Globalna komunikacija
Putniki servisi

Konfiguracija GSM-R mree

Voice

ETCS

Data

GSM-R

B
T
S

Dispecer
B
S
C

Radio tower

NSS

B
T
S

Operater

RBC
Radio tower

radio blok
centar

Specijalni zahtevi GSM-R mree su proizali iz primene:

komunikacija pri brzinama do 500 km/h,
efikasna upotreba ogranienog opsega frekvencija (4
MHz),
minimalni odnos signal / um od 12 dB,
95% pokrivenosti za 95% vremena, u odreenoj
oblasti,
handover iznad 99,5%,
velika raspoloivost prenosa i zavisnost mrene
opreme od tranje,
pokrivenost unutar tunela,
poboljanje pokrivenosti unutar eleznikih stanica i
manevarskih podruja,
uspostavljanje veze, pozivi se ostvaruju u 95% sluaja.

Tipina GSM-R mrena struktura

Tipina GSM-R mrena struktura koristi raspoloivu GSM
tehnologiju. Tipovi veza pokazuju stukturu realizovanu pomou
postojee tehnologije i slinost sa javnom mreom i predlae
strukturu visoke pouzdanosti.

ZVEZDASTA VEZA: BTS je povezan na BSC u obliku zvezde.

Ova veza se koristi za sektorizaciju BTS-a sa vie nosilaca.

LANANA VEZA: BTS je povezan za BSC lananom vezom

preko multidropa.

VEZA ZVEZDA-LANAC: BTS je povezan na BTC u

kombinovanoj vezi preko multidropa. Prva dva BTS-a su
povezana u lanac, dok se trei povezuje u zvezdu. Osnovna
prednost se ogleda u boljoj upotrebi postojeih eleznikih
komunikacionih kablova.

Mreno planiranje za elezniku mreu mora da

oduhvati posebno sledee kriterijume:

GSM-R aplikacije i rezultate saobraajnog modela

Raspoloivost zahteva

elezniku topologiju

Brzinu voza
Zahtevani minimalni podaci, koji se moraju uzeti u
obzir pri planiranju mree su:

snaga mobilne stanice 2W ili 8W

dobitak antene (12 ili 17dB)

gubici u kablovima i drugim komponentama

feding

Karakteristike GSM-R sistema

GSM-R obezbeuje jedinstvenu platformu za sve potrebe

prenosa govora i podataka kao to su:
potpunu govornu komunikaciju u vozu i du pruge za
elezniko osoblje,
fleksibilni sistem za prenos podataka sa mogunou
dodeljivanja propusnog opsega na zahtev,
funkcije inteligentne mree za nove servise i usluge
prilagoene operateru eleznike mree,
optimalno korienje frekvencijskih resursa,
automatska kontrola i praenje kretanja voza, signalni i
bezbednosni sistem, praenje tereta, video nadgledanje u
vozovima i u stanicama, informacioni servisi za putnike.

Automatska kontrola kretanja voza

Govorna komunikacija
Govorna komunikacija za eleznice je uglavnom
realizovana preko standardnih GSM teleservisa i
dodatnih servisa.
Neki servisi i dodatne funkcije
Komunikacija kontrolor-voza

Funkcionalno adresovanje, adresovanje

zavisno od lokacije, eMLPP

Oblast hitnog emitovanja

eMLPP sa brzim biranjem, servis

grupnih poziva

Manevarska komunikacija

Servis grupnih poziva, veza pouzdanog

signala

Komunikacija podrke

Funkcionalno adresovanje, adresovanje

zavisno od lokacije, eMLPP,
komunikacija kontrolor-voza

Komunikacija odravanja pruge

Funkcionalno adresovanje, adresovanje

zavisno od lokacije, zatvorene
korisnike grupe

Komunikacija voza-voza

Zatvorene korisnike grupe,

adresovanje zavisno od lokacije

.
.

Da bi se ispunili zahtevi raznih eleznikih slubi,

kao to su radio-dispeerske veze, radio veze
slube za odravanje, lokalne radio veze,
upravljanje saobraajem vozova i daljinsko
upravljanje, treba da se realizuju i sledee funkcije:

funkcionalno adresovanje

adresovanje zavisno od lokacije

potvrda poziva visokog prioriteta

GSM-R je razvio nekoliko novih servisa i funkcija za GSM. Oni

mogu biti primenjeni u javnom GSM-u, i ukljuuju:

Voice Broadcast Service (VBS) Govorni servis difuznog poziva.

Ova usluga omoguava uspostavljanje govornog poziva u zoni.
Moe biti jedan mobilni pretplatnik koji govori. Dispeeri takoe
mogu da govore.

Voice Group Call Service (VGCS) Govorni servis grupnog

poziva. Ova usluga je slina VBS, meutim svaki uesnik moe
dobiti pravo da pria.

Priority Service Usluga prioriteta, zvanino nazvana unapreeni

vie-nivovski sistem prioriteta i korienja komunikacionih resursa
(eMLPP-Enhanced Multi-Level Precedence and Preemption). Ova
usluga omoguava rangiranje poziva (npr. hitni pozivi).

Follow me Prati me, dopunska usluga realizuje funkcionalno

adresovanje. Voz se moe prijaviti sa funkcionalnim brojem koji
mrea transformie u telefonski broj (MSISDN)

Fast call set-up Brzo uspostavljanje poziva

GSM-R u Evropi

Sve zemlje lanice EU koriste GSM-R. U Nemakoj, Italiji i

Francuskoj GSM-R mrea ima 3000 do 4000 baznih
stanica.

Karakteristike GSM-R u Evropi

GSM-R koristi poseban frekvencijski opseg:
876 MHz 880 MHz: uplink
921 MHz 925 MHz: downlink
Razmak izmedju kanala: 200 kHz.
Modulacija: GMSK (Gaussian Minimum Shift
Keying).
GSM-R je zasnovan na TDMA (Time Division
Multiple Access) viestrukom pristupu.
Svaki TDMA frame je podeljen na 8 vremenskih
slotova (logikih kanala) trajanja 577 s, a svaki slot
prenosi 148 informacionih bita.

Sistem GSM-R omoguava:

harmonizaciju i inteoperabilnost eleznikog

saobraaja

postizanje osnovnog servisa za ETCS (Evropski

sistem voenja vozova)

zamena analognih radio sistema jedinstvenim

digitalnim sistemom na bazi standarda za javne
telekomunikacione radio mree

Mnogobrojne prednosti GSM-R sistema mogu se svrstati

u nekoliko grupa, na npr.:

utede u telekomunikacionoj infrastrukturi

utede u eleznikoj opremi i voznom parku

uteda u osoblju za odravanje i obuci osoblja

bolje tehnike osobine

interoperabilnost

praenje tereta

informisanje putnika

automatizovana prodaja karata i dr.

TETRA vs. GSM-R

Item

TETRA

GSM-R

Full ETSI status December

1995

Early 1997

Pi/4 DQPSK

GMSK

25 kHz >> 4 channels.

200 kHz >> 8

channels.

380-400, 410-430
450-470, 806-821/851-866

876-880/921-925

Guard band for 60dBc (kHz)

25

300

Net data per timeslot (kbit/s)

7.2

22

10 to 25 km

5 to 10 km

ETSI Standard availability

Modulation
Channel bandwidth
Frequency Bands (MHz)

Typical Cell size in rural

Scalability No small network capability

from single site to

nation-wide network.

Significantly less Base Stations are required with TETRA

TETRA vs. GSM-R

200kHz bandwidth

GSM
PMR 25 kHz

200 kHz carrier

8 channels/carrier
25 kHz channel
8 channels / 200 kHz

PMR 12.5 kHz

12.5 kHz channel

16 channels / 200 kHz

TETRA

25 kHz carrier
4 channels / carrier
32 channels / 200 kHz

In terms of frequency usage, it can be seen that

TETRA is 4 times more efficient than GSM-R

TETRA vs. GSM-R

Item

TETRA

GSM-R

<64kbps per carrier

At least E1 circuit (30

channels)

BS Fall Back

SUPLEMENTARY SERVICES:
Dynamic Group Number Assignment
Call authorized by dispatcher
Ambience and Discrete listening

SECURITY: Authentication of the

Infrastructure, OTAR, Disabling of
stolen radios, End to End Encryption

DIRECT MODE: Voice & Data, Air

Interface Encription, E2EE, DMO
Gateway & Repeater

<1s
< 10 s

< 300 ms
< 500 ms

Backbone bandwidth per Base Station

CALL SETUP TIMES:

Emergency calls
All low priority calls

A lot of important features only available in TETRA